Avropa Mähkämäsi azärbaycanlı köçkünlärin iddiasına baxacaq
Avropa Mähkämäsi azärbaycanlı köçkünlärin iddiasına baxacaq
Avropa Mähkämäsi azärbaycanlı köçkünlärin iddiasına baxacaq
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
02<br />
Bu gün IV ixtisas qrupuna<br />
qäbul imtahanlarý keçiriläcäk<br />
Bu gün Täläbä Qäbulu üzrä<br />
Dövlät Komissiyasý (TQDK) ali mäktäblärin<br />
IV ixtisas qrupuna qäbul imtahanlarý<br />
keçiräcäk. Bu qrup üzrä 15 min<br />
348 näfär ärizä täqdim edib. Onlarýn<br />
14 min 173 näfäri Azärbaycan, 1175<br />
näfäri rus bölmäsinin mäzunudur.<br />
12<br />
“Äsärlärimdä<br />
nävälärimin düþüncälärinä<br />
dä yer veriräm”<br />
Nävälärimi çox seviräm. Onlara olan sevgim övladlarýmla<br />
müqayisädä färqlidir. Män nävälärimlä zarafatlaþýr,<br />
bäzän dä onlarý belimä mindirib gäzdiriräm. Äslindä<br />
bizim dä istädiyimiz elä budur. Bütün ana-atalar<br />
öz övladlarýna sevgi göstärmälidirlär... Hätta äsärlärimdä<br />
nävälärimin düþüncälärinä yer veriräm.<br />
17-19 ÝYUL 2010 WWW.ZAMAN.AZ 40 QÄPÝK<br />
PREZÝDENT ÝLHAM ÄLÝYEV<br />
Prezident Bakýnýn<br />
inkiþaf planý ilä tanýþ olub<br />
1<br />
Dünän ölkä baþçýsý Ýlham Äliyev<br />
Dövlät Þähärsalma vä Arxitektura<br />
Komitäsindä Bakýnýn ärazi inkiþaf planý<br />
ilä tanýþ olub. Dövlät Þähärsalma vä Arxitektura<br />
Komitäsinin sädri Abbas Äläsgärov<br />
Prezident Ýlham Äliyevä Baký þähärinin<br />
Baþ Planýnýn (1986-2005-ci illär)<br />
icrasý barädä mälumat verib. Baký Dövlät<br />
Layihä Ýnstitutu täräfindän 1:500<br />
miqyasýnda hazýrlanmýþ maket üzärindä<br />
Prezident Ýlham Äliyevä inþasý baþa<br />
çatmýþ vä hazýrda davam edän tikililär<br />
haqqýnda mälumat verilib. Dövlätimizin<br />
baþçýsý Bakýnýn küçä vä prospektlärindä,<br />
þähärin digär yerlärindä aparýlacaq<br />
abadlýq vä tikinti-quruculuq iþläri ilä<br />
maraqlanýb. Prezident Bakýda aparýlacaq<br />
tikinti iþlärinin müasir täläblärä uyðun<br />
icrasý barädä konkret tapþýrýqlar,<br />
yeni tikililärlä baðlý täkliflärin hazýrlanmasý<br />
barädä göstäriþlär verib.<br />
07<br />
Avstraliyadaký azärbaycanlýlar<br />
<strong>Avropa</strong> <strong>Mähkämäsi</strong> azärbaycanlý<br />
<strong>köçkünlärin</strong> iddiasýna <strong>baxacaq</strong><br />
Ýnsan Haqlarý üzrä <strong>Avropa</strong><br />
<strong>Mähkämäsi</strong>, nähayät ki,<br />
azärbaycanlý mäcburi <strong>köçkünlärin</strong><br />
Ermänistana qarþý qaldýrdýqlarý<br />
mähkämä iddiasýna cavab verib.<br />
Azärbaycanýn mähkämädäki<br />
sälahiyyätli nümayändäsi Çingiz<br />
Äsgärov deyib ki, iþä sentyabrýn<br />
15-dä baxýlacaq.<br />
NÝCAT ÝNTÝQAM BAKI<br />
Ermänistanýn ölkämizä qarþý yürüt-<br />
etnik tämizlämä vä iþðalçý si-<br />
1düyü<br />
yasät näticäsindä 18 ildän artýqdýr ki, bir<br />
milyona yaxýn soydaþýmýz öz ata-baba<br />
torpaðýný tärk etmäyä, acýnacaqlý þäraitdä<br />
yaþamaða mäcbur olub.<br />
Bu iþðal näticäsindä minlärlä soydaþýmýz<br />
qätlä yetirilib, saðlamlýðýný itirib, äsir<br />
vä girov götürülüb vä ämlaklarý talan edilib.<br />
Azärbaycanýn israrlý ifþa siyasätinä<br />
baxmayaraq, Ermänistan hälä dä hüquqi<br />
mäsuliyyätä cälb edilmäyib, layiq olduðu<br />
cäzaný almayýb. Bu azmýþ kimi, 1988-<br />
1990-cý illärdä Azärbaycaný tärk etmiþ ermänilär<br />
guya hüquqlarýnýn pozulmasýný<br />
äsas gätirib bir çox beynälxalq qurumlara<br />
müraciät ünvanlayýblar.<br />
Azärbaycan <strong>Avropa</strong> Þurasýna üzv<br />
olandan, <strong>Avropa</strong> Ýnsan Haqlarý Konvensiyasýný<br />
qäbul edändän sonra soydaþlarýmýz<br />
da haqq säslärinin dünya ictimaiyyätinä<br />
çatdýrýlmasý üçün beynälxalq täþkilatlara<br />
müraciät etmäyä baþladýlar. Belä<br />
müraciätlärdän biri dä iþðal altýndaký<br />
ÇINGIZ ÄSGÄROV<br />
Laçýn rayonundan olan 6 mäcburi köçkün<br />
täräfindän Ýnsan Haqlarý üzrä <strong>Avropa</strong><br />
<strong>Mähkämäsi</strong>nä ünvanlanýb. Mäcburi<br />
köçkünlär ermänilärin 1992-ci ilin may<br />
ayýnýn 18-dä Laçýný iþðal etmäläri näticäsindä<br />
yurd-yuvalarýnýn talan olunduðunu,<br />
mänävi sarsýntýlara märuz qaldýqlarýný<br />
bildiriblär. Onlar bu iþðal näticäsindä<br />
67 min laçýnlýnýn mäcburi köçkün düþdüyünü<br />
vurðulayýblar. 1GÜNDÄM 02<br />
FOTO: REUTERS<br />
Qazaxýstanda ATÄT<br />
ölkäläri xarici iþlär nazirlärinin<br />
qeyri-räsmi görüþü baþlayýb<br />
1<br />
Dünän Qazaxýstanýn Almatý þähärindä<br />
ATÄT ölkäläri xarici iþlär nazirlärinin<br />
qeyri-räsmi görüþü baþlayýb.<br />
Tädbir Qazaxýstanýn xarici iþlär naziri,<br />
ATÄT-in fäaliyyätdä olan sädri Kanat<br />
Saudabayevin Ukrayna, Belarus, Ýsrail,<br />
Makedoniya vä Kiprdän olan hämkarlarý,<br />
eläcä dä täþkilatýn baþ katibi Mark Perrin<br />
de Briþambo ilä keçirdiyi ikitäräfli görüþlärlä<br />
start alýb.<br />
Sonra M. P. de Briþambo ilä Narkotik<br />
Vasitälärin Qanunsuz Dövriyyäsi ilä<br />
Mübarizä üzrä Märkäzi Asiya Regional<br />
Ýnformasiya-Koordinasiya Märkäzinin<br />
direktoru, general-leytenant Bersultan<br />
Sersekov ämäkdaþlýq haqqýnda saziþ<br />
imzalayýblar.<br />
“Küçädän aldýðýnýz ämäk kitabçasý baþýnýza iþ aça bilär”<br />
1<br />
Azärbaycanda iþägötüränlärlä<br />
iþägötürülänlär arasýnda<br />
müqavilänin baðlanmamasý hämiþä<br />
aktual olub vä bu gün dä aktual<br />
olaraq qalýr. Düzdür, Dövlät Ämäk<br />
Müfättiþliyi vä digär müvafiq qurumlar<br />
bu problemin hälli üçün<br />
müäyyän addýmlar atýr, ancaq hälä<br />
ki bunlar arzuolunan näticänin<br />
äldä edilmäsinä kifayät etmir.<br />
Än qäribäsi isä odur ki, bu gün<br />
küçä vä bazarlarda, metrostansiyalarýn<br />
keçidlärindä ämäk kitabçalarý<br />
açýq-aþkar satýþa çýxarýlýr. Metronun<br />
“Neftçilär” stansiyasýnýn çýxýþýnda<br />
ämäk kitabçalarý 15 manata<br />
satýlýr. Satýcýlar bizimlä söhbät<br />
zamaný här gün än azý bir vä ya iki<br />
ämäk kitabçasý satdýqlarýný söylädilär.<br />
Onlardan satdýqlarý ämäk kitabçalarý<br />
saxta olarkän hansýsa<br />
problemlä üzläþib-üzläþmädiklärini<br />
dä soruþduq. Üzeyir adlý satýcý<br />
saxta ämäk kitabçasýný<br />
orijinaldan seçä<br />
bildiklärini<br />
vä buna görä dä problem<br />
yaþamadýqlarýný vurðuladý. Onun<br />
sözlärinä görä, saxta ämäk kitabçalarý<br />
digärlärindän ucuz olur. Maraqlýdýr<br />
ki, bu illär ärzindä hansýsa<br />
dövlät<br />
qurumundan gälib satýcýlardan<br />
ämäk kitabçalarýný haradan aldýqlarýný,<br />
niyä satdýqlarýný soruþan belä<br />
olmayýb. Ekspert Ruslan Ýsmayýlov<br />
ämäk kitabçasýnýn bir iþçinin<br />
ämäk fäaliyyäti haqqýnda mälumatlarý<br />
özündä äks etdirän sänäd<br />
olduðunu söylädi. Ekspert deyir ki,<br />
vätändaþlar “qara bazar”dan,<br />
yäni küçädän, ticarät<br />
märkäzlärindän<br />
ämäk kitabçalarý almamalýdýrlar.<br />
Çünki saxta ämäk kitabçasý<br />
iþçi üçün sonradan çox<br />
ciddi problemä çevrilä bilär. Mäsälän,<br />
vätändaþ iþ yerini däyiþdikdä<br />
yeni iþägötürän saxta sänädi qäbul<br />
etmäkdän imtina edä bilär.<br />
1SOSÝAL HÄYAT 06<br />
Türkiyäli diplomat NATO baþ<br />
katibinin müavini täyin edilib 104<br />
“Nä yaxþý ki, bäxtimizä<br />
Kür düþüb” 108<br />
“Birinci toyuq yaranýb, yoxsa yumurta”<br />
sualýnýn cavabý tapýlýb 109
02GÜNDÄM<br />
Prezident Administrasiyasýna 400-dän artýq þäxsin adý verilib<br />
“Milli mätbuatýn 135 illik yubileyi ilä<br />
1 älaqädar mükafatlandýrýlmaq üçün<br />
Prezident Administrasiyasýna 400-dän artýq<br />
þäxsin täqdimatý verilib”. Administrasiyanýn<br />
þöbä müdiri Äli Häsänov “Media forum”<br />
saytýna açýqlamasýnda belä deyib.<br />
Þöbä müdiri artýq redaksiyalardan, Mätbuat<br />
Þurasýndan, digär jurnalist täþkilatlarýndan<br />
Prezident Administrasiyasýna täqdimatlar<br />
daxil olub: “Hazýrda verilän täqdimatlar<br />
ümumiläþdirilir, onlara baxýlýr. Älbättä,<br />
mükafatlandýrmaðýn meyarlarý var. Xidmätlärin<br />
müddäti, sämäräliliyi vä baþqa<br />
amillär näzärä alýnýr. Täkliflär hazýrlanýb<br />
Prezident Ýlham Äliyevä täqdim olunacaq.<br />
Mätbuat orqanlarýna birdäfälik yardýmlarýn<br />
verilmäsi ilä baðlý täqdimatlar da var”.<br />
Qeyd edäk ki, Prezident Ýlham Äliyev<br />
Azärbaycan milli mätbuatýnýn 135 illik yubileyinin<br />
geniþ qeyd olunmasýna säräncam<br />
verib. Ýyunun 10-da imzalanmýþ säräncamda<br />
Prezident Administrasiyasýna bir ay<br />
müddätindä jurnalist täþkilatlarýnýn vä redaksiyalarýn<br />
täklifläri äsasýnda Azärbaycan<br />
milli mätbuatýnýn inkiþafýnda xüsusi xidmätläri<br />
olan jurnalistlärin mükafatlandýrýlmasý<br />
haqqýnda täkliflärlä çýxýþ etmäk tapþýrýlýb.<br />
TQDK Türkiyä Silahlý Qüvvälärinin<br />
Ali Härbi Mäktäbinä qäbul elan edib<br />
RÄÞAD ZALOV<br />
“Sabah Täläbä Qäbulu<br />
1 üzrä Dövlät Komissiyasý<br />
(TQDK) ali mäktäblärin IV ixtisas<br />
qrupuna qäbul imtahanlarý<br />
keçiräcäk. Bu qrup üzrä 15 min<br />
348 näfär ärizä täqdim edib.<br />
Onlarýn 14 min 173 näfäri<br />
Azärbaycan, 1175 näfäri rus<br />
bölmäsinin mäzunudur. Abituriyentlärin<br />
7118-i oðlan, 8230<br />
näfäri qýzdýr. Bu ixtisas qrupu<br />
üzrä tähsil almaq istäyänlärin<br />
86 näfäri xarici ölkä vätändaþýdýr.<br />
Än yaþlý abituriyent 1950-ci<br />
il, än gänci isä 1995-ci il tävällüdlüdür”.<br />
Bu barädä TQDK<br />
sädri Mäleykä Abbaszadä dünän<br />
keçirdiyi mätbuat konfransýnda<br />
mälumat verdi. O, bu tädbirdä<br />
hämçinin ötän häftä keçirilmiþ imtahanda<br />
baþ verän qayda pozuntularý<br />
haqqýnda öz narahatçýlýðýný dilä gätirdi:<br />
“Ýmtahandan 61 uþaq xaric olunub.<br />
Onlar qayda pozuntularýna yol<br />
veriblär. 31 näfär 200 baldan yuxarý<br />
näticä göstärän abituriyentin iþi xüsusi<br />
araþdýrma näticäsindä läðv edilib.<br />
Yenä dä köçürmä hallarýna yol<br />
veränlär olur, onlar imtahan väräqälärini<br />
bir-birlärinä verirlär. Buna yol<br />
Havanýn häraräti<br />
yenidän yüksäläcäk<br />
1<br />
Bu gündän baþlayaraq ölkämizin<br />
ärazisindä havanýn häraräti yenä<br />
artmaða baþlayacaq. Hidrometeoroloji<br />
Proqnozlar Bürosunun verdiyi mälumata<br />
görä, bu gün paytaxtda hava yaðmursuz,<br />
däyiþkän buludlu olacaq. Havanýn temperaturu<br />
gecä 22-24, gündüz 32-35 däräcä,<br />
Abþeron çimärliklärindä däniz suyunun<br />
temperaturu 28-29 däräcä isti olacaq.<br />
Ýyulun 18-dä hava az buludlu vä yaðmursuz<br />
olacaq. Havanýn temperaturu gecä<br />
23-25, gündüz 34-37 däräcä, iyulun 19-<br />
da gecä 23-26, gündüz 35-38 däräcä isti<br />
gözlänilir. Ölkämizin rayonlarýnda iyulun<br />
17-dä äsasän gecä vä axþam þimþäk çaxacaðý,<br />
yaðýþ yaðacaðý gözlänilir. Havanýn<br />
temperaturu gecä 20-24, gündüz 31-36,<br />
daðlarda gecä 13-18, gündüz 23-28 däräcä<br />
isti olacaq. Ýyulun 18-19-da isä äsasän<br />
yaðmursuz, bäzi daðlýq vä daðätäyi rayonlarda<br />
þimþäk çaxacaðý, qýsamüddätli<br />
yaðýþ yaðacaðý ehtimalý var.<br />
Mäleykä Abbaszadä<br />
verän þäxslär därhal imtahan zalýndan<br />
çýxarýlýr”. Mäleykä xaným belä<br />
hallarýn bir daha yolverilmäz olduðunu<br />
vurðuladý.<br />
M. Abbaszadänin sözlärinä görä,<br />
onun rähbärlik etdiyi qurum Azärbaycan<br />
Respublikasý Daxili Ýþlär Nazirliyinin<br />
müraciäti äsasýnda Türkiyä<br />
Respublikasý Silahlý Qüvvälärinin<br />
Quru Qoþunlarý Ali Härbi Mäktäbinä<br />
qäbul elan edir. Müsabiqädä TQDK<br />
täräfindän I ixtisas qrupu üzrä keçirilmiþ<br />
qäbul imtahanýnda 300<br />
vä daha yüksäk bal toplayan,<br />
eläcä dä 16-20 yaþ arasýnda<br />
olan oðlanlar iþtirak edä bilärlär.<br />
Müsabiqädä iþtirak etmäk<br />
istäyänlär iyulun 26-<br />
däk TQDK-nýn internet saytýnýn<br />
müvafiq bölmäsindä<br />
qeydiyyatdan keçmälidirlär.<br />
Bundan baþqa TQDK-nýn<br />
sädri Müdafiä Nazirliyinin<br />
müraciätinä äsasän, gälän<br />
tädris ili üçün Azärbaycan<br />
bölmäsindä mülki ali tähsil<br />
müässisälärinä I ixtisas qrupu<br />
üzrä qäbul imtahanlarýnda<br />
200 vä daha yüksäk bal<br />
toplamýþ 19 yaþýnadäk oðlan<br />
abituriyentlärin Azärbaycan<br />
Ali Härbi Mäktäblärinin boþ (vakant)<br />
yerlärinä qäbul olunmasý üçün müsabiqä<br />
keçirdiyini dä dedi.<br />
Sonda Mäleykä xaným magistratura<br />
imtahanlarýnýn näticälärinä<br />
dä toxundu: “Biz magsitratura imtahanlarýný<br />
müväffäqiyyätlä keçän<br />
bakalavrlarýn qäbul olduqlarý ali<br />
mäktäblärä sänäd täqdim etmäläri<br />
üçün müraciät vaxtýný uzatsaq da,<br />
520 bakalavr hälä dä öz sänädlärini<br />
täqdim etmäyiblär”.<br />
Xaçmazda mätbuatýmýzla baðlý<br />
regional konfrans keçirilib<br />
Xaçmazda milli mätbuatýmýzýn 135<br />
1illik yubileyinä häsr olunmuþ tädbir<br />
keçirilib. Xaçmaz rayon icra hakimiyyätinin<br />
binasýnda keçirilän regional konfransda<br />
Prezident Administrasiyasýnýn þöbä müdiri<br />
Äli Häsänov çýxýþ edäräk äsasý “Äkinçi” qäzeti<br />
ilä qoyulan milli mätbuatýmýzýn 1875-<br />
ci ildän bu günädäk Azärbaycanýn ictimaisiyasi,<br />
sosial-mädäni inkiþafýnda mühüm<br />
rol oynadýðýný qeyd edib. O, ölkädä media<br />
sahäsindä häyata keçirilän dövlät siyasätinin<br />
müxtälif aspektläri barädä mälumat verib.<br />
Bölgälärdä mätbuatla baðlý yaþanan<br />
problemlärdän söz açan Ä. Häsänov bildirib<br />
ki, mövcud çatýþmazlýqlarýn aradan qaldýrýlmasý<br />
mäqsädi ilä müvafiq tädbirlär hazýrlanýr.<br />
Mätbuat Þurasýnýn sädri Äflatun<br />
“MTV Azärbaycan” kanalý açýlacaq<br />
“MTV Azärbaycan” kanalýnýn açýlmasý<br />
istiqamätindä danýþýqlar ge-<br />
1<br />
dir. Çox güman ediräm ki, ilin sonunda<br />
artýq bununla baðlý konkret qärar qäbul<br />
ediläcäk vä “MTV Azärbaycan” kanalý fäaliyyätä<br />
baþlayacaq”. Bu sözläri jurnalistlärä<br />
açýqlamasýnda ölkämizdä säfärdä<br />
olan “MTV”nin Avrasiya üzrä regional<br />
direktoru Metyu Goldsteyn deyib. O bildirib<br />
ki, MTV kanalýnýn Azärbaycanda da<br />
fäaliyyätä baþlamasý vaxtýnda atýlmýþ bir<br />
Amaþov çýxýþýnda qeyd edib ki, yerli icra<br />
hakimiyyäti orqanlarý rayon qäzetlärinä himayädarlýq<br />
etmälidir. Azärbaycan Respublikasýnýn<br />
Prezidenti yanýnda Kütlävi Ýnformasiya<br />
Vasitälärinin Ýnkiþafýna Dövlät<br />
Dästäyi Fondunun icraçý direktoru Vüqar<br />
Säfärli fondun elan etdiyi müsabiqälärdän<br />
söz açarkän deyib: “Täässüf ki, regional<br />
qäzetlärin ämäkdaþlarý bu müsabiqälärdä<br />
aktivlik nümayiþ etdirmirlär. Bu baxýmdan<br />
növbäti müsabiqälärdän birini mähz bölgälärdä<br />
fäaliyyät göstärän jurnalistlär arasýnda<br />
keçirmäk niyyätindäyik”.<br />
Qeyd edäk ki, tädbirdä Xaçmaz Rayon<br />
Ýcra hakimiyyätinin baþçýsý Þämsäddin<br />
Xanbabayev dä çýxýþ edib.<br />
Amil Taðýyev/Xaçmaz<br />
addým olacaq: “Fikrimcä, Azärbaycan<br />
musiqi sevän vä äsil musiqiyä qiymät<br />
vermäyi bacaran bir ölkädir. Biz kanal<br />
olaraq Azärbaycanda bir sýra layihälär<br />
häyata keçirmäyi düþünürük. “MTV<br />
Azärbaycan” kanalýnda dünyanýn bütün<br />
musiqi örnäklärindän istifadä olunacaq.<br />
MTV-nin Azärbaycanda açýlmasý üçün<br />
potensialýnýz çox güclüdür. Amma kanalýn<br />
nä vaxt açýlacaðýna dair däqiq tarix<br />
deyä bilmäräm”.<br />
17-19 ÝYUL 2010 ZAMAN<br />
<strong>Avropa</strong> <strong>Mähkämäsi</strong><br />
azärbaycanlý <strong>köçkünlärin</strong><br />
iddiasýna <strong>baxacaq</strong><br />
ÄVVÄLÝ BÝRÝNCÝ SÄHÝFÄDÄ<br />
Ýnsan Haqlarý üzrä <strong>Avropa</strong> <strong>Mähkämäsi</strong> müäyyän säbäblär<br />
ucbatýndan bu iþä baxýlmasýný yubatsa da, nähayät<br />
ki, iþin baxýlacaðý tarix açýqlanýb. Bu barädä<br />
Azärbaycanýn <strong>Avropa</strong> <strong>Mähkämäsi</strong>ndäki sälahiyyätli<br />
nümayändäsi Çingiz Äsgärov jurnalistlärä açýqlamasýnda<br />
mälumat verib. Onun sözlärinä görä, iþä sentyabýn<br />
15-dä baxýlacaq. Ýclasda ermänilärin Azärbaycana<br />
vurduðu maddi-mänävi ziyanýn ödänmäsi täläb<br />
olunacaq.<br />
“Bizim mäcburi köçkünlärimiz Ermänistana qarþý<br />
þikayät etmiþdilär vä qeyd olunan vaxtda açýq mähkämä<br />
iclasý olacaq. Ýclasda þikayätçilär, Azärbacan vä<br />
Ermänistan hökumätlärinin nümayändäläri dä iþtirak<br />
edäcäklär”. Çingiz Äsgärov qeyd edib ki, <strong>Avropa</strong><br />
<strong>Mähkämäsi</strong> ädalätli qärar qäbul edärsä, bunun ädalätin<br />
bärpasýna müäyyän mänada täsiri olacaq.<br />
Þäkidä täbii fälakätin<br />
fäsadlarý aradan qaldýrýlýr<br />
Þäkidä täbii fälakätin törätdiyi fäsadlar aradan qaldýrýlýr.<br />
Bu barädä Þäki Rayon Fövqäladä Hallar Komissiyasý<br />
sädrinin müavini Valeh Äläkbärov mälumat<br />
verib. Onun sözlärinä görä, iyulun 14-dän<br />
15-ä keçän gecä leysan yaðýþlarý zamaný ämälä<br />
gälän sel zamaný Þäki þähärindä yararsýz väziyyätä<br />
düþmüþ elektrik vä rabitä diräkläri vä naqilläri<br />
bärpa olunaraq þähärä elektrik enerjisinin vä rabitänin<br />
verilmäsi demäk olar ki, tam bärpa olunub.<br />
Þähärä içmäli suyun verilmäsidä bärpa olunub.<br />
10-a yaxýn evin zirzämisinä vä birinci märtäbäsinä<br />
dolmuþ sel sularý xüsusi nasoslar vasitäsilä<br />
xaric edilib. Lakin qaz xätlärindä aparýlan tämir vä<br />
bärpa iþläri sona yetmädiyi üçün Þäki þähärinä täbii<br />
qazýn verilmäsi bu gün bärpa ediläcäk. Qeyd<br />
edäk ki, güclü leysan yaðýþlarý yaðmasý näticäsindä<br />
Þamaxý rayonuna ciddi ziyan däyib.<br />
17-19 ÝYUL 2010 5-7 ÞABAN 1431 SAYI: 083/3023<br />
Baþ direktor SÜLEYMAN ÜNAL<br />
s.unal@zaman.az<br />
s.unal@zaman.com.tr<br />
Baþ direktorun müavini<br />
Osman Uçak<br />
o.ucak@zaman.az<br />
REDAKTOR MÜAVÝNLÄRÝ<br />
Sämäd Mälikzadä<br />
Äli Çärkäzoðlu<br />
REKLAM ÞÖBÄSÝNÝN MÜDÝRÝ<br />
Arif Keysan<br />
MARKETÝNQ ÞÖBÄSÝNÝN MÜDÝRÝ<br />
Mehmet Þimþek<br />
MÄTBÄÄ MÜDÝRÝ<br />
Harun Aydoðdu<br />
ÜMUMÝ ÞÖBÄ MÜDÝRÝ<br />
Orhan Kýraç<br />
TÄMSÝLÇÝLÝKLÄR<br />
Naxçývan:<br />
(136) 452430<br />
Gäncä: (22) 560194<br />
Aðdaþ: (193) 55131<br />
Quba: (169) 53810<br />
TÄSÝSÇÝ<br />
“ZAMAN-AZÄR” MMC<br />
Redaktor<br />
Ürfan Mämmädli<br />
u.memmedli@zaman.az<br />
ÞÖBÄLÄR<br />
Qvami Räsulov - Mädäniyyät þöbäsi<br />
Nicat Ýntiqam - Ýqtisadiyyat þöbäsi<br />
Natiq Pänahlý - Siyasät þöbäsi<br />
Loðman Mämmädov - Humanitar þöbä<br />
Ruslan Sadýqov - Ýdman þöbäsi<br />
NÖVBÄTÇÝ REDAKTOR:<br />
Mäftun Salmanov<br />
Länkäran:<br />
(171) 52057<br />
Mingäçevir:<br />
(147) 45896<br />
Þirvan: (197) 51292<br />
Zaqatala:<br />
(174) 54055<br />
Þäki: (177) 46083<br />
Sumqayýt: (018)<br />
655 89 64<br />
Ünvanýmýz: Baký, Tbilisi prospekti. 1058-ci mähällä, ev 34.<br />
Tel: (+994 12) 498 17 24 , 530 85 81 (82, 83), 498 04 14. Faks: 498 17 24<br />
web: www.zaman.az e–mail: info@zaman.az<br />
Çap: “ZAMAN-AZÄR” MMC firmasýnýn mätbääsi.<br />
Redaksiya ilä müällifin mövqeyi färqli ola bilär, reklamlardaký mätnlärä görä redaksiya mäsuliyyät daþýmýr.<br />
• “APA” vä “AzärTAc” xäbär agentliklärinin materiallarýndan istifadä olunur.<br />
• Älyazmalar geri qaytarýlmýr • Abunä ilä älaqädar þikayätlärinizi redaksiyaya bildirmäyinizi xahiþ edirik.<br />
• Abunä indeksi: 022382<br />
ÞÄHÄRLÄR SÜBH GÜNÄÞ GÜNORTA ÝKÝNDÝ AXÞAM GECÄ<br />
BAKI<br />
QUBA<br />
LÄNKÄRAN<br />
ÞÄKÝ<br />
SABÝRABAD<br />
NAXÇIVAN<br />
YEVLAX<br />
ÞAMAXI<br />
GÄNCÄ<br />
ZAQATALA<br />
4.24 6.21 13.54 17.48 21.14 22.58<br />
4.23 6.24 13.59 17.56 21.23 23.10<br />
4.38 6.30 13.58 17.49 21.14 22.53<br />
4.30 6.29 14.05 18.01 21.28 23.14<br />
4.32 6.28 13.59 17.53 21.19 23.01<br />
4.49 6.42 14.12 18.04 21.29 23.09<br />
4.34 6.31 14.05 18.00 21.26 23.10<br />
4.27 6.25 13.59 17.54 21.20 23.05<br />
4.36 6.34 14.08 18.03 21.29 23.14<br />
4.29 6.30 14.07 18.03 21.31 23.19<br />
19 ÝYUL ÜÇÜN
03GÜNDÄM<br />
17-19 ÝYUL 2010 ZAMAN<br />
Sülhmäramlýlar neytral<br />
ölkälärdän olacaq<br />
Äli Ähmädov<br />
“Danýþýqlar ädalätli<br />
häll modelinin<br />
tapýlmasýna gätirib<br />
çýxaracaq”<br />
“Daðlýq Qarabað münaqiþäsinin<br />
nizamlanmasý ilä baðlý<br />
1<br />
ümid yarada biläcäk bir intensivlik<br />
müþahidä olunmaqdadýr. Danýþýqlar<br />
prosesindäki bu intensivlik hesab<br />
ediräm ki, ädalätli bir häll modelinin<br />
tapýlmasýna gätirib çýxaracaq”.<br />
Bu fikirläri Yeni Azärbaycan<br />
Partiyasýnýn (YAP) sädr müavini Äli<br />
Ähmädov deyib. Almatýda keçirilän<br />
görüþä münasibät bildirän Ä. Ähmädov<br />
hesab edir ki, bu görüþ münaqiþänin<br />
häll olunmasýnda ähämiyyätli<br />
bir märhälä kimi yadda qalacaq:<br />
“Madrid prinsipläri” Azärbaycanýn<br />
hämiþä täräfdar olduðu<br />
märhäläli häll modelini özündä ehtiva<br />
edir. Azärbaycan münaqiþänin<br />
nizama salýnmasý ilä älaqädar bundan<br />
ävväl dä münaqiþänin mähz<br />
märhäläli þäkildä nizama salýnmasý<br />
modelini täklif etmiþdi. Ermänilär<br />
uzun müddät bunu qäbul etmädilär.<br />
Amma bu model bir sýra müzakirälärdän<br />
vä märhälälärdän keçdikdän<br />
sonra “Madrid prinsipläri”,<br />
daha sonra isä “Yeniläþmiþ Madrid<br />
prinsipläri” þäklindä ortaya çýxdý.<br />
Bu Azärbaycanýn maraqlarýna daha<br />
uyðun þäkildä münaqiþänin häll<br />
modeli sayýla bilär”.<br />
Norveç säfiri<br />
Ýsa Qämbärlä<br />
görüþüb<br />
Norveç Krallýðýnýn säfiri Yon<br />
1 Ramberq Azärbaycanda diplomatik<br />
fäaliyyätinin bitmäsi ilä<br />
älaqädar Müsavat Partiyasýnýn baþqaný<br />
Ýsa Qämbärlä görüþüb. Partiyanýn<br />
mätbuat xidmätindän verilän<br />
mälumata görä, görüþdä Ý.<br />
Qämbär säfirä Azärbaycandaký fäaliyyätinä<br />
görä täþäkkür edib vä<br />
gäläcäk fäaliyyätindä uðurlar arzulayýb.<br />
Görüþdä qarþýdan gälän parlament<br />
seçkiläri, Seçki Mäcälläsi,<br />
söz vä mätbuat, särbäst toplaþmaq<br />
azadlýðý vä qarþýlýqlý maraq doðuran<br />
digär problemlär barädä fikir<br />
mübadiläsi aparýlýb.<br />
Azärbaycan Xarici iþlär na-<br />
Elmar Mämmädyarov,<br />
1ziri<br />
“Madrid pinsipläri”ndä näzärdä<br />
tutulduðu kimi, iþðal altýnda olan<br />
5 rayonun azad edilmäsindän<br />
sonra bölgädä yerläþdiriläcäk<br />
sühmäramlýlarla baðlý maraqlý<br />
açýqlama verib. O deyib ki, Daðlýq<br />
Qarabaðý Azärbaycanýn digär<br />
ärazilärindän ayýran inzibati särhäd<br />
boyunca yerläþdiriläcäk<br />
sülhmäramlýlarýn tärkibindä region<br />
ölklärindän, hämçinin ATÄT<br />
MQ-yä hämsädr dövlätlärdän<br />
olan mavi däbilqälilär iþtirak etmäyäcäklär.<br />
Nazir xatýrladýb ki,<br />
bununla älaqädar qärar ATÄT-in<br />
Budapeþtdä keçirilän sammitindä<br />
qärar qäbul edilib.<br />
Bu arada isä Ermänistanýn xarici<br />
iþlär naziri Edvard Nalbandyan<br />
ötän gün Laçýn vä Kälbäcärin<br />
5 ildän sonra azad ediläcäyi barädä<br />
Elmar Mämmädyarovun dediklärini<br />
täkzib edib. O iddia edib<br />
ki, guya danýþýqlarda bu mäsälä<br />
müzakirä edilmäyib.<br />
Öz növbäsindä Xarici iþlär<br />
nazirliyi mätbuat xidmätinin rähbäri<br />
Elxan Poluxov Nalbandyanýn<br />
yalan danýþdýðýný vä tez-tez äsl<br />
häqiqäti tährif edäräk özünü gülünc<br />
väziyyätä saldýðýný söyläyib.<br />
Poluxovun sözlärinä görä, Nalbandyan<br />
hätta hämsädrlär täräfindän,<br />
“Madrid prinsipläri”ndä<br />
näzärdä tutulduðu kimi, Laçýn vä<br />
Kälbäcärin azad ediläcäyi barädä<br />
verilän açýqlamalarý belä täkzib<br />
etmäyä çalýþýr vä utanmadan<br />
özünü haqlý kimi qälämä vermäyä<br />
cähd edir.<br />
Azärbaycan Milli Mäclisinin sädri Oqtay<br />
1Äsädov iyulun 18-dän 22-däk Ýsveçränin<br />
Cenevrä þähärindä keçiriläcäk parlament spikerlärinin<br />
3-cü Ümumdünya konfransýnda iþtirak<br />
edäcäk. Bu barädä jurnalistlärä Milli Mäclisin<br />
mätbuat xidmätinin rähbäri Akif Näsirov mälumat<br />
verib.<br />
“Assosiasiya saziþi üzrä danýþýqlar dörd qrup üzrä aparýlacaq”<br />
Elmar Mämmädyarov<br />
Davutoðlu-Mämmädyarov Qarabað<br />
münaqiþäsini müzakirä edäcäklär<br />
Bu gün Almatýda Azärbaycan vä Türkiyä xa-<br />
iþlär nazirläri arasýnda görüþ 1rici keçirläcäk.<br />
ATÄT ölkäläri xarici iþlär nazirlärinin qeyri-räsmi<br />
sammiti çärçiväsindä Almatýda bir araya gäläcäk<br />
iki ölkänin XÝN rähbärläri Elmar Mämmädyarov<br />
vä Ähmäd Davutoðlunun görüþündä regiondaký<br />
son väziyyät, o cümlädän Daðlýq Qarabað münaqiþäsinin<br />
hälli yollarý nüzakirä ediläcäk.<br />
A.Näsirovun sözlärinä görä, spikerlärin 3-cü<br />
Ümumdünya konfransýnda ölkä parlamentlärinin<br />
BMT ilä iþi, eläcä dä xalqlar vä parlamentlär<br />
arasýnda etimadýn möhkämländirilmäsi mäsäläläri<br />
müzakirä olunacaq. Tädbir çärçiväsindä Oqtay<br />
Äsädovun sädrinin bir sýra ölkälärin spikerläri<br />
ilä görüþü gözlänilir. Azärbaycan nümayändä<br />
Dünän Bakýda Azärbaycanla <strong>Avropa</strong><br />
1Ýttifaqý arasýnda Assosiasiya Saziþi<br />
üzrä danýþýqlarýn baþlanmasýna dair mätbuat<br />
konfransý keçirilib. Tädbirdä çýxýþ<br />
edän Azärbaycanýn xarici iþlär nazirinin<br />
müavini Mahmud Mämmädquliyev yeni<br />
hüquqi sänädin hazýrlanmasýna baþlanmasýný<br />
böyük addým kimi qiymätländirib vä<br />
qeyd edib ki, assosiasiya saziþi üzrä danýþýqlar<br />
dörd qrup üzrä aparýlacaq. Belä ki,<br />
birinci qrupa siyasi dialoq (tählükäsizlik<br />
mäsäläläri, xarici siyasät vä s.), ikinci qrupa<br />
- ädliyyä sahäsi üzrä danýþýqlar (insan hüquqlarýnýn<br />
pozulmasý vä s.), üçüncü qrupa<br />
- iqtisadi danýþýqlar (sosial-humanitar),<br />
dördüncü qrupa isä ticarät sahäsi üzrä danýþýqlarýn<br />
aparýlmasý daxildir: “<strong>Avropa</strong> Ýttifaqý<br />
ilä Azärbaycan arasýnda münasibätlär<br />
getdikcä därinläþir vä inkiþaf edir vä mähz<br />
bu säbäbdän Azärbaycan täräflär arasýnda<br />
Assosiasiya Saziþi üzrä danýþýqlarýn baþlanmasýna<br />
razýlýq verib”.<br />
M. Mämmädquliyev onu da qeyd edib ki,<br />
qruplar üzrä eyni zamanda fäsillär açýlacaq<br />
vä artýq bir neçä qrup üzrä fäsillärin açýlmasý<br />
da elan olunub: “Saziþ üzrä danýþýqlarýn aparýlmasýna<br />
dair növbäti - ikinci görüþ cari ilin<br />
oktyabr ayýnda Brüsseldä, üçüncü görüþ isä<br />
dekabr ayýnda Bakýda keçiriläcäk. Eyni zamanda,<br />
görüþlärlä yanaþý täräflär arasýnda<br />
videokonfranslarýn keçirilmäsi dä näzärdä<br />
tutulub”.<br />
“AÝ Qarabað münaqiþäsinin<br />
sülh yolu ilä häll olunmasýna täräfdardýr”<br />
<strong>Avropa</strong> Ýttifaqýnýn Azärbaycanla assosiasiya<br />
saziþi imzalanmasý üzrä danýþýqlar qrupunun<br />
rähbäri Cohn Krayer bildiribki, <strong>Avropa</strong> Ýttifaqý<br />
Qarabað mäsäläsindä Azärbaycaný tam<br />
dästäkläyir: “Biz Daðlýq Qarabað münaqiþäsinin<br />
sülh yolu ilä hällinin täräfdarýyýq”. O qeyd<br />
edib ki, Assosiasiya saziþi üzrä danýþýqlarda<br />
Bundan älavä, sammit çärçiväsindä Azärbaycan<br />
vä Ermänistan XÝN rähbärlärinin,<br />
ATÄT-in Daðlýq Qarabað münaqiþäsinin nizamlanmasý<br />
üzrä Minsk qrupunun hämsädrläri<br />
- Fransa, Rusiya vä ABÞ-dan olan hämkarlarý<br />
ilä birgä görüþün keçirilmäsi planlaþdýrýlýb.<br />
Görüþün yekunlarý üzrä täräflärin birgä bäyanatla<br />
çýxýþ edäcäkläri gözlänilir.<br />
MM sädri Oqtay Äsädov Cenevräyä säfär edäcäk<br />
Ähmäd Davutoðlu<br />
heyätinin tärkibinä Milli Mäclisin beynälxalq münasibätlär<br />
vä parlamentlärarasý älaqälär komitäsinin<br />
sädri Sämäd Seyidov, Milli Mäclis Aparatýnýn<br />
rähbäri Säfa Mirzäyev vä baþqalarý daxildir.<br />
Milli Mäclisin mätbuat xidmätinin rähbäri<br />
qeyd edib ki, konfransýn yekunlarý üzrä qätnamä<br />
qäbul olunacaq.<br />
Azärbaycan, Gürcüstan vä Ermänistana eyni<br />
diqqät yetiriläcäk vä AÝ täräfindän Saziþ üzrä<br />
täkliflär bütün üç ölkä üçün eynidir.<br />
Azärbaycanla <strong>Avropa</strong> Birliyi arasýnda<br />
viza rejimi sadäläþdirilä bilär<br />
Con Krayer deyib ki, Azärbaycanla <strong>Avropa</strong><br />
Birliyi arasýnda Assosiasiya Saziþi üzrä danýþýqlar<br />
uðurla baþa çatacaðý täqdirdä, ölkälär arasýnda<br />
viza rejimi sadäläþdiriläcäk. Onun sözlärinä<br />
görä, saziþä äsasän viza rejiminin sadäläþdirilmäsi<br />
mäsäläsi täklif olunub: “Biz müäyyän<br />
texniki parametrläri araþdýrmalýyýq. Bizim prioritet<br />
istiqamätlärimizdän biri insanlarýn särhädläri<br />
keçärkän onlar üçün säyyarlýðý vä mobilliyi<br />
tämin etmäkdir. Ümid ediräm ki, saziþ<br />
imzalandýqdan sonra insanlar vizalarý daha<br />
asan äldä edä biläcäklär”. C. Krayer onu da<br />
älavä edib ki, <strong>Avropa</strong> Birliyi viza rejiminin sadäläþdirilmäsini<br />
tämin etmäk üçün älindän<br />
gäläni äsirgämäyäcäk.
04DÜNYA<br />
Türkiyäli diplomat<br />
NATO baþ katibinin<br />
müavini täyin edilib<br />
Türkiyäli diplomat Hüseyn Diriöz<br />
1NATO baþ katibinin müavini väzifäsinä<br />
täyin edilib. “Anadolu” agentliyinin<br />
verdiyi mälumata görä, NATO-dan<br />
bildiriblär ki, H. Diriöz baþ katibin müdafiä<br />
siyasäti vä planlaþdýrmasý üzrä müavini<br />
olacaq.<br />
O, avqust ayýndan väzifäsinin icrasýna<br />
baþlayacaq. H. Diriöz son günlärä qädär<br />
Türkiyä prezidentinin xarici siyasät üzrä<br />
baþ müþaviri väzifäsindä çalýþýrdý.<br />
Qeyd edäk ki, Türkiyä danimarkalý<br />
Anders Foq Rasmussenin NATO baþ katibi<br />
seçilmäsinä razýlýq vermäyin müqabilindä<br />
bäzi þärtlär iräli sürmüþdü. Bu þärtlärdän<br />
biri dä baþ katibin müavinlärindän birinin<br />
türk olmasý idi.<br />
17-19 ÝYUL 2010 ZAMAN<br />
Ýranda dähþätli terror aktý törädilib<br />
ABÞ vä onun Qärbdäki müttäfiqläri-<br />
säyi ilä bir müddät bundan ävväl<br />
1nin<br />
Ýran äleyhinä qäbul edilän yeni sanksiyalardan<br />
sonra bölgädä terorçular yenidän fäallaþýblar.<br />
Bunu ötän axþam Ýranýn Zahidan<br />
þähärindäki Came mäscidinin qarþýsýnda häyata<br />
keçirilän dähþätli terror aktý da sübut<br />
edir. Son mälumatlara görä partlayýþ näticäsindä<br />
27 näfär ölüb, 300-näfärä yaxýn adam<br />
isä yaralanýb. Onlardan 12-nin väziyyäti olduqca<br />
aðýrdýr. Ýranýn sähiyyä naziri partlayýþ<br />
näticäsindä yaralananlardan 170 näfär üzärindä<br />
cärrahiyyä ämäliyyatý aparýldýðýný bildirib.<br />
Ýran daxili iþlär nazirliyi isä partlayýþýn ölkädä<br />
gizli þäkildä fäaliyyät göstärän “Cundullah”<br />
terrorçu qruplaþmasý (”Allahýn äsgärläri”)<br />
täräfindän häyata keçirildiyini bäyan<br />
edib. Verilän mälumata görä partlayýþ da<br />
mähz adý çäkilän qruplaþmanýn üzvü olan iki<br />
kamikadze täräfindän häyata keçirilib.<br />
Cundullah”çýlarýn bunu bu ilin fevral<br />
ayýnýn 23-dä häbs edilän vä iyun ayýnda Ýranýn sähiyyä naziri partlayýþ näticäsindä yaralananlardan 170 näfär üzärindä cärrahiyyä ämäliyyatý aparýldýðýný bildirib.<br />
edam edilän öz liderläri Äbdülmälik Riginin<br />
intiqamýný almaq mäqsädi ilä törätdikläri Rigi täräfindän intiqam mäqsädi ilä häyata nýn cänub-þärqindä terrora äl atýb vä näticädä<br />
50 näfär hälak olub. Ýran hökumäti<br />
ehtimal edilir.<br />
keçirilib. Xatýrladaq ki, Bälucistanda fäaliyyät<br />
göstärän “Cundullah” 2003-cü ildän “Cundullah”ýn ABÞ vä Böyük Britaniyanýn<br />
Bu arada isä Dubayýn “Äl-Äräbiyyä”<br />
telekanalý xäbär verib ki, partlayýþ Pakistanda vä Ýranda terror aktlarý häyata xüsusi xidmät orqanlarý täräfindän yaradýldýðýný<br />
vä onlarýn sifariþlärini häyata keçirdi-<br />
Äbdülmälik Riginin qohumlarý - keçirmäklä mäþðuldur. Axýrýncý däfä bu terrorçu<br />
täþkilat 2009-cu ilin oktyabrýnda Ýrayini<br />
iddia Äbdülbäset Rigi vä Mähämmäd<br />
edir.<br />
FOTO: REUTERS<br />
Türkiyädä traktor 2 täyyarä ilä toqquþub<br />
Ýstanbulun Atatürk Hava Li-<br />
yük daþýmalarýnda<br />
1manýnda<br />
istifadä olunan traktorla särniþin täyyaräläri<br />
toqquþub. Hadisä uçuþ zolaðýnda<br />
baþ verib. Hadisäyä traktorun<br />
sürücüsünün idaräetmäni itirmäsi<br />
säbäb olub. Belä ki, traktorun radiatorundan<br />
axan isti su sürücü Sinan<br />
Tämizin bädäninä tökülüb. Näticädä<br />
traktor Türk Hava Yollarýnýn Bähreyn<br />
vä Küveytä yola düþäcäk “Airbus<br />
321” tipli täyyarälärinä däyib. Täyyarälär<br />
reysdän çýxarýlaraq baþqalarý ilä<br />
äväz edilib. Hadisä zamaný yaralanan<br />
sürücü isä xästäxanaya yerläþdirilib.<br />
AÝHM Öcalanýn väsatätini rädd edib<br />
1<br />
<strong>Avropa</strong> insan<br />
Haqqlarý <strong>Mähkämäsi</strong><br />
(AÝHM) PKK-çý quldurbaþ,<br />
äli minlärlä günahsýz<br />
insanýn qanýna batan vä<br />
etdiyi cinayätlärä görä hazýrda<br />
Ýmralýdaký häbsxanada<br />
cäzasýný çäkän Öcalanla<br />
baðlý onun väkilläri täräfindän<br />
qaldýrýlan väsatäti rädd<br />
edib. Xatýrladaq ki, Öcalanýn<br />
väkilläri onun haqqýnda<br />
çýxarýlan hökmdän vä<br />
hämçinin häbsxanada aðýr<br />
väziyyätdä saxlandýðý barädä<br />
AÝHM-ä þikayät etmiþ<br />
vä bu iþä yenidän baxýlmasýný<br />
istämiþdi. AÝHM isä<br />
ABDULLAH ÖCALAN<br />
Öcalan haqqýnda çýxarýlan<br />
qärarýn <strong>Avropa</strong> insan<br />
haqqlarýna uyðun olduðunu,<br />
hämçinin onun saxlanma<br />
þärayitnin dä sivil<br />
häbsxana þärtlärinä uyðun<br />
olduðunu bäyan edib.<br />
Pakistanda<br />
partlayýþ baþ verib<br />
Pakistanda baþ verän güclü partlayýþ nä-<br />
5 näfär ölüb, 15 näfär isä yara-<br />
1ticäsindä<br />
lanýb. Partlayýþ iyulun 15-dä Tirah rayonunda<br />
ähalinin sýx toplaþdýðý bazarda qeydä alýnýb.<br />
Hazýrda polis partlayýþ baþ verän ärazini mühasiräyä<br />
alýb, tähqiqat aparýlýr.<br />
Ermänistanýn müdafiä<br />
naziri Ýrana säfär edäcäk<br />
Ermänistan Ýranla härbi sahädä ämäk-<br />
geniþländirmäk niyyätindädir.<br />
1daþlýðý<br />
Verilän mälumata görä, Ermänistanýn müdafiä<br />
naziri Seyran Ohanyanýn baþçýlýq etdiyi<br />
nümayändä heyäti bu gün Ýrana ikigünlük säfärä<br />
gedäcäk. Säfär zamaný ölkänin härbi vä<br />
siyasi rähbärliyi ilä danýþýqlar aparacaq Ermänistan<br />
nümayändä heyäti ikitäräfli ämäkdaþlýq,<br />
regional vä beynälxalq mäsäläläri<br />
müzakirä edäcäklär.
05 ÝQTÝSADÝYYAT<br />
17-19 ÝYUL 2010 ZAMAN<br />
USD EURO<br />
RUBL LÝRÄ<br />
0,8036 0,8038<br />
0,8038 0,8037 0,8037 0,8036<br />
1,0196 1,0126 1,0121 1,0122 1,025 1,0378<br />
0,0260<br />
0,0260 0,0261 0,0263 0,0263 0,0264 0,5178 0,5176 0,5169 0,5204 0,5215 0,5239<br />
9 iyul 12 iyul 13 iyul 14 iyul<br />
15 iyul 16 iyul<br />
9 iyul 12 iyul 13 iyul 14 iyul<br />
15 iyul 16 iyul<br />
9 iyul 12 iyul 13 iyul 14 iyul<br />
Azärbaycan Respublikasýnýn Märkäzi Banký<br />
ÜDM istehsalýndan här<br />
birimizä 2 min 210 manat düþür<br />
ALLAHVERDÝ CÄFÄROV<br />
Cari ilin birinci yarýsýnda ötän ilin<br />
1müvafiq dövrü ilä müqayisädä<br />
Ümumi Daxili Mähsul (ÜDM) istehsalý<br />
3,7% artaraq, 19,7 milyard manata çatýb.<br />
Bu barädä Dövlät Statistika Komitäsindän<br />
mälumat verilib. Ýlin birinci yarýsýnýn<br />
yekunlarý ilä baðlý açýqlanan statistik<br />
mälumatlarda qeyd olunur ki, keçän ilin<br />
birinci yarýsýna nisbätän adambaþýna<br />
ÜDM istehsalý 2,5% artaraq, 2 min 210,6<br />
manat olub. Älavä däyär istehsalý neft<br />
sektorunda ötän illä müqayisädä 2,4%,<br />
qeyri-neft sektorunda isä 4,7% artýb. Sänaye<br />
sahälärindä ötän ilin birinci yarýsý<br />
ilä müqayisädä 3,5% çox vä ya 14,2 milyard<br />
manatlýq sänaye mähsulu istehsal<br />
edilib. Mälumatda göstärilir ki, ötän ilin<br />
birinci yarýsý ilä müqayisädä bitkiçilik<br />
mähsullarýnýn istehsalý 5,8% azalýb,<br />
heyvandarlýq mähsullarýnýn istehsalý isä<br />
2,8% artýb. Bütövlükdä känd täsärrüfatý<br />
mähsullarýnýn istehsalý 1% azalýb.<br />
Muzdla iþläyänlärin orta aylýq ämäkhaqqý<br />
isä yanvar-iyun aylarýnda 5% artaraq,<br />
315,2 manata çatýb.<br />
Son 10 ildä än zäif iqtisadi artým...<br />
Açýqlanan statistik mälumatlardan<br />
da görünür ki, cari ilin ilk yarýsýnda son<br />
10 illä müqayisädä än zäif iqtisadi artým<br />
tempi qeydä alýnýb. ÜDM istehsalýnda<br />
än aþaðý artým tempi 2004-cü ildä müþahidä<br />
edilib ki, hämin il bu göstärici 7%-<br />
ä bärabär olub. Bu ilin ilk yarýsýnda isä<br />
ÜDM-in artým tempi 2004-cü ildä qeydä<br />
alýnan näticädän täqribän 2 däfä (3,7%)<br />
az olub. 2005-2007-ci illärlä müqayisädä<br />
bu göstärici daha aþaðý olub. Mäsälän<br />
2006-cý ildä ÜDM-in artým tempi builki<br />
göstäricidän (3,7%) 9,3 däfä (34,5%) çox<br />
olub. Qeyri-neft sektorunda isä ÜDMin<br />
artým tempi yalnýz ötän illä (3,2%)<br />
müqayisädä yüksäk olub. Qeyri-neft<br />
ÜDM-in artým tempi cari ilin ilk yarýsýnda<br />
4,7% olub ki, bu da 2007-ci illä<br />
(11,3%) müqayisädä 2,4 däfä, 2008-ci illä<br />
(15,7%) müqayisädä isä 3,3 däfä az<br />
olub. Sänaye mähsullarýnýn istehsalýnda<br />
da än az artým (3,5%) cari ildä qeydä alýnýb.<br />
Qeyd edäk ki, son 10 il ärzindä ilk<br />
däfä olaraq, cari ilin yanvar-iyun aylarýnda<br />
känd täsärrüfatý sektorunda artým<br />
tempi müþahidä olunmayýb.<br />
Ýllär ÜDM Qeyri-neft Orta aylýq Sänaye mähsullarýnýn Känd täsärrüfatý<br />
ÜDM ämäkhaqqý istehsalý mähsullarýnýn istehsalý<br />
2000-ci il 11,1 9,9 20,2 6,9 12,0<br />
2001-ci il 9,9 8,7 26,7 5,0 11,0<br />
2002-ci il 10,6 13,8 21,2 4,0 6,0<br />
2003-ci il 11,2 14,9 21,4 6,0 6,0<br />
2004-ci il 7,0 13,6 26,2 5,7 5,0<br />
2005-ci il 26,4 8,3 21,9 33,5 8,0<br />
2006-ci il 34,5 11,8 19,8 36,6 0,9<br />
2007-ci il 25,0 11,3 42,0 24,0 4,0<br />
2008-ci il 10,8 15,7 24,2 6,0 6,1<br />
2009-ci il 9,8 3,2 8,6 8,6 3,5<br />
2010-ci il 3,7 4,7 5,0 3,5 -1,0<br />
Äsas sosial-iqtisadi göstäricilärin dinamikasý, ävvälki ilä nisbätän, faizlä<br />
15 iyul 16 iyul<br />
9 iyul 12 iyul 13 iyul 14 iyul<br />
15 iyul 16 iyul<br />
“Yumurta bahalanýb,<br />
badýmcan isä ucuzlaþýb”<br />
1<br />
Ötän ay ölkämizdä istehlak qiymätläri<br />
0,9% azalýb. Bu barädä Ýqtisadi<br />
Tädqiqatlar Märkäzindän mälumat<br />
verilib. Bakýda qiymätlär 0,6%, regionlarda<br />
isä 1,2% azalýb. Bu ilin altý ayýnda<br />
isä ölkädä 1,5% inflyasiya baþ verib.<br />
Ýyun ayý ärzindä ärzaq mähsullarý üzrä<br />
än çox bahalaþma toyuq yumurtasýnýn<br />
(16,6%), än çox ucuzlaþma isä badýmcanýn<br />
(35,6%), äriyin (22,9%), þirin bibärin<br />
(22,3%) vä qarpýzýn (7,5%) qiymätindä<br />
müþahidä edilib.<br />
ÝTM ekspertläri hämçinin iyun ayý<br />
üzrä istehlak säbätinin däyärini dä hesablayýblar.<br />
Hämin hesablamalara äsasän,<br />
iyun ayýnda ölkämizdä yaþayýþ minimumu<br />
ämäkqabiliyyätli ähali üçün<br />
adambaþýna 117,4 manat, pensiyaçýlar<br />
üçün 105,9 manat, 0-14 yaþlý uþaqlar<br />
üçün isä 132,5 manat täþkil edib.<br />
Ölkämizä än çox<br />
väsait yönäldänlär<br />
1<br />
Bu ilin ilk yarýsýnda xarici mänbälärdän<br />
ölkämizä yönäldilän väsaitlärin<br />
häcmi 803,2 milyon manat täþkil<br />
edib. Dövlät Statistika Komitäsindän<br />
verilän mälumata görä, ötän ilin analoji<br />
dövrü ilä müqayisädä xarici mänbälärdän<br />
ölkänin äsas kapitalýna yönäldilän<br />
väsaitin häcmi 34,4% artýb. Xarici ölkälär<br />
vä beynälxalq täþkilatlar täräfindän<br />
ilin birinci yarýsýnda äsas kapitala yönäldilän<br />
xarici väsaitin 735,3 mln. manatý<br />
(91,5%-i) Böyük Britaniya (46,2%), ABÞ<br />
(20,6%), Yaponiya (10,8%), Norveç<br />
(6,7%), Türkiyä (5,3%) vä Koreya<br />
(1,9%) investorlarýna mäxsus olub.<br />
AÝB vä DB ölkämizä<br />
särmayälärini artýrýb<br />
Cari ilin yanvar-iyun aylarý ärzindä Asiya Ýnkiþaf Banký<br />
1(AÝB) ölkämizä 11 milyon 460,4 min manat häcmindä investisiya<br />
ayýrýb. AÝB täräfindän yatýrýlan investisiyanýn häcmi<br />
2009-cu ilin yanvar-iyun aylarýna nisbätän 1,2% artýb. Dünya<br />
Banký (DB) täräfindän yönäldilän investisiyalarýn häcmi isä 43<br />
milyon 6,1 min manat täþkil edib. DB täräfindän yatýrýlan investisiyanýn<br />
häcmi ävvälki ilin analoji dövrünä nisbätän 36% artýb.<br />
Däniz näqliyyatýnda<br />
yükdaþýmanýn häcmi azalýb<br />
2010-cu ilin yanvar-iyun aylarý ärzindä ölkämizdä däniz<br />
1näqliyyatýnda daþýnmýþ yüklärin häcmi 14,3% azalaraq, 5,5<br />
milyon tona bärabär olub. Yüklärin 2/3 hissäsini neft yükläri, 1/3<br />
hissäsini isä quru yüklär täþkil edib vä bütün daþýmalar xarici älaqä<br />
üzrä häyata keçirilib. Cari ilin yanvar-iyun aylarýnda däniz limanlarýnda<br />
4,8 mln. ton yüklämä-boþaltma iþläri häyata keçirilib<br />
vä ävvälki ilin eyni dövrü ilä müqayisädä 39,6% artým müþahidä<br />
olunub. Ýþlänmiþ yüklärin 87,6%-ni täþkil edän beynälxalq tranzit<br />
yüklärin häcmi 36,7%, idxal yüklärin häcmi 2,4 däfä, ixrac<br />
yüklärin häcmi isä 1,3% artýb.<br />
Nyu-York<br />
Ticarät<br />
Birjasý<br />
(NYMEX)<br />
Xam neft (CL)<br />
76.44 $/barel<br />
Täbii qaz (NG)<br />
458.3 $/min m 3 Qýzýl (GC)<br />
Gümüþ (SI)<br />
38.9 $/qr<br />
587.2 $/kq
06 SOSÝAL HÄYAT<br />
17-19 ÝYUL 2010 ZAMAN<br />
“Küçädän aldýðýnýz ämäk<br />
kitabçasý baþýnýza iþ aça bilär”<br />
Azärbaycanda iþägötüränlärlä iþägötürülänlär arasýnda müqavilänin<br />
baðlanmamasý hämiþä aktual olub vä bu gün dä aktual olaraq qalýr. Düzdür,<br />
Dövlät Ämäk Müfättiþliyi vä digär müvafiq qurumlar bu problemin hälli üçün<br />
müäyyän addýmlar atýr, ancaq hälä ki bunlar arzuolunan näticänin äldä<br />
edilmäsinä kifayät etmir. Än qäribäsi isä odur ki, bu gün küçä vä bazarlarda,<br />
metrostansiyalarýn keçidlärindä ämäk kitabçalarý açýq-aþkar satýþa çýxarýlýr.<br />
NÝCAT ÝNTÝQAM<br />
Metronun “Neftçilär” stansi-<br />
çýxýþýnda ämäk kitab-<br />
1yasýnýn<br />
çalarý 15 manata satýlýr. Satýcýlar bizimlä<br />
söhbät zamaný här gün än azý<br />
bir vä ya iki ämäk kitabçasý satdýqlarýný<br />
söylädilär. Onlardan satdýqlarý<br />
ämäk kitabçalarý saxta olarkän hansýsa<br />
problemlä üzläþib-üzläþmädiklärini<br />
dä soruþduq. Üzeyir adlý satýcý saxta<br />
ämäk kitabçasýný orijinaldan seçä<br />
bildiklärini vä buna görä dä problem<br />
yaþamadýqlarýný vurðuladý. Onun<br />
sözlärinä görä, saxta ämäk kitabçalarý<br />
digärlärindän ucuz olur.<br />
Maraqlýdýr ki, bu illär ärzindä<br />
hansýsa dövlät qurumundan gälib satýcýlardan<br />
ämäk kitabçalarýný haradan<br />
aldýqlarýný, niyä satdýqlarýný soruþan<br />
belä olmayýb...<br />
87 qäpiklik ämäk<br />
kitabçasý 15 manata satýlýr<br />
Bäs ämäk kitabçasý nädir vä o,<br />
iþädüzälänin näyinä lazýmdýr Mövzu<br />
ilä baðlý suallarýmýzý cavablandýran<br />
ekspert Ruslan Ýsmayýlov ämäk<br />
kitabçasýnýn bir iþçinin ämäk fäaliyyäti<br />
haqqýnda mälumatlarý özündä<br />
äks etdirän sänäd olduðunu söylädi.<br />
Ruslan Ýsmayýlov deyir ki, bir çox<br />
hallarda iþ yerlärindä ämäk kitabçalarý<br />
düzgün tärtib olunmur vä bu,<br />
iþçilärä problem yaradýr: “Ämäk kitabçasý<br />
iþçinin ämäk fäaliyyätini vä<br />
ämäk stajýný täsdiqläyän äsas sänäddir”.<br />
Müsahibimizin sözlärinä görä,<br />
heç bir iþägötürän yeni iþçidän ämäk<br />
kitabçasý täläb etmämäli, özü onu hämin<br />
sänädlä tämin etmälidir: “Här bir<br />
iþägötürän Ämäk vä Ähalinin Sosial<br />
Müdafiäsi Nazirliyinin Baþ Mäþðulluq<br />
Ýdaräsinä vä ya onun yerli orqanlarýna<br />
yazýlý müraciät etmäli vä ämäk kitabçalarýnýn<br />
miqdarýna uyðun olaraq,<br />
onun haqqýný ödämälidir”.<br />
“Täsadüfi yolla ämäk<br />
kitabçasý almayýn”<br />
Ekspert deyir ki, vätändaþlar<br />
“qara bazar”dan, yäni küçädän, ticarät<br />
märkäzlärindän ämäk kitabçalarý<br />
almamalýdýrlar. Çünki saxta ämäk<br />
kitabçasý iþçi üçün sonradan çox ciddi<br />
problemä çevrilä bilär. Mäsälän,<br />
vätändaþ iþ yerini däyiþdikdä yeni<br />
iþägötürän saxta sänädi qäbul etmäkdän<br />
imtina edä bilär.<br />
Onun sözlärinä görä, mülkiyyät<br />
vä täþkilati-hüquq formasýndan asýlý<br />
olmayaraq, ölkämizdä yerläþän bütün<br />
müässisälärdä, idarälärdä, täþkilatlarda,<br />
habelä müässisä yaratmadan<br />
iþçilärlä ämäk müqaviläsi baðlamýþ<br />
iþ yerlärindä ämäk kitabçasý tätbiq<br />
edilmäli vä orada müvafiq qeydlär<br />
aparýlmalýdýr. Qeydlär ana dilimizdä<br />
aparýlmalýdýr.<br />
R. Ýsmayýlovun bildirdiyinä görä,<br />
ämäk kitabçasý 5 gündän artýq<br />
iþläyän bütün iþçilär üçün alýnmalýdýr:<br />
“Ýþçi ilä ämäk müqaviläsinä xitam<br />
verildikdä isä ämäk kitabçasý<br />
zäruri qeydlär aparýlmaqla iþçiyä<br />
verilmälidir”.<br />
Saxta ämäk kitabçasýna görä häm iþçi,<br />
häm dä iþägötürän mäsuliyyät daþýyýr<br />
Ämäk vä Ähalinin Sosial Müdafiäsi<br />
Nazirliyinin (ÄÄSMN) mätbuat<br />
xidmätinin rähbäri Elnur Käläntärli<br />
isä deyir ki, ölkämizdä ämäk kitabçasý<br />
almaq istäyän bütün hüquqi<br />
þäxslär bunun üçün qanunda näzärdä<br />
tutulmuþ qaydada rayon vä ya<br />
Baký Þähär Mäþðulluq Ýdaräsinä<br />
müraciät etmälidirlär: “Här bir müässisä<br />
adýndan räsmi mäktubla mäþðulluq<br />
märkäzlärinä müraciät göndärildikdän<br />
sonra, här birinin dövlät<br />
rüsumu 87 qäpik olan väsait naðd vä<br />
ya köçürmä yolu ilä aidiyyäti orqanlara<br />
ödänilmälidir”.<br />
Bundan sonra isä mäþðulluq idaräsi<br />
täyin etdiyi müddätdä ämäk kitabçasýný<br />
huquqi þäxsä täqdim edir.<br />
Dövlät Ämäk Müfättiþliyi täräfindän<br />
ölkänin bir çox bölgälärindä keçirilän<br />
reydlär zamaný saxta ämäk kitabçalarý<br />
satanlarýn aþkarlandýðýný<br />
qeyd edän hämsöhbätimiz onu da<br />
bildirdi ki, tädbirlär indi dä davam<br />
etdirilir. Elnur Käläntärli kimliyindän<br />
asýlý olmayaraq, bütün vätändaþlara<br />
küçä vä bazarlardan ämäk<br />
kitabçalarý almamaðý tövsiyä edir:<br />
“Baþ Mäþðulluq Ýdaräsinin verdiyi<br />
qanuni ämäk kitabçalarý Türkiyädä<br />
çap olunur vä seriya nömräsi hämin<br />
vätändaþýn adý ilä arxivdä saxlanýlýr.<br />
Saxta ämäk kitabçalarý isä elä<br />
onu alan vätändaþýn özü üçün<br />
sonradan problem yaradýr. Mäsälän,<br />
ägär bir vätändaþ küçädän,<br />
bazardan saxta ämäk kitabçasý<br />
alýb, iþ yerinä täqdim edibsä vä<br />
onun adýna olan bütün sänädläþmälär<br />
bu kitabçada aparýlýbsa, buna<br />
görä här iki täräf, yäni häm iþçi,<br />
häm dä onu iþägötürän mäsuliyyät<br />
daþýyýr. Üstälik, hämin þäxs iþ yerini<br />
däyiþdikdä yeni iþägötürän saxta<br />
sänädi qäbul etmäkdän imtina<br />
edä bilär ki, bu da arzuolunmaz<br />
näticälärä gätirib çýxara bilär”.<br />
Daþqýn bölgäsindä kompensasiya narazýlýðý<br />
Mayýn 7-dä ölkä ärazisindä baþ ver-<br />
daþqýnlarla baðlý keçirdiyi müþa-<br />
1miþ<br />
virädä Prezident Ýlham Äliyev demiþdi ki,<br />
täbii fälakätdän ziyan çäkän ähaliyä kompensasiya<br />
ödäniläcäk, härtäräfli kömäk<br />
göstäriläcäk, sosial problemläri häll olunacaq.<br />
Ýyulun 13-dä Nazirlär Kabinetinin iclasýnda<br />
prezident yenä bu mäsäläyä toxundu.<br />
Dedi ki, qýþ gälänä qädär daþqýndan ziyan<br />
çäkmiþ evlär bärpa olunacaq. Deyäsän,<br />
kompensasiya vä evlärin bärpasý mäsäläsi<br />
reallaþýr. Ancaq täklif olunan mäbläð yerli<br />
camaatýn üräyincä deyil. Belä ki, Sabirabad<br />
rayonunun Qasýmbäyli kändinin sakini Fätulla<br />
Fätullayev jurnalistlärä açýqlamasýnda<br />
deyib ki, iyulun 14-dä rayonun icra baþçýsý<br />
Heydär Abbasov su basmýþ känd sakinlärinin<br />
bir qrupunu qäbul edib. Deyib ki, evläri<br />
uçan ailälärin evläri tikilmäklä här bir ailä<br />
üzvünä birdäfälik 200 manat, bärpaya ehtiyacý<br />
olan evlär isä bärpa olunmaqla här bir<br />
ailä üzvünä 300 manat kompensasiya ödäniläcäk:<br />
“Ýcra baþçýsý bildirdi ki, artýq bu qärar<br />
qäbul edilib, bizä deyilib, biz dä sizä deyirik.<br />
Bundan artýðýna ümid elämäyin. Biz<br />
dä etiraz eläyib, baþçýnýn qäbulundan çýxdýq.<br />
Dedik, 300 manat 3 metr suyun altýnda<br />
qalan ärazinin hansý därdinä çarä olacaq,<br />
nä däräcädä ädalätlidir”. Su basmýþ<br />
Sabirabad rayonunun Azadkänd kändinin<br />
sakini Hacý Äliyev dä deyir ki, iyulun 15-<br />
dä bälädiyyädän vä yerli icra orqanlarýndan<br />
gälib camaata kompensasiya haqqýnda<br />
mälumat veriblär. Lakin H. Äliyev bildirir<br />
ki, däymiþ ziyanýn qarþýlýðýnda täklif<br />
olunan mäbläð onlarý qane etmir: “Häyätimdä<br />
400 aðacým vardý, bir-ikisi qalýb, hamýsý<br />
yandý. 5 hektar torpaðým var, onu<br />
þumlayýb yenidän äkmäk üçün 2500 manatdan<br />
çox pul lazýmdýr. Toyuq-cücämiz,<br />
mal-heyvanýmýz hamýsý mähv olub. Bu<br />
mäbläð bizi qane elämir”.<br />
Sabirabad rayonunun Azadkänd bälädiyyäsinin<br />
sädri Käräm Näsirov isä deyib ki,<br />
kompensasiyanýn verilmäsi vä evlärin bärpasý<br />
yaxýn vaxtlarda müäyyänläþdiriläcäk:<br />
“Evläri uçanlara evläri tikilmäk þärti ilä ailä<br />
üzvlärinin här birinä yuxarý mäbläð 1000<br />
manat olmaq þärti ilä 200 manat kompensasiya<br />
veriläcäk. Yäni ailä üzvü 2 näfärdirsä,<br />
400 manat, 5 näfärdirsä 1000 manat, 6 näfärdirsä,<br />
yenä 1000 manat veriläcäk. Mütäxässislär<br />
müäyyänläþdirändän sonra bärpa<br />
olunmalý evlär isä bärpa ediläcäk, sahiblärinä<br />
isä yuxarý häddi 1600 manat olmaqla här<br />
bir ailä üzvünä 300 manat veriläcäk. Bu,<br />
dövlät komissiyasýnýn qärarýdýr”.
SÜLEYMAN ÜNAL<br />
Avstraliyadaký azärbaycanlýlar<br />
Ýllärlä Avstraliyada yaþadýðýmý vä<br />
bu ölkänin vätändaþý olduðumu bilänlär<br />
“Avstraliyadaký azärbaycanlýlarýn<br />
väziyyäti necädir” soruþurlar.<br />
Bu cür suallarla tez-tez rastlaþdýðým<br />
üçün Avstraliya haqqýnda<br />
silsilä yazýlar yazmaðý<br />
qärara almýþam. Amma,<br />
hälälik, bu uzaq ölkädäki<br />
azärbaycanlýlardan<br />
bähs etmäk istäyiräm.<br />
Dünyanýn o baþýnda<br />
Azärbaycaný tämsil<br />
edän, yeri gäländä Azärbaycanýn<br />
milli mänfäätlärini<br />
müdafiä edän bir<br />
Azärbaycan diasporu olduðunu<br />
sevinc hissi ilä<br />
sizlärä çatdýrýram. Äsasän<br />
Avstraliyanýn Sidney<br />
vä Melburn þähärlä-<br />
AYDIN UCAL<br />
Sevmäk yaþamaqdýr...<br />
Sevmäk yaþamaqdýr... Torpaq toxumu<br />
sevgi ilä böyüdür. Bulud yaðýþý<br />
sevgi ilä yaðdýrýr. Günäþ dünyaný<br />
sevgi ilä isidir. Ay dünyaya<br />
sevgi ilä iþýq saçýr...<br />
Sevmäk yaþamaqdýr...<br />
Bulaq çaya sevgi<br />
ilä axýr. Çay gölä sevgi<br />
ilä axýr. Göl dänizä<br />
sevgi ilä qovuþur. Däniz<br />
okeana sevgi ilä<br />
qovuþur...<br />
Sevmäk yaþamaqdýr...<br />
Çiçäk ätrafa sevgi<br />
ilä ätir yayýr. Aðaç<br />
ätrafa sevgi ilä kölgä<br />
salýr. Küläk yarpaqlarý<br />
sevgi ilä oxþayýr. Yaðýþ<br />
otlaqlara sevgi ilä sýðal<br />
çäkir...<br />
Sevmäk yaþamaqdýr... Körpü<br />
salýrýqsa, sevgi ilä salýrýq. Yol çäkiriksä,<br />
sevgi ilä yol çäkirik. Dünyaný<br />
107 PRiZMA<br />
17-19 ÝYUL 2010 ZAMAN<br />
Azärbaycan dövlätinin<br />
dünya miqyasýnda qýsa<br />
zaman ärzindä tanýdýlmasýnda<br />
elä biliräm ki, Avstraliyanýn<br />
böyük rolu ola<br />
bilär. Çünki Avstraliya äslindä<br />
daha çox emiqrantlar<br />
ölkäsidir vä dünyanýn<br />
här yeri ilä geniþ älaqäsi<br />
var. Bu ölkädä yaþayanlarýn<br />
hamýsýnýn gäldikläri<br />
ölkälärlä sýx älaqäläri, dialoqlarý<br />
var.<br />
dolanýrýqsa, sevgi ilä dolanýrýq. Kainatý<br />
gäziriksä, sevgi ilä gäzirik...<br />
Sevmäk yaþamaqdýr... Bir þey<br />
axtarýrýqsa, sevgi ilä axtarýrýq. Bir<br />
þey käþf ediriksä, sevgi ilä käþf edirik.<br />
Bir þey oxuyuruqsa,<br />
sevgi ilä<br />
oxuyuruq. Bir þey<br />
Sevmäk yaþamaqdýr...<br />
Damarýmýzdaký qan<br />
sevgi ilä axýr. Sinämizdäki<br />
üräk sevgi ilä döyünür.<br />
Gözümüz dünyaný<br />
sevgi ilä görür.<br />
Qulaðýmýz dünyaný<br />
sevgi ilä eþidir...<br />
rindä mäskunlaþmýþ<br />
azärbaycanlýlar tez-tez<br />
müxtälif säbäblärlä bir<br />
yerä toplaþýb, öz milli däyärlärini<br />
nümayiþ etdirirlär. Azärbaycanýn<br />
milli bayramlarýný, älamätdar günlärini<br />
müxtälif tädbirlärlä bayram<br />
edän Avstraliya azärbaycanlýlarýný<br />
bu xoþ gündä türkiyäli qardaþlarý<br />
da tänha buraxmýrlar.<br />
Avstraliyadaký Azärbaycan därnäkläri<br />
arasýnda Sidneydä Ýmamäddin<br />
Qasýmovun rähbärlik etdiyi<br />
därnäyin fäaliyyätini yaxýndan<br />
izlämäk imkaným oldu. Älbättä, digär<br />
därnäklär dä ällärindän gäläni<br />
edirlär. Avstraliyadaký türkiyälilär<br />
Azärbaycanýn här bir milli bayramlarýnda,<br />
älamätdar günlärindä qardaþlarýnýn<br />
yanýnda olur, onlara<br />
dästäk verirlär.<br />
Sidneydä “Azärbaycanýn säsi”<br />
adlý FM-98.5 radiosu illärdän bäridir<br />
ki, här bazar ertäsi, sähär saat<br />
10-da Azärbaycan dilindä 1 saatlýq<br />
veriliþ yayýnlayýr. Radionun fäaliyyätindä<br />
Ýmamäddin Qasýmovun vä<br />
onun häyat yoldaþý Gülzar xanýmýn<br />
zähmätlärini xüsusi qeyd etmäk istäyiräm.<br />
Ýmamäddin bäy vä häyat<br />
yoldaþý Avstraliyada täkcä Azärbaycanýn<br />
säsini yaymaqla, dilini<br />
täblið etmäklä kifayätlänmirlär, bu<br />
ölkäyä gälmiþ azärbaycanlýlarýn<br />
yerläþmäsi, problemlärinin hälli<br />
üçün dä ällärindän<br />
gäläni äsirgämirlär.<br />
Azärbaycandan<br />
dövlät<br />
adamlarý, idmançýlar,<br />
yazarlar<br />
gäländä mütläq<br />
Ýmamäddin<br />
bäy onlarý qarþýlayýr,<br />
ällärindän<br />
gälän kömäkliyi<br />
göstärir. Hätta<br />
digär ölkälärin<br />
diaspor täþkilatlarýnda<br />
Ýmamäddin<br />
bäyin bu fäallýðý<br />
tez-tez dilä<br />
gätirilir. Oradaký<br />
azärbaycanlýlar üçün än böyük<br />
xoþbäxtlik azärbaycanlý bir idmançýnýn<br />
öz sahäsindä uður<br />
yazýrýqsa, sevgi ilä<br />
yazýrýq...<br />
Sevmäk yaþamaqdýr...<br />
Damarýmýzdaký<br />
qan sevgi<br />
ilä axýr. Sinämizdäki<br />
üräk sevgi ilä<br />
döyünür. Gözümüz<br />
dünyaný sevgi<br />
ilä görür. Qulaðýmýz<br />
dünyaný sevgi<br />
ilä eþidir...<br />
Sevmäk yaþamaqdýr... Fikirläri<br />
beynimizdä sevgi ilä böyüdürük.<br />
Düþüncäläri üräyimizdä sevgi ilä<br />
qazanmasýdýr. Mäsälän,<br />
2000-ci il Sidney olimpiadasýnda<br />
Azärbaycan idmançýlarýnýn<br />
äldä etdikläri<br />
nailiyyätlär Avstraliya<br />
azärbaycanlýlarýný<br />
çox sevindirmiþdi.<br />
Ýllärdän bäridir<br />
ki, Avstraliyadaký<br />
azärbaycanlýlar<br />
vä türkiyälilär “bir millät,<br />
iki dövlät” häqiqätini “iki dövlät,<br />
täk diaspor” þäklinä salaraq bu fäaliyyätlärini<br />
uðurla davam etdirmäkdädirlär.<br />
Bu ämäkdaþlýq ermäni<br />
diasporunun här cür fitnäkar<br />
tädbirlärinin qarþýsýný almaqla yanaþý,<br />
häm dä bu iki qardaþ ölkänin<br />
milli maraqlarýnýn ifadäsindä mühüm<br />
rol oynayýr.<br />
Azärbaycan dövlätinin dünya<br />
miqyasýnda qýsa zaman ärzindä tanýdýlmasýnda<br />
elä biliräm ki, Avstraliyanýn<br />
böyük rolu ola bilär.<br />
Çünki Avstraliya äslindä daha çox<br />
emiqrantlar ölkäsidir vä dünyanýn<br />
här yeri ilä geniþ älaqäsi var. Bu ölkädä<br />
yaþayanlarýn hamýsýnýn gäldikläri<br />
ölkälärlä sýx älaqäläri, dialoqlarý<br />
var. Ona görä dä elä düþünüräm<br />
ki, Azärbaycanýn Avstraliyada<br />
täbliði qýsa zamanda bütün<br />
dünya miqyasýnda müsbät näticälär<br />
doðura bilär. Avstraliyada<br />
Azärbaycaný, onun mädäniyyätini,<br />
täblið etmäk, dövlät räsmilärinin,<br />
idmançýlarýn, musiqiçilärin, jurnalistlärin<br />
vä digär peþä sahiblärinin<br />
bu ölkäyä säfär etmäläri, oradaký<br />
Azärbaycan diasporuna dästäk<br />
vermäläri vä xalqýnýn gözälliklärini<br />
täblið etmäläri mänä görä çox gäräklidir.<br />
Bu vaxta qädär çox ölkälär gäzä<br />
bilmiþäm, müqayisälär aparmýþam<br />
vä bir daha inanmýþam ki, Avstraliyadaký<br />
Azärbaycan diasporunun<br />
çox mühüm üstünlükläri var vä<br />
bunlardan istifadä etmäk lazýmdýr.<br />
Onu da deyim ki,<br />
Azärbaycan diasporunun<br />
fäaliyyät göstärdiyi ölkälärdä<br />
indi täbliðat imkanlarý<br />
daha yüksäkdir,<br />
qiymätlär isä<br />
xeyli ucuzlaþýb.<br />
Bu imkanlarý<br />
yerli-yerindä<br />
däyärländirä<br />
bilän Azärbaycan<br />
diaspor täþkilatlarýnýn öz ölkälärini<br />
dünyada täbliði mäsäläsindä<br />
mühüm iþlär görä bildiklärinä þahid<br />
oluram vä bu uðurdan dolayý<br />
onlarý täbrik ediräm.<br />
Yazýmýn ävvälindä dediyim kimi,<br />
növbäti saylarýmýzda da Avstraliyadaký<br />
azärbaycanlýlar haqqýnda<br />
sizä yeni mälumatlar vermäyä<br />
çalýþacaðam. Ägär Avstraliyaya<br />
yolunuz düþsä, unutmayýn ki, o ölkädä<br />
sizä qucaq açacaq soydaþlarýmýz<br />
var. s.unal@zaman.az<br />
ÝMAMÄDDÝN QASIMOV<br />
cücärdirik. Sözläri aðzýmýzdan<br />
sevgi ilä çýxarýrýq. Cümläläri dilimizdän<br />
sevgi ilä “düþürürük”...<br />
Sevmäk yaþamaqdýr... Udduðumuz<br />
havaný sevgi ilä uduruq. Ýçdiyimiz<br />
suyu sevgi ilä içirik. Ayaqlarýmýzý<br />
torpaða sevgi ilä qoyuruq.<br />
Ällärimizi havaya sevgi ilä qaldýrýrýq...<br />
Sevmäk yaþamaqdýr...<br />
Sevincimizi dä qälbimizdä sevgi<br />
ilä “yandýrýrýq”. Kädärimizi dä<br />
qälbimizdä sevgi ilä “söndürürük”.<br />
Xäyallarýmýzdan arzularýmýza<br />
sevgi ilä cýðýr açýrýq. Arzularýmýzdan<br />
ämällärimizä sevgi ilä yol<br />
salýrýq...<br />
Sevmäk yaþamaqdýr... Torpaq<br />
toxumu sevgi ilä böyüdür. Bulud<br />
yaðýþý sevgi ilä yaðdýrýr. Günäþ<br />
dünyaný sevgi ilä isidir. Ay dünyaya<br />
sevgi ilä iþýq saçýr...<br />
a.ucal@zaman.az<br />
SÄMÄD MÄLÝKZADÄ<br />
Daha göydän<br />
üç alma düþmäyäcäk<br />
Dünya çox däyiþib. Här þey sanki bu günä vä sabaha köklänib.<br />
Mänä elä gälir ki, arxada qalan illär özündän sonra<br />
yaddaþlarda þirin naðýla dönäcäk çox az iz qoyur. Äslindä<br />
yeni näsil dä keçmiþä boylanýb olub-keçänläri väräqlämäk,<br />
zamanýn därslärinä qulaq asmaq istämir. Dünya qloballaþdýqca<br />
elä bil yaxþý vä pis olan çox þeylär däyärsizläþir. Bir<br />
vaxt älçatmaz görünänlär adiläþir vä gözägörünmäz kürädä<br />
äriyäräk müxtälif metallarýn qarýþýðýndan formalaþan<br />
xälitäyä dönür. Ýndi analar öz körpäsinä layla oxumaq istämir,<br />
qaranquþlar insanlardan ehtiyatlanaraq yuvalarýný onlarýn<br />
görä bilmädikläri yerlärdä qurur, arýlar bal düzältmäk<br />
üçün tämiz çiçäk axtarýrlar. Çünki bir vaxt iþýqlý rängläri,<br />
büllur suyu, tämiz havasý ilä naðýla bänzäyän dünyanýn<br />
baþý üzärindän indi neçä-neçä Domokl qýlýncý asýlýb - onu<br />
daim tähdid edir, onu här an parçalamaða çalýþýr. Yäqin<br />
buna görä dünya da doyunca gülä bilmir...<br />
Daha nä þirin naðýllarý söyläyän nänälär, nä dä onlara<br />
qulaq asmaq häväsindä olan nävälär var. Ýndi nävälär nänälär<br />
üçün naðýl uydurur. Ýndi söylänilän naðýllarýn sonunda<br />
göydän üç alma düþmür. Bizim Loðman müällim dä bundan<br />
“þikayätlänir”. Çünki o, alma yemäyi çox xoþlayýr. Elä loðman<br />
kimi dä här käsä mäslähät görür ki, här gün alma yesin. Amma<br />
indi satýlan almalarý yemäklä näinki saðlamlaþmaq, äksinä,<br />
adý bilinmäyän xästäliklärä, ilk növbädä, qarýnaðrýsýna<br />
düþmäk olar. Bunu çoxlarý bilir, ancaq yenä dükan-bazardan<br />
än gözägälimli almalarý almaða çalýþýrlar. Hätta o almalarýn<br />
bäzisinin üstündä emblem dä var.<br />
Daha nä þirin naðýllarý<br />
söyläyän nänälär, nä<br />
dä onlara qulaq asmaq<br />
häväsindä olan nävälär<br />
var. Ýndi nävälär nänälär<br />
üçün naðýl uydurur.<br />
Ýndi söylänilän naðýllarýn<br />
sonunda göydän üç<br />
alma düþmür.<br />
Bäli, dünya çox däyiþib. Ýndi<br />
här yer bazar, här þey monopoliyadadý.<br />
Bazarda baþ saxlamaq,<br />
yaþamaq isä pul istäyir. Buna görä<br />
dä üräyincä yaþamaq istäsän,<br />
gäräk sän dä bazar adamý olasan.<br />
Bazar adamý olmaq üçün istär-istämäz<br />
düþmälisän monopoliyaya.<br />
Necä deyärlär, elä ki, “kruqa”<br />
düþdün, daha pula pul demäyäcäksän.<br />
Arzuladýðýn çox þeylärä<br />
sahib olacaqsan. Ýþ o yerä çatacaq<br />
ki, lap naðýl kimi yaþayacaqsan. Ýndi dil açmamýþ körpälär dä<br />
pulu tez tanýyýrlar. Aðlý käsdikcä pulun çox þey olduðunu anlayýr.<br />
Çaðdaþ naðýllarýn qährämanlarý xalqýnýn azadlýðý üçün<br />
nä üçbaþlý äjdaha, nä dä täpägözlä vuruþurlar. O “qährämanlarý”<br />
yalnýz pul, yaxþý gälir yeri düþündürür. Onlar üçün<br />
här þey pulla ölçülür. Ýndi elä färasätli oðullar, “qährämanlar”<br />
var ki, gündä üç-beþ kasýba äl tutmaq äväzinä, bir milyon verib<br />
ayý käsdirir. Bälkä dä heç fironun oðlu bu iþi görmäyib.<br />
Yäqin naðýllarda da belä þey yoxdur.<br />
Ävvälcä dediyim kimi, indi naðýllarý nänä vä babalar yox,<br />
nävälär uydurur. Özü dä elä dähþätlisini ki, indiyädäk heç<br />
vaxt eþidilmäyib vä bu naðýllardaký olaylar çox qorxulu seriallarda<br />
da görünmäyib. Buyur, dinlä vä qulaqlarýný qapama:<br />
ötän häftä mämläkätimizdä oðul atasýný döyäräk öldürüb.<br />
Ana häm körpäsini, häm dä özünü asýb.... Deyin, bu naðýllara<br />
görä göydän necä alma düþsün Mänä elä gälir ki, belä<br />
naðýllara görä gäräk göydän alma äväzinä, meteorit düþsün.<br />
Çünki äsl naðýllarýn hamýsý xoþ sonluqla, xeyrin þär üzärindä<br />
qäläbäsi ilä bitir. Bu günün naðýllarý isä belä dähþätli.<br />
Günümüzün acý baðýrsaq kimi uzanan, lakin sonu görünmäyän<br />
“naðýllarýndan” biri gündä üç öynä yeyib saðlamlaþmaq<br />
äväzinä, özümüzü zähärlädiyimiz ärzaqlarla<br />
baðlýdýr... Bir dä görürsän ki, Ýqtisadi Ýnkiþaf Nazirliyinin<br />
ämäkdaþlarý yoxlamalar zamaný ticarät nöqtälärindä çoxlu<br />
mähsullar, xüsusilä kustar yolla hazýrlanan ärzaq mähsullarý,<br />
särinläþdirici vä spirtli içkilär vä sair müäyyän edirlär.<br />
Düþünürsän ki, yäqin sabah dükana getsän, daha hämin<br />
mähsula rast gälä bilmäzsän. Amma sähv edirsän. Heç dükana<br />
getmäyä ehtiyac yoxdur. Ekran qarþýsýnda otur, bax vä<br />
dinlä, göräcäksän ki, satýþý qadaðan olunan hämin mähsul<br />
televiziyada gündä neçä däfä bähbählä reklam olunur. Qalýrsan<br />
määttäl. Sabah bazarlýq üçün alýþ-veriþ märkäzlärinä<br />
girändä dä bu täzada tääccüblänirsän.Görürsän ki, adlarý<br />
qara siyahýya salýnan ät vä ät mähsullarý, dondurmalar,<br />
uþaq oyuncaqlarý ävvälki qaydada alýcýya sýrýnýr...<br />
Bäli, dünya çox sürätlä däyiþir. Arxada qalan illär özündän<br />
sonra yaddaþlarda þirin naðýla dönäcäk çox az iz qoyur. Daha<br />
nä þirin naðýllarý söyläyän nänälär, nä dä onlara qulaq asmaq<br />
häväsindä olan nävälär var. Ýndi nävälär nänälär üçün naðýl<br />
uydurur. Ýndi söylänilän naðýllarýn sonunda göydän üç alma<br />
düþmür. Belä getsä, daha göydän heç vaxt alma düþmäyäcäk.<br />
Düþsä-düþsä, meteorit düþär... s.melikzade@zaman.az
08 BÖLGÄ<br />
17-19 ÝYUL 2010 ZAMAN<br />
“Nä yaxþý ki, bäxtimizä Kür düþüb”<br />
Mingäçevirlilär Kür çayýna däniz dä deyirlär. Sahili isä Baký bulvarý<br />
kimidi... Ýnsanlar yay aylarýnda bu mäkana daha çox üz tuturlar. Burada<br />
hätta katerlärlä qýsa säyahätlär dä etmäk olur... Bäzän qonþu rayonlarýn sakinlärindän:<br />
“Bäxtinizä Kür düþüb”, - deyäräk bu þähärin ähalisinä häsäd aparanlar da olur.<br />
ESMÝRA HÝDAYÄTOVA MÝNGÄÇEVÝR<br />
Yay aylarýnda mingäçevirli-<br />
äksäriyyäti Sahil parký-<br />
1lärin<br />
na, camaat arasýnda “Kürün qýraðý”<br />
adlandýrýlan mäkana üz tuturlar.<br />
Þähär sakini Emin Novruzov<br />
bizimlä söhbätindä här axþam bura<br />
gälmäyändä özünü narahat<br />
hiss etdiyini dedi. Onun sözlärinä<br />
görä, hazýrda Mingäçevirdä istirahät<br />
etmäk üçün kifayät qädär mäkan<br />
var: “Onlardan än yaxþýsý Sahil<br />
parkýdýr”. “Bäzän qonþu rayonlarýn<br />
sakinlärindän: “Bäxtinizä<br />
Kür düþüb”, - deyäräk bizä häsäd<br />
aparanlar da olur” sözläri ilä söhbätini<br />
davam etdirän Emin bäy<br />
härdän ätraf bölgälärdä yaþayan<br />
dost-tanýþlarýnýn da bu mäkana<br />
üz tutduqlarýný vurðuladý.<br />
Här gün näväläri ilä birgä bu<br />
mäkana gäldiyini bildirän Almaz<br />
Namazova: “Mänim üçün Mingäçevir<br />
dünyanýn än gözäl þähärlärindän<br />
biridir. Burada iþlämäk<br />
dä, istirahät etmäk dä mänä xoþdur”,-<br />
dedi. Hämsöhbätimiz<br />
mähz bu guþädä daha çox rahatlýq<br />
tapdýðýný dilä gätirdi: “Mänä<br />
elä gälir ki, baþqa yerdä bu qädär<br />
rahat ola bilmäräm. Çünki buranýn<br />
havasý o qädär tämiz olur<br />
ki...” Nävälärinin katerlä gäzintiyä<br />
daha çox üstünlük verdiyini<br />
söyläyän Almaz xanýmýn sözlärinä<br />
görä, katerlä 200-300 metrlik<br />
mäsafäyä gäzinti 50 qäpikdir.<br />
Onun sözlärinä görä, bu gün<br />
Mingäçevirin än gözäl istirahät<br />
märkäzlärindän biri dä Heydär<br />
parkýdýr: “Burada här gün þähärin<br />
mädäniyyät iþçilärinin iþtiraký ilä<br />
rängaräng konsert proqramlarý da<br />
düzänlänir. Härdän ora da baþ çäkiräm”.<br />
Dediyinä görä, Mübariz<br />
Aðayev Mingäçevir<br />
Ýcra Hakimiyyätinä baþçý täyin<br />
olunandan sonra belä mäkanlarda<br />
insanlarýn istirahäti üçün<br />
här cür þärait yaradýlýb. Hämsöhbät<br />
olduðumuz, lakin adýnýn açýqlanmasýný<br />
istämäyän bir þäxs isä<br />
ätraf bölgälärä üz tutmaq niyyätini<br />
gizlätmädi: “Amma hämin rayonlarýn<br />
istirahät mäkanlarýnda<br />
xidmät haqlarý bahadýr”. Göyçay<br />
sakini, 70 yaþlý Musa Aðayev här<br />
il yay aylarýnda Mingäçevýrä gäldiyini<br />
bildirdi. Dediyinä görä, buradan<br />
Kürä tamaþa etmäyin özgä<br />
bir alämi var: “Bu gözälliyi yaradan<br />
här käsä “sað ol!” deyiräm.<br />
Qeyd edäk ki, sahil boyunca<br />
yerläþän uþaq äyläncä märkäzläri<br />
balacalarýn ayrýlmaq istämädikläri<br />
märkäzlärdir. Parkdaký kafelärin<br />
birindä çalýþan Þämil Þýxmämmädov<br />
ähaliyä göstärilän xidmät,<br />
eläcä dä satýþa çýxarýlan mähsullarýn<br />
qiymätlärinin digär fäsillärlä<br />
müqayisädä heç dä däyiþmädiyini,<br />
yäni artým olmadýðýný bildirdi.<br />
Här gün näväläri<br />
ilä birgä bu mäkana<br />
gäldiyini<br />
bildirän Almaz<br />
Namazova: “Mänim<br />
üçün Mingäçevir<br />
dünyanýn<br />
än gözäl þähärlärindän<br />
biridir.<br />
Burada iþlämäk<br />
dä, istirahät etmäk<br />
dä mänä<br />
xoþdur”,- dedi.<br />
AQUPDK Qusarda<br />
tädbir keçirib<br />
1<br />
Qadýn vä Uþaq Problemläri üzrä Dövlät Komitäsi<br />
(AQUPDK) Qusar Rayon Ýcra Hakimiyyäti ilä birgä<br />
“XXI äsrdä zorakýlýq äleyhinä äsas amil kimi daxili mädäniyyätin<br />
möhkämländirilmäsi” mövzusunda regional görüþ<br />
keçirib. Tädbirdä Quba, Xaçmaz, Xýzý, Siyäzän, Þabran<br />
rayonlarýndan nümayändälär iþtirak ediblär. Qusar<br />
Rayon Ýcra Hakimiyyätinin baþçýsý Þair Alxasov tädbirin<br />
ähämiyyätini vurðulayýb, regionlarda qadýnlarýn ictimai<br />
fäallýðýnýn artýrýlmasý istiqamätindä icra hakimiyyätläri<br />
vä yerli özünüidaräetmä orqanlarýnýn qarþýsýnda duran<br />
väzifälärdän danýþýb. AQUPDK sädrinin müavini Sädaqät<br />
Qährämanova qadýnlara qarþý zorakýlýðýn qarþýsýnýn alýnmasý<br />
istiqamätindä Azärbaycan hökumätinin häyata keçirdiyi<br />
kompleks tädbirlär barädä mälumat verib. S.Qährämanova<br />
ölkädä mäiþät zorakýlýðý, erkän nikah, näzarätsiz<br />
uþaqlar, tähsildän yayýnma vä s. hallarýn mövcud<br />
olduðunu diqqätä çatdýrýb, bu problemlärin aradan qaldýrýlmasý<br />
yollarýndan danýþýb.<br />
Qäbälädä 486 näfär<br />
iþlä tämin edilib<br />
1<br />
Qäbälä rayonunda sosial müdafiäyä xüsusi ehtiyacý<br />
olan vä iþä düzälmäkdä çätinlik çäkän vätändaþlarýn<br />
problemlärinin hälli istiqamätindä mühüm tädbirlär<br />
häyata keçirilir. Rayon Ýcra Hakimiyyätinin þöbä<br />
müdiri Zahir Kärimovun sözlärinä görä, Qäbälänin sosialiqtisadi<br />
inkiþafý istiqamätindä görülän iþlärin näticäsidir<br />
ki, indi rayonda tikinti-abadlýq iþläri sürätlänir, turizm<br />
sektoru, kiçik vä orta sahibkarlýq sürätlä inkiþaf edir. Näticädä,<br />
rayonda yüzlärlä yeni iþ yeri açýlýr, ähalinin mäþðulluðu<br />
tämin edilir. Täkcä bu ilin 6 ayý ärzindä Qäbälädä<br />
486 daimi yeni iþ yeri açýlýb. 2003-cü il, oktyabrýn 1-dän<br />
2010-cu il iyulun 1-däk rayonda 8.697 yeni iþ yeri açýlýb<br />
ki, onlardan 6.761-i daimidir.<br />
Länkäranda<br />
“Liderlik mäktäbi”<br />
1<br />
Gänclär vä Ýdman Nazirliyi vä Azärbaycan Täläbä<br />
Gänclär Täþkilatlarý Ýttifaqýnýn dästäyi ilä Länkäran<br />
täläbäläri üçün “Liderlik Mäktäbi” adlý layihä häyata<br />
keçiriläcäk. Ýyulun 28-dän avqustun 4-däk davam edäcäk<br />
mäktäbdä 39 ali tähsil müässisäsindän 130 täläbänin iþtiraký<br />
gözlänilir. Layihä çärçiväsindä täläbälärä liderlik vä<br />
täþkilati quruculuq, ictimaiyyätlä älaqälär, layihälärin yazýlmasý<br />
vä idarä olunmasý, maliyyä väsaitinin toplanmasý<br />
mövzularý üzrä tälimlär keçiriläcäk.
09 QÄRÝBÄ DÜNYA<br />
“Birinci toyuq yaranýb,<br />
yoxsa yumurta” sualýnýn<br />
Hovuzun<br />
suyunu udmayýn!<br />
1Avstriyada ictimai hovuzlarýn<br />
rähbärläri ziyarätçilärä aðzýbaðlý<br />
väziyyätdä üzmäyi vä su udmamaðý<br />
xahiþ ediblär. Son hesablamalara görä,<br />
täkcä Vyana þähärindä hovuza gälänlär<br />
gündä beþ min liträ qädär su udurlar.<br />
Ziyarätçilär hovuz suyunun bir hissäsini<br />
çimärlik paltarlarýnda aparýrlar. Buna<br />
görä hovuz rähbärläri insanlara neylon<br />
þortlardan istifadä etmämäyi mäslähät<br />
görüblär. Belä ki, hämin þortlar suyu<br />
daha çox canýna çäkir. Mäsälänin belä<br />
aktuallaþmasýna säbäb isä Avstriyada<br />
son günlär havalarýn häddän artýq isti<br />
keçmäsidir. Ýsti havalarda hovuzda üzmäk<br />
istäyänlärin sayý käskin artýb.<br />
Qeyd edäk ki, Vyanada hazýrda 18 ictimai<br />
hovuz fäaliyyät göstärir.<br />
cavabý tapýlýb<br />
Äsrlärdir filosof vä elm tor rolunu oynayýr. Belä olan<br />
1adamlarýný narahat edän täqdirdä, bir yumurta ancaq bir<br />
sualýn cavabý tapýlýb. Belä ki, toyuðun içindän çýxdýqdan sonra<br />
yumurta hesab edilä bilär.<br />
elm adamlarý “birinci toyuq yaranýb,<br />
yoxsa yumurta” sualýnýn Ýngiltäränin Þeffild vä Varvik<br />
cavabýný tapmaða nail olublar. universitetlärinin elm adamlarý<br />
Onlarýn fikrincä, birincý toyuq bir yumurtanýn necä ämälä gälmäsini<br />
izlämäk üçün super-<br />
yaranýb. Araþdýrmaçýlarýn sözlärinä<br />
görä, yumurta qabýðý ancaq<br />
toyuqlarýn yumurtalarýnda-<br />
“Hektor” adlý kompyuter OCkompyuterdän<br />
istifadä ediblär.<br />
ký proteindän hazýrlana bilär. 17 adlý proteinin qabýðýn yaranmasýnda<br />
mühüm rol oyna-<br />
OC-17 adý verilän protein qabýðýn<br />
ämälä gälmäsindä katalizadýðýný<br />
üzä çýxarýb.<br />
Prezident täyyaräsinä pilot axtarýr<br />
Boliviya hökumäti Prezident Evo Mora-<br />
täyyaräsini idarä edä biläcäk 1lesin pilot<br />
Ýcazäsiz iþin axýrý belä olar<br />
axtarýr. Prezident administrasiyasýnýn rähbäri<br />
Oskar Koka deyib ki, pilot, ilk növbädä, äcnäbi<br />
vä täcrübäli olmalýdýr. Digär täläb edilän<br />
keyfiyyät isä pilotun 100 saat uçuþa malik ola<br />
bilmäsidir. Baþqa þärtlärdän biri dä odur ki,<br />
äcnäbi pilot bir neçä boliviyalýya täyyarä idarä<br />
etmäyi öyrätmälidir. Boliviyalýlar da gäläcäkdä<br />
prezident täyyaräsini idarä etmälidirlär. Prezident<br />
administrasiyasý rähbärinin sözlärinä görä,<br />
Evo Moralesin “Dassault Falkon 900Ex”<br />
täyyaräsi 38,7 milyon dollara alýnýb, 250 min<br />
dollara isä sýðorta edilib.<br />
Qeyd edäk ki, täcrübäli pilot täklifi sýðorta<br />
kompaniyasý täräfindän iräli sürülüb. Mälumat<br />
üçün onu da deyäk ki, prezidentin täyyaräsi,<br />
ävvälcä, “Mançester Yunayted” futbol<br />
klubu üçün näzärdä tutulmuþdu. Lakin sifariþçi<br />
hesabý ödämäkdän imtina edib.<br />
1Ýsveç firmasý “Türk yoðurtu” adý altýnda<br />
istehsal etdiyi mähsulun qabý üzärindäki<br />
þäkli sahibinin icazäsi olmadan istifadä<br />
etdiyinä görä 160 min avro täzminat ödäyib.<br />
Þäkildäki þäxs 77 yaþlý yunanlý olub. O,<br />
türk olaraq tanýnmaq istämädiyini äsas gätiräräk,<br />
firmaný mähkämäyä verib. Yunanlý firmadan<br />
täqribän 5,2 milyon avro täzminat istäyib.<br />
Lakin mähkämä 160 min avro ilä kifayätlänib.<br />
Süd istehsalý ilä mäþðul olan firmanýn<br />
nümayändäsinin sözlärinä görä, artýq yunanlý<br />
ilä razýlýq äldä edilib. Belä ki, firma türk<br />
17-19 ÝYUL 2010 ZAMAN<br />
Rässam 200 min ölü<br />
qarýþqadan panno hazýrlayýb<br />
Kaliforniyalý rässam Kris Trumen 200 min<br />
1 ölü qarýþqadan panno (kätan üzärindä çäkilmiþ<br />
böyük þäkil) hazýrlayýb. Trumen, ävvälcä,<br />
öz gücünä lazýmý qädär qarýþqa tutmaq qärarýna<br />
gälib. Lakin bunun üçün bir neçä il keçäcäyini<br />
görän rässam internetin kömäyindän istifadä<br />
edib. Belä ki, qarýþqalar internetlä heyvan qidasý<br />
kimi satýlýr. Trumen qarýþqalarý 40 min ädäd olmaqla,<br />
dästä ilä alýb. Här bir dästänin qiymäti isä<br />
500 dollar olub. Näticädä, rässam qarýþqalara cämi<br />
2500 dollar pul xärcläyib. O, maqqaþla ölü qarýþqalarý<br />
elä yerläþdirib ki, näticädä, rässamýn<br />
uþaqlýq þäkli alýnýb. Räsm äsärinä bir neç il vaxt<br />
särf etdiyini söyläyän Trumen bäzän qarýþqalara<br />
yazýðý gäldiyini dä qeyd edib. Buna görä o, hätta<br />
iþlärinä bir il fasilä dä verib. Lakin ölü qarýþqalarýn<br />
heç vaxt dirilmäyäcäyini fikirläþän Trumen<br />
äsärini sona çatdýrýb. Rässam deyib ki, uþaqlýq<br />
dövründä qardaþý ilä birlikdä qarýþqa yuvasýný daðýtdýqlarý<br />
vaxt qarýþqalar onlarý diþläyib. O, mähz<br />
bu yolla qarýþqalardan qisasýný alýb. Trumen äsärini<br />
35 min dollara satmaða nail olub.<br />
yoðurtu daxil olmaqla, bütün mähsullarýnýn<br />
üzärindä yunanlýnýn þäklindän istifadä edä<br />
biläcäk. Firma nümayändäsi ävvällär yoðurt<br />
qabýnýn üzärindäki adamýn þäklini bir fotoagentlikdän<br />
satýn aldýqlarýný vä bütün haqlarýný<br />
ödädiklärini açýqlamýþdý.
17-19 ÝYUL 2010 ZAMAN<br />
Böyük särkärdä vä dövlät xadimi<br />
Xaçlýlarýn qänimi<br />
1187-ci ilin sentyabr ayýnda bir-birinin ardýnca Fälästinin Beytullah, Asariya vä Zeytundað<br />
þähärlärini fäth etdi. Bu qäläbälär ona Qüdsün ätrafýna kimi gälmäyä imkan verdi.<br />
Þähärin qärbindä härbi qärargah quran särkärdä buradan Qüdsün alýnmasý üçün keçirilän<br />
ämäliyyatlara rähbärlik etmäyä baþladý. Þähärin asanlýqla alýnmayacaðý böyük särkärdäyä<br />
aydýn idi. Çünki xaçlýlar burada möhkäm müqavimät nöqtäläri qurmuþ vä þähärä yaxýn<br />
gälänläri hädäfä alaraq yerindäcä mähv edirdilär.<br />
Sälahäddin Äyyubi 1187-ci ilin sentyabr<br />
ayýnda bir-birinin ardýnca Fälästinin<br />
Beytullah, Asariya vä Zeytundað<br />
þähärlärini fäth etdi. Bu qäläbälär<br />
ona Qüdsün ätrafýna kimi gälmäyä imkan<br />
verdi. Þähärin qärbindä härbi qärargah<br />
quran särkärdä buradan Qüdsün alýnmasý<br />
üçün keçirilän ämäliyyatlara rähbärlik<br />
etmäyä baþladý. Þähärin asanlýqla alýnmayacaðý<br />
böyük särkärdäyä aydýn idi. Çünki<br />
xaçlýlar burada möhkäm müqavimät nöqtäläri<br />
qurmuþ vä þähärä yaxýn gälänläri<br />
hädäfä alaraq yerindäcä mähv edirdilär.<br />
Ona görä dä þähärä bir ox mänzili qädär<br />
yaxýnlaþmaq labüd ölüm idi. Belä ki, qaladan<br />
oxlar yaðýþ kimi yaðýrdý. Ona görä dä<br />
sultan Qüdsün þimaldan mühasiräyä<br />
alýnmasý barädä ämr verdi. Þähärä giriþçýxýþ<br />
tamamilä käsildi. Eyni zamanda þähärin<br />
qala divarlarýný daðýtmaq üçün daþatan<br />
aðýr mancanaqlar gätirildi vä onunla<br />
þähär daþ atäþinä tutulmaða baþladý.<br />
Þähärdä kömäksiz qalan xaçlýlar, nähayät,<br />
väziyyätin aðýrlýðýný baþa düþäräk täslim<br />
olmaq qärarýna gäldilär.1187-ci il, sentyabr<br />
ayýnýn sonunda Qüds að bayraq qaldýrdý<br />
vä þähär täslim oldu. Sälahäddin<br />
Äyyubi burada böyük alicänablýq göstäräräk<br />
täslim olanlara qarþý zor iþlätmädi.<br />
Halbuki 1-ci xaç yürüþü zamaný Qüdsü<br />
älä keçirän xaçlýlar burada 1 näfär müsälmana<br />
belä rähm etmämiþ, mäscidläri<br />
yandýrmýþ vä ya murdarlamýþdýlar. Üstälik,<br />
onlar uzun illär müsälman torpaqlarýna<br />
yürüþlär edäräk, ällärinä keçän äsirläri<br />
Qüdsä aparýr, onlarý dähþätli þäkildä<br />
edam edirdilär. Amma Sälahäddin Ýslam<br />
dininä çox baðlý vä Allahý häddindän artýq<br />
sevän þäxsiyyätlärdän idi. Ona görä dä o,<br />
Qüdsü älä keçirdikdän sonra xaçlýlar kimi<br />
häräkät etmädi. Qüdsün varlýlarý qýzýl-gümüþ<br />
veräräk canlarýný xilas etdilär. O, faðýrlarý<br />
isä äfv etdi vä onlara toxunmadý.<br />
Bundan sonra sultan Mäscidi-Aksaya gäldi,<br />
lakin xaçlýlar bu Allah evini dä pis günä<br />
qoymuþdular. Bunu görän Sälahäddin<br />
därhal ämr etdi ki, mäscidi tärtämiz yusunlar<br />
vä ätrafýný zibilliklärdän tämizläsinlär.<br />
Bunlar häyata keçirildikdän sonra<br />
Sälahäddin mäsciddä namaz qýldýrdý vä<br />
müsälmanlarýn bu müqäddäs þähärinin<br />
älä keçirilmäsinä yardým etdiyi üçün Uca<br />
Allaha dualar etdi. Sonraký günlärdä Sälahäddin<br />
þähärdä yandýrýlmýþ vä daðýdýlmýþ<br />
mäscidläri vä vaxtilä müsälmanlar<br />
yaþayan mähällälärdä yandýrýlaraq xaraba<br />
qoyulan evläri tämir etdirdi. Qýsa<br />
müddätdä Qüds yenidän quruldu. Ýslam<br />
dünyasýnýn böyük särkärdäsi xaçlýlardan<br />
färqli olaraq, þähärdäki kitab ählinä mäxsus<br />
olan ibadätgahlarý da tämir etdirdi.<br />
Bu, Qüdsdäki musävi vä xristian ähali täräfindän<br />
räðbätlä qarþýlandý. Qüdsün<br />
azad edilmäsindän sonra Sälahäddin<br />
xaçlýlarýn Fälästindäki digär þähärläri<br />
üzärinä yürüþü davam etdirdi. Mäqsädi<br />
Fälästini baþdan-baþa ävvälki kimi Ýslam<br />
yurdu etmäk idi. 1181-ci ildä Lazkiyä,<br />
Cäbälä vä Busrayý düþmän äsarätindän<br />
azad etdi. Sonra o, Antakyaný mühasiräyä<br />
aldý. Antakyanýn krali därhal ona sülh<br />
anlaþmasý baðlamaðý täklif etdi.<br />
Sälahäddin onun bu täklifini qäbul etdi<br />
vä täräflär arasýnda sülh anlaþmasý imzalandý.<br />
O, Antakya kralýna toxunmadan<br />
yürüþläri davam etdiräräk, Safed, Kevkeb<br />
vä Þevbeyi älä keçirdi.<br />
Þirüräkli Riçard äsir alýnýr<br />
Qüdsün täkrar Sälahäddin täräfindän<br />
älä keçirilmäsi Roma Papasýný täþviþä saldý.<br />
Papa Qärb ölkälärinä müraciät edäräk, onlarý<br />
müqäddäs yerläri düþmän älindän xilas<br />
etmäyä säslädi. Papanýn çaðýrýþý Qärbdä böyük<br />
häyäcanla qarþýlandý vä därhal minlärlä<br />
adam Þärqä yürüþ üçün küçälärä çýxdý. Papa<br />
III Klements Fransa, Ýngiltärä vä Almaniyadan<br />
gälän könüllülärdän täþkil olunan<br />
xaçlýlara komandanlýq etmäyi Qärbdä mäþhur<br />
olan särkärdäyä, þirüräkli Riçarda hävalä<br />
etdi.<br />
Onun komandanlýðý altýnda Þärqä<br />
üçüncü xaç yürüþü (1189-1192) baþladý.<br />
Xaçlý qoþunlarý Fransanýn kralý Filip Oqustün<br />
vä þirüräkli Riçardýn komandanlýðý altýnda<br />
gämilärlä Fälästinä yan aldýlar vä Sur<br />
ätrafýnda quruya çýxdýlar. Bu vaxt böyük särkärdä<br />
täräfindän Qüds alýnan zaman äsir<br />
götürülän vä sonra onun täräfindän baðýþlanan<br />
xaçlý äsgär vä zabitlär xäyanät yolu<br />
tutdular. Onlar bir dä Sälahäddinä qarþý döyüþmäyäcäkläri<br />
barädä ona verdikläri vädä<br />
xilaf çýxaraq xaçlý qoþunlarý ilä birläþdilär.<br />
(4)<br />
Sonra da düþmänä bälädçilik edäräk, onlarý<br />
Akka þähäri ätrafýna gätirdilär. Düþmän Akkaný<br />
mühasiräyä aldý. Sälahäddin düþmänin<br />
qurudan edilän hücumlarýný däf edir vä<br />
xaçlýlarý qaçmaða mäcbur edirdi. Lakin däniz<br />
täräfdän düþmänä här gün älavä qüvvälär<br />
gälmäkdä idi. Bu da Sälahäddinä düþmäni<br />
tamamilä mähv etmäyä vä mühasirä<br />
halqasýný qýrmaða imkan vermirdi. Akkanýn<br />
mühasiräsi 1191-ci ilin yayýna qädär davam<br />
etdi. Xaçlýlar bu qala ätrafýnda 10 min näfär<br />
itki verdilär. Bu arada þirüräkli Riçard Sälahäddinä<br />
xäbär göndäräräk Qüdsü därhal<br />
geri vermäyi täläb etmiþ vä onsuz da bu þähäri<br />
älä keçiräcäklärini lovðalýqla bäyan etmiþdi.<br />
Bu barädä ona mälumat çatdýran<br />
xaçlý elçilärinä böyük särkärdä: “Sizi buraya<br />
göndäränlärä deyin ki, hälä täläsmäsinlär.<br />
Bälkä, döyüþlärin birindän sonra onlar<br />
mändän baðýþlanmalarýný istäyäcäklär. Onlara<br />
bildirin ki, nä qädär saðam bir dä ayaqlarý<br />
Qüdsä däymäyäcäk. Yaxþýsý budur ki,<br />
vaxtýnda gäldikläri yerä qayýtsýnlar, yoxsa<br />
sonra gec olacaq”,-demiþdi. Häqiqätän dä,<br />
böyük komandan Qüdsü bir dä geri vermäk<br />
fikrindä deyildi. Ona görä dä düþmänlä<br />
uzun sürän mövqe döyüþlärini davam etdirirdi.<br />
Bu arada Qüdsün imkanlýlarýný öz täräfinä<br />
keçmäk vä onlarý da Sälahäddinin<br />
äleyhinä döyüþlärä säfärbär etmäk mäqsädi<br />
ilä þirüräkli Riçard qýzýný Qüdsün hakimi<br />
Adilä verdi. Bunun ardýnca onun oðlu Mälik<br />
Kamili xaçlý cäncaväri elan etdi. Amma<br />
bu da xaçlý komandanlarýna kömäk etmädi.<br />
Bütün <strong>Avropa</strong>dan säfärbär ediläräk göndärilän<br />
vä här gün saylarý vä gücläri artmaqda<br />
davam edän xaçlýlara qarþý Sälahäddin cäsarätlä<br />
döyüþmäkdä davam edirdi. Bu döyüþlär<br />
olduqca aðýr gedir vä müäyyän fasilälärlä<br />
aramsýz olaraq davam edirdi. Amma<br />
Ýslam äsgärlärindän sayca azý 10-15 däfä<br />
çox olan düþmän heç cür istäyinä nail ola<br />
bilmir, qarþý täräfin müqavimätini qýrmaqda<br />
aciz qalýrdý. Düþmäni üzücü müharibälärlä<br />
yorub äldän salan Ýslam dünyasýnýn böyük<br />
särkärdäsi 1192-ci ilin oktyabr ayýnda düþmänä<br />
qarþý olduqca cäsarätli vä gözlänilmäz<br />
bir hücum ämäliyyatý häyata keçirdi. Bu<br />
ämäliyyat zamaný xaçlýlarýn mäþhur komandaný,<br />
þirüräkli Riçard Sälahäddinin<br />
qähräman äsgärläri täräfindän äsir alýndý.<br />
Amma sultan äsir götürülän düþmän särkärdäsi<br />
ilä olduqca alicänab davrandý.<br />
Þirüräkli Riþard vä äsir alýnan digär xaçlý äsgärläri<br />
müäyyän þärtlärlä azad edildilär.<br />
Bundan älavä, xaçlýlara Qüdsdäki müqäddäs<br />
mäbädlärä här hansý problem olmadan<br />
ziyarät etmäk imkaný verildi. Daha sonra<br />
artýq baþý pozulmuþ kütläyä çevrilän vä<br />
Qüdsün alýnmasýnýn mümkünsüzlüyünü<br />
anlayan xaçlý äsgärlär vätänlärinä dönmäyä<br />
mäcbur oldular.<br />
Son qayýdýþ<br />
Bundan sonra Sälahäddin dincälmäk<br />
üçün Suriyaya qayýtdý. Ancaq düþmänlä<br />
uzun sürän müharibälär onu yormuþ vä gücdän<br />
salmýþdý. 1193-cü ilin qýþýnda Ýslam dünyasýnýn<br />
böyük oðlu xästäländi. 14 gün xästä<br />
yatdýqdan sonra - 1193-cü il mart ayýnýn 4-<br />
dä 56 yaþýnda Þamda väfat etdi. Onu Þam<br />
þähärindäki Mädräsätül Äziziyyä dä däfn etdilär.<br />
O, adýný dünya härb sänätinä qýzýl härflärlä<br />
yazdýra bildi. Sälahäddinin ölümündän<br />
sonra belä, düþmän bir dä Qüdsä ayaq basmaða<br />
cäsarät etmädi. Bu gün dä Sälahäddinin<br />
adý gäländä Qärb dünyasýnýn yuxusu qaçýr.<br />
O, milli mänsubiyyätindän - türk, kürd<br />
vä ya äräb olmasýndan asýlý olmayaraq, Ýslam<br />
dünyasýnýn vuran qýlýncý, Ýslamýn mühafizi<br />
idi.<br />
Günümüzdä islam aläminin belä bir<br />
qährämana böyük ehtiyacý var. Son<br />
SERÝAL10<br />
Yazýný<br />
internet<br />
materiallarý<br />
äsasýnda<br />
Äziz Mustafa<br />
hazýrlayýb.
11 TÜRKÝYE<br />
17-19 ÝYUl 2010 ZAMAN<br />
Cunta varsa hani dava!<br />
Genelkurmay Askerî Savcýlýðý'nýn<br />
kabul edilen iddianamesi izahý zor<br />
çeliþkiler ve hukukî hatalarla dolu. Albay<br />
Dursun Çiçek'i günah<br />
keçisi ilan edip, yangýnýn<br />
üst katlara sýçramasýna<br />
engel olunduðu yazýlýp<br />
çiziliyor. Savcýlýk, bunu<br />
baþarabilmek için kývrým<br />
kývrým kývranýyor.<br />
Ýddianamede Albay<br />
Çiçek'in, belgeyi üstlerinden<br />
emir almadan ve kendi baþýna<br />
hazýrlamak suretiyle, görevi kötüye kullanmak<br />
ve astlýk-üstlük münasebetini<br />
zedelemek suçlarýndan cezalandýrýlmasý<br />
istendi. Savcýlýk, Dursun Çiçek'in<br />
bile ne olduðuna tam karar verememiþ.<br />
Onu amiralliðe terfi edemediði<br />
için duyduðu kýzgýnlýk ve kýrgýnlýkla<br />
'millete komplo' belgesini hazýrlamakla<br />
suçluyor. Buna gerekçe olarak da<br />
sadece Taraf gazetesindeki bazý<br />
ifadeler gösteriliyor. Taraf, kendine<br />
gelen belgelerin kaynaðýný açýklarken<br />
Türk Silahlý Kuvvetleri'nde 'bazý uygulamalara<br />
ve YAÞ'taki terfilere tepki<br />
BÜLENT KORUCU<br />
Vurun eveti, kýrýn vesayetin belini...<br />
12 Eylül'deki referandum,<br />
demokratikleþmenin en önemli bir kilometre<br />
taþýdýr. Askerî vesayet rejiminin<br />
muhafýzlarý da bunun farkýnda.<br />
Onun için vesayetin medya ve siyaset<br />
ayaðý, topyekûn harekete geçerek, vatandaþýn<br />
kafasýný karýþtýracak<br />
yoðun bir kirletme ve<br />
karartma saldýrýsý<br />
yürütüyor. Onun için<br />
bütün AK Parti karþýtlarýný,<br />
harekete geçirmek<br />
istiyorlar. Referandumu,<br />
AK Parti için bir güven<br />
oylamasýna dönüþtürerek,<br />
demokratikleþmenin önünü kesmek<br />
istiyorlar.<br />
Bu toz dumaný daðýtacak, vesayetin<br />
belini kýracak ve Türkiye'de demokratikleþmenin<br />
önünü açacak en büyük fýrsat,<br />
12 Eylül'deki referandumdur. 12 Eylül'de<br />
çýkacak evet sonucu, bir anayasa deðiþikliði<br />
paketini onaylamaktan çok öte bir<br />
anlam taþýyor. Daha önce de anayasa<br />
deðiþiklikleri oldu. Ama hiçbiri darbe<br />
anayasasýnýn özüne dokunmadý. HSYK ve<br />
HÜSEYÝN GÜLERCE<br />
Türkiye'nin yeni siyaset üslûbu<br />
duyan' subaylarý iþaret etmiþti.<br />
Ýddianame, gazetenin savunmasýný<br />
Çiçek'e isnat edilen suça dayanak<br />
yapýyor. Çiçek, söz konusu<br />
belgeyi sýzdýrmakla da<br />
suçlanýyor. Ýhbarcý meçhul<br />
subaydan bahsederken<br />
doðrudan söylenmese bile<br />
Çiçek'in kastedildiði intibaý<br />
veriliyor. Ancak daha<br />
önemlisi ihbarcý subayýn<br />
'birçok arkadaþýyla birlikte<br />
cunta oluþumunda görev aldýðý' ileri<br />
sürülüyor. Suça konu belgeye 'yazý'<br />
diyebilmek için lügatlerden delil sunan<br />
savcýlýk, herhalde cunta kelimesinin<br />
manasýný biliyordur. 'Bir ülkede yönetime<br />
gayrimeþru yollardan el koymak<br />
üzere oluþturulan ekip, çete'ye verilen<br />
ad, cunta. O halde özel yetkili adli yargý<br />
mensubu savcýlarýn tespitleri doðrulanmýþ<br />
oluyor. Görev ve yetki alanlarýna<br />
girmediðinden askerî savcýlarýn cunta<br />
soruþturmasýna yönelmemeleri doðru,<br />
ama paralel soruþturmaya atýf yapýlabilir<br />
ve dosya tefrik edilebilirdi. Bu<br />
yapýlmadýðý gibi, duruþmalarý baþlayan<br />
Anayasa Mahkemesi'nin yapýsý ve üye<br />
seçimleriyle ilgili iki maddeyi çýkartýn, bu<br />
deðiþiklik de öze dokunma karakterini<br />
kaybeder. Zaten vesayetin yargý aðalarý,<br />
ondan bu iki maddeye karþý çýktýlar.<br />
Paketten çýkartýlmadýklarý için ondan<br />
þaþkýn, bitkin ve bedbin<br />
haldeler...<br />
12 Eylül'deki evet,<br />
vesayetin surlarýný yýkacaktýr.<br />
Sivil iradenin önündeki duvarlarý<br />
yerle bir edecektir. Çünkü<br />
o “evet”ten sonra, vesayetin<br />
medyasý da, partileri de asla<br />
bellerini doðrultamayacaktýr.<br />
Oy pusulasýna vurulan her evet, vesayetin<br />
belini kýracaktýr. 12 Eylül'deki evet, cuntacýlarýn<br />
da kimyasýný bozacaktýr. Türk<br />
Silahlý Kuvvetleri içinde, artýk cuntacý barýnamayacaktýr.<br />
Artýk hiçbir yerden cesaret<br />
alamayacaklardýr. Onlarý kimse koruyamayacak,<br />
himaye edemeyecektir. Onun<br />
için 12 Eylül'de hayýr çýkmasýný en çok<br />
isteyenler, cuntacýlar ve onlara destek<br />
verenlerdir. 12 Eylül'deki evet, Ergenekon<br />
davasýný da kurtaracaktýr. Ýþte görüyoruz,<br />
yargýlamaya müdahale edilip, oradaki<br />
sanýklar maðdur biçiminde gösteriliyor.<br />
Hem yakýþýksýz hem de hukuka aykýrý bir<br />
yaklaþým. Bir mahkemenin elindeki<br />
dosyaya yüksek mahkemelerin bile<br />
müdahale hakký yok; kaldý ki askerî<br />
savcýlýk... Ýddianamedeki çeliþkiler saymakla<br />
bitmiyor. Ýhbarcý subayýn söylediklerinin<br />
neredeyse tamamý doðrulandýktan<br />
sonra “Normal koþullarda deðil bir<br />
subayýn, komuta katýndaki komutanlarýn<br />
dahi tamamýna sahip olmasýnýn<br />
mümkün olmadýðý ayrýntýlý bilgilere sahip<br />
olmasý dikkat çekmektedir.” deniliyor. Ýki<br />
sayfa sonra ise 2007 tarihli bilgi destek<br />
planý baþlýklý belgenin sayý bölümünde<br />
yazým hatasý yapýldýðý ileri sürülerek “En<br />
tecrübesiz personelin bile yapmayacaðý<br />
dikkate alýnarak, ihbarcýnýn Türk Silahlý<br />
Kuvvetleri mensubu bir kiþi olmayabileceði<br />
kanaati güçlenmektedir.” cümlesi<br />
kuruluyor. Askeri Baþsavcýlýðýn, birinden<br />
birine karar vermesi gerekiyor. Ýhbarcý<br />
subay, cuntacý mý, en üst düzey komutanlarýn<br />
ancak sahip olabileceði bilgilere<br />
sahip mi, yoksa belgedeki sayýyý bile<br />
doðru yazamayacak kadar acemi ve TSK<br />
dýþýndan biri mi Savcýlýk, evrak imha<br />
iddialarýný da doðruluyor ama rutin bir<br />
bu dava sürecinde vesayetin bütün kirli ve<br />
kanlý çehresi ortaya çýktý. Cuntacýlar her<br />
gün biraz daha köþeye sýkýþýyor. Artýk<br />
kendilerini kurtarmak için günah keçilerine<br />
sarýlýyor, daha düne kadar kol kanat<br />
gerdikleri çiçeklerini, postallarýyla eziyorlar...<br />
Cuntacýlar, en çok Ergenekon<br />
davasýnýn adil hükmünden korkuyorlar.<br />
Çünkü vesayetin bütün payandalarý,<br />
biliyorlar ki Ergenekon davasý onlarýn<br />
saltanatýný bitirecek. Onun için bu davayý<br />
sulandýrmak, bulandýrmak, saptýrmak için<br />
bütün adamlarýný mevzilere sürdüler.<br />
Lakin baþaramadýlar. Eski çamlar bardak<br />
oldu. Bildik medyanýn, onlarý savunacak<br />
takati de kalmadý. Hangi yalaný, hangi<br />
numarayý, hangi kâðýt parçasýný, hangi<br />
boruyu, hangi “bir öyle bir böyle”yi savunacaklar<br />
Þimdi tek umutlarý referandum...<br />
Referandumdan hayýr çýkarsa,<br />
Ergenekon davasýný, ertesi gün tersine<br />
çevirme düðmesine basacaklar.<br />
Referandumdan hayýr çýkarsa -Allah<br />
korusun- iþte buraya yazýyorum, 12 Eylül,<br />
cuntacýlarýn bayramý olur...<br />
12 Eylül'deki referandum, bir irade<br />
beyanýdýr. Evet demek, vesayet kalksýn,<br />
demokrasi gelsin demektir. Evet demek,<br />
Erdoðan-Kýlýçdaroðlu görüþmesi, Türkiye'de yeni<br />
þekillenen siyaset tarzýnýn somut örneklerinden biriydi.<br />
Gerginlik yoktu. Suçlama, hatta kinaye yoktu.<br />
Taraflardan hiçbiri diðerine laf çarpma telaþýnda deðildi.<br />
Görüþme sonrasý basýna söylenen lâflar bir maç<br />
sonrasýnýn öfkeli tarafýndan gelmiyordu. Somut bir<br />
sorun, üstelik canýmýzý yakan en önemli sorun konuþuldu.<br />
Bilgi alýndý, bilgi verildi. Öneriler sýralandý. Sonuç:<br />
Terörün üstesinden gelme konusunda AK Parti<br />
hükümetinin baþý sýfatýyla Erdoðan'a ve anamuhalefet<br />
lideri Kýlýçdaroðlu'na daha fazla güven duyduk. Siyasî<br />
irade veya ortak siyasî akýl bu iþin ne<br />
kadarýnýn üstesinden gelebilirse, o<br />
kadarýnýn iktidar ve anamuhalefet partilerinden<br />
geleceðine inandýk.<br />
Bu iç açýcý tablo, aslýnda demokratik<br />
siyasetin en doðal hali. Enerji üretmek için<br />
elimizde iki zýt kutup olacak. Her sorun bu<br />
iki kutbun oluþturduðu manyetik<br />
alanda düzene girecek, çözüme<br />
kavuþacak. Bizler iktidarýn ve muhalefetin yaydýðý elektrikten<br />
istifade ederek güç-kuvvet toplayacaðýz ve<br />
aydýnlanacaðýz. Siyaset en az kayýpla çözüm üretecek,<br />
yanlýþlarý düzeltecek; rekabet ortamý her þeyi geliþtirecek,<br />
ilerletecek.<br />
Dünkü görüþmenin demokratik siyaset açýsýndan<br />
taþýdýðý olumlu anlamý en iyi bir varsayým üzerinden<br />
deðerlendirebiliriz. Görüþmede CHP tarafýný Baykal<br />
temsil etseydi bu kadar yapýcý bir sonuç elde etmek<br />
mümkün olur muydu Aradan çok uzun zaman<br />
geçmedi. Bu görüþmeden çýkýp basýn mensuplarýna<br />
görüþme hakkýnda bilgi veren kiþi, Kýlýçdaroðlu deðil<br />
de Baykal olsaydý “ülkeyi böldünüz” lafýný duymaz mýydýk<br />
“Ülkeyi böldünüz” sözünün Türkiye'yi tek parça<br />
halinde tutmaya katkýsý ne olabilir diye düþünmez<br />
miydik<br />
AK Parti lideri Tayyip Erdoðan 2001 yýlýndan beri<br />
yani tam dokuz yýldýr parti lideri olmasýna raðmen<br />
yeni kuþak politikacýlardan biri. Baykal doðrudan<br />
Demirel'in, Erbakan'ýn dünyasýnda liderlik tarzýný<br />
geliþtirmiþ bir Soðuk Savaþ politikacýsý idi. Kýlýçdaroðlu<br />
komplekssiz doðallýðý ile, siyasî yelpazenin sol<br />
kanadýnýn yeni kuþak politikasýný temsil ediyor. Demek<br />
artýk bir politika tarzý, bu politika tarzýnýn sahipleriyle<br />
birlikte ülkeye egemen oluyor. Soðuk Savaþ politikasý<br />
MÜMTAZ'ER TÜRKÖNE<br />
iþlem þeklinde geçiþtirerek suç unsuru<br />
göremediðini kaydediyor. Þüpheli ve<br />
tanýklarýn ifadesi hiç de rutin iþlem izlenimi<br />
vermiyor. Haberden birkaç gün<br />
sonra sivil memurlar dâhil bütün personel<br />
evlerinden çaðrýlarak gece gündüz<br />
temizlik yapýlmasý normal karþýlanabilir<br />
mi Þüpheli generallerden biri, 'daha<br />
önce yapýlmasý gerekirken ihmal edildiði<br />
için biriken malzemenin bir an önce<br />
imhasý sýrasýnda, tutanak tutulmasýndan<br />
sarfýnazar edilmiþ olabileceðini' söylüyor.<br />
Benzetmek gibi olmasýn karargâhý çöp<br />
eve çevirmiþler. Gece gündüz tam kadro<br />
iki günde zor temizlemiþ.<br />
SUÇ DUYURUSU: Poyrazköy Davasý<br />
sanýklarýndan Albay Ali Tükþen, Kardak'a<br />
giderken Zodyaklara benzini kredi kartlarýyla<br />
koyduklarýný ve aralarýnda para<br />
toplayarak peynir ekmek aldýklarýný<br />
anlatmýþ. Ya savaþ gemilerinin gitmeleri<br />
gerekseydi; ona kredi kartý mý dayanýr!<br />
Söyledikleri doðru ise dönemin bütün<br />
komutanlarýna görevi ihmal ve TSK'nýn<br />
muharebe kabiliyetine zarar vermekten<br />
dava açýlmalý. Doðru deðilse, Türkþen ve<br />
arkadaþlarý hakkýnda TSK'yý küçük<br />
düþürme ve astlýk-üstlük münasebetini<br />
zedelemekten soruþturma yapýlmalý.<br />
cuntacýlar da hesap versin demektir. Evet<br />
demek, yargý aðalarýnýn kast sistemini yýkmak<br />
demektir. Yargýyý, ideolojik<br />
esaretinden kurtarmak demektir. Evet<br />
demek, daha özgür, daha ileri, daha<br />
demokratik bir anayasa yapmanýn yolunu<br />
açmak demektir. Evet demek, bütün<br />
darbe zeminlerini berhava etmek demektir.<br />
Evet demekle, vesayetin yapýsýna ilk<br />
defa darbe vurulacaktýr.<br />
Evet demekle, 27 Mayýs'ta, 12 Mart'ta,<br />
12 Eylül'de iþkence gören, katledilen, kaný<br />
yerde kalan bütün gençlerin, bütün<br />
mazlumlarýn, maðdurlarýn hesabý sorulacaktýr.<br />
Faili meçhullerin hesabý sorulacaktýr.<br />
Uður Mumcu'nun, Abdi Ýpekçi'nin,<br />
Doðan Öz'ün, nicelerinin tetikçilerini<br />
azmettirenlerin yakasýna yapýþýlacaktýr.<br />
Evet demek siyasetle, AK Parti'yle<br />
asla ilgili deðildir. Bu referandum,<br />
particiliðin de, politikanýn da çok<br />
üstündedir. Evet demekle, bir karanlýk<br />
dönem bitecek, aydýnlýk Türkiye'nin þafaðý<br />
sökecektir.<br />
Hayýr isteyenlerin afralý tafralý laflarýna<br />
bakmayýnýz. Cuntacýlara yol ve cesaret<br />
vermeyiniz. Vurun evet mührünü, kýrýn<br />
vesayetin belini...<br />
içerikten çok þekille ilgiliydi. Bugün bile ne söylendiði<br />
ile deðil de, nasýl söylendiðiyle ilgilenenler hâlâ Soðuk<br />
Savaþ dünyasýnda yaþayanlardýr. Siyasî rekabet, sýcak<br />
çatýþmaya dökülmemiþ savaþ teknikleri ile yürütülür,<br />
caydýrýcýlýk ön planda dururdu. Sonuç almak psikolojik<br />
üstünlüðe baðlýydý. Seçmen, psikolojisi ile yani korkularý<br />
ve endiþeleri ile yakalanýr ve kontrol<br />
edilirdi. Bir politika ya toptan reddedilir<br />
ya da toptan kabul edilirdi. Totaliter ideolojilerin<br />
dünyasýnda nüanslar arasýna<br />
çözümler yerleþtirmek mümkün deðildi.<br />
Türk Silahlý Kuvvetleri hâlâ Soðuk<br />
Savaþ denklemine uygun bir kurum<br />
olarak varlýðýný devam ettiriyor.<br />
Ordu'nun kendisini baðlayacaðý ve düþmanlarý<br />
karþý tarafa yerleþtireceði ideoloji arayýþý ve bu ideoloji<br />
arayýþýný laiklik üzerinden yürütmesi, Türkiye'nin<br />
þartlarýnýn deðil Soðuk Savaþ'ýn kýsýr ve dar dünyasýndan<br />
kalma bir alýþkanlýk olarak devam etti. Bir ideolojisi<br />
olan ve elindeki silahlarla bir ideolojiyi korumaya<br />
çalýþan bir ordu ne iþinize yarar Bugün içinden çýkamadýðýmýz<br />
terör sorununun, bu kadar büyümesinin<br />
arkasýnda bu keskin ideolojik sertliklerin ve akýldýþýlýðýn<br />
izleri durmuyor mu<br />
Saadet Partisi'nin hafta sonu yaptýðý kongrede,<br />
Numan Kurtulmuþ'un Necmettin Erbakan'a karþý<br />
kazandýðý zafer, Soðuk Savaþ politikacýlarýnýn artýk<br />
toplumda karþýlýðý olmadýðýnýn bir göstergesi. Lâf<br />
üzerine koca koca dünyalar inþa eden Erbakan'ýn A<br />
takýmý bugün kime ne anlatabilir<br />
Türkiye'de politika tarzý ve üslûbu deðiþiyor. Bu<br />
durum demokrasinin kökleþmesi, saðlamlaþmasý adýna<br />
bir ilerlemeyi yansýtýyor. Bu yeni tarza direnenlerin,<br />
Soðuk Savaþ sayesinde var olanlardan ibaret kalmasý<br />
tesadüf olabilir mi Biri Stalinist ve Maocu savaþ taktikleri<br />
ile var olmuþ bir örgüt ve onlarýn siyasî uzantýsý,<br />
diðeri sertliðini kelimelere yükleyen bir parti lideri.<br />
Kýlýçdaroðlu-Erdoðan görüþmesini eski tarzýn<br />
tedavülden kalkmasý ve yeni tarzýn egemenliði olarak<br />
yorumlamak bana çok mantýklý geliyor.<br />
Tarihin yazacaðý<br />
fedakârlýk!<br />
Ertuðrul Özkök eskiden daha ince akýl<br />
yürütmeler yapardý. Çok iyi bildiði toplum<br />
mühendisliði yöntemini daha iyi kullanýrdý.<br />
Nedendir bilinmez, bu özelliðini konuþturmada<br />
eskisi kadar baþarýlý deðil! Kýlý kýrk<br />
yararak, bin kuyruðu birbirine dolandýrmadan<br />
sunduðu düþünceler artýk birbirine<br />
dolanýyor. Sadece birbirine deðil, kendi<br />
ayaðýna da.. Geçtiðimiz günlerde baþlattýðý<br />
tartýþma, gizli ýrkçýlýðýný, kibrini ele verince,<br />
üzülüp “Hu, Daðdaki Arkadaþ iþittin mi”<br />
baþlýklý bir yazý kaleme almýþ. 'Kimyasal Ali'<br />
sýfatýný uygun gördüðü daðdaki arkadaþlarýna,<br />
birlik, beraberlik korosunu þikâyet ediyor!<br />
Baþtan aþaðýya sorunlu olan yazýdaki en<br />
vahim yan; Özkök'ün kafasýndaki Kürtlük<br />
algýsý. Sosyoloji bildiðini iddia eden Özkök,<br />
milyonlarca insandan oluþan bir toplumu<br />
tarif ederken, bütün kategorileri atlayýp,<br />
Kürtlüðü bir özelliðe indirgiyor Özkök'ün<br />
kafasýndaki Kürtler, elinde silah daðda<br />
dolaþanlar,<br />
adam öldürenler!<br />
Kürt'ten<br />
bunu anlýyor<br />
sadece. Ve<br />
bunu anladýðý<br />
için de; birlikte<br />
BEJAN MATUR<br />
yaþama adabý, kültürü hakkýnda, kendisini<br />
ders verecek konumda görüyor. Özkök'ün<br />
Kürtlere ders verirken kurduðu mantýk daha<br />
baþtan, meseleyi anlamasýna engel. Halbuki<br />
Kürt meselesi, Türkler ile Kürtler arasýnda,<br />
birlikte yaþamanýn zeminini çürüten nedenlerden<br />
doðmuþ deðil. Aksine Türklerin ve<br />
Kürtlerin hemfikir olduðu, rejimin homojen<br />
ulus-devlet saplantýsýndan kaynaklanan bir<br />
sorundan söz ediyoruz. Cumhuriyet'le<br />
baþlayan, Türk dýþýndaki unsurlarý<br />
Türkleþtirme arzusu sona erince, rejimden<br />
memnun olanlar, sarsýlan devlet-toplum<br />
iliþkisini diri tutmanýn yolunu, rejim sorunu<br />
halklar arasýndaki bir sorunmuþ gibi göstermekte<br />
buluyorlar. Özkök'ün Türkler ve<br />
Kürtler diye iki homojen kategori oluþturup,<br />
bunlarý bir hiyerarþide tanýmlamasý, ancak o<br />
telaþla açýklanabilir. Bu mantýkta Özkök'ün<br />
temsil ettiði Türkler, olgun, birlikte yaþamanýn<br />
gereklerini ve adabýný bilen. Kürtler<br />
ise tam tersi. 'Sizi kabul ederek özveride<br />
bulunacaðýz ama siz de, birlikte yaþamanýn<br />
adabýna uyun!' demeye getiriyor. Yani<br />
görgülü olun. Yoksa çamurlu ayaklarýnýzla<br />
kapýda kalýrsýnýz! Bu dersi verirken<br />
sergilediði kibri ve yukarýdan bakýþý anlamak<br />
mümkün olmadýðý gibi, kendisini bu soruyu<br />
sormaya yetkili görmesini anlamak da güç<br />
Kiþisel kýsmý bir yana, iddia ettiði<br />
genelde oldukça sorunlu: Toplumun<br />
tamamýný ilgilendiren bu kadar aðýr ve acýlý<br />
bir konuda, marjinal denilebilecek þiddeti,<br />
Kürtlerin tamamýnýn onayladýðýna dair kaç<br />
veri var elinde Kaç istatistik Hangi verilere<br />
dayanarak Kürtler baþlýðýný, silah ve adam<br />
öldürme ile eþitliyor, özdeþ kabul ediyor<br />
Türk, Kürt hemen herkesi üzen ölümler ve<br />
kayýplar konusunda nasýl oluyor da akla<br />
kara mantýðýna baþvuruyor Özkök'ün mantýðýnda<br />
daðdakilerin tamamý Kürt, ovada<br />
ölenler Türk. Daðdakiler arasýnda sayýlarý az<br />
olmayan Türkleri ve ovada ölenlerin önemli<br />
kýsmýný oluþturan Kürtleri bir kalemde atlýyor.<br />
Halbuki PKK'nýn halkla ilgili bir sorun<br />
olmadýðýný, rejimle ilgili bir sorun olduðunu<br />
bilmez deðil. Ýmralý'nýn bütün görüþme notlarýna<br />
raðmen Özkök'ün, sorunu hâlâ<br />
Türkler ve Kürtler arasýnda yaþanýyormuþ<br />
gibi göstermesi, ancak iki þeyle açýklanabilir;<br />
Ýlki artýk gizlenemeyen ýrkçýlýktýr. Ýkincisi; gizli<br />
ajanda. Ve bu ajandada kurgulananlar,<br />
devletin demokratikleþmesini engelleme<br />
hedefine dönük. Týpký sivil vesayet tartýþmasý<br />
gibi, Özkök'ün baþlattýðý tartýþma da,<br />
toplumu kutuplaþtýrmak çabasýndan kaynaklanýyor.<br />
Çünkü kutuplaþan, zihinsel<br />
algýlarý keskinleþen bir toplumda devleti<br />
demokratikleþtirmek çok daha zordur. Düne<br />
kadar yok saydýðý Kürtlüðü, kabul ettiði noktada,<br />
sadece çatýþmanýn öznesi olarak sunmak,<br />
'Kürtler var ama þiddetten baþka yol<br />
bilmezler' demek, yeni bir çatýþma alaný<br />
yaratarak o kimliði kontrol etme iddiasýndan<br />
kaynaklanýyor. Toplumun gidiþatýna yön<br />
verme hakkýný sadece kendisinde gören bir<br />
efendi yanýlsamasý. Nasýl bir efendilikse
12 ÜZ - ÜZÄ<br />
17-19 ÝYUL 2010 ZAMAN<br />
Üzeyir Gündüz: “Äsärlärimdä<br />
nävälärimin düþüncälärinä dä yer veriräm”<br />
Xäbär verdiyimiz kimi, Türkiyänin tanýnmýþ uþaq yazýçýsý, tärcümäçi, pedaqoq,<br />
müxtälif säpkili 60-a yaxýn kitabýn müällifi, Uþaq Ädäbiyyatçýlarý<br />
vä Sänätçiläri Birliyi Därnäyinin rähbäri, Milli Tähsil Nazirliyi Uþaq Kitablarý<br />
Näþr Mäslähätläþmä Täþkilatýnýn baþçýsý vä Uþaq Ädäbiyyatçýlarý Birliyi<br />
Ýdarä Heyätinin üzvü Üzeyir Gündüz ölkämizä säfäri çärçiväsindä qäzetimizi<br />
dä ziyarät edib. Ziyarät zamaný onunla hämsöhbät olmaqla yanaþý,<br />
bizi düþündürän suallara da cavab almaða çalýþdýq.<br />
Uþaq Ädäbiyyatçýlarý vä Sänätçiläri Birliyi Därnäyinin rähbäri,<br />
Tähsil Nazirliyi Uþaq Kitablarý Näþr Mäslähätläþmä Täþkilatýnýn baþçýsý<br />
ÜZEYÝR GÜNDÜZ<br />
FOTOLAR: RÄÞAD ZALOV<br />
SÄMÄD MÄLÝKZADÄ, QVAMÝ MÄHÄBBÄTOÐLU<br />
- Üzeyir bäy, ädäbiyyat aläminä nä vaxt üz<br />
tutmusunuz<br />
-“Bärbär Emin usta” adlý ilk hekayämi<br />
liseydä oxuyarkän yazmýþam.<br />
Hämin hekayä “Mäktäb ailä birlikläri” jurnalýnda<br />
därc olunub. Ädäbiyyat müällimimiz hekayäni<br />
oxuyandan sonra mänä bäzi iradlarýný<br />
söylädi. Älavä etdi ki, gäräk därc olunmazdan<br />
öncä yazýný mänä göstäräydin. Nä isä... Bundan<br />
sonra özümdä yazmaq bacarýðý olduðunu<br />
duydum. Amma uþaq ädäbiyyatýný seçmäyimin<br />
xüsusi bir säbäbi var.<br />
- Bälkä, uþaq dünyasýna baðlanmaðýnýzýn özäl säbäbini dä<br />
deyäsiniz<br />
- Män beþ-altý yaþýmda olanda anam sümük<br />
xärçängi xästäliyinä tutulmuþdu. O, xästäxanada<br />
müalicä olunurdu. Näqliyyatýn vä rabitänin<br />
zäif inkiþaf etdiyi o dövrdä anamýn yanýna<br />
gedib onu görä bilmädim. Beläcä, 3-4 ay<br />
onun üzünä häsrät qaldým. Bir gün bacým qaça-qaça<br />
gälib mänä xäbär verdi ki, anamýz gälib.<br />
Män dä sevinclä onu qarþýlamaða qaçdým.<br />
Lakin nä män onun boynuna sarýla bildim, nä<br />
dä o mänim. Çünki anamýn çarpayýsý ilä mänim<br />
aramda nänäm oturmuþdu. O vaxtlar yaþadýðýmýz<br />
bölgädä belä bir adät-änänä var idi:<br />
ana vä atalar valideynlärinin, ya da bir baþqalarýnýn<br />
yanýnda öz uþaqlarýný nä qucaqlarýna<br />
ala, nä dä ki, onlarý öpüb oxþaya bilärdilär. Bu,<br />
ayýb sayýlýrdý. Sonradan bu ähvalatý ana häsräti<br />
çäkän bütün uþaqlar adýna yazmaq istädim<br />
vä yazdým. Bu hadisä ilä baðlý “Analar vä quzular”<br />
adlý bir hekayä yazdým. Elä o adda da bir<br />
kitabým çýxdý.<br />
- Siz müällimliklä dä mäþðul olmusunuz. Ümumiyyätlä,<br />
bu sahänin bädii yaradýcýlýðýnýzda rolu olubmu<br />
- Mänim qälämä aldýðým mövzularýn äksäriyyäti<br />
mäktäb illärindäki müþahidälärimlä<br />
baðlýdýr. Bununla baðlý bir nümunä söylämäk<br />
istäyiräm: Ordu þähärindä müällimlik edirdim.<br />
Leysan yaðýþlý bir cümä günü idi. Uþaqlarý<br />
evlärinä yenicä yola salýb, otaðýmda oturmuþdum<br />
ki, birdän qapý döyüldü. Gälän üstbaþýndan<br />
kasýblýðý açýq-aydýn bilinän 10-12<br />
yaþlý bir qýz idi. O, älindä tutduðu 3 ädäd yüzlirälik<br />
äsginazý mänä göstärib dedi: “Müällim,<br />
uþaqlar daðýlýþarkän bu pullar kimdänsä düþüb.<br />
Sahibini tapmadýðým üçün sizä üz tutdum”.<br />
Män dä dedim ki, qýzým, bu yaðýþlý havada<br />
niyä geri dönmüsän Bazar ertäsi därsä<br />
gäländä gätirä bilmäzdinmi Uþaq mänä nä<br />
desä yaxþýdýr: “Müällim, bir däfä därsdä demiþdiniz<br />
ki, qul haqqý ilä ölmäk çox böyük günahdýr.<br />
Män dä bazar ertäsinä kimi sað qalacaðýmý<br />
haradan bilim” Onun bu sözlärindän<br />
sonra elä bil baþýma qaynar su töküldü... Vä elä<br />
isti-isti bu olayla baðlý bir hekayä yazdým.<br />
- Üzeyir bäy, häyata uþaq gözü ilä baxmaq, uþaq kimi<br />
düþünmäk sizin üçün çätin deyil ki<br />
- Ümumiyyätlä, mänä elä gälir ki, uþaqlar<br />
üçün yazmaq daha çätindir. Bu sahädän yazan<br />
här käs, uþaq dünyasýnýn bilicisi olmalýdýr. Onlar<br />
balacalarýn düþüncälärinä, xäyallarýna yol<br />
göstärmäyi bacarmalýdýrlar. Belä yazarlar uþaq<br />
psixologiyasýný yaxþý mänimsämälidirlär. Bir<br />
sözlä, yazar özünü o çocuðun yerinä qoymalýdýr.<br />
Äks halda, o, uþaqlarla dil tapa bilmäz.<br />
Unutmayaq ki, böyüklär oxuduqlarý, yaxud<br />
gördükläri bu vä digär hadisäni özläri üçün<br />
analiz edir, müäyyän näticälärä gälirlär. Ancaq<br />
uþaqlarda bu, belä deyil. Onlar fotokamera kimi<br />
näyi görsälär, eþitsälär, onu yaddaþlarýna<br />
häkk edär vä täqlid edärlär.<br />
- Sizin fikrinizcä, bu gün uþaq ädäbiyyatý müasir<br />
uþaqlarýn täfäkküründän geri qalmýr ki<br />
- Män belä düþünmüräm.<br />
- Uzeyir bäy, uþaq ädäbiyyatýnýn hädäfi nä olmalýdýr<br />
- Mänim fikrimcä, mälumatlandýrmaq vä<br />
istiqamätländirmäk uþaq ädäbiyyatýnýn prioriteti<br />
deyil. Çünki ädäbi zövqü, pedaqoji qayðýný<br />
düþünmäk son däräcä yersizdir. Çünki uþaq<br />
yalnýz oxuduðu macäranýn dadýný qaçýrmayan,<br />
üräyindä poetik bir häzz buraxan, son däräcä<br />
cäld vä lirik bir izahatýn cadusuna qapdýrýr<br />
özünü.<br />
- Här bir yazýçýnýn vä täbii ki, uþaðýn öz naðýl dünyasý<br />
var. Son dövrlär texnikanýn inkiþafý, kompyuterlär uþaqlarýn<br />
naðýllara inamýna necä täsir göstärir<br />
- Bäzän bizdä belä fikir olur ki, niyä olmayan<br />
þeyläri uþaqlarýn beyninä yeridirik Äslindä<br />
isä uþaqlarýn inkiþaf dövrlärini näzärä alaraq,<br />
naðýllarla elmi birläþdirib onlara täqdim<br />
etmäk lazýmdýr. Belä baxanda yer üzündä bütün<br />
gerçäklär äslindä bir xäyaldan baþlayýr.<br />
Naðýllar da uþaqlarýn xäyal dünyasýný geniþländiräräk<br />
onlara bir hädäf verir.<br />
- Sizcä, uþaq ädäbiyyatý yalnýz uþaða säslänän bir<br />
ädäbiyyatdýr<br />
- Xeyr. Män lirik vä poetik häzz buraxan<br />
gözäl bir äsärin yaþ särhädi tanýmadan här käs<br />
täräfindän zövqlä oxuna biläcäyinä inanýram.<br />
- Täxminän 60-a yaxýn kitabýnýz var. Bunlarýn arasýnda<br />
sizä än yaxýn, doðma olaný hansýdýr<br />
- Täbii ki, här äsärim mänä doðmadýr. Lakin<br />
bu sýrada män “Täk qanadlý göyärçin” adlý<br />
bir kitabýmý bir qädär färqländirmäk istärdim.<br />
Hämin kitabda kändli bir uþaðýn häyatýndan<br />
bähs etmäklä yanaþý, öz häyatýmdan da<br />
müäyyän parçalar älavä etmiþäm. Zännimcä,<br />
elä bu säbäbdän o mänä daha äzizdir. Onu da<br />
deyim ki, bu kitabým 1987-ci ildä Türkiyänin<br />
Mädäniyyät Nazirliyinin “Uþaq ädäbiyyatý”<br />
mükafatýna layiq görülüb. Yeri gälmiþkän,<br />
Türkiyä Yazýçýlar Birliyi mäni “2000-ci ilin<br />
Uþaq Ädäbiyyatçýsý” mükafatýna da layiq görüb.<br />
Bu mükafat hansýsa bir kitabýma<br />
görä deyil, uþaq ädäbiyyatý sahäsindäki<br />
xidmätlärimä görä verilib.<br />
- Sizin xarici ädäbiyyatdan tärcümälär<br />
etdiyinizi dä bilirik. Bu sahädä xidmätläriniz<br />
vä düþüncäläriniz barädä nä deyä bilärsiniz<br />
- Män äsasän fransýz dilindän,<br />
eläcä dä baþqa dillärdän<br />
fransýzcaya tärcümä<br />
olunmuþ äsärläri<br />
tärcümä ediräm. Özü<br />
dä elä sänätkarlara<br />
müraciät ediräm ki,<br />
onlarýn äsärlärinin<br />
dünya uþaq ädäbiyyatýnda<br />
xüsusi<br />
yeri var. Onu da<br />
deyim ki, burada<br />
äsas mäqam<br />
täkcä hansýsa<br />
äsäri tärcümä<br />
xätrinä tärcümä<br />
etmäk deyil. Äsas mäsälä tärcümä etdiyin<br />
äsäri öz dilindä ifadä olunduðu kimi verä<br />
bilmäkdir. Bu, çox ähämiyyätlidir.<br />
- Hansý xarici uþaq yazýçýlarýný daha çox bäyänirsiniz<br />
- Dünya uþaq ädäbiyyatýnda xüsusi yeri<br />
olan vä xäyal gücü geniþ olan italyan yazýçý<br />
Covan Rodarini çox bäyäniräm. O, öz äsärlärindä<br />
uþaqlara azad düþünä bilmäk bacarýðý<br />
aþýlayýr. Yeri gälmiþkän, o, hätta kitablarýnýn<br />
näþr olunduðu bir dövrdä häbsxanaya da salýnmýþ<br />
bir yazýçýdýr. Onun “Telefon hekayäläri”<br />
vä “Soðan oðlan” kitablarýný tärcümä etmiþäm.<br />
- Sizin türk ölkälärinin yazarlarý ilä älaqäläriniz varmý<br />
Yeri gälmiþkän, Azärbaycan uþaq ädäbiyyatý ilä baðlý<br />
sizin fikirlärinizi dä öyränmäk maraqlý olardý...<br />
- “Qardaþ qälämlär” adlý bir jurnal näþr<br />
edirik. Hämin jurnalda türk ädäbiyyatýndan<br />
än yaxþý nümunäläri veririk. Azärbaycan uþaq<br />
ädäbiyyatýna gäldikdä isä, Zahid<br />
Xälilin vä Füzuli Äsgärlinin<br />
adýný xüsusi qeyd<br />
etmäk istärdim.<br />
- Söhbätä baþlamazdan<br />
ävväl “Tumurcuq”<br />
qäzetini maraqla<br />
väräqlädiyiniz<br />
diqqätimizdän yayýnmadý.<br />
Qäzet sizä<br />
necä täsir baðýþladý<br />
- Ýnamla deyä<br />
biläräm ki,<br />
“Tumurcuq”un<br />
özünämäxsus qäzetçilik xüsusiyyätläri var. Bu<br />
qäzet, ilk növbädä, tärtibatý ilä färqlänmäklä,<br />
özünün daha çox bilgiläri ilä dä diqqäti çäkir.<br />
Uþaqlarla yanaþý, böyüklär üçün dä däyärli qäzetdir...<br />
- Üzeyir bäy, sizin dä näväläriniz var. Onlar üçün necä<br />
babasýnýz<br />
- Ýki qýz vä bir oðul atasýyam. 6 näväm dä<br />
var. Nävälärimi çox seviräm. Onlara olan sevgim<br />
övladlarýmla müqayisädä färqlidir. Män<br />
nävälärimlä zarafatlaþýr, bäzän dä onlarý belimä<br />
mindirib gäzdiriräm. Onlar da bu kimi häräkätlärimdän<br />
xüsusi zövq alýrlar. Äslindä bizim<br />
dä istädiyimiz elä budur. Bütün ana-atalar<br />
öz övladlarýna sevgi göstärmälidirlär... Hätta<br />
äsärlärimdä nävälärimin düþüncälärinä yer<br />
veriräm.<br />
- Övladlarýnýzýn peþä seçimindä sizin rolunuz necä<br />
olub Ailädä demokratiksiniz, yoxsa...<br />
- Övladlarýmýn arasýnda mänim yolumu<br />
davam etdirän kiçik qýzýmdýr. O, ixtisasca ätraf<br />
mühit üzrä mühändis olsa da, yazmaða meyli<br />
çoxdur. Oðlum Þamil isä iqtisadçýdýr. O, tähsilini<br />
davam etdirmäk üçün Avstraliyaya<br />
gedib. Härdän mändän soruþurlar ki, bir<br />
oðlun var, onu da göndärmisän dünyanýn<br />
o biri baþýna. Halbuki, onu män<br />
göndärmädim, özü getmäk istädi. Zännimcä,<br />
buradan da demokratik, yaxud<br />
mühafizäkar düþüncäli olub-olmamaðýmý<br />
müäyyän etmäk çätin deyil.<br />
- Üzeyir bäy, sizä yeni yaradýcýlýq uðurlarý<br />
arzulayýrýq. Ümid edirik ki, bu, Azärbaycana ilk<br />
vä son säfäriniz olmayacaq vä äsärlärinizin respublikamýzda<br />
näþri ilä baðlý addýmlar atacaqsýnýz.<br />
- Sizinlä eyni düþüncädäyäm vä inanýram<br />
ki, Allah qismät edärsä, hämin<br />
istäklär gerçäkläþäcäk.<br />
Yenidän görüþmäk<br />
ümidi ilä...
13 QÄMÝÞ<br />
17-19 ÝYUL 2010 ZAMAN<br />
PROJEKTOR ÝÞIÐINDA<br />
ROMAN, QÄZÄL YAZILMAZ.<br />
QVAMÝ MÄHÄBBÄTOÐLU<br />
Avtobusda<br />
- Ay uþaq, mägär mäktäbdä<br />
sänä böyüklärä<br />
yer göstärmäyi öyrätmäyiblär<br />
- Hälä ki yox, ay nänä,<br />
o mövzunu müällimimiz<br />
tätildän sonraya<br />
saxlayýb.<br />
Pensiyalar<br />
qaldýrýlýr<br />
Fotoqraf<br />
zarafatý<br />
Gülümsäyin,<br />
cänablar, çäkirlär...<br />
ayaðýnýzdan.<br />
Müþahidä<br />
Ämäkdar artistlärin<br />
arasýnda eläläri<br />
var ki, suda boðulsalar,<br />
kal säsläri<br />
ilä kömäyä<br />
adam da çaðýra<br />
bilmäzlär.<br />
Häkim<br />
- Laçýn, Kälbäcär därmanlarýný...<br />
- Häkim bu däfä hansý<br />
därmanlarý mäslähät<br />
gördü!<br />
“Män bir þair,<br />
sän bir öküz”<br />
Xalq þairi Hüseyn Arif<br />
qäbul otaðýnda xeyli<br />
gözlädikdän sonra mämurun<br />
kabinetinä girir.<br />
Hansýsa bir sänäd lazým<br />
imiþ. Þair özünü täqdim<br />
edir. Mämur deyir: “Män<br />
sizi tanýmadým”. Þair<br />
özünü sýndýrmýr vä acýacý<br />
güläräk deyir:<br />
“Tanýmadýn dedin,<br />
bu düz,<br />
Qarýn þiþib, enlänib üz,<br />
Män bir þair,<br />
sän bir öküz<br />
Hardan tanýyasan mäni”<br />
Müdirlä söhbät<br />
Väli adlý iþçi räisinä deyir:<br />
- Räis, Häsän mändän çox maaþ<br />
alýr, män isä...<br />
- Axý siz heç nä etmirsiniz.<br />
- Mägär Häsän mändän çox heç<br />
nä edir- deyä iþçi sual edir.<br />
Yaxþý ki...<br />
Aktyor Ýlham Namiq Kamal hämkarý<br />
Atabala Säfärovla söhbät edir:<br />
- Eþitmiþäm, bizim kaman ustamýz<br />
Habil Äliyevin maþýný<br />
tez-tez xarab olduðundan yolun<br />
yarýsýný maþýnla, yarýsýný<br />
da piyada gedir.<br />
- Yaxþý ki, kiþinin täyyaräsi yoxdur,<br />
yoxsa kiþi lap äldän düþärdi,-deyä<br />
Atabala mäsäläyä münasibätini<br />
bildirir.<br />
- Deyäsän, siz bizä<br />
qarantiya talonu<br />
vermäyi unutdunuz...<br />
VVAQ<br />
Müsälmanýn sonraký aðlý...<br />
Belä getsä, vallah-billah, män havalanacaðam.<br />
Bäri baþdan deyim ki, bu havalanmaðý heç dä uçmaq,<br />
cuþa gälmäk, yaxud da ruhlanmaq anlamýnda<br />
deyil, sadäcä, aðlý baþýnda oynamaq kimi baþa<br />
düþün. Yäqin deyäcäksiniz, balam, yenä nä olub,<br />
nä baþ verib ki, aðlýn baþýnda belä cövlan edir Elä<br />
isä täläsmäyin. Mäþädi Ýbadýn sözü olmasýn, ay<br />
camaat, mägär 5-6 il öncä çox hörmätli merimiz<br />
Hacýbala müällim Abutalýbov alämä car çäkib demädimi<br />
ki, bäs bu tramvay <strong>Avropa</strong> þähärlärinä uyðunlaþdýrmaq<br />
istädiyi Bakýmýza yaraþmýr Yäqin<br />
deyäcäksiniz ki, älbättä, dedi. Mägär o, bu än ucuz<br />
näqliyyat növünä “sovetdänqalma” damðasý vuraraq,<br />
onu ekologiyaya ziyan yetirmäkdä suçlamadýmý<br />
Yäqin deyäcäksiniz, älbättä, suçladý. Üstälik,<br />
“dürlü-dürlü” faktlarla onun häddindän çox<br />
elektrik israfçýsý olduðunu sübut etmädimi Yäqin<br />
deyäcäksiniz ki, täbii ki, etdi. Näticädä, onun yollarýný<br />
sökdülär, yerindä binalar, villalar ucaltdýlar.<br />
Polad relslär, satýlan tramvay vä tramvay yollarý<br />
hesabýna kimlärsä ciblärini doldurdu. Tramvaysýz<br />
yaþaya bilmäyäcäklärini hiss edän trolleybuslar da<br />
þähäri tärk etmäklä intihar etdilär. Bu prosesdän<br />
sonra Baký texniki baxýmdan köhnä, nasaz avtobuslarla<br />
dolduruldu. Hämin avtobuslar þähärin<br />
atmosferini birä-beþ zähärlädi. Üstälik, týxaclar<br />
yaratmaqla camaatýn äsäbi ilä oynadý...<br />
Hä, deyäsän, gälib yetiþdik mätläb üstünä...<br />
Bäli, ay camaat, mälumunuz olsun ki, Baký Þähär<br />
Ýcra Hakimiyyätinin baþçýsý Hacýbala Abutalýbov<br />
bu yaxýnlarda paytaxtýn Qaraþähär hissäsinin<br />
bärpa vä inkiþafý haqqýnda unikal bir qärar qäbul<br />
edib. Verilän mälumatlara inansaq, sahäsi 221<br />
hektar olacaq bu ärazi tamamilä að günä çýxacaq.<br />
Vä Qara þähär Að þähär adlandýrýlacaq. Að þähär<br />
häm dä näqliyyatýn yeni þäbäkäsi ilä universal<br />
olacaq. Yäni burada digär näqliyyat vasitäläri ilä<br />
yanaþý, tramvay da fäaliyyät göstäräcäk. Äcäba,<br />
belä isä niyä merimiz Bakýdaký mövcud tramvay<br />
xätlärini sökdürdü Niyä bir vaxtlar tramvay görmäk<br />
istämäyän mer Að þähärdä tramvay görmäk<br />
istäyir Nä baþ verib ki, mähz merimiz indi tramvay<br />
eþqinä düþüb Axý 6-7 ildän sonra bu tramvayýn<br />
näyi vä harasý onun xoþuna gälib Tramvayýn<br />
än faydalý näqliyyat növü olmasý- Xeyr, çünki ärz<br />
etdim ki, merimiz onu faydalý saymayýb. Tramvayýn<br />
tez-tez onun yuxusuna girmäsimi- Yox. Çünki<br />
merimiz här yetäni yuxusuna girmäyä qoymur.<br />
Bälkä, o qaz vurub, qazan doldurmaq istäyir-<br />
Xeyr, nädän ki, daha onun boþ qazaný yoxdur. Nakones,<br />
bäs näyi Bu saat ärz eläyim. Bax o söhbätdän<br />
sonra yazarlar onu quru yuyub, yaþ särdilär.<br />
Merimiz dä arif adamdýr axý. Görünür, ötän bu<br />
müddätdä o, çox oturub fikirläþib vä yanlýþ addým<br />
atdýðýný anlayýb. Qeyri-millätlär äbäs yerä demäyiblär<br />
ki, müsälmanýn sonraký aðlý. Öz aramýzdýr,<br />
belä qänaätä gälän täk o deyil ki...<br />
Bu yaxýnlarda Milli Mäclisdä “Yol häräkäti<br />
haqqýnda” qanuna älavä vä däyiþikliklär edilmäsini,<br />
yäqin ki, xatýrlayýrsýnýz. Hämin sänädin<br />
müzakiräläri zamaný, sähv etmirämsä, millät väkili<br />
Eldar Ýbrahimov demiþdi ki, bäs bizim mämläkätdä<br />
tramvay, trolleybus olmadýðý halda, bu<br />
näqliyyat vasitäläri üzrä sürücülärin väsiqäläri ilä<br />
baðlý maddäyä nä hacät Yäni olmayan bir näsnä<br />
barädä sänädä maddä salmaðýn nä mänasý var<br />
O zaman ona cavab verilmiþdi ki, bäs “Baký þähäri<br />
böyüyür, bälkä dä, olacaq. Bälkä dä, biz adi<br />
tramvay yox, göyüstü tramvay xätti çäkäcäyik”.<br />
Deyäsän, bunu demäklä, mövzudan bir qädär<br />
uzaqlaþdým axý... Elä isä, bir qädär dala qayýdaq.<br />
Bäli, Bakýmýzýn böyümäsi onun vaxtilä itirdiklärinin<br />
qaytarýlmasýný täläb edir. Vä gec-tez Baký itirdiklärinä<br />
qovuþacaq. Üstälik, göyüstü tramvayýmýz<br />
da olacaq. Män buna äsla þübhä etmiräm.<br />
Bälkä dä, bu, elä mänim havalanmaðýmdandýr.<br />
Çalýþýn, siz belä þeyläri üräyinizä salýb havalanmayasýnýz.<br />
q.mehebbetoglu@zaman.az
14 MÝZAH<br />
17-19 ÝYUL 2010 ZAMAN<br />
Uçurtmalar, rüzgar kuvvetiyle deðil,<br />
bu kuvvete karþý uçtuklarý için yükselirler<br />
OSMAN TURHAN<br />
Dört boyuttan daha<br />
fazlasý var mýdýr<br />
1<br />
Þimdiye kadar üçü uzayda, biri zamanda<br />
olmak üzere dört boyut<br />
belirlenebildi. Ama fizikçiler, evrende<br />
daha fazla “saklý” boyutlarýn olabileceði<br />
olasýlýðýný araþtýrýyorlar. Bir benzetmeyle<br />
açýklamaya çalýþýrsak, uzaktan bakýldýðýnda<br />
tek bir þerit halinde görülen<br />
bahçe hortumu yakýndan bakýldýðýnda<br />
üç boyutlu görülür. Bu saklý boyutlar<br />
birbirine sýkýca kenetlenmiþ olduðu halde,<br />
evrenimizin þekillenmesinde anahtar<br />
rol oynarlar. “Her þeyin Teorisini”<br />
araþtýran fizikçiler, bildiðimiz 4 boyuta 6<br />
boyut daha ilave edilirse, bazý zor problemlerin<br />
ortadan kalkacaðýný iddia ediyorlar.<br />
Fakat bazý matematik problemleri<br />
de çözmemize yarayan bu saklý boyutlarýn<br />
varlýðýný bugüne kadar somut<br />
olarak kimse ispat edememiþtir.<br />
Cüssesine kýyasla<br />
en büyük beyine<br />
sahip olan hayvan<br />
hangisidir<br />
1<br />
A. Fil, B. Yunus, C. Karýnca, D. Ýnsan.<br />
Cevap: Karýnca. Karýncanýn<br />
beyni vücudunun toplam aðýrlýðýnýn yüzde<br />
6’sýný oluþturur. Ayný yüzdeyi insana<br />
da uygulayacak olsaydýk kafamýzýn þu<br />
andakinden üç kat daha büyük olmasý<br />
gerekirdi. Ortalama insan beyninin aðýrlýðý<br />
1,6 kg’dýr, bu da vücut aðýrlýðýmýzýn<br />
yüzde 2’sinden biraz fazladýr. Bir karýncanýn<br />
beyni yaklaþýk 0,3 mg’dýr. Karýncalarýn<br />
beyninde insan beynindeki nöronlarýn<br />
sadece bir kýsmý bulunsa da, bir<br />
karýnca kolonisi bir süper organizmadýr.<br />
40.000 karýncalýk ortalama bir yuvada<br />
bir insanýnkine eþit sayýda beyin hücresi<br />
vardýr.<br />
Akrepler nasýl sokar<br />
1<br />
Akreplerin sokmasýnýn sebebi birçok<br />
hayvanda olduðu üzere kendini<br />
savunmak ya da avýný etkisiz hâle getirebilmektir.<br />
Akrep, kuyruk kýsmýndaki<br />
iðnesi ile zehrini, karþýsýndaki canlýya<br />
aþýlar. Akrep sokmasý, tehlikeli durumlar<br />
ortaya çýkarabilir. Akrep türlerinin hepsi<br />
zehir taþýr, fakat hepsinin zehri ölüme<br />
sebep olacak kadar tesirli deðildir. Akreplerin<br />
en zehirli olanlarý çöl ve çok sýcak<br />
yerde yaþayanlardýr. Bu akrepler bir<br />
insaný 7 saatte öldürebilir...<br />
Gömlek<br />
Z<br />
amanýn<br />
1Hayatýn içinden<br />
birinde çok mutsuz bir kral varmýþ. Hayal edebileceðiniz<br />
herþeye sahipmiþ, ama yine de çok mutsuzmuþ. Uzak ülkeler dahil<br />
her yerden þaklabanlar, sirkler, dalkavuklar gelmiþ, ama yine<br />
de kralý mutlu edememiþler. Kral uzak daðlarda yaþayan bilge adamý<br />
çaðýrmalarýný istemiþ. Derdine olsa olsa o çare olur diye düþünmüþ.<br />
Yaþlý bilgeyi getirmiþler, kral mutsuzluðunu anlatmýþ ve ona mutlu olmanýn<br />
yolunu gösterirse bilgeye ne isterse vereceðini söylemiþ. Bilge<br />
biraz düþünmüþ ve demiþ ki: “Kralým sizi mutlu edecek tek þey var. Ülkede<br />
en mutlu adamý buldurun ve onun bir gömleðini ödünç alýp giyin.<br />
Mutluluðun sýrrýný keþfedecek ve çok mutlu olacaksýnýz.” Bir giydiði<br />
kýyafeti bir daha giymeyen, binlerce gömleðe sahip zengin kral çok<br />
heyecanlanmýþ. Adamlarýný ülkenin her yanýna salmýþ. Adamlarý tüm<br />
ülkeyi dolaþmýþlar ve herkes ülkenin en mutlu adamý olarak ayný kiþiyi<br />
göstermiþ. Kralýn adamlarý ülkenin en mutlu adamýný bulmuþlar ve ülkenin<br />
en mutlu adamýnýn bir gömleði bile olmadýðýný görmüþler!..<br />
Erken kalkmak<br />
Bir zamanlar, bir bilge sultaný selamlamak için her sabah tahtýn<br />
önüne geldiðinde þöyle derdi: “Muradýna erinceye kadar erken<br />
kalk.” Sultan ise bu sözlerden çok rahatsýz oluyordu. Çünkü gece<br />
eðlence, sohbet vs. Ýle vakit geçirdiðinden geç yatýyor, sabahlarý da<br />
geç kalkýyordu. O yüzden, bilgenin sözleri ona hep hakaret gibi geliyordu.<br />
Ama saygýsýndan dolayý ona doðrudan bir þey diyemiyordu. Sonunda,<br />
sultan bir gün, bir kaç adamýna emir verdi ve adamlar bilge<br />
sabah karanlýðýnda sokaða çýktýðýnda onu soydular. Bilge, evine dönerek<br />
baþka elbise giyindi. Daha sonra da, her günkü gibi sultanýn huzuruna<br />
çýktý. Sultan sordu: “Bugün neden geç geldin “Gelirken yolda beni<br />
soydular ve elbiselerimi aldýlar. Eve dönüp baþka elbiseler giymek<br />
zorunda kaldým.” “Bak gördün mü, çok erken kalktýðýn için baþýna bu<br />
kötü iþ gelmiþ.” Bilge gülümseyerek cevap verdi: “Hayýr Sultaným. O<br />
hýrsýzlar benden daha erken kalkmýþlardý, o yüzden beni soymayý baþardýlar.”<br />
Sultan, bilgenin bu haklý sözü karþýsýnda utandý ve sustu...<br />
Pencere ve ayna<br />
Çok zengin ama cimri bir adam, bir bilgenin yanýna gidip nasihat<br />
almak istedi. Bilge onu pencerenin yanýna götürüp sordu: “Pencereye<br />
baktýðýnda ne görüyorsun” “Yoldan gelip geçen insanlar görüyorum.<br />
Bir de yolun kenarýnda oturmuþ dilenen fakir bir adam var.”<br />
Bilge, baþka bir odaya gidip elinde büyük bir aynayla döndü ve sordu:<br />
“Peki bu aynaya baktýðýnda ne görüyorsun” “Kendimi.” “Yani artýk<br />
baþkalarýný görmüyorsun!” “Farkýnda mýsýn, pencere camý da ayný<br />
maddeden, yani camdan yapýlmýþtýr. Ama aynanýn camýnýn üstüne incecik<br />
bir gümüþ tabakasý kaplandýðý için, ona baktýðýnda kendinden<br />
baþkasýný göremiyorsun.” “Ýþte, insan kalbi de cam gibi aslýnda þeffaftýr,<br />
baþkalarýný görmemize engel deðil vesile olur. Onlara merhamet<br />
besleriz o zaman. Ama ne zaman ki altýn gümüþ gibi dünya süsleriyle<br />
kalbimizi kaplarsak o zaman sadece kendimizi görürüz. Kalbimizden<br />
de merhamet çekilip atýlýr. Yapman gereken þey kalbini temizlemek.<br />
Altýnlarý ve gümüþleri cebinde taþý, kalbinde deðil. O zaman bencillikten<br />
kurtulup baþkalarýna merhamet beslemeye baþlarsýn...”<br />
Her türlü yazýlarýnýzý bekliyoruz: info@zaman.az,<br />
a.ucal@zaman.az Hazýrlayan: Aydýn Ucal<br />
Satýlýk buzdolabý<br />
Adamýn biri yeni bir buzdolabý almýþ, eskisinin<br />
üzerine “Çalýþýr buzdolabý, isteyen ücretsiz alabilir.”<br />
diye bir yazý asarak kapýsýnýn önüne koymuþ.<br />
Aradan 3 gün geçtiði halde buzdolabýnýn yüzüne<br />
bakan olmamýþ. Hemen etiketini deðiþtirmiþ ve<br />
üzerine “Satýlýk buzdolabý. 150 dolar.” yazmýþ.<br />
Buzdolabý o gece çalýnmýþ...<br />
Veteriner þerif<br />
Küçük bir kasabanýn veterineri ayný zamanda þeriflik görevini<br />
de yürütüyormuþ. Bir gece yarýsý telefonu acý acý çalmýþ.<br />
Karýsý heyecanla açmýþ, karþýsýnda telaþlý bir adam, “Çabuk<br />
kocanýzý verin!” diyen... “Kocamý bu saatte veteriner olduðu<br />
için mi istiyorsunuz, yoksa þerif olduðu için mi” diye sormuþ<br />
karýsý. “Her ikisi için de...” demiþ adam. “Köpeðimizin aðzýný<br />
açamýyoruz, içinde hýrsýzýn bacaðý var!..”
15<br />
17-19 ÝYUL 2010 ZAMAN ELANLARINIZ ÜÇÜN TELEFON NÖMRÄLÄRÝMÝZ: (+994 12) 530 85 87<br />
ÝÞÇÝ AXTARILIR<br />
”Firstline Asisstance MMC” alitähsilli,<br />
20-30 yaþ arasýnda iþ täcrübäsi 1 ilä<br />
qädär olan, ofis proqramlarýný, Azärbaycan<br />
vä rus dillärini mükämmäl bilän<br />
operatorlarý iþä dävät edir.<br />
Tel: (012) 510 99 22,<br />
email: office@firstline.az<br />
“Firstline Asisstance MMC”yä alitähsilli,<br />
marketinq vä biznesin inkisafý üzrä menecer<br />
täläb olunur. Yaþ häddi 27-40.<br />
Maaþ: 1000 AZN. Ýþ täcrübäsi 5 ildän<br />
çox olmasý vacibdir.<br />
Tel: (012) 510 99 22,<br />
email: office@firstline.az<br />
“MEDÝSÝS” þirkäti tibbi lävazimatlarýn<br />
satýþý üçün, satýþ sahäsindä 1 il iþ täcrübäsi<br />
olan bäyläri vä xanýmlarý iþä dävät<br />
edir. Häftädä 6 günlük iþ rejimi. 9-dan<br />
18-däk iþ qrafiki. CV-lärinizi<br />
hr@medisis.az mail ünvanýna göndärä<br />
bilärsiniz. Tel: (012) 434 65 95<br />
432 86 52<br />
ÝÞ AXTARIRAM<br />
Münasib bir iþ axtarýram. Äsgärlikdän<br />
yeni gälmiþäm, Azärbaycan-rus dillärini<br />
biliräm. Älaqä telefonu: 055 461 60 99<br />
Äli Abbasov. (051) 893 13 69, Arif.<br />
Orta tähsilliyäm, münasib bir iþ<br />
axtarýram. Elnur (055) 737 66 62<br />
Sürücülük iþi axtarýram. Bakýný yaxþý<br />
tanýyýram, täcrübäliyäm. Sürücülük<br />
kateqoriyam: BC. Ämäkhaqqý ilkin olaraq,<br />
300 manatdan baþlamalýdýr. Rayonlarda<br />
da çalýþa biläräm. Älaqä telefonu:<br />
(055) 631 63 53<br />
(051) 867 83 96 (Ýlqar Ýsmayýlov)<br />
Santexnika üzrä ixtisaslý satýþ meneceriyäm.<br />
Ýkiillik täcrübäm var. Böyük<br />
firmalarýn birindä iþlämäk istäyiräm.<br />
Oruc. (055) 727 22 63<br />
SATILIR<br />
Torpaq sahäsi<br />
Novxanýda 13 sot torpaq sahäsi satýlýr.<br />
Torpaq “Murad” marketä yaxýn mäsafädä<br />
yerläþir. Häyätindä aðaclar var.<br />
Arzularýnýzdaký bað evini tikmäk üçün<br />
qaçýlmaz fürsätdir. Qiymäti 1 sotu 3<br />
500 manat. Buyurun zäng edin.<br />
Tel: (012) 418 08 00, (070) 418 08 00<br />
Firqät, TURYAP.<br />
Buzovnada 5 sot torpaq satýlýr. Ýcra<br />
sänädi qaydasýndadýr. Qazý, suyu vä<br />
iþýðý daimidir. Qiymäti 3 000 $.<br />
Tel: (012) 450 72 85<br />
(055) 574 79 14<br />
Xaçmaz þähärindä, Xaçmaz elektrik<br />
stansiyasýnýn arxasýnda yaþayýþ evlärinin<br />
salýnmasý üçün ayrý-ayrý torpaqlar satýlýr.<br />
Här birinin ärazisi 5 sotdur. Yerlärinä<br />
görä qiymätläri däyiþir. Birinin qiymäti<br />
4000 AZN, o birinin qiymäti isä 5000<br />
AZN-dir. Kamal: (070) 633-38-99<br />
Häzi Aslanov qäsäbäsindä, “Asiman”<br />
þ/e-nin yanýnda 9 sotluq torpaq sahäsi<br />
satýlýr. Torpaq sahäsi daþ hasara<br />
alýnmýþdýr. Häyätindä yaþýllýq, aðaclarý<br />
var. Ýçärisindä köhnä tikili ev var..<br />
Qiymäti 200 000 manat.<br />
Tel: (012) 418 08 00, (055) 558 54 54<br />
Äli, TURYAP.<br />
SATILIR<br />
EVLÄR<br />
ÝKÝOTAQLI<br />
“Äcämi” metrosunun çýxýþýnda fransýz<br />
proyektli mänzil. 5 märtäbäli evin 5-ci<br />
märtäbäsi, orta blok. 2 otaqlý, orta tämirlidir.<br />
Qiymäti 53 000 manat.<br />
Tel: (012) 418 08 00, (070) 418 08 00<br />
Firqät, TURYAP.<br />
“Neftçilär” metrosu, “Komfort” þ/enin<br />
yanýnda. 7/8, tämirlidir. Döþämä<br />
parketdir. 1 açýq balkonu, þähärä äla<br />
mänzäräsi var. Qiymäti 48 000 manat<br />
Tel: (012) 418 08 00, (070) 418 08 00<br />
Firqät, TURYAP.<br />
Aðdaþ þähärindä 5 märtäbäli binanýn<br />
2-ci märtäbäsindä 2 otaqlý tam tämirli<br />
ev satýlýr. Hämçinin Baký vä Gäncä þähärlärindä<br />
olan evlä däyiþdirilir. Qiymäti<br />
razýlaþma yolu ilä. Ünvan: Aðdaþ<br />
þähäri, 20 yanvar küçäsi 1/14<br />
Mob: (055) 892 04 09<br />
Þirkätdän daha ucuz täklif edirik. 8-ci<br />
mkr. qoþa yanacaqdoldurma mäntäqäsinin<br />
yaxýnlýðýnda yeni tikili binada 2<br />
otaqlý mänzillär satýlýr. Orta märtäbälär,<br />
80 kv/m. Binada yaþayýþ var. Qiymäti 1<br />
kvadratmetri 550 manat. Tel: (012) 418<br />
08 00, (070) 418 08 00. Firqät, TURYAP<br />
Täcili 3 otaq satýlýr. “Xalqlar Dostluðu”<br />
metrosunun yanýnda. 9/9 kiyev<br />
layihäsidir. Mänzil yaxþý tämirlidir.<br />
Mätbäx mebeli quraþdýrýlýb.<br />
Qiymäti 70 000 dollar.<br />
Tel: (012) 418 08 00, (070) 418 08<br />
00 Firqät, TURYAP<br />
Þirkätdän ucuz täklif edirik. Yeni tikili<br />
“Akkord Kosmos”un binasýnda 3 otaq<br />
136 kv m. Qiymäti 500 manat.<br />
Tel: (012) 418 08 00, (070) 418 08 00<br />
Firqät, TURYAP.<br />
Xýrdalan þähärindä, 2 otaqlý, täzä tikilib istifadäyä<br />
verilmiþ, sahäsi 69,5 kv/m. 10/2<br />
olan mänzil satýram. Qiymäti 25 000<br />
man. Tel: (050/070) 372 66 11<br />
Quba rayonunda 2 märtäbäli binanýn<br />
2-ci märtäbäsindä 1 otaqlý, orta tämirli<br />
ev satýlýr. Hämçinin Baký þähärindä<br />
olan evlä däyiþdirilir. Här þäraiti var.<br />
Qiymäti 25000 manat.<br />
Tel: (055) 827 88 24, Elnarä<br />
ÜÇ, DÖRD VÄ BEÞ<br />
OTAQLI<br />
Satýlýr: 3 otaqlý, super tämirli mänzil.<br />
Häyätdä su quyusu, hamamda “Ariston”<br />
su qýzdýrýcýsý, 2.5 tonluq su çäni,<br />
telefonu, mätbäxdä mebeli vä älavä<br />
anbarý var. 9 märtäbäli binanin 6-cý<br />
märtäbäsi. Unvan: Länkäran þähäri,<br />
Qala Xiyabaný 8/10 (yeni 9 märtäbä)<br />
Telefon: (070) 300 47 55<br />
Sumqayýt þähärindä 12-ci mkr., 7-ci bina,<br />
mänzil 29-da äla tämirli, Leninqrad<br />
layihäli, 3 otaqlý mänzil satýlýr. Ýki eyvaný<br />
var. Qiymäti razýlaþma yolu ilä.<br />
Tel: (055) 574 12 52, (051) 884 74 34<br />
Xýrdalan þähärindä täcili olaraq 5/4, 4<br />
otaqlý mänzil satýlýr. Orta tämirlidir,<br />
hamam-tualet tam tämir olunub.<br />
Otaqlar balkona artýrýlýb. Suyu, qazý,<br />
iþýðý daimidir. Ünvan: Mähällä 28, ev<br />
21, män. 23. Qiymäti 69 500$<br />
HÄYÄT EVLÄRÝ<br />
SATILIR<br />
Quba Olimiya Kompleksinin arxa täräfindä<br />
1 hektar torpaq sahäsi satýlýr vä<br />
ya Baký þähärindä mänzillä vä yaxud da<br />
maþýnla däyiþdirilir. Qiymäti razýlaþma<br />
yolu ilä. Älaqä telefonu: 050 395 10 33 /<br />
070 603 37 66 Müslüm<br />
Xätai rayonu, N.Z.S. qäsäbäsindä, häyät<br />
evi satýlýr. 66 kv/m. 4/4-ä 2 otaq, 4/7<br />
zal. Orta tämirlidir. Maþýn saxlamaq<br />
üçün yeri, 1 ton çäni, zirzämisi, meyvä<br />
aðaclarý var. Qiymäti 50 000 $. Tel:<br />
(055) 885 97 29, (012) 424 56 29, Elþän<br />
Baký þähäri, Xätai rayonu, N.Z.S. qäsäbäsindä<br />
häyät evi satýlýr. 3 otaqlý, ortatämirlidir.<br />
Häyäti var. Qiymäti 45 000$.<br />
Tel: (012) 424 51 17, (055) 741 71 49 Faiq.<br />
ÝKÝMÄRTÄBÄLÝ EV<br />
Ýkimärtäbäli ofis binasý. Ev kimi dä istifadä<br />
oluna bilär. Sahäsi 200 m2. Su,<br />
qaz, iþýq daimidir. Bütün sänädlär<br />
qaydasýndadýr. “Çermet” körpüsünün<br />
yanýnda, “Därnägül þosesi” 2083 -dä<br />
yerläþir. Qiymäti 250. 000 AZN<br />
TEL: 055 636 65 84, 050 213 56 26<br />
040 218 26 71<br />
OBYEKT SATILIR<br />
Härbi prokurorluðun yaxýnlýðýnda,<br />
Ceyhun Hacýbäyli küç., 82 kv/m obyekt.<br />
Hal- hazýrda çay evi kimi iþläyir.<br />
Ýçinin här bir avadanlýðý var. Obyekt<br />
yeni tikili binanýn altýnda yerläþir. Äla<br />
tämirlidir. Qiymäti 105 000 manat.<br />
Tel: (012) 418 08 00, (070) 418 08 00<br />
Firqät, TURYAP<br />
OFÝS KÝRAYÄ VERÝLÝR<br />
“28 may” metrosunun yanýnda, 3<br />
otaq, 100 kv/m olan ofis kirayä verilir.<br />
Ofis 2/4-dä yerläþir. Arxitektur layihäsidir.<br />
Hündür tavan. Ofis üçün lazým<br />
olan bütün äþyalar var. Yaxþý tämirlidir.<br />
Döþämä parket. Split kondisioner<br />
vä s. Qiymäti 1000 manat. Tel:<br />
(012) 418 08 00, (070) 418 08 00,<br />
Firqät, TURYAP<br />
KÝRAYÄ VERÝLÝR<br />
ÝKÝOTAQLI MÄNZÝLLÄR<br />
“Gänclik” metrosunun yaxýnlýðýnda,<br />
9/5, bütün mebellä tächiz olunmuþ ev<br />
kirayä verilir. Qiymäti 500 AZN. Tel:<br />
(012) 465 52 89, 418 02 81, (055) 391<br />
31 01, Etibar. www.elitevalsat.com<br />
Balaxanýda 2 otaqlý, äla tämirli, här cür<br />
þäraiti (qaz, su, iþýq daimi) olan häyät<br />
evläri - aylýq 100 manat. Balaxanýda 3<br />
otaqlý, äla tämirli, här cür þäraiti (qaz,<br />
su, iþýq daimi) olan häyät evläri - aylýq<br />
130 manat. Balaxanýda 4 otaqlý, äla tämirli,<br />
här cür þäraiti (qaz, su, iþýq daimi)<br />
olan häyät evläri - ayliq 150 manat. Tel:<br />
(050) 214 16 74 (012) 4365206 Azad<br />
Baký þähäri,Yasamal rayonu, Þärifzadä<br />
küçäsindä, Centlmen maðazasýnýn yanýnda,<br />
5 märtäbänin 1-ci märtäbäsindä,<br />
2 otaqlý ev. Orta tämirli, bütün äþyasý<br />
ilä birlikdä kirayä verilir. Qiymäti 350<br />
AZN. Tel: (050) 542 53 03. Yaþar<br />
“Nizami” metrosunun yaxýnlýðýnda,<br />
yeni tikilän binada, äla tämirli, split<br />
kondisioneri, paltaryuyan maþýný vä<br />
peyk antenasý var. Bütün mebellä tächiz<br />
olunub. Qiymäti 650 AZN. Tel:<br />
(012) 465 52 89, 418 02 81, (055) 391<br />
31 01, Etibar. www.elitevalsat.com<br />
“Gänclik” metrosunun yaxýnlýðýnda,<br />
“Qýzýl gül” þ/e-nin yanýnda, 5/2, split<br />
kondisioner vä mebellä tächiz olunmuþ<br />
ev kirayä verilir. Qiymäti 450 AZN. Tel:<br />
(012) 465 52 89, 418 02 81, (055) 391<br />
31 01, Etibar. www.elitevalsat.com<br />
“Närimanov” metrosunun yaxýnlýðýnda,<br />
17/3, yeni tikilän binada, äla tämirli,<br />
bütün mebellä tächiz olunmuþ<br />
ev kirayä verilir. Qiymäti 600 AZN.<br />
Tel: (012) 465 52 89, 418 02 81, (055)<br />
391 31 01, Etibar. www.elitevalsat.com<br />
“Gänclik” metrosunun yaxýnlýðýnda,<br />
17/7, yeni tikilän binada, bütün mebellä<br />
tächiz olunmuþ ev kirayä verilir.<br />
Qiymäti 600 AZN. Tel: (012) 465 52<br />
89, 418 02 81, (055) 391 31 01, Etibar.<br />
www.elitevalsat.com<br />
KÝRAYÄ VERÝLÝR<br />
ÜÇ-DÖRDOTAQLI<br />
“Torqovi”da, dänizkänarý parkýn yanýnda<br />
ofis kirayä verilir. 4/2 märtäbäsindä<br />
yerläþir. Sahäsi 120 kvm. Orta<br />
tämirlidir. 4 otaqdan ibarätdir. Qiymäti<br />
2000 manat. Tel: (012) 418 08 00<br />
(070) 418 08 00, Firqät, TURYAP.<br />
Türkiyänin än böyük ämlak þirkäti “TUR-<br />
YAP”ýn räsmi Azärbaycan<br />
tämsilçisi Türkiyänin här bir bölgäsindän<br />
(Ýstanbul, Bodrum, Antalya, Mersin vä s.)<br />
mänzillärin, bað evlärinin, ticarät obyektlärinin<br />
satýþ vä kirayäsini täklif edir. Qiymätlär<br />
çox uyðundur. Ätraflý mälumat<br />
üçün müraciät edin. Tel: (012) 418 08<br />
00 (070) 418 08 00 Firqät, TURYAP.<br />
“Nizami” metrosuna yaxýn ofis sahäsi<br />
kirayä verilir. 4 otaqdan ibarätdir.<br />
Ýçinin äþyalarý var. Qarþýsýnda 4<br />
avtomaþýn üçün dayanacaq var. Ofisä<br />
mäxsus 40 kvm häyätyaný sahäsi var.<br />
Ofis sahäsi tämirlidir. Qiymäti 1500<br />
manat. Tel: (012) 418 08 00<br />
(070) 418 08 00 Firqät, TURYAP.<br />
1,2,3,4,5, otaqlý evlär icaräyä verilir.<br />
Azturyapý Group. Tel: (012) 441 28 14<br />
Mob: (055) 865 51 24<br />
“Närimanov” metrosunun yaxýnlýðýnda,<br />
orta blok, orta märtäbä, tämirli, paltaryuyan<br />
maþýný vä mebelläri var. Qiymäti<br />
550 AZN. Qiymäti 500 $. Tel: (012) 465<br />
52 89, 418 02 81, (050) 523 82 38<br />
Mehnur. www.elitevalsat.com<br />
“Närimanov” metrosunun yaxýnlýðýnda,<br />
5/3, orta blok, tämirli, paltaryuyan maþýný<br />
vä peyk antenasý var. Mebellä tächiz<br />
olunub. Qiymäti 700$. Tel: (012)<br />
465 52 89, 418 02 81, (055) 739 88 38,<br />
Mahir www.elitevalsat.com<br />
“Gänclik” metrosunun yaxýnlýðýnda, 5/2, orta<br />
blok, äla tämirli, mebellä tächiz olunub. Qiymäti<br />
650 AZN. Tel: (012) 465 52 89, (050)<br />
523 82 38, Mehnur. www.elitevalsat.com<br />
“Gänclik” metrosunun yaxýnlýðýnda, 5/3,<br />
äla tämirli, orta blok, split kondisioneri,<br />
paltaryuyan maþýný vä peyk antenasý<br />
var. Bütün mebellä tächiz olunub. Qiymäti<br />
600 AZN, Tel: (012) 465 52 89,<br />
418 02 81, (070) 391 31 01, (055) 384 31<br />
01, Leyla x. www.elitevalsat.com<br />
“Gänclik” metrosunun yaxýnlýðýnda,<br />
yenitikili binada, 17/8, s/u kafelidir,<br />
mebellä tächiz olunub. Qiymäti 800<br />
AZN. Tel: (012) 465 52 89, 418 02 81,<br />
(070) 391 31 01, (055) 384 31 01<br />
Leyla x. www.elitevalsat.com<br />
“Närimanov” metrosunun yaxýnlýðýnda,<br />
19/9, yenitikili binada, äla tämirli,<br />
mebellä tächiz olunub. Qiymäti 750<br />
AZN. Tel: (012) 465 52 89, 418 02 81,<br />
(070) 391 31 01, (055) 384 31 01<br />
Leyla x. www.elitevalsat.com<br />
“Azadlýq” pr-dä, “Dostluq” kinoteatrýnýn<br />
yanýnda, stalinka, balkonu parka<br />
baxýr. Mebellä tächiz olunub. Qiymäti<br />
600 AZN. Tel: (012) 465 52 89<br />
418 02 81, (055) 739 88 38, Mahir<br />
www.elitevalsat.com<br />
Turbo mator 2, luk, kondisioner,<br />
avtomatik sürät qutusu, ili: 1991, yanacaq<br />
tipi: benzin, yürüþ: 191000 km. olan<br />
Mercedes E 190 satýlýr. Qiymäti razýlaþma<br />
yolu ilä. Tel: (050) 338 72 71<br />
Qazel 3302, motor ZMZ, ili 2003, probeq<br />
70.000 furqon. Qiymäti razýlaþma<br />
yolu ilä Tel: (050) 504 56 42, Namiq.<br />
VAZ 21-07 markalý þäxsi avtomobilim var.<br />
Ýstär ailälär üçün, istärsä dä þirkätlär<br />
üçün öz avtomobilimlä iþläyä biläräm.<br />
Vaxt mähdudiyyäti yoxdur. Älaqä telefonu:<br />
(050) 785 89 98. Ramil Xälilov<br />
Mercedes E230 markalý maþýn satýlýr.<br />
Avtomat, ön þüþäläri avtomat vä kondisioneri<br />
var. Ýli 1985. Qiymäti 5300$.<br />
Älaqä telefonu: (050) 340 83 20<br />
VAZ 2107. Ýli 1991. Albalý rängdä, pioner<br />
maqintofon, 2 ädäd säs gücländirici.<br />
Maþýnda 2 ädäd sekret var. Markasý<br />
Feredo Hyundai. Motor 03. Yaxþý<br />
väziyyätdädir. (055) 741 12 12. Rauf.<br />
OPEL VECTRA satýlýr. Buraxýlýþ ili: 1997,<br />
avtomat sürät qutusu, yürüþ: 125 000<br />
km, märkäzi açar, 4 þüþä qaldýrýcý,<br />
ABS, kondisioner klimat, nizamlanan<br />
yan güzgülär. Kreditlä: 4300$, Banka<br />
235 (17 aylýq). Tel: (055) 479 75 75,<br />
(050) 582 57 67. Xäyyam<br />
Ýstanbul Tekstil Ýþ<br />
Giyimleri<br />
Restoran, kafe, inþaat geyimlärinin<br />
satýþý keçirilir vä sifariþi qäbul olunur.<br />
Materiallarýmýz 100% türk malýdýr.<br />
Y. Säfärov küç. 24/13, Ýþ: (012) 490<br />
45 23, Mob: (050/55) 440 20 58<br />
Contract Ref: Rehabilitation of Tagiyev-<br />
Sahil Road R6, AHP2-AF CW2008-5 Shopping<br />
For Engineers Vehicles-2 (4 No. 4WD<br />
Double-Cabin Pick-Ups) Awarded to: Novatex<br />
Alliance LLP, London May Fair,<br />
Shepherd Market 8,21 London, England,<br />
Contract Price US$ 76,000.<br />
Özünüzün, dostlarýnýzýn, yaxýnlarýnýzýn<br />
haqqýnda mäqalä, oçerk, kitab yazdýrmaq<br />
istäyirsinizsä, 051-867 83 96 nömräli<br />
telefona zäng vura bilärsiniz. Kitabýn<br />
çapýna zämanät veririk.<br />
Evlärdä-toy, niþan; ofislärdä-þänlik, bayram;<br />
baðlarda-ziyafät, görüþlär keçirtmäk<br />
istäyirsinizsä, sizä xidmät servisimizi täqdim<br />
ediräm. Älaqä nömrälärimiz: (055)<br />
626 29 53, (050) 786 49 53<br />
Bäxtiyar, menecer.<br />
XÝDMÄT: Qum, sement, þeben, atçep,<br />
qrabil çatdýrýlmasý vä tikinti zibilinin<br />
atýlmasý. Ziya. Älaqä telefonu:<br />
(050) 502 71 85 / (050) 628 16 53<br />
Ünvan: Mätbuat prospekti<br />
(Qäläbä meydaný)<br />
“Sony X-plod” maþýn maqnitofonu satýlýr.<br />
Yalnýz CD ilä iþläyir. 2 ädäd komplekt dinamiklidir<br />
vä az iþlänmiþdir. Qiymäti: 80<br />
AZN. Älaqä telefonu: 050-599 99 83<br />
Ýþlänmiþ “Thomson” televizoru satýlýr.<br />
Diaqonalý 72 sm-dir. Boz rängdädir.<br />
Qiymäti 225 AZN.<br />
Tel: (012) 494 51 10, (055) 448 44 06.<br />
Räcäb.<br />
Ýþlänmiþ qädimi Patefon - “Akords Stero”<br />
kolonkalarý vä vallarý ilä bärabär satýlýr.<br />
Qiymäti razýlaþma yolu ilä. Tel: (012)<br />
494 51 10, (055) 448 44 06. Räcäb.<br />
Þagirdlärin näzärinä!<br />
Yay tätili günlärini mänalý, sämäräli vä<br />
faydalý keçirmäk istäyirsinizsä, täcrübäli<br />
þahmat müällimi vä mäþqçisi Mirmusa<br />
Häsänova müraciät edä bilärsiniz. Ünvan:<br />
Länkäran Þähär Þahmat mäktäbi Tel: iþ<br />
(0171) 5 45 35 ev (0171) 4 66 83 mob:<br />
(050) 349 35 47<br />
Qeyd: 12 yaþa qädär uþaqlar üçün.<br />
ETÝBARSIZDIR<br />
Mustafayev Namiq Maarif oðluna aid<br />
þäxsiyyät väsiqäsi itdiyi üçün etibarsýzdýr.<br />
BAÞSAÐLIÐI<br />
Hacýqabul rayonu, 2 saylý körpälär<br />
evinin müdiräsi Kärimova Ülviyyä<br />
xanýma, bibisi<br />
Xanýmzadä xanýmýn<br />
väfatý ilä älaqädar därin hüznlä baþsaðlýðý<br />
verir, märhumäyä Allahdan<br />
rähmät, yaxýnlarýna säbir diläyirik.<br />
Þirvan þähäri, “Zaman-Azärbaycan”<br />
qäzetinin zona tämsilçisi Bäbäk Äsgär<br />
BAÞSAÐLIÐI<br />
Þirkätimizin iþçisi Zamiq Häsänova<br />
anasýnýn<br />
väfatý ilä älaqädar därin hüznlä baþsaðlýðý<br />
verir, märhumäyä Allahdan<br />
rähmät, yaxýnlarýna säbir diläyirik.<br />
“Çað” Öyrätim Ýþlätmäläri<br />
Ýdarä Heyätinin sädri Enver Özeren.
17-19 ÝYUL 2010 WWW.ZAMAN.AZ<br />
“Çarlton”un hücumçusu “Qäbälä”yä keçir<br />
Böyük Britaniyanýn “Mail online” näþrinin yaydýðý mälumata görä, “Qäbälä” Ýngiltäränin “Çarlton”<br />
klubunun hücumçusu Deon Bartonla müqavilä baðlayýb. Sayt hämçinin “Qäbälä”nin ötän<br />
mövsümdä “Uimbildon”un heyätindä çýxýþ etmiþ 23 yaþlý futbolçu Vil Hendri ilä dä müqavilä<br />
imzaladýðýný bildirib. Klub daha bir ingilis - Bem Cillä dä danýþýqlar aparýb.<br />
Komandalarýmýza güclü räqiblär<br />
<strong>Avropa</strong> Liqasýnda mübarizä aparan Azärbaycanýn<br />
1iki klubu “Qarabað” vä “Baký” II täsnifat märhäläsinin<br />
ilk qarþýlaþmasýný qalibiyyätlä tamamladýlar. Maraqlýdýr<br />
ki, här iki komandamýz ilk qolu buraxmasýna räðmän,<br />
son däqiqälärdä vurulan qol sayäsindä 2:1 hesabý<br />
qäläbä äldä etdi. “Baký”dan färqli olaraq, “Qarabað” bizläri<br />
säfär qäläbäsi ilä sevindirdi. Þimali Ýrlandiyada yerli<br />
“Portadoun”la görüþdä Äfran Ýsmayýlovun dublu Aðdam<br />
klubunu zäfärä daþýdý. “Baký” isä Tofiq Bähramov adýna<br />
Respublika Stadionunda Çernoqoriya tämsilçisi “Buduçnost”<br />
üzärindä çätin qäläbä qazandý. Yeni transfer Saþa<br />
Kaykutun baþla, braziliyalý Jabanýn isä cärimä zärbäsindän<br />
vurduðu qol “Baký”ný säfärä üstün durumda aparýr.<br />
Dünän isä häm Çempionlar Liqasýnýn, häm dä <strong>Avropa</strong><br />
Liqasýnýn III täsnifat märhäläsinin püþkatmasý olub. Ýsveçränin<br />
Nyon þähärindä yerläþän UEFA-nýn mänzil-qärargahýnda<br />
baþ tutan püþkatma näticäsindä hälä ki, mübarizäni<br />
davam etdirän “Ýnter”, “Baký” vä “Qarabað”ýn<br />
potensial räqibläri müäyyänläþib. Güclü “Lex”ä Bakýda<br />
boyun äyäräk, növbäti märhäläyä çýxmaq þansýný minimuma<br />
endirän “Ýnter” Polþada sensasiya edä bilsä, növbäti<br />
märhälädä “Metallurq” (Latviya) - “Sparta” (Çexiya)<br />
cütünün qalibi ilä qarþýlaþacaq. Çox güman ki, III märhälädä<br />
“Lex”lä “Sparta” klublarý üz-üzä gäläcäklär.<br />
<strong>Avropa</strong> Liqasýda säfär qäläbäsi sayäsindä iþin öhdäsindän<br />
böyük ölçüdä gälän “Qarabað” Bakýda da uduzmasa,<br />
çox güman ki, növbäti märhälädä Polþa tämsilçisi<br />
“Visla”ya räqib olacaq. Çünki “Qarabað” kimi, “Visla” da<br />
ilk görüþdä säfär qäläbäsi (2:0) äldä edib. “Baký” isä “Buduçnost”<br />
säddini aþacaðý täqdirdä, Danimarka klubu<br />
“Brondbü” sýnaðýna çýxacaq. Lixtenþteyn klubu “Vaduts”u<br />
ilk görüþdä 3:0 hesabý ilä mäðlub edän “Brondbü”nü<br />
III märhälädä hesab etmäk olar.<br />
Türkiyä klublarýnýn räqiblärinä gälincä, “Fänärbaðça”<br />
ÇL-in qrupunda “Bursaspor”a yoldaþ olmaq üçün “Yonq<br />
Boys” (Ýsveçrä) säddini aþmalýdýr. <strong>Avropa</strong> Liqasýnda mübarizäyä<br />
qoþulacaq “Qalatasaray” isä “OFK Belqrad”<br />
(Serbiya) - “Torpedo” (Belarus) cütünün qalibini üstälämäyä<br />
çalýþacaq. “Vikinqur”u ilk oyunda (Farer adalarý)<br />
asanlýqla mäðlub edäräk (3:0) növbäti märhäläyä väsiqäni<br />
demäk olar ki, tämin edän “Beþiktaþ” bu däfä Çexiya<br />
klubu “Viktoriya” ilä münasibätläri ayýrd etmäli olacaq.<br />
Çempionlar Liqasýnýn III täsnifat märhäläsi<br />
1. “Metallurq” (Latviya) - “Sparta” (Çexiya) cütünün qalibi / “ÝNTER”<br />
(AZÄRBAYCAN) - “Lex” (Polþa) cütünün qalibi<br />
2. “Aktobe” (Qazaxýstan) - “Olimpi” (Gürcüstan) cütünün qalibi /<br />
“Hapoel” (Täl-Äviv, Ýsrail) - “Jelezniçar” (Bosniya vä Herseqovina)<br />
cütünün qalibi<br />
3. “Þerif” (Moldova) - “Dinamo” (Albaniya) cütünün qalibi / “Dinamo”<br />
(Xorvatiya) - “Koper” (Sloveniya) cütünün qalibi<br />
4. “Liteks” (Bolqarýstan) - “Rudar” (Çernoqoriya) cütünün qalibi /<br />
“Birkirkara” (Malta) - “Jilina” (Slovakiya) cütünün qalibi<br />
5. “Levadiya” (Estoniya) - “Debretsen” (Macarýstan) cütünün qalibi<br />
/ “Bazel” (Ýsveçrä)<br />
6. AÝK (Ýsveç) - “Jeness Eþ” (Lüksemburq) cütünün qalibi / “Linfild” (Þimali Ýrlandiya) - “Rusenborq”<br />
(Norveç) cütünün qalibi<br />
7. “Partizan” (Serbiya) - “Pünik” (Ermänistan) cütünün qalibi / “Ekranas” (Litva) - HÝK (Finlandiya)<br />
cütünün qalibi<br />
8. BATE (Belarus) - “Harfnarfyordur” (Ýslandiya) cütünün qalibi / “Kopenhagen” (Danimarka)<br />
9. “Bohemians” (Ýrlandiya) - TNS (Uels) cütünün qalibi/ “Anderlext” (Belçika)<br />
10. “Omoniya” (Kipr) - “Renova” (Makedoniya) cütünün qalibi / “Zalsburq” (Avstriya) -<br />
“Torshavn” (Farer adalarý) cütünün qalibi<br />
11. “Ayaks” (Hollandiya) - PAOK (Yunanýstan)<br />
12. “Dinamo” (Ukrayna) - “Gent” (Belçika)<br />
13. “Yonq Boys” (Ýsveçrä) - “Fänärbaðça” (Türkiyä)<br />
14. “Braqa” (Portuqaliya) - “Seltik” (Þotlandiya)<br />
15. “Unirea” (Rumýniya) - “Zenit” (Rusiya)<br />
Qeyd: Son 5 cütlükdä qalib gälänlär birbaþa qrup märhäläsinä adlayacaqlar. Oyunlar 27-<br />
28 iyul vä 3-4 avqust tarixlärindä keçiriläcäk.<br />
<strong>Avropa</strong> Liqasýnýn III täsnifat märhäläsi<br />
1. “Odense” (Danimarka) / “Zrinski” (Bosniva vä Herseqovina) - “Tre Penne” (San Marino)<br />
cütünün qalibi<br />
2. “Stabek” (Norveç) - “Dnepr” (Belarus) cütünün qalibi / “Vit Corciya” (Gürcüstan) - “Banik<br />
Ostrava” (Çexiya) cütünün qalibi<br />
3. “Liverpul” (Ýngiltärä) / “Rabotniçki” (Makedoniya) - “Mika” (Ermänistan) cütünün qalibi<br />
4. “Maritimu” (Portuqaliya) - “Sportinq Finqal” (Ýrlandiya) cütünün qalibi / “Honka” (Finlandiya)<br />
- “Banqor Siti” (Uels) cütünün qalibi<br />
5. “Beroe Stara Zaqora” (Bolqarýstan) / “Suduva” (Litva) - “Rapid” (Avstriya) cütünün qalibi<br />
6. “Timiþoara” (Rumýniya) / “Mypa” (Finlandiya) - “Sent Xulia” (Andorra) cütünün qalibi<br />
7. MOÝK (Bolqarýstan) / “Kliftonvill” (Þimali Ýrlandiya) - “Çibalia” (Xorvatiya) cütünün qalibi<br />
8. “Reykyavik” (Ýslandiya) - “Karpatý” (Ukrayna) cütünün qalibi / “Zestafoni” (Gürcüstan) -<br />
“Dukla” (Slovakiya) cütünün qalibi<br />
9. “Þamrok Rovers” (Ýrlandiya) - “Bney Yehuda” (Ýsrail) cütünün qalibi / “Yuventus” (Ýtaliya)<br />
10. “Elfsborq” (Ýsveç) - “Ýskra Stali” (Moldova) cütünün qalibi / “Ventspils” (Latviya) - “Teteks”<br />
(Makedoniya) cütünün qalibi<br />
11. “Nordselland” (Danimarka) - “Sportinq” (Portuqaliya)<br />
12. “Videoton” (Macarýstan) - “Maribor” (Sloveniya) cütünün qalibi / “Hibernian” (Þotlandiya)<br />
13. “Srvena Zvezda” (Serbiya) - “Slovan” (Slovakiya)<br />
14. “Ýnter Turku” (Finlandiya) - “Genk” (Belçika)<br />
15. “Valletta” (Malta) - “Rux” (Polþa) cütünün qalibi / “Austriya” (Avstriya) - “Þiroki Briyeq”<br />
(Bosniya vä Herseqovina) cütünün qalibi<br />
16. “Viktoriya” (Çexiya) / “Beþiktaþ” (Türkiyä) - “Vikinqur” (Farer adalarý) cütünün qalibi<br />
17. “Besa” (Albaniya) - “Olimpiakos” (Yunanýstan) cütünün qalibi / “Makkabi” (Täl-Äviv, Ýsrail)<br />
- “Moqren” (Çernoqoriya) cütünün qalibi<br />
18. “Þyaulyay” (Litva) - “Visla” (Polþa) cütünün qalibi / “Portadoun” (Þimali Ýrlandiya) - “QA-<br />
RABAД (AZÄRBAYCAN) cütünün qalibi<br />
19. “Þturm” (Avstriya) / “Gefle” (Ýsveç) - “Dinamo” (Gürcüstan) cütünün qalibi<br />
20. “Anortosis” (Kipr) - “Sibenik” (Xorvatiya) cütünün qalibi / “Serkle Brügge” (Belçika) -<br />
“Turku PS” (Finlandiya) cütünün qalibi<br />
21. “BAKI” (AZÄRBAYCAN) - “Buduçnost” (Çernoqoriya) cütünün qalibi / “Brondbü” (Danimarka)<br />
- “Vaduts” (Lixtenþteyn) cütünün qalibi<br />
22. “Mölde” (Norveç) - “Jelqava” (Latviya) cütünün qalibi - “Þtutqart” (Almaniya)<br />
23. “Makkabi” (Hayfa, Ýsrail) / “Dinamo” (Belarus) - “Sillamae Kalev” (Estoniya) cütünün qalibi<br />
24. “Utrext” (Hollandiya) - “Tirana” (Albaniya) cütünün qalibi / “Lütsern” (Ýsveçrä)<br />
25. “Sibir” (”Rusiya”) - “Apallon” (Kipr)<br />
26. “Qoritsa” (Sloveniya) - “Randers” (Danimarka) cütünün qalibi / “Lozanna” (Ýsveçrä) -<br />
“Boraç” (Bosniya vä Herseqovina) cütünün qalibi<br />
27. “Olimpiya” (Moldova) - “Dinamo” (Rumýniya) cütünün qalibi / “Hayduk” (Xorvatiya)<br />
28. “Alkmar” (Hollandiya) - “Geteborq” (Ýsveç)<br />
29. “Differdanq 03” (Lüksemburq) - “Spartak” (Serbiya) cütünün qalibi / “Dnepr” (Ukrayna)<br />
30. “Atýrau” (Qazaxýstan) - “Qyori ETO” (Macarýstan) cütünün qalibi / “Monpelye” (Fransa)<br />
31. “Olesun” (Norveç) / “Motervell” (Þotlandiya) - “Breydablik” (Ýslandiya) cütünün qalibi<br />
32. “Kalmar” (Ýsveç) - “Daçiya” (Moldova) / “Levski” (Bolqarýstan) - “Dundalk” (Ýrlandiya) cütünün<br />
qalibi<br />
33. “Qalatasaray” (Türkiyä) / “OFK Belqrad” (Serbiya) - “Torpedo” (Belarus) cütünün qalibi<br />
34. “Yagelloniya” (Polþa) - “Aris” (Yunanýstan)<br />
35. “Tauras” (Litva) - APOEL (Kipr) cütünün qalibi / “Yablonets” (Çexiya)<br />
Qeyd: Ýlk oyunlar iyulun 29-da, cavab görüþläri isä avqustun 5-dä oynanýlacaq.
Change language