DITURIA

QKSH
“Migjeni”
Revistë mujore për fëmijë, të rinj dhe prindër, qershor, 2011
DITURIA
E boton QKSH”Migjeni”
Borås-Suedi
Viti V , Nr. 6
Viron Kona në vizitë tek Pipi çorapegjata në Vimmerby të Suedisë- maj 2011

Nga Agim Gashi - Drenica
ARTI NË SHËRBIM TË ATDHEUT
(Intervistë me poetin dhe aktorin Smajl Lushtaku-Prekazi)
(Nga shtypja serbe dhe ngushtimi i hapësirave për të vepruar, shumë intelektualë shqiptar, në fillim të viteve ’90 u dëtyruan të
emigrojnë jashtë atdheut. Në mesin e tyre ishte edhe djaloshi entuziast me shpirt artisti, nga Drenica kreshnike, Smajl Lushtaku-Prekazi. Ai u largua
me një valixhe duke marrë me vete edhe shumë kujtime dhe ëndrra për atdheun. Rrugët e jetës e degdisën nëpër botë, por kurrë nuk arritën t’ia
zbehin dashurinë për artin të cilin e shfrytëzoi si armë luftë në shërbim të atdheun. Ne e vizituam në Holandë, ku jeton sot dhe për lexuesit e revistës
«Dituria» zhvilluam këtë intervistë.)
Kush është Smajl Lushtaku – Prekazi
-U linda në vitin 1960 në Prekaz të Poshtëm,
komuna e Skenderajt, në Drenicës. Shkollën
fillore e kreva në vendlindje, ndërsa të mesmen
në Skenderaj. Kam mbaruar dhe dy vite të
fakultetit Juridik në Prishtinë, por për rrethana
tashmë të njohura e të asaj kohe u detyrova
t’i ndërpres studimet. Dëshira ime ishte që të
studioj aktrimin, ku kjo dëshirë u realizua tek në
vitin 1991, në Poloni ku mbarova Akademinë
për Teatër dhe Film. Që nga fëmijëria e hershme,
në shpirt kam pasur artin dhe kam qenë aktiv
në jetën kulturore dhe artistike. Jam baba i pesë
fëmijëve .Qe pesëmbëdhjetë vite Smajli jeton
dhe vepron në Holandë!
Smajl Lushtaku - Prekazi
Jeni njëri ndër themeluesit e Teatrit ‘’Drenica’’ të
Skenderajt, kur ka ndodhur kjo dhe ç’ju shtyri ta
themeloni këtë Teatër
-Po. Me një grup te rinjsh entuziastë dhe
dashamirë të dërrasave të skenës, themeluam
Teatrin « Drenica » në vitin 1976. Ishte kërkesë
e kohës njëherit edhe një lloj rezistence kundër
regjimit serbosllav, që ta prezantojmë kulturën
tonë të mirëfilltë shqiptare.
Sepse siç dihet arti u paraprinë edhe revolucioneve
dhe ndryshimeve rrënjësore në shoqëri.
Bazën e aktrimit përpos Zotit që na e dhuroi,
e morëm edhe ne shkollën e mesme tek prof.
Beqir Beqiri, i cili ishte një entuziast i madh dhe
punonte me ne me zemër dhe shpirt.
Më që dëshira ishte tejet e madhe për aktrim
dhe për ta promovuar edhe më tepër kulturën dhe
artin, në vitin 1976 formuam teatrin « DRENICA
», me një grup shokësh si : Bilall Koci, Shaqir
Bejta, Arif Lushtaku, Ramadan Dobra, Agim
Gashi, Shefqet Lushtaku, Rexhep Uka, Beqir
Beqiri, Nexhmije Rreci etj.
Qëllimi ynë kryesor për formimin e këtij Teatri
ishte që të rezistojmë përmes kulturës sonë të
mirëfilltë shqiptare. Duke i vënë në skenë traditat
pozitive shqiptare dhe duke i luftuar ato negative,
si dhe duke e luftuar pushtuesin serbosllav
përmes fjalës artistike-skenike.
Prishtinapress: Në cilat drama keni luajtur dhe
cilat role
Smajl Lushtaku – Prekazi: Që nga viti 1976 kam
qenë aktiv në këtë Teatër deri në vitin 1990, plot
14 vite. Kam luajtur në dramat : « Ik,Jak,ik » të
Josip Relës,- rolin e Gjonit , te drama « Buqitje
malesh » të Murteza Pezës-rolin e Shpendit ,kam
bërë regjinë e pjesës teatrale « Shtatë shaljanët
» dhe kam lujt rolin e Vuksan Gjonit, te « Halili
dhe Hajrija » -rolin e Halilit, »Toka jonë » e
Kolë Jakovës-rolin e Tuq Makut te « Rrëmuja »
e Jusuf Kelmendit – komesarin,
të «Hakmarrja » e Jusuf Kelmendit – rolin e
Musë Mehmetit, te « Agu »i Din Mehmetit -
rolin e Nikës, te « Nita » e Josip .V.Relës kam
bërë regjinë e kurse te « SHTROJERA » e Nebil
Durakut kam bërë dramatizimin dhe regjinë etje.
Diçka nga ajo kohë, ndonjë kujtim
-I tërë aktiviteti ynë zhvillohej në saje të vullnetit
dhe entuziazmit (luanim dhe aktronim pa pagesë,
pa para) në baza vullnetare e mbanim gjallë
frymën artistike, duke mos kursyer asgjë nga
vetja vetëm e vetëm të dëgjohej fjala shqip!
Më kujtohet, ishim në prag te shfaqjes së dramës
« HAKMARRJA » dhe në skenë duhej të
ishte një gardh. Pa hezituar dolëm në malet e
Prekazit,I premë thuprat dhe e thurëm gardhin,
ishim tre veta, morëm tre pjesë të gardhit dhe
duke kaluar me gardh në shpinë nëpër qendër te
Skenderajt dhe i vumë në skenë. Njerëzit që
2
po na shihnin në qytet po mendonin se jemi
çmendur, por më vonë e morën vesh. Në hapat e
parë nuk kishim shumë shikues dhe më kujtohet
edhe një rast jo i këndshëm. Erdhi Zdravko
Çolici me një koncert, është dashtë katër herë të
shfaqet koncerti sepse kishte kërkesa të mëdha
nga publiku, ndërsa ne kur shfaqnim ndonjë
pjesë në fillim interesimi i publikut ishte tejet i
vogël, vinin vetëm artdashësit e mirëfilltë. Por,
sa më shumë që shtohej shtypja serbosllavëve
vetëdija e njerëzve sa vinte e shtohej, por duke iu
falënderuar punës dhe sukseseve tona, filluan të
mbushen sallat plot kudo që shfaqnim drama.
Pas shfaqjes se dramës
« ik Jak,ik »viti 1980
Keni luajtur edhe me bashkfshatarët tuaj që
tani janë dëshmorë të Kombit, siç ishin Hamëz
Jashari e Naser Kodra
-Po thuaj se dhjetë vite kemi qenë së bashku në
dërrasat skenike me Hamëz Jasharin dhe Naser
Kodrën. Kemi luajtur në Skenderaj por edhe në
Prekaz të Poshtëm si dhe në mbare Dardaninë!

Në vitin 1983 formuam një grup të dramës në
Prekaz, ku përgatitëm dramën « Fosilet » të
Azem Shkrelit. Regjinë e bera unë ndërsa rolin
kryesor të Dyl Mehmetit e interpretonte Hamëz
Jashari, ndërsa të Bardho Bulit - Naser Kodra.
Ishte kënaqësi të punosh dhe bashkëveprosh me
këta dy aktorë të zellshëm dhe talente nga natyra.
Ishin aktorë të përkryer me nje vullnet të çeliktë.
Shumë të urtë me kolegët po të ashpër me
armikun, me çka dëshmuan duke dhënë edhe
jetën për lirinë që po e gëzojmë. Kam emocione
dhe nostalgji për këta dy aktorë që aq shumë na
dhanë si në skenë po ashtu edhe në luftë duke u
flijuar për më të shtrenjtën-LIRI.
Ju qoftë i lehtë dheu i atdheut. Lavdi !
Pas dhunës sistematike të okupatorit serb, si
shumë bashkëkombës tuajt ju morët rrugën e
mërgimit
-Po, është e vërtetë. Ato ishin ditët më kobzeza
për popullin shqiptar. Jeta u ndalë në Dardani.
Kosova u pushtua nga regjimi i bishës Karpateserbe.
Rezistenca jonë ishte e mjerë dhe pasive.
Hapësira po ngushtohej për të vepruar dhe Kosova
po shndërrohej në një burg kolektiv, duke
i privuar shqiptarët nga jeta normale: mbyllën
shkollat, largohen njerëzit nga puna dhe jeta e
shqiptarit (kryesisht e njerëzve që kishin një të
kaluar jo të « pastër » për serbët) ishte në rrezik.
Unë si dhjetëra mijëra të tjerë mora rrugën e «
korbave » , rrugën e mërgimit me shpresë që për
një kohë të shkurtër të kthehemi në Atdhe, por
mjerisht mbetëm ende këtu ku jemi.
Fillimisht mërguat në Poloni. Jeta e emigrantit
atje si dhe aktivitetet tuaja
-Në Poloni migrova në vitin 1991. Pa humbur
kohë u regjistrova në Akademinë për Teatër dhe
film, që e mbarova në vitin 1995.
Jeta e emigrantit në Poloni si në çdo vend nuk
ishte e lehtë, por pasi që isha i angazhuar në
aktrim më dukej e bukur dhe interesante, ku
falënderoj Fondacionin « BATOREGO « që më
mundësoi shkollimin duke më ndarë edhe bursë.
Në Poloni kam luajtur në shumë shfaqje teatrale
si dhe në filmin e Stiven Shpilbergut ‘’LISTA E
SHINDLERIT’’ , isha i angazhuar gati 4 muaj!
Pastaj migrova në Holande ku edhe sot jetoj dhe
veproj.
Smajl Lushtaku-Prekazi dhe Yolanda Paauwe, në
dramën «Lule pa aromë » në Holandë
Sot jeton në Holandë, si e kaloni kohën, me çka
merreni
-Momentalisht gati një vit jam në pushim
mjekësor. Kam pasur një operacion, por çdo gjë
përfundoi mirë. Merrem kryesisht me poezi dhe
së shpejti do të dalë me një përmbledhje. Jam
duke përgatitur edhe një skenar të një recitali
dramatik që i kushtohet UÇK-së dhe dëshmorëve
të Lirisë!
Vonë keni dalë në skenë si poet, kur e kuptuat se
keni afinitet për poezi
-Poezia më pëlqen, sepse është kënga e jetës.
Melodia e saj herë e dhembshme herë krenare,
herë e dashur e herë kryeneqe. S’e di as vetë
saktësisht kur kam filluar të shkruaj poezi, sepse
edhe në dramatizime të pjesëve teatrale kam
kombinuar ndonjë varg apo poezi. Por kohëve të
fundit me një intensitet më të shtuar po e krijoj
poezinë sepse inspirimin po ma jap mërgimi
(mungesa e atdheut) jeta që kemi mbetur : »As
me shehër as me Barilevë »siç thotë populli.
Mandej situata e pazgjedhur e nyjës shqiptare,
ku edhe në këtë fillim të këtij mileniumi çështja
kombëtare ende s’është zgjidhur.
Unë më shumë jam aktor sesa poet, po poezinë e
kam si vaj, sepse nuk kanë thënë me kot të mençurit
:Vaji i burrit është kënga, për mua poezia !
Poezitë tua shquhen për atdhedashuri
-Po është e vërtetë, sepse kush nuk i shërben atdheut
të vet, nuk i duhet as njerëzisë. Unë edhe
pse jetoj larg atdheut, dëshiroj të jem ai që jam.
Të prezantoj vetveten në origjinalitet. Atdheun
e dua mbi të gjitha dhe po më mungon shumë. I
mjerë është njeriu pa atdhe, jetim nën mëshirën
e fatit dhe zotnisë. Pa keqkuptime, vetëm qentë
lehin aty ku hanë. Ne kudo që jemi duhet të
dëshmojmë që jemi njerëz me identitet dhe
krenar që i përkasim Shqipërisë natyrale. Më
shumë se kurrë na nevojitet atdhedashuria, sepse
kombi po kalon në një eksperiment të tmerrshëm
nga lloj-lloj virusesh, të cilët po mundohen ta
zhdukin çdo gjë shqiptare. Andaj frymëzimin e
gjej në kombin tim, në historinë dymijëvjeçare
të robërisë!
Smajl Lushtaku-Prekazi dhe Yolanda Paauwe, në
dramën «Lule pa aromë » në Holandë
3
Pra inspirim është vetja ime!
A nuk ju duket pak jashtë mode, kur shumica
shkruajnë për dashurinë.Vargjet tuaja edhe pas
Pavarësisë së Kosovës i përshkon patriotizmi
Kur do ta ndërroni stilin e të shkruarit
-Së pari, atdheu s’matet me modë. Mëmëdheu
është dashuria më e kapshme dhe e sinqertë që
ekziston për mua. Ta duash dikë është e bukur,
por ta duash atdheun është hyjnore, takohesh
me vetë zotin. Unë mendoj se ata që s’e duan
atdheun s’mund ta duan askënd-as personin.
E di që shumica e poetëve sot shkruajnë për
dashuri, por unë s’merrem me to, jo për faktin
q, moti e kam kaluar fazën e adoleshencës, por...
sa i përket Pavarësisë së Kosovës, për mua kjo
është një lojë e vetëkënaqësisë te disa individëve,
sepse çështja jonë nacionale shqiptare
nuk është zgjidhur. Për mua Pavarësia e Kosovës
është një akt, por jo kurrsesi krejt shfaqja. Pa
Bashkimin e Kombit Shqiptar në një shtet, këto
janë dokrra për mua. Stili im i shkrimit ndërron
vetëm atëherë kur ta bëjmë ribashkimin e trojeve
shqiptare!
Çka kishit për t’i porositur poetët dhe aktorët e
rinj
-Ta duan dhe ta respektojnë vetveten-atdheun,
sepse vetëm aty ekziston e bukura dhe hyjnorja.
Ta prezantojnë vetveten, kulturën dhe vlerat e
mirëfillta shqiptare të cilat janë të veçanta në tërë
globin. Të jenë më të guximshëm në mbrojtjen e
dinjitetit personal dhe kombëtar!
Në fund ëndrra juaj që kishit dashur t’u realizohet
-Mos më marrtë vdekja, pa e parë SHQIPËRINË
NATYRALE, siç e ka krijuar vetë zoti!
Krejt në fund!
Smajl Lushtaku-Prekazi: Ju falënderoj për
vizitën, duke i përshëndetur të gjithë lexuesit e
revistës “Dituria” dhe gjithë shqiptarët ku do që
janë.
(U ndamë nga poeti dhe aktori Smajl Lushtaku-Prekazi,
të cilin më shumë se sa vitet e
kishin rënduar mbi supe skenat tragjikomike
që po luhen gjithandej trojeve shqiptare,
por me shpirt kish ngelë po ai Smajli që e
kam njohur në vitet’80 (ku për fat kam pas
rastin që me të të luaj në disa drama) plot
energji dhe elan për artin dhe krijimtarinë,
me shpresë që akti i fundit i dramës shqiptare
të përfundojë me një dasmë të madhe - me
kurorëzimin e Shqipërisë natyrale!)

Kadri Tarelli
Udhëtim në Turqi
Edhe më parë janë organizuar të tilla vizita, si
në Maqedoni dhe Kosovë, por udhëtimi drejt
Turqisë ishte i veçantë, jo vetëm nga kohëzgjatja
dhe bukuria, por ca më shumë për ç’ka
përfituam. Një kombinim i përkryer, punë dhe
turizëm, ku u përfshinë: takime me personalitete
DREJTORËT E SHKOLLAVE TË DURRËSIT VIZITË PUNE NË TURQI
Këto ditë në pushimet shkollore të fund marsit 2011, udhëtuam drejt Turqisë një grup i madh drejtorësh të shkollave të qytetit dhe
të rrethit të Durrësit, Kavajës, edhe përfaqësues të DAR-së. Ishte një vizitë pune që zgjati shtatë ditë. Nismëtar i këtij aktiviteti
ishte Z. Sezer Erdogan, drejtori i kolegjit “Turgut Ozal” në Durrës, i cili në mirëkuptim me DAR-në bëri të mundur të organizojë dhe të realizojë një
veprimtari të përmasave kaq të mëdha.
pa pengesa në Greqi dhe të udhëtojmë lirshëm
drejt Turqisë, deri në kufi, i cili ndahej aty ku
valëviteshin të dy flamujt Grek dhe Turk, në mes
të lumit Marica. Askush nuk e ndjente lodhjen,
pavarësisht se rruga ishte e gjatë. Ishte pasdite
vonë, kur u futëm në tokën turke.
për t’u ndjerë si në shtëpinë tonë.
U nisëm drejt Stambollit të madhërishëm, ku
aritëm në mesnatë. Qyteti ndriçonte i tëri, sikur
të ishte mesi i ditës. Poeti dhe shkrimtari Vaso
Papaj i frymëzuar u shpreh: “Në këtë dritë të
magjishme të Stambollit, ka bërë vend edhe
të arsimit turk, shkëmbim përvoje me kolegët në
nëpër kolegje dhe shkolla shtetërore të qytetit të
Stambollit, Bursës dhe për të vazhduar me vizita
në qendrat muzeale, historike dhe turistike.
Nisja me autobus nga Durrësi, pasditen e të
Premtes. Një natë e këndshme në Korçën e
serenatave dhe porsa zbardhur mëngjesi i të Shtunës,
në doganën e Kapshticës. Heqja e vizave
bëri të mundur që, ne si qytetarë të lire të futemi
Shumica prej nesh shkonte për herë të parë në
Turqi, dhe secili natyrisht kishte vetëm përfytyrime
nga ç’kishte dëgjuar nga miqtë, parë në
albume, apo lexuar nëpër libra. Mikpritja dhe
bujaria turke u ndje që në takimin dhe darkën e
parë në kolegjin “Derya”pranë qytetit Tekirdag,
ku u pritëm me nderime nga drejtori dhe stafi
mësimor i kolegjit. Është një mikpritje që na
shoqëroi kudo deri në fund të qëndrimit në Turqi,
qiriri i Naimit tonë të madh. Do të mundohem ta
gjej ”! Pushuam vetëm pak orë gjumë në hotelin
“Jeshil Park”. U çuam herët, pasi pavarësisht
se ishte ditë e diele, qendrat muzeale ishin të
hapura. Sa shumë vizitorë ! Na u desh të prisnim
në radhë për të vizituar Sarajet e Sulltanit, katedralen
e “Shen Sofisë”, katakombet me depon
e ujit të ndërtuar që në lashtësi dhe në fund të
magjishmen “Xhaminë blu”, një kryevepër e
4

arkitekturës për madhështinë dhe bukurinë e saj.
Përsëri mikpritje. Ishim të ftuar për drekë
nga pronari Zekeria Ballakçë në lokalin
luksoz”Muradan”me pamje fantastike nga
deti. Ora ikën si pa u ndjerë. Mbas ditë vonë
një shëtitje me anije në Bosfor, poshtë urave të
varura që lidhin dy pjesët e qytetit dhe dy kontinentet.
Në mbrëmje në mjediset e kolegjit “Burç
Kolej” në lagjen “Basak Sehir”, një takim me n/
drejtorin e Arsimit të Stambollit z. Erol Demir
, i cili pasi na uroi mirëseardhjen, na njohu me
strategjinë e zhvillimin të arsimit në Stamboll,
qytet me popullsi rreth 13 milionë banorë, me
5500 shkolla, ku mësojnë rreth 2.5 milionë nxënës.
Pa hyrë në hollësi, mund të veçojmë:
- Kujdesi që tregohet në investimet e ndërtimeve
të shkollave me parametra që t’i përgjigjen
kërkesave të kohës.
- Nxitje drejt arsimit të mesëm profesional, ku të
rinjtë mund ta gjejnë veten më pranë nevojave të
tregut të punës.
- Serioziteti i konkursit për të vazhduar arsimin
e lartë, duke i kushtuar përparësi i cilësisë. Nga
1.5 milionë konkurrentë, vetëm 1/3 mund të
ndjekë universitin.
- Për nga rëndësia, duhet vendosur në krye: Vëmendja
kryesore dhe parësore në kujdes, është
edukimi i brezit të ri me kulturë qytetarie dhe
me dashuri për kombin dhe atdheun. E gjitha
mund të përmblidhet në tri fjalë: “Edukim, punë,
njeri”.
Z. Avni Çuni, përgjegjës i programit të zhvillimit
në emër të DAR-së së Durrësit, përshëndeti
dhe falënderoi për mikpritjen vëllazërore dhe i
ftoi për të vizituar Durrësin dhe shkollat tona. U
shkëmbyen dhurata.
Kështu e mbyllëm ditën e parë në Stamboll.
Shumë vonë u kthyem në hotel. E nesërmja më
e ngarkuar se dita e parë. Kaluam urën e madhe
të Bosforit. Në Stambollin aziatik, një vizitë në
“Qytetin në miniaturë”, ku në një hapësirë mjaftë
të gjerë, ishin vendosur maketet e veprave dhe
monumenteve më me emër në territorin Turk.
Brenda një kohe të shkurtër, sikur pamë dhe
vizituam gjithë Turqinë. Ishte një ide e realizuar
mrekullisht. Një njohje, mësim dhe reklamë
fantastike për të nxitur dhe tërhequr turistët
nga të katër anët e botës, për të cilin Turqia sot
shquhet.
U ngjitëm në kodrën ku është edhe pika më
e lartë nga ku shpalosej një pamje e mrekullueshme
e Stambollit Evropian. Pak më poshtë,
në faqe të kodrës , përsëri mikpritje në kolegjin
“Coskun”. Bisedë mes kolegësh. Ata mburreshin
për rezultatet e larta dhe medaljet e fituara nëpër
veprimtari dhe olimpiada. Ishte për t’u marrë si
model përvoja e tyre në lidhjen dhe
bashkëpunimin mes shkollës dhe familjes, duke
vënë në përdorim internetin, ku informacioni
për sjelljen dhe përparimin e nxënësit në mësim
përcillej brenda ditës.
Pavarësisht se shkurtuam një pjesë të mirë të
rrugës duke udhëtuar me traget, në qytetin e Bur
sas arritëm natën vonë. Bursa, kryeqyteti i
parë i shtetit Turk me 2.6 milion banorë, i katërti
për nga madhësia, shumë i bukur, i ndërtuar në
këmbët e malit Ulludag, me klime të shëndetshme
dhe ujë të ftohtë. Vizituam muzeun, varret
e sulltanëve dhe qendrën e hershme ushtarake
“Tophane Park”. Shumë fotografi në hyrje të
kështjellës. Vizitë në xhaminë e madhe me 20
kube. Drekë në lokalin “Haspek” ku provuam
një gatim të veçantë të traditës turke “Iskander
qebap”, shumë i shijshëm, shoqëruar me lëng
rrushi. Pas dite shumë fotografi tek rrapi 600
vjeçar. Në mbrëmje në mjediset e kolegjit
“Nylefer”një takim me Drejtorin e arsimit
të Bursës Z. Ail Dilitatlë, i cili në fjalën e
mirëseardhjes theksoi: “Jemi të lumtur që sot
jemi bashkë, sepse ju kemi mes nesh. Gjithmonë
porta për ju është e hapur”. Përsëri ftesë për të
vizituar Durrësin e cila u prit me kënaqësi. U
shkëmbyen dhurata. Në Bursa vizituam shkollën
shtetërore “Canaidin”.
Edhe këtu hapësira të bollshme dhe pajisje moderne
për zhvillimin cilësor të mësimit. U pritëm
me shumë dashuri. Porsa mbaruan fjalimet e
rastit, na befasoi një përshëndetje: “Mirëserdhët
burra”, në një shqipe të pastër.
5
Ishte Selim Shenoxhak, mësuesi shqiptar nga
Kumanova që na takonte i mallëngjyer, na
shtrëngonte duart duke buzëqeshur dhe fliste pa
pushim për komunitetin e madh shqiptar që jeton
në Bursa.
Të nesërmen përsëri rrugë. U nisëm drejt qytetit
Çanakala. Një ndalesë në kolegjin “Firet” në
rajonin Balla Kizir, i klasifikuar si një ndër 100
shkollat më të mira të Turqisë, ku u pritëm plot
dashuri, si nga mësuesit dhe nga nxënësit. U
ngazëllyem kur dëgjuam nxënësit e klasës
së III-të cikli i ulët, që na përshëndetën në
shqip “mirëserdhët”, prani e një komuniteti të
madh shqiptarësh në këtë rajon të Turqisë. Në
Çanakala në grykën e Dardaneleve, që lidh detin
Marmara me detin Egje dhe ndan dy kontinentet,
arritëm në pasdite vonë. Me traget lundruam
drejt perëndimit, kaluam ngushticën dhe u rikthyem
në Evropë në qytetin Kilitbahir. Kishim
qarkuar gjithë detin Marmara. Një vizitë në
varrezat dhe përmendoren madhështore, kushtuar
250.000 të rënëve për mbrojtjen e tokës Turke në
luftën e I-rë botërore. Darka e fundit në Turqi u
kalua në fshatin turistik Alçitepe.
Morëm rrugën e kthimit. Natën vonë arritëm
në qytetin Kavalla në Greqi. Të Enjten herët në
mëngjes, përsëri udhë drejt Shqipërisë. Një kafe
buzë liqenit në qytetin e Kosturit. Në mesditë në
Kapshticë, në Shqipërinë tonë të dashur. Rruga
drejt Durrësit, se si na u duk si më e shkurtër,
lodhja u hoq si me magji nga këngët, shakatë por
edhe nga vallet brenda në autobus.. Një drekë
buzë liqenit të Ohrit, pasi kishim kaluar qytetin
e bukur të Pogradecit. Udhëtimit tonë të gjatë i
erdhi fundi. Në mbrëmje vonë arritëm në Durrësin
tonë të dashur.
Ishte një udhëtim i paimagjinueshëm. Organizim
i përsosur, i llogaritur deri në minuta. Mikpritje,
kulturë dhe bujari nga njerëzit dhe nga të gjitha
institucionet e qendrat që mundëm të vizitojmë.
Një politikë dhe strategji arsimore e menduar
mirë dhe që po jep rezultat, sepse lakmojnë dhe
mbështesin cilësinë në mësim dhe sidomos në
edukim. Objektet shkollore publike dhe jo publike,
të ndërtuara dhe të pasura me mjetet më
moderne të kohës. Është një përvojë që na bën të
mendohemi. E vlejnë për t’u marrë si model.
Vazhdojmë më tej: kujdes i veçantë për qendrat,
monumentet dhe objektet historike të trashëgimisë,
të cilat i kanë, i ruajnë dhe i mbrojnë me
fanatizëm. Respekti për historinë dhe të rënët
e kombit të tyre, harmonizim i të shkuarës me
modernen, pa prishur identitetin. Me një fjalë e
duan vendin e tyre.
Faleminderimet për drejtuesit e Kolegjit
“T.Ozal”të Durrësit, duke uruar suksese dhe
forcim të bashkëpunimit në veprimtari të tjera në
të ardhmen !

MUZEUT TË TEXTILIT NË BORÅS DHURATË VESHJE TIPIKE TË DUKAGJINIT NGA VITI 1700
Veshjet tradicionale shqiptare përmes ekspozitës
së fotografive të Shkelzen Rexhës, veshjeve të
gjitha trevave të Kosovës dhe Veriut të Shqipërisë
të Bora Balaj, filmit dokumentar të Gëzim
Arifit dhe revysë së modës nga Flora Balaj, janë
prezantuar për një javë në qytetin suedez Boras,
të Suedisë me finalen ditën e shtunë me 16 prill
kur u mbajt Sfilita e modës me Veshjet Kombëtare
Shqiptare. Vizitorët shqiptarë e suedez
u ndanë të kënaqur me paraqitjet e krijuesve
gjakovarë duke i hap dyert e bashkëpunimit mes
qytetit të tekstilit Boras dhe Gjakovës. Ishte
karakteristike edhe pritja e suitës gjakovare nga
mikëpritsit shqiptar Qendra Kulturore Shqiptare
madhështoreMuzeut të Textilit të këtij qyteti i
dhuroj një veshje tipike të Dukagjinit që nga
viti 1700. Një veshje origjinale tradicionale e
zonës së Dukagjinit me lidhëza, këmishë, jelek,
pshtellak para dhe prapa si dhe çorapë punuar që
para 60 vitesh, i është dhuruar Muzeut të njohur
të tekstilit në Borås duke begatuar akoma më
tepër këtë muze të njohur. Përmes kësaj veshje
është prezantuar edhe një pjesë e trashëgimisë
kulturore të shqiptarëve. Edhe kjo bëri jehonë
tek miqtë suedez dhe tek bashkëkombësit e pranishëm
gjë që u pritë me duartrokitje.
Ndërkaq autori i ekspozitës së fotografive
Shkëlzen Rexha theksoi mikpritjen e banorëve
organizatorët e manifestimit dhe përgjithësisht
për shqiptarët që jetojnë dhe veprojnë në këtë
qytet. “Ai përmendi bashkëpunimin mes Fjärdingskolan
nga Borås me shkollën nëntëvjeçare
“Demokracia” nga qyteti i Durrësit, ndërkohë që
pret një bashkëpunim edhe me komunën e Gjakovës
që është e njohur me traditën për industrinë
e tekstilit”.
Manifestimi i dha jetë edhe filmi dokumentar
”Punim i i veshjeve Kombëtare Shqiptare” premiera
e të cilit u shfaq për herë të parë në Borås,
autor i të cilit ishte kameramani Gzim Arifaj me
idenë e ideatorës Bora Balaj, ky film bëri përshtypje
tek të pranishmit dhe një kopje e tij mbeti
Migjeni sie dhe nga ana a udhëheqjes komunale
te qytetit Borås.Duke u mbështetur ne një bashkëpunim
shembullore mes QKSH ”Migjeni”,
Muzeut te Textilit të qytetit Borås dhe organeve
komunale këtu suksesi i sfilitës ishte fantastik
dhe u mirëprite nga ana e te pranishmëve dhe
bëri jehonë jo vetëm ne këtë regjion por edhe më
gjerë.
Bora Balaj kreatorja e modës nga Gjakova
për bashkëpunim të shkëlqyer dhe mikpritje
të këtij qyteti suedez me një kulturë të lashtë dhe
me një marrëdhënie të shkëlqyer me shqiptarët
dhe popujt tjerë. “Ekspozita përmbante 32
fotografi të veshjeve tradicionale shqiptare që tek
mërgimtarët zgjoi nostalgji dhe krenari, ndërsa
tek suedezët njohuri të reja për trashëgimin kulturore
të popullit tonë” theksoi Rexha. Siç u tha
me këtë rast, në këto aktivitete ishte i pranishëm
edhe kryetari i Këshillit Bashkiak të qytetit
Borås Per-Olof Höög, i cili nderoi me dhurata
6
dhuratë në Muzeun e Textilit të qytetit.
Organizatorët e këtij manifestimi QKSH
“Migjeni” mendojnë se edhe në të ardhmen do
angazhohen që në mënyrë të denjë të prezantojnë
gjuhën, kulturën dhe traditën shqiptare këtu
në Skandinavi, por ata thonë se duhet edhe një
angazhim i të gjithëve në këtë drejtim në mënyrë
që puna të jetë më efektive dhe frytdhënëse.
Ata thonë se ndjehen krenar me atë që ata kanë
prezantua para publikut dhe miqve suedez.

Nga: Bashkim Saliasi
Pak muaj na ndajnë nga viti 2012,
kur ne do të festojmë 100 - vjetorin
e Pavarësisë sonë Kombëtare. Për
të folur për këta100 vjet, duhen
faqe të tëra dhe unë, kësaj here, nuk
po marr përsipër të përshkruaj arritjet
dhe sukseset e mëdha të kulturës
e letërsisë shqiptare. Ato janë mjaft
të dukshme dhe sot vendi ynë përfaqësohet
me dinjitet në Europë dhe
në Botë me njerëzit e vet, të ditur e
të shkolluar, emra dhe personalitete
të shumë fushave, që po e tregojnë
veten çdo ditë e më shumë, por
edhe duke konkurruar suksesshëm,
me dijetarët dhe njerëzit e kulturës
europiane e botërore.Fillimi i këtij
shekulli ka nisur me një progres të
dukshëm dhe befasues. Kjo është e
qartë dhe gjithkush, çdo shqiptar
atdhetar i vërtetë do ta pohonte
me gjithë zemër. Por, në këtë
shkrim, dëshiroj të përmend disa
nga arritjet në fushën e krijimtarisë
artistike dhe shkencore, botimet
monografike, studimet e origjinës
së fiseve etj., pa lënë pas dore
zhanret e pikturës, artit, muzikës,
sportit e tjerë. Potenciali i intelektit
në Shqipëri, mund të krahasohet sot
me atë të vendeve më të zhvilluara,
që konkurojnë deri edhe për
Çmimin “Nobel”, siç është rasti i
shkrimtarit të madh të letrave shqipe,
Ismail Kadare, për të cilin kemi
dëshirë dhe besim se së shpejti do
FALEMINDERIT, SUEDI!
(Shkrimtari Viron Kona do të përurojë atje, librin e tij suedisht, “Bubulio”)
t`i jepet ai çmim, i merituar prej
kohësh. Ndërkaq, të tjerë njerëz
të artit e të kulturës dhe letërsisës
shqipe kanë arritjet dhe sukseset e
tyre të vlerësueshme.
Shkrimtari Viron Kona, ndërmjet
lexuesve të librave të tij të bukur
Këto ditë mësova me kënaqësi të
veçantë se miku im, shkrimtari Viron
Kona, lëvrues i njohur i gjinisë
së letërsisë për fëmijë, vazhdues
i Prof. Bedri Dedjes, më 17 maj
niset për në Suedi. Atje është i ftuar
nga miqtë suedezë dhe do të bëjë
përurimin e librit të tij, “Eh, more
Bubulino!”, tashmë të përkthyer
edhe në gjuhën e bukur suedeze.
U ndjeva mirë dhe u mbusha me
krenari, kur miku im, përfaqësues
dinjitoz i letërsisë së Shqipërisë,
vlerësohet dhe nderohet në një
vend të zhvilluar dhe modern,
siç është Suedia.Në një bisedë të
rastit, duke pirë një kafe, Vironi më
foli me shumë respekt për mjaft
atdhetarë të vërtetë nga Shqipëria
dhe Kosova, me vendbanim që
herët në Suedi. E, veçanërisht ai
u ndal tek emri i Sokol Demakut,
poetit, publicistit dhe drejtuesit të
njohur të revistës “Dituria” dhe
Radio “Dituria”, në Boras të Suedisë.
Ndërkohë, nga Vironi mora
edhe një informacion të pasur për
kulturën dhe letërsinë suedeze dhe
për njerëz dashamirës të atij vendi
7
mik, të cilët dashurinë për shqiptarët
e shprehin edhe duke përzgjedhur
vlerat letrare e artistike dhe duke ua
afruar ato popullit suedez. Duke klikuar
faqet e Internetit, u ngazëlleva
kur pashë seriozitetin me të cilët
suedezët i vlerësojnë veprimtaritë e
këtij lloji. Pashë afishe të përgatitura
posaçërisht në Boras të Suedisë,
për takimin e shkrimtarit tonë me
fëmijë, me nxënës shkollash, me
shkrimtarë dhe artistë, personalitete
të kulturës suedeze, por edhe vizita
në qytete të tjera të këtij vendi mik,
si vendlindja e shkrimtares së madhe
suedeze për fëmijë, kandidate për
çmimin “Nobel”, Astrid Lindgren,
për të cilën Vironi ka shkruar me
shumë dashuri edhe një artikull
të veçantë.Një njeri akademik, që
zotëron njohuri nga shumë fusha
të zhvillimit dhe të teknologjive të
përparuara të kohës, Viron Kona flet
pak për veten,dhe, ndërsa e pyet për
emocionet, që ka për këtë vizitë të
rëndësishme jo vetëm për atë, por
edhe për kulturën shqiptare, ai zë
e tregon për zbulimet e vikingëve,
të cilët si lundërtarë të zotë zbuluan
Greonlandën, Islandën, Kanadanë
etj. Por ai tregon me pasion edhe për
historinë dhe lashtësinë e Suedisë,
për kulturën dhe artin atje, për
personalitetet e shkencës botërore,
si Celcius dhe Line, por edhe për
shkencëtarin tonë të ri Besnik
Sykja, i cili mbrojti doktoraturën në
Universtetin e Uppsalës në Suedi
dhe që, fatkeqësisht, pati një jetë
të shkurtër. Ndërsa më tej,Viron
Kona shpjegon se nga Suedia është
regjisori i madh Bergman, janë
shkrimtarët e mëdhenj Strindberg
e Lagerlëf, skulptori Sergel, piktori
Larson dhe grupi muzikor Abba.
Ndërkohë që Suedia i ka qendruar
gjithnjë pranë, si një mike e
vërtetë, Shqipërisë dhe Kosovës.
Shkrimtari Kona jep mesazhe
mirëkuptimi dhe është një nga
njerëzit më prodhimtarë për fëmijë
dhe të rritur, të këtij fillim shekulli,
në fushën e letrave shqipe në
vendin tonë. Ta njohësh nga afër
këtë shkrimtar të talentuar dhe të
depërtosh në botën e tij të brendshme,
është një kënaqësi e veçantë,
që të mbetet në kujtesë për një kohë
të gjatë, për ato çka bisedon.
Kur miku im filloi të më fliste për
Suedinë dhe librin e tij të ri, për
atë vend të Veriut të largët, por me
histori dhe kulturë aq të pasur, m`u
duk vetja se dhe unë po udhëtoja së
bashku me të, për te këta miq suedezë.
Në një çast, m`u duk vetja se
e gjithë elita e Kombit tonë po udhëtonte
me mikun e shumë miqëve,
jo vetëm të letërsisë, por dhe të
fushave të tjera: artit, arsimit, kulturës
e sportit shqiptar, drejt vendit
të vikingëve, sot ndër kombet më
të zhvilluar të Europës.I pushtuar
nga emocionet dhe ndjenjat e bukura
për udhëtimin e tij në Suedi, me
shumë dashamirësi nxora nga çanta
librin “Katër krisma të mallkuara”
dhe ia dhurova mikut tim, Vironit,
që t`ia jepte në dorë mikut tonë
nga Kosova, Sokol Demakut, të
cilin ai e mori me shumë kënaqësi.
Jemi dëshmitarë të një lulëzimi të
pandalshëm të letërsisë dhe artit
tonë popullor e të kultivuar të të
gjitha llojeve e gjinive. Ky zhvillim
është i nevojshëm të publikohet
në vende të ndryshme të botës. E,
Viron Kona, kurdo që ka shkuar,
na ka dhuruar libra të bukura, për
mbresat që atij i mbeten në kujtesë.
E mirëpresim me shumë kënaqësi
librin e tij të ardhshëm, ku do na
njohë më nga afër me përshtypjet e
marra nga Suedia.
Natyrshëm, nga gjoksi na del tani
urimi ynë i bardhë: Faleminderit,
Suedi!

FAQJA E POEZISË
Vaso Papaj
Jo një natë, as dy, as tre*
Në korrik në mes të verës
S’ e mbaj mend të cilit vit
Te ballkoni, prapa derës
Zëri i tij paprit u fik
Zbriti era e çakërdisur
E mbërtheu me shpejtësi
Nga foleja, të zvarritur
E përplasi në kuvli
Ëndërrove këng’ të lir’
Përfundove në zinxhir’
Jo një natë, as dy, as tre
Po shtat’mijë tridhjetetre
Pas bedenash si në varr
Ah zinxhir, more tinëzar
Lidhe këngë, lidhe erën
Mbaje lidhur dhe pranverën
Po një ditë ajo shpërtheu
Erdhi,…këngën e rrëmbeu
Te ballkoni, prapa derës
Shpirt më dha në prag të verës
Ah, i dashuri trumcak
Shkove djalë u ktheve plak
Jo një natë, as dy, as tre
Po shtat’mijë tridhjetetre
Nuk e pashë Trojën, Enea*
Trojën nuk e pashë atë ditë, Enea
Megjithëse i kalova fare pranë
S’doja të shihja një qytet të vdekur
Vallë, për një grua ishte bërë kurban
Po kioskat në rresht suvenire ofronin
E bleva një kalë edhe unë, gjithsesi
Ata kuaj më dukej akoma mashtronin
Veç dy euro. Sa lirë, m’e madhja pabesi!...
I ngjante kështjellës, me vrima, kamare
Një kalë kuqalash me qeramikë të pjekur
Sa e bleva, bir, e hodha tej, për fare
S’do s’merresha kurr’ me qytete të vdekur.
As ti mos u merr me të tillë asnjëherë
Shpëtove, ah, atë natë të pafund
Mes flakësh që rrotull villnin veç tmerr
Do të ngrije dhe ti një qytet tjetërkund.
Nuk e pashë Trojën atë ditë , Enea
As ti mos e shih asnjëherë, kurrsesi
Por as kalin me qeramikë të pjekur
Në kioska suveniresh kurrë mos e bli.
Arqile Gjata
VAJZA E KËNGËS LABE
Vajza e Këngës Labe
nga majëmalet
hapi derën e mëngjesit…
Bukurisë së saj
i rrinë afër retë dhe erërat.
E pa vëmendshme prej tyre
qëmton këngë
me iso labe në trastën e saj
për ditën e Shënë Valentinit.
Shikonte lindjen…
Nga një zhurmë e bardhë
nën gjethet e një lisi
iu shfaq dëshira
për ta thyer qelqen e moshës.
Dua të soditem, t’i jepem djalit të isos!
Tingëllimën e qelqtë ta shijojë
si melodi këngësh
dalë nga oshtima e zërave tanë,
në ditën e të dashuruarve
kur dielli do shlodhet
dhe hëna të fle.
MONOLOGU I SHURDHUR
I betuar në sytë e kohës
ndërgjegjja ime qëndron si kockë
në këngë
e hovshëm merr frymë
monologu i shurdhur.
Monologu…
pret të shkruaj mes erërave
dhe qiellit që pikon yje
të nesërmen,
mbetur në ashtë të trupit.
Në vite ndërtuam gjigantë,
më pas i tretëm rrëzë maleve
ngrohur nga drita e hënës.
Në monologun e shurdhur
hija ime
banon në lagjen e vdekatarëve
ku stinët kremtohen me dhimbje.
Të gjithë ankohemi për keqësimin e motit,
më shumë natë se ditë.
Dhe me mall e kurajo pimë gotën e verës
nëpër rrathë ku nuk ka rrufe djegëse.
Flokët e monologut
krehin mallëngjimet e detit,
ku e djeshmja mungon
në përgjigjen time,
veç e nesërmja zgjatë krahët
të më shuaj etjen e moshës.
Kadrije Meniqi
Lotët e kaltër
Lotët e kaltër
bien lehtë
mbi fletën e bardhë.
Ritmi bart lehtësisht
shkallët e nostalgjisë.
Bien lehtë
në duart e fatit
në fletën time
të pastër pa varg.
Sytë e mi
që ndrisin prej ëndrrash
zbusin gurët e mureve.
Vargu shtrihet ngadalë
dhe qëndis fjalën e parë.
Mall dhe zjarr
lot dhe shpresë
për një rreze ngrohtësie
që pres të ndez.
Thura vargun tim
prej penjve yjorë.
Mbulova flokun tim
në velin e shpresës,
morra rrugë
gjurmës së besimit tim
në kaltërsinë
e pritjes sime.
Rashë në krahët e gjithësisë
preka kaltërsinë
përshëndeta lule,zogj e engjëj
dhe u ndala tek ti yll.
Zëri yt i butë
si deti pa dallgë
më pëshpëriti
preku horizontin tim:
-Ti je shkëndi zjarri,
je hije që më ndjek
të kam njohur në ëndrrat e mia
e imja je,
plotësoje detyrimin që ke.
U përkula pastaj
mbi pëlhurën diellore,
pashë pikat e lotit
që u shndërruan në reze qiellore,
në margaritarë ,në gotën e shpresës
dhe shkrova vargun e jetës...
8

FAQJA E POEZISË
Ndue Ukaj
Sokol Demaku
Bahtir Latifi
TUNDIMI
Koka e rraskapitur tundet vend e pa vend,
Zoti im sa vështirë e kam ta mbaj drejt
Era e heshtjes e luhat si një fletë qershie
Bota qesh mistershëm
Unë nuk çaj kokën engjëllushja ime
Përkundem në tundimin tim
Aty ku rrëshqet dheu nën këmbë,
Mundësia për të mbajtur boshtin drejt
Është më e vogël si një zero e madhe
Tundimi mban peng kokën time
Rrëmujës së përplasjeve tokë e qiell
Për fjalën e ëmbël si gjini i nënës
Për shkronjat e emrit tim që i përpiu Liqeni i
Shkodrës
Mori krimbash t’ qelbur, ushqyer nga dromcat e
vjella nga alkooli
Rrëzë Kalasë së Rozafatit u kryqëzua një grua
Dhe dymbëdhjetë meshkuj dhanë betime të
rreme
Tridhjetë e tri shishe të zbrazura
Tridhjetë e tri të mbushura i cakërroj përnjëherë
Pëlcet pikëllimi dhe bërtet:
Sa i mirë është të mos lexosh poezi -
kjo domethënë, thjesht, të mos vrasësh kokën
për asgjë,
Vetëm poetët, vetmitarë dinë të duan,
Të duan e të duan pakufi,
Të kapin diellin në shuplakë dore,
E të përqafojnë detin në gji
Vetëm poetët dinë t’i numërojnë
Heshtjet tua të dhimbshme
Të lavdishme, o Shkodra jonë,
Të puthurat e përgjakshme nga Kosova,
Dardania Antike e maja e Stubllës së kryqëzuar
Dhe një emër i përbashkët:
Të vdesësh për të rrëfyer mistere t’ përjetshme
Si të mësohet te shkruhet ardhmëria në dheun
Që rrëshqiti nën këmbët tona elastike,
Ikën frikshëm, sa çel e mshel sytë ikën si era
Ku ta vjedh një pikë uji ta shumëzoj si Krishti,
Ta shumëzoj e det ta bëj
Për pastrim të pluhuri të mykur ka etje
Dhe mendimet e burgosura të lirohen
Lëkura e gjarprit të nëmur, O Zoti im
Ngre kokën mbrëmje e mëngjes
Zvarritur tokës së cilës i zihet fryma
Dhe një kope zvarranikësh të dehur
E një mollë e mbjellë pa dëshirë
Në oborrin tonë rrethuar pa dashje
Nga pluhuri dhe merimangat
ehu, po si të digjet pa tym e zjarr...
TI RREZJA IME
Ti je drita që flakëron,
Ti je rreze që rrezon.
Drita e diellit,
Që më jep shkëlqim.
Ti je fanar i pa shuar,
Tingull i këngës sime,
Je zjarr i shpirtit,
Puthjes së pa shijuar.
Je rreze hëne,
Që natën hijeshon,
Atë puthje të ëmbël,
Kur ma dhuron.
Ti rrezja ime,
Ti zjarr i shpirtit tim,
Të adhuroj pa masë,
Të mbaj në përqafim.
PUHIA
Një puhi vere,
E ndjejë në kraharor,
Më shpon trupin,
Si me gjilpërë.
Po e ndjejë,
Erën ia marrë,
Dua ta shijojë,
Por koha ...
Një puhi e nxehtë,
Vjen nga Jugu i ngrohtë,
Të gjithë e kanë mall,
Shpirtin ua ngrohë.
Vjen kjo puhi,
Si për çudi,
E ndjejnë të gjithë,
E kanë shumë lakmi.
Oj, puhi, puhi vere,
Që shpirtin ushqen ,
Zemrën shëron,
Mërgimtarin e qetëson.
Më mungon
Të dy sytë më lotojnë
As një fjalë nuk del nga goja
Ngas loti flet vet
Ishe dhe do të jesh në zemrën time
Sepse me bëre të dua
Nuk del loti nëse nuk dhemb zemra
Andaj kuptoje se nuk pata dëshirë të jem pa ty
E di se nuk jemi bashkë me trup
Por me mendje të kam afër dhe
Kurrë nuk do të harroj
Nuk e di se si mendon ti
Unë jam ky që jam dhe do të jem për jetë
Pse nuk të kam afër kjo ska kuptim
TË KUJTOJ PËR JETË
Ti nuk ke vdekë, por linde sërish
Dashurin që kisha për ty ende e mbaj
Do ta mbaj përgjithmonë
Edhe pse fizikisht nuk je me ne
Ti ishe dikur që ndryshove edhe Botën
Tani Bota ka kuptimin por jo dhe pa ty
Ishe i butë ,i sinqertë ,por edhe dashur
I dashur për të gjithë pa dallim
Të kemi borxh miku im
Ti na e solle lirin pas robërisë
Ti na e solle gëzimin pas hidhërimit
Ti na e solle dashurin pas vuajtjes
Ndoshta ke pas shumë për të bërë ende
por ja që edhe Zoti ndoshta e kuptoj
se ju keni bërë shumë andaj edhe të morri
që tua lësh radhën të tjerëve
Miku im na mungon shumë
Bota kishte kuptimin ndryshe me ty
Ende spo bindem që ke shkuar
Dhe se nuk do të kthehesh sërish
Edhe pse ke shkuar ,ke punuar
Ke kryer detyrën e jetës suaj
Ke kryer obligimin më të madh në jetë
Duke sjell dashuri në familje, shoqëri e ku do
tjetër
Edhe njëherë Mik i dashur
Jam mirënjohës dhe falënderues
Për Zotin që të krijoj dhe ndihmoj
Që ti të mos kursesh as për Zotin e as për ne
9

NGA VIZITA E NXËNËSVE DHE PEDAGOGËVE DURRËSAK DHE SHKRIMTARIT VIRON KONA NË SUEDI
NJË UDHETIM IMPRESIONUES
NË BOTËN E ASTRID LINDGREN
Është ditë e enjte e muajit maj, ditë me shi në
ketë mëngjes pranveror në truallin suedez këtu
në veri të botës, ku ka ditë po qëndron ekspedita
e fëmijëve shqiptar nga qytetit i Durrësit për
vizitë miqve të tyre suedez në Fjärdingskolan
të qytetit Borås. Por këtë maj ishte dic e
jashtëzakonshme këtu sepse nga Shqipëria e
vogël dhe e largët në skandinavi kishte udhëtuar
së pari për në Borås e pastaj në Botën e
NJË PRITJE VËLLËZERORE PER VOGLUSHËT DURRËSAK NE BORÅS
Kaherë ”Bubulino” kishte planifikuar shkruajrn
e tij në planetin Mars, por tani ai është në qëndrim
në shtetin skandinavik Suedi së bashku me
Ishte aty Per Kettisen drejtor shkolle, mësuesja
Annet , Sonja e shumë e të tjerë në fytyrat e të
cilëve shihje gëzimin që shprehej për ardhjen e
mysafirëve durrsak.
Per thotë se kjo është traditë e kësaj shkolle
sepse këtu tek ne gërshetohen kultura te ndryshme,
tradita të ndryshme dhe se në shkollën
tonë fliten 32 gjuhë nga vende të ndryshme të
botës ku edhe ne suedezet kemi përfitua nga kjo
dhe kjo traditë është pjesë e jetës dhe punës sonë
në shkollën tonë. Po edhe atë ne jemi kujdesur
që fëmijët shqiptar të jenë mysafirë të familjeve
Astrid Lindgren i famshmi ”Bubulino” tani më
i njohur edhe për fëmijët suedez sepse atij tani
iu mundësua që të komunikoj edhe në suedisht
me bashkëmoshatarët e tij shqiptar dhe suedez
këtu në Skandinavi, e këtë ia mundësoj Qendra
Kulturore Shqiptare ”Migjeni” me seli në Borås
me rastin e botimit të Bubulinos në gjuhën suedeze
këto ditë.Së bashku me nxënësit suedez për
në qytetin Astrid Lindgren do udhëtojnë edhe
fëmijët shqiptar bashkë me pedagogët e tyre si
dhe apo autori i “Bubulinos”.Do jetë ky një rast
i mire për nxënësit dhe të rriturit që të njihen
me personazhet e veprave të Astrid Lindgren si
“Pipi çorapegjata”, Emili, “ Karlson në kulm”e
të tjera të cilat kanë pasur mundësin ti lexojnë
edhe në shqip.Ishte ky një udhëtim impresionues
dhe se njeriu kishte çka të shihte dhe mësonte
thonë durrsaket.Ne kemi nevojë ta njohim botën,
të dimë si duhet të sillemi dhe si të punojmë
për veten tone¨e vizita të tilla janë një udhërrëfyes
për ne.Viron Kona gjatë vizitës në “Bota
Astrid Lindgren”, thotë se është e vështirë të
imagjinosh se sa emocionuese kjo mund të jetë
që të jeshë këtu për të përmbushur karakterin e
tyre të preferuar të fëmijëve në jetën reale është
një përvojë e madhe për një fëmijë të vogël.
Të gjitha mjediset janë të punuara në bazë
të tregimeve të Astrid Lindgren. Si që është
Vilekulla, Pipi, Emili apo Karlson. Në këto
mjedise të gjalla luhen çdo ditë në skenë ngjarje
që janë marrë nga librat në mjedise të ndryshme
ku publiku vjen shumë afër ngjarjeve. Vironi
thotë se edhe Bubuliono do u bashkohet këtyre
personazheve pasi ai do ketë mundësi që një
kohë të qëndrojë këtu.
moshatarët e tij nga qyteti Durrës. Ai së bashku
me ta është mysafir i nxënësve të Fjärdingskolan
të qytetit Borås të Suedisë, ku është pritur në
mënyrë madhështore nga fëmijët shqiptar por
edhe fëmijë të kombeve dhe kombësive tjera
të cilët vijojnë mësimet në këtë vatër arsimi në
këtë qytet skandinav. Është interesant se me te
kanë udhëtuar edhe nxënës shqiptar nga vatra e
arsimit dhe diturisë e qytetit bregdetar shqiptar
Demokracia e qytetit Durrës.
Ishte një pritje e ngrohtë e nxënësve durrsak nga
bashkëkombësit tanë në aeroportin Landveter të
Göteborg të Suedisë mbrëmjen e 16 majit ku ata
ateruan në token suedeze. Kishin dal në pritje
Petriti, Behari, Arbëresha, Habibja, Ibadeti që të
presin vëllezërit dhe motrat e tyre nga Durrësi.
Ishte moment mallëngjimi, ishte moment,
gëzimi e nga ky gëzim rridhnin edhe lotët. Ishin
të pranishëm edhe prindërit, Sejdiu, Vjollca,
Fadili, Hakifi të cilët së bashku me personelin
e Fjärdingskolan kishin ardhur në Landveter të
presin mysafirët e largët nga Shqipëria.
10
shqiptare ndërsa pedagoget do jenë të akomoduar
në hotel. Kjo është sa unë di dhe kam njohuri
vizita e parë e fëmijëve nga Shqipëria në Suedi
dhe kam besimin se nuk do jetë edhe e fundit,
pasi që ne kemi një projekt bashkëpunimi me
shkollën demokracia te Durrësit.
Dita e parë e vizitës prezantim i pedagogëve dhe
nxënësve për mikpritësit që ishte shumë impresionuese,
çdo gjë këtu funksionon sipas planit,
çdo gjë është në vendin e vet e edhe miqtë nga
Durrësi ndihen të kënaqur me këtë që ata shohin
dhe përjetojnë. Takime me moshatarë, me pedagogë
por edhe me bashkëvendës. Do jetë kjo
një jave e paharruar me shpresë se këta nxënës
serish do jenë bashkë dhe serish do takohen
për këmbim mendimesh. Java do jete shume
e ngjeshur, do ketë vizita në shkolla, kopshte,
pishinën e qytetit ndër më bashkëkohoret në
regjion, Kopshtin Zoologjik, Qendren shkencore
per fëmije e të rinj “NAVET” dhe kulmi i kësaj
do jetë vizita ne “Botën e Astrid Lindgren”në
qytetin saj të lindjes Vimmerby.

Nga promovimi i librit të Viron Konës në gjuhen suedeze në Borås të Suedisë në maj 2011
NJË PRITJE VËLLËZËRORE NË BORÅAS TË SUEDISË PËR BUBULINON DHE KRJUESINE TIJ
i njohur për lexuesit e këtushëm me veprat e
tija të botuara ne suedisht Hamit Gurguri, pastaj
Drejtoreshën e drejtorisë arsimore të komunës
së Brämhult një nder komunat me më shumë
banorë të qytetit Borås, shumë drejtor shkollash
dhe kopshtesh, mësues, dhe bashkëkombës nga
te gjitha trojet shqiptare.
Është një mbrëmje komplete letrare, ku nuk
mungon komunikimi me artin e letërsinë.
Mbrëmje, të cilën unë do ta ëndërroja ta përjetoja
edhe ndonjë herë tjetër jo vetëm këtu në
Borås të Suedisë por edhe në Prishtinë, Tiranë,
apo gjetiu në hapësirat shqiptare apo edhe në
e kësaj mbrëmje dhe të takojnë shkrimtarin
e njohur për fëmije dhe të rijnë Viron Kona i
cili në vitin 2006 për këtë vepër kishte marrë
çmimin UNESKO e tani ajo mund të lexohet
dhe suedisht.
Vironit thotë së është shumë i lumtur që
Bubulinoja e tij tani komunikon edhe suedisht
jo vetëm më fëmijët shqiptar që jetojnë dhe
mësojnë këtu, por edhe me fëmijët suedez dhe
fëmijët e të gjitha nacionaliteteve që jetojnë në
Suedi.
Ndjehem krenar që arrita që Bubulino të flasë
suedisht, por ai është shumë i shkathët, shumë
i zgjuar, do qëndrojë ca kohë atje edhe pa
mua sepse unë nuk pata kohë të jem më gjatë
atje, ai do vazhdoj misionin e tij do bëjë vizita
edhe tjera në shumë qytete suedeze, do jetë në
Stockholm, do vizitojë Uppsallan, por nuk do
ndalet vetëm me kaq ai do vizitoj edhe qytetin
Nga organizatoret e mbrëmjes Fjärdingskolan
dhe QKSH “Migjeni” për mysafirët nga
Shqipëria me këtë rast ishte porositur Torta
speciale me Flamurin Kombëtar Shqiptar si
shenje respekti për autorin Viron kona me rastin
e prezantimit të “Bubulinos” në Suedisht.
Gjatë kohës së eveniment mu kujtuan shumë
figura të çmuara letrare shqipe, të cilat nuk e
qytet tjera Skandinave ku jetojnë dhe veprojnë
shqiptarët, me shkrimtarë shqiptar dhe të huaj.
Teksa analizonim me miqtë suedez këtë eveniment,
vijmë në përfundim se këso eveniment
janë të nevojshme të organizohen jo vetëm me
shkrimtar shqiptar, finlandez apo suedez por
edhe me shkrimtar dhe poet të kombeve tjera që
jetojnë këtu, në mënyrë që të njihen me gjuhën
dhe kulturën e njeri tjetrit.
Me ftesë të Qendrës Kulturore Shqiptare
”Migjeni” nga Borås i Suedisë dhe në bashkëpunim
me Fjärdingskolan është organizuar ky
eveniment në të cilin u prezantua libri për fëmije
dhe të rijnë i Viron Konës ”Eh more Bubulino”
apo me përkthim n¨åe suedisht ”Min kära Bubulino”.
Ishin prezent miq suedez, bashkëkombës
nga vet Borås por edhe nga qytete tjera suedeze
të cilët kishin shprehur dëshirën të jenë pjese
më verior Kiruna. Atje ai do bëjë mrekulli besoj
unë thotë autori.
Në mbrëmje të prezantimit të “Bubulinos” në
sallën e mbushur për plotë me adhurues të fjalës
së shkruar, në mesin e tyre gjejmë edhe shkrimtarin
e njohur nga Kosova që ka kohë jeton dhe
vepron në Suedi dhe është bërë shumë
kanë mundësinë për të komunikuar me lexues,
me kritikë dhe me dashamirë të artit dhe gjuhës,
sepse mungon publiku,mungon kritika, kryesisht
mungon publiku shqiptar sepse ata vendas pra
suedez janë admirues dhe adhurues të artit dhe
letërsisë, por ne nuk jemi
Pra duhet të mburremi me ata të cilët kontribuojnë
në këtë drejtim dhe ti ndihmojmë dhe japim
përkrahje.
Prandaj ne duhet të angazhohemi sa më shumë
dhe të kontribuojmë në këtë drejtim.
Besojm se ky bashkëpunim mes qytetit Borås,
atij të Durrësit dhe shkrimtarit Viron Kona me
QKSH “Migjeni” edhe në të ardhmen do jetë në
nivel.
11

Sokol Demaku
”BUBULINO” I SHKRIMTARIT VIRON KONA ARRITI NË BORÅS
Gjatë javës së njëzet të muajit maj 2011 qëndroj në Borås të Suedisë shkrimtari i njohur shqiptar për fëmijë dhe të rinj Viron Kona.
Qëllimi kësaj vizite në këtë shtet të largët
skandinavian ishte botimi i librit të tij”Eh more
Bubulino”në gjuhën suedeze nga ana e Qendrës
Kulturore Shqiptare ”Migjeni” në këtë qytete
Suedez javë më parë.
Tërë organizmin e prezantimit të librit ”Eh more
Bubulino” përkthyer në suedisht nga Qibrije
Hoxha e redaktimin Sokol Demakut e kishte organizuar
QKSH “Migjeni”e ky është libri i parë
i Viron Konës botuar në një gjuhë të huaj çka
kjo ka një domethënie të madhe për vet autorin.
Udhëtim i për në Borås thotë Vironi ishte i gjatë
nga Shqipëria, por në mua la mbresa të paharrueshme.
Kënaqësia më madhe për mua ishte
thotë ai se me të shkelur në tokën suedeze unë së
pari isha mysafirë në një familje suedeze e cila
na ofroj ngrohtësi dhe miqësi të pa parë çka kjo
për mua ishte në statisfakcion në jetën time. Kjo
më bëri edhe me të lumtur dhe më krenar sepse
mikpritja ishte fantastike dhe se edhe miqtë
suedez kishin shprehur interesimin e tyre për
librin tim të përkthyer në gjuhën suedeze i cili
libër do prezantohej për lexuesin shqiptare dhe
suedez këtë javë.
Pritje të veçanta, biseda vëllazërore nga miqtë
suedez, nga bashkëkombësit tanë, të cilët
Vironi i falënderon nga zemra për bujarin e
tyre dhe zemërgjerësinë që ata kanë edhe pse
larg atdheut, krejt kjo në organizimin të QKSH
“Migjeni” në Borås.
Kontaktet me fëmijët shqiptar, por edhe me ata
suedez dhe kombeve tjera të cilët jetojnë këtë
qytet kanë lenë përshtypje në vizitën e Vironit
në Suedi.
Salla e mbushur për plotë me adhurues të fjalës
së shkruar, kur në foltore paraqitet krijuesi i
“Bubulinos”, para auditorit suedez, por aty këtu
mund të gjesh edhe bashkëvendës adhurues
të fjalës së shkruar është madhështore kjo. Të
gjithë një zërit janë të interesuar të dinë më
shumë për autorin e “Bubulinos” për të cilin
këto ditë këtu është folur aq shumë në këtë
qytet suedez.
Vironi, si Vironi, i thjeshtë, modest por me plotë
gjallëri prezanton “Bubulion” e tij i cili tani ai
fletë edhe suedisht me fëmijët dhe të rinjtë suedez,
pra “Bubulino” është bërë i të gjithëve.
Ai thotë se ndjen kënaqësi me këtë, është i
lumtur.
Salla në Fjärdignskolan është arenë bisede mes
autorit të Bubulinos dhe mësuesve të cilët me
kureshtje dua të dinë më shumë për “Bubulinon”
dhe është kënaqësia e Viron Konës që
ekzemplaret e parë të librit ti dhuroj bibliotekës
së kësaj shkolle e cila në gjirin e saj ka mbi
60 nxënës shqiptar, por edhe vogëlushëve dhe
pedagogëve të kësaj shkolle.
Kënaqësia e autorit ishte edhe prezantimi i
“Bubulinos” në Bibliotekën e qytet Borås ku me
këtë rast Vironi u prit nga përfaqësuesit e kësaj
shtëpie të librit një nder më modernet në regjion
dhe edhe kësaj biblioteke i dhuroj “Bubulinon”
e tij në suedisht dhe u premtoj autoriteteve te
bibliotekës një dhuratë me të gjitha veprat e tij
të botuara deri më sot.
Viron Kona do paraqitet edhe para vogëlushëve
të po thuaj gjitha kopshteve të komunës së
Brämhult kjo një komunë e qytetit Borås, me
“Bubulion “ e tij dhe do ketë rastin që të gjitha
kopshteve dhe shkollave fillore të kësaj komune
në fondin e tyre tu dhuroj nga 20 ekzemplar të
librit të tij në gjuhën suedeze.
Në bisedë me autorin e “Bubulinos” ai thotë se
Bubulino ishte në rrugë për në Tropojë por nga
ai kishte marrë një mesazh përmes satelitit dhe
tani ai gjendet këtu në Borås të Suedisë për ca
ditë dhe do jetë mysafirë i moshatarëve të tij
këtu në këtë qytet në polin verior.
Edhe mjetet e informimit i dhanë publicitet kësaj
ngjarje kulturore.
12

Bahtir Latifi
Në Helsingborg të Suedis u mbajt Spektakeli Miss Shqiptaria 2011
MARIGONA SHILLOVA M ISS DIASPORA 2001
Në mesin e shumë bashkëatdhetarëve shqiptar në qytetin e Helsingborg u mbajt spektakeli Miss Diaspora 2011.Si zakonisht në
manifestimet shqiptare në skandinavi, salla e mbushur me musafir nga e gjithë Suedia dhe vendet tjera të skandinave.
Ishe një natë madheshtore dhe me rëndësi për shqiptarët ku u prezantua bukuria e femrave shqiptare.
Knaqësi të jesh në mesin e bashkatdhetarëve dhe
në mesin e bukurosheve shqiptare në diasporë.
Fillimisht ky spektakel u falenderua dhe u
përshendetën organizatrët dhe pjesëmarrësit
nga moderatori ynë i madhe Sabri Fejzullahu
ku edhe pati rastin të jet si moderator në Miss
diaspora 2011.
Më pas para publikut luajtën grupi i valltarëve
nga Ängeholmi dhe menjëherë pas kësaj valleje
filloj spektakeli sipas agjendës së organizatoëve
që kishin përgatitiur, Para se të filloj sfilata e
parë e bukurosheve shqiptare në Skandinavi.
Nga sfilata e parë deri te sfilata e katërtë programin
e madheshtoj edhe vet moderatori duke
kënduar këngë të bukura shqipe.
Sfilata e katërtë mbaroj duke defiluara të gjitha
vajzat apo bukuroshet shqiptare me fustane
mbramëje.Pas Sfilatës së katërtë sipas juris e që
ishin Ylka Berisha, Adnan Haliti gazetar, Agim
Spahija organizator i spektaklit, Blondina Haliti
dizajnere dhe Mimoza Zeka Alia miss 2002.
Pra sipas vlersimit të juris u zgjodhën pesë finalistet
e para të cilat ishin: Donika si finaliste e
parë, Ekzotina Selmani finalistja e dytë, Arta Avdiu
finalistja e tretë, Marigona Shillova finalista
e katërtë dhe finalistja e pestë Keli Buja.
Nga pesë finalistet e përzgjedhuar sipas juris
përcjellsja e parë e miss 2011 u zgjodh Arta
Avdiu, përcjellësja e dytë Keli Buja dhe së fundi
me një zgjidhje të merituar nga jurija u zgjodh
Miss Skandinavia 2011 Marigona Shillova.
Ndërkaq miss sharmi u zgjodh Arbnora Syla.
Këtë manifestim e vlersuan shumë për kulturën
shqiptare si organizatortët ashtu edhe qytetarët
apo bashkatdhetarët që ishin prezent .
Sipas organizatorit Agim Spahija, ky spektakel
ishte i teti me radhë që nga viti 2001 me përjashtim
të një pauze të arsyshëme brenda dy viteve.
Besoj se spektakëli ka shkuar mirë, femrat të
gjitha kanë qenë të bukura.Kanë marrë të gjitha
atë që kanë merituar dhe jamë i kënaqur për këtë
punë që është bërë pasi që edhe u pa rezultati
i saj shpehet Spahija.Se sa ishte e veshtir një
punë e till dhe kush ishte përkrahës i tij për
finalizimin e këti spektakeli ai shprehet duke
then se ka dy apo ma shumë muaj që kanë filluar
përgatitjetKa pas punë shumë,është dashtë angazhim
i madh dhe përkushtim ,ndërkaq ndihmen
që kam pas për¨këtë punë dhe si krahë të djathtë
shpreheta ai ishte Edona Sejdiu që gjithmon
ka qenë me mua e cila ka kryer edhe punën e
koreografes.
13
Në fundë të bisedes Spahija e vlerson shumë
këtë spektakel dhe shpreh falenderim për rinin
shqiptare në diaspor të cilët gjithëmon shprehin
gadishmëri të punojn për kulturën shqipëtare.
Edona Sejdia njëra ndër organizatorët, koreografja
dhe përkrahëja ma e madhe e Agimit
thot se puna ka shkuar mirë .Para pesë dite
ishim takuar me vajzat që merrnin pjesë në këtë
spektakel ku kemi bërë ushtrime,fotografi dhe
gjirime.
Të gjitha vajzat kanë qen të leta për të punuar
me to shprehet Edona.Më pas ajo shton duke i
falenderuar të gjitha vajzat edhe pse ne ishim organizator
ato kanë kryer punen e vet me pjekuri
dhe maturi, andaj edhe jam e kënaqur se si ka
rrjedh puna.
Në fund ajo vlerson se spektakeli i till kulturor
ka rëndesi në veti e cila paraqet dhe prezanton
bukurin shqiptare.Kultura shqiptare prezantohet
në mënyra të ndryshëme , kësaj here pse jo edhe
me bukurin shqiptare.
Sipas Afrim Selmanit njëri nga bashkëatdhetarët
e Danimarkës, përndryshe nga Kumanova shprehet
i knaqur që ishte në këtë mbrëmje.Sipas ti
ishte një mbrëmje madheshtore dhe me vler. Mu
dukë se shumë qka ishte në rregull dhe me lan

përshtypje edhe Juria që përzgjodhen njeriun
e duher dhe që meritoj pra bukuroshen Miss
Skandinavia 2011. Ne patem fatin të bisedojmi
edhe me këngëtarin tonë të madh dhe njëherit
edhe si moderator në Miss Skandinavia 2011 se
si e vlerson një spektakel të till
Sipas Sabri Fejzuallhut së pari e falendroj Agim
Spahiun i cili organizon një mbrëmje të till
dhe është për tu përshendetur kur vajzat tona
integrohen në një spektakel të till qfar ishte edhe
sante .
Po ashtu në fundë Sabriu nuk harron ti pershendet
rinin në diaspor e veqanarisht në Suedi, ku
sipas tij është njëra ndër rinit më të vequara në
diaspor e ku do që shkon.
E gjith vazat që morren pjesë në këtë spektakel
ishin katërmbëdhjetë nga qytete dhe vende të
ndryshme të diasporës.
Vlen të veqohet se në këtë spektakel morren pjes
edhe disa vajza suedeze që deshirojnë të jen si
të huajat .Ato para publikut në mesin e shumë
bashkëatdhetarëve lujaten disa here me nga një
vallzim oriental.
Pas zgjedhjes së Miss 2011 në fundë të spektakelit
një i ri bashkëatdhetar nga Peja Muharrem
Nikqi i cili punon si shef në kompanin
”Elgiganten”në Suedi, shpërndau disa dhurata
për Miss Diasporen 2011 dhe përcjellëset e saj.
Në këtë Spektakel moren pjes edhe këngëtari
Labinot Tahiri si dhe Majlinda Spahija.
E gjith kjo punë që shkojë mirë dhe si ështe
menduar sipas organizatorëve vlen të theksohet
po ashtu se edhe garueset që nuk u zgjodhen por
që ishin konkurente ishin të kënaqura që ishin
pjesëmarrëse .
Pra një punë me vler dhe me rendësi të veqantë
për shqiptarët ku do që janë. Duke shpresuar
se organizime të tilla të mos ndalen dhe të ketë
gjithëmon sepse duke punuar në këtë mënyr ne
prezantojmi identitetin shqiptar dhe me këtë
jemi më afer kulturës,traditës,gjuhës dhe zakoneve
tona shqiptare.
Me më rendësi që organizimet e llojit të till na
afrojnë më afer vendëlindjes që nuk duhet harruar
kurr se nga jemi ardh dhe se ku do shkojmi.
Pra Spektakëli Miss Skandinavia 2011, ku
shqiptaret prezantuan bukurin e femres para Evropës,
Botës që i dhuroj Zoti të gjitha femrave
për ta mbajtur sa janë gjallë.
Sabriju shton duke thënë se bukuria i takon
pjesës më të mirë të jetës ,pra rinis dhe rinia dhet
të jetë e hapur dhe të bëjnë punë të tilla qfare
përjetuam sante.
14

F A Q J A E P O E Z I S Ë P Ë R F Ë M I J Ë
Poezi për fëmijë nga:
Vaso Papaj
Po në mbrëmje nën jorgan,
sapo gjumi syt’ m’i nget,
pyes veten her’ pas here:
Hija ime ku do t’ jetë
Dritën ndez në abazhur
edhe ulem përmbi shtrat.
Hijen time shoh mbi mur,
bëj ta kap e dot s’e kap.
Hija ime , shoqja ime,
ti qëndro gjithmonë me mua.
Po të them diçka intime:
Do ta dish Un’ fort të dua.
Hija ime , shoqja ime…
Dhe përsëritet historia.
Më ndihmon për të kuptuar,
cila është miqësia.
Babushi dhe gjumi
Dje në darkë në nëntë sahati
Kish një film me gjak e dhunë
Me ç’ka pash, m’u rrënqeth shtati,
ndaj gjith’ natën s’bëra gjumë.
Kokën futa nën jorgan,
se një ankth në shpirt m’u ngjesh.
“Ku je, babi, eja pranë.
Një bandit ka hyrë mes nesh.”
Babi im u ngrit nga shtrati.
Erdh në çast e më qetësoi:
“S’ka njeri, ndaj fjalët mati.
Jam këtu, që të të mbroj.”
“Ja, këtu, në shtratin tënd,
pranë e pranë me ty do t’ rri.
Orë të tëra në këtë vend.
fli i qetë, pafrikë, tani!”
Kur më pa duke dremitur,
desh të ikte dalëngadalë,
por sa preku derën ngjitur,
mua zemra desh m’u ndal .
Prapë babushin zë thërras:
“E dëgjon, ç’është kjo hata
Zemrës ndiej një si tallaz !
Se mos është një nga ata”
Dhe babushi kthehet prapë:
“S’ka asgjë veç hapit tim .
More djalë, nuk kam ç’të kap.”
Dhe vazhdon me këshillim:
“Nesër mbrëma, bëj kujdes.
Hyrë në shtrat me shpejtësi.
Ndryshe, bir, gjer në mëngjes,
e sheh gjumin me dylbi”.
Rizah Haziri
VARGJET DHE SHKRONJAT
Sapo rashë në shtrat
Në kohën që bie prore,
Më erdhën vargjet
Kapur dorë për dore.
Fillo me mua,
Shkronja Zh - kërkoi
- Nuk je e para, të lutem,
fare s’do të harroj.
- Jo, jo - tha shkronja P, -
Vendi i parë m’takon,
Fjala poezi
Me mua fillon.
Ndërsa shkronja D
Foli me qesëndi,
- Si do të shkruhej pa mua
Fjala Dashuri
Secila nga shkronjat
Të jetë e para kishte dëshirë
Me zotim se poezia
Do të dalë më e mirë.
Assesi shkronjat
Nuk u pajtuan,
Të ndërhyja ashpër
Ato më detyruan:
- Heshtni, ju lutem, -
Ua preva nga vendi -
Do t’ju përdor
Vetëm sipas rendi.
UJKU NË LAK
Një ujk syskuqur
E lesh kërqethur
Kishte kohë
Që n’aksion ish hedhur.
Me këlyshët e tij
Vetëm gjak kërkonte,
Çkado që gjente
Priste e gllabëronte.
Kishte pre qengja e dele,
Drerë e drenusha,
Kudo që i gjente,
Male dhe fusha.
Por, puna e gjakësorit
Nuk vajti për merak,
Veprat e këqija
E çuan drejt në lak.
15
Shaha Rama
NË BIBLIOTEKË
Bibliotekën e qytetit
Me shokë shpesh e vizitojmë
Është si një pulëbardhë buzë detit
Eh, ç’kohë të mirë kalojmë.
Një ditë ndodhi t’hezitojmë
Çfarë duhet t’lexojmë
Njëri thoshte histori, tjetri poezi
U krijua tollovi as vet nuk e di
Njeri tjetrin lehtë qortonim
Nuk mund të duronim.
Xha Sokoli na vështronte
Mendjen na e lexonte
Sillte kokën, ngriste syzet
Këshilla na ofronte.
T`i lexoni tha të gjitha
Sa shumë ia vlenë
Mëmëdhe e kan Shqipërinë
Stërgjysh SKËNDERBENË.
Kosova nuk mbetet prapa
Për këtë ju bëjë benë
Mbret të penës që të dyja
E kanë Kadarenë
KUR MAMI ANKOHET
Mami babit i ankohet
Se s’dëgjuakam unë
Bëjnë shumë plane, propozime
Për njëmijë ndëshkime
Në shkollë të muzikës,
Është mirë ta dërgojmë
Dhe në kurs vallëzimi
Duhet ta regjistrojmë
Doemos i duhet
Një kurs kompjuteri
Së fundi as dy plus dy
S’di me i mbledh i mjeri
Dhe Gjuhën Angleze
S’duhet lënë pas dore
Do të jetë tha një recetë
Që ta ketë për jetë.
Nga të gjitha këto ndëshkime
U mbush mendja plot mësime
Andaj buza në gazë më shkoi
Athua mami keq mendoi

TEKSTET SHKOLLORË, ME PËRMBATJE KOMBËTARE, NË TË GJITHA TREVAT SHQIPTARE DHE NË DIASPOR
( Veprimtari e Institutit të Integrimit të Kulturës Shqiptare)
Nga: Prof. Murat Gecaj
Përgjegjës sektori, pranë IIKSH-Tiranë
Këto ditë, në disa adresa Interneti, por dhe
me njoftime telefonike, studiuesi e shkrimtari
Dr. Ibrahim Gashi shpërndau njoftimin se, në
kryeqytetin Tiranë, do të organizohej një tubim
i rëndësishëm i drejtuesve të komisioneve të
punës, ngritur pranë Institutit të Integrimit të
Kulturës Shqiptare. Për shumëkënd, ky institucion
është ende i panjohur. Pra, shkurtimisht,
ruar edhe me shkolla të qytetit të Durrësit, nën
kujdesin e Drejtorisë Arsimore atje.
Në përgjithësi, studimi krahasues në fjalë synon
të nxjerrë në dukje ndryshimet dhe të përbashkëtat
e plan-programeve dhe teksteve mësimore,
kryesisht për tematikën e tyre, saktësinë
e trajtimit të fakteve, përfshirjes së çështjeve
themelore të lëndës, domosdoshmërinë e
paraqitjes së saj sa më të plotë e të kuptueshme
etj. Të gjitha këto, do të shihen duke vëzhguar
trajtimin sa më realist e të plotë të identitetit të
shqiptarëve, në trevat autoktone arbërore dhe në
Diasporë. Sigurisht, gjatë kësaj pune tërësore
do të përfshihen dhe veprimtari të ndryshme,
gjithnjë në përputhje me këtë detyrë kryesore të
këtij Insituti.
Me vlera të veçanta ishin dhe diskutimet e bëra
nga Prof.Emil Lafe, nga Akademia e Shkencave
e Republikës së Shqipërisë, i cili theksoi
nevojën e përdorimit të gjuhës shqipe të njësuar
në të gjitha tekstet shkollorë, që nga Abetarja
dhe deri te tekstet e Universiteteve tona. Ndërsa
dr. Ramiz Zeka, drejtor i Institutit Shqiptar
të Mendimit dhe Qytetërimit Ismam (Tiranë)
po tregoj se ai është ngritur në vitin 2009,
sipas procedurave ligjore dhe vepron, mbi baza
vullnetare, me një program të caktuar. Një ndër
synimet kryesore të punës së tij është: studimi
i mundësive të përafrimit, deri në njësim, të
programeve e teksteve mësimore, në të gjitha
shkollat e trojeve etnike shqiptare (Shqipëri,
Kosovë, Maqedoni, Mal i Zi, Çamëri e Kosovë
Lindore-Lugina e Preshevës) dhe në Diasporë.
Por edhe komisionet e formuara dhe grupet e
punës, veprojnë sipas këtyre vendeve. Është
parashikuar që studimi i teksteve të kryhet në
shkolla të grupuara, në shtete të ndryshme:
në pesë shkolla 9-vjeçare, pesë gjimnaze,
pesë shkolla të mesme pedagogjike dhe pesë
shkolla të mesme profesionale. Në këtë studim
me rëndësi, është parashikuar të përfshihen,
sidomos, gjuha e letërsia shqipe, duke nisur që
nga Abetarja, historia e gjeografia e tjerë. Po
kështu, mendohet të bëhet studimi i programeve
e teksteve për mësimet plotësuese në gjuhën
shqipe, historinë e trashëgiminë tonë kulturore,
për nxënësit shqiptarë në Diasporë. Studimi për
shkollat e Diasporës do të bëhet në pesë shtete të
SHBA dhe në më shumë se pesë shtete të Euro-
Azisë. Ndërsa një studim i veçantë do të bëhet
për shkollat dhe gjuhën shqipe në Çamëri. Është
për t’u shënuar se kjo veprimtari e dobishme e
Institutit të Integrimit të Kulturës Shqiptare për
studimin e teksteve shkollorë ekzistues, duke
evidentuar përmbajtjen e tyre kombëtare, po
mirëpritet edhe nga institucionet arsimore, në
rrethe të ndryshme të Shqipërisë. Kështu, për
shembull, bashkëpunim i frytshëm është sigu
Pikërisht për të shqyrtuar plotësimin e detyrave
fillestare dhe për të caktuar objektivat në vazhdim,
u organizua tubimi për të cilin fola më lart.
Përveç drejtuesve të këtij Instituti, merrnin pjesë
përgjegjës sektorësh nga Shqipëria, Kosova e
Maqedonia dhe përfaqësuesi për Çamërinë.
Tubimin e hapi drejtori i Institutit të Integrimit
të Kulturës Shqiptare, Rezart Gashi. Ndërsa
kryetari i Komisionit Qendror, Dr. Ibrahim
Gashi lexoi një informacion të detajuar për disa
nga veprimtaritë e zhvilluara deri tani shkallë
Instituti dhe ato, që janë kryer nga vetë grupet e
punës.
Pastaj, për veprimtaritë e zhvilluara dhe për ato,
që do të kryhen gjatë këtij viti e në vazhdim,
dhanë mendimet e tyre disa pjesëmarrës. I pari
foli Prof.Dr. Hulusi Hako, i cili paraqiti edhe
broshurën e botuar prej tij, në afër 70 faqe, me
titullin “Ç’ na mësojnë tekstet shkollore për
Kombin (Shënime kritikë për disa tekste të
lëndëve shoqërore, në kuadrin e Projektit të
IIKSH-së”(Tiranë, 2011). Kolegët e komisionit
të ardhur nga Maqedonia, Dr. Skënder Asani,
Fadil Curri e Mitat Shaqiri theksuan nevojën
dhe vlerën e një studimi të tillë për tekstet shkollorë,
përgatitur e botuar për shkollat në gjuhën
tonë amtare, i cili do të ndihmojë për një kuptim
më të mirë të identitetit të shqiptarëve në këtë
shtet fqinj.
Nga Lugina e Preshevës foli arsimtari Alixhemal
Salihu, i cili tregoi se atje po përgatitet një
tribunë (sesion), ku do të lexohen disa kumtesa
për përmbajtjeje dhe problemet e teksteve në
shkollat shqipe të atjeshme. Ndërsa Fazli Hajrizi
u ndal në domosdoshmërinë e krahasimit të teksteve
mësimorë, ndërmjet Shqipërisë e Kosovës
dhe përmendi problemet, që dalin posaçërisht
për pjesën veriore të këtij shteti, Mitrovicën.
foli për disa çështje të botimit e përdorimit të
teksteve në shkollat fetare, që funksionojnë në
trojet shqiptare. Me interes ishte dhe diskutimi
i arsimtarit e shkrimtarit Namik Selmani, për
disa problema të teksteve për shkollat shqipe në
Çamëri. Në vazhdim, Latif Hajrullahu, drejtor
i Shtëpisë Botuese të Librit Shkollor “Albas”
(Tiranë), përmendi nevojën e botimit sa më
cilësor të teksteve të ndryshëm shkollorë dhe për
përdorimin e tyre alternativ. Prof. Murat Gecaj
nënvizoi domo- sdoshmërinë e pasqyrimit
korrekt, sa më të gjerë e të shpejtë, të
veprimtarive të IIKSH, në shtypin e shkruar e
atë elektronik, si dhe ne faqe të ndryshme të
Internetit. Kështu, do të krijohet një mendim
mbarëshqiptar për mbarëvajtjen e këtij projekti
me shumë rëndësi, që lidhet mjaft ngushtë me
identitetin tonë kombëtar.
Në fjalën përmbyllëse, Dr. Ibrahim Gashi i
falënderoi pjesëmarrësit në tubim për mendimet
e shprehura dhe theksoi nevojën e bashkëveprimit
të punës së komisioneve, në rajone e shtete
të ndryshme, ku shqiptarët banojnë në trojet e
tyre stërgjyshore dhe në Diasporë.
Pastaj, të gjithë së bashku, morëm pjesë në një
darkë, që ishte shtruar për pjesëmarrësit, ku nuk
u ndërprenë dhe vazhduan bisedat për temën
kryesore të tubimit, pra për tekstet mësimore
në shkollat, ku mësohet gjuha e bukur amtare
shqipe
16

T R E G I M I P Ë R M Ë TË VEGJËLIT
Kujtim Agalliu
FESTA
Njëherë prijësi bëri festë për popullin e tij. Ai çoi njerëzit nëpër fshatra për të lajmëruar po¬pullin se e priste në shtëpinë e tij. Ata thanë:
- Prijësi kërkon që çdo njeri të sjellë me vete një katruve me verë si dhuratë. Të gjithë verën ta zbrazin në një qyp të madh që ndo¬dhet pranë derës,
në hyrjen e pallatit.
Erdhi dhe dita e festës. Njerëzit veshën rrobat me të mira që kishin dhe shkuan në pallatin e prijësit së bashku me familjet e tyre. Secili nda¬lonte në
hyrje të pallatit të prijësit, zbrazte katruven në qyp dhe ngjitej në sallonin e festës.
Na ishte një burrë i varfër, që kishte shumë dëshirë të shkonte në gosti, por nuk kishte verë..
Gruaja i tha:
- Bli ca verë dhe të shkojmë edhe ne në gosti.
Por burri iu për¬gjigj:
- Si Jo, nuk mund të blej verë për një gosti, që është me dëshirë! Në asnjë mënyrë!
Si u mendua pak, ai tha:
- Qindra njerëz do të sjellin verë me vete dhe do ta zbrazin në qyp. Një katruve me ujë nuk do mund ta zbutë verën.
Kështu, ai shkoi në gosti me një katruve me ujë. E zbrazi në qyp si të tjerët dhe hyri në sallonin e pritjes. Mezi priste, për gotën e verës, që e pëlqente
aq shumë.
Më në fund prijësi tha:
- Le të pimë, pra, të dashur miq, për shëndetin tuaj!
Gjithë të ftuarit morën gotat të ngrinin dollinë, por ç’të shihnin Ne vend të verës po pinin ujë.
Pra, i varfri nuk kishte qenë i vet¬mi që mendonte se një katruve ujë nuk mund ta zbutë verën.
17

P R O B L E M E M A T E A M A T I K O R E
Nga Bardhyl Selimi
Pikniku
Poli u nis në orën 9.00 me biçikletë nga vendi A në vendin B me shpejtësi 15 km/orë.
Në orën 9.45, Pjeri u nis nga vendi B për në vendin A me shpejtësi 20 km/orë. Ata
kishin rënë dakord që të bënin së bashku një piknik në gjysmën e rrugës dhe e
mbajtën fjalën.
Gjeni në ç’orë u takuan ata.
Zgjidhje:
A-----------------------------------M--------------------------------------B
® ora 9.00, 15 km/orë ora 9.45, 20 km/orë ¬
Shënojmë me x = AM gjysmën e rrugës AB.
Atëherë x/15 është koha që iu desh Polit dhe x/20 koha që iu desh Pjerit për të udhëtuar
deri në mesin e rrugës.
Diferenca është 45 minuta ose 0.75 orë.
Prandaj zgjidhim ekuacionin:
x/15 = x/20 +0.75
nga ku marrim
x= 45 km.
Atëherë 45/15 = 3 orë.
Ata u takuan në orën: 9+3= 12.
18

ANEKDOTAT SHQIPTARE
Anekdotat, këto thënie të mençura, këto tregime të shkurtra shpotitëse e satirike, përmes së cilave interpretohen dukurit e
ndryshme shoqërore, ndodhi të personaliteteve të njohura etj., japin një pasqyrim metaforik por edhe alegorik të realitetit
tonë me të cilinë përballemi çdo ditë.Këto tregime të zgjuara, që ishin karakteristik komunikimi tek shumë popuj ballkanas
në të kaluarën, e në veçanti në disa treva shqiptare (ku akoma janë prezent, edhe pse të zbehura nga evoluimi kohorë),
arrijnë që përmes mesazheve të japin aspekte nga jeta, në dukje të vogla, por me vlerë përgjithësuese, duke i vënë në lojë
klasat sunduese, pushtuesit, tradhtarët, qeveritarët, personalitetet publike etj., por duke mos lënë pa atakuar as problemet
e ndjeshme sociale, ekonomike, politike etj.
Shkathtësia e këtij komunikimi të drejtpërdrejt me dëgjuesin dhe roli si mburojë a si shtizë ndaj kundërshtarit, i kanë
siguruar anekdotave, por edhe aforizmave, fjalëve të urta etj. një vend të rëndësishëm në thesarin e kulturës shqiptare,
por edhe një jetë të gjallë e aktive, me një humor të hollë e satirë therëse, edhe sot e kësaj dite.Këto anekdotave që janë
të vendosura më poshtë janë të marra nga librat: “Anekdota 1 dhe 2” i botuar nga Instituti albanologjik i Prishtinës, dhe
“Tregime shqiptare” shkruar nga Daut Demakut
Mos dvet çka nuk dvetet!
“Na paskësh qenë një herë një grua e cila kishte mbetur e ve dhe si dukej kishte vendosur që të mos martohej më. Por, se si i vjen puna e martohet
sërish. Pas disa kohësh burri i ri po e pyet: -Allahile grua - a ma i zoti a kanë ai burri i parë, apo unë
Ajo po i thotë: -Bre ti njeri, nuk është borxh me dvet çka nuk dvetet se qe besa burri i parë na kishte mbajtur të dyve mbi shpinë, dhe e kishte lëvruar
arën!
A ka lugetër Hoxhë
Në një mevlud, ku ishin kallaballëk njerëz, pasi që u kryen ceremonitë fetare, filloi muhabeti. Aty kishte qenë edhe një djalë i ri,
i cili ditë më parë hoxhës ia kishte vjedhur pulat natën.. Ai djali dikur po e pyet Hoxhën: -Hoxhë, a di me na kallxue a ka lugetër a jo
Hoxha pasi i kishte rënë në të se kush ia ka vjedhë pulat po i thotë: -Po bre djalë, bile ma lugat se ti unë hala nuk kam pa!
19

REVISTË MUJORE, PËR FËMIJË, TË RINJ DHE PRINDËR “DITURIA”
Revista “Dituria”
Kryeredaktor: Sokol Demaku; koli284@hotmail.com
Keshilli redaktues:Rrahmon Jashari, rrahmanjashari@hotmail.com; Lena Liden, lenadarlene@yahoo.se;
Bahtir Latifi; bahtirlatifi@live.se;Hakif Jashari; hakif@dituria.se, Griselda Hallulli
Bashkëpunëtor: Arsim Halili,Bujanoc,arsimhalili@hotmail.com;
Adresa e redaksisë,Revista Dituria,CO/Studiefrämjandet,L.Kyrkogatan nr 20, 503 07 Borås, Suedi
dituria@live.se
Diturinë mund ta lexoni edhe ne internet: http://www.dituria.se/
dhe ne www.immi.se/tidskrifter/dituria
20