You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
energetska efikasnost – akvarijumi – graditi zeleno – bazen – zelenilo – terasa– opremanje pe<br />
sportske površine – obnovljivi izvori energije – zaštita životne sredine – oprema za ulice i ba<br />
Mnogobrojna istraživanja iz oblasti medicine<br />
pokazuju da se komfor čoveka pre<br />
svega zasniva na određenoj temperaturi<br />
i vlažnosti vazduha. Pod optimalnim se<br />
podrazumevaju sledeće vrednosti: temperatura<br />
najpovoljnja za rad 15-20°C,<br />
temperatura najpovoljnija za proces disanja<br />
18-20°C, temperatura takozvane<br />
zone komfora 16-21°C.<br />
Poznato je da klimu naselja karakteriše<br />
uvećanje dnevne i godišnje amplitude temperature<br />
vazduha. Vazduh u gradu leti je<br />
u proseku 2-4°C topliji , a zimi 1-3°C hladniji<br />
od onog oko naselja. Relativna vlažnost<br />
vazduha u gradu je znatno niža od<br />
vlažnosti vazduha u okolini.<br />
Konvektivne vazdušne struje odvode u gornje<br />
slojeve topliji i suvlji vazduh, zajedno<br />
sa česticama zagađivača i gasovitim štetnim<br />
sastojcima, što prouzrokuje veću oblačnost<br />
nad gradom i predstavlja osnovni razlog niže<br />
zagađenosti gradskog vazduha tokom leta.<br />
uticaj zelenila na<br />
mikroklimat naselja<br />
Krošnje drveća i žbunja najpre apsorbuju<br />
deo sunčeve radijacije, a zatim i stvaraju<br />
senku u prostoru na kome se nalaze. Efikasnost<br />
biljaka zavisi od gustine krošnje,<br />
veličine listova, njihovog rasporeda u<br />
kruni, gustine sadnje, odnosno rasporeda<br />
biljaka. Mnogobrojna merenja temperature<br />
vazduha na različitim visinama, nad<br />
zelenim površinama i nad golim asfaltnim<br />
ulicama i trgovima, pokazuju da oscilacije<br />
u temperaturi tokom različitih doba godine<br />
ili doba dana mogu da budu značajno<br />
različite.<br />
Mašinski (1962) u Moskvi, utvrđuje da je<br />
u pojedinim slučajevima, temperatura vazduha<br />
iznad parka leti za gotovo 7°C niža<br />
od temperature iznad ulice u susedstvu.<br />
Na ovaj način, zelene površine utiču na<br />
izmenu vazdušnih masa, odnosno na prečišćavanje<br />
gradskog vazduha. Blagotvorno<br />
dejstvo biljaka naročito je izraženo tokom<br />
perioda bez vetra.<br />
Istraživanja pokazuju da i u bezvetrenom<br />
periodu vazduh neprekidno struji od zelenih<br />
masiva ka gradskom jezgru, brzinom<br />
koja se u proseku kreće oko 1m⁄s.<br />
Ovaj lagani vetar rashlađuje i provetrava i<br />
delove grada bez zelenila.<br />
Snižavanje temperature vazduha iznad<br />
zelenih površina, kao što su park šuma ili<br />
šuma, veće je u odnosu na površine koje<br />
su male ili biljkama siromašne (skver, drvored).<br />
emisija toplote:<br />
beton 8,5%, opeka 10%,<br />
sivi malter 8,0%...<br />
Biljke i sunce<br />
Toplotni režim određenog područja zavisi<br />
od ukupne količine sunčevog zračenja i<br />
tipa površine na koju ovo zračenje pada.<br />
Tokom dana, sunčevu radijaciju različite<br />
površine upijaju u većoj ili manjoj meri.<br />
Najveće količine apsorbuju asfalt, čelik,<br />
krovovi, zidovi... zbog čega se i najbrže<br />
zagrevaju. Međutim, kao loši izolatori, ovi<br />
materijali se najbrže i hlade, otpuštajući<br />
toplotu u okolni vazduh. Samim tim, temperatura<br />
vazduha iznad ovakvih površina<br />
veća je od temperature vazduha iznad površina<br />
obraslih biljem.<br />
Uzevši u obzir veliki broj istraživanja, može<br />
se zaključiti da prosečno sniženje temperature<br />
dostiže vrednost od 10 do 12%. Nasuprot<br />
letnjem periodu, biljke, naročito listopadne,<br />
zimi daju suprotan efekat.<br />
Već je rečeno da je uticaj zelenih površina<br />
na temperaturni režim naselja uvećan činjenicom<br />
da je vazduh iznad gradova topliji<br />
nego iznad njegove okoline (poslednjih<br />
godina za ovu pojavu aktuelan je pojam<br />
vrela ostrva – heat island).To je naročito<br />
izraženo ukoliko se uz samo naselje nalaze<br />
šume ili bilo koji tip prigradskih zelenih<br />
površina. Fizički zakoni nalažu da topliji<br />
vazduh bude zamenjen hladnijim, svežijim<br />
vazduhom iz okoline.<br />
Dakle, pozitivno dejstvo proporcionalno<br />
je veličini površine koju biljke zauzimaju.<br />
Razlike u stepenu zagrevanja površina<br />
pre svega su posledica različitog stepena<br />
odbijanja sunčevog zračenja, odnosno<br />
koeficijenta refleksije ili albeda.<br />
Prema istraživanjima Kalitine i Šelejhovskog,<br />
potvrđeno je da je albedo zastrtih<br />
površina relativno nizak, zbog čega one<br />
emituju veliku količinu toplote: beton<br />
– 8,5%, sivi malter – 8,0%, opeka – 10%,<br />
kaldrma – 3,0%, tucanik – 2,5%. Toplotno<br />
zračenje zelenih površina potpuno je<br />
drugačije: breza – 38%, glog – 37%, divlji<br />
kesten – 51,5%, jasika – 61,5%.<br />
74<br />
www.build.rs
Change language