Kluczowe wyzwania w gospodarce odpadami ... - Ernst & Young

Kluczowe wyzwania 

w gospodarce odpadami 

komunalnymi w krajach 

UE-11

Spis treści 

Wprowadzenie................................................................................................................2 

Streszczenie..................................................................................................................3 

1. Kluczowe wyzwania w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi w krajach UE-11.................. 5 

1.1 Kluczowe wymogi Unii Europejskiej w zakresie gospodarki odpadami............................................ 6 

1.2 Kluczowe wyzwania w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi stojące 

przed krajami UE-11................................................................................................................. 9 

2. Wnioski z przeprowadzonej oceny stanu gospodarki odpadami komunalnymi 

w krajach UE-11.................................................................................................................. 21 

2.1 Ocena stanu gospodarki odpadami komunalnymi w krajach UE-11.............................................. 22 

2.2 Możliwy sposób zmiany struktury zagospodarowania odpadów komunalnych 

w krajach UE-11..................................................................................................................... 30 

3. Analiza otoczenia regulacyjnego w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi...................... 35 

3.1 Dokumenty kierunkowe UE – programy i strategie...................................................................... 36 

3.2 Dokumenty UE o charakterze wiążącym – dyrektywy.................................................................. 38 

4. Analiza stanu gospodarki odpadami komunalnymi w poszczególnych krajach UE-11.................. 43 

4.1 Polska................................................................................................................................... 44 

4.2 Bułgaria................................................................................................................................. 58 

4.3 Czechy.................................................................................................................................. 68 

4.4 Estonia.................................................................................................................................. 77 

4.5 Grecja................................................................................................................................... 86 

4.6 Litwa..................................................................................................................................... 95 

4.7 Łotwa.................................................................................................................................. 104 

4.8 Rumunia.............................................................................................................................. 112 

4.9 Słowacja.............................................................................................................................. 121 

4.10 Słowenia.............................................................................................................................. 129 

4.11 Węgry.................................................................................................................................. 138 

5. Dobre praktyki.................................................................................................................. 146 

Ograniczenie zakresu odpowiedzialności................................................................................... 148 

O Ernst & Young...................................................................................................................... 149 

Kluczowe wyzwania w gospodarce odpadami komunalnymi w krajach UE-11 

1

Wprowadzenie 

Niniejszy Raport został opracowany przez Grupę Zarządzania Efektywnością w Dziale Doradztwa Biznesowego 

Ernst & Young. Głównym celem Raportu jest analiza obecnego stanu gospodarki odpadami w wybranych krajach 

Unii Europejskiej oraz identyfikacja kluczowych wyzwań w tym zakresie. W szczególności analizom poddano 

kluczowe wymogi wynikające z regulacji unijnych, stopień ich transpozycji do prawa krajowego oraz poziom 

wypełnienia celów nałożonych na kraje członkowskie przez Komisję Europejską. 

W Raporcie zgromadzono informacje dotyczące następujących krajów wchodzących w skład Unii Europejskiej: 

Bułgaria, Czechy, Estonia, Grecja, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia oraz Węgry (dalej UE-11). 

Raport został podzielony na pięć głównych części. W rozdziale pierwszym zaprezentowano kluczowe wyzwania 

stojące przez krajami UE-11 w zakresie dostosowania krajowych systemów gospodarki odpadami do wymogów 

unijnych. Wyzwania te zostały zidentyfikowane na bazie analiz opisanych w kolejnych rozdziałach Raportu. 

W rozdziale drugim dokonano oceny podsumowującej stan gospodarki odpadami w UE-11 i przedstawiono 

najważniejsze wnioski płynące z przeprowadzonych analiz. 

W rozdziale trzecim omówione zostało otoczenie regulacyjne stworzone dla sektora odpadów przez Unię 

Europejską. W szczególności przedstawione zostały kierunkowe dokumenty programowe i wytyczne Komisji 

Europejskiej określające rolę i znaczenie gospodarki odpadami w polityce UE. Następnie przeprowadzono analizę 

prawodawstwa unijnego regulującego gospodarkę odpadami w krajach członkowskich. 

Rozdział czwarty poświęcono szczegółowemu opisowi stanu gospodarki odpadami w poszczególnych krajach UE- 

11. Analizy w zakresie każdego kraju objętego Raportem zostały przeprowadzone w oparciu o zbliżoną strukturę 

obejmującą: 

•• 

stan transpozycji przepisów unijnych do przepisów krajowych, 

•• 

informacje na temat ilości wytwarzanych odpadów, organizacji systemu gospodarowania odpadami 

komunalnymi i struktury ich zagospodarowania, 

•• 

informację na temat poziomu wypełnienia celów unijnych w zakresie obowiązku redukcji ilości 

biodegradowalnych odpadów komunalnych kierowanych na składowiska, 

•• 

informację na temat poziomu wypełnienia celów unijnych w zakresie obowiązku osiągnięcia określonych 

poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, 

•• 

pozostałe informacje na temat stanu gospodarki odpadami komunalnymi w omawianym kraju. 

Ostatnią część Raportu poświęcono opisowi dobrych praktyk stosowanych w krajach „starej Unii”. W rozdziale tym 

przedstawiono przykład sprawnie funkcjonującego systemu gospodarowania odpadami w Szwecji. 

Dane wykorzystane w opracowaniu pochodzą między innymi z: 

•• 

badań ankietowych przeprowadzonych w krajach UE-11 przez Ernst & Young w lipcu 2011 roku, 

•• 

krajowych planów gospodarki odpadami, 

•• 

krajowych urzędów statystycznych i Eurostat, 

•• 

Eur-Lex, 

•• 

EIONET – European Topic Centre on Sustainable Consumption and Production, 

•• 

Research in Service Studies: The Business Model of Swedish Municipal Waste Management Companies. 

H.Corvellec, T. Bramryd, J. Hultman. Lund University, Campus Helsingborg, maj 2011. 

•• 

Waste-to-Energy Plant Integrated into Existing Energy Producing System. M. Touš, T. Ferdan, M. Pavlas, V. 

Ucekaj, P. Popela. Brno University of Technology, Brno, 2010. 

•• 

informacji dostępnych na stronach organów administracji państwowej, w tym polskiego Ministerstwa 

Środowiska, 

•• 

innych publikacji. 

2 Kluczowe wyzwania w gospodarce odpadami komunalnymi w krajach UE-11

Streszczenie 

W niniejszym Raporcie przedstawione zostały analizy dotyczące gospodarki odpadami komunalnymi 

w następujących krajach wchodzących w skład Unii Europejskiej: Bułgaria, Czechy, Estonia, Grecja, Litwa, Łotwa, 

Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia oraz Węgry (dalej UE-11). Poniżej podsumowane zostały kluczowe informacje 

i wnioski wynikające z przeprowadzonych analiz. 

•• 

W 2009 roku w krajach UE-11 wytworzono 42 mln Mg odpadów komunalnych, co stanowiło 16% wszystkich 

odpadów wytworzonych w całej Unii Europejskiej. W ramach UE-11 zdecydowanie największy udział w produkcji 

odpadów miała Polska – 29% (12,1 mln Mg). 

•• 

Średnia produkcja odpadów na mieszkańca w UE-11 wynosi 370 kg/mieszkańca (od 316 kg/mieszkańca w Polsce 

i Czechach do 470 kg/mieszkańca w Bułgarii) i jest istotnie niższa niż w całej UE (512 kg/mieszkańca). 

•• 

Biorąc jednak pod uwagę wskaźnik „odpadogenności” gospodarki, czyli stosunek ilości wytwarzanych odpadów 

do PKB, należy stwierdzić, że średnia dla UE-11 (5,8 kg/PPS) jest wyższa niż dla UE-27 (5,1 kg/PPS), przy czym 

w niektórych krajach (np. w Bułgarii – 10,7 kg/PPS) wskaźnik ten istotnie przekracza wskaźnik dla UE-27. 

•• 

Gospodarka odpadami jest regulowana szeregiem przepisów unijnych, które powinny być transponowane 

do prawodawstwa krajów UE-11. Można wymienić trzy najistotniejsze wymagania UE w tym zakresie: 

•• 

Wymóg 1: ograniczenie ilości produkowanych odpadów komunalnych oraz zorganizowanie zgodnego z przyjętą 

hierarchią postępowania z odpadami systemu zbierania i zagospodarowania odpadów wytworzonych, 

•• 

Wymóg 2: ograniczenie ilości biodegradowalnych odpadów komunalnych kierowanych na składowiska, 

•• 

Wymóg 3: konieczność osiągnięcia określonych przez UE poziomów odzysku i recyklingu odpadów 

opakowaniowych. 

•• 

Analizy stanu gospodarki odpadami w UE-11 przeprowadzone przez Ernst & Young pozwoliły zidentyfikować 

cztery kluczowe wyzwania stojące przed omawianymi krajami: 

•• 

Wyzwanie 1: pełna implementacja regulacji unijnych do prawodawstwa krajowego, 

•• 

Wyzwanie 2: oddzielenie tempa wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od tempa rozwoju gospodarczego, 

poprawę szczelności systemu zagospodarowania wytwarzanych odpadów oraz zmianę struktury 

zagospodarowania odpadów, 

•• 

Wyzwanie 3: ograniczenie ilości składowanych odpadów biodegradowalnych przy wykorzystaniu potencjału 

termicznej utylizacji, 

•• 

Wyzwanie 4: spełnienie wymagań w zakresie odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, w szczególności 

poprzez usprawnienie systemów selektywnej zbiórki. 

•• 

Kraje UE-11 dokonały implementacji większości regulacji unijnych dotyczących gospodarki odpadami. Średni 

stopień transpozycji w UE-11 wyniósł 83%, przy czym Litwa, Łotwa i Rumunia dokonały pełnej implementacji 

(wskaźnik 100%), zaś najniższy stopień transpozycji osiągnęły Grecja (wskaźnik 65%) i Bułgaria (wskaźnik 50%). 

•• 

W 2009 roku zebrano w UE-11 37 mln Mg, czyli 88% wytworzonych odpadów, przy czym: 

•• 

na składowiska skierowano 31,7 mln Mg – 85%, 

•• 

recyklingowi poddano 3,3 mln Mg – 9%, 

•• 

innym metodom odzysku (w tym kompostowaniu) poddano 1,1 mln Mg – 3%, 

•• 

termicznie unieszkodliwiono 1 mln Mg – 3% 

w stosunku do zebranych odpadów. 

•• 

Funkcjonujący obecnie model zagospodarowania odpadów komunalnych w UE-11 jest niezgodny z regulacjami 

unijnymi i z hierarchią postępowania z odpadami. 

• • Żaden z krajów UE-11 oprócz Rumunii nie osiągnął w 2010 roku celu UE w zakresie redukcji biodegradowalnych 

odpadów komunalnych kierowanych na składowiska. W sumie w całej UE-11 dopuszczalny poziom składowania 

wyznaczony na 2010 rok został przekroczony o ok. 3,5 mln Mg (25% w stosunku do wyznaczonego przez UE 

pułapu – 14,2 mln Mg). Przy utrzymującej się na stałym poziomie produkcji odpadów można oszacować, że 

w 2013 roku aż 7,8 mln Mg, a w 2020 roku aż 10,8 mln Mg biodegradowalnych odpadów komunalnych będzie 


3

musiało zostać zagospodarowane w sposób inny niż przez składowanie. Za niespełnienie wymogów unijnych 

krajom UE-11 grożą wysokie kary pieniężne. 

•• 

W zakresie odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych kraje UE-11 korzystają z derogacji, co oznacza, że 

termin osiągnięcia docelowych poziomów (odzysk – 60%, w tym recykling – 55%) został przesunięty w stosunku 

do terminu określonego w dyrektywie. Należy jednak podkreślić, że większość krajów już teraz osiąga poziomy 

zbliżone do poziomów docelowych. Czechy natomiast już w 2008 roku znacznie przekroczyły docelowe poziomy 

odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych. 

•• 

W ramach podsumowania przeprowadzonych analiz Ernst & Young dokonał oceny stanu gospodarki odpadami 

UE-11. Poszczególne kraje porównano pod kątem stopnia transpozycji przepisów UE, poziomu spełnienia 

wymagań unijnych oraz udziału metod innych niż składowanie odpadów w strukturze zagospodarowania. 

Najwyższą ocenę otrzymały Czechy (17 na 27 możliwych punktów), a najniższą – Rumunia (6 punktów) 

i Bułgaria (9 punktów). 

•• 

W Czechach występuje najbardziej zaawansowany system gospodarowania odpadami komunalnymi wśród 

krajów UE-11. Kraj ten dokonał transpozycji większości przepisów unijnych (stopień transpozycji – 90%). 

Czesi wytwarzają najmniej odpadów komunalnych w odniesieniu do PKB (3,9 kg/PPS) oraz w przeliczeniu 

na mieszkańca (316 kg/mieszkańca). W Czechach znaczącą część zebranych odpadów poddaje się termicznemu 

przekształcaniu (11% zebranych odpadów). Dodatkowo Czechy osiągają najwyższe wskaźniki w zakresie 

odzysku, w tym recyklingu, odpadów opakowaniowych (odpowiednio 74% i 67%). 

•• 

Najgorzej z gospodarką odpadami radzą sobie Bułgaria i Rumunia. Wskaźniki ilości wytwarzanych odpadów do 

PKB są najwyższe w UE-11 (odpowiednio: 10,7 i 8,6 kg/PPS, przy średniej dla UE-11 – 5,8, kg/PPS). Dodatkowo 

w Rumunii system odbioru odpadów jest nieszczelny – aż 22% wytwarzanych odpadów komunalnych trafia 

do środowiska w sposób nieewidencjonowany. Udział odzysku i recyklingu w strukturze zagospodarowania 

odpadów wynosi mniej do 1%, a przekształcaniu termicznemu odpadów komunalnych w ogóle się nie poddaje. 

Wśród krajów UE-11 Bułgaria i Rumunia osiągają najniższe wskaźniki odzysku (odpowiednio – 44% i 41%), w tym 

recyklingu (odpowiednio 44% i 34%) odpadów opakowaniowych. 

•• 

W Raporcie przeprowadzono dodatkowo analizę dotyczącą szacunkowych nakładów inwestycyjnych, jakie 

kraje UE-11 musiałyby ponieść, gdyby prognozowana luka w zagospodarowaniu biodegradowalnych odpadów 

komunalnych w 2013 (7,8 mln Mg) i 2020 roku (10,8 mln Mg) miała zostać zagospodarowana w całości 

przez zastosowanie procesu termicznej utylizacji. Z szacunkowych obliczeń dokonanych na podstawie 

przyjętych założeń (przeciętna moc przerobowa spalarni – 200 tys. Mg/rok, szacunkowy CAPEX dla spalarni 

– 180 mln EUR) wynika, że do 2020 roku w krajach UE-11 powinno powstać w sumie 57 spalarni odpadów 

komunalnych. Łączny koszt budowy wszystkich spalarni wyniósłby 10 mld EUR. 

► 


1. Kluczowe wyzwania w zakresie gospodarki 

odpadami komunalnymi w krajach UE-11 

•• 

Wszystkie opisane w niniejszym Raporcie kraje UE-11 (Bułgaria, Czechy, Estonia, Grecja, 

Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia i Węgry) zmagają się z podobnymi 

problemami w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi. Pomimo faktu, iż w wyniku 

implementowania dyrektyw unijnych oraz stopniowego wzrostu świadomości społecznej stan 

gospodarki odpadami komunalnymi w tych krajach z roku na rok się poprawia, to jednak lista 

nierozwiązanych problemów jest wciąż bardzo długa. 

• • W niniejszym rozdziale przedstawiono streszczenie kluczowych wymogów UE w zakresie 

gospodarki odpadami, zaprezentowano konkluzje wynikające z przeprowadzonej analizy stanu 

gospodarki odpadami komunalnymi w UE-11 oraz przedstawiono kluczowe wyzwania stojące 

przed omawianymi krajami. 


5

1.1 Kluczowe wymogi Unii Europejskiej w zakresie gospodarki 

odpadami 

Najważniejsze regulacje unijne 

•• 

Nadrzędnym celem Unii Europejskiej w zakresie 

gospodarki odpadami, wynikającym z unijnych 

dokumentów kierunkowych (programów i strategii), 

jest oddzielenie tempa wzrostu ilości produkowanych 

odpadów od tempa wzrostu gospodarczego. 

•• 

Konkretne wymagania i cele pośrednie zostały określone 

w następujących dokumentach UE o charakterze 

wiążącym: 

•• 

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/ 

WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów 

(tzw. dyrektywa ramowa/dyrektywa odpadowa), 

•• 

Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 

r. w sprawie składowania odpadów (tzw. dyrektywa 

składowiskowa), 

•• 


WE z dnia 20 grudnia 1994 r. w sprawie opakowań 

i odpadów opakowaniowych (tzw. dyrektywa 

opakowaniowa). 

Kluczowe wymagania unijne 

•• 

W oparciu o analizę przepisów unijnych można wymienić 

trzy najistotniejsze wymagania UE w zakresie gospodarki 

odpadami: 

1. Wymóg 1 (wynika z dyrektywy ramowej): 

ograniczenie ilości produkowanych odpadów 

komunalnych oraz zorganizowanie zgodnego 

z przyjętą hierarchią postępowania z odpadami 

systemu zbierania i zagospodarowania odpadów 

wytworzonych, 

2. Wymóg 2 (wynika z dyrektywy składowiskowej): 

ograniczenie ilości biodegradowalnych odpadów 

komunalnych kierowanych na składowiska, 

3. Wymóg 3 (wynika z dyrektywy opakowaniowej): 

konieczność osiągnięcia określonych przez 

UE poziomów odzysku i recyklingu odpadów 


Wymóg 1. Ograniczenie ilości produkowanych odpadów 

komunalnych oraz zorganizowanie zgodnego z przyjętą 

hierarchią postępowania z odpadami systemu zbierania 

i zagospodarowania odpadów wytworzonych 

•• 

Zgodnie z polityką UE, Państwa Członkowskie powinny 

zapewnić gospodarowanie odpadami zgodne z zasadami 

zrównoważonego rozwoju. To oznacza wprowadzenie 

następującej, określonej w dyrektywie ramowej UE, 

hierarchii postępowania z odpadami: 

•• 

zapobieganie, 

•• 

przygotowanie do ponownego użycia, 

•• 

recykling, 

•• 

inne metody odzysku, np. odzysk energii, 

•• 

unieszkodliwianie. 

•• 

Jedyną metodą pozwalającą na faktyczne zastosowanie 

przez Państwa Członkowskie powyższej hierarchii 

postępowania z odpadami jest wprowadzenie na poziomie 

krajowym centralnych regulacji dotyczących gospodarki 

odpadami oraz zorganizowanie kompleksowych systemów 

odbioru i unieszkodliwiania odpadów. 

•• 

W związku z tym w dyrektywie ramowej nałożono na 

Państwa Członkowskie obowiązek opracowania planów 

gospodarki odpadami uwzględniających powyższą 

hierarchię oraz – do 12 grudnia 2013 – programów 

zapobiegania powstawaniu odpadów. 

•• 

Ponadto nakazano Państwom Członkowskim ustanowić 

do 2015 roku systemy selektywnej zbiórki obowiązującej 

przynajmniej w odniesieniu do papieru, metalu, plastiku 

i szkła. 

•• 

Dodatkowo do 2020 roku kraje UE powinny zapewnić, 

aby: 

•• 

minimum 50% masy odpadów komunalnych 

przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło 

było poddawane przygotowaniu do ponownego 

wykorzystania i recyklingowi, 

•• 

minimum 70% masy odpadów budowlanych innych 

niż niebezpieczne było poddawane przygotowaniu 

do ponownego wykorzystania, recyklingowi i innym 

metodom odzysku. 


Wymóg 2. Ograniczenie ilości biodegradowalnych odpadów 

komunalnych kierowanych na składowiska 

•• 

Drugim istotnym wymaganiem unijnym jest zapisany 

w dyrektywie składowiskowej obowiązek redukcji ilości 

bioodpadów kierowanych na składowiska. Zgodnie 

z dyrektywą Państwa Członkowskie mają obowiązek 

zredukować masę składowanych biodegradowalnych 

odpadów komunalnych: 

•• 

do 16 lipca 2006 roku – do 75%, 

•• 


•• 


w stosunku do masy odpadów komunalnych ulegających 

biodegradacji, wytworzonych w roku 1995. 

•• 

Dopuszczono możliwość wydłużenia powyższych 

terminów o cztery lata (czyli do 2010, 2013 i 2020 

roku) w przypadku Państw Członkowskich, które w 1995 

roku umieściły na składowiskach więcej niż 80% swych 

odpadów komunalnych. W praktyce wszystkie kraje UE- 

11 poza Węgrami korzystają z tej derogacji. 

Wymóg 3. Osiągnięcie określonych poziomów odzysku 

i recyklingu odpadów opakowaniowych 

•• 

W dyrektywie opakowaniowej wyznaczono cele 

w zakresie odzysku i recyklingu opakowań i odpadów 

opakowaniowych. Do 2008 roku (lub później, jeśli 

została udzielona derogacja) Państwa Członkowskie 

miały osiągnąć: 

•• 

odzysk (w tym również poprzez spalenie z odzyskiem 

energii) na poziomie minimum 60% masy odpadów 

opakowaniowych oraz 

•• 

recykling na poziomie pomiędzy 55% a 80% masy 

odpadów opakowaniowych. 

•• 

Dla poszczególnych strumieni odpadów opakowaniowych 

obowiązują następujące docelowe poziomy recyklingu: 

•• 

szkło – 60%, 

•• 

papier – 60%, 

•• 

metale – 50%, 

•• 

tworzywa sztuczne – 22,5%, 

•• 

drewno – 15%. 

Spadek ilości odpadów biodegradowalnych dopuszczonych 

do składowania 

Wymagane w 2008* roku poziomy recyklingu 

poszczególnych strumieni odpadów 

% masy odpadów wytworzonych w 1995 roku 

100% 

80% 

75% 75% 

60% 

50% 50% 

40% 

35% 

20% 

0% 

2006 

2007 

2008 

2009 

2010 

2011 

2012 

2013 

2014 

2015 

2016 

2017 

2018 

2019 

2020 

35% 

100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

0% 

60% 60% 

50% 

22,5% 

szkło papier metale tworzywa 

sztuczne 

15% 

drewno 

ścieżka redukcji w przypadku braku derogacji 

ścieżka redukcji w przypadku - 4-letniej derogacji 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young 

*lub później, jeśli kraj uzyskał derogację. 



7

Derogacje 

•• 

W tabeli poniżej zamieszczono informację na temat 

przyznanych poszczególnym krajom derogacji 

w zakresie ograniczenia ilości biodegradowalnych 

odpadów komunalnych kierowanych na składowiska oraz 

konieczności osiągnięcia określonych poziomów odzysku 

i recyklingu odpadów opakowaniowych. 

•• 

Jak wcześniej wspomniano, z możliwości przesunięcia 

o 4 lata terminów, kiedy należy ograniczyć ilość 

składowanych bioodpadów, korzystają wszystkie kraje 

UE-11 oprócz Węgier. 

•• 

Ponadto w przypadku Litwy rokiem odniesienia 

przy kalkulacji dopuszczonej do składowania ilości 

biodegradowalnych odpadów jest rok 2000 (zamiast 

1995). 

•• 

Z kolei w przypadku Estonii stopień redukcji 

składowanych bioodpadów jest liczony w odniesieniu 

do ilości biodegradowalnych odpadów komunalnych 

wyprodukowanych w danym roku, a nie w odniesieniu 

do danych historycznych. 

•• 

Derogacje w zakresie terminów, w jakich należy 

uzyskać docelowe poziomy odzysku i recyklingu 

odpadów opakowaniowych zostały przyznane wszystkim 

omawianym krajom UE-11. 

•• 

W przypadku Grecji konieczność osiągnięcia wszystkich 

wyznaczonych celów odroczono do 2011 roku. 

•• 

Kraje przyjęte do UE w 2004 roku muszą osiągnąć 

wyznaczone poziomy odzysku i recyklingu 

w następujących terminach: Czechy, Estonia, Litwa, 

Węgry, Słowenia i Słowacja – do końca 2012 roku, Polska 

– do końca 2014 roku, a Łotwa – do końca 2015 roku. 

•• 

Bułgarii oraz Rumunii udzielono derogacji w Traktacie 

Akcesyjnym. Bułgaria powinna osiągnąć cele 

dla poszczególnych strumieni odpadów do końca 

2013 roku, a dla wszystkich opakowań razem – do końca 

2014 roku. 

•• 

Rumunia powinna osiągnąć wyznaczone poziomy 

odzysku i recyklingu wszystkich opakowań razem, a także 

opakowań ze szkła i tworzyw sztucznych – do końca 

2013 roku. Docelowy poziom recyklingu opakowań 

z drewna musi zostać osiągnięty już w 2011 roku. 

W przypadku opakowań z papieru i metali derogacji nie 

przyznano. 

Informacja o derogacjach w zakresie gospodarki odpadami przyznanych poszczególnym krajom UE-11 

Wymóg 

Ograniczenie ilości 

biodegradowalnych odpadów 

komunalnych kierowanych 

na składowiska do: 

•• 

75% 

•• 

50% 

•• 

35% 

w stosunku 

do biodegradowalnych 

odpadów wytworzonych 

w 1995 roku. 

Osiągnięcie odzysku 

odpadów opakowaniowych 

na poziomie 60% ich 

masy, w tym osiągnięcie 

recyklingu na poziomie od 

55% do 80% ich masy. 

Osiągnięcie następujących 

poziomów recyklingu 

odpadów opakowaniowych: 

•• 

szkło – 60% 

•• 

papier – 60% 

•• 

metale – 50% 

•• 

tw. sztuczne – 22,5% 

•• 

drewno – 15% 

Termin spełnienia wymagania 

Bułgaria Czechy Estonia Grecja Litwa Łotwa Polska Rumunia Słowacja Słowenia Węgry 

2010 

2013 

2020 

2010 

2013 

2020 

Źródło: Opracowanie własne Ernst & Young 

45% - 2010 

30% - 2013 

20% - 2020 

w stosunku 

do biodeg. 

odp. wytw. 

w danym r. 

2010 

2013 

2020 

2010 

2013 

2020 

w stosunku 

do biodeg. 

odp.wytw. 

w 2000 r. 

2010 

2013 

2020 

2010 

2013 

2020 

2010 

2013 

2020 

2010 

2013 

2020 

2010 

2013 

2020 

2006* 

2009* 

2016* 

*brak 

derogacji 

2014 2012 2012 2011 2012 2015 2014 2013 2012 2012 2012 

2013 2012 2012 2011 2012 2015 2014 

szkło-2013 

papier-2008* 

metale-2008* 

tw.szt-2013 

drewno-2011 

*brak derogacji 

2012 2012 2012 


1.2 Kluczowe wyzwania w zakresie gospodarki odpadami 

komunalnymi stojące przed krajami UE-11 

Celem opracowania niniejszego Raportu było zidentyfikowanie najważniejszych wyzwań w dziedzinie gospodarki odpadami 

komunalnymi, stojących przed państwami UE-11, a następnie zaproponowanie możliwych rozwiązań, prowadzących 

do poprawy sytuacji w tych krajach. 

Na potrzeby Raportu przeprowadzono szczegółową analizę stanu gospodarki odpadami komunalnymi w każdym 

z omawianych państw UE-11, a następnie dokonano zbiorczej oceny w celu identyfikacji problemów wspólnych dla całej 

UE-11. 

Analizie poddano: 

•• 

stan transpozycji przepisów unijnych do przepisów krajowych, 

•• 

dane dotyczące ilości wytwarzanych odpadów, organizacji systemu gospodarowania odpadami komunalnymi i struktury 

ich zagospodarowania, 

•• 

informacje na temat poziomu wypełnienia celów unijnych w zakresie obowiązku redukcji ilości biodegradowalnych 

odpadów komunalnych kierowanych na składowiska, 

•• 

informacje na temat poziomu wypełnienia celów unijnych w zakresie obowiązku osiągnięcia określonych poziomów 

odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, 

•• 

inne dane dotyczące systemu gospodarki odpadami komunalnymi w omawianych krajach, takie jak: sposób organizacji 

systemu zagospodarowania odpadów, liczba instalacji do przekształcania odpadów, liczba składowisk, itp. (w zależności 

od dostępności danych). 

Zebrane informacje skonfrontowano ze zdefiniowanymi w poprzedniej części tego rozdziału trzema najważniejszymi 

wymogami UE. Na tej podstawie zidentyfikowane zostały cztery kluczowe wyzwania stojące przed omawianymi krajami: 

1 Wyzwanie 1: pełna implementacja regulacji unijnych do prawodawstwa krajowego, 

2 

3 

4 

Wyzwanie 2: spełnienie wymogu 1 UE poprzez oddzielenie tempa wzrostu ilości wytwarzanych odpadów 

od tempa rozwoju gospodarczego, poprawę szczelności systemu zagospodarowania wytwarzanych odpadów oraz 

zmianę struktury zagospodarowania odpadów, 

Wyzwanie 3: spełnienie wymogu 2 UE, czyli ograniczenie ilości składowanych odpadów biodegradowalnych 

przy wykorzystaniu potencjału termicznej utylizacji, 

Wyzwanie 4: spełnienie wymogu 3 UE, czyli spełnienie wymagań w zakresie odzysku i recyklingu odpadów 

opakowaniowych, w szczególności poprzez usprawnienie systemów selektywnej zbiórki. 

W dalszej części tego rozdziału przedstawiono stan gospodarki odpadami w UE-11 w kontekście zidentyfikowanych 

kluczowych wyzwań. Wyniki analiz dla poszczególnych krajów zostały opisane w rozdziale 4 niniejszego Raportu. 


9

1 Pełna transpozycja regulacji unijnych do prawodawstwa krajowego UE-11 

•• 

Stopień transpozycji przepisów unijnych 

do prawodawstwa krajowego poszczególnych państw 

UE-11 został oceniony przez Ernst & Young na podstawie 

przeniesienia do przepisów krajowych następujących 

elementów dyrektyw unijnych: 

1. Hierarchia postępowania z odpadami, 

2. Definicje odzysku, recyklingu, ponownego użycia, 

unieszkodliwienia, 

3. Wymóg opracowania planów gospodarki odpadami, 

4. Wymóg opracowania programów zapobiegania 

powstawaniu odpadów, 

5. Wymóg organizacji systemu selektywnej zbiórki, 

6. Cele dotyczące recyklingu i odzysku surowców 

wtórnych i odpadów budowlanych, 

7. Cele dotyczące recyklingu i odzysku odpadów 

opakowaniowych, 

8. Inne regulacje dot. gospodarowania odpadami 

opakowaniowymi (np. oznakowanie), 

9. Redukcja ilości składowanych biodegradowalnych 

odpadów komunalnych, 

10. Zapisy regulujące eksploatacje składowisk. 

•• 

Wszystkim kryteriom przypisano jednakową wagę. 

•• 

Spełnienie każdego z kryteriów oceniono na zasadzie: 

“uwzględniono w przepisach krajowych”, „nie 

uwzględniono w przepisach krajowych”. 

•• 

Wyniki analizy przeprowadzonej dla krajów UE-11 zostały 

przedstawione w tabeli poniżej. 

Stopień transpozycji przepisów UE do prawodawstwa krajowego państw UE-11 

Kryterium Litwa Łotwa Rumunia Czechy Polska Estonia Słowacja Słowenia Węgry Grecja Bułgaria 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

Szacunkowy 

stopień 

transpozycji 

100% 100% 100% 90% 85% 80% 80% 80% 80% 65% 50% 

Średni stopień transpozycji 83% 

Stopień spełnienia kryterium: 

spełnione spełnione częściowo niespełnione 



Kluczowe zagadnienia 

W zakresie implementacji przepisów unijnych, kraje UE- 

11 można podzielić na trzy grupy: 

•• 

Pełna implementacja – Litwa, Łotwa i Rumunia, 

•• 

Częściowa implementacja (brak wdrożenia dyrektywy 

2008/98/WE w sprawie odpadów) – Czechy, Polska, 

Estonia, Słowacja, Słowenia i Węgry, 

•• 

Implementacja jedynie wybranych wymagań – 

Bułgaria i Grecja. 

•• 

Pod względem stopnia transpozycji przepisów unijnych 

kraje UE-11 można podzielić na trzy grupy*: 

•• 

Grupa I – państwa, które dokonały pełnej transpozycji 

najważniejszych unijnych dyrektyw dotyczących 

gospodarki odpadami – Litwa, Łotwa i Rumunia 

•• 

Grupa II – państwa, które dokonały transpozycji 

większości kluczowych regulacji, lecz nie 

implementowały jeszcze całości lub części dyrektywy 

2008/98/WE – Czechy, Polska, Estonia, Słowacja, 

Słowenia i Węgry, 

•• 

Grupa III – państwa, które transponowały tylko 

niektóre unijne przepisy regulujące kwestie gospodarki 

odpadami – Bułgaria i Grecja 

*Stan na 1 sierpnia 2011 roku 

•• 

Można zauważyć, że we wszystkich krajach dokonano 

implementacji przepisów dotyczących odpadów 

opakowaniowych oraz składowisk odpadów, a zatem 

regulacji starszych, pochodzących z lat 90-tych ubiegłego 

wieku. W szczególności w ramach państw z Grupy I 

analiza istniejącego ustawodawstwa pozwala stwierdzić, 

że wszystkie regulacje unijne zostały włączone do 

prawodawstwa krajowego. 

•• 

W państwach z grupy II została zaimplementowana 

poprzednia dyrektywa odpadowa z 2006 roku. Brakuje 

natomiast transpozycji zapisów wprowadzonych 

dyrektywą ramową z 2008 roku. W prawodawstwie 

tych krajów nie pojawia się zatem wymóg opracowania 

programów zapobiegania powstawaniu odpadów. Brakuje 

również zapisów o konieczności osiągnięcia do 2020 

określonych poziomów recyklingu i odzysku surowców 

wtórnych zawartych w odpadach komunalnych i odpadów 

budowlanych. 

•• 

Należy jednak podkreślić, że w krajach tych toczą 

się obecnie* prace nad implementacją tej ostatniej 

dyrektywy. Jednocześnie istniejące już prawodawstwo 

jest wystarczające, aby stworzyć efektywny system 

gospodarki odpadami , który pozwoli na korzystanie 

ze środowiska w sposób zrównoważony. 

•• 

W państwach z grupy III (Bułgarii i Grecji) nie dokonano 

nawet częściowej transpozycji tych regulacji. Fakt ten 

stanowi bardzo poważne uchybienie, bowiem oznacza, 

że w prawodawstwie krajowym nie została uchwycona 

istota nowego unijnego modelu gospodarowania 

odpadami. 


11

2 

Oddzielenie tempa wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od tempa rozwoju 

gospodarczego, poprawa szczelności systemu zagospodarowania wytwarzanych 

odpadów oraz zmiana struktury zagospodarowania odpadów 

Oddzielenie tempa wzrostu ilości wytwarzanych odpadów 

od tempa rozwoju gospodarczego 

•• 

Obecnie statystyczny mieszkaniec krajów UE-11 wytwarza 

średnio mniej odpadów (370 kg) niż statystyczny 

mieszkaniec całej UE-27 (512 kg). Spośród krajów UE- 

11, najwięcej odpadów wytwarza mieszkaniec Bułgarii 

(470 kg/rok), a najmniej mieszkaniec Polski i Czech (po 

ok. 316 kg/rok). 

•• 

We wszystkich krajach UE-11 w 2009 roku wytworzono 

ok. 42 mln Mg odpadów, co stanowiło tylko 16% 

wszystkich odpadów wytworzonych w UE-27. W ramach 

UE-11 zdecydowanie największy udział – 29 % (tj. 

12,1 mln Mg) – miała Polska, następnie Rumunia (20%, 

8,5 mln Mg) oraz Grecja (12%, 5,1 mln Mg). 

•• 

Szczegółowe informacje w zakresie ilości odpadów 

wytworzonych w poszczególnych krajach UE-11 zostały 

przedstawione na wykresach poniżej. 

Odpady wytworzone w UE-11 i UE-27 w 2009 roku [kg/mieszkańca] 

kg/mieszkańca 

600 

500 

400 

300 

200 

100 

0 

512 

470 457 448 430 

396 

361 346 

370 

334 322 316 316 

Bułgaria Grecja Słowenia Węgry Rumunia Litwa Estonia Łotwa Słowacja Czechy Polska UE-11 UE-27 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young w oparciu od dane Eurostat 

Udział poszczególnych krajów w produkcji odpadów komunalnych w UE-11 w 2009 roku [mln Mg] 

Czechy 

3,3 

8% 

Słowacja 

1,7 

4% 

Litwa 

1,2 

3% 

Słowenia 

0,9 

2% 

Łotwa 

0,8 

2% 

Estonia 

0,5 

1% 

Polska 

12,1 

29% 

Bułgaria 

3,6 

9% 

Σ = 42 mln Mg 

Węgry 

4,3 

10% 

Grecja 

5,1 

12% 

Rumunia 

8,5 

20% 



•• 

Warto zauważyć, że w ciągu ostatnich lat zarówno ilość 

wytwarzanych, jak i zagospodarowywanych odpadów 

komunalnych w UE utrzymuje się na stałym poziomie. 

UE-11 Odpady wytworzone i zagospodarowane w latach 

2005-2009 

•• 

W UE-11 w latach 2005-2009 średnio wytwarzano 

rocznie 370 kg odpadów na mieszkańca 

i zagospodarowywano 324 kg na mieszkańca. W UE-27 

wartości te wynosiły odpowiednio 519 kg na mieszkańca 

i 506 kg na mieszkańca. 

UE-27 Odpady wytworzone i zagospodarowane w latach 

2005-2009 

kg/miesz. 

kg/miesz. 

CAGR* = -0,2% 

600 

500 

400 

300 

CAGR* = 0,3% 

366 370 

316 327 

370 

324 

600 

500 

400 

300 

516 512 

498 502 

519 

506 

200 

200 

100 

100 

0 

2005 2006 2007 2008 2009 

0 

2005 2006 2007 2008 2009 

odpady wytworzone 

odpady zagospodarowane 

odpady wytworzone 

odpady zagospodarowane 

*CAGR został obliczony dla wolumenu odpadów wytworzonych 


*CAGR został obliczony dla wolumenu odpadów wytworzonych 



13

•• 

Fakt, że w krajach UE-11 produkuje się mniej odpadów 

w przeliczeniu na mieszkańca, niż w całej UE-27 nie dziwi, 

bowiem ilość produkowanych odpadów jest bezpośrednio 

związana ze stopniem rozwoju gospodarczego i wzrasta 

wraz z rozwojem gospodarki. 

•• 

Niemniej jednak należy zauważyć, że w 7 z 11 

omawianych krajów UE-11 stosunek wytwarzanych 

odpadów do PKB jest wyższy od średniej dla całej Unii 

Europejskiej. To oznacza, że w tych krajach gospodarka 

jest bardziej „odpadogenna” niż przeciętnie w UE-27. 

•• 

Jak wcześniej wspomniano, Unia Europejska 

postawiła sobie za cel oddzielenie tempa wzrostu 

ilości produkowanych odpadów od tempa wzrostu 

gospodarczego. Przed krajami UE-11, których gospodarki 

nadrabiają dystans do sytuacji w całej UE, stoi zatem 

poważne wyzwanie: muszą one dążyć do tego, aby wzrost 

gospodarczy nie pociągał za sobą wzmożonej produkcji 

odpadów. 

•• 

Należy zaznaczyć, że w części (tj. 5 z 11) krajów w ciągu 

ostatnich lat nastąpił wyraźny spadek produkowanych 

odpadów komunalnych, co jest zgodne z polityką UE. 

Największy względny spadek w latach 2005-2009 

zanotowano w Estonii – 21%. 

•• 

Równocześnie jednak w pozostałych sześciu krajach 

ilość wytwarzanych odpadów z roku na rok wzrasta. 

W latach 2005-2009 najwyższy względny wzrost 

miał miejsce w Czechach i na Słowacji – po 12%. Kraje 

te powinny w szczególny sposób skoncentrować się 

na wdrożeniu rozwiązań sprzyjających ograniczaniu 

ilości produkowanych odpadów. 

•• 

W szczególności konieczne jest wprowadzenie 

odpowiednich rozwiązań prawnych i organizacyjnych 

stymulujących zapobieganie powstawaniu odpadów, 

przygotowanie do ponownego użycia, recykling i odzysk. 

Stosunek ilości wytwarzanych odpadów komunalnych do PKB w krajach UE-11 i UE-27 w 2009 roku [kg/PPS] 

kg/PPS 

12 

10,7 

10 

8,6 

8 

6 

4 

6,6 6,6 6,4 

5,4 5,2 5,1 4,9 

4,4 

3,9 

5,8 

5,1 

2 

0 

Bułgaria Rumunia Węgry Litwa Łotwa Estonia Polska Słowenia Grecja Słowacja Czechy UE-11 UE-27 


Procentowa zmiana całkowitej ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w poszczególnych krajach w latach 2005- 

2009 

20% 

10% 

0% 

4% 5% 6% 

8% 

12% 12% 

1% 1% 

-10% 

-7% -6% 

-3% 

-1% 

-20% 

-30% 

-21% 

Estonia Węgry Litwa Bułgaria Polska Rumunia Łotwa Grecja Słowenia Czechy Słowacja UE-11 UE-27 



Poprawa szczelności systemu i ograniczenie liczby 

nielegalnych składowisk odpadów komunalnych 

•• 

Praktycznie wszystkie omawiane kraje zmagają się 

z większym lub mniejszym problemem „nieszczelności” 

systemu zbierania odpadów. W 2009 roku w krajach 

UE -11 średnio ok. 43 kg/mieszkańca (12%) odpadów 

trafiało do środowiska w sposób nieewidencjonowany. 

W całej UE-27 wskaźnik ten wyniósł zaledwie 10 kg/ 

mieszkańca (2%). 

•• 

W 2009 roku, w przeliczeniu na 1 mieszkańca, 

największa luka pomiędzy ilością wytworzonych 

i zagospodarowanych odpadów występowała w Rumunii 

– 89 kg (22%). Biorąc pod uwagę wartości bezwzględne, 

najgorzej sytuacja w tym zakresie wyglądała w Polsce 

(1,98 mln Mg) i Rumunii (1,91 mln Mg). 

•• 

Łącznie w całej UE-11 w sposób nieewidencjonowany 

do środowiska trafiło w 2009 roku prawie 5 mln 

Mg odpadów, co stanowiło ok. 12% łącznej masy 

wytworzonych odpadów. 

•• 

Brak szczelności systemu oznacza, że część odpadów 

trafia do środowiska w sposób nieewidencjonowany 

i niezgodny z regulacjami unijnymi (należy przypuszczać, 

iż niezebrane odpady w większości przypadków trafiają 

na dzikie wysypiska lub są utylizowane – najczęściej 

spalane – przez mieszkańców we własnym zakresie). 

•• 

Istnienie nielegalnych składowisk odpadów stanowi 

problem wszystkich omawianych państw UE-11. Wynika 

to głównie z faktu, że do niedawna – z braku regulacji 

prawnych i z uwagi na niską świadomość społeczną – 

niekontrolowane składowanie odpadów stanowiło w tych 

krajach podstawę gospodarki odpadami. Likwidacja 

dzikich wysypisk jest jednym z celów w większości 

krajowych planów gospodarki odpadami. 

Różnica pomiędzy ilością odpadów wytworzonych i zagospodarowanych w UE-11 i UE-27 w 2009 roku* [kg/ 

mieszkańca] 

kg/miesz. 

89 

90 

60 

70 

61 

52 

42 

43 

30 

0 

19 18 15 

10 

3 0 0 

Rumunia Słowenia Estonia Polska Czechy Bułgaria Litwa Słowacja Węgry Grecja Łotwa UE-11 UE-27 

Różnica pomiędzy ilością odpadów wytworzonych i zagospodarowanych w UE-11 i UE-27 w 2009 roku* [%] 

30% 

20% 

10% 

0% 

22% 

18% 16% 16% 

13% 

12% 

5% 5% 4% 

1% 2% 

0% 0% 

Rumunia Estonia Polska Słowenia Czechy Litwa Słowacja Bułgaria Węgry Grecja Łotwa UE-11 UE-27 

Różnica pomiędzy ilością odpadów wytworzonych i zagospodarowanych w UE-11 i UE-27 w 2009 roku* [mln Mg] 

mln Mg 

2,0 

1,5 

1,98 1,91 

Σ UE-11 = 4,9 mln Mg 

1,0 

0,44 

0,44 

0,5 

0,14 0,14 0,08 0,08 0,06 0,03 0 0 

0,0 

Polska Rumunia Czechy Bułgaria Słowenia Estonia Słowacja Litwa Węgry Grecja Łotwa średnia 

UE-11 

*Dane Eurostat dla niektórych krajów UE-11 o bardzo niskich wskaźnikach mogą być zaniżone. 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie danych Eurostat 

0,19 

średnia 

UE-27 


15

Zmiana struktury zagospodarowania odpadów 

komunalnych 

•• 

W 2009 roku w całej UE-11 wytworzono 42 mln Mg 

odpadów komunalnych. Z tego zebrano ok. 37 mln Mg, 

czyli 88%. 

•• 

Zebrane odpady zagospodarowano w następujący sposób: 

•• 

na składowiska skierowano 31,7 mln Mg (85%), 

•• 

recyklingowi poddano 3,3 mln Mg (9%), 

•• 

innym metodom odzysku (w tym kompostowaniu) 

poddano 1,1 mln Mg (3%), 

•• 

unieszkodliwiono termicznie 1 mln Mg (3%). 

•• 

Jak widać podstawową metodą postępowania 

ze zgromadzonymi w UE-11 odpadami jest deponowanie 

ich na składowiskach. Co więcej, nadal przeważająca 

ilość odpadów komunalnych trafia na składowiska bez 

uprzedniego przetworzenia czy ustabilizowania. 

•• 

Struktura zagospodarowania odpadów komunalnych 

w UE-11 znacznie się różni od struktury 

zagospodarowania w UE-27.W UE-27 średnio 2/3 

odpadów podlega różnym metodom przetworzenia, 

a tylko 1/3 jest składowana na składowiskach. 

•• 

Warto podkreślić, że w krajach o wysoko rozwiniętym 

systemie gospodarowania odpadami, takich jak Niemcy, 

Austria, Holandia i Szwecja, na składowiska kieruje 

się jeszcze mniejszy odsetek – poniżej 2% zbieranych 

odpadów komunalnych. 

Struktura zagospodarowania odpadów komunalnych w UE-11 w 2009 roku [mln Mg] 

mln Mg 

45 

40 

35 

30 

25 

20 

15 

10 

5 

0 

42,0 

37,1 3,3 

Wytworzone Zebrane Recykling Inne metody 

odzysku (w tym 

kompostowanie) 

1,1 1,0 31,7 

Unieszkodliwienie 

termiczne 

Składowanie 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie Eurostat 

Struktura zagospodarowania zebranych odpadów komunalnych w 2009 roku [kg/mieszkańca] 

Σ = 327 Σ = 502 Σ = 478 

100% 

80% 

60% 

10 

29 

9 

89 66 

119 

171 

inne metody 



recykling 

40% 

279 

102 

unieszkodliwienie 

termiczne 

20% 

192 

234 

składowanie 

0% 

UE-11 UE-27 Szwecja 

7 



•• 

Funkcjonujący w UE-11 model zagospodarowania 

odpadów komunalnych jest zatem niezgodny z unijną 

hierarchią postępowania z odpadami, zgodnie 

z którą składowanie jest najmniej pożądaną metodą, 

po przygotowaniu do ponownego użycia recyklingu 

i odzysku. 

•• 

Jest on również niezgodny z celami unijnymi w zakresie 

redukcji biodegradowalnych odpadów komunalnych 

kierowanych na składowiska (w przypadku większości 

krajów wymagana jest redukcja o 25% w 2010, 50% 

w 2013 i 65% w 2020 roku w stosunku do masy 

bioodpadów wytworzonych w 1995 roku). 

•• 

Można wymienić dwie podstawowe przyczyny 

funkcjonującego w UE-11 modelu zagospodarowania 

odpadów komunalnych (niezgodnego z celami UE): 

•• 

Po pierwsze – z uwagi na niskie opłaty – składowanie 

nadal jest najbardziej opłacalną metodą 

unieszkodliwiania odpadów. 

•• 

Po drugie w krajach UE-11 istnieje za mało instalacji 

do przetwarzania odpadów (tj. sortowni, kompostowni, 

instalacji do mechaniczno-biologicznej obróbki, 

zakładów odzysku i recyklingu surowców wtórnych 

i zakładów termicznej utylizacji). W szczególności 

niezwykle istotny jest brak wystarczającej ilości 

zakładów termicznej utylizacji, które umożliwiają 

najbardziej efektywny sposób zagospodarowania 

zmieszanych odpadów komunalnych. 

•• 

W wielu krajowych planach gospodarki odpadami 

zaplanowano stworzenie centrów zagospodarowania 

odpadów. Niestety do dzisiaj większość z inwestycji 

znajduje się dopiero na etapie przygotowania. 

•• 

Budowę instalacji – zwłaszcza spalarni odpadów 

komunalnych – utrudniają protesty mieszkańców 

i organizacji pozarządowych. We wszystkich krajach 

występuje bowiem syndrom NIMBY („Not in my 

backyard”), co oznacza, że mieszkańcy nie są przeciwni 

powstawaniu instalacji, jednak nie chcą ich w swojej 

dzielnicy, czy swoim mieście. 

•• 

Dodatkowo, w krajach UE-11 brakuje zachęt 

do wykorzystania energii z odpadów, czego jednym 

ze skutków jest fakt, że w całej UE-11 zaledwie 2% 

odpadów poddaje się unieszkodliwianiu termicznemu. 

• • Wdrożenie regulacji unijnych i związana z tym 

konieczność zbudowania kompleksowego systemu 

gospodarowania odpadami stwarza jednak warunki 

do wykorzystania potencjału termicznego odpadów 

komunalnych. Nie jest bowiem możliwe uzyskanie 

wymaganych przez UE poziomów redukcji ilości 

biodegradowalnych odpadów komunalnych kierowanych 

na składowiska, bądź osiągnięcie wymaganych 

poziomów odzysku bez budowy spalarni odpadów. 


17

3 Ograniczenie ilości składowanych odpadów biodegradowalnych 

•• 

Zgodnie z unijnymi przepisami, wszystkie Państwa 

Członkowskie powinny stopniowo ograniczać ilość 

biodegradowalnych odpadów kierowanych na składowiska. 

Na podstawie analizy stanu gospodarki odpadami 

w krajach UE-11 należy stwierdzić, że obowiązek redukcji 

ilości składowanych biodegradowalnych odpadów 

komunalnych stanowi w tych krajach największe 

wyzwanie. 

•• 

Brak danych dotyczących ilości biodegradowalnych 

odpadów komunalnych zdeponowanych na składowiskach 

w 2010 roku nie pozwala precyzyjnie określić, o ile 

został przekroczony limit składowanych bioodpadów 

wyznaczony na 2010 rok. 

•• 

Przyjmując jednak, że w odpadach komunalnych ok. 

55% stanowią odpady biodegradowalne i zakładając, 

że w 2010 roku ilość wytworzonych odpadów i sposób 

ich zagospodarowania był taki jak w 2009 roku, 

można oszacować, że w 2010 roku w całej UE-11 na 

składowiskach zdeponowano ok. 17,7 mln Mg odpadów 

biodegradowalnych. 

•• 

Zgodnie z wymaganiami unijnymi łącznie w UE-11 

w 2010 roku do składowania powinno być dopuszczone 

tylko ok. 14,2 mln Mg odpadów biodegradowalnych. To 

oznacza, że dopuszczalny poziom został przekroczony 

o ok. 3,5 mln Mg (25%). 

Ilość biodegradowalnych odpadów komunalnych skierowanych na składowiska w 2010 roku w UE-11 

mln Mg 

40 

30 

32* 

20 

17,7* 

3,5 

14,2 

10 

0 

składowane odpady 

komunalne 

składowane 

biodegradowalne 

odpady komunalne 

cel UE na 2010 rok 

nadmiar 

składowanych odpadów 

biodegradowalnych 

*Oszacowane na podstawie danych z 2009 roku. 



•• 

W 2013 roku będzie można składować już tylko ok. 

9,9 mln Mg biodegradowalnych odpadów komunalnych, 

a w 2020 – ok. 6,9 mln Mg. 

•• 

Przy utrzymującej się produkcji odpadów oznacza 

to konieczność zagospodarowania w sposób inny 

niż składowanie odpowiednio do roku 2013 i 2020 

ok. 7,8 mln Mg i 10,8 mln Mg biodegradowalnych 


•• 

Najbardziej skutecznym rozwiązaniem pozwalającym na 

spełnienie wymagań unijnych jest zwiększenie udziału 

termicznej utylizacji w strukturze zagospodarowania 

odpadów w UE-11. 

•• 

Należy podkreślić, że brak osiągnięcia przez kraje 

UE-11 celów unijnych w zakresie redukcji ilości 

biodegradowalnych odpadów komunalnych 

kierowanych do składowania może skutkować 

wysokimi karami pieniężnymi. Jest to bowiem 

naruszenie zobowiązań traktatowych. Szacuje się, że np. 

w przypadku Polski kary te mogą wynieść nawet do 300 

tys. EUR dziennie*. 

*Obliczone przez Ernst & Young na podstawie “COMMISSION 

COMMUNICATION - Application of Article 260 of the Treaty on 

the Functioning of the European Union. Up-dating of data used to 

calculate lump sum and penalty payments to be proposed by the 

Commission to the Court of Justice in infringement proceedings” 

(SEC(2010)923/3). 

Spadek ilości biodegradowalnych odpadów komunalnych dopuszczonych do składowania w UE-11 

Ilość odpadów dopuszczona do składowania 

[mln Mg] 

19,0 

14,3 

9,5 

4,8 

0,0 

17,7** 

14,2 

75% 

50% 

9,9 

35% 

6,9 

2010 2013 2020 

100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

0% 

% redukcji w stosunku do masy biodegradowalnych 

odpadów wytworzonych w 1995 roku 

cel 

wykonanie 

**Oszacowane na podstawie danych z 2009 roku. 



19

4 

Spełnienie wymagań unijnych w zakresie odzysku i recyklingu odpadów 

opakowaniowych, w szczególności poprzez usprawnienie systemów selektywnej 

zbiórki 

•• 

W zakresie odzysku i recyklingu odpadów 

opakowaniowych państwa UE-11 powinny docelowo 

osiągnąć poziom odzysku 60% i poziom recyklingu 

55% w stosunku do masy wytworzonych odpadów 

opakowaniowych. Terminy osiągnięcia powyższych celów 

zostały przedstawione w tabeli poniżej. 

•• 

W przypadku większości krajów UE-11 ostatnie dostępne 

dane dotyczące osiąganych poziomów odzysku 

i recyklingu odpadów opakowaniowych pochodzą z 2008 

roku. Dane te zostały przedstawione na wykresach. 

•• 

Można stwierdzić, że Czechy już w 2008 roku znacznie 

przekroczyły wymagane poziomy (odzysk – 74%, w tym 

recykling – 67%), a Słowenia, Węgry i Litwa były bliskie ich 

osiągnięcia. 

•• 

Należy zaznaczyć, że w wielu krajach podane poziomy 

odzysku i recyklingu uzyskuje się głównie dzięki 

przetwarzaniu odpadów z działalności gospodarczej (m.in. 

w Polsce) lub z eksportu (np. w Słowenii). 

•• 

Mimo, że w każdym z omawianych państw wprowadzono 

systemy selektywnej zbiórki odpadów komunalnych 

(zazwyczaj surowców wtórnych, jak: papier, szkło, 

metale i tworzywa sztuczne), to stopień segregacji 

odpadów u źródła, zwłaszcza w gospodarstwach 

domowych, jest niewielki. Jako przyczynę wymienia się 

niską świadomość społeczną oraz brak wystarczających 

zachęt ekonomicznych do segregacji odpadów. 

•• 

W efekcie nadal zbyt mało odpadów opakowaniowych 

zbiera się selektywnie. Oznacza to jednak, że wciąż 

istnieje duży potencjał w zakresie odzysku surowców 

wtórnych z odpadów komunalnych – w tym surowców 

wysokoenergetycznych, które mogłyby zostać 

wykorzystane między innymi do produkcji ciepła i energii 

elektrycznej w spalarniach odpadów. 

•• 

Jak dotąd najniższe wskaźniki odzysku i recyklingu 

odpadów opakowaniowych osiąga Rumunia (w 2008 

roku: odzysk – 41%, w tym recykling – 34%). 

Informacja o derogacjach przyznanych poszczególnym krajom UE-11 w zakresie odzysku i recyklingu odpadów 

opakowaniowych 

Wymóg 

Osiągnięcie odzysku odpadów 

opakowaniowych na poziomie 

60% ich masy. 

Osiągnięcie recyklingu 


na poziomie od 55% do 80% 

ich masy. 

Termin spełnienia wymagania 

Grecja Czechy Estonia Litwa Słowacja Słowenia Węgry Rumunia Bułgaria Polska Łotwa 

2011 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2013 2014 2014 2015 

2011 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2013 2014 2014 2015 


Poziomy odzysku , w tym recyklingu odpadów opakowaniowych osiągnięte w UE-11 w 2008* roku [%] 

% masy wytworzonych 


80 

60 

40 

20 

0 

74 

58 57 52 52 50 50 

45 44 44 

41 

67 

52 51 52 47 

48 

37 

44 44 44 

34 

Czechy Słowenia Węgry Litwa Łotwa Polska** Słowacja Estonia**Bułgaria** Grecja Rumunia 

60 

55 

recykling odzysk docelowy poziom odzysku w tym docelowy poziom recyklingu 

*Ostatnie dostępne dane. Stan na 1 sierpnia 2011. 

** Dane z 2009 roku. 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie danych Eurostat i krajowych urzędów statystycznych 


2. Wnioski z przeprowadzonej oceny stanu 

gospodarki odpadami komunalnymi 

w krajach UE-11. 

• • Wnioski płynące z analiz przeprowadzonych na potrzeby niniejszego Raportu podzielono na 

dwie części. W pierwszej części przedstawiono ocenę stanu gospodarki odpadami komunalnymi 

w poszczególnych krajach UE-11. W części drugiej omówiono możliwy sposób zmiany struktury 

zagospodarowania odpadów i szacunkowe koszty zaproponowanego rozwiązania. 


21

2.1 Ocena stanu gospodarki odpadami komunalnymi w krajach 

UE-11 

•• 

W oparciu o przeprowadzoną analizę stanu gospodarki 

odpadami w UE-11 przygotowany został ranking 

omawianych krajów. Oceny stanu gospodarki odpadami 

dokonano na podstawie 9 kryteriów wynikających ze 

zidentyfikowanych czterech głównych wyzwań w zakresie 

gospodarki odpadami: 

Wyzwanie 1: 

I. Stopień transpozycji przepisów UE do prawodawstwa 

krajowego, 

Wyzwanie 2: 

II. Stosunek ilości wytwarzanych odpadów komunalnych 

do PKB w 2009 roku, 

III. Stopień szczelności systemu: różnica pomiędzy ilością 

odpadów wytworzonych i zagospodarowanych, 

IV. Zmiana ilości wytwarzanych odpadów komunalnych 

w latach 2005-2009, 

Wyzwanie 3: 

V. Szacunkowy stopień przekroczenia celu na 2010 

rok w zakresie redukcji ilości biodegradowalnych 

odpadów komunalnych kierowanych na składowiska, 

VI. Udział odzysku i recyklingu w strukturze 

zagospodarowania odpadów komunalnych, 

VII. Udział termicznego przekształcania w strukturze 

zagospodarowania odpadów komunalnych, 

Wyzwanie 4: 

VIII. Osiągnięte poziomy odzysku odpadów 


IX. Osiągnięte poziomy recyklingu odpadów 


•• 

W każdej z kategorii przyznawano ocenę w skali od 0 

(najgorzej) do 3 (najlepiej). Zastosowano względną skalę 

ocen, tzn. ocenę najwyższą otrzymywał kraj o najlepszym 

wyniku w danej kategorii. Kraj mógł osiągnąć 

maksymalnie 27 punktów. 

•• 

Podsumowanie wyników oceny stanu gospodarki 

odpadami komunalnymi w poszczególnych krajach 

przedstawiono na wykresie i w tabeli poniżej. 

•• 

Z rankingu wynika, że w każdym z omawianych 

krajów występują do dzisiaj nierozwiązane problemy 

w gospodarce odpadami. Większość krajów otrzymała 

bowiem około połowę możliwych punktów, a najwyższa 

osiągnięta ocena to zaledwie 17 na 27 możliwych 

punktów. 

•• 

Najbardziej zaawansowany system gospodarowania 

odpadami komunalnymi wśród krajów UE-11 występuje 

w Czechach (17 na 27 punktów). Czesi wytwarzają 

najmniej odpadów w odniesieniu do PKB (3,9 kg/PPS, 

przy średniej dla UE-11 – 5,8 kg/PPS), a znaczącą część 

zebranych odpadów poddają termicznemu przekształcaniu 

(11%). Dodatkowo Czechy osiągają najwyższe wskaźniki 

w zakresie odzysku, w tym recyklingu odpadów 

opakowaniowych (odpowiednio 74% i 67%). 

• • Najgorzej z gospodarką odpadami radzi sobie Rumunia (6 

na 27 punktów). Wskaźnik ilości wytwarzanych odpadów 

do PKB jest drugi najwyższy w UE-11 (8,6 kg/PPS, 

przy średniej dla UE-11 – 5,8, kg/PPS). System odbioru 

odpadów jest nieszczelny – aż 22% wytwarzanych odpadów 

trafia do środowiska w sposób nieewidencjonowany. Udział 

odzysku i recyklingu w strukturze zagospodarowania 

odpadów wynosi mniej niż 1%. Termicznemu 

przekształcaniu odpadów komunalnych w ogóle się 

nie poddaje. Wśród krajów UE-11 Rumunia osiąga 

najniższe wskaźniki odzysku, w tym recyklingu odpadów 

opakowaniowych (odpowiednio 41% i 34%). 


Ocena stanu gospodarki odpadami komunalnymi w krajach UE-11 w 2010 roku 

punkty 

27 

24 

21 

18 

15 

12 

9 

6 

3 

0 

17 16 15 14 14 13 13 13 

11 

9 

6 

Czechy Węgry Łotwa Estonia Polska Litwa Słowacja Słowenia Grecja Bułgaria Rumunia 


Wyniki oceny stanu gospodarki odpadami komunalnymi w krajach UE-11 w 2010 roku 

Kryterium 

I II III IV V VI VII VIII IX 

Stopień 

transpozycji 

przepisów 

UE 

Stosunek 

ilości 

wytwarzanych 

odpadów 

komunalnych 

do PKB 

Stopień 

szczelności 

systemu 

Zmiana 

ilości 

wytwarzanych 

odpadów 

komunalnych 

w latach 

2005-2009 

Szacunkowy 

stopień 

przekroczenia 

celu 

na 2010 rok 

dot. składowanych 

odpadów 


Udział 

odzysku 

i recyklingu 

w strukturze 

zagospodarowania 

odpadów 

komunalnych 

Udział 

termicznego 

przekształcania 

w 

strukturze 

zagospodarowania 

odpadów 

komunalnych 

Osiągnięte 

poziomy 

odzysku 

odpadów 


Osiągnięte 

poziomy 

recyklingu 

odpadów 


Czechy 2 3 1 0 1 1 3 3 3 17 

Węgry 1 1 3 2 0 2 3 2 2 16 

Łotwa 3 1 3 1 3 1 0 2 1 15 

Estonia 1 2 1 3 2 3 0 1 1 14 

Polska 2 2 1 2 1 3 1 2 0 14 

Litwa 3 1 2 2 0 1 0 2 2 13 

Słowacja 1 3 2 0 1 1 2 2 1 13 

Słowenia 1 2 0 1 2 2 1 2 2 13 

Grecja 0 3 3 1 0 2 0 1 1 11 

Bułgaria 0 0 2 2 3 0 0 1 1 9 

Rumunia 3 0 0 1 2 0 0 0 0 6 


OCENA 


23

Kryterium I Stopień transpozycji przepisów UE 

do prawodawstwa krajowego 

•• 

Podstawą do zbudowania w każdym z krajów UE- 

11 systemu gospodarowania odpadami zgodnego 

z wymaganiami unijnymi jest stworzenie odpowiednich 

ram prawnych. Istotne jest przy tym przeniesienie 

najważniejszych przepisów UE do prawodawstwa 

krajowego. 

•• 

W ramach kryterium I oceniono stopień implementacji 

regulacji unijnych do prawodawstwa krajowego 

poszczególnych państw UE-11. 

•• 

Najwyższą ocenę – 3 punkty – przyznano tym krajom, 

które dokonały pełnej transpozycji dyrektyw UE. 

Najniższą ocenę – 0 punktów - otrzymały te kraje, które 

przeniosły do swojego prawa mniej niż 70% przepisów 

unijnych. 

• • Najwyższą ocenę za stopień transpozycji przepisów 

UE do prawodawstwa krajowego uzyskały Litwa, Łotwa 

i Rumunia. Najniższą ocenę przyznano Grecji i Bułgarii, 

w których znaczna ilość przepisów do dzisiaj nie została 

przeniesiona do prawa krajowego. 

Stopień transpozycji przepisów UE do prawa krajowego 

% 

100 

80 

100 100 100 

90 

85 

80 80 80 80 

65 

60 

50 

40 

20 

0 

Litwa Łotwa Rumunia Czechy Polska Estonia Słowacja Słowenia Węgry Grecja Bułgaria 

3 2 1 0 


Kryterium II Stosunek ilości wytwarzanych odpadów 

komunalnych do PKB w 2009 roku 

•• 

Stosunek ilości wytwarzanych odpadów do PKB jest 

wskaźnikiem świadczącym o tym, jak „odpadogenna” 

jest gospodarka danego kraju. Im wyższy wskaźnik, tym 

gospodarka bardziej „odpadotwórcza”. Średnio w całej UE 

wskaźnik ten wynosi 5,1 kg/PPS. 

•• 

W ramach kryterium II oceniono stosunek ilości 

wytwarzanych odpadów do PKB w każdym z krajów UE- 

11. Najwyższą ocenę – 3 punkty – przyznano krajom, 

które osiągnęły wskaźnik niższy od średniej dla całej 

UE-27 (czyli

Stosunek ilości wytwarzanych odpadów komunalnych do PKB w 2009 roku [kg/PPS] 

kg/PPS 

12 

10,7 

10 

8,6 

8 

6 

4 

3,9 

4,4 

4,9 

5,1 

5,2 

5,4 

6,4 

6,6 

6,6 

2 

0 

Czechy 

Słowacja 

Grecja 

Słowenia 

Polska 

Estonia 

Łotwa 

Litwa 

Węgry 

Rumunia 

Bułgaria 

3 2 1 0 


Kryterium III Stopień szczelności systemu: 

różnica pomiędzy ilością odpadów wytworzonych 

i zagospodarowanych 

•• 

Jednym z kryteriów oceny stopnia rozwoju systemu 

gospodarowania odpadami jest poziom „szczelności”, 

czyli występowanie różnicy między ilością odpadów 

wytwarzanych, a ilością odpadów zbieranych. Im większa 

różnica, tym więcej odpadów trafia do środowiska 

w sposób nieewidencjonowany, stwarzając zagrożenie dla 

zdrowia ludzi i bezpieczeństwa ekosystemów. 

•• 

Średnio w UE-27 wskaźnik ten wynosi 10 kg/mieszkańca. 

•• 

W ramach kryterium III oceniona została różnica 

pomiędzy ilością wytworzonych i zagospodarowanych 

w krajach UE-11 w 2009 roku (w kg/mieszkańca). 

•• 

Najwyższą liczbę punktów przyznano krajom, w których 

luka wynosiła mniej niż średnia dla UE-27 (czyli < 10 

kg/mieszkańca). Najniższą ocenę przyznano krajom, 

w których luka wyniosła 70 kg/mieszkańca i więcej. 

•• 

Z dostępnych danych* wynika, że najmniejsza 

różnica pomiędzy ilością odpadów wytworzonych 

i zagospodarowanych występuje w Grecji, na Łotwie 

i na Węgrzech (od 0 do 3 kg/mieszkańca). Krajom tym 

przyznano 3 punkty. 

•• 

Największa nieszczelność systemu odbioru 

i zagospodarowania odpadów występuje w Słowenii 

i Rumunii (odpowiednio 70 i 89 kg/mieszkańca). Kraje te 

uzyskały najniższą ocenę. 

Różnica pomiędzy ilością odpadów wytworzonych i zagospodarowanych w 2009 roku* 

kg/mieszkańca 

100 

89 

80 

60 

40 

42 

52 

61 

70 

20 

0 

0 

Łotwa 

0 

Grecja 

3 

Węgry 

15 

Słowacja 

18 

Litwa 

19 

Bułgaria 

Czechy 

Polska 

Estonia 

Słowenia 

Rumunia 

3 2 1 0 

*Dane pochodzą z Eurostat. Istnieje prawdopodobieństwo, że część danych może być zaniżona. 



25

Kryterium IV Zmiana ilości wytwarzanych odpadów 

komunalnych w latach 2005-2009 

•• 

Nadrzędnym celem Unii Europejskiej w dziedzinie 

gospodarki odpadami jest oddzielenie tempa wzrostu 

ilości produkowanych odpadów od tempa wzrostu 

gospodarczego. 

•• 

W ramach kryterium IV oceniono zmianę całkowitej ilości 

wytwarzanych odpadów w omawianych krajach UE-11 

w latach 2005-2009. 

•• 

Najwyższą ocenę – 3 punkty – przyznano krajom, które 

osiągnęły spadek ilości wytwarzanych odpadów większy 

niż 10%. Najniższą ocenę – 0 punktów – przyznano 

krajom, w których nastąpił wzrost ilości wytwarzanych 

odpadów większy niż 10%. 

•• 

Względny spadek ilości produkowanych odpadów w latach 

2005-2009 większy niż 10% nastąpił w Estonii i wyniósł 

21% (spadek produkcji z 0,59 mln Mg w 2005 do 0,46 

mln Mg w 2009 roku). W związku z tym Estonia uzyskała 

3 punkty. 

• • Największy wzrost ilości wytwarzanych odpadów 

komunalnych miał miejsce w Czechach i na Słowacji (po 

12%). Kraje te otrzymały najniższą ocenę. 

Procentowa zmiana całkowitej ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w poszczególnych krajach 

w latach 2005-2009 

20% 

10% 

4% 

5% 6% 

8% 

12% 12% 

0% 

-10% 

-7% -6% 

-3% 

-1% 

-20% 

-30% 

-21% 

Estonia Węgry Litwa Bułgaria Polska Rumunia Łotwa Grecja Słowenia Czechy Słowacja 

3 2 1 0 


Kryterium V Szacunkowy stopień przekroczenia 

celu na 2010 roku w zakresie redukcji ilości 


na składowiska 

•• 

Zgodnie z przepisami UE wszystkie Państwa 

Członkowskie są zobligowane do zredukowania ilości 


na składowiska. 

•• 

Z przeprowadzonej analizy stanu gospodarki odpadami 

w UE-11 wynika, że żaden z omawianych krajów (oprócz 

Rumunii*) nie zdołał osiągnąć wyznaczonego na rok 

2010 celu redukcyjnego. 

•• 

W ramach kryterium V oceniono stopień przekroczenia 

celu UE. Porównywano wskaźniki wyznaczone jako 

procent przekroczenia pułapu określonego dla danego 

kraju na 2010 rok. Przykładowo w Polsce limit na rok 

2010 wynosił 3,29 mln Mg, a ilość składowanych 

odpadów – około 4,29 mln Mg (czyli różnica wyniosła 

ok. 31%). 

•• 

Najwyższą liczbę punktów przyznano krajom, które 

osiągnęły wskaźnik mniejszy niż 20%. Najniższą ocenę 

przyznano krajom, w przypadku których wskaźnik wynosił 

więcej niż 40%. 

•• 

Najmniejsze przekroczenie wystąpiło – oprócz Rumunii – 

w Bułgarii i na Łotwie (odpowiednio 11% i 14% w stosunku 

do celu wyznaczonego na 2010 rok). Kraje te uzyskały 

po 3 punkty. Najbardziej przekroczyły dopuszczalny 

poziom Grecja (46%), Węgry (50%) i Litwa (57%). Krajom 

tym przyznano najniższą ocenę. 


Szacunkowy stopień przekroczenia celu na 2010 rok w zakresie redukcji ilości biodegradowalnych odpadów 

komunalnych kierowanych na składowiska 

80% 

60% 

40% 

20% 

11% 

14% 

23% 

24% 

29% 

31% 

39% 

46% 

50% 

57% 

0% 

0% 

Rumunia* Bułgaria Łotwa Estonia Słowenia Słowacja Polska Czechy Grecja Węgry Litwa 

2 

3 2 1 0 

*Rumunia spełniła wymaganie UE jedynie dlatego, że ok. 20% wytworzonych odpadów biodegradowalnych w ogóle nie zostało zebrane. Z tego 

powodu przyznano jej tylko 2 punkty. 


Kryterium VI Udział odzysku i recyklingu w strukturze 

zagospodarowania odpadów komunalnych 

•• 

Zgodnie z przyjętą w UE hierarchią postępowania 

z odpadami, wytworzone odpady powinno się w pierwszej 

kolejności poddawać recyklingowi i innym metodom 

odzysku. Składowanie odpadów jest najmniej pożądaną 

metodą zagospodarowania. 

•• 

W ramach kryterium VI oceniono procentowy 

udział procesów odzysku i recyklingu w strukturze 

zagospodarowania odpadów komunalnych w każdym 

z omawianych krajów UE-11. 

•• 


poddają odzyskowi i recyklingowi ponad 20% zebranych 

odpadów. Najniższą ocenę – 0 punktów – uzyskały kraje 

poddające odzyskowi i recyklingowi do 1% odpadów. 

•• 

Największy udział odzysku i recyklingu w strukturze 

zagospodarowania odpadów występuje w Estonii i Polsce 

(odpowiednio 23% i 21%). Kraje te otrzymały po 3 punkty. 

•• 

Z kolei najmniejszą ilość odpadów poddaje się odzyskowi 

i recyklingowi w Rumunii (ok. 1%) i Bułgarii (0,2%). Krajom 

tym przyznano 0 punktów. 

Udział odzysku i recyklingu w strukturze zagospodarowania odpadów komunalnych w 2009 roku 

30% 

20% 

23% 

21% 

19% 

16% 15% 

10% 

8% 8% 

5% 4% 

0% 

Estonia Polska Grecja Słowenia Węgry Słowacja Łotwa Litwa Czechy Rumunia Bułgaria 

1% 

0,2% 

3 2 1 0 



27

Kryterium VII Udział termicznego przekształcania 

w strukturze zagospodarowania odpadów komunalnych 

•• 

Jedną z możliwych metod odzysku odpadów jest 

poddanie ich procesowi termicznego unieszkodliwienie 

z odzyskiem ciepła. Istotną zaletą tej metody jest 

możliwość zagospodarowania zmieszanych odpadów 

komunalnych. 

•• 

Termiczna utylizacja pozwala na zagospodarowanie 

biodegradowalnych odpadów komunalnych, przez co 

umożliwia ograniczenie ilości odpadów kierowanych na 

składowiska. 

•• 

W ramach kryterium VII oceniono udział termicznego 

przekształcania w strukturze zagospodarowania odpadów 

komunalnych w każdym z omawianych krajów UE-11. 

•• 


poddają termicznej utylizacji od 10% zebranych odpadów. 

Najniższą ocenę – 0 punktów – uzyskały kraje w ogóle nie 

stosujące tego procesu unieszkodliwiania. 

•• 

Największy procent zbieranych odpadów poddaje się 

termicznemu przekształcaniu w Czechach (11%) i na 

Węgrzech (10%). Kraje te uzyskały po 3 punkty. 

•• 

W 6 krajach (Bułgarii, Estonii, Grecji, Litwie, Łotwie 

i Rumunii) w ogóle nie stosuje się termicznej utylizacji 

odpadów komunalnych. Krajom tym przyznano 0 

punktów. 

Udział termicznego przekształcania w strukturze zagospodarowania odpadów komunalnych w 2009 roku 

15% 

10% 

11% 

10% 

7% 

5% 

0% 

1% 

0,5% 

0% 0% 0% 0% 0% 0% 

Czechy Węgry Słowacja Polska Słowenia Bułgaria Estonia Grecja Litwa Łotwa Rumunia 

3 2 1 0 


Kryterium VIII Osiągnięte poziomy odzysku odpadów 


•• 

Zgodnie z regulacjami UE wszystkie Państwa 

Członkowskie mają obowiązek uzyskać docelowy poziom 

odzysku odpadów opakowaniowych na poziomie 60% 

masy wytworzonych odpadów tego typu. 

•• 

Poszczególnym krajom wyznaczono różne terminy 

osiągnięcia celu UE. Szczegółowe informacje w tym 

zakresie zostały umieszczone w dalszej części Raportu. 

•• 

W ramach kryterium VIII oceniono poziom odzysku 

odpadów opakowaniowych osiągnięty przez poszczególne 

kraje UE-11 w 2008 roku*. 

•• 

Najwyższą liczbę punktów przyznano tym krajom, 

które już w 2008 roku przekroczyły docelowy poziom 

wyznaczony przez UE. Najniższą liczbę punktów 

przyznano krajowi, który osiągnął najniższy poziom 

odzysku. 

•• 

Najwyższy poziom odzysku odpadów opakowaniowych 

uzyskały w 2008 roku Czechy (74%). Przyznano im zatem 

3 punkty. 

• • Najniższy poziom recyklingu uzyskała Rumunia (41%). 

Kraj ten otrzymał 0 punktów. 


Osiągnięte w 2008 roku* poziomy odzysku odpadów opakowaniowych [%] 

100 

80 

74 

60 

40 

58 57 

52 52 50 50 

45 44 44 

41 

20 

0 

Czechy Słowenia Węgry Litwa Łotwa Polska** Słowacja Estonia** Bułgaria** Grecja Rumunia 

3 2 1 0 

*Ostatnie dostępne dane. Stan na 1 sierpnia 2011 roku. 


Źródło: Opracowanie Ernst & Young w oparciu o dane Eurostat 

Kryterium IX Osiągnięte poziomy recyklingu odpadów 


•• 

Zgodnie z regulacjami UE wszystkie Państwa 

Członkowskie mają obowiązek uzyskać docelowy poziom 

recyklingu odpadów opakowaniowych na poziomie 55% 

masy wytworzonych odpadów tego typu. 

•• 

Poszczególnym krajom wyznaczono różne terminy 

osiągnięcia celu UE. Szczegółowe informacje w tym 

zakresie zostały umieszczone w dalszej części Raportu. 

•• 

W ramach kryterium IX oceniono poziom recyklingu 

odpadów opakowaniowych osiągnięty przez poszczególne 

kraje UE-11 w 2008 roku*. 

•• 

Najwyższą liczbę punktów przyznano tym krajom, 

które już w 2008 roku przekroczyły docelowy poziom 

wyznaczony przez UE. Najniższą liczbę punktów 

przyznano krajom, które osiągnął poziom recyklingu 

mniejszy niż 40%. 

•• 

Tak, jak w przypadku odzysku, najwyższy poziom 

recyklingu odpadów opakowaniowych uzyskały w 2008 

roku Czechy (67%). Kraj ten uzyskał zatem 3 punkty. 

•• 

Poziom recyklingu poniżej 40% uzyskały Polska (37%) 

i Rumunia (34%). Krajom tym przyznano 0 punktów. 

Osiągnięte w 2008 roku* poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych [%] 

100 

80 

67 

60 

40 

52 52 51 

48 47 

44 44 44 

37 

34 

20 

0 

Czechy Słowenia Litwa Węgry Słowacja Łotwa Grecja Bułgaria** Estonia** Polska** Rumunia 

3 2 1 0 





29

2.2 Możliwy sposób zmiany struktury zagospodarowania odpadów 

komunalnych w krajach UE-11 


w UE-11 w 2010 roku 

•• 

Z analiz przeprowadzonych przez Ernst & Young 

wynika, ze najpoważniejszym wyzwaniem stojącym 

przed krajami UE-11 jest konieczność zmiany struktury 

zagospodarowania odpadów komunalnych. Po pierwsze, 

w części krajów już teraz problemem jest zbyt mała 

dyspozycyjna pojemność składowisk spełniających 

wymagania techniczne (np. w Polsce szacuje się, że 

składowiska wystarczą jeszcze tylko na 8 lat eksploatacji). 

•• 

Po drugie, zgodnie z unijnymi przepisami, wszystkie 

Państwa Członkowskie muszą stopniowo zredukować 

ilość biodegradowalnych odpadów kierowanych 

na składowiska, co oznacza ograniczenie deponowanych 

odpadów organicznych, a także papieru i tektury. 

•• 

Na podstawie przeprowadzonej analizy można stwierdzić, 

że dotychczas żadnemu z omawianych państw UE 

(oprócz Rumunii*) nie udało się osiągnąć wymaganego 

poziomu redukcji. W sumie w 2010 roku w całej UE-11 

dopuszczalny poziom składowanych bioodpadów – 14,2 

mln Mg – został przekroczony o ok. 3,5 mln Mg (czyli 

o 25%). 

•• 

Wśród poszczególnych krajów UE-11 najmniejsze 

przekroczenie celu na 2010 rok wystąpiło w Estonii (0,03 

mln Mg), a największe w Polsce (1,01 mln Mg). 

*Rumunia osiągnęła wymagany poziom redukcji biodegradowalnych 

odpadów komunalnych deponowanych na składowiskach tylko 

dlatego, że znaczna ilość (ok. 20%) wytworzonych biodegradowalnych 

odpadów komunalnych w ogóle nie została zebrana. 

Szacunkowe przekroczenie dopuszczalnej ilości składowanych biodegradowalnych odpadów komunalnych w 2010 roku 

w UE-11 

mln Mg 

40 

30 

32* 

3,5 mln Mg, czyli ok. 25% 

ponad wyznaczony cel. 

20 

10 

0 


komunalne 

17,7* 

składowane 



14,2 


3,5 

nadmiar 

składowanych 

odpadów 


Wśród poszczególnych krajów 

UE-11 - nadmiar składowanych 

bioodpadów waha się od 0% 

w Rumunii do 57% na Litwie. 



Poziom przekroczenia celu w zakresie redukcji ilości biodegradowalnych odpadów komunalnych kierowanych na 

składowiska w 2010 roku w poszczególnych krajach UE-11 [mln Mg] 

mln Mg 

1,2 

1,0 

0,8 

0,6 

0,4 

0,2 

0,0 

1,01 

Σ = 3,5 mln Mg 

0,73 

0,60 

0,45 

0,22 0,19 0,18 

0,06 0,05 0,03 0,00 

Polska Grecja Węgry Czechy Litwa Bułgaria Słowacja Słowenia Łotwa Estonia Rumunia 



Docelowa struktura zagospodarowania odpadów 

komunalnych w UE-11 w 2020 roku 

•• 

Przy produkcji odpadów utrzymującej się na stałym 

poziomie, w 2013 roku kraje UE-11 będą musiały 

zagospodarować inaczej niż przez składowanie ok. 7,8 

mln Mg biodegradowalnych odpadów komunalnych, 

a w 2020 – 10,8 mln Mg. 

•• 

W celu spełnienia wymagań unijnych konieczna jest zatem 

zmiana struktury zagospodarowania odpadów: odejście 

od systemu, w którym większość zbieranych odpadów jest 

kierowana na składowiska i przyjęcie modelu, w którym 

większość odpadów poddaje się recyklingowi, odzyskowi 

i termicznemu przekształcaniu. 

Szacunkowa ilość biodegradowalnych odpadów komunalnych, które kraje UE-11 będą musiały zagospodarować 

w sposób inny niż przez składowanie w 2013 roku 

mln Mg 

40 

30 

32* 

20 

17,7* 

7,8** 

10 

9,9 

0 


składowane w 2009 roku 

biodegradowalne odpady 

komunalne składowane w 

2009 roku 


nadmiar odpadów 


*Dane z 2009 roku. 

**Liczba szacunkowa wyznaczona w oparciu o dane dotyczące produkcji odpadów z 2009 roku. 


Szacunkowa ilość biodegradowalnych odpadów komunalnych, które kraje UE-11 będą musiały zagospodarować 

w sposób inny niż przez składowanie w 2020 roku 

mln Mg 

40 

30 

32* 

20 

17,7 * 

10,8** 

10 

6,9 

0 


składowane w 2009 roku 

biodegradowalne odpady 

komunalne składowane w 

2009 roku 


nadmiar odpadów 


*Dane z 2009 roku. 

**Liczba szacunkowa wyznaczona w oparciu o dane dotyczące produkcji odpadów z 2009 roku. 



31

•• 

Na wykresie poniżej przedstawiono strukturę 

zagospodarowania odpadów w UE-11, w UE-27 

i w Szwecji w 2009 roku. O ile w UE-11 składowanie 

odpadów jest dominującą metodą ich zagospodarowania, 

o tyle w UE-27 średnio 38% odpadów kieruje się na 

składowiska, a w Szwecji – zaledwie 1%. 

•• 

W krajach UE-27 średnio 20% odpadów poddaje się 

termicznej utylizacji (w Szwecji – 49%), zaś recyklingowi 

i innemu odzyskowi odpowiednio: 24% i 18% (w Szwecji – 

36% i 14%). 

•• 

W celu spełnienia wymagań unijnych – zwłaszcza 

w zakresie redukcji składowanych bioodpadów – kraje 

UE-11 powinny dążyć przynajmniej do przyjęcia struktury 

zagospodarowania zbliżonej do obecnej średniej struktury 

zagospodarowania w UE-27. 

Struktura zagospodarowania zebranych odpadów komunalnych w 2009 roku 

100% 

90% 

80% 

70% 

60% 

50% 

40% 

3% 

9% 

3% 

85% 

18% 

24% 

20% 

14% 

36% 

inne metody odzysku 

(w tym kompostowanie) 

recykling 


termiczne 

składowanie 

30% 

20% 

38% 

49% 

10% 

0% 

UE-11 UE-27 Szwecja 

1% 



Możliwy sposób zmiany struktury zagospodarowania 

odpadów komunalnych w UE-11 

•• 

Jednym ze sposobów na zmianę struktury 

zagospodarowania odpadów komunalnych i ograniczenie 

ilości biodegradowalnych odpadów komunalnych 

kierowanych na składowiska jest budowa zakładów 

termicznej utylizacji odpadów. 

•• 

Spalarnie odpadów są jedynymi instalacjami, które mogą 

przetworzyć zmieszane odpady komunalne. A jak wynika 

z przeprowadzonej analizy, skuteczność selektywnej 

zbiórki w omawianych krajach UE-11, zwłaszcza 

w gospodarstwach domowych jest minimalna. Nawet przy 

zwiększeniu stopnia segregacji u źródła, nie wyeliminuje 

się całkowicie strumienia zmieszanych odpadów. 

•• 

Na potwierdzenie tej tezy należy przywołać przykład 

tych krajów „starej Unii”, które mają najlepiej rozwinięte 

systemy gospodarowania odpadami i które maksymalnie 

ograniczyły ilość odpadów kierowanych na składowiska 

– Niemiec, Austrii, Holandii i Szwecji. W krajach tych 

spalanie stanowi jedną z głównych metod utylizacji 


•• 

Podstawowe argumenty uzasadniające oparcie systemów 

zagospodarowania odpadów komunalnych w krajach UE- 

11 na instalacjach termicznej utylizacji to: 

•• 

przy założeniu wykorzystania ubocznych produktów 

spalania m.in. w budownictwie drogowym, spalarnie 

pozwalają na znaczące (prawie 75%) ograniczenie 

ilości odpadów deponowanych na składowiskach, 

•• 

uzyskane w procesie spalania ciepło i energia 

elektryczna mogą zostać wykorzystane na celu 

użytkowe, przez co ogranicza się zużycie innych 

– tradycyjnych – nośników energii (węgla, gazu, 

biomasy), 

•• 

przy zastosowaniu nowoczesnych technologii 

oczyszczania spalin, spalarnie emitują do atmosfery 

minimalne ilości zanieczyszczeń, a wskaźniki emisji są 

wielokrotnie niższe niż dopuszczalne normy. 

•• 

Biorąc pod uwagę wszystkie problemy związane 

z gospodarowaniem odpadami komunalnymi, z jakimi 

zmagają się omawiane w Raporcie kraje UE-11, należy 

stwierdzić, że konieczne jest zintensyfikowanie prac przy 

rozwoju sieci instalacji do zagospodarowania odpadów. 

Jednocześnie w aglomeracjach miejskich konieczna 

jest budowa nowoczesnych zakładów termicznego 

unieszkodliwiania odpadów komunalnych. 


33

Szacunkowe nakłady inwestycyjne w krajach UE-11 

na instalacje termicznej utylizacji odpadów komunalnych 

•• 

Jak wcześniej wspomniano, w 2013 roku kraje 

UE-11 będą musiały zagospodarować inaczej niż przez 

składowanie dodatkowo ok. 7,8 mln Mg odpadów, 

a w 2020 roku – ok. 10,8 mln Mg. 

•• 

Jednym z możliwych sposobów zagospodarowania 

tak znaczącej ilości odpadów – oprócz kompostowania 

i innych metod przetwarzania i odzysku – jest ich 

termiczna utylizacja. 

•• 

W niniejszej części Raportu przedstawiono szacunkowe 

nakłady inwestycyjne, jakie kraje UE-11 musiałyby 

ponieść, gdyby cały nadmiar odpadów biodegradowalnych 

miał być zagospodarowany w spalarniach. 

•• 

Do obliczeń przyjęto następujące założenia: 

•• 

cały nadmiar bioodpadów w 2020 roku (10,8 mln Mg) 

będzie przetworzony w spalarniach, 

•• 

średnia moc przerobowa spalarni wynosi 200 tys. 

Mg/rok, 

•• 

średnie nakłady inwestycyjne na jedną spalarnię 

wynoszą 180 mln EUR. 

•• 

Zgodnie z przyjętymi założeniami oszacowano, że w 2020 

roku do zagospodarowania 10,8 mln Mg odpadów 

potrzeba ok. 57 spalarni odpadów komunalnych. Łączny 

koszt budowy wszystkich instalacji wynosi ok. 10 mld 

EUR. 

•• 

W przypadku uszczelnienia systemów odbioru odpadów 

komunalnych ilość biodegradowalnych odpadów, które 

będzie trzeba zagospodarować, a co za tym idzie - liczba 

niezbędnych instalacji, dodatkowo wzrośnie. 

•• 

Szczegółowe dane dotyczące szacunkowej ilości spalarni 

potrzebnych w każdym z krajów, a także związanych 

z ich budową kosztów zostały przedstawione na wykresie 

poniżej. 

Szacunkowe zapotrzebowanie na nowe instalacje do termicznego zagospodarowania odpadów komunalnych w 2020 

roku 

14 

12 

10 

8 

6 

4 

2 

0 

14 

2,5 

10 

1,8 

8 

1,4 

6 6 

1,1 1,1 

5 

0,9 

3 

2 

0,5 0,4 0,2 

1 0,2 1 1 

0,2 

Polska Rumunia Grecja Bułgaria Czechy Węgry Słowacja Litwa Łotwa Słowenia Estonia 

Σ = 57 

mld EUR 

2,5 

2,0 

1,5 

1,0 

0,5 

0,0 

CAPEX 

liczba instalacji 



3. Analiza otoczenia regulacyjnego w zakresie 

gospodarki odpadami komunalnymi 

• • W niniejszym rozdziale omówione zostały dokumenty kierunkowe UE (programy i strategie 

w zakresie ochrony środowiska i gospodarki odpadami) oraz dokumenty unijne o charakterze 

wiążącym – dyrektywy. Następnie przeanalizowany został stopień transpozycji przepisów 

unijnych do prawodawstwa omawianych w Raporcie krajów UE-11. 


35

3.1 Dokumenty kierunkowe UE – programy i strategie 


•• 

Kluczowym celem polityki Unii Europejskiej 

w zakresie ochrony środowiska jest rozwój 

zrównoważony, czyli harmonia pomiędzy 

dynamicznym wzrostem gospodarczym a potrzebami 

społecznymi i środowiskowymi 

•• 

Unia Europejska przykłada ogromną wagę do ochrony 

środowiska i racjonalnego gospodarowanie zasobami 

naturalnymi, co zostało odzwierciedlone w dwóch 

przekrojowych strategiach: 

•• 

Strategii lizbońskiej, 

•• 

Strategii zrównoważonego rozwoju Unii Europejskiej. 

•• 

Założeniem przyjętej w 2000 roku „Strategii lizbońskiej” 

było uczynienie Unii najbardziej konkurencyjną 

i dynamiczną gospodarką świata, przy założeniu, że 

rozwój będzie się odbywał w sposób zrównoważony. 

Idea zrównoważonego rozwoju, czyli takiego, w którym 

potrzeby obecnego pokolenia zaspokajane są bez 

uszczerbku dla możliwości zaspokajania potrzeb przez 

przyszłe pokolenia stała się nadrzędnym celem polityki 

Unii Europejskiej w obszarze gospodarczo-społecznym. 

•• 

Z kolei w przyjętej w 2001 roku i zrewidowanej 

w 2006 roku „Strategii zrównoważonego rozwoju UE” 

zdefiniowane zostały następujące główne wyzwania, 

do których przypisano konkretne cele i działania: 

•• 

zmiany klimatu i czysta energia, 

•• 

zrównoważony transport, 

•• 

zrównoważona konsumpcja i produkcja, 

•• 

ochrona zasobów naturalnych i gospodarowanie nimi, 

•• 

zdrowie publiczne, 

•• 

integracja społeczna, demografia i migracja, 

•• 

wyzwania w zakresie globalnego ubóstwa 

i zrównoważonego rozwoju. 

Koncepcja zrównoważonego rozwoju 

środowisko 

znośny 

społeczeństwo 

zrównoważony 

wykonalny 

sprawiedliwy 

gospodarka 



•• 

Kluczowym celem UE w zakresie gospodarki 

odpadami jest oddzielenie tempa wzrostu ilości 

produkowanych odpadów od tempa wzrostu 

gospodarczego. 

•• 

W szczególności priorytetem jest zapobieganie 

powstawaniu odpadów i wspieranie ich ponownego 

wykorzystania, tak aby zredukować negatywne 

oddziaływanie odpadów na środowisko naturalne. 

•• 

Strategia zrównoważonego rozwoju określiła priorytety 

i wytyczyła długoterminowe kierunki rozwoju UE. Na jej 

podstawie powstały szczegółowe programy i strategie 

tematyczne w określonych dziedzinach: 

•• 

Szósty wspólnotowy program działań w zakresie 

środowiska naturalnego, 

•• 

Strategia tematyczna w sprawie zapobiegania 

powstawaniu odpadów i ich recyklingu. 

•• 

Szósty wspólnotowy program działań w zakresie 

środowiska naturalnego, ustanowiony w 2002 roku 

decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady (decyzja nr 

1600/2002/WE), obejmuje lata 2002-2012. Określono 

w nim kluczowe cele i zadania odpowiadające przyjętym 

głównym priorytetom ochrony środowiska, czyli: 

•• 

zmianie klimatu, 

•• 

przyrodzie i bioróżnorodności, 

•• 

środowisku naturalnemu, zdrowiu i jakości życia oraz 

•• 

zasobom naturalnym i odpadom. 

•• 

W dziedzinie gospodarki odpadami jako cel główny 

przyjęto oddzielenie tempa wzrostu ilości produkowanych 

odpadów od tempa wzrostu gospodarczego. 

Położono szczególny nacisk na wdrożenie zasady 

„zanieczyszczający płaci”, zasady ostrożności, 

działań zapobiegawczych oraz zasady bliskości, czyli 

konieczności przetwarzania odpadów możliwie najbliżej 

miejsca ich wytworzenia. 

•• 

Ponadto przyjęto cele długoterminowe: 

•• 

zapobieganie powstawaniu odpadów dzięki bardziej 

efektywnemu zużyciu zasobów i przestawieniu na 

bardziej zrównoważone wzorce produkcji i spożycia, 

•• 

wspieranie ponownego wykorzystania, recyklingu 

i odzysku, tak aby zredukować negatywne 

oddziaływanie odpadów na środowisko naturalne. 

•• 

W ślad za w/w programem Komisja Europejska wydała 

w 2005 roku komunikat: Promowanie zrównoważonego 

wykorzystania zasobów: Strategia tematyczna w sprawie 

zapobiegania powstawaniu odpadów i ich recyklingu 

(COM(2005)666). Komisja zwróciła w nim uwagę 

na niewielkie postępy w poprawie gospodarowania 

odpadami w całej UE. 

•• 

Jako remedium Komisja wskazała konieczność 

uaktualnienia obowiązujących ram prawnych poprzez: 

•• 

wprowadzenie podejścia opartego na cyklu życia 

produktów oraz 

•• 

uproszczenie przepisów. 

•• 

Poprawie sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami 

mają sprzyjać również: 

•• 

promowanie bardziej ambitnych polityk zapobiegania 

powstawaniu odpadów, 

•• 

edukacja, 

•• 

opracowanie wspólnych norm referencyjnych 

dla recyklingu oraz 

•• 

dalszy rozwój polityki UE dotyczącej recyklingu. 

•• 

W strategii tematycznej podkreślono znaczenie 

procesów odzyskiwania energii z odpadów jako sposobu 

ograniczania ilości odpadów trafiających na składowiska. 

Zaproponowano wprowadzenie progów wydajności, 

które pozwoliłyby klasyfikować procesy przetwarzania 

odpadów w spalarniach jako procesy odzyskiwania 

lub unieszkodliwiania. To z kolei pozwoliłoby 

na kwalifikowanie części energii odzyskanej w procesach 

termicznego przekształcania odpadów jako energii 

ze źródeł odnawialnych. 

Główne dokumenty UE dotyczące zrównoważonego rozwoju i gospodarki odpadami 

Strategia 

lizbońska 

Strategia 

zrównoważonego 

rozwoju 

Szósty wspólnotowy 

program działań 

w zakresie środowiska 

naturalnego 

Strategia tematyczna 

w sprawie zapobiegania 

powstawaniu odpadów 

i ich recyklingu 

Dyrektywa 

ramowa 

w sprawie 

odpadów 

Dyrektywy 

sektorowe 


37

3.2 Dokumenty UE o charakterze wiążącym – dyrektywy 


•• 

Podstawowe dyrektywy regulujące gospodarkę 

odpadami komunalnymi w UE to dyrektywa ramowa/ 

odpadowa, dyrektywa składowiskowa i dyrektywa 

opakowaniowa. 

•• 

Hierarchia postępowania z odpadami na pierwszym 

miejscu stawia zapobieganie powstawaniu odpadów; 

w dalszej kolejności zalecane jest ponowne użycie, 

recykling i odzysk. 

•• 

Unieszkodliwianie odpadów przez składowanie jest 

najmniej pożądaną metodą ich zagospodarowania. 

•• 

Podstawowymi dokumentami określającymi sposoby 

gospodarowania odpadami komunalnymi w UE są: 

•• 

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 

2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie 

odpadów (tzw. dyrektywa ramowa/ odpadowa), 

•• 

Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 

1999 r. w sprawie składowania odpadów (tzw. 

dyrektywa składowiskowa), 

•• 


WE z dnia 20 grudnia 1994 r. w sprawie opakowań 

i odpadów opakowaniowych (tzw. dyrektywa 

opakowaniowa). 

•• 

Dyrektywa ramowa zastąpiła poprzednio obowiązujące 

dyrektywy z 1975 i 2006 roku, wprowadzając nowe 

zapisy wynikające z przyjętych przez Unię wcześniej 

wspomnianych dokumentów kierunkowych, tj. szóstego 

wspólnotowego programu działań w zakresie środowiska 

naturalnego oraz strategii tematycznej. 

•• 

W dyrektywie ustanowiono następującą hierarchię 

postępowania z odpadami: 

•• 

zapobieganie, 

•• 

przygotowanie do ponownego użycia, 

•• 

recykling, 

•• 

inne metody odzysku, np. odzysk energii, 

•• 

unieszkodliwianie. 

•• 

Dopuszcza się odstąpienie od tej hierarchii, jeżeli jest to 

uzasadnione między innymi wykonalnością techniczną, 

opłacalnością ekonomiczną i ochroną środowiska. 

•• 

Poszczególne procesy przetwarzania odpadów w ramach 

hierarchii można zdefiniować następująco: 

•• 

Zapobieganie – środki zastosowane zanim dana 

substancja, materiał lub produkt staną się odpadami, 

które zmniejszają ilość odpadów oraz ich negatywne 

oddziaływanie na środowisko i zdrowie ludzi; 

•• 

Przygotowanie do ponownego użycia – polega 

na czyszczeniu lub naprawie, dzięki którym 

produkty lub składniki produktów, które wcześniej 

stały się odpadami, będą mogły być ponownie 

wykorzystywane, bez jakichkolwiek innych czynności 

przetwarzania wstępnego; 

•• 

Recykling – proces odzysku, w ramach którego 

materiały odpadowe są ponownie przetwarzane 

w produkty, materiały lub substancje wykorzystywane 

w pierwotnym celu lub innych celach (nie obejmuje 

odzysku energii); 

•• 

Inne metody odzysku – jakiekolwiek procesy, inne 

niż przygotowanie do ponownego użycia i recykling , 

których głównym wynikiem jest to, aby odpady służyły 

użytecznemu zastosowaniu, poprzez zastąpienie 

innych materiałów, które w przeciwnym wypadku 

zostałyby użyte do spełnienia danej funkcji; 

•• 

Unieszkodliwianie – jakikolwiek proces niebędący 

odzyskiem, nawet jeżeli wtórnym skutkiem takiego 

procesu jest odzysk substancji lub energii. 

Hierarchia postępowania z odpadami 

zapobieganie powstawaniu odpadów 

przygotowanie do ponownego użycia 

recykling 

inne metody 

odzysku 

unieszkodliwianie 



•• 

W dyrektywach unijnych wyróżnia się m.in: odpady 

komunalne, odpady biodegradowalne, bioodpady, 

odpady opakowaniowe. 

•• 

Z uwagi na sposób unieszkodliwienia odpady dzieli 

się na niebezpieczne, inne niż niebezpieczne oraz 

obojętne. 

•• 

Większość odpadów komunalnych to odpady inne niż 

niebezpieczne. 

•• 

Do niebezpiecznych odpadów komunalnych należą: 

baterie, przeterminowane leki oraz zużyty sprzęt 

elektryczny i elektroniczny. 

•• 

W regulacjach unijnych stosowana jest następująca 

klasyfikacja odpadów: 

•• 

Odpady komunalne – odpady z gospodarstw 

domowych oraz inne odpady, które z racji swego 

charakteru lub składu są podobne do odpadów 

z gospodarstwa domowego; 

•• 

Odpady opakowaniowe – wszelkie opakowania lub 

materiały opakowaniowe objęte definicją odpadów 

zawartą w dyrektywie ramowej, czyli takie, których 

posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć, lub do 

których pozbycia został zobowiązany; 

•• 

Odpady ulegające biodegradacji (biodegradowalne) 

– wszelkie odpady, które podlegają rozpadowi 

beztlenowemu lub tlenowemu, takie jak żywność lub 

odpady ogrodnicze, papier i tektura; 

•• 

Bioodpady – ulegające biodegradacji odpady 

ogrodowe i parkowe, odpady spożywcze i kuchenne 

z gospodarstw domowych, restauracji, placówek 

zbiorowego żywienia i handlu detalicznego 

i porównywalne odpady z zakładów przetwórstwa 

spożywczego; w publikacjach pojęcie często 

stosowane zamiennie z pojęciem odpadów 

biodegradowalnych. 

•• 

Na potrzeby realizacji celów wytyczonych w unijnych 

dyrektywach przyjmuje się, że odpady komunalne 

ulegające biodegradacji to – oprócz odpadów kuchennych 

i ogrodowych, odpadów z terenów zielonych i drewna, 

papieru i tektury – również odzież i tekstylia z materiałów 

naturalnych, niektóre odpady wielomateriałowe oraz 

część frakcji drobnej < 10 mm. 

•• 

Pod kątem sposobu unieszkodliwienia odpady dzieli się 

na: 

•• 

Odpady niebezpieczne – odpady wykazujące co 

najmniej jedną spośród właściwości niebezpiecznych 

wymienionych w załączniku III do dyrektywy 

odpadowej (np. wybuchowe, łatwopalne, drażniące, 

toksyczne, mutagenne, itp.); 

•• 

Odpady inne niż niebezpieczne – odpady 

nieposiadające żadnej z właściwości odpadów 

niebezpiecznych; 

•• 

Odpady obojętne – odpady, które nie podlegają 

żadnym poważniejszym fizycznym, chemicznym 

lub biologicznym transformacjom, nie rozpuszczają 

się, nie palą ani nie wchodzą w żadne inne reakcje 

chemiczne lub fizyczne, nie ulegają biodegradacji. 

•• 

Większość wytwarzanych odpadów komunalnych 

to odpady inne niż niebezpiecznie. Do odpadów 

komunalnych niebezpiecznych zaliczają się natomiast 

baterie, przeterminowane leki oraz zużyty sprzęt 

elektryczny i elektroniczny. 

Odpady 


Odpady komunalne 

Biodegradowalne 

odpady 

opakowaniowe 

Odpady 

opakowaniowe 

Odpady 

niebezpieczne 

Inne odpady 

Odpady 

obojętne 


39


•• 

Państwa Członkowskie mają obowiązek 

do 12 grudnia 2013 opracować kompleksowe 

programy zapobiegania powstawaniu odpadów . 

•• 

Do 2015 roku w Państwach Członkowskich 

muszą funkcjonować systemy selektywnej zbiórki 

obejmujące przynajmniej: papier, metal, plastik 

i szkło. 

•• 

Do 2020 roku przynajmniej 50% masy papieru, 

metali, plastiku i szkła musi być poddane 

recyklingowi lub przygotowane do ponownego 

użycia. 

•• 

W dyrektywie ramowej nałożono na Państwa 

Członkowskie obowiązek opracowania planów gospodarki 

odpadami oraz – najpóźniej do 12 grudnia 2013 roku 

– zintegrowanych z nimi programów zapobiegania 

powstawaniu odpadów. Podkreślono przy tym 

konieczność stworzenia sieci instalacji do odzysku 

i unieszkodliwiania odpadów, przy czym instalacje 

te powinny być budowane zgodnie z najlepszymi 

dostępnymi technikami. 

•• 

W dokumencie ustanowiono konkretne cele dotyczące 

ponownego wykorzystania i recyklingu odpadów: 

•• 

do 2015 roku Państwa Członkowskie powinny 

ustanowić systemy selektywnej zbiórki obowiązującej 

przynajmniej w odniesieniu do papieru, metalu, 

plastiku i szkła; 

•• 

do 2020 przygotowaniu do ponownego wykorzystania 

i recyklingowi powinno być poddawanie minimum 50% 

masy odpadów komunalnych przynajmniej takich jak 

papier, metal, plastik i szkło; 

•• 

do 2020 przygotowaniu do ponownego 

wykorzystania, recyklingowi i innemu odzyskowi 

powinno być poddawane minimum 70% masy odpadów 

budowlanych innych niż niebezpieczne. 

•• 

Dopuszczono możliwość zastosowania okresów 

przejściowych dla Państw Członkowskich, które 

w 2008 roku osiągnęły poziom niższy niż 5% recyklingu 

w którejkolwiek z powyższych kategorii odpadów. 

•• 

Oprócz ogólnych celów wyznaczonych w dyrektywie 

ramowej, Państwa Członkowskie obowiązują również 

cele w zakresie odzysku i recyklingu wyznaczone 

w dyrektywie opakowaniowej. 

•• 

Do końca 2008 roku należało osiągnąć: 

•• 

odzysk (w tym również poprzez spalenie z odzyskiem 

energii) na poziomie minimum 60% masy odpadów 

opakowaniowych oraz 

•• 

recykling na poziomie pomiędzy 55% a 80% masy 


•• 

Dla poszczególnych strumieni odpadów przyjęto 

następujące docelowe poziomy recyklingu: 

•• 

szkło – 60%, 

•• 

papier – 60%, 

•• 

metale – 50%, 

•• 

tworzywa sztuczne – 22,5%, 

•• 


•• 

W wyniku nowelizacji dyrektywy opakowaniowej 

udzielono niektórym Państwom Członkowskim derogacji 

od ustalonego terminu. Spośród omawianych krajów 

UE-11 Grecja musi spełnić powyższe cele do końca 

2011 roku, Czechy, Estonia, Litwa, Węgry, Słowenia 

i Słowacja – do końca 2012 roku, Polska – do końca 2014 

roku, a Łotwa – do końca 2015 roku. Bułgarii i Rumunii 

udzielono odrębnej derogacji w Traktacie Akcesyjnym. 

Szczegółowe informacje dotyczące tych krajów 

umieszczono w kolejnym rozdziale niniejszego Raportu. 

•• 

Poza wymienionymi szczegółowymi celami w zakresie 

odzysku i recyklingu, dyrektywa opakowaniowa 

wprowadziła również szereg ogólnych obowiązków 

odnoszących się do sposobu gospodarowania 

opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Podkreślono 

konieczność wprowadzenia systemów korzystania 

z opakowań wielokrotnego użytku oraz zorganizowania 

systemów ich zwrotu, gromadzenia i odzysku. 

Wymagane w 2008 roku* poziomy recyklingu 

poszczególnych strumieni odpadów opakowaniowych 

100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

0% 

60% 60% 

50% 

22,5% 

szkło papier metale tworzywa 

sztuczne 

15% 

drewno 

*Lub później, jeśli kraj korzysta z derogacji 




•• 

Przepisy unijne wymuszają znaczącą redukcję 

ilości odpadów biodegradowalnych, które mogą być 

przekazywane na składowiska – w 2016 roku można 

składować tylko 35% w stosunku do masy takich 

odpadów wytworzonych w 1995 roku. 

•• 

Dopuszczalne jest wydłużenie terminów, w jakich 

cele redukcyjne mają zostać osiągnięte, maksimum 

o 4 lata. 

•• 

Brak spełnienia wymagań grozi postępowaniem 

w Europejskim Trybunale Sprawiedliwości 

i nałożeniem na Państwa Członkowskie wysokich kar 

pieniężnych. 

•• 

Kolejnym istotnym dokumentem dotyczącym gospodarki 

odpadami komunalnymi jest dyrektywa w sprawie 

składowania odpadów. Wyznaczono w niej ścieżkę 

redukcji ilości biodegradowalnych odpadów komunalnych, 

które mogą być przekazywane na składowiska. Jedną 

z przyczyn wprowadzenia tego typu regulacji był fakt, 

że podczas biologicznego rozkładu odpadów powstaje 

metan – gaz cieplarniany o ponad 20-krotnie wyższym 

potencjale tworzenia efektu cieplarnianego niż dwutlenek 

węgla. 

•• 

Zgodnie z dyrektywą Państwa Członkowskie mają 

obowiązek zredukować masę składowanych odpadów 

komunalnych ulegających biodegradacji: 

•• 


•• 


•• 


w stosunku do masy odpadów komunalnych ulegających 

biodegradacji, wytworzonych w roku 1995. 

Jednocześnie dopuszczona została możliwość wydłużenia 

powyższych terminów o cztery lata w przypadku 

Państw Członkowskich, które w 1995 roku umieściły 

na składowiskach więcej niż 80% swych odpadów 

komunalnych. 

•• 

Brak spełnienia wyznaczonych celów oznacza naruszenie 

przez Państwo Członkowskie zobowiązań traktatowych. 

Komisja Europejska może w takiej sytuacji – na podstawie 

art. 258 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską 

– wszcząć postępowanie formalne w celu nałożenia 

kar. Jeżeli Państwo Członkowskie nie wprowadzi 

w określonym terminie działań korygujących, Komisja 

może wnieść sprawę do Europejskiego Trybunału 

Sprawiedliwości. 

•• 

W dyrektywie składowiskowej określono warunki, jakie 

muszą być spełnione przez istniejące składowiska 

odpadów, aby obiekty te mogły nadal funkcjonować. 

Przede wszystkim wprowadzono obowiązek 

przeprowadzenia przeglądu składowisk i przygotowania 

planów ich zagospodarowania. 

•• 

Składowiska, które nie spełniają wymagań technicznych, 

powinny zostać zmodernizowane lub zamknięte. 

Wymagania techniczne obejmują m.in. kontrolę 

odcieków, ochronę gleby i wód, kontrolę emisji gazu oraz 

ograniczanie uciążliwości i zagrożeń. 

•• 

W dyrektywie wprowadzono ponadto wymóg, aby 

cena za składowanie odpadów uwzględniała nie tylko 

koszty bieżącej eksploatacji składowiska, ale również 

szacunkowe koszty zamknięcia i poeksploatacyjnego 

nadzoru nad obiektem przez okres co najmniej 30 lat. 

Spadek ilości odpadów biodegradowalnych 

dopuszczonych do składowania 

% masy odpadów wytworzonych 

w 1995 roku 

100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

0% 

75% 

50% 

2006 2009 2016 


35% 


41


4. Analiza stanu gospodarki odpadami 

komunalnymi w poszczególnych krajach UE-11 

•• 

W niniejszym rozdziale przedstawiony został szczegółowo stan gospodarki odpadami komunalnymi 

w Polsce oraz w każdym z pozostałych dziesięciu krajów UE-11– w Bułgarii, Czechach, Estonii, Grecji, 

Litwie, Łotwie, Rumunii, Słowacji, Słowenii oraz na Węgrzech. 

•• 

Analiza dla każdego kraju została przeprowadzona w odniesieniu do czterech zidentyfikowanych 

wyzwań w zakresie gospodarki odpadami. W związku z tym informacje na temat każdego kraju 

zaprezentowano według zbliżonej struktury: 

•• 

stan transpozycji unijnych przepisów do prawodawstwa krajowego (Wyzwanie 1), 

•• 

dane dotyczące ilości wytwarzanych odpadów, szczelności systemu ich odbioru oraz struktury 

zagospodarowania (Wyzwanie 2), 

•• 

informacja na temat poziomu wypełnienia celów unijnych w zakresie ograniczenia ilości 

składowanych biodegradowalnych odpadów komunalnych (Wyzwanie 3), 

•• 

informacja na temat poziomu wypełnienia celów unijnych w zakresie odzysku i recyklingu 

odpadów opakowaniowych (Wyzwanie 4), 

•• 

pozostałe informacje na temat systemu zagospodarowania odpadów komunalnych 

w omawianym kraju. 


43

4.1 Polska 

W opisie stanu gospodarki odpadami wykorzystano dane z Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010 (KPGO 2010) 

i Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2014 (KPGO 2014) oraz danych dostępnych w bazie Głównego Urzędu 

Statystycznego. Najnowsze dane o charakterze ogólnopolskim pochodzą z roku 2009*. Należy jednak podkreślić, że od tego 

czasu nie nastąpiły znaczące zmiany w sposobie gospodarowania odpadami komunalnymi w Polsce. W związku z tym można 

przyjąć, że wnioski wyciągnięte na podstawie danych z 2009 roku nadal są aktualne. 

*dane za rok 2010 będą dostępne dopiero pod koniec roku 2011 

Poniżej przedstawiono podsumowanie najważniejszych danych dotyczących gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce: 

Lp. Wskaźnik Wartość wskaźnika 

1. Stopień transpozycji przepisów UE do prawa krajowego: 85% 

2. Stosunek ilości wytwarzanych odpadów komunalnych do PKB: 5,2 kg/PPS 

3. Udział w całej produkcji odpadów w UE-11: 29% 

4. Ilość odpadów komunalnych wytworzonych w 2009 roku: 12,1 mln Mg 

5. Zmiana ilości wytwarzanych odpadów w latach 2005-2009: -1% (spadek) 

6. Ilość zebranych odpadów komunalnych w 2009 roku: 10,1 mln Mg 

7. Udział składowania w strukturze zagospodarowania zebranych odpadów komunalnych: 78% 

8. Udział odzysku (w tym przez kompostowanie) i recyklingu w strukturze zagospodarowania 


9. Udział termicznego przekształcania odpadów w strukturze zagospodarowania odpadów 

komunalnych: 

10. Szacunkowe przekroczenie celu na 2010 rok w zakresie redukcji ilości biodegradowalnych 

odpadów komunalnych kierowanych na składowiska: 

11. Prognozowana ilość biodegradowalnych odpadów, jakie trzeba będzie zagospodarować 

inaczej niż przez składowanie w 2013 roku: 



21% 

1% 

1 mln Mg 

2,1 mln Mg 

2,8 mln Mg 

13. Osiągnięty poziom odzysku (w tym recyklingu) odpadów opakowaniowych w 2009 roku: 50,2% (36,9%) 


Wyzwanie 

1 : Pełna implementacja przepisów UE 


•• 

Przepisy unijne dotyczące gospodarki odpadami 

nie zostały w pełni przeniesione do prawodawstwa 

krajowego - brak pełnej transpozycji dyrektywy 

ramowej z 2008 roku*. 

Stopień transpozycji przepisów UE do prawodawstwa 

krajowego 

•• 

Przepisy unijne dotyczące gospodarki odpadami 

zostały przeniesione do prawodawstwa polskiego 

w następujących regulacjach: 

•• 

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. 

2010.185.1243. z późn. zm.), 

•• 

Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu 

czystości i porządku w gminach (Dz. U. 

2005.236.2008. z późn. zm.), 

•• 

Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach 

i odpadach opakowaniowych (Dz.U.2001.63.638. 

z późn. zm.), 

•• 

Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach 

przedsiębiorców w zakresie gospodarowania 

niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej 

(Dz.U.2001.63.639 z późn. zm.). 

•• 

Należy podkreślić, że do dzisiaj nie dokonano pełnej 

transpozycji nowej – pochodzącej z 2008 roku – 

dyrektywy UE w sprawie odpadów. Prace nad nową 

ustawą o odpadach, która ma stanowić implementację tej 

dyrektywy, wciąż trwają*. 

•• 

W tabeli poniżej przedstawiona została ocena stopnia 

wdrożenia kluczowych wymagań unijnych w zakresie 

gospodarki odpadami. 

Kryterium 

1. Hierarchia postępowania z odpadami 

2. Definicje odzysku, recyklingu, ponownego 

użycia, unieszkodliwienia 

3. Wymóg opracowania planów gospodarki 


4. Wymóg opracowania programów 

zapobiegania powstawaniu odpadów 

5. Wymóg organizacji systemu selektywnej 

zbiórki 

6. Cele dotyczące recyklingu i odzysku 

surowców wtórnych i odpadów budowlanych 




opakowaniowymi (np. oznakowanie) 

9. Redukcja ilości składowanych 


10. Zapisy regulujące eksploatacje składowisk 

Polska 

Szacunkowy stopień transpozycji 85% 

Średni stopień transpozycji w UE-1 83% 




45

Wyzwanie 2 : Ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów komunalnych i zmiana struktury 

ich zagospodarowania 


•• 

W 2009 roku wytworzono w Polsce 316 kg odpadów 

komunalnych na 1 mieszkańca, co stanowiło 62% 

średniej dla UE-27 (512 kg). 

•• 

System zbierania odpadów jest „nieszczelny”: 

w 2009 roku obejmował tylko 79% mieszkańców. 

•• 

Rocznie wytwarza się ok. 12 mln Mg odpadów, 

z czego zbiera się tylko ok. 10 mln Mg odpadów, 

co oznacza, że blisko 1/6 wytwarzanych 

w Polsce odpadów trafia do środowiska w sposób 

nieewidencjonowany. 

Wolumen wytwarzanych odpadów komunalnych 

•• 

W 2009 roku wytworzono ponad 12 mln Mg odpadów 

komunalnych. Oznacza to, że statystyczny mieszkaniec 

Polski wytworzył w ciągu roku 316 kg odpadów 

komunalnych, co stanowiło 62% średniej dla całej Unii 

Europejskiej (512 kg/mieszkańca) i 85% średniej dla UE- 

11 (370 kg/mieszkańca). 

•• 

Na podstawie danych z lat 2005-2009 można stwierdzić, 

że zarówno ilość wytwarzanych, jak i zbieranych w Polsce 

odpadów komunalnych ustabilizowała się (odpowiednio 

na poziomie 12 mln i 10 mln Mg). 

•• 

W KPGO 2014 wskazano kilka przyczyn takiego 

stanu rzeczy: masową emigrację, kryzys finansowoekonomiczny, 

niewłaściwe praktyki gospodarowania 

odpadami komunalnymi, ale także wzrost świadomości 

społeczeństwa i podejmowanie działań mających na celu 

zapobieganie powstawaniu odpadów. 

System zbierania odpadów komunalnych 

•• 

Stopień rozwoju systemu gospodarowania odpadami 

może być mierzony w oparciu o dwa kryteria: 

•• 

poziom „szczelności”, czyli występowanie różnicy 

między ilością odpadów wytwarzanych, a ilością 

odpadów zbieranych, 

•• 

odsetek populacji objętej systemem odbioru odpadów. 

•• 

W Polsce system zbierania odpadów jest „nieszczelny” – 

istnieje duża luka pomiędzy ilością odpadów zbieranych, 

a szacowaną ilością odpadów wytwarzanych. W 2009 

roku system obejmował tylko 79% mieszkańców, przez 

co zebrano jedynie 10 mln Mg odpadów komunalnych. 

Oznacza to, że aż 2 mln Mg odpadów trafiło w sposób 

nieewidencjonowany do środowiska, czyli niezgodnie 

ze wszelkimi wymogami UE. 

Produkcja odpadów na 1 mieszkańca w Polsce, UE-11 

i UE-27 w roku 2009 

kg/miesz. 

600 

500 

400 

300 

200 

100 

0 

316 

370 

512 

Polska UE -11 UE-27 


Produkcja odpadów w Polsce w latach 2005-2009 

mln Mg 

13,0 

12,5 

CAGR = -0,2% - 

29% całej 

produkcji 

w UE-11 

12,0 

11,5 

11,0 

12,2 12,2 12,3 12,2 

12,1 

10,5 

10,0 

2005 2006 2007 2008 2009 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie danych GUS 



•• 

W ramach struktury zagospodarowania odpadów 

w Polsce zdecydowana większość odpadów 

komunalnych trafia na składowiska (w 2009 roku 

78%). 

•• 

Recyklingowi poddaje się jedynie około 16% odpadów 

a pozostałymi procesami przetwarzania – obróbce 

biologicznej i spalaniu – objętych jest w sumie do 6% 

wszystkich zebranych odpadów komunalnych. 

•• 

Selektywna zbiórka odpadów (wykazywana w ramach 

recyclingu) jest mało skuteczna – w 2009 roku 

selektywnie zebrano zaledwie 7,8% z ponad 10 mln 

Mg zebranych odpadów komunalnych. 

Struktura zagospodarowania odpadów 

•• 

Fakt, że ilość termicznie unieszkodliwionych odpadów 

(ok. 0,1, mln Mg) przewyższa moc przerobową 

jedynej spalarni odpadów komunalnych w Polsce 

(ok. 0,04 mln Mg) wynika z faktu, że część odpadów 

jest unieszkodliwiana termicznie podczas procesu 

współspalania. 

•• 

Odpady poddawane w Polsce recyklingowi i odzyskowi 

pochodzą z dwóch źródeł: z selektywnej zbiórki oraz 

z sortowni odpadów (wysortowane ze strumienia 

zmieszanych odpadów komunalnych). 

•• 

W 2009 roku selektywnie zebrano zaledwie 0,78 mln 

Mg (7,8%) z ponad 10 mln Mg zebranych odpadów 

komunalnych. Ze zmieszanych odpadów wysegregowano 

dodatkowo 0,79 mln Mg (7,9% w stosunku do całkowitej 

masy zebranych odpadów). Łącznie z odpadów 

komunalnych wydzielono zatem prawie 1,6 mln Mg 

surowców wtórnych. 

•• 

Podstawową metodą zagospodarowania odpadów 

w Polsce jest składowanie. W 2009 roku 

na składowiskach zdeponowano 7,9 mln Mg – 78% 

zebranych odpadów komunalnych. 

•• 

Pozostałym metodom przetwarzania poddaje się zaledwie 

22%. W 2009 roku: 

•• 

recyklingowi i odzyskowi poddano 1,6 mln Mg – 16%, 

•• 

biologicznie unieszkodliwiono 0,5 mln Mg – 5%, a 

•• 

termicznie unieszkodliwiono niecałe 0,1 mln Mg – 1% 


Struktura zagospodarowania odpadów komunalnych w Polsce w 2009 roku [mln Mg] 

mln Mg 

14 

12 

10 

8 

12,1 

10,1 1,6 

0,5 

0,1 7,9 

6 

4 

2 

0 

Wytworzone Zebrane Recykling 

i odzysk 


biologiczne 


termiczne 

Składowanie 



47

Wyzwanie 

3 

: Ograniczenie ilości składowanych odpadów biodegradowalnych 


•• 

Polska nie wypełnia celów unijnych w zakresie 

redukcji ilości biodegradowalnych odpadów 

komunalnych, które są kierowane na składowiska. 

Szacuje się, że w 2010 roku dopuszczalny poziom 

składowanych bioodpadów został przekroczony 

o ok. 1 mln Mg. 

•• 

Zgodnie z zapisami nowej ustawy o utrzymaniu 

porządku i czystości w gminach, za składowanie 

w 2010 roku takiej ilości odpadów komunalnych 

biodegradowalnych wartość kary powinna 

wynieść ok. 110 mln PLN, czyli ok. 300 tys. PLN/ 

dzień**. 

Poziom wypełnienia celów w zakresie gospodarki 

odpadami biodegradowalnymi 

•• 

Zgodnie z wymaganiami unijnymi w 2010 roku Polska 

mogła skierować na składowiska maksymalnie 3,29 mln 

Mg biodegradowalnych odpadów komunalnych. 

•• 

Z KPGO 2014 wynika, że w 2008 roku* wytworzono 

6,61 mln Mg odpadów ulegających biodegradacji. Z tego 

składowano 4,29 mln Mg, co stanowi 98% w stosunku 

do masy odpadów biodegradowalnych wytworzonych 

w roku 1995. 


•• 

Brak jest danych dotyczących ilości biodegradowalnych 

odpadów zdeponowanych na składowiskach w latach 

2009 i 2010. Jednakże, biorąc pod uwagę fakt, że 

struktura zagospodarowania odpadów nie uległa 

znaczącej zmianie, można przyjąć, że w 2010 roku 

składowano podobną ilość bioodpadów. 

•• 

W związku z tym należy stwierdzić, że cel redukcyjny 

wyznaczony przez UE na rok 2010 nie został spełniony. 

Dopuszczalny poziom składowanych biodegradowalnych 

odpadów komunalnych został w 2010 roku 

przekroczony o ok. 1 mln Mg. 

•• 

Zgodnie z zapisami nowej ustawy o utrzymaniu porządku 

i czystości w gminach, za składowanie w 2010 roku takiej 

ilości odpadów komunalnych biodegradowalnych jak 

w 2008 (4,29 mln Mg) wartość kary powinna wynieść ok. 

110 mln PLN, czyli ok. 300 tys. PLN/dzień**. 

**Obliczone przez Ernst & Young na podstawie Ustawy o utrzymaniu 

porządku i czystości w gminach oraz Obwieszczenia Ministra 

Środowiska z dnia 18 sierpnia 2009 r. w sprawie wysokości stawek 

opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2010 (M.P.2009.57.780). 

Ilość biodegradowalnych odpadów komunalnych skierowanych na składowiska w 2010 roku w Polsce 

mln Mg 

8,0 

7,86 

6,0 

4,0 

4,29* 

3,29 

1,0 

2,0 

0,0 


komunalne 

składowane 




nadmiar 

składowanych 

odpadów 






•• 

Polska korzysta z derogacji (4 lata w stosunku 

do wymagań unijnych) w zakresie obowiązku redukcji 


kierowanych na składowiska (kolejne cele redukcyjne 

powinny zostać osiągnięte w 2010, 2013 i 2020 

roku). 

•• 

Znowelizowana ustawa o utrzymaniu porządku 

i czystości nakłada jednak na gminy konieczność 

osiągnięcia redukcji odpadów biodegradowalnych 

przekazywanych na składowiska o 6 miesięcy 

szybciej niż terminy wyznaczone Polsce przez UE. 

•• 

W 2013 roku trzeba będzie zagospodarować inaczej 

niż przez składowanie dodatkowo ok. 2,1 mln Mg, 

a w 2020 roku aż 2,8 mln Mg biodegradowalnych 


Dalsza ścieżka redukcji ilości składowanych 


•• 

Polska korzysta z 4-letniej derogacji w zakresie 

obowiązku redukcji ilości biodegradowalnych odpadów 

komunalnych kierowanych na składowiska. Kolejne cele 

redukcyjne powinny zostać osiągnięte w 2010, 2013 

i 2020 roku. 

•• 

Warto przy tym podkreślić, że w polskiej ustawie 

o utrzymaniu porządku i czystości w gminach zaostrzono 

(przesunięto o pół roku: z 31 grudnia na 16 lipca) 

terminy, kiedy warunki UE muszą być spełnione. 

•• 

W kolejnych latach ilość biodegradowalnych odpadów 

deponowanych na składowiskach należy ograniczyć: 

•• 

do 16 lipca 2013 – do 2,19 mln Mg, 

•• 

do 16 lipca 2020 – do 1,53 mln Mg. 

•• 

To oznacza, że przy utrzymującej się na stałym poziomie 

produkcji odpadów komunalnych, w 2013 roku trzeba 

będzie zagospodarować inaczej niż przez składowanie 

dodatkowo ok. 2,1 mln Mg, a w 2020 roku aż 2,8 mln 


•• 

Jedynym sposobem na zagospodarowanie takiego 

wolumenu odpadów i wypełnienie celów unijnych 

jest zmiana struktury zagospodarowania odpadów 

komunalnych, m.in. poprzez wprowadzenie termicznej 

utylizacji. 

• • Pełna ścieżka redukcji dla Polski, określona przez UE, 

została przedstawiona na wykresie poniżej. 

Spadek ilości biodegradowalnych odpadów komunalnych dopuszczonych do składowania w Polsce 


[mln ton] 

4,4 

3,3 

2,2 

1,1 

0,0 

4,38 

100% 

4,29* 

75% 

3,29 

50% 

2,19 

35% 

1,53 

1995 2010 2013 2020 

100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

0% 

% redukcji w stosunku do masy 

biodegradowalnych odpadów wytworzonych 

w 1995 roku 

cel 

wykonanie 




49


•• 

W polskim prawodawstwie określono ścieżkę dojścia 

do określonych przez UE poziomów, do jakich należy 

ograniczyć ilość składowanych biodegradowalnych 


•• 

W 2011 roku stawka opłaty za składowanie 

zmieszanych odpadów komunalnych, stanowiąca 

podstawę do obliczania kar za niespełnianie 

wymagań unijnych, wynosi 107,85 PLN/Mg. 

•• 

Szacunkowa wysokość kar z tytułu braku spełnienia 

wymagań unijnych może wynieść nawet 300 tys. 

EUR dziennie.** 


biodegradowalnych odpadów komunalnych c.d. 

•• 

Obecnie* opracowywane jest rozporządzenia Ministra 

Środowiska wyznaczające pośrednie cele dotyczące 

poziomów redukcji ilości składowanych odpadów 

biodegradowalnych, co ma ułatwić spełnienie wymagań 

unijnych. 

•• 

Za brak zapewnienia redukcji ilości składowanych 

odpadów komunalnych ulegających biodegradacji grożą 

bowiem gminom kary pieniężne. 

•• 

Karę oblicza się jako iloczyn stawki opłaty za 1 Mg 

zmieszanych odpadów komunalnych (w 2011 wynosi ona 

107,85 PLN) i brakującej masy odpadów, wymaganej do 

osiągnięcia odpowiedniego poziomu ograniczenia masy 

składowanych odpadów biodegradowalnych. 

•• 

Brak osiągnięcia wymaganego poziomu redukcji 

składowanych odpadów biodegradowalnych może 

dodatkowo skutkować nałożeniem na Polskę kar 

unijnych. Wysokość kar zależy od wyroku Trybunału 

Sprawiedliwości UE, ale może osiągnąć nawet do ok. 

300 tys. EUR dziennie**. Należy się spodziewać, że 

gdyby zaistniała taka okoliczność, wówczas obowiązek 

zapłacenia kar zostałby przeniesiony na gminy. 

*Stan na 1 sierpnia 2011 roku. 

**Obliczone przez Ernst & Young na podstawie “COMMISSION 

COMMUNICATION - Application of Article 260 of the Treaty on 

the Functioning of the European Union. Up-dating of data used to 

calculate lump sum and penalty payments to be proposed by the 

Commission to the Court of Justice in infringement proceedings” 

(SEC(2010)923/3) 

Zakładany spadek ilości odpadów biodegradowalnych dopuszczonych do składowania [% w stosunku do masy tych 

odpadów wytworzonych w 1995 roku] 

mln Mg 

4 

4,38 

100% 

100% 

3 

75% 

60% 

80% 

2 

50% 49% 

47% 

45% 

42,5% 

40% 

37,5% 

35% 

60% 

40% 

1 

1,53 

20% 

0 

1995 2010 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 

0% 

Źródło: Projekt rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie poziomów odzysku i recyklingu odpadów komunalnych oraz redukcji masy 

odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania 


Wyzwanie 4 : Osiągnięcie wymaganych poziomów odzysku i recyklingu odpadów 



•• 

W 2009 roku nie uzyskano wymaganego poziomu 

odzysku odpadów opakowaniowych (poziom 

osiągnięty 50,2% wobec wymaganego 51%), 

natomiast przekroczono wymagany poziom 

recyklingu (poziom osiągnięty 36,9% wobec 

wymaganego 30%). 


odpadami opakowaniowymi 

•• 

W 2009 roku osiągnięto następujące poziomy odzysku 

i recyklingu odpadów opakowaniowych: 

•• 

odzysk: 50,2% 

•• 

recykling: 36,9% 

co oznacza, że wymagany poziom odzysku określony 

w rozporządzeniu (51%) nie został w pełni osiągnięty, 

natomiast wymagany poziom recyklingu (30%) został 

przekroczony. Co istotne, w 2009 roku nastąpiło 

pogorszenie w stosunku do lat poprzednich (np. w 2008 

roku osiągnięto odpowiednio: 60,6% i 43%). 

•• 

W przypadku poszczególnych strumieni odpadów 

opakowaniowych osiągnięto wszystkie wymagane 

poziomy recyklingu, tj. dla opakowań ze: 

•• 

szkła: 42% (cel 2009 – 41%), 

•• 

papieru i tektury: 51% (cel 2009 – 50%), 

•• 

stali: 34% (cel 2009 – 29%), 

•• 

aluminium: 64% (cel 2009 – 43%), 

•• 

tworzyw sztucznych: 22% (cel 2009 – 17%), 

•• 

drewna: 23% (cel 2009 – 15%). 

•• 

W KPGO 2014 podkreślono jednak, że spełnianie 

celów w zakresie odzysku i recyklingu odbywa 

się wyłącznie dzięki przetwarzaniu odpadów 

z działalności gospodarczej. Nadal zbyt mało 

odpadów opakowaniowych zbiera się selektywnie 

w gospodarstwach domowych. 

Poziomy odzysku i recyklingu odpadów 

opakowaniowych w Polsce w 2009 roku 

[%] 

% w stosunku do masy wytworzonych 


60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

51 50,2 

30 

cel 

recykling 

36,9 

poziom 

osiągnięty 

odzysk 

Żródło: Opracowanie Ernst & Young na 

podstawie danych GUS 

Poziomy recyklingu poszczególnych rodzajów odpadów opakowaniowych 

w Polsce w 2009 roku [%] 

70 

60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

41 42 

Opakowania 

ze szkła 

50 51 

Opakowania 

z papieru i 

tektury 

34 

29 

Opakowania 

ze stali 

wymagany 

43 

64 

Opakowania 

z aluminium 

osiągnięty 

Żródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie danych GUS 

22 

17 

Opakowania 

z tworzyw 

sztucznych 

15 

23 

Opakowania 

z drewna 


51


•• 

Polska korzysta z derogacji w zakresie obowiązku 

osiągnięcia wymaganych poziomów odzysku 

i recykling odpadów opakowaniowych. Termin 

osiągnięcia celów UE został przesunięty na 2014 

rok. 

•• 

Obowiązek osiągnięcia wymaganych przez Unię 

poziomów odzysku i recyklingu odpadów 

opakowaniowych (odpowiednio 60% i 55%) 

przeniesiono w polskim prawodawstwie 

na przedsiębiorców. 

Ścieżka dojścia do docelowych, wymaganych 

przez UE, poziomów odzysku i recyklingu odpadów 


•• 

Polska korzysta z derogacji w zakresie obowiązku 

osiągnięcia wymaganych poziomów odzysku i recykling 


•• 

Wyznaczone cele w zakresie odzysku (60%) i recyklingu 

(55%) odpadów opakowaniowych, a także cele dla 


powinny zostać osiągnięte do końca 2014 roku. 

•• 

Obowiązek uzyskania wymaganych poziomów nałożono 

w Polsce na przedsiębiorców. 

•• 

Docelowe poziomy odzysku i recyklingu wraz 

z wyznaczoną ścieżką dojścia do tych celów zostały 

przedstawione w tabeli i na wykresie. 

Wymagane w Polsce roczne poziomy odzysku, w tym recyklingu wszystkich odpadów opakowaniowych [%] 



60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

55 

57 59 60 

51 

53 

55 

50 

45 

40 

35 

30 

2009 2010 2011 2012 2013 2014 

wymagany poziom recyklingu wymagany poziom odzysku 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie rocznych 

poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U.2007.109.752) 

Wymagane w Polsce roczne poziomy recyklingu poszczególnych strumieni odpadów opakowaniowych [%] 

Rodzaj opakowania 2009 2010 2011 2012 2013 2014 

Opakowania ze szkła 41 43 46 49 55 60 

Opakowania z papieru i tektury 50 52 54 56 58 60 

Opakowania ze stali 29 33 37 42 46 50 

Opakowania z aluminium 43 45 47 48 49 50 

Opakowania z tworzyw sztucznych 17 18 19 20 21,5 22,5 

Opakowania z drewna 15 15 15 15 15 15 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie rocznych 

poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U.2007.109.752) 


Pozostałe informacje na temat systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w Polsce 


•• 

Zgodnie z przyjętą zmianą ustawy o utrzymaniu 

porządku i czystości w gminach, 1 stycznia 2012 

samorządy lokalne staną się właścicielami odpadów 

wytwarzanych na ich terenie, przez co zostaną 

zobowiązane do zorganizowania odbioru, transportu 

i zagospodarowania odpadów na ich terenie. 

•• 

Dzięki wprowadzonym przepisom uzyskają jednak 

większą kontrolę nad systemem gospodarowania 

odpadami i realny wpływ na realizacją celów 

unijnych. 

•• 

Dzięki nowej ustawie gminy będą mogły korzystać 

z trzech metod realizacji obowiązku w zakresie 

budowy instalacji do przetwarzania odpadów: 

przetarg, partnerstwo publiczno-prywatne oraz 

koncesja. 

•• 

Planowana zmiana ustawy o odpadach ma z kolei 

ukrócić proceder nielegalnego składowania odpadów 

na terenach należących do samorządów lokalnych. 

Istotne zmiany przepisów dotyczących gospodarki 

odpadami komunalnymi 

•• 

W 2011 roku nastąpiła zmiana ustawy o utrzymaniu 

porządku i czystości w gminach. Zgodnie z przyjętą 

regulacją od 1 stycznia 2012 samorządy lokalne 

staną się właścicielami odpadów wytwarzanych 

przez mieszkańców, przez co zostaną zobowiązane 

do zorganizowania, odbioru, transportu 

i zagospodarowanie odpadów na ich terenie. 

•• 

Podstawową zaletą wprowadzonej zmiany przepisów jest 

to, że gminy uzyskają większą kontrolę nad systemem 

gospodarowania odpadami i realny wpływ na realizację 

celów unijnych. Będą bowiem miały prawo decydować, 

kto zbiera odpady na ich terenie i dokąd te odpady 

są kierowane. Odbiorcy odpadów mają być wybierani 

w drodze przetargu, a instalacje, do których odpady będą 

przekazywane zostaną wskazane przez gminę. 

•• 

W dotychczasowym systemie właściciele nieruchomości 

samodzielnie podpisywali umowy z odbiorcami odpadów. 

W praktyce oznaczało to brak kontroli samorządów 

lokalnych nad ilością podpisywanych umów i losem 

zebranych odpadów. Nowa regulacja ma sprzyjać redukcji 

ilości odpadów trafiających na dzikie wysypiska lub 

spalanych w sposób niekontrolowany. 

•• 

W ustawie wprowadzono nowe zapisy dotyczące sposobu 

w jaki gminy mogą realizować swoje obowiązki w zakresie 

zapewnienia budowy, utrzymania i eksploatacji 

regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów 

komunalnych. Dopuszczono trzy rozwiązania: 

•• 

przeprowadzenie przetargu na wybór podmiotu, 

który będzie budował, utrzymywał lub eksploatował 

instalację, 

•• 

partnerstwo publiczno-prywatne gminy i wybranego 

podmiotu, w celu budowy, utrzymania lub eksploatacji 

instalacji, 

•• 

udzielenie podmiotowi koncesji na budowę, 

utrzymywanie lub eksploatację instalacji. 

•• 

Drugą planowaną istotną zmianą w systemie gospodarki 

odpadami jest przyjęcie nowej ustawy o odpadach. 

Dokument ma stanowić transpozycję dyrektywy ramowej 

z 2008 roku. Należy oczekiwać doprecyzowania 

definicji recyklingu, odzysku i unieszkodliwiania oraz 

dodania w prawie polskim definicji ponownego użycia 

i przygotowania do ponownego użycia. 

•• 

Zgodnie z projektem ustawy wprowadzone zostaną 

również zapisy dotyczące konieczności tworzenia 

programów zapobiegania powstawaniu odpadów. 

Programy takie powinny być częścią planów gospodarki 

odpadami. 

• • Planuje się zmodyfikowanie zapisów dotyczących 

nielegalnych składowisk znajdujących się 

na nieruchomościach należących do gmin. 

Dotychczas nakaz niezwłocznego usunięcia odpadów 

z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub 

magazynowania, jeżeli był to teren należący do gminy, 

miał wydawać sam wójt. Zgodnie z projektem ustawy 

nakaz taki będzie wydawał gminie Regionalny Dyrektor 

Ochrony Środowiska (RDOŚ), przez co egzekwowanie 

przepisów powinno być bardziej skuteczne. 


53


•• 

Do 31 grudnia 2020 wszystkie gminy w Polsce 

muszą poddać recyklingowi lub przygotowaniu 

do ponownego użycia 50% masy następujących 

frakcji odpadów komunalnych: papier, metal, 

tworzywa sztuczne i szkło. 

Obowiązek gmin w zakresie recyklingu, przygotowania 

do ponownego użycia i odzysku odpadów komunalnych 

i budowlanych 

•• 

Zgodnie z prawem do obowiązków gmin należy – 

oprócz konieczności objęcia wszystkich mieszkańców 

zorganizowanym systemem odbierania odpadów 

komunalnych, zapewnienia selektywnej zbiórki oraz 

zapewnienia ograniczenia masy odpadów komunalnych 

ulegających biodegradacji kierowanych do składowania – 

osiągnięcie do 31 grudnia 2020: 

•• 

recyklingu i przygotowania do ponownego użycia 

następujących frakcji odpadów komunalnych: papier, 

metal, tworzywa sztuczne i szkło – na poziomie 

minimum 50% masy tych odpadów, 

•• 

recyklingu, przygotowania do ponownego użycia 

i odzysku odpadów budowlanych i rozbiórkowych – 

na poziomie minimum 70% masy tych odpadów. 

•• 

Za nieosiągnięcie wyznaczonych celów w tym zakresie 

również grożą gminom kary pieniężne. 

•• 

Karę oblicza się jako iloczyn stawki opłaty za 1 Mg 

zmieszanych odpadów komunalnych (w 2011 wynosi ona 

107,85 PLN) i brakującej masy odpadów, wymaganej 

do osiągnięcia odpowiedniego poziomu recyklingu, 

przygotowania do ponownego użycia i odzysku. 

•• 

Obecnie* opracowywane jest rozporządzenia Ministra 

Środowiska wyznaczające pośrednie cele dotyczące 

poziomów odzysku i recyklingu, co ma ułatwić spełnienie 

wymagań unijnych. Zgodnie z planowaną regulacją 

docelowe poziomy dla surowców wtórnych i odpadów 

budowlanych (odpowiednio 50% i 70%) będą musiały być 

osiągnięte już do końca 2019 roku. 


Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów komunalnych 

% w stosunku do masy 

wytworzonych odpadów 

80% 

60% 

40% 

20% 

35% 

15% 

40% 

20% 

45% 

25% 

50% 

30% 

55% 

35% 

60% 

40% 

65% 

45% 

70% 

50% 

0% 

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 

wymagany poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych 

(papieru, metali, tworzyw sztucznych, szkła) 

wymagany poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku odpadów 

budowlanych i rozbiórkowych innych niż niebezpieczne 

Źródło: Projekt rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie poziomów odzysku i recyklingu odpadów komunalnych oraz redukcji masy 

odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania 



•• 

Składowiska odpadów muszą spełniać określone 

wymagania techniczne; składowiska niespełniające 

wymogów bądź przepełnione są zamykane. 

•• 

Od 2013 roku nie będzie można kierować 

na składowiska odpadów komunalnych o cieple 

spalania > 6MJ/kg. 

•• 

Przy spełnieniu odpowiednich warunków istnieje 

możliwość zakwalifikowania części (42%) energii 

odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów 

jako energii odnawialnej. 

Przepisy dotyczące składowisk odpadów 

•• 

Wśród przepisów regulujących gospodarkę odpadami 

w Polsce znalazły się zapisy dotyczące funkcjonowania 

składowisk odpadów. Zgodnie z ustawą o odpadach 

pozwolenie na użytkowanie składowiska może być 

wydane po zatwierdzeniu instrukcji eksploatacji 

składowiska i przeprowadzeniu kontroli przez inspektora 

ochrony środowiska. 

•• 

W przypadku niespełnienia wymagań (m.in. w zakresie 

monitorowania, gromadzenia i oczyszczania odcieków, 

kontroli gazu składowiskowego) lub przepełnienia 

składowiska, organ władzy administracyjnej wydaje 

decyzję o zamknięciu składowiska. 

•• 

W przypadku istniejących składowisk należało 

do 30 czerwca 2002 roku przeprowadzić przeglądy 

ekologiczne. Celem przeglądu było określenie 

oddziaływania składowiska na środowisko, stwierdzenie, 

czy spełnia wymagania stawiane składowiskom odpadów, 

a jeśli nie, to czy może spełnić te wymagania, czy też 

nadaje się tylko do zamknięcia i rekultywacji. 

•• 

Efektem przeprowadzonych przeglądów ekologicznych 

było wyznaczenie składowisk, które będą musiały 

być zamknięte do 2014 roku (na koniec 2009 roku 

do zamknięcia pozostawało około 600 składowisk). 

•• 

Możliwość kierowania odpadów komunalnych 

na składowiska została dodatkowo ograniczona poprzez 

przyjęcie Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy 

z 2005 roku*. Zgodnie z rozporządzeniem od 1 stycznia 

2013 roku na składowiska nie będzie można kierować 

odpadów komunalnych o właściwościach: 

•• 

ciepło spalania > 6 MJ/kg, 

•• 

ogólny węgiel organiczny > 5%, 

•• 

strata przy prażeniu > 8%. 

Przepisy dotyczące termicznego przekształcania 

odpadów 

•• 

W ustawie o odpadach dopuszczono zarówno spalanie, 

jak i współspalanie odpadów. Termiczne przekształcanie 

odpadów komunalnych – z wyjątkiem odpadów 

opakowaniowych i roślinnych – i niebezpiecznych 

stanowią proces unieszkodliwiania. Termiczne 

przekształcanie odpadów opakowaniowych, roślinnych 

oraz innych niż odpady komunalne i niebezpieczne 

stanowią proces odzysku, który, zgodnie z hierarchią 

postępowania z odpadami, jest procesem preferowanym 

w stosunku do unieszkodliwiania. 

•• 

Co ważne, ustawa pozwala na zakwalifikowanie części 

energii odzyskanej z termicznego przekształcania 

odpadów komunalnych jako energii z odnawialnego 

źródła. W wydanym do ustawy Rozporządzeniu 

Ministra Środowiska z 2010 roku** określono, że – 

przy spełnieniu odpowiednich warunków – 42% energii 

odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów 

komunalnych może być kwalifikowane jako energia 

odnawialna. 

•• 

Szczegółowe wymagania dotyczące prowadzenia procesu 

termicznego przekształcania odpadów określone zostały 

w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 2002 roku***. 

* Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 

2005 roku w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania 

odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu 

(Dz.U.2005.186.1553 z późn. zm.) 

** Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 czerwca 2010 

w sprawie szczegółowych warunków technicznych kwalifikowania 

części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów 

komunalnych (Dz. U. 2010.117.788) 

*** Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002 roku 

w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia procesu termicznego 

przekształcania odpadów (Dz.U.2002.37.339 z późn. zm.). 


55


•• 

W 2009 roku istniało w Polsce 278 instalacji 

do przetwarzania odpadów komunalnych o łącznej 

mocy przerobowej ok 3,3 mln Mg (ok. 33% 

w stosunku do zebranych w 2009 odpadów). 

•• 

Najwięcej odpadów – 1,1 mln Mg –przetwarzało 

51 sortowni obsługujących jednocześnie dwa 

strumienie odpadów: odpady pochodzące 

z selektywnej zbiórki oraz zmieszane odpady 

komunalne. 

•• 

Najwięcej było kompostowni odpadów zielonych 

i selektywnie zbieranych odpadów organicznych – 

90 instalacji oraz sortowni odpadów komunalnych 

zbieranych selektywnie – 86 instalacji. 

Instalacje do zagospodarowania odpadów komunalnych 

•• 

Liczba instalacji do unieszkodliwiania odpadów w Polsce 

jest zbyt mała. Wiele z zakładów zagospodarowania 

odpadów (ZZO) znajduje się dopiero na etapie 

przygotowania i budowy. 

•• 

Zgodnie z KPGO 2014 na koniec 2009 

roku funkcjonowało w Polsce 278 instalacji 

do zagospodarowania odpadów komunalnych o łącznej 

mocy przerobowej 3,3 mln Mg, czyli zdolnych 

przetworzyć zaledwie 33% zebranych w 2009 odpadów 

komunalnych. 

•• 

Największą łączną moc przerobową – 1,1 mln Mg – miały 

sortownie obsługujące jednocześnie dwa strumienie 

odpadów: odpady pochodzące z selektywnej zbiórki oraz 

zmieszane odpady komunalne (51 instalacji). 

•• 

Najwięcej było kompostowni odpadów zielonych 

i selektywnie zbieranych odpadów organicznych – 90 

instalacji o łącznej mocy przerobowej 0,6 mln Mg oraz 

sortowni odpadów komunalnych zbieranych selektywnie – 

86 instalacji o łącznej mocy przerobowej 0,55 mln Mg. 

•• 

Zgodnie z założeniami przyjętymi w KPGO 2010 

w regionach gospodarki odpadami obejmujących 

powyżej 300 tys. mieszkańców podstawą systemu 

zagospodarowania odpadów komunalnych miały być 

spalarnie. Tymczasem w 2009 roku funkcjonowała 

tylko 1 spalarnia odpadów komunalnych, obsługująca 

Warszawę, zdolna unieszkodliwić termicznie zaledwie 

40 tys. Mg odpadów na rok. 

Instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych w Polsce w 2009 roku 

Σ = 278 

Σ = 3,3 mln Mg 

100% 

90% 

80% 

1 0,04 

3 

11 

0,05 

0,41 

86 0,55 

Spalarnie 

Zakłady fermentacji 

70% 

60% 

50% 

36 0,58 

Zakłady mechaniczno-biologicznego 

przetwarzania zmieszanych odpadów 

Sortownie odpadów zbieranych selektywnie 

40% 

90 0,60 

Sortownie zmieszanych odpadów 

30% 

20% 

Kompostownie odpadów zielonych 

i organicznych (zbieranych selektywnie) 

10% 

0% 

Liczba 

51 1,10 

Moc przerobowa 

Sortownie odpadów zbieranych selektywnie 

i zmieszanych 




•• 

W 2009 roku istniały w Polsce 803 czynne 

składowiska odpadów komunalnych. Zgodnie z KPGO 

2010, ze względu na wymagania unijne, do 2014 

roku liczba składowisk powinna zostać zredukowana 

do maksimum 200 (czyli prawie o 75%). 

•• 

Oznacza to, iż przy obecnym sposobie 

zagospodarowania odpadów pojemność składowisk 

może wystarczyć maksymalnie na 8 lat eksploatacji. 

Składowiska odpadów 

•• 

W 2009 roku istniało w Polsce 897 kontrolowanych 

składowisk odpadów komunalnych o łącznej powierzchni 

3047 ha, w tym 94 składowiska o zakończonej 

eksploatacji (powierzchnia 226 ha). Czynne były 803 

składowiska o łącznej powierzchni 2821 ha. W ciągu 

roku wyłączono z eksploatacji 81,9 ha z czego 15,5 ha 

zrekultywowano. 

•• 

Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 

2010 liczba składowisk odpadów komunalnych powinna 

zostać do 2014 roku zredukowana do maksimum 200. 

To oznacza, że w ciągu najbliższych 4 lat należy zamknąć 

około 600 (75%) czynnych składowisk. 

•• 

Z kolei zgodnie z KPGO 2014 na koniec 2009 roku 

dyspozycyjna pojemność składowisk odpadów, na 

których mogą być składowane odpady komunalne, 

spełniających wymagania UE, wynosiła niecałe 70 mln 

Mg (116 mln m3). To oznacza, że przy obecnym sposobie 

zagospodarowania odpadów pojemność składowisk 

jest zbyt mała i wystarczy maksymalnie na 8 lat 

eksploatacji. 

Sładowiska odpadów komunalnych w Polsce w 2009 roku 

Σ = 897 

Σ = 3047 ha 

100% 

80% 

94 226 

o zakończonej 

eksploatacji 

czynne 

60% 

803 2821 

40% 

20% 

0% 

liczba 

powierzchnia [ha] 



57

4.2 Bułgaria 

W rozdziale wykorzystano dane zebrane za pomocą badania ankietowego przeprowadzonego przez Ernst & Young w 2011 

roku, a także informacje pochodzące z Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2009-2013 (KPGO 2009-2013) i bazy 

EIONET oraz dane bułgarskiego Narodowego Instytutu Statystycznego, Eurostat i Eur-Lex. 

Poniżej przedstawiono podsumowanie najważniejszych danych dotyczących gospodarki odpadami komunalnymi w Bułgarii: 








7. Udział składowania w strukturze zagospodarowania zebranych odpadów komunalnych: 99,8% 




komunalnych: 







0,2% 

0% 

0,2 mln Mg 

0,8 mln Mg 

1,1 mln Mg 

13. Osiągnięty poziom odzysku (w tym recyklingu) odpadów opakowaniowych w 2009 roku: 44% (43,7%) 


Wyzwanie 



•• 

Stopień transpozycji przepisów unijnych w zakresie 

gospodarki odpadami do prawodawstwa unijnego 

jest najniższy ze wszystkich krajów UE-11 i został 

oszacowany na poziomie ok. 50%. 

•• 

W szczególności brak transpozycji zapisów dyrektywy 

z 2008 roku w sprawie odpadów. 


krajowego 

•• 

Część przepisów unijnych dotyczących gospodarki 

odpadami nie została jeszcze przeniesiona 

do prawodawstwa bułgarskiego. Obecnie* trwają prace 

nad implementacją dyrektywy UE w sprawie odpadów 

z 2008 roku. 

•• 

Do najistotniejszych regulacji w zakresie gospodarki 

odpadami należą: 

•• 

Ustawa z dnia 30 września 2003 r. o odpadach, 

•• 

Rozporządzenie z 2004 r. o opakowaniach i odpadach 


•• 

Rozporządzenie z dnia 17 września 2004 r. w sprawie 

wymagań dotyczących miejsc budowy instalacji 

zagospodarowania odpadów . 





Kryterium 









zbiórki 


wtórnych i odpadów budowlanych 








Bułgaria 





59




•• 

W 2009 roku wytworzono w Bułgarii 470 kg 

odpadów komunalnych na 1 mieszkańca (najwięcej 

ze wszystkich krajów UE-11), co stanowiło 92% 


•• 

System zbierania odpadów nie jest całkowicie 

„szczelny”, jednakże luka pomiędzy ilością odpadów 

wytwarzanych i zbieranych jest stosunkowo mała 

i w 2009 roku wyniosła ok. 0,14 mln Mg (ok. 4%). 

•• 

W 2009 roku system zbierania odpadów obejmował 

96,6% mieszkańców. 


•• 

W 2009 roku wytworzono ponad 3,5 mln Mg odpadów 

komunalnych. To oznacza, że statystyczny mieszkaniec 

Bułgarii wytworzył w ciągu roku 470 kg odpadów 




•• 

Na podstawie danych z lat 2005-2009 można stwierdzić, 

że ilość wytwarzanych w Bułgarii odpadów komunalnych 

ustabilizowała się na poziomie około 3,5 mln Mg. 


•• 

System zbierania odpadów w Bułgarii nie jest w pełni 

„szczelny”, to znaczy, że istnieje luka pomiędzy ilością 

odpadów zbieranych, a szacowaną ilością odpadów 

wytwarzanych. Jednakże z roku na rok różnica ta się 

zmniejsza. W 2005 roku aż 0,54 mln Mg odpadów trafiło 

do środowiska w sposób nieewidencjonowany, natomiast 

w 2009 roku – tylko 0,14 mln Mg (4% wytworzonych 

odpadów). 

•• 


96,6% mieszkańców. 

Produkcja odpadów na 1 mieszkańca w Bułgarii, UE-11 


kg/miesz. 

600 

500 

400 

300 

200 

100 

470 

370 

512 

0 

Bułgaria UE -11 

UE - 27 


Produkcja odpadów w Bułgarii w latach 2005-2009 

mln Mg 

4,0 

CAGR = -0,8% 

9% całej 

produkcji 

w UE-11 

3,5 

3,68 

3,55 

3,62 

3,56 

3,31 

3,0 

2,5 

2,0 

2005 2006 2007 2008 2009 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie danych bułgarskiego Narodowego Instytutu Statystycznego i Eurostat 



•• 

W 2009 roku na składowiskach zdeponowano 

3,42 mln Mg, czyli 99,8% zebranych odpadów 

komunalnych. 

•• 

Tylko 0,2% zebranych odpadów – niecałe 6 tys. Mg – 

poddano recyklingowi. 

•• 

W Bułgarii selektywna zbiórka odpadów 

praktycznie nie istnieje i jest ograniczona jedynie 

do największych miast – w 2008 roku w stolicy kraju 

zaledwie 4,4% odpadów zebrano selektywnie. 


•• 

W Bułgarii dominującą metodą zagospodarowania 

odpadów jest deponowanie na składowiskach. W 2009 

roku unieszkodliwiono w ten sposób 3,42 mln Mg, czyli 

99,8% zebranych odpadów. 

•• 

Pozostałe 0,2% wszystkich zebranych odpadów 

komunalnych – niecałe 6 tys. Mg – poddano recyklingowi. 

Selektywna zbiórka odpadów 

•• 

Niewielka skuteczność recyklingu odpadów komunalnych 

wynika z bardzo niskiej skuteczności selektywnej zbiorki. 

Mimo, że w Bułgarii selektywnie zbiera się: szkło, papier, 

metale, tworzywa sztuczne, a także baterie, zużyty 

sprzęt elektryczny i elektroniczny oraz przeterminowane 

leki, to np. w 2008 roku* w stolicy kraju zaledwie 4,4% 

odpadów zebrano selektywnie. 


Struktura zagospodarowania odpadów komunalnych w Bułgarii w 2009 roku [mln Mg] 

mln Mg 

4 

3,56 

3,42 0,006 3,42 

3 

2 

1 

0 

wytworzone zebrane recykling składowanie 

Źródło: Bułgarski Narodowy Instytut Statystyczny 


61

Wyzwanie 

3 



•• 

Bułgaria nie wypełnia celów unijnych w zakresie 




składowanych bioodpadów został przekroczony o ok. 

0,2 mln Mg. 



•• 

Zgodnie z wymaganiami unijnymi w 2010 roku Bułgaria 



•• 

Dokładne dane dotyczące ilości biodegradowalnych 

odpadów zdeponowanych na składowiskach w 2009, 

bądź w 2010 roku nie są dostępne. Przyjmując jednak, 

że biodegradowalne odpady stanowią ok. 55% całkowitej 

masy wytwarzanych odpadów można oszacować, że 

w 2009 roku zdeponowano na składowiskach ok. 1,9 mln 


•• 

Ponieważ w 2010 roku nie nastąpiła istotna zmiana 

struktury zagospodarowania odpadów, można przyjąć, 

że w 2010 roku zdeponowano na składowiskach podobną 

ilość bioodpadów. To oznacza, że dopuszczalny poziom 


na składowiska wyznaczony na 2010 rok został 

przekroczony o ok. 0,2 mln Mg. 

Ilość biodegradowalnych odpadów komunalnych skierowanych na składowiska w 2010 roku w Bułgarii 

mln Mg 

4,0 

3,42 

3,0 

2,0 

1,9* 

1,69 

0,2 

1,0 

0,0 


komunalne 

składowane 




nadmiar 

składowanych 

odpadów 






•• 

Bułgaria korzysta z 4 letniej derogacji w zakresie 

obowiązku redukcji ilości odpadów komunalnych 

biodegradowalnych kierowanych na składowiska 

(kolejne cele redukcyjne powinny zostać osiągnięte 

w 2010, 2013 i 2020 roku). 

•• 



a w 2020 – ok. 1,1 mln Mg biodegradowalnych 




•• 

Bułgaria korzysta z derogacji w zakresie obowiązku 

redukcji ilości biodegradowalnych odpadów komunalnych 

kierowanych na składowiska. Poszczególne terminy 

zostały przesunięte o 4 lata w stosunku do terminów 

określonych w dyrektywie (czyli na 2010, 2013 i 2020 

rok). 

•• 

W kolejnych latach zatem ilość biodegradowalnych 

odpadów deponowanych na składowiskach należy 

ograniczyć: 

•• 

w 2013 – do 1,12 mln Mg, 

•• 

w 2020 – do 0,79 mln Mg. 

•• 


produkcji odpadów komunalnych, w roku 2013 trzeba 



Mg odpadów biodegradowalnych. 

•• 

Pełna ścieżka redukcji dla Bułgarii została przedstawiona 

na wykresie poniżej. 

•• 





utylizacji. 

Spadek ilości biodegradowalnych odpadów komunalnych dopuszczonych do składowania w Bułgarii 

2,25 

2,25 

100% 

100% 


[mln Mg] 

2,00 

1,75 

1,50 

1,25 

1,00 

0,75 

0,50 

0,25 

0,00 

1,9* 

75% 

1,69 

50% 

1,12 

35% 

0,79 

1995 2010 2013 2020 

80% 

60% 

40% 

20% 

0% 



wytworzonych w 1995 roku 

cel 

wykonanie 




63




•• 

W 2009 roku Bułgaria nie osiągnęła wyznaczonych 

na ten rok celów unijnych w zakresie obowiązkowego 

poziomu recyklingu (45%) i odzysku (46%) odpadów 




•• 

Wymagane w 2009 roku poziomy recyklingu odpadów 

opakowaniowych zostały uzyskane tylko częściowo. 

•• 

W 2009 roku odzyskano łącznie 44% masy odpadów 

opakowaniowych, podczas gdy wymagany poziom 

wynosił 46%. Wyznaczony cel w zakresie odzysku nie 

został zatem osiągnięty. 

•• 

W przypadku wszystkich opakowań łącznie uzyskany 

w 2009 roku poziom recyklingu 44% był minimalnie 

niższy niż wymagany – 45%. 

•• 

W 2009 roku osiągnięto natomiast cele wyznaczone 

dla poszczególnych strumieni opakowań (poza 

opakowaniami ze szkła), tj. dla opakowań z: 

•• 

papieru i tektury: cel – 60%, wykonanie – 67%, 

•• 

metalu: cel 50%, wykonanie – 50%, 

•• 

tworzyw sztucznych: cel – 17%, wykonanie – 30%, 

•• 

drewna: cel – 15%, wykonanie – 46%. 

•• 

W przypadku opakowań ze szkła osiągnięto stopień 

recyklingu 31% przy wymaganym – 46%. 


opakowaniowych w Bułgarii w 2009 roku 

[%] 

Poziomy recyklingu poszczególnych rodzajów odpadów 

opakowaniowych w 2009 roku [%] 



60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

46 

44 

45 43,7 

cel 

poziom 

osiągnięty 

70 

60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

46 

31 

Opakowania 

ze szkła 

60 

67 

Opakowania 

z papieru 

i tektury 

50 

50 

Opakowania 

z metalu 

17 

30 

Opakowania 

z tworzyw 

sztucznych 

15 

46 

Opakowania 

z drewna 

recykling 

odzysk 

cel 

osiągnięty poziom recyklingu 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie 

danych Narodowego Instytutu Statystycznego. 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie danych Narodowego Instytutu 

Statystycznego. 



•• 

Bułgaria korzysta z częściowej derogacji w zakresie 

osiągnięcia wymaganych poziomów odzysku (60%) 

i recyklingu (55%) odpadów opakowaniowych (termin 

przesunięty na 2013 lub 2014 rok w zależności 

od rodzaju odpadów). 




•• 

Bułgaria korzysta z częściowej derogacji w zakresie 

osiągnięcia wymaganych poziomów odzysku i recyklingu 


•• 

Wymagane poziomy odzysku (60%) i recyklingu (55%) 

wszystkich opakowań razem powinny zostać osiągnięte 

do końca 2014 roku. Wymagane poziomy recyklingu 

opakowań z tworzyw sztucznych (22,5%) i szkła (60%) 

powinny zostać osiągnięte do końca 2013 roku. 

•• 

Dla opakowań z papieru, metali i drewna UE nie udzieliła 

Bułgarii derogacji. Wymagane poziomy recyklingu – 

odpowiednio: 60%, 50%, 15% – Bułgaria powinna była 

uzyskać do końca 2008 roku. 

•• 


z wyznaczoną w Traktacie Akcesyjnym ścieżką dojścia 

do tych celów zostały przedstawione w tabeli i na 

wykresie. 

Wymagane w Bułgarii roczne poziomy odzysku, w tym recyklingu wszystkich odpadów opakowaniowych [%] 



60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

60 

56 

53 

50 

48 

46 

42 

42 45 47 49 52 55 55 

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 


Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie Traktatu Akcesyjnego Bułgarii i Rumunii 

Wymagane w Bułgarii roczne poziomy recyklingu poszczególnych strumieni odpadów opakowaniowych [%] 

Rodzaj opakowania 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 

Opakowania ze szkła 40 46 51 55 59,6 60 60 

Opakowania z papieru i tektury 60 60 60 60 60 60 60 

Opakowania z metali 50 50 50 50 50 50 50 

Opakowania z tworzyw sztucznych 14,5 17 19 20 22 22,5 22,5 

Opakowania z drewna 15 15 15 15 15 15 15 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie Traktatu Akcesyjnego Bułgarii i Rumunii 


65

Pozostałe informacje na temat systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w Bułgarii 


•• 

Główne cele w zakresie gospodarki odpadami 

komunalnymi zostały wyznaczone w bułgarskim 

Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2009-2013. 

•• 

Za organizację gospodarki odpadami komunalnymi 

w Bułgarii odpowiadają samorządy lokalne. 

Główne cele gospodarki odpadami komunalnymi 

w Bułgarii 

•• 

W Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2009-2013 

zostało określonych 10 głównych celów dotyczących 

bułgarskiej gospodarki odpadami komunalnymi: 

•• 

Zapobieganie i zmniejszanie produkcji odpadów, 

•• 

Wzrost ilości odpadów poddawanych recyklingowi 

i ponownemu użyciu, 

•• 

Poprawa organizacji systemu selektywnej zbiórki, 

tymczasowego magazynowania oraz zbierania 

i transportu odpadów, 

•• 

Składowanie odpadów zgodnie z wymaganiami 

ochrony środowiska, 

•• 

Prawna regulacja gospodarki odpadami; zwiększenie 

skuteczności stosowania prawa, 

•• 

Wzrost inwestycji w sektorze gospodarki odpadami 

i stosowanie zasad „odpowiedzialności producenta” 

i „zanieczyszczający płaci”, 

•• 

Stworzenie bazy informacyjnej, 

•• 

Wzmocnienie struktur organów administracji 

odpowiedzialnych za gospodarkę odpadami, 

•• 

Zwiększenie udziału społeczeństwa, 

•• 

Rozwój zrównoważonych systemów zarządzania 

poszczególnymi strumieniami odpadów. 

Organizacja systemu gospodarki odpadami komunalnymi 

•• 

W Bułgarii za organizację gospodarki odpadami 

komunalnymi odpowiadają samorządy lokalne. Ustawa 

o odpadach wymaga, aby gmina zapewniła odbiór 

odpadów od wszystkich mieszkańców. Gmina ma również 

obowiązek zadbać, aby odbiór, transport, odzysk 

i unieszkodliwienie odpadów były wykonywane wyłącznie 

przez podmioty posiadające odpowiednie zezwolenia. 

•• 

Do zadań samorządów lokalnych należy 

również pobieranie opłat za gospodarowanie 

odpadami. W Bułgarii wysokość tych opłat jest 

powiązana z wartością nieruchomości (kosztem 

zakupu nieruchomości lub wysokością podatku 

od nieruchomości). 

•• 

Na rynku odbioru i gospodarowania odpadów funkcjonują 

zarówno przedsiębiorstwa gminne, jak i podmioty 

prywatne. Na rynku recyklingu odpadów opakowaniowych 

działa w Bułgarii 8 prywatnych przedsiębiorstw, 

posiadających licencję wydaną przez Ministerstwo 

Środowiska i Wody. 

• • W przypadku odpadów opakowaniowych, baterii 

i zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego opłatę 

za gospodarowanie tymi odpadami ponosi producent. 



•• 

W Bułgarii funkcjonuje niewielka liczba zakładów 

przetwarzania odpadów, przy czym brak instalacji 

do termicznego przekształcania odpadów 

komunalnych. 

•• 

W 2009 roku istniało w Bułgarii 278 czynnych 

składowisk odpadów komunalnych o łącznej 

powierzchni 531 ha. 


•• 

Zgodnie z informacją zawartą w Krajowym Planie 

Gospodarki Odpadami 2009-2013 (KPGO), w Bułgarii 

funkcjonuje 37 zakładów, w których prowadzi się 

recykling niektórych strumieni odpadów: 

•• 

tworzywa sztuczne – 25 instalacji, 

•• 

papier i tektura – 8 instalacji, 

•• 

szkło – 4 instalacje. 

•• 

W czerwcu 2011 w okolicach Varny uruchomiono 

zakład przetwarzania odpadów komunalnych o mocy 

przerobowej 50 Mg/h (około 140 000 Mg/rok), złożony 

z sortowni oraz instalacji do mechaniczno-biologicznej 

obróbki odpadów. Planowana jest także budowa zakładu 

przetwarzania odpadów w okolicach stolicy kraju – Sofii. 

•• 

W Bułgarii nie funkcjonuje żadna instalacja 

do termicznego przekształcania odpadów komunalnych. 


•• 

W 2009 roku w Bułgarii funkcjonowało 278 składowisk 

odpadów komunalnych o łącznej powierzchni 531 ha. 

Planowane jest uruchomienie kolejnych 27 składowisk 

regionalnych. 

•• 

Co istotne, od roku 2003, kiedy liczba czynnych 

składowisk była największa w ciągu dekady (706), 

zamknięto 428 składowisk o łącznej powierzchni 259 ha. 

Zgodnie z KPGO 2009-2013 do 31 grudnia 2014 roku 

koleje 9 składowisk powinno zostać zamknięte. 

Liczba i powierzchnia składowisk odpadów komunalnych w Bułgarii w latach 2003-2009 

powierzchnia [ha] 

800 

700 

600 

500 

400 

300 

200 

790 780 767 

706 

633 

537 

703 

482 

638 620 

435 

349 

531 

278 

800 

700 

600 

500 

400 

300 

200 

liczba składowisk 

100 

100 

0 

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 

powierzchnia 

liczba składowisk 

0 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young w oparciu o dane Narodowego Instytutu Statystycznego 


67

4.3 Czechy 


roku, a także informacje pochodzące z Krajowego Planu Gospodarki Odpadami Komunalnymi (KPGO) i bazy EIONET oraz 

dane Czeskiego Urzędu Statystycznego, Eurostat i Eur-Lex. 

Poniżej przedstawiono podsumowanie najważniejszych danych dotyczących gospodarki odpadami komunalnymi w Czechach: 






5. Zmiana ilości wytwarzanych odpadów w latach 2005-2009: 12% (wzrost) 






komunalnych: 







4% 

11% 

0,45 mln Mg 

0,8 mln Mg 

1,1 mln Mg 

13. Osiągnięty poziom odzysku (w tym recyklingu) odpadów opakowaniowych w 2008 roku*: 74% (67%) 



Wyzwanie 



•• 

Praktycznie wszystkie unijne przepisy dotyczące 

gospodarki odpadami zostały przeniesione 

do krajowego prawodawstwa w Czechach – stopień 

transpozycji przepisów przekracza średnią dla krajów 

UE-11. 


krajowego 

•• 

W zasadzie wszystkie unijne regulacje dotyczące 

gospodarki odpadami zostały przeniesione 

do prawodawstwa czeskiego. Stopień transpozycji 

przepisów przekracza średnią dla krajów UE-11. 

•• 



•• 

Ustawa z dnia 15 maja 2001 r. o odpadach 

(Nr 185/2001, z późn. zm.), 

•• 

Ustawa z 4 grudnia 2001 r. o opakowaniach 

(Nr 477/2001), 

•• 

Dekret z 17 października 2001 (Nr 383/2001) 

o szczegółach gospodarki odpadami, 

•• 

Dekret z dnia 11 lipca 2005 r. w sprawie warunków 

składowania odpadów (Nr 294/2005). 




Kryterium 









zbiórki 










Czechy 





69




•• 

W 2009 roku wytworzono w Czechach 316 

kg odpadów komunalnych na 1 mieszkańca, 

co stanowiło 62% średniej dla UE-27 (512 kg). 

•• 

System zbierania odpadów w 2009 roku obejmował 

ponad 98% mieszkańców. 

•• 

W 2009 roku różnica między wytworzoną 

i zagospodarowaną ilością odpadów wyniosła ok 0,4 

mln Mg (co stanowiło 13% wytworzonych odpadów). 


•• 



Czech wytworzył w ciągu roku 316 kg odpadów 




•• 

Na podstawie danych z ostatnich lat można stwierdzić, że 

ilość wytwarzanych w Czechach odpadów komunalnych 

z roku na rok wzrasta – w ciągu 5 lat wzrosła o 0,36 mln 

Mg, czyli o 12%. 


•• 

System zbierania odpadów w Czechach obejmuje 98% 

mieszkańców i, zgodnie z danymi Czeskiego Urzędu 

Statystycznego, jest szczelny, tzn. zbiera się praktycznie 

wszystkie wytwarzane odpady. 

•• 

Niemniej jednak z dostępnych danych wynika, że 

corocznie występuje znaczna różnica pomiędzy 

ilością odpadów wytwarzanych i ilością odpadów 

zagospodarowywanych. W 2009 roku wyniosła ona 0,4 

mln Mg, co stanowiło aż 13% wytworzonych odpadów. 

W dostępnych bazach danych brak informacji dotyczącej 

losu tych odpadów. 

Produkcja odpadów na 1 mieszkańca w Czechach, UE-11 


kg/miesz. 

600 

500 

400 

300 

200 

316 

370 

512 

100 

0 

Czechy UE -11 UE-27 


Produkcja odpadów w Czechach w latach 2005-2009 

mln Mg 

3,5 

CAGR = 2,9% 

8% całej 

produkcji 

w UE-11 

3,31 

3,0 

2,95 

3,04 3,02 

3,18 

2,5 

2,0 

2005 2006 2007 2008 2009 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie danych Czeskiego Urzędu Statystycznego i Eurostat 



•• 

W Czechach większość (72%) zbieranych 

odpadów komunalnych trafia na składowiska, 

11% odpadów unieszkodliwia się w spalarniach 

odpadów komunalnym, a procesom recyklingu 

i kompostowaniu poddaje się po 2% odpadów. 

•• 

Nie są dostępne dane o losie 13% (0,43 mln Mg) 

wytworzonych i zebranych odpadów komunalnych . 

•• 

W 2009 roku 16% odpadów komunalnych zebrano 

w Czechach selektywnie. 


•• 

W 2009 roku zebrane odpady komunalne 

zagospodarowano w następujący sposób: 

•• 

na składowiskach zdeponowano 2,39 mln Mg – 72%, 

•• 

termiczne przekształcono 0,35 mln Mg – 11%, 

•• 


•• 

kompostowaniu poddano 0,07 mln Mg – 2%. 

•• 

Jak wcześniej wspomniano, nie jest znany sposób 

postąpienia z pozostałymi 13% (0,43 mln Mg) zebranych 


Selektywna zbiórka odpadów 

•• 

W 2009 roku zebrano selektywnie ok 0,46 mln Mg, czyli 

16% w stosunku do wszystkich zebranych odpadów. 

•• 

W Czechach selektywną zbiórką objęte są: szkło, papier, 

tworzywa sztuczne, a także baterie, zużyty sprzęt 

elektryczny i elektroniczny oraz przeterminowane leki. 

Zorganizowany, zakrojony na szeroką skalę system 

selektywnej zbiórki funkcjonuje obecnie* w 15 miastach 

i mniejszych miejscowościach. 

*Ostatnie dostępne dane wg stanu na 1 sierpnia 2011 roku. 

Struktura zagospodarowania odpadów komunalnych w Czechach w 2009 roku [mln Mg] 

mln Mg 

4 

3 

3,31 3,31 0,07 0,07 0,35 

2,39 

2 

1 

0 

Wytworzone Zebrane Recykling Kompostowanie Unieszkodliwienie 

termiczne 

Składowanie 

0,43 

Nieokreślone 

zagospodarowanie 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie danych Czeskiego Urzędu Statystycznego oraz Eurostat 


71

Wyzwanie 

3 



•• 

Czechy nie osiągają celów unijnych dotyczących 


kierowanych na składowiska. W 2010 roku 

przekroczono dopuszczalny poziom składowanych 

bioodpadów o ok. 0,45 mln Mg. 



•• 

Zgodnie z wymaganiami unijnymi w 2010 roku Czechy 

mogły skierować na składowiska maksymalnie 1,15 mln 


•• 

Z dostępnych danych wynika, że w 2009 

roku składowano w Czechach aż 1,6 mln Mg 

biodegradowalnych odpadów komunalnych, co znaczy, że 

o 0,07 mln Mg (5%) przekroczono ilość bioodpadów (1,53 

mln Mg) skierowanych na składowiska w 1995 roku (rok 

odniesienia). 

•• 


odpadów zdeponowanych na składowiskach w 2010 roku 

nie są dostępne. Jednakże nie nastąpiła wtedy istotna 

zmiana struktury zagospodarowania odpadów. Można 

więc przyjąć, że w 2010 roku na składowiska trafiła 

podobna ilość odpadów biodegradowalnych co w roku 

2009. 

•• 

Dopuszczalny poziom biodegradowalnych odpadów 

komunalnych kierowanych na składowiska wyznaczony 

na 2010 rok został zatem przekroczony o ok. 0,45 mln 

Mg. 

Ilość biodegradowalnych odpadów komunalnych skierowanych na składowiska w 2010 roku w Czechach 

mln Mg 

4,0 

3,0 

2,39 

2,0 

1,0 

1,6* 

1,15 

0,45 

0,0 


komunalne 

składowane 




nadmiar 

składowanych 

odpadów 






•• 

Czechy korzystają z 4-letniej derogacji w zakresie 

obowiązku redukcji ilości biodegradowalnych 

odpadów komunalnych. kierowanych na składowiska 

(kolejne cele redukcyjne powinny zostać osiągnięte 

w 2010, 2013 i 2020 roku). 

•• 



a w 2020 – blisko 1,1 mln Mg biodegradowalnych 


•• 

W celu spełnienia wymagań unijnych moc 

przerobowa spalarni odpadów powinna zostać 

zwiększona do 1,5 mln Mg/rok. 



•• 

Czechy korzystają z derogacji w zakresie obowiązku 





rok). 

•• 



ograniczyć: 

•• 

w 2013 – do 0,77 mln Mg, 

•• 

w 2020 – do 0,54 mln Mg. 

•• 


produkcji odpadów komunalnych, w roku 2013 trzeba 


dodatkowo ok. 0,8 mln Mg, a w 2020 roku blisko 1,1 

mln Mg odpadów biodegradowalnych. 

•• 

Pełna ścieżka redukcji dla Czech została przedstawiona 


•• 




komunalnych, m.in. poprzez zwiększenie wolumenu 

odpadów poddawanych termicznej utylizacji. 

•• 

W 2009 roku funkcjonowały w Czechach 3 instalacje 

do termicznego przekształcania odpadów komunalnych 

o łącznej mocy przerobowej 0,62 mln Mg/rok (przy czym 

nie cała moc przerobowa była wykorzystywana). 

•• 

Z analiz przeprowadzonych na Uniwersytecie w Brnie* 

wynika, że w celu spełnienia wymogów unijnych 

moc przerobowa spalarni odpadów komunalnych 

w Czechach (przy obecnym poziomie produkcji odpadów 

komunalnych) powinna zostać zwiększona do 1,5 mln Mg/ 

rok. 

* Źródło: Waste-to-Energy Plant Integrated into Existing Energy 

Producing System. M. Touš, T. Ferdan, M. Pavlas, V. Ucekaj, P. Popela. 

Brno University of Technology, Brno, 2010. 

Spadek ilości odpadów biodegradowalnych dopuszczonych do składowania w Czechach 

Ilość odpadów dopuszczona 

do składowania 

[mln Mg] 

1,6 

1,2 

0,8 

0,4 

0,0 

1,53 

1,6* 

100% 

75% 

1,15 

50% 

0,77 

35% 

0,54 

1995 2010 2013 2020 

105% 

90% 

75% 

60% 

45% 

30% 

15% 

0% 



wytworzonych 

w 1995 roku 

cel 

wykonanie 


Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie danych z czeskiego Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2002-2012 


73




•• 

Czechy już w 2008 roku* osiągnęły wszystkie 

wymagane poziomy odzysku i recyklingu odpadów 


•• 

Najwyższy poziom recyklingu (95%) osiągnięto 

w przypadku opakowań ze szkła. 



•• 

Z ostatnich dostępnych danych dotyczących odzysku 

i recyklingu wszystkich opakowań razem (dane z 2008 

roku) wynika, że Czechy już w 2008 roku spełniły unijne 

wymagania określone na rok 2012. Osiągnięto poziom 

odzysku – 74% (przy wymaganym – 60%) i poziom 

recyklingu – 67% (przy wymaganym –55%). 

•• 

W przypadku odpadów opakowaniowych ze szkła, papieru 

i tektury, metalu i tworzyw sztucznych ostatnie dostępne 

dane dotyczące stopnia recyklingu pochodzą z 2010 

roku. Wynika z nich, że osiągnięte poziomy recyklingu 

dla poszczególnych strumieni odpadów opakowaniowych 

znacznie przewyższyły poziomy docelowe, wyznaczone 

przez UE na rok 2012. 

•• 

Uzyskano następujący stopień recyklingu opakowań: 

•• 

papier i tektura – 95% (cel 2012 – 70%), 

•• 

szkło – 75% (cel 2012 – 70%), 

•• 

metale – 64% (cel 2012 – 50%), 

•• 

tworzywa sztuczne – 61% (cel 2012 – 27%). 

•• 

Brak informacji na temat osiągniętego w 2010 roku 

poziomu recyklingu opakowań z drewna. Natomiast 

na podstawie danych z 2008 roku (recykling – 29%) 

można stwierdzić, że już wtedy osiągnięto docelowy 

poziom wyznaczony na 2012 rok (15%). 



opakowaniowych w Czechach [%] 



80 

60 

40 

20 

0 

60 

55 

cel (2012) 

recykling 

74 

67 

poziom osiągnięty 

(2008*) 

odzysk 

*Dane z 2008 roku (brak danych z 2010) – źródło: 

Eurostat 

Źródło: Dane własne Ernst & Young 

Poziomy recyklingu poszczególnych rodzajów odpadów opakowaniowych 

w Czechach [%] 

100 

80 

60 

40 

20 

0 

75 

70 70 

Opakowania 

ze szkła 

95 

50 

64 

Opakowania Opakowania 

z papieru i tektury z metalu 

27 

61 

Opakowania 

z tworzyw 

sztucznych 

15 

29* 

Opakowania 

z drewna 

poziom recyklingu wymagany w 2012 poziom recyklingu osiągnięty w 2010 

Źródło: Dane własne Ernst & Young 



•• 

Czechy korzystają z derogacji w zakresie osiągnięcia 

wymaganych poziomów odzysku (60%) i recyklingu 

(55%) odpadów opakowaniowych. Termin osiągnięcia 

wymagań unijnych został przesunięty na 2012 rok. 




•• 

Czechy korzystają z derogacji w zakresie osiągnięcia 

wymaganych poziomów odzysku i recyklingu odpadów 

opakowaniowych. Wyznaczone cele powinny zostać 

osiągnięte do końca 2012 roku. 

•• 

Warto przy tym zwrócić uwagę na fakt, że Czechy 

dobrowolnie zaostrzyły wymagania dotyczące recyklingu 

odpadów opakowaniowych ze szkła, papieru i tektury oraz 

tworzyw sztucznych. Wymagane poziomy podniesiono 

odpowiednio z 60%, 60% i 22,5% na 70%, 70% i 27%. 

•• 

W efekcie do końca 2012 roku Czechy powinny osiągnąć: 

•• 

odzysk opakowań – 60%, w tym 

•• 

recykling opakowań – 55%, w tym: 

•• 

recykling opakowań ze szkła – 70%, 

•• 

recykling opakowań z papieru i tektury – 70%, 

•• 

recykling opakowań z metali – 50%, 

•• 

recykling opakowań z tworzyw sztucznych – 27%, 

•• 

recykling opakowań z drewna –15%. 

•• 


z wyznaczoną ścieżką dojścia do tych celów zostały 

przedstawione w tabeli i na wykresie. 

Wymagane w Czechach roczne poziomy odzysku, w tym recyklingu wszystkich odpadów opakowaniowych [%] 


wytworzonych 


60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

52 

54 

56 

58 

60 

50 52 53 54 55 

2008 2009 2010 2011 2012 

wymagany poziom recyklingu 

wymagany poziom odzysku 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie Dyrektywy 94/62/WE i Ustawy o opakowaniach (Nr 477/2001) 

Wymagane w Czechach roczne poziomy recyklingu poszczególnych strumieni odpadów opakowaniowych [%] 

Rodzaj opakowania 2008 2009 2010 2011 2012 

Opakowania ze szkła 67 68 69 70 70 

Opakowania z papieru i tektury 65 67 69 70 70 

Opakowania z metali 39 41 44 47 50 

Opakowania z tworzyw sztucznych 25 26 26 27 27 

Opakowania z drewna 8 9 11 13 15 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie Dyrektywy 94/62/WE i Ustawy o opakowaniach (Nr 477/2001) 


75

Pozostałe informacje na temat systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w Czechach 


•• 


komunalnymi zostały wyznaczone w czeskim 

Krajowym Planie Gospodarki Odpadami. 

•• 


w Czechach odpowiadają samorządy lokalne. 

•• 

W 2008 roku* w Czechach istniało 201 składowisk 

odpadów komunalnych o łącznej pojemności prawie 

54 mln m3. 


w Czechach 

•• 

W Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2003-2012 

określono następujące główne cele dotyczące gospodarki 

odpadami komunalnymi: 

•• 

Rozdzielenie wzrostu gospodarczego i ilości 

produkowanych odpadów i zmniejszenie ilości 

odpadów, 

•• 

Maksymalizacja wykorzystania odpadów jako 

substytutu wobec zasobów naturalnych, 

•• 

Zmniejszenie negatywnego wpływu składowania 

odpadów na zdrowie ludzkie i środowisko. 


•• 

W Republice Czeskiej za organizację gospodarki 

odpadami komunalnymi odpowiadają samorządy 

lokalne. W drodze uchwały określają one zasady odbioru, 

transportu i unieszkodliwiania odpadów komunalnych 

oraz wybierają podmioty, które wykonują poszczególne 

usługi. 

•• 

Odbiorem i transportem odpadów komunalnych, 

a także ich przetwarzaniem (kompostowanie, termiczne 

przetwarzanie) zajmują się w większości firmy prywatne. 

Składowiska należą natomiast do samorządów lokalnych. 

•• 

Do obowiązków gmin należy również zorganizowanie 

sieci punktów, do których mieszkańcy mogą dostarczać 

odpady komunalne (w tym odpady niebezpieczne). 

•• 

W Republice Czeskiej mieszkańcy płacą miesięcznie 

stałą opłatę za gospodarowanie odpadami. Za naliczanie 

i pobór opłat także odpowiadają gminy. 


•• 

Na koniec 2008 roku* w Czechach funkcjonowało 201 

składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, 

na których mogą być składowane odpady komunalne. 

Pojemność tych składowisk wynosiła blisko 54 mln m3. 

*Ostatnie dostępne dane wg stanu na 1 sierpnia 2011 roku. 


4.4 Estonia 



dane estońskiego Urzędu Statystycznego, Eurostat i Eur-Lex. 

Poniżej przedstawiono podsumowanie najważniejszych danych dotyczących gospodarki odpadami komunalnymi w Estonii: 












komunalnych: 

10. Przekroczenie celu na 2010 rok w zakresie redukcji ilości biodegradowalnych odpadów 

komunalnych kierowanych na składowiska: 





23% 

0% 

0,03 mln Mg 

0,07 mln Mg 

0,1 mln Mg 

13. Osiągnięty poziom odzysku (w tym recyklingu) odpadów opakowaniowych w 2008 roku*: 45% (43,5%) 



77

Wyzwanie 



•• 

Estonia dokonała transpozycji znacznej 

części przepisów UE dotyczących gospodarki 

odpadami (poziom zbliżony do średniego stopnia 

transpozycji dla wszystkich krajów UE-11). Nie 

zaimplementowano jednak dyrektywy 2008/98/WE 

w sprawie odpadów. 


krajowego 

•• 

Estonia dokonała implementacji znacznej części unijnych 

przepisów dotyczących gospodarki odpadami. Nie 

transponowano jednak do prawa krajowego dyrektywy 

2008/98/WE w sprawie odpadów. 

•• 



•• 

Ustawa o odpadach z 2004 roku, 

•• 

Ustawa o opakowaniach z 2004 roku z późn. zm, 

•• 

Rozporządzenie Ministra Środowiska z 29 kwietnia 

2004 roku dot. składowisk odpadów (Nr 38). 




Kryterium 









zbiórki 









Estonia 









•• 

W 2009 roku wytworzono w Estonii 346 kg odpadów 



•• 


luka pomiędzy ilością odpadów wytworzonych 

i zagospodarowanych wyniosła w 2009 roku ok. 7% 

(0,03 mln Mg). 

•• 

W 2010 roku system odbioru odpadów obejmował 

88% mieszkańców. 

Wolumen wytworzonych odpadów komunalnych 

•• 



Estonii wytworzył w ciągu roku 346 kg odpadów 




•• 

Na podstawie danych z ostatnich lat można stwierdzić, 

że ilość wytwarzanych w Estonii odpadów komunalnych 

z roku na rok spada – w ciągu 5 lat zmalała o 0,13 mln 

Mg, czyli o ponad 20%. 


•• 

System zbierania odpadów w Estonii jest „nieszczelny”, 

tzn. istnieje luka pomiędzy szacowaną ilością 

odpadów wytwarzanych i ilością odpadów zebranych 

i zagospodarowanych. Wynika to z faktu, że system 

odbioru odpadów nie obejmuje ok. 12% mieszkańców. 

•• 

W 2009 roku zebrano i zagospodarowano blisko 0,43 

mln Mg odpadów, co oznacza, że około 0,03 mln Mg 

(7% wytworzonych odpadów) prawdopodobnie trafiło 

w sposób nieewidencjonowany do środowiska. 

Produkcja odpadów na 1 mieszkańca w Estonii, UE-11 


kg/miesz. 

600 

500 

400 

300 

200 

100 

346 

370 

512 

0 

Estonia UE-11 UE -27 


Produkcja odpadów w Estonii w latach 2005-2009 

mln Mg 

0,8 

0,6 

0,4 

0,59 

0,54 

CAGR = -5,7% 

0,60 

0,52 

0,46 

1% całej 

produkcji 

w UE-11 

0,2 

0,0 

2005 2006 2007 2008 2009 



79


•• 

W Estonii większość (67%) zbieranych odpadów 

komunalnych trafia na składowiska; 23% odpadów 

poddaje się procesom odzysku (w tym recyklingu), 

a 3% odpadów – innym procesom unieszkodliwiania 

i utylizacji. 

•• 

Estonia eksportuje blisko 7% odpadów. 

•• 

W 2009 roku 19% zebranych odpadów komunalnych 

pochodziło z selektywnej zbiórki. 


•• 

W 2009 roku blisko 0,43 mln Mg odpadów komunalnych 

zagospodarowano w następujący sposób: 

•• 


•• 

odzyskowi (recyklingowi i kompostowaniu) poddano 

0,1 mln Mg – 23%, 

•• 

wyeksportowano 0,03 mln Mg – 7%, 

•• 

innym metodom unieszkodliwienia poddano 0,01 mln 

Mg – 3%. 

•• 

Jak wcześniej wspomniano, brak informacji na temat 

losu pozostałych 0,03 mln Mg wytworzonych odpadów. 

Z danych urzędu statystycznego wynika jedynie, że ok. 

7 tys. Mg z tych odpadów (prawdopodobnie surowców 

wtórnych) mogło zostać zmagazynowane. 

Selektywna zbiórka 

•• 

W Estonii selektywną zbiórką objęte są: szkło, papier, 

tworzywa sztuczne, a także odpady biodegradowalne, 

baterie, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny oraz 

przeterminowane leki. W 2009 roku z selektywnej zbiórki 

pochodziło blisko 0,09 mln Mg, czyli 19% wszystkich 

zebranych odpadów. 

Struktura zagospodarowania odpadów komunalnych w Estonii w 2009 roku [mln Mg] 

mln Mg 

0,6 

0,46 

0,43 0,10 

0,4 

0,01 0,03 

0,29 

0,2 

0,0 

Wytworzone Zebrane Odzysk Inne metody 

unieszkodliwiania 

Eksport 

Składowanie 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie danych estońskiego urzędu statystycznego oraz Eurostat 


Wyzwanie 

3 : Ograniczenie ilości składowanych odpadów biodegradowalnych 


•• 

Estonia nie wypełnia celów unijnych w zakresie 





0,03 mln Mg. 



•• 

Zgodnie z wymaganiami unijnymi w 2010 roku Estonia 

mogła skierować na składowiska maksymalnie ok. 0,13 

mln Mg biodegradowalnych odpadów komunalnych. 

•• 






w 2009 roku zdeponowano na składowiskach ok. 0,16 


•• 








Ilość biodegradowalnych odpadów komunalnych skierowanych na składowiska w 2010 roku w Estonii 

mln Mg 

0,3 

0,29 

0,2 

0,16* 

0,13 

0,03 

0,1 

0,0 


komunalne 

składowane 




nadmiar 

składowanych 

odpadów 





81


•• 

Estonia korzysta z derogacji w zakresie obowiązku 

redukcji ilości składowanych biodegradowalnych 

odpadów komunalnych (kolejne cele powinny zostać 

osiągnięte w 2010, 2013 i 2020 roku). Jednakże 

dopuszczalną ilość składowanych odpadów wyznacza 

się w odniesieniu do bieżącego roku, a nie roku 

1995. 

•• 



a w 2020 roku – ok. 0,1 mln Mg biodegradowalnych 




•• 

Estonia korzysta z 4-letniej derogacji w zakresie 


komunalnych kierowanych na składowiska. Kolejne cele 

redukcyjne powinny zostać osiągnięte w 2010, 2013 

i 2020 roku. 

•• 

W estońskim prawodawstwie zmodyfikowano jednak 

warunek określony przez UE. Dopuszczalną ilość 

składowanych odpadów wyznacza się w odniesieniu 

do bieżącego roku, a nie roku 1995. 

•• 

Udział odpadów biodegradowalnych w całkowitej masie 

składowanych odpadów komunalnych w danym roku nie 

może przekroczyć: 

•• 

45% od 16 lipca 2010, 

•• 

30% od 16 lipca 2013, 

•• 

20% od 16 lipca 2020. 

•• 

Przyjmując, że produkcja odpadów w kolejnych latach 

będzie zbliżona do produkcji odpadów w 2009 roku 

można oszacować, że ilość biodegradowalnych odpadów 

deponowanych na składowiskach nie może przekroczyć: 

•• 

ok. 0,09 mln Mg w 2013 roku, 

•• 

ok. 0,06 mln Mg w 2020 roku. 

•• 

To oznacza, że w 2013 roku trzeba będzie 

zagospodarować inaczej niż przez składowanie 

dodatkowo ok. 0,07 mln Mg, a w 2020 roku – 

ok. 0,1 mln Mg biodegradowalnych odpadów 

komunalnych. 

•• 

Pełna ścieżka redukcji dla Estonii została przedstawiona 


•• 





utylizacji. 

Spadek ilości odpadów biodegradowalnych dopuszczonych do składowania w Estonii 

Ilość odpadów dopuszczona do 

składowania [mln Mg] 

0,16 

0,12 

0,08 

0,04 

0,00 

0,16** 

0,13 

45% 

0,09 

30% 

0,06 

20% 

2010* 2013* 2020* 

55% 

50% 

45% 

40% 

35% 

30% 

25% 

20% 

15% 

10% 

5% 

0% 


składowanych odpadów komunalnych w 

danym roku 

cel 

wykonanie 

*Ilość biodegradowalnych odpadów komunalnych dopuszczonych do składowania została oszacowana na podstawie ilości odpadów 

komunalnych skierowanych na składowiska w 2009 roku (założono, że ilość składowanych odpadów komunalnych w roku 2010, 2013 i 2020 

jest taka sama, jak w 2009) 

**Oszacowanie na podstawie danych z 2009 roku. 






•• 

Estonia osiągnęła wymagane w prawodawstwie 

krajowym poziomy recyklingu odpadów 

opakowaniowych wyznaczone na rok 2008*. Nie 

osiągnęła natomiast wymaganego poziomu odzysku 

(cel – 50% wykonanie – 45%). 

•• 

Najwyższy poziom recyklingu (65%) uzyskano 

w przypadku opakowań z papieru i tektury. 



•• 

Ostatnie dostępne dane dotyczące odzysku i recyklingu 

odpadów opakowaniowych pochodzą z 2008 roku. Można 

na ich podstawie stwierdzić, że wszystkie cele w zakresie 

recyklingu tych odpadów – zarówno dla wszystkich 

opakowań łącznie, jak i dla poszczególnych strumieni 

odpadów – zostały w 2008 osiągnięte. 

•• 

Nie uzyskano natomiast wymaganego poziomu odzysku 

wszystkich opakowań (osiągnięto 45% przy wymaganym 

poziomie 50%). 

•• 

W przypadku odpadów opakowaniowych z papieru, 

drewna i szkła znacznie przekroczono wymagane 

poziomy. Wobec oczekiwanego 15% recyklingu osiągnięto 

odpowiednio 65%, 57% i 46%. 

•• 

Zgodnie z estońską ustawą o opakowaniach od 2009 

roku nastąpiło znaczne podwyższenie – w stosunku 

do poprzednich lat – wymagań dotyczących odpadów 

opakowaniowych. Brak informacji na temat poziomów 

odzysku i recyklingu uzyskanych w latach 2009 i 2010 

nie pozwala jednak stwierdzić, czy cele te zostały 

osiągnięte. 


Poziomy odzysku, w tym recyklingu odpadów 

opakowaniowych w Estonii w 2008 roku* [%] 



50 

40 

30 

20 

10 

0 

50 

25 

cel 

recykling 

45 

43,5 

poziom 

osiągnięty 

odzysk 



danych Eurostat i estońskiej ustawy o odpadach 



opakowaniowych w 2008 roku* [%] 

70 

60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

46 

65 

15 15 15 15 15 

Opakowania 

ze szkła 

Opakowania 

z papieru 

i tektury 

26 

Opakowania 

z metalu 

wymagany 

osiągnięty 

22 

Opakowania 

z tworzyw 

57 

Opakowania 

z drewna 


Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie danych Eurostat i estońskiej 

ustawy o odpadach opakowaniowych 


83


•• 

Unia Europejska przyznała Estonii derogację 

do 2012 roku w zakresie obowiązku osiągnięcia 

określonych poziomów odzyski recyklingu odpadów 

opakowaniowych. Jednakże Estonia dobrowolnie 

zaostrzyła swoje przepisy: termin osiągnięcia celów 

UE został wyznaczony na 2009 rok. 




•• 

W przypadku odpadów opakowaniowych Estonia 

dobrowolnie zdecydowała się zaostrzyć swoje przepisy 

w stosunku do wymagań unijnych. Zgodnie z dyrektywą 

opakowaniową Estonia ma czas do końca 2012 roku, 

aby uzyskać wymagane przez UE poziomy odzysku 

i recyklingu. 

•• 

Jednakże, zgodnie z przyjętą w kraju ustawą, termin 

osiągnięcia celów przesunięto na rok 2009. 

•• 

Dodatkowo Estonia podwyższyła wymagane poziomy 

recyklingu dla niektórych strumieni odpadów 

opakowaniowych. W efekcie do końca 2009 roku Estonia 

powinna osiągnąć: 

•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 

recykling opakowań z tworzyw sztucznych – 22,5%, 

•• 

recykling opakowań z drewna – 20%. 

•• 

Dodatkowo dla odpadów opakowaniowych z papieru, 

tworzyw sztucznych i drewna od 2009 roku obowiązują 

również roczne poziomy odzysku: 

•• 

papier i tektura – 70%, 

•• 

tworzywa sztuczne – 55%, 

•• 


Wymagane w Estonii roczne poziomy odzysku,w tym recyklingu wszystkich odpadów opakowaniowych [%] 


wytworzonych 


60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

60 60 60 60 

50 

55 55 55 55 

25 

2008 2009 2010 2011 2012 


Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie Ustawy o opakowaniach 

Wymagane w Estonii roczne poziomy odzysku, w tym recyklingu poszczególnych strumieni odpadów opakowaniowych 

[%] 

Rodzaj opakowania 

2008 2009 2010 2011 2012 

recykling recykling odzysk recykling odzysk recykling odzysk recykling odzysk 

Opakowania ze szkła 15 70 - 70 - 70 - 70 - 

Opakowania z papieru 

i tektury 

15 60 70 60 70 60 70 60 70 

Opakowania z metalu 15 60 - 60 - 60 - 60 - 

Opakowania z tworzyw 

sztucznych 

15 22,5 55 22,5 55 22,5 55 22,5 55 

Opakowania z drewna 15 20 45 20 45 20 45 20 45 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie Ustawy o opakowaniach 


Pozostałe informacje na temat systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w Estonii 


•• 


komunalnymi w Estonii zostały wyznaczone 

w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2008- 

2013. 

•• 


odpowiadają samorządy lokalne. 

•• 

W Estonii brak instalacji do termicznego 

przekształcania odpadów. 

•• 

Obecnie czynnych jest 5 składowisk odpadów 

komunalnych; docelowo ma funkcjonować 8 

składowisk. 


w Estonii 

•• 

W Krajowym planie gospodarki odpadami 2008-2013 

określono następujące główne cele dotyczące gospodarki 

odpadami komunalnymi: 

•• 

Dalszy rozwój zorganizowanej gospodarki odpadami 

przy uwzględnieniu zasad zrównoważonej produkcji 

i konsumpcji, 

•• 

Stosowanie hierarchii postępowania z odpadami, 

•• 

Rozwój sieci selektywnej zbiórki odpadów, w tym 

odpadów opakowaniowych i niebezpiecznych, 

•• 

Przerwanie zależności między tempem wzrostu 

gospodarczego i ilością produkowanych odpadów. 


•• 

Za opracowanie lokalnych planów gospodarki odpadami 

oraz za rozwój systemu gospodarki odpadami 

odpowiadają samorządy lokalne przy wsparciu 

administracji centralnej. Gminy lub władze miast 

określają w drodze uchwały rodzaje odpadów podlegające 

zorganizowanej zbiórce, częstotliwość odbioru, 

sposób obliczania oraz maksymalną wysokość opłaty 

za transport odpadów. 

•• 

Do obowiązków gmin należy zorganizowanie selektywnej 

zbiórki odpadów (w tym odpadów niebezpiecznych) 

i ich transportu oraz zapewnienia odzysku (m.in. dzięki 

sortowniom) i unieszkodliwienia odpadów. Podmioty 

wykonujące odbiór i transport odpadów wybierane są 

w drodze przetargu. 

•• 

Zgodnie z ustawą o odpadach gminy mają też wskazać 

instalacje do przetwarzania i unieszkodliwiania odpadów, 

do których odpady mają być kierowane. 

•• 

Opłata za odbiór i transport odpadów jest określana 

na podstawie rodzaju i ilości odpadów, a także 

częstotliwości odbioru. Opłata – poza kosztami transportu 

– powinna również uwzględniać koszt utrzymania 

instalacji do unieszkodliwiania odpadów (koszty obsługi, 

zamknięcia i kontroli polikwidacyjnej). 

•• 

Funkcjonujący w Estonii system gospodarki odpadami 

ma jednak wadę. Mieszkańcy wnoszą bowiem opłatę 

nie do kasy gminy, a bezpośrednio do podmiotów 

odbierających odpady. Środki, jakie trafiają do gmin, 

to tzw. podatek składowiskowy, czyli 75% opłaty 

za składowanie odpadów. Przy tak zorganizowanym 

systemie gminy nie są zainteresowane ograniczaniem 

ilości odpadów trafiających na składowisko. 

•• 

Obecnie trwają w Estonii dyskusje nad usprawnieniem 

gospodarki odpadami poprzez wprowadzenie nowego 

systemu poboru opłat. Proponuje się, aby mieszkańcy 

wnosili stałą opłatę do kasy gminy. Miałoby to zwiększyć 

kontrolę gmin nad funkcjonowaniem systemu, a także 

zapobiec nielegalnemu usuwaniu odpadów przez 

mieszkańców, którzy obecnie nie posiadają umów 

na wywóz odpadów. 


•• 

W Estonii funkcjonują kompostownie oraz zakłady 

mechaniczno-biologicznej obróbki odpadów 

komunalnych. Brak natomiast instalacji do termicznego 

przekształcania odpadów. 


• • W 2010 roku funkcjonowało 5 składowisk odpadów 

komunalnych. Obecnie planowana jest budowa kolejnego 

składowiska. Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki 

Odpadami docelowo w Estonii powinno funkcjonować 

8 składowisk odpadów komunalnych spełniających 

wszystkie wymagania techniczne. 


85

4.5 Grecja 



dane greckiego Urzędu Statystycznego, Eurostat i Eur-Lex. 

Poniżej przedstawiono podsumowanie najważniejszych danych dotyczących gospodarki odpadami komunalnymi w Grecji: 







6. Ilość zebranych odpadów komunalnych w 2009 roku: 5,15 mln Mg* 





komunalnych: 







19% 

0% 

0,7mln Mg 

1,25 mln Mg 

1,57 mln Mg 

13. Osiągnięty poziom odzysku (w tym recyklingu) odpadów opakowaniowych w 2008 roku**: 44% (43,8%) 

*Dane pochodzą z Eurostat. Istnieje prawdopodobieństwo, że dane są zawyżone. 

**Ostatnie dostępne dane. Stan na 1 sierpnia 2011. 


Wyzwanie 



•• 

Grecja nie dokonała transpozycji wielu istotnych 

przepisów dotyczących gospodarki odpadami 

(szacunkowy poziom transpozycji znacząco poniżej 

średniej dla krajów UE-11). Przede wszystkim brakuje 

transpozycji dyrektywy 2008/98/WE w sprawie 

odpadów. 


krajowego 

•• 

Grecja nie dokonała implementacji wielu istotnych 

unijnych przepisów regulujących gospodarkę odpadami. 

Przede wszystkim brakuje transpozycji dyrektyw 

ramowych w sprawie odpadów: zarówno najnowszej 

dyrektywy z 2008 roku (2008/98/WE), jak i poprzedniej 

z 2006 roku (2006/12/EC). 

•• 

Do najistotniejszych greckich regulacji dotyczących 

gospodarki odpadami należą: 

•• 

Decyzja rządowa dot. gospodarki odpadami 

(Nr 50910/2727/2003), 

•• 

Prawo dot. odpadów opakowaniowych 

(Nr 2939/2001), 

•• 

Decyzja rządowa dot. odpadów opakowaniowych 

(Nr 31784/954/1990), 

•• 

Decyzja rządowa dot. składowania odpadów 

(Nr 29407/3508/2002). 




Kryterium 









zbiórki 










Grecja 





87




•• 

W 2009 roku wytworzono w Grecji 457 kg odpadów 


średniej dla UE-27 (512 kg) i było znacząco (ok. 23%) 

powyżej średniej dla krajów UE-11 (370 kg). 

•• 

Z roku na rok ilość wytwarzanych odpadów 

wzrasta - od 2005 do 2009 roku nastąpił 6% wzrost 

do poziomu ok. 5,2 mln Mg. 

•• 

System zbierania odpadów jest „szczelny”, tzn. 

zbiera się praktycznie wszystkie wytwarzane odpady. 


•• 

W 2009 roku wytworzono blisko 5,2 mln Mg odpadów 


Grecji wytworzył w ciągu roku 457 kg odpadów 




•• 


że ilość wytwarzanych w Grecji odpadów komunalnych 

z roku na rok wzrasta. W latach 2005-2009 wzrost 

wyniósł 0,3 mln Mg, czyli 6% (przy średniorocznym 

tempie wzrostu CAGR na poziomie 1,5%) 


•• 

Dzięki przeprowadzonej w ostatniej dekadzie reformie 

systemu gospodarowania odpadami, funkcjonujący 

obecnie w Grecji system zbierania odpadów jest 

„szczelny”, to znaczy, że zbiera się praktycznie wszystkie 

wytwarzane odpady*. 

*Dane dotyczące ilości zbieranych odpadów komunalnych pochodzą 

z Eurostat. Istnieje prawdopodobieństwo, że dane te mogą być 

zawyżone. 

Produkcja odpadów na 1 mieszkańca w Grecji, UE-11 


kg/miesz. 

600 

500 

400 

300 

200 

100 

0 

457 

370 

512 

Grecja UE -11 UE-27 


Produkcja odpadów w Grecji w latach 2005-2009 

mln Mg 

6,0 

CAGR = 1,5% 

12% całej 

produkcji 

w UE-11 

5,0 

4,84 4,92 

4,99 5,07 

5,15 

4,0 

3,0 

2,0 

2005 2006 2007 2008 2009 




•• 

W 2009 roku większość zebranych w Grecji odpadów 

komunalnych – 4,19 mln Mg, czyli 81% – trafiła 

na składowiska. 

•• 

Recyklingowi poddano tylko 0,93 mln Mg, czyli 18% 



•• 

Większość zbieranych w Grecji odpadów jest kierowana 

na składowiska. Tylko niewielką część poddaje się 

recyklingowi lub innym metodom odzysku. W 2009 roku: 

•• 


•• 


•• 


poddano zaledwie 0,03 mln Mg – 1% 

wytworzonych i zebranych odpadów komunalnych. 

Struktura zagospodarowania odpadów komunalnych w Grecji w 2009 roku [mln Mg] 

mln Mg 

6 

5 

4 

5,15 5,15 0,93 

0,03 4,19 

3 

2 

1 

0 

Wytworzone Zebrane Recykling opakowań Inne metody 



Składowanie 



89

Wyzwanie 



•• 

Grecja nie wypełnia celów unijnych w zakresie 





0,7 mln Mg. 



•• 

Zgodnie z wymaganiami unijnymi w 2010 roku Grecja 

mogła skierować na składowiska maksymalnie ok. 1,58 


•• 








•• 

To znaczy, że o 0,2 mln Mg (10%) przekroczono ilość 

bioodpadów (2,1 mln Mg) skierowanych na składowiska 

w 1995 roku (rok odniesienia). 

•• 








Ilość biodegradowalnych odpadów komunalnych skierowanych na składowiska w 2010 roku w Grecji 

mln Mg 

5,0 

4,0 

4,19 

3,0 

2,3* 

0,7 

2,0 

1,58 

1,0 

0,0 


komunalne 

składowane 




nadmiar 

składowanych 

odpadów 






•• 

Grecja korzysta z 4-letniej derogacji w zakresie 


odpadów komunalnych kierowanych na składowiska 

(kolejne cele powinny zostać osiągnięte w 2010, 

2013 i 2020 roku). 

•• 



a w 2020 roku aż 1,57 mln Mg biodegradowalnych 




•• 

Grecja korzysta z derogacji w zakresie obowiązku 





rok). 

•• 



ograniczyć: 

•• 

w 2013 – do 1,05 mln Mg, 

•• 

w 2020 – do 0,74 mln Mg. 

•• 






•• 

Pełna ścieżka redukcji dla Grecji została przedstawiona 


•• 





utylizacji. 

Spadek ilości biodegradowalnych odpadów komunalnych dopuszczonych do składowania w Grecji 


[mln ton] 

2,3 

1,7 

1,2 

0,6 

0,0 

2,3* 

2,10 

100% 

75% 

1,58 

50% 

1,05 

0,74 

1995 2010 2013 2020 

35% 

110% 

83% 

55% 

28% 

0% 


biodegradowalnych odpadów wytworzonych w 

1995 roku 

cel 

wykonanie 

*Oszacowanie na podstawie danych z 2009 roku. 



91




•• 

W przypadku odpadów opakowaniowych z papieru 

i tektury i drewna poziomy recyklingu osiągnięte 

w 2008 roku* (74% i 31%) przekroczyły poziomy 

wyznaczone na rok 2011 (60% i 15%). 

•• 

Spełnienie pozostałych wymagań dotyczących 

odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych 

wyznaczonych na rok 2011 będzie stanowiło dla 

Grecji poważne wyzwanie. 



•• 

W 2008 roku* osiągnięto: 

•• 

odzysk opakowań – 44% (cel 2011 – 60%), w tym 

•• 

recykling opakowań – 43,8% (cel 2011 – 55%), w tym: 


•• 

recykling opakowań ze szkła – 15% (cel 2011 – 60%), 

•• 

recykling opakowań z papieru i tektury – 74% (cel 

2011 – 60%), 

•• 

recykling opakowań z metali – 44% (cel 2011 – 50%), 

•• 

recykling opakowań z tworzyw sztucznych – 12% (cel 

2011 – 22,5%), 

•• 

recykling opakowań z drewna – 31% (cel 2011 – 15%). 

•• 

Uzyskane przez Grecję w 2008 roku poziomy odzysku 

i recyklingu odpadów opakowaniowych oraz dostępne 

informacje na temat struktury zagospodarowania 

odpadów pozwalają sądzić, że spełnienie wyznaczonych 

na 2011 rok celów dla wszystkich rodzajów opakowań – 

poza opakowaniami z papieru i tektury i drewna – będzie 

stanowiło dla Grecji duże wyzwanie. 

•• 

W przypadku opakowań ze szkła wymagane jest 

zwiększenia do 2011 roku stopnia recyklingu aż o 45% 

w stosunku do stopnia recyklingu uzyskanego w 2008 

roku. 


opakowaniowych w Grecji [%] 



60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

60 

55 

cel (2011) 

recykling 

44 

43,8 


(2008*) 

odzysk 



Eurostat 


opakowaniowych w Grecji [%] 

80 

70 

60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

60 60 

15 

Opakowania 

ze szkła 

74 

50 

44 



22,5 

12 

Opakowania 

z tworzyw 

sztucznych 

15 

31 

Opakowania 

z drewna 

poziom recyklingu wymagany w 2011 poziom recyklingu osiągnięty w 2008 




•• 



i recyklingu odpadów opakowaniowych (termin 

przesunięty na 2011 rok). 

Docelowe, wymagane przez UE, poziomy odzysku 


•• 




•• 

Do końca 2011 roku Grecja powinna osiągnąć 

następujące cele: 

•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 

W dostępnych danych nie znaleziono informacji 

o wymaganej ścieżce dojścia do celów wyznaczonych 

przez UE na 2011 rok. 

Wymagany w Grecji poziom odzysku,w tym recyklingu 

wszystkich odpadów opakowaniowych w 2011 roku [%] 



60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

60 

55 

2011 



Wymagane w 2011 roku w Grecji poziomy recyklingu 


[%] 

Rodzaj opakowania 2011 

Opakowania ze szkła 60 

Opakowania z papieru i tektury 60 

Opakowania z metali 50 

Opakowania z tworzyw sztucznych 22,5 

Opakowania z drewna 15 




93

Pozostałe informacje na temat systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w Grecji 


•• 


w Grecji odpowiadają samorządy lokalne. 

•• 

W Grecji istnieją nieliczne zakłady przetwarzania 

i odzysku odpadów; brak instalacji do termicznego 

przekształcania odpadów komunalnych. 

•• 

Docelowo ma funkcjonować ok. 90 składowisk 

odpadów spełniających wymagania techniczne; 

mają one zastąpić stopniowo likwidowane dzikie 

wysypiska. 


•• 

Za gospodarkę odpadami komunalnymi w Grecji 

odpowiadają samorządy lokalne. Do ich obowiązków 

należy zorganizowanie odbioru, transportu 

i tymczasowego magazynowania odpadów, a także 

zapewnienie ich przetwarzania, recyklingu, ponownego 

użycia lub unieszkodliwienia. 


•• 

W Grecji funkcjonują nieliczne kompostownie i sortownie 

odpadów komunalnych oraz stacje przeładunkowe 

i zakłady odzysku. Do dzisiaj* nie wybudowano żadnej 

instalacji do termicznego przekształcania odpadów. 


•• 

Do początku lat 90-tych Grecja zmagała się z problemem 

dużej liczby (6500 w 1997 roku) niekontrolowanych 

składowisk odpadów. Stanowiły one podstawę krajowego 

systemu gospodarowania odpadami. 

•• 

Od tamtego czasu – dzięki implementacji części unijnych 

przepisów i reformie gospodarki odpadami – większość 

dzikich wysypisk została zlikwidowana. W ich miejsce 

wybudowano nowoczesne składowiska, które spełniają 

unijne wymogi techniczne. Zakładane jest, iż w docelowo 

(2020 rok) ma funkcjonować ok. 90 takich instalacji. 



4.6 Litwa 


roku, a także informacje pochodzące z Krajowego Strategicznego Planu Gospodarki Odpadami (KSPGO) i bazy EIONET oraz 

dane litewskiego Urzędu Statystycznego, Eurostat i Eur-Lex. 

Poniżej przedstawiono podsumowanie najważniejszych danych dotyczących gospodarki odpadami komunalnymi na Litwie: 




3. Udział w całej produkcji odpadów w UE-11 3% 








komunalnych: 







5% 

0% 

0,2 mln Mg 

0,35 mln Mg 

0,4 mln Mg 




95

Wyzwanie 



•• 

Litwa dokonała pełnej transpozycji przepisów 

unijnych dotyczących gospodarki odpadami 

do prawodawstwa krajowego. 


krajowego 

•• 

Litwa dokonała pełnej transpozycji przepisów unijnych 

dotyczących gospodarki odpadami do prawodawstwa 

krajowego. Do najistotniejszych regulacji w zakresie 


•• 

Prawo gospodarki odpadami zaktualizowane dnia 

9 kwietnia 2011 r. (Nr VIII-787), 

•• 

Prawo dot. opakowań i odpadów opakowaniowych z 2001 

roku (Nr IX-517), 

•• 

Rozporządzenie w sprawie zasad gospodarowania 

odpadami z 1999 roku zaktualizowane w 2011 (Nr 217, 

Nr D1-368), 

•• 

Rozporządzenie z 2000 roku w sprawie budowy, 

funkcjonowania, likwidacji i polikwidacyjnej kontroli 

składowisk odpadów (Nr 96-3051). 




Kryterium 









zbiórki 










Litwa 








•• 

W 2009 roku wytworzono na Litwie 361 kg odpadów 



•• 


„szczelny”, jednakże luka pomiędzy ilością odpadów 

wytwarzanych i zbieranych z roku na rok się 

zmniejsza; w latach 2005-2009 spadła z 0,09 mln 

Mg do 0,05 mln Mg odpadów. 

•• 


80% mieszkańców, a w 2010 –85%. 


•• 



Litwy wytworzył w ciągu roku 361 kg odpadów 


Europejskiej (512 kg/mieszkańca) i 97% średniej dla 

UE-11 (370 kg/mieszkańca). 

•• 


że w latach 2005- 2008 ilość wytwarzanych na Litwie 

odpadów komunalnych rosła – od 1,29 do 1,37 mln 

Mg. W 2009 roku nastąpił natomiast znaczący spadek 

ilości produkowanych odpadów (12% w stosunku 

do poprzedniego roku). 


•• 

System zbierania odpadów na Litwie jest „nieszczelny”, 

to znaczy, że istnieje luka pomiędzy ilością odpadów 

zbieranych, a szacowaną ilością odpadów wytwarzanych. 

Jednakże z roku na rok różnica ta zmniejsza się. W 2005 

roku 0,09 mln Mg odpadów trafiło do środowiska 

w sposób nieewidencjonowany, natomiast w 2009 roku – 

tylko 0,05 mln Mg (4% wytworzonych odpadów). 

•• 

W 2009 roku system zbierania odpadów obejmował 80% 

mieszkańców. W 2010 odpady odbierano już od 85% 

mieszkańców. 

Produkcja odpadów na 1 mieszkańca na Litwie, w UE-11 


kg/miesz. 

600 

500 

400 

300 

200 

100 

0 

361 370 

512 

Litwa UE-11 UE -27 


Produkcja odpadów na Litwie w latach 2005-2009 

mln Mg 

1,6 

1,4 

1,2 

1,29 

1,33 

CAGR = -1,6% 

1,36 1,37 

1,21 

3% całej 

produkcji 

w UE-11 

1,0 

0,8 

0,6 

2005 2006 2007 2008 2009 



97


•• 

W 2009 roku na składowiskach zdeponowano 1,1 

mln Mg, czyli 95% zebranych odpadów komunalnych. 

•• 

Recyklingowi poddano tylko 3% (0,04 mln Mg), 

a innym metodom odzysku– 2% (0,02 mln Mg) 


•• 

Selektywna zbiórka jest mało skuteczna – w 2009 

roku selektywnie zebrano 5% odpadów, a w 2010 – 

6%. 


•• 

W całym kraju recyklingowi poddano tylko 0,04 mln 

Mg odpadów, co stanowiło 3% wszystkich zebranych 

odpadów komunalnych. Innym metodom odzysku (w tym 

kompostowaniu) poddano 0,02 mln Mg (2% zebranych 

odpadów). 


•• 

Na Litwie selektywną zbiórką objęte są: szkło, papier, 

metale, tworzywa sztuczne, a także baterie, zużyty sprzęt 


Niemniej jednak skuteczność selektywnej zbiórki jest 

niewielka. W 2009 roku zaledwie 5%, a w 2010 – 6% 

odpadów zebrano selektywnie. 

•• 

Na Litwie dominującą metodą zagospodarowania 

odpadów jest składowanie. W 2009 roku 1,1 mln 

Mg, czyli 95% zebranych odpadów zdeponowano 

na składowiskach. 

Struktura zagospodarowania odpadów komunalnych na Litwie w 2009 roku [mln Mg] 

mln Mg 

1,5 

1,2 

1,21 

1,16 0,04 0,02 1,10 

0,9 

0,6 

0,3 

0 




Składowanie 



Wyzwanie 



•• 

Litwa nie wypełnia celów unijnych w zakresie redukcji 


kierowanych na składowiska. Szacuje się, że w 2010 

roku dopuszczalny poziom składowanych odpadów 

został przekroczony o ok. 0,2 mln Mg. 



•• 

Zgodnie z wymaganiami unijnymi w 2010 roku Litwa 



•• 








•• 

To znaczy, że o 0,1 mln Mg (20%) przekroczono ilość 

bioodpadów (0,5 mln Mg) skierowanych na składowiska 

w 1995 roku (rok odniesienia). 

•• 



że w 2010 roku zdeponowano na składowiskach 

podobną ilość bioodpadów. Dopuszczalny poziom 


na składowiska wyznaczony na 2010 rok został więc 


Ilość biodegradowalnych odpadów komunalnych skierowanych na składowiska w 2010 roku na Litwie 

mln Mg 

1,5 

1,1 

1,0 

0,6* 

0,2 

0,5 

0,38 

0,0 


komunalne 

składowane 




nadmiar 

składowanych 

odpadów 





99


•• 

Litwa korzysta z derogacji w zakresie obowiązku 

redukcji ilości odpadów komunalnych 



2013 i 2020 roku). Ponadto jako rok bazowy 

będący odniesieniem w zakresie wyznaczenia 

bezwzględnego poziomu redukcji przyjęto rok 2000 

(zamiast 1995). 

•• 



a w 2020 roku ok. 0,4 mln Mg biodegradowalnych 




•• 

Litwa korzysta z 4-letniej derogacji w zakresie obowiązku 


kierowanych na składowiska. Kolejne cele redukcyjne 

powinny zostać osiągnięte w 2010, 2013 i 2020 roku. 

•• 

W przypadku Litwy datą odniesienia przy określaniu 

ilości bioodpadów dopuszczonych do składowania jest rok 

2000, a nie rok 1995. 

•• 



ograniczyć: 

•• 

w 2013 – do 0,26 mln Mg, 

•• 

w 2020 – do 0,18 mln Mg. 

•• 




dodatkowo ok. 0,35 mln Mg, a w 2020 roku ok. 0,4 mln 


•• 

Pełna ścieżka redukcji dla Litwy została przedstawiona 


•• 

Sposobem na zagospodarowanie takiego wolumenu 

odpadów i wypełnienie celów unijnych jest zmiana 

struktury zagospodarowania odpadów komunalnych, 

m.in. poprzez wprowadzenie termicznej utylizacji. 

Spadek ilości biodegradowalnych odpadów komunalnych dopuszczonych do składowania na Litwie 


[mln ton] 

0,6 

0,5 

0,4 

0,3 

0,2 

0,1 

0,0 

0,6* 

0,51 

100% 

75% 

0,38 

50% 

0,26 

35% 

0,18 

2000 2010 2013 2020 

120% 

100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

0% 



w 2000 roku 

cel 

wykonanie 


Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie danych z Krajowego Strategicznego Planu Gospodarki Odpadami i Eurostat 





•• 

Docelowe – wyznaczone na 2012 rok – poziomy 

recyklingu odpadów opakowaniowych ze szkła, 

papieru i tektury, metalu i tworzyw sztucznych 

zostały osiągnięte już w 2008 roku*. 

•• 

Należy natomiast zwiększyć stopień odzysku 

wszystkich opakowań, tak aby w 2012 roku osiągnąć 

wymagany poziom 60% (w 2008 roku* osiągnięto 

52%). 



•• 

Z danych Eurostat wynika, że już w 2008 roku zostały 

osiągnięte docelowe (wyznaczone na rok 2012) poziomy 

recyklingu odpadów opakowaniowych z papieru i tektury 

(73%), metali (62%), tworzyw sztucznych (33%) i drewna 

(43%). 

•• 

W przypadku opakowań ze szkła w 2008 osiągnięto 

poziom recyklingu – 50% wobec wymaganego w 2012 – 

60%. A zatem Litwa musi o 10% zwiększyć recykling tego 

rodzaju opakowań. 

•• 

W 2008 roku osiągnięto 52-procentowy stopień odzysku 

wszystkich opakowań, z czego większość stanowił 

recykling (51,7% masy wytworzonych opakowań). 

W związku z tym wydaje się, że cel dotyczący recyklingu 

w 2012 roku (55%) nie jest zagrożony. 

•• 

Należy natomiast zwiększyć stopień innych metod 

odzysku, tak aby w 2012 roku osiągnąć wymagany 

łączny poziom odzysku 60%. 

*Ostatnie dostępne dane. Stan na 1 sierpnia 2011 roku 


opakowaniowych na Litwie [%] 



60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

60 

55 

cel (2012) 

recykling 

52 

51,7 


(2008*) 

odzysk 

*Ostatnie dostępne dane. Stan na 1 sierpnia 2011 

roku. 


danych Eurostat 


opakowaniowych [%] 

80 

70 

60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

60 60 

50 

Opakowania 

ze szkła 

73 

50 

62 



22,5 

33 

Opakowania 

z tworzyw 

sztucznych 

15 

43 

Opakowania 

z drewna 

wymagany poziom recyklingu w 2012 osiągnięty poziom recyklingu w 2008* 




101


•• 


uzyskania wymaganych poziomów odzysku 

i recyklingu odpadów opakowaniowych – termin 

osiągnięcia celu został przesunięty na 2012 rok. 

Docelowe, wymagane przez UE, poziomy odzysku 


•• 




•• 

Do końca 2012 roku Litwa powinna osiągnąć następujące 

cele: 

•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 

W dostępnych danych nie znaleziono informacji 

o wymaganej ścieżce dojścia do celów wyznaczonych 

przez UE na 2012 rok. 

Wymagany na Litwie poziom odzysku,w tym recyklingu 

wszystkich odpadów opakowaniowych w 2012 roku [%] 



60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

60 

55 

2012 




Wymagane w 2012 roku na Litwie poziomy recyklingu 

poszczególnych strumieni odpadów opakowaniowych [%] 

Rodzaj opakowania 2011 

Opakowania ze szkła 60 

Opakowania z papieru i tektury 60 

Opakowania z metali 50 

Opakowania z tworzyw sztucznych 22,5 

Opakowania z drewna 15 



Pozostałe informacje na temat systemu gospodarowania odpadami komunalnymi na Litwie 


•• 


komunalnymi zostały wyznaczone w Krajowym 

Strategicznym Planie Gospodarki Odpadami. 

•• 


na Litwie odpowiadają samorządy lokalne. 

•• 

Na Litwie istnieje niewielka liczba zakładów 

przetwarzania odpadów, przy czym brak instalacji 

do termicznego przekształcania odpadów 

komunalnych. 

•• 

Docelowo funkcjonować ma 11 składowisk odpadów 

komunalnych spełniających unijne wymagania. 


na Litwie 

•• 

W Krajowym Strategicznym Planie Gospodarki Odpadami, 

przyjętym w 2002 roku, określono następujące główne 

cele dotyczące gospodarki odpadami komunalnymi: 

•• 

Zmniejszenie negatywnego wpływu odpadów 

na zdrowie ludzkie i środowisko, 

•• 

Ustanowienie systemu gospodarki odpadami w taki 

sposób, aby spełniał on potrzeby społeczeństwa, 

uwzględniając prawa rynku i wpływ na jakość 

środowiska, 

•• 

Osiągnięcie spójności z wymaganiami unijnymi w ciągu 

dekady. 


•• 

Na Litwie za organizację gospodarki odpadami 

komunalnymi oraz wypełnienie celów unijnych w zakresie 

recyklingu i odzysku odpowiadają samorządy lokalne. 

Określają one zasady odbioru, transportu, przetwarzania 

i unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Do ich zadań 

należy również zapewnienie funkcjonowania instalacji 

do przetwarzania odpadów. 

•• 

Gminy mają obowiązek zapewnić selektywną zbiórkę 

papieru, szkła, tworzyw sztucznych, metali, a także 

odpadów wielkogabarytowych, odpadów budowlanych 

I rozbiórkowych oraz odpadów niebezpiecznych 

z gospodarstw domowych. 

•• 

Odbiorem i transportem odpadów komunalnych 

zajmują się głównie przedsiębiorstwa publiczne oraz 

w niewielkim stopniu podmioty prywatne. Sortownie 

oraz kompostownie również należą w większości 

do samorządów, a tylko niewielka liczba (około 25%) 

należy do prywatnych właścicieli. 

•• 

Instalacje do termicznego przekształcania odpadów 

należą w większości do prywatnych przedsiębiorców 

(ok. 75% instalacji). Składowiska odpadów należą z kolei 

całkowicie do gmin. 

•• 

Na Litwie mieszkańcy płacą miesięcznie stałą opłatę 

za gospodarowanie odpadami. Za naliczanie i pobór opłat 

odpowiadają gminy. 

•• 

W przypadku odpadów opakowaniowych, baterii 




•• 

Na Litwie funkcjonuje niewielka liczba instalacji do 

kompostowania odpadów komunalnych. Brak instalacji 

do termicznego przekształcania takich odpadów. 

•• 

Do końca 2013 roku, przy wsparciu środków UE, mają 

powstać instalacje do sortowania i recyklingu, a także 

mechaniczno-biologicznej obróbki odpadów. 


• • W ramach rozwoju systemu gospodarowania 

odpadami planowane jest zamknięcie do 2013 roku 

ok. 450 składowisk. W ich miejsce ma powstać 

11 nowych składowisk odpadów komunalnych, 

spełniających unijne wymagania techniczne. 


103

4.7 Łotwa 


roku, a także informacje pochodzące z Krajowego Planu Gospodarki Odpadami (KPGO) i bazy EIONET oraz dane łotewskiego 

Urzędu Statystycznego, Eurostat i Eur-Lex. 

Poniżej przedstawiono podsumowanie najważniejszych danych dotyczących gospodarki odpadami komunalnymi na Łotwie: 












komunalnych: 







8% 

0% 

0,05 mln Mg 

0,17 mln Mg 

0,24 mln Mg 




Wyzwanie 



•• 

Łotwa dokonała pełnej transpozycji przepisów 

unijnych dotyczących gospodarki odpadami 

do prawodawstwa krajowego. 


krajowego 

•• 

Łotwa dokonała pełnej transpozycji przepisów unijnych 

dotyczących gospodarki odpadami do prawodawstwa 

krajowego. Do najistotniejszych regulacji w zakresie 


•• 

Prawo ochrony środowiska z 1995 roku z późn. zm., 

•• 

Prawo gospodarki odpadami z 2001 roku z późn. zm., 

•• 

Ustawa o opakowaniach z 2002 roku z późn. zm. 

•• 

Główne cele dotyczące gospodarki odpadami na Łotwie 

zostały zdefiniowane w Krajowym Planie Gospodarki 

Odpadami na lata 2002 – 2012 i w jego aktualizacji 

na lata 2006 – 2012. 




Kryterium 









zbiórki 





8. Inne regulacje dot. gospodarowania 

odpadami opakowaniowymi (np. 

oznakowanie) 



Łotwa 






105




•• 

W 2009 roku wytworzono na Łotwie 334 kg odpadów 



•• 

System zbierania odpadów jest „szczelny”: 

w 2009 roku nie zagospodarowano zaledwie 0,3% 

wytworzonych odpadów. 


•• 

System zbierania odpadów na Łotwie można uznać 

za stosunkowo „szczelny”. W 2009 roku luka pomiędzy 

ilością odpadów zebranych, a szacowaną ilością odpadów 

wytworzonych wyniosła zaledwie 0,002 mln Mg, czyli 

0,3% w stosunku do wyprodukowanych odpadów. 

Produkcja odpadów na 1 mieszkańca na Łotwie, w UE-11 



•• 

W 2009 roku wytworzono 0,76 mln Mg odpadów 


Łotwy wytworzył w ciągu roku 334 kg odpadów 




•• 


po dość gwałtownym (32%) wzroście ilości wytwarzanych 

odpadów komunalnych na przełomie 2005 i 2006 roku, 

nastąpił spadek produkcji odpadów. W 2009 roku ilość 

wytworzonych odpadów była tylko o 0,04 mln Mg (5%) 

większa niż w roku 2005. 

kg/miesz. 

600 

500 

400 

300 

200 

100 

0 

512 

370 

334 

Łotwa UE-11 UE -27 


Produkcja odpadów na Łotwie w latach 2005-2009 

mln Mg 

1,2 

CAGR = 1,3% 

1,0 

0,8 

0,95 

0,86 

2% całej 

produkcji 

w UE-11 

0,6 

0,72 

0,75 0,76 

0,4 

2005 2006 2007 2008 2009 




•• 

W 2009 roku 0,7 mln Mg, czyli 92% zebranych 

odpadów komunalnych skierowano na składowiska. 

•• 

Pozostałe 0,06 mln Mg, czyli 8% zebranych odpadów 

poddano recyklingowi. 


•• 

Podstawowym sposobem zagospodarowania 

odpadów komunalnych na Łotwie jest deponowanie 

na składowiskach. W 2009 roku 92% zebranych odpadów 

– 0,7 mln Mg –unieszkodliwiono tą metodą, a tylko 8% – 

0,06 mln Mg – poddano recyklingowi. 

•• 

Na Łotwie selektywną zbiórką objęte są: szkło, papier, 

metale, tworzywa sztuczne, a także baterie, zużyty sprzęt 


•• 

Łotwa jest podzielona na 10 regionów gospodarowania 

odpadami. Za organizację odbioru, transportu 

i unieszkodliwiania odpadów, selektywną zbiórkę oraz 

wypełnienie celów unijnych w zakresie recyklingu 

i odzysku odpowiadają samorządy lokalne. 

Struktura zagospodarowania odpadów komunalnych na Łotwie w 2009 roku [mln Mg] 

mln Mg 

0,9 

0,6 

0,76 0,76 0,06 

0,70 

0,3 

0 

Wytworzone Zebrane Recykling Składowanie 

Żródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie danych Eurostat 


107

Wyzwanie 



•• 

Łotwa nie wypełnia celów unijnych w zakresie 


deponowanych na składowiskach. Szacuje się, że 

w 2010 roku dopuszczany poziom składowanych 

bioodpadów został przekroczony o ok. 0,05 mln Mg. 



•• 

Zgodnie z wymaganiami unijnymi w 2010 roku Łotwa 



•• 








•• 






na składowiska wyznaczony na 2010 rok został zatem 


Ilość biodegradowalnych odpadów komunalnych skierowanych na składowiska w 2010 roku na Łotwie 

mln Mg 

0,8 

0,70 

0,6 

0,4 

0,4 

0,35 

0,05 

0,2 

0,0 


komunalne 

składowane 




nadmiar 

składowanych 

odpadów 






•• 

Łotwa korzysta z derogacji w zakresie 




2013 i 2020 roku). 

•• 







•• 

Łotwa korzysta z derogacji w zakresie obowiązku 




•• 



ograniczyć: 

•• 

w 2013 – do 0,23 mln Mg, 

•• 

w 2020 – do 0,16 mln Mg. 

•• 




dodatkowo ok. 0,17 mln Mg, a w 2020 roku ok. 0,24 


•• 

Pełna ścieżka redukcji dla Łotwy została przedstawiona 


•• 





Spadek ilości biodegradowalnych odpadów komunalnych dopuszczonych do składowania na Łotwie 


[mln ton] 

0,46 

0,35 

0,23 

0,12 

0,00 

0,46 

100% 

0,4* 

75% 

0,35 

50% 

0,23 

35% 

0,16 

1995 2010 2013 2020 

100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

0% 



w 1995 roku 

cel 

wykonanie 




109




•• 

Łotwa osiągnęła wyznaczone na 2008 rok 

cele w zakresie odzysku i recyklingu odpadów 


•• 

Poziomy osiągnięte w przypadku opakowań 

z papieru i tektury (66%), metalu (68%) i drewna 

(28%) przewyższyły wymagany w 2008 roku stopień 

recyklingu, osiągając cele wyznaczone przez UE 

na rok 2015. 

•• 

Łotwa spełniła również wszystkie cele w zakresie 

recyklingu poszczególnych strumieni odpadów 

opakowaniowych. Poziomy osiągnięte w przypadku 

opakowań z papieru i tektury (66%), metalu (68%) 

i drewna (28%) przewyższyły wymagany w 2008 roku 

stopień recyklingu, osiągając poziom wyznaczony 

przez UE na rok 2015. 



•• 

W 2008 roku* Łotwa osiągnęła zarówno wymagany 

poziom odzysku (cel – 51%, wykonanie – 52%), jak 

i recyklingu (cel – 46%, wykonanie – 46,8%) odpadów 



Poziomy odzysku , w tym recyklingu odpadów 

opakowaniowych na Łotwie w 2008 roku* [%] 

Poziomy recyklingu poszczególnych strumieni odpadów 

opakowaniowych w 2008 roku* na Łotwie [%] 

80 



60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

51 52 

46 46,8 

cel 

poziom 

osiągnięty 

70 

60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

38 

53 

Opakowania 

ze szkła 

59 

66 

Opakowania 

z papieru 

i tektury 

32 

68 

Opakowania 

z metalu 

16 

18 

Opakowania 

z tworzyw 

sztucznych 

10 

28 

Opakowania 

z drewna 

recykling 

odzysk 





Eurostat 





•• 


osiągnięcia określonych przez UE poziomów odzysku 






•• 


osiągnięcia określonych przez UE poziomów odzysku 

i recykling odpadów opakowaniowych. 

•• 

Wyznaczone cele powinny zostać osiągnięte do końca 

2015 roku: 

•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 

Należy zauważyć, że Łotwa wprowadziła dodatkowe 

wymagania dotyczące odzysku poszczególnych strumieni 


•• 

Szczegółowe informacje dotyczące ścieżki dojścia 

do wyznaczonych przez UE poziomów odzysku 

i recyklingu zostały przedstawione w tabeli i na wykresie. 

Wymagane na Łotwie roczne poziomy odzysku,w tym recyklingu wszystkich odpadów opakowaniowych [%] 


wytworzonych 


60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

51 52 54 55 56 58 59 60 

46 47 49 50 51 53 54 55 

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 


Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie Rozporządzenia Ministra nr 983 z 2010 roku do Ustawy o opakowaniach 

Wymagane roczne poziomy recyklingu poszczególnych strumieni odpadów opakowaniowych [%] 

Rodzaj opakowań 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 

Opakowania ze szkła 38 40 45 48 50 55 58 60 

Opakowania z papieru i tektury 59 59 59 59 60 60 60 60 

Opakowania z metalu 32 34 38 40 42 46 48 50 

Opakowania z tworzyw sztucznych 16 16,5 18 19 19,5 21 22 22,5 

Opakowania z drewna 10 10 11 12 13 14 14 15 

Wymagane roczne poziomy odzysku poszczególnych strumieni odpadów opakowaniowych [%] 

Rodzaj opakowań 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 

Opakowania ze szkła 40 45 50 55 58 61 63 65 

Opakowania z papieru i tektury 74 76 77 78 79 81 82 83 

Opakowania z metalu 38 42 44 45 46 48 49 50 

Opakowania z tworzyw sztucznych 28 32 35 36 37 39 40 41 

Opakowania z drewna 25 25 26 27 27 28 28 29 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie Rozporządzenia Ministra nr 983 z 2010 roku do Ustawy o opakowaniach 


111

4.8 Rumunia 

W rozdziale wykorzystano m.in. dane zebrane za pomocą badania ankietowego przeprowadzonego przez Ernst & Young 

w 2011 roku, a także informacje pochodzące z Krajowego Planu Gospodarki Odpadami (KPGO) oraz dane rumuńskiego 


Poniżej przedstawiono podsumowanie najważniejszych danych dotyczących gospodarki odpadami komunalnymi w Rumunii: 












komunalnych: 







1% 

0% 

0 mln Mg** 

1,2 mln Mg 

1,9 mln Mg 



**Dopuszczalny pułap na rok 2010 nie został przekroczony jedynie dlatego, że w Rumunii nie zebrano ok. 1 mln (ok. 20%) wytworzonych 

odpadów biodegradowalnych. 


Wyzwanie 



•• 

Rumunia dokonała pełnej transpozycji przepisów 

unijnych dotyczących gospodarki odpadami. 


krajowego 

•• 

Rumunia dokonała pełnej transpozycji wszystkich 

najistotniejsze zapisów dotyczące gospodarki odpadami. 

Do najważniejszych regulacji w zakresie gospodarki 


•• 

Rozporządzenie nadzwyczajne w sprawie gospodarki 

odpadami z 2000 roku z późn. zm. (OUG 78/2000), 

•• 

Prawo selektywnej zbiórki z 2010 roku (132/2010), 

•• 

Decyzja w sprawie postępowania z odpadami 

opakowaniowymi z 2005 roku (HG 621/2005), 

•• 

Decyzja w sprawie składowania odpadów z 2005 roku 

(HG 349/2005). 




Kryterium 









zbiórki 









Rumunia 






113




•• 

W 2009 roku wytworzono w Rumunii 396 kg 

odpadów komunalnych na 1 mieszkańca, co 

stanowiło 77% średniej dla UE-27 (512 kg). 

•• 


w 2009 roku luka pomiędzy ilością odpadów 

komunalnych wytwarzanych i zbieranych wyniosła 

1,9 mln Mg (ponad 22% wytworzonych odpadów). 


•• 



Rumunii wytworzył w ciągu roku 396 kg odpadów 




•• 


że ilość wytwarzanych w Rumunii odpadów komunalnych 

stopniowo wzrasta. Od 2005 do 2009 roku wzrosła o 4%. 


•• 

System zbierania odpadów w Rumunii jest „nieszczelny”, 



W 2009 roku zagospodarowano zaledwie 6,6 mln 

Mg odpadów komunalnych co oznacza, że aż 1,9 mln 

Mg (22,5%) odpadów trafiło do środowiska w sposób 

nieewidencjonowany. 

Produkcja odpadów na 1 mieszkańca w Rumunii, UE-11 


kg/miesz. 

600 

500 

400 

300 

200 

100 

396 

370 

512 

0 

Rumunia UE-11 UE -27 


Produkcja odpadów w Rumunii w latach 2005-2009 

mln Mg 

9,0 

CAGR = 1,0% 

20% całej 

produkcji 

w UE-11 

8,5 

8,41 

8,44 

8,51 

8,0 

8,19 

8,17 

7,5 

7,0 

2005 2006 2007 2008 2009 




•• 

W 2009 roku na składowiska skierowano 6,54 mln 

Mg, czyli 99% zebranych odpadów komunalnych; 

pozostały 1% odpadów (0,06 mln Mg) poddano 

recyklingowi. 


•• 

W Rumunii selektywną zbiórką objęte są: szkło, papier 

i tworzywa sztuczne. Skuteczność selektywnej zbiórki jest 

jednak minimalna. 


•• 

Praktycznie wszystkie zebrane w Rumunii odpady 

komunalne (99%) deponuje się na składowiskach. W 2009 

roku z zebranych 6,6 mln Mg odpadów, 6,54 mln Mg 

skierowano na składowiska, a tylko 0,06 mln Mg poddano 

recyklingowi. 

Struktura zagospodarowania odpadów komunalnych w Rumunii w 2009 roku [mln Mg] 

mln Mg 

9 

8,51 

6,60 0,06 6,54 

6 

3 

0 

Wytworzone Zebrane Recykling Składowanie 



115

Wyzwanie 



•• 

Rumunia osiągnęła wymagany poziom redukcji 


deponowanych na składowiskach. 

•• 

Wynika to jednak z faktu, że znaczna ilość 

wytworzonych odpadów biodegradowalnych 

(ok. 1 mln Mg) w ogóle nie została zebrana. 



•• 

Zgodnie z wymaganiami unijnymi w 2010 roku Rumunia 



•• 








•• 






na składowiska wyznaczony na 2010 rok nie został 

zatem przekroczony. 

•• 

Należy jednak podkreślić, że z powodu nieszczelności 

systemu aż 1,9 mln Mg wytworzonych odpadów 

komunalnych nie została zebrana, w tym ok. 1 mln 

Mg odpadów (55%) biodegradowalnych. Gdyby odpady 

te trafiły na składowiska, cel na 2010 rok zostałyby 

przekroczony. 

Ilość biodegradowalnych odpadów komunalnych skierowanych na składowiska w 2010 roku w Rumunii 

mln Mg 

7,0 

6,54 

6,0 

5,0 

4,0 

3,6* 3,6 

3,0 

2,0 

1,0 

0,0 


komunalne 

składowane 




BRAK 

nadmiar składowanych 

odpadów 






•• 

Rumunia korzysta z derogacji w zakresie 




2013 i 2020 roku). 

•• 

Przy utrzymującej się na stałym poziomie produkcji 

odpadów komunalnych w 2013 roku trzeba będzie 

zagospodarować inaczej niż przez składowanie 



W przypadku uszczelnienia systemu zbierania 

odpadów, wartości te wzrosną do 2,2 mln Mg i 2,9 

mln Mg. 



•• 

Rumunia korzysta z 4-letniej derogacji w zakresie 


komunalnych kierowanych na składowiska. 

•• 

Kolejne cele redukcyjne powinny zostać osiągnięte 

w 2010, 2013 i 2020 roku. 

•• 



ograniczyć: 

•• 

w 2013 – do 2,4 mln Mg, 

•• 

w 2020 – do 1,7 mln Mg. 

•• 






W przypadku uszczelnienia systemu zbierania odpadów, 

wartości te wzrosną odpowiednio do 2,2 mln Mg i 2,9 

mln Mg. 

•• 

Pełna ścieżka redukcji dla Rumunii została przedstawiona 


•• 

Jedynym sposobem na zagospodarowanie tak dużego 




utylizacji. 

Spadek ilości biodegradowalnych odpadów komunalnych dopuszczonych do składowania w Rumunii 

4,80 

4,8 

100% 

100% 


[mln ton] 

4,00 

3,20 

2,40 

1,60 

0,80 

0,00 

3,6* 

75% 

3,6 

50% 

2,4 

35% 

1,7 

1995 2010 2013 2020 

80% 

60% 

40% 

20% 

0% 



w 1995 roku 

cel 

wykonanie 




117




•• 

W 2008 roku* Rumunia osiągnęła wszystkie 

wyznaczone przez UE cele dotyczące odzysku 


•• 

Do 2013 roku Rumunia musi zwiększyć udział 

recyklingu w odzysku opakowań. Łączny stopień 

odzysku opakowań musi wzrosnąć o ok. 20% (w tym 

recykling – o ok. 22%) w stosunku do uzyskanego 

w 2008 roku. 



•• 

Z danych Eurostat wynika, że w 2008 roku* Rumunia 

spełniła wszystkie cele w zakresie odzysku i recyklingu 


•• 

W 2008 roku uzyskano: 

•• 


•• 

recykling opakowań – 33,5% (cel 2008 – 33%), w tym: 

•• 


•• 


2008 – 60%), 

•• 


•• 


2008 – 11 %), 

•• 

recykling opakowań z drewna – 8% (cel 2008 – 7%). 

•• 

Do 2013 roku Rumunia musi zwiększyć udział recyklingu 

w odzysku opakowań. Łączny stopień odzysku opakowań 

musi wzrosnąć o ok. 20%, w tym recykling – o ok. 22%, 

w stosunku do poziomów uzyskanych w 2008 roku. 

* Ostatnie dostępne dane. Stan na 1 sierpnia 2011. 


opakowaniowych w Rumunii w 2008 roku* [%] 



60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

40 41 

33 33,5 

cel 

recykling 


odzysk 



Eurostat 


opakowaniowych w 2008 roku* [%] 

70 

60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

32 

35 

Opakowania 

ze szkła 

60 

62 

Opakowania 

z papieru 

i tektury 

50 

wymagany 

51 

Opakowania 

z metalu 

osiągnięty 

11 

16 

Opakowania 

z tworzyw 

sztucznych 



7 

8 

Opakowania 

z drewna 



•• 

Rumunia korzysta z częściowej derogacji w zakresie 



przesunięty na 2011 lub 2013 rok, w zależności 

od rodzaju odpadu). 




•• 

Rumunia korzysta z częściowej derogacji w zakresie 



•• 

Wyznaczone cele w zakresie odzysku (60%) i recyklingu 

(55%) wszystkich odpadów opakowaniowych razem, 

a także odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych 

(22,5%) i szkła (60%) powinny zostać osiągnięte do końca 

2013 roku. Wymagany poziom recyklingu dla opakowań 

z drewna (15%) powinien zostać osiągnięty do końca 

2011 roku. 

•• 

Dla opakowań z papieru i tektury (60%) oraz metali (50%) 

brak derogacji (wymagane poziomy recyklingu należało 

uzyskać do końca 2008 roku). 

•• 


z wyznaczoną w Traktacie Akcesyjnym ścieżką dojścia 

do tych celów zostały przedstawione w tabeli i na 

wykresie. 

Wymagane w Rumunii roczne poziomy odzysku,w tym recyklingu wszystkich odpadów opakowaniowych [%] 



60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

40 

33 

45 

38 

48 

42 

2008 2009 

2010 2011 2012 2013 

53 

46 



57 

50 

60 

55 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie Traktatu Akcesyjnego Rumunii i Decyzji w sprawie postępowania z odpadami opakowaniowymi 

(HG 621/2005) 


Rodzaj opakowania 2008 2009 2010 2011 2012 2013 

Opakowania ze szkła 32 38 44 48 54,0 60 

Opakowania z papieru i tektury 60 60 60 60 60 60 

Opakowania z metali 50 50 50 50 50 50 

Opakowania z tworzyw sztucznych 11 12 14 16 18 22,5 

Opakowania z drewna 7 9 12 15 15 15 

Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie Traktatu Akcesyjnego Rumunii i Decyzji w sprawie postępowania z odpadami opakowaniowymi 

(HG 621/2005) 


119

Pozostałe informacje na temat systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w Rumunii 


•• 


komunalnymi zostały wyznaczone w rumuńskim 

Krajowym Planie Gospodarki Odpadami. 

•• 


w Rumunii odpowiadają samorządy lokalne. 


w Rumunii 

•• 

W Krajowym Planie Gospodarki Odpadami zostały 

określone następujące cele dotyczące rumuńskiej 

gospodarki odpadami komunalnymi: 

•• 

Stworzenie niezbędnych ram prawnych w celu 

rozwijania i zastosowania zintegrowanego systemu 

gospodarki odpadami, wydajnego zarówno 

z ekonomicznego, jak i środowiskowego punktu 

widzenia, 

•• 

Identyfikacja i analiza obecnej sytuacji, warunków 

i stosowanych praktyk w gospodarce odpadami, 

•• 

Identyfikacja problemów i istotnych braków 

w funkcjonującym systemie gospodarki odpadami, 

•• 

Zdefiniowanie celów strategicznych dla całej 

gospodarki odpadami, 

•• 

Identyfikacja możliwych sposobów osiągnięcia 

wyznaczonych celów i wybór najbardziej optymalnych 

rozwiązań w oparciu o analizę wielokryterialną, 

•• 

Sformułowanie strategii zarządzania gospodarką 

odpadami, 

•• 

Opracowanie szczegółowego planu realizacji strategii. 


•• 

W Rumunii za organizację gospodarki odpadami 

komunalnymi odpowiadają samorządy lokalne, jednakże 

większość usług w zakresie gospodarki odpadami 

(odbiór, transport, sortowanie, recykling, kompostowanie 

i składowanie) wykonują firmy prywatne. 

•• 

Mieszkańcy płacą miesięcznie stałą opłatę 

za zagospodarowanie odpadów. 

• • W przypadku odpadów opakowaniowych z tektury, baterii 




4.9 Słowacja 


roku, a także informacje pochodzące z Krajowego Planu Gospodarki Odpadami (KPGO) i bazy EIONET oraz dane słowackiego 


Poniżej przedstawiono podsumowanie najważniejszych danych dotyczących gospodarki odpadami komunalnymi w Słowacji: 












komunalnych: 







8% 

7% 

0,2 mln Mg 

0,4 mln Mg 

0,5 mln Mg 




121

Wyzwanie 



•• 

Słowacja dokonała transpozycji znacznej części 

przepisów UE dotyczących gospodarki odpadami. Nie 

implementowano jednak dyrektywy 2008/98/WE 

w sprawie odpadów. 


krajowego 

•• 

Słowacja dokonała implementacji znacznej części 

unijnych przepisów dotyczących gospodarki odpadami. 

Nie transponowano jednak do prawa krajowego 

dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów. 

•• 

Do najistotniejszych słowackich aktów prawnych 

regulujących kwestie gospodarki odpadami komunalnymi 

należą: 

•• 

Ustawa o odpadach (Nr 223/2001 z późn. zm.), 

•• 

Ustawa o ochronie natury i gleb (Nr 543/2003), 

•• 

Ustawa o opakowaniach (Nr 529/2002 z późn. zm.), 

•• 

Ustawa o opłacie za składowanie odpadów 

(Nr 17/2004). 

•• 


wyznaczono w Programie Gospodarki Odpadami 

Republiki Słowackiej na lata 2006-2010. 




Kryterium 









zbiórki 


wtórnych i odpadów budowlanych 








Słowacja 








•• 

W 2009 roku wytworzono na Słowacji 322 kg 



•• 


w 2009 roku luka pomiędzy ilością odpadów 

komunalnych wytwarzanych i zbieranych wyniosła 

0,07 mln Mg (5% wytworzonych odpadów). 


•• 



Słowacji wytworzył w ciągu roku 322 kg odpadów 




•• 


że ilość wytwarzanych na Słowacji odpadów komunalnych 

stopniowo wzrasta. Od 2005 do 2009 roku wzrosła 

o 0,19 mln Mg, czyli o 12%. 


•• 

System zbierania odpadów na Słowacji jest „nieszczelny”, 



W 2009 roku zagospodarowano 1,67 mln Mg odpadów 

komunalnych co oznacza, że 0,07 mln Mg (5%) odpadów 

trafiło do środowiska w sposób nieewidencjonowany. 

Produkcja odpadów na 1 mieszkańca na Słowacji, w UE- 

11 i UE-27 w roku 2009 

kg/miesz. 

600 

500 

400 

300 

200 

100 

0 

322 

370 

512 

Słowacja UE -11 UE-27 


Produkcja odpadów na Słowacji w latach 2005-2009 

mln Mg 

2,0 

1,8 

CAGR = 2,9% 

4% całej 

produkcji 

w UE-11 

1,6 

1,56 

1,62 

1,67 

1,77 

1,74 

1,4 

1,2 

1,0 

2005 2006 2007 2008 2009 



123


•• 

W 2009 roku na Słowacji większość zebranych 

odpadów komunalnych – 1,41 mln Mg, czyli 85% – 

skierowano na składowiska. 

•• 

Pozostałe zebrane odpady: unieszkodliwiono 

termicznie (0,12 mln Mg – 7%), poddano odzyskowi 

(0,09 mln Mg – 5%), poddano recyklingowi (0,05 mln 

Mg – 3%). 


•• 

Większość zbieranych na Słowacji odpadów jest 

kierowana na składowiska. Tylko niewielką część odpadów 

– około 15% – poddaje się odzyskowi lub recyklingowi. 

W 2009 roku: 

•• 


•• 

termicznie unieszkodliwiono 0,12 mln Mg – 7%, 

•• 

odzyskowi (w tym kompostowaniu) poddano 0,09 mln 

Mg – 5%, 

•• 



Struktura zagospodarowania odpadów komunalnych naSłowacji w 2009 roku [mln Mg] 

mln Mg 

2 

1,5 

1,74 

1,67 0,05 0,09 

0,12 

1,41 

1 

0,5 

0 


opakowań 

Inne metody 




termiczne 

Składowanie 



Wyzwanie 



•• 

Słowacja nie wypełnia celów unijnych w zakresie 







•• 

Zgodnie z wymaganiami unijnymi w 2010 roku Słowacja 



•• 








•• 








Ilość biodegradowalnych odpadów komunalnych skierowanych na składowiska w 2010 roku na Słowacji 

mln Mg 

1,5 

1,41 

1,0 

0,8* 

0,2 

0,6 

0,5 

0,0 


komunalne 

składowane 





odpadów 





125


•• 

Słowacja korzysta z derogacji w zakresie 




2013 i 2020 roku). 

•• 







•• 

Słowacja korzysta z derogacji w zakresie obowiązku 




•• 



ograniczyć: 

•• 

w 2013 – do 0,4 mln Mg, 

•• 

w 2020 – do 0,3 mln Mg. 

•• 




dodatkowo ok. 0,4 mln Mg, a w 2020 roku ok. 0,5 mln 


•• 

Pełna ścieżka redukcji dla Słowacji została przedstawiona 


•• 





Spadek ilości biodegradowalnych odpadów komunalnych dopuszczonych do składowania na Słowacji 


[mln ton] 

0,83 

0,62 

0,42 

0,21 

0,00 

0,83 

100% 

0,8 

75% 

0,62 

50% 

0,42 

35% 

0,29 

1995 2010 2013 2020 

100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

0% 



w 1995 roku 

cel 

wykonanie 







•• 

W 2008 roku* Słowacja osiągnęła wszystkie 

wyznaczone na tamten rok cele dotyczące odzysku 




•• 

Z danych Eurostat wynika, że w 2008 roku* 

Słowacja osiągnęła wszystkie wymagane w tamtym 

roku cele w zakresie odzysku i recyklingu odpadów 

opakowaniowych. W przypadku opakowań z metali 

i drewna wymagane poziomy odzysku i recyklingu zostały 

znacznie przekroczone. 

•• 


•• 


•• 

recykling opakowań – 48% (cel 2008 – 36%), w tym: 

•• 


•• 


2008 – 40%), 

•• 


•• 


2008– 30%), 

•• 

recykling opakowań z drewna – 16% (cel 2008 – brak). 



opakowaniowych na Słowacji w 2008 roku* [%] 


opakowaniowych na Słowacji w 2008 roku* [%] 



60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

39 

36 

cel 

50 

48 


60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

43 

48 

Opakowania 

ze szkła 

40 

54 

25 

56 



30 

44 

Opakowania 

z tworzyw 

sztucznych 

0 

16 

Opakowania 

z drewna 

recykling 

odzysk 





Eurostat 




127


•• 

Mimo derogacji (do 2012 roku) Słowacja dobrowolnie 

zaostrzyła niektóre wymagania dotyczące odzysku 





•• 

Słowacja uzyskała derogację dotyczącą odzysku 

i recyklingu odpadów opakowaniowych. Poszczególne 

cele powinny zostać osiągnięte do końca 2012 roku. 

•• 

Słowacja dobrowolnie zaostrzyła jednak przepisy 

dotyczące opakowań z metali, tworzyw sztucznych 

i drewna, podnosząc wymagane poziomy odpowiednio 

z 50%, 22,5% i 15% na 55%, 44% i 25%. 

•• 

W efekcie do końca 2012 roku Słowacja powinna 

osiągnąć: 

•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 

Słowacja wprowadziła także dodatkowe wymagania 

dotyczące odzysku poszczególnych strumieni odpadów 


•• 

Szczegółowe informacje na temat ścieżki dojścia 

do wyznaczonych przez UE celów zostały przedstawione 

w tabeli i na wykresie. 

Wymagane na Słowacji roczne poziomy odzysku, w tym recyklingu wszystkich odpadów opakowaniowych [%] 


wytworzonych 


60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

39 

36 

49 49 

46 46 

2008 2009 2010 2011 2012 


56 

50 


Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie rozporządzeń wykonawczych do Ustawy o opakowaniach (Nr 91/2011 i 220/2005) 


Rodzaj opakowań 2008 2009 2010 2011 2012 



Opakowania z metalu 25 35 35 50 55 



Wymagane roczne poziomy odzysku poszczególnych strumieni odpadów opakowaniowych [%] 

Rodzaj opakowań 2008 2009 2010 2011 2012 



Opakowania z metalu 25 35 35 50 55 



Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie rozporządzeń wykonawczych do Ustawy o opakowaniach (Nr 91/2011 i 220/2005) 

60 

55 


4.10 Słowenia 


roku, a także informacje pochodzące ze Strategii gospodarowania odpadami i bazy EIONET, informacje dostępne na stronach 

internetowych słoweńskich urzędów i instytucji publicznych oraz dane słoweńskiego Urzędu Statystycznego, Eurostat i Eur- 

Lex. 

Poniżej przedstawiono podsumowanie najważniejszych danych dotyczących gospodarki odpadami komunalnymi w Słowenii: 












komunalnych: 







16% 

1% 

0,06 mln Mg 

0,14 mln Mg 

0,19 mln Mg 




129

Wyzwanie 



•• 

Słowenia dokonała transpozycji znacznej części 

przepisów UE dotyczących gospodarki odpadami. 

Nadal jednak nie implementowano dyrektywy 

2008/98/WE w sprawie odpadów*. 


krajowego 

•• 

Słowenia dokonała implementacji znacznej części 

unijnych przepisów dotyczących gospodarki odpadami. 

Nie zakończono jednak transpozycji dyrektywy 2008/98/ 

WE w sprawie odpadów. Prace nad przygotowaniem 

odpowiednich ustaw i rozporządzeń trwają i powinny się 

zakończyć jesienią 2011 roku*. 

•• 

Do najistotniejszych słoweńskich aktów prawnych 


należą: 

•• 

Ustawa o ochronie środowiska (Dz.U. 41/2004), 

•• 

Prawo wodne (Dz.U. 67/2002), 

•• 

Rozporządzenie w sprawie gospodarki odpadami 

(Dz.U. 43/2008), 

•• 

Rozporządzenie w sprawie gospodarowania 

opakowaniami i odpadami opakowaniowymi 

(Dz.U.84/2006, z późn.zm.), 

•• 

Rozporządzenie w sprawie składowania odpadów 

(Dz.U. 32/2206). 





Kryterium 









zbiórki 










Słowenia 








•• 

W 2009 roku wytworzono w Słowenii 448 

kg odpadów komunalnych na 1 mieszkańca, 

co stanowiło 88% średniej dla UE-27 (512 kg). 

•• 

System zbierania odpadów komunalnych obejmował 

w 2009 roku 94,5% mieszkańców. 

•• 

Mimo to zebrano zaledwie 84% wytworzonych 

odpadów. 


•• 

W 2009 roku wytworzono nieco ponad 0,91 mln Mg 

odpadów komunalnych. To oznacza, że statystyczny 

mieszkaniec Słowenii wytworzył w ciągu roku 448 kg 

odpadów komunalnych, co stanowiło 88% średniej dla 

całej Unii Europejskiej (512 kg/mieszkańca) i 121% 

średniej dla UE-11 (370 kg/mieszkańca). 

•• 


że ilość wytwarzanych w Słowenii odpadów komunalnych 

stopniowo wzrasta. Od 2005 do 2009 roku wzrosła 

o 0,07 mln Mg, czyli o 8%. 


•• 

System zbierania odpadów w Słowenii jest „nieszczelny”. 

Luka pomiędzy ilością odpadów zbieranych, a szacowaną 

ilością odpadów wytwarzanych w 2009 roku wyniosła 

0,14 mln Mg, czyli 16%, mimo, że system zbierania 

obejmował 94,5% mieszkańców. 

Produkcja odpadów na 1 mieszkańca w Słowenii, UE-11 


kg/miesz. 

600 

500 

400 

300 

200 

100 

0 

448 

370 

512 

Słowenia UE -11 UE-27 


Produkcja odpadów w Słowenii w latach 2005-2009 

mln Mg 

1,0 

CAGR = 1,9% 

2% całej 

produkcji 

w UE-11 

0,9 

0,8 

0,84 

0,86 

0,88 

0,92 

0,91 

0,7 

0,6 

2005 2006 2007 2008 2009 



131


•• 

W 2009 roku 75% zebranych odpadów – 0,57 mln Mg 

– trafiło na składowiska. 

•• 

Recyklingowi i innym metodom odzysku poddano 

w Słowenii w sumie 0,12 mln Mg, czyli 16% 


•• 

Słowenia importuje i przetwarza lub magazynuje 

na swoim terenie znaczne ilości odpadów (w 2009 

roku sprowadzono 0,44 mln Mg odpadów 

komunalnych). 

•• 

W 2009 roku 14% zebranych odpadów (0,11 mln Mg) 

pochodziło z selektywnej zbiórki. 


•• 

Blisko 3/4 zbieranych w Słowenii odpadów jest kierowana 

na składowiska. Niewielką część odpadów – około 16% – 

poddaje się recyklingowi lub innym metodom odzysku. 

W 2009 roku: 

•• 

na składowiskach zdeponowano – 0,57 mln Mg – 75%, 

•• 

odzyskowi poddano – 0,11 mln Mg – 14%, 

•• 

recyklingowi poddano – 0,01 mln Mg – 2%, 

•• 

unieszkodliwiono termicznie – 0,004 – niecały 1%, 

•• 


•• 

Pozostałe 0,07 mln Mg – ok. 9% – przekazano innym 

odbiorcom lub wyeksportowano. Brak informacji 

o sposobie zagospodarowania tych odpadów. 

•• 

Należy podkreślić, że Słowenia jest importerem znacznej 

ilości odpadów. W 2009 roku sprowadzono do kraju 0,44 

mln Mg odpadów komunalnych. Ostatecznie mimo, że 

w całej Słowenii zebrano tylko 84% z wytworzonych 0,91 

mln Mg, to w instalacjach przetworzono ponad 1 mln Mg 


W Słowenii selektywną zbiórką objęte są: szkło, 

papier, metale, tworzywa sztuczne, a także baterie, 

przeterminowane leki, zużyty sprzęt elektryczny 

i elektroniczny oraz odpady organiczne. W 2009 roku 

selektywnie zebrano 0,11 mln Mg, czyli nieco ponad 14% 

wszystkich zebranych odpadów (9% stanowiły odpady 

surowcowe, a 5% odpady z terenów zielonych). 

Struktura zagospodarowania odpadów komunalnych w Słowenii w 2009 roku [mln Mg] 

mln Mg 

1 

0,91 

0,8 

0,6 

0,77 0,01 0,11 

0,004 0,07 

0,57 

0,4 

0,2 

0 


opakowań 

Inny odzysk Unieszkodliwienie 

termiczne 

Inni odbiorcy 

i eksport 

Składowanie 



Wyzwanie 



•• 

Słowenia nie wypełnia celów unijnych w zakresie 







•• 

Zgodnie z wymaganiami unijnymi w 2010 roku Słowenia 



•• 





masy wytwarzanych odpadów można oszacować, 


ok. 0,31 mln Mg biodegradowalnych odpadów 

komunalnych. 

•• 








•• 

Należy podkreślić, że z powodu nieszczelności systemu 

aż 0,14 mln Mg wytworzonych odpadów komunalnych 

nie została zebrana, w tym ok. 0,08 mln Mg odpadów 

(55%) biodegradowalnych. Gdyby odpady te trafiły 

na składowiska, cel na 2010 rok zostałyby przekroczony 

o 0,14 mln Mg. 

Ilość biodegradowalnych odpadów komunalnych skierowanych na składowiska w 2010 roku w Słowenii 

mln Mg 

0,6 

0,57 

0,4 

0,31* 

0,06 

0,25 

0,2 

0,0 


komunalne 

składowane 





odpadów 





133


•• 

Słowenia korzysta z derogacji w zakresie 




2013 i 2020 roku). 

•• 




odpadów komunalnych. W przypadku uszczelnienia 

systemu odbioru odpadów wartości te wzrosną 

odpowiednio do 0,22 mln Mg i 0,27 mln Mg. 



•• 

Słowenia korzysta z derogacji w zakresie obowiązku 




•• 



ograniczyć: 

•• 

w 2013 – do 0,17 mln Mg, 

•• 

w 2020 – do 0,12 mln Mg. 

•• 






W przypadku uszczelnienia systemu odbioru odpadów 

wartości te wzrosną odpowiednio do 0,22 mln Mg i 0,27 

mln Mg. 

•• 

Pełna ścieżka redukcji dla Słowenii została przedstawiona 


•• 





Spadek ilości biodegradowalnych odpadów komunalnych dopuszczonych do składowania w Słowenii 


[mln ton] 

0,33 

0,25 

0,17 

0,08 

0,00 

0,33 

100% 

0,31* 

75% 

0,25 

50% 

0,17 

35% 

0,12 

1995 2010 2013 2020 

100% 

80% 

60% 

40% 

20% 

0% 



cel 

wykonanie 







•• 

Słowenia osiąga wymagane cele dotyczące odzysku 

i recyklingu odpadów opakowaniowych. Jednakże 

odbywa się to w dużej mierze dzięki przetworzeniu 

zaimportowanych surowców wtórnych. 

•• 

Należy zatem zwiększyć stopień odzysku i recyklingu 

odpadów opakowaniowych wytwarzanych na 

rodzimym rynku. 



•• 

Z danych Eurostat wynika, że w 2008 roku* Słowenia 

osiągnęła wymagane w tamtym roku poziomy odzysku 

i recyklingu dla wszystkich odpadów opakowaniowych, 

poza opakowaniami z drewna. 

•• 

Co więcej, osiągnięty w 2008 roku stopień recyklingu 

opakowań ze szkła, papieru i tektury oraz tworzyw 

sztucznych przekroczył docelowe poziomy wyznaczone 

przez UE na rok 2012. W przypadku wszystkich odpadów 

opakowaniowych uzyskany poziom odzysku – 58% 

(w tym recyklingu – 52%), również był bardzo zbliżony 

do wymaganych przez UE w 2012 (odzysk – 60%, 

recykling – 55%). 

•• 

Jedynie w przypadku opakowań z metali i drewna 

wymagane jest istotne zwiększenie do 2012 roku stopnia 

recyklingu (odpowiednio 30% i 8% w stosunku do stopni 

recyklingu uzyskanych w 2008). 

•• 

Należy jednak podkreślić, że Słowenia osiągnęła 

powyższe poziomy odzysku i recyklingu w dużej mierze 

dzięki temu, że importuje znaczne ilości odpadów, w tym 

selektywnie zebranych surowców wtórnych. Na rodzimym 

rynku wciąż zbyt mało opakowań gromadzi się w sposób 

selektywny i poddaje recyklingowi. 



opakowaniowych w Słowenii w 2008 roku* [%] 


opakowaniowych w Słowenii w 2008 roku* [%] 



60 

50 

40 

30 

20 

10 

50 

25 

58 

52 

80 

70 

60 

50 

40 

30 

20 

10 

80 

66 

56 

21 

15 15 15 15 15 

7 

0 

cel 


0 

Opakowania 

ze szkła 



Opakowania 

z tworzyw 

sztucznych 

Opakowania 

z drewna 

recykling 

odzysk 

wymagany 

osiągnięty 



Eurostat 




135


•• 








•• 




•• 

Wyznaczone cele powinny zostać osiągnięte do końca 

2012 roku: 

•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 

W krajowym prawodawstwie znalazły się również 

dodatkowe regulacje dotyczące pośrednich 

celów w zakresie odzysku i recyklingu odpadów 

opakowaniowych: 

•• 


•• 

recykling opakowań – 25%, w tym 

•• 

recykling poszczególnych strumieni opakowań – 15%. 

•• 




Wymagane w Słowenii roczne poziomy odzysku,w tym recyklingu wszystkich odpadów opakowaniowych [%] 



60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

60 

50 50 50 50 

55 

25 25 25 25 

2008 2009 2010 2011 2012 



Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie Rozporządzenia o opakowaniach i odpadach opakowaniowych 


Rodzaj opakowania 2008 2009 2010 2011 2012 



Opakowania z metali 15 15 15 15 50 

Opakowania z tworzyw sztucznych 15 15 15 15 22,5 


Źródło: Opracowanie Ernst & Young na podstawie Rozporządzenia o opakowaniach i odpadach opakowaniowych 


Pozostałe informacje na temat systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w Słowenii 


•• 

Cele w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi 

zostały wyznaczone w słoweńskiej Strategii 

gospodarowania odpadami oraz Krajowym planie 

działań w zakresie ochrony środowiska. 

•• 


w Słowenii odpowiadają organy administracji 

państwowej i samorządy lokalne. 

•• 

Docelowo w Słowenii ma funkcjonować 

15 regionalnych centrów do zagospodarowania 

odpadów. 

•• 

Z 60 istniejących składowisk odpadów komunalnych 

czynnych jest 13*. 


w Słowenii 

•• 

Cele dotyczące słoweńskiej gospodarki odpadami 

komunalnymi zostały określone w słoweńskiej Strategii 

Gospodarowania Odpadami oraz w Krajowym Planie 

Działań w Zakresie Ochrony Środowiska 2005-2012. 

•• 

Wśród podstawowych celów należy wymienić: 

•• 

Budowę regionalnych centrów przetwarzania 

i unieszkodliwiania odpadów, złożonych m.in. 

z instalacji do sortowania i kompostowania odpadów, 

miejsc magazynowania i stacji przeładunkowych – 

docelowo 13 centrów obsługujących cały kraj, 

•• 

Budowę zakładów termicznej utylizacji odpadów 

komunalnych, 

•• 

Budowę nowych składowisk odpadów, spełniających 

wszystkie unijne wymagania techniczne 

•• 

Ograniczenie ilości składowanych odpadów, w tym 

odpadów ulegających biodegradacji, 

•• 

Zwiększenie stopnia odzysku i recyklingu odpadów. 


•• 

W Słowenii za organizację gospodarki odpadami 

komunalnymi odpowiada administracja centralna oraz 

samorządy lokalne. Na poziomie krajowym ustala się 

ogólne zasady postępowania z odpadami, a także 

prowadzenie odbioru, transportu i unieszkodliwiania 

odpadów. 

•• 

Do obowiązków gmin należy z kolei organizacja odbioru 

i transportu odpadów oraz zapewnienie funkcjonowania 

instalacji do przetwarzania i unieszkodliwiania odpadów. 

Należy podkreślić, że część usług wykonywana jest 

jednak przez firmy prywatne. 

•• 

Mieszkańcy płacą miesięcznie stałą opłatę 

za zagospodarowanie odpadów. Opłata ta jest naliczana 

przez samorządy lokalne. 

Instalacje przetwarzania odpadów komunalnych 

•• 

W Słowenii docelowo ma funkcjonować 15 regionalnych 

centrów gospodarki odpadami złożonych z instalacji 

do kompostowania, sortowania, recyklingu i odzysku 

oraz, w uzasadnionych przypadkach, do termicznego 

unieszkodliwiania odpadów. 

•• 

Na koniec 2010 roku funkcjonowały 2 centra gospodarki 

odpadami, 4 były w trakcie budowy, dla 4 poszukiwano 

lokalizacji, a pozostałe projekty były na etapie 

przygotowania. 

•• 

Z dostępnych danych wynika, że w 2010 roku 

funkcjonowały 104 instalacje do mechanicznej obróbki 

odpadów opakowaniowych oraz 10 spalarni odpadów 

komunalnych. 


•• 

Na koniec 2010 roku istniało 60 składowisk odpadów 

komunalnych. Z tego czynnych było 13 składowisk*. 

Pozostałe 47 zostało zamkniętych w latach 2008-2009. 

•• 

Słowenia boryka się z problemem znacznej ilości 

nielegalnych składowisk odpadów. W wielu miejscach 

składowiska te zanieczyszczają wody podziemne, przez 

co stanowią silne zagrożenie dla środowiska i zdrowia 

ludzi. 

* Stan na 1 sierpnia 2011 roku. 


137

4.11 Węgry 


roku, a także informacje pochodzące z bazy EIONET oraz dane węgierskiego Urzędu Statystycznego, Eurostat i Eur-Lex. 

Poniżej przedstawiono podsumowanie najważniejszych danych dotyczących gospodarki odpadami komunalnymi 

na Węgrzech: 












komunalnych: 

10. Szacunkowe przekroczenie celu na 2009* rok w zakresie redukcji ilości biodegradowalnych 



inaczej niż przez składowanie w 2016 roku*: 

15% 

10% 

0,6 mln Mg 

1 mln Mg 

12. Osiągnięty poziom odzysku (w tym recyklingu) odpadów opakowaniowych w 2008 roku**: 57% (51%) 

*Węgry nie korzystają z 4-letniej derogacji w zakresie redukcji ilości biodegradowalnych odpadów komunalnych kierowanych na składowiska. 

**Ostatnie dostępne dane. Stan na 1 sierpnia 2011. 


Wyzwanie 



•• 

Węgry dokonały transpozycji znacznej części 

przepisów UE dotyczących gospodarki odpadami. Nie 

implementowano jednak dyrektywy 2008/98/WE 

w sprawie odpadów*. 


krajowego 

•• 

Węgry dokonały implementacji znacznej części unijnych 

przepisów dotyczących gospodarki odpadami. Nie 

transponowano jednak do prawa krajowego dyrektywy 

2008/98/WE w sprawie odpadów*. 

•• 

Do najistotniejszych węgierskich aktów prawnych 


należą: 

•• 

Ustawa o gospodarowaniu odpadami z 2000 roku 

(Nr XLIII), 

•• 

Rozporządzenie rządowe w sprawie gospodarki 

odpadami (Nr 193/2001), 

•• 

Rozporządzenie rządowe w sprawie gospodarki 

odpadami komunalnymi (Nr 213/2001), 

•• 

Ustawa rządowa w sprawie opakowań i odpadów 

opakowaniowych (Nr 94/2002), 

•• 

Rozporządzenie ministra w sprawie składowania 

odpadów (Nr 22/2001 i 20/2006). 





Kryterium 









zbiórki 










Węgry 





139




•• 

W 2009 roku wytworzono na Węgrzech 430 kg 



•• 


„szczelny”: w 2009 roku luka pomiędzy ilością 

odpadów komunalnych wytwarzanych i zbieranych 

wyniosła 0,03 mln Mg (1% wytworzonych odpadów). 


•• 

System zbierania odpadów na Węgrzech nie jest 

całkowicie „szczelny”. W 2009 roku luka pomiędzy ilością 

odpadów wytworzonych i zebranych wyniosła 0,03 mln 

Mg, co oznacza, że około 1% wytworzonych odpadów 

trafił do środowiska w sposób nieewidencjonowany. 

Produkcja odpadów na 1 mieszkańca na Węgrzech, w UE- 

11 i UE-27 w roku 2009 

kg/miesz. 


•• 



Węgier wytworzył w ciągu roku 430 kg odpadów 




•• 


ilość wytwarzanych na Węgrzech odpadów komunalnych 

stopniowo maleje. Od 2005 do 2009 roku spadła o 7%. 

600 

500 

400 

300 

200 

100 

0 

512 

430 

370 

Węgry UE-11 UE -27 


Produkcja odpadów na Węgrzech w latach 2005-2009 

mln Mg 

5,0 

4,5 

4,65 

4,72 

CAGR = -1,9% 

4,60 

4,56 

10% całej 

produkcji 

w UE-11 

4,31 

4,0 

3,5 

3,0 

2005 2006 2007 2008 2009 




•• 

W 2009 roku większość zebranych odpadów – 3,21 

mln Mg, czyli 75% – trafiła na składowiska. 

•• 

Recyklingowi poddano na Węgrzech tylko 0,57 mln. 

Mg, czyli 13% zebranych odpadów komunalnych, 

a termicznemu unieszkodliwieniu – 0,41 mln Mg 

(10%). 


•• 

Większość zbieranych na Węgrzech odpadów jest 

kierowana na składowiska. Tylko niewielką część poddaje 

się recyklingowi lub innym metodom odzysku. W 2009 

roku: 

•• 


•• 


•• 

termicznie unieszkodliwiono 0,41 mln Mg – 10%, 

•• 


poddano zaledwie 0,09 mln Mg – 2% 


Struktura zagospodarowania odpadów komunalnych na Węgrzech w 2009 roku [mln Mg] 

mln Mg 

5 

4,31 4,28 0,57 

4 

3 

0,09 0,41 

3,21 

2 

1 

0 





termiczne 

Składowanie 



141

Wyzwanie 



•• 

Węgry nie wypełniają celów unijnych w zakresie 



w 2009 roku* dopuszczany poziom składowanych 




•• 

Zgodnie z wymaganiami unijnymi w 2009 roku* Węgry 



•• 


odpadów zdeponowanych na składowiskach w 2009 nie 

są dostępne. Przyjmując jednak, że biodegradowalne 

odpady stanowią ok. 55% całkowitej masy wytwarzanych 

odpadów można oszacować, że w 2009 roku 

zdeponowano na składowiskach ok. 1,8 mln Mg 

bioodpadów. 

•• 

Dopuszczalny poziom wyznaczony na 2009 rok został 

zatem przekroczony o ok. 0,6 mln Mg. 

*Węgry nie korzystają z 4-letniej derogacji w zakresie obowiązku 

redukcji biodegradowalnych odpadów komunalnych kierowanych 

na składowiska. W 2009 roku zobowiązane były ograniczyć ilość 

składowanych bioodpadów o 50% w stosunku do 1995 roku. 

Ilość biodegradowalnych odpadów komunalnych skierowanych na składowiska w 2009 roku na Węgrzech 

mln Mg 

4,0 

3,21 

3,0 

2,0 

1,8* 

0,6 

1,2 

1,0 

0,0 


komunalne 

składowane 





odpadów 






•• 

Węgry nie korzystają z derogacji w zakresie 


odpadów komunalnych kierowanych na składowiska 


2009 i 2016 roku). 

•• 


niż przez składowanie dodatkowo ok. 1 mln Mg 

biodegradowalnych odpadów komunalnych. 



•• 

Węgry nie korzystają z derogacji w zakresie obowiązku 




•• 

W 2016 roku ilość składowanych biodegradowalnych 

odpadów komunalnych musi zostać ograniczona do ok. 

0,84 mln Mg. 

•• 




dodatkowo ok. 1 mln Mg biodegradowalnych odpadów 

komunalnych. 

•• 

Pełna ścieżka redukcji dla Węgier została przedstawiona 


•• 




m.in. poprzez zwiększenie ilości odpadów poddawanych 

termicznej utylizacji. 

Spadek ilości biodegradowalnych odpadów komunalnych dopuszczonych do składowania na Węgrzech 


[mln ton] 

2,4 

1,8 

1,2 

0,6 

0,0 

2,40 

100% 

1,8* 

75% 

1,80 

50% 

1,20 

35% 

0,84 

1995 2006 2009 2016 

100% 

75% 

50% 

25% 

0% 



cel 

wykonanie 




143




•• 

Już w 2008 roku* Węgry uzyskały poziomy 

odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych 

wystarczające, aby osiągnąć cele wyznaczone 

na 2011 rok. 

•• 

Uzyskanie docelowych poziomów odzysku 

i recyklingu wyznaczonych przez UE na rok 2012 nie 

powinno stanowić dla Węgier problemu. 



•• 

Z danych Eurostat wynika, że już w 2008 roku* 

dla wszystkich strumieni odpadów opakowaniowych, poza 

opakowaniami ze szkła, Węgry osiągnęły wystarczające 

poziomy odzysku i recyklingu, aby spełnić cele 

wyznaczone na rok 2011. 

•• 


•• 


•• 

recykling opakowań – 51% (cel 2011 – 47%), w tym: 

•• 


•• 


2011 – 60%), 

•• 


•• 


2011– 22%), 

•• 

recykling opakowań z drewna – 23% (cel 2011 – 16%. 

•• 

Osiągnięcie docelowych poziomów odzysku i recyklingu 

wyznaczonych przez UE na rok 2012 (poza poziomem 

wymaganym dla opakowań ze szkła) nie powinno zatem 

stanowić dla Węgier problemu. 



opakowaniowych na Węgrzech [%] 


opakowaniowych na Węgrzech [%] 



60 

50 

40 

30 

20 

10 

57 57 

47 

51 

100 

80 

60 

40 

20 

45 

28 

60 

91 

52 

67 

22 

25 

16 

23 

0 

cel (2011) 


(2008*) 

0 

Opakowania 

ze szkła 

Opakowania 

z papieru 

i tektury 

Opakowania 

z metalu 

Opakowania 

z tworzyw 

sztucznych 

Opakowania 

z drewna 

recykling 

odzysk 

poziom recyklingu wymagany w 2011 poziom recyklingu osiągnięty w 2008* 

*Ostatnie dostępne dane. Stan na 1 sierpnia 

2011 roku. 


Eurostat 





•• 

Węgry korzystają z derogacji w zakresie wymaganych 

poziomów odzysku i recyklingu odpadów 

opakowaniowych (termin osiągnięcia celów został 





•• 

Węgry uzyskały derogację w zakresie obowiązku 

uzyskania określonych poziomów odzysku i recyklingu 

odpadów opakowaniowych. Na osiągnięcie wyznaczonych 

celów mają czas do końca 2012 roku. Warto jednak 

zauważyć, że Węgry dobrowolnie zaostrzyły przepisy 

dotyczące opakowań z metali, tworzyw sztucznych 

i drewna, podnosząc wymagane poziomy odpowiednio 

z 50%, 22,5% i 15% na 55%, 23% i 17%. 

•• 

W efekcie do końca 2012 roku Węgry powinny osiągnąć: 

•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 


•• 




Wymagane na Węgrzech roczne poziomy odzysku, w tym recyklingu wszystkich odpadów opakowaniowych [%] 



60 

50 

40 

30 

20 

10 

54 

40 

57 

47 

60 

55 

0 

2010 2011 2012 





Rodzaj opakowania 2010 2011 2012 

Opakowania ze szkła 32 45 60 

Opakowania z papieru i tektury 60 60 60 

Opakowania z metali 50 52 55 

Opakowania z tworzyw sztucznych 21 22 23 

Opakowania z drewna 15 16 17 



145

5. Dobre praktyki 

Pod względem ograniczenia ilości odpadów komunalnych kierowanych na składowiska na czele 27 Państw Członkowskich 

Unii Europejskiej stoją: Niemcy, Austria, Holandia i Szwecja. Zgodnie z danymi Eurostat z 2009 roku w krajach tych 

na składowiskach deponuje się poniżej 2% zbieranych odpadów komunalnych. 

W rozdziale omówiono przykład założeń szwedzkiego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. 

•• 

Funkcjonujący w Szwecji system gospodarowania 

odpadami opiera się na jednej podstawowej 

zasadzie: zminimalizować ilość odpadów trafiających 

na składowiska i zmaksymalizować odzysk surowców 

i energii z odpadów. 

•• 

W Szwecji to samorządy lokalne mają obowiązek 

organizowania odbioru i transportu wszystkich 

odpadów komunalnych, a także ich przetwarzania 

i unieszkodliwiania. Jednakże odpowiadają one za tę 

część odpadów komunalnych, które nie podlegają 

odpowiedzialności producenta (jak np. odpady 

opakowaniowe). 

•• 

Odbiór i transport odpadów w Szwecji obsługiwany jest 

w 25% przez spółki należące do samorządów lokalnych 

i w 75% przez prywatne przedsiębiorstwa, z którym gminy 

podpisały umowy. Większość usług związanych z dalszym 

zagospodarowaniem odpadów wykonywana jest jednak 

przez przedsiębiorstwa będące własnością gmin. 

Tylko niewielka część instalacji należy do podmiotów 

prywatnych, a i te są silnie kontrolowane przez władze 

samorządowe. 

•• 

Przedsiębiorstwa gminne mają monopol 

na zagospodarowanie odpadów z terenu gminy, 

do której należą. Spółki należące do innych gmin, 

a także wszystkie podmioty prywatne, chcące brać 

udział w zagospodarowaniu odpadów na terenie danej 

gminy musza wystartować w przetargu na dostarczenie 

usług. Należy jednak podkreślić, że pojawiają się 

w Szwecji coraz silniejsze głosy za tym, aby zlikwidować 

monopol gmin i otworzyć rynek na podmioty prywatne. 

•• 

Jak wynika ze struktury zagospodarowania odpadów 

w Szwecji: 

•• 

49% jest unieszkodliwiane termicznie, 

•• 

36% poddawane jest recyklingowi materiałowemu, 

•• 

14% poddaje się innym metodom odzysku (w tym 

kompostowaniu), a tylko 

•• 

1% deponuje się na składowiskach. 

Struktura zagospodarowania zebranych odpadów komunalnych w Szwecji w 2009 roku 

inne metody odzysku 

(w tym kompostowanie) 

14% 

składowanie 

1% 


termiczne 

49% 

recykling 

36% 



•• 

Intensywny rozwój spalarni odpadów komunalnych 

w Szwecji został wywołany w latach 70-tych światowym 

kryzysem paliwowym i gwałtownym poszukiwaniem 

alternatywnych do paliw kopalnych źródeł energii. 

Zwłaszcza w ośrodkach miejskich budowie instalacji 

termicznego przekształcania odpadów towarzyszył 

rozwój sieci ciepłowniczych, które były zasilane ciepłem 

odzyskanym w procesie spalania. 

•• 

Po chwilowym załamaniu rynku spalarniowego, 

wywołanym protestami ekologów, na początku lat 90- 

tych na nowo ruszył proces rozwoju kolejnych zakładów 

termicznego unieszkodliwiania. W międzyczasie 

wprowadzono w Unii Europejskiej szereg przepisów 

regulujących funkcjonowanie spalarni odpadów 

i narzucających wyśrubowane normy emisji, przez 

co nowoczesne spalarnie stały się jednymi z najlepiej 

kontrolowanych i bezpiecznych dla ludzi i środowiska 

instalacji przemysłowych. 

•• 

Równolegle do rozwoju zakładów termicznego 

przetwarzania odpadów komunalnych, w Szwecji 

intensywnie rozwinął się rynek recyklingu 

materiałowego. W ostatnich latach wprowadzono 

podatek od funkcjonowania spalarni odpadów po to, 

by zachęcić mieszkańców do recyklingu surowców 

powstałych w wyniku przetwarzania paliw kopalnych 

(czyli wszelkiego rodzaju tworzyw sztucznych). 

•• 

Innym, obok recyklingu, promowanym sposobem 

zagospodarowania odpadów jest odzysk – w tym 

kompostowanie oraz inne metody biologiczne, 

w wyniku których produkowany jest biogaz. 

• • Należy jednak podkreślić, że pomimo promowania 

alternatywnych metod przetwarzania odpadów 

komunalnych, nie ma możliwości całkowitego 

odejścia od spalania odpadów. Jedynie termiczne 

przekształcanie bowiem – obok deponowania 

na składowiskach – pozwala na zagospodarowania 

zmieszanych odpadów komunalnych. 


147

Ograniczenie zakresu odpowiedzialności 

Niezależność 

Ernst & Young oraz wszystkie osoby pracujące nad tym 

Raportem mają pełną zdolność świadczenia niezależnych 

usług doradczych. 

Należyta staranność 

Niniejszy Raport został przygotowany przez Ernst & Young 

z należytą starannością. Jednakże Ernst & Young lub osoby 

pracujące nad tym Raportem nie ponoszą odpowiedzialności 

za ewentualne błędy i pominięcia w związku z opracowaniem 

niniejszego Raportu (wyłączając odpowiedzialność za szkodę 

wyrządzoną umyślnie, jak również na skutek swego istotnego 

niedbalstwa). 

Weryfikacja informacji 

Zakres pracy nie obejmował weryfikacji informacji 

uzyskanych z Eurostat, Eur-lex, krajowych urzędów 

statystycznych, krajowych planów gospodarki odpadami 

oraz innych publikacji dostępnych na oficjalnych stronach 

internetowych organów administracji państwowej i organów 

UE, pod kątem ich poprawności oraz kompletności. 

Wystarczalność procedur 

Ernst & Young nie ponosi odpowiedzialności z tytułu 

braku wystarczalności zastosowanych procedur dla celu, 

dla którego powstał niniejszy Raport lub dla jakichkolwiek 

innych celów. Ocena wystarczalności zastosowanych 

procedur leży po stronie użytkowników Raportu. Uzgodnione 

procedury nie zastępują innych prac i czynności, które 

użytkownicy Raportu powinni wykonać stosownie według 

swego uznania i potrzeb. 

Wykorzystanie Raportu 

Raport został przygotowany przy założeniu, że będzie 

wykorzystywany przez osoby kompetentne merytorycznie 

oraz wyłącznie dla celów w nim określonych. Niniejszy 

Raport powinien być czytany i analizowany w całości z uwagi 

na fakt, iż wnioski formułowane na podstawie oderwanych 

części mogą być niewłaściwe. Pracownicy Ernst & Young 

są dostępni w celu wyjaśnienia wszelkich aspektów 

zawartych w tym Raporcie. Zakłada się, że w przypadku 

wystąpienia jakichkolwiek pytań jego użytkownicy zwrócą się 

do Ernst & Young, aby takie wyjaśnienia otrzymać. 


O Ernst & Young 

Ernst & Young na świecie 

Nieustannie inwestujemy w metodyki, szkolenia 

i technologie, aby zapewniać naszym klientom nienaganne, 

spójne, wysokiej jakości usługi. 

Dzięki globalnej strukturze zarządzania, w której nasze 

biura funkcjonują w obrębie kilku obszarów geograficznych, 

możemy lepiej dobierać pracowników i działania 

do wymagań klientów, świadcząc spójne jakościowo usługi 

na całym świecie, jednocześnie przestrzegając wszelkich 

prawnych regulacji w każdym z krajów. 

Ernst & Young jest globalnym liderem w zakresie usług 

audytorskich, podatkowych, transakcyjnych 

i doradczych. Na całym świecie 141 000 naszych 

pracowników jednoczą wspólne wartości 

i świadczenie wysokiej jakości usług. Zmieniamy 

rzeczywistość, pomagając naszym pracownikom, 

naszym klientom oraz naszej coraz szerszej społeczności 

w wykorzystaniu ich potencjału. 

Nasze globalne branżowe ośrodki kompetencyjne 

funkcjonują w oparciu o zespoły specjalistów 

z różnych państw, dysponujących gruntowną wiedzą 

techniczną i branżową. Pomagają naszym klientom, 

przewidując trendy i ich konsekwencje oraz formułując 

opinie na temat istotnych zagadnień branżowych. 

Zatrudniamy najwybitniejszych, uznanych specjalistów, 

których zadaniem jest dostarczanie naszym klientom 

cennych i wnikliwych informacji. 

Ernst & Young w Polsce 

Świadczymy usługi w zakresie: 

•• 

Doradztwa biznesowego, 

•• 

Audytu, 

•• 

Doradztwa podatkowego, 

•• 

Doradztwa transakcyjnego, 

•• 

Innych usług specjalistycznych. 

Posiadamy biura w Katowicach, Krakowie, Łodzi, Poznaniu, 

Warszawie i Wrocławiu, w których pracuje ponad 1000 

wysoko wyspecjalizowanych konsultantów. 


149

Doradztwo Biznesowe w Polsce (Business Advisory) 

Pomagamy naszym klientom rozwiązywać ich problemy 

biznesowe. Pokazujemy, jak usprawnić działalność 

według najlepszych, światowych wzorców, dostosować się 

do wymogów prawnych i uzyskać przewagę konkurencyjną. 

Świadczymy usługi dla wielu największych polskich 

przedsiębiorstw znajdujących się w rankingu 

„500 Rzeczpospolitej”. 

Zatrudniamy ponad 200 konsultantów. Zdobywali oni 

doświadczenie i kwalifikacje pracując w wielu firmach 

z branży doradczej i audytorskiej oraz w dużych, 

międzynarodowych korporacjach, a także w sektorze 

publicznym. Posiadają liczne certyfikaty i dyplomy, 

uznawane na świecie i w Polsce, potwierdzające ich 

kwalifikacje. Są to między innymi: MBA, PMP, CFA, CIA, CISA 

czy ACCA. 

Naszą misją jest pomaganie klientom w realizacji ich 

strategii biznesowych poprzez udoskonalanie procesów 

zarządzania ryzykiem oraz zwiększanie efektywności. 

Realizujemy ten cel dzięki najwyższej klasy merytorycznym 

zespołom o przekrojowych kompetencjach doradczych, 

zdolnym zapewnić naszym klientom rozwiązania 

na najwyższym, światowym poziomie. 

Świadczymy usługi doradcze dla sektorów: 

•• 

energetycznego, 

•• 

telekomunikacyjnego, 

•• 

wysokich technologii, 

•• 

rządowego i publicznego, 

•• 

ochrony zdrowia, 

•• 

obronnego, 

•• 

paliwowego i chemicznego, 

•• 

finansowego, 

•• 

infrastrukturalnego, 

•• 

transportowego. 


Zarządzanie Efektywnością (Performance Improvement) 

Dział Doradztwa Biznesowego – Grupa Zarządzania 

Efektywnością pomaga klientom zwiększać efektywność 

operacyjną, w szczególności w obszarze funkcji finansów 

oraz łańcucha dostaw. Doradzamy w planowaniu, 

organizacji, doskonaleniu i kontrolowaniu efektów działania 

organizacji klienta. Pomagamy również w projektowaniu 

i wdrażaniu rozwiązań informatycznych, wspierających 

planowanie i kontrolę działalności. 

Nasz zespół składa się z ponad 60 doświadczonych 

konsultantów posiadających doświadczenie zawodowe 

zdobyte w wielu firmach z branży doradczej oraz w dużych, 

międzynarodowych korporacjach. 

Świadczymy usługi doradcze w następujących obszarach: 

•• 

zarządzanie strategiczne, 

•• 

zarządzanie łańcuchem dostaw, 

•• 

restrukturyzacja i przekształcenia, 

•• 

fuzje i przejęcia, 

•• 

optymalizacja funkcji finansowej, w tym projektowanie 

i wdrażanie centrum usług wspólnych, 

•• 

zwiększanie efektywności operacyjnej funkcji 

i procesów biznesowych, 

•• 

doradztwo regulacyjne, 

•• 

projektowanie i wdrażanie rozwiązań organizacyjnych, 

•• 

projektowanie i wdrażanie programów redukcji kosztów, 

•• 

zarządzanie zmianą, dużymi projektami, programami 

i portfelem projektów, 

• • projektowanie i wdrażanie systemów wspomagających 

zarządzanie i podejmowanie decyzji. 


151

Autorzy raportu: 

Aleksander Gabryś 

Menedżer 

Zarządzanie Efektywnością 

Dział Doradztwa Biznesowego Ernst & Young 

Tel.: +48 22 557 62 44 

Kom.: +48 519 511 467 

Fax.: +48 22 557 7001 

Email: aleksander.gabrys@pl.ey.com 

Dominika Sudomir 

Analityk 



Tel.: +48 22 557 85 21 

Kom.: +48 515 030 389 

Fax.: +48 22 557 7001 

Email: dominika.sudomir@pl.ey.com 

Współpraca: 

Piotr Piela 

Partner 



Tel.: +48 22 557 75 80 

Kom.: +48 505 106 060 

Fax.: +48 22 557 7001 

Email: piotr.piela@pl.ey.com 

Marek Kamiński 

Dyrektor 



Tel.: +48 22 557 62 29 

Kom.: +48 515 030 388 

Fax.: +48 22 557 7001 

Email: marek.kaminski@pl.ey.com 


Ernst & Young 

Assurance | Tax | Transactions | Advisory 

Firma Ernst & Young jest globalnym liderem w zakresie usług 

audytorskich, podatkowych, transakcyjnych i doradczych. Na całym 

świecie 141 000 naszych pracowników jednoczą wspólne wartości 

i świadczenie wysokiej jakości usług. Zmieniamy rzeczywistość, 

pomagając naszym pracownikom, naszym klientom oraz otaczającej nas 

społeczności w wykorzystaniu ich potencjału. 

Nazwa „Ernst & Young” dotyczy firm członkowskich EY Global Limited 

(„EYG”), z których każda stanowi osobny podmiot prawny. EYG, brytyjska 

spółka z odpowiedzialnością ograniczoną do wysokości gwarancji 

(company limited by guarantee), nie świadczy usług na rzecz klientów. 

Aby uzyskać więcej informacji, odwiedź 

www.ey.com/pl 

© 2011 Ernst & Young 

Wszelkie prawa zastrzeżone. 

SCORE: 010.09.11 

Warszawa, 22 września 2011 r. 

Uwaga: 

Niniejsza publikacja została sporządzona z należytą starannością, jednak 

z konieczności pewne informacje zostały podane w skróconej formie. W związku 

z tym publikacja ma charakter wyłącznie orientacyjny, a zawarte w niej dane nie 

powinny zastąpić szczegółowej analizy problemu lub profesjonalnego osądu. 

Ernst & Young nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe 

w wyniku czynności podjętych lub zaniechanych na podstawie niniejszej publikacji. 

Zalecamy, by wszelkie przedmiotowe kwestie były konsultowane z właściwym 

doradcą.

Kluczowe wyzwania w gospodarce odpadami ... - Ernst & Young

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?