06.02.2015 Views

Bliżej historii. Klasa 1

WSiP / Gimnazjum / Klasa 1 / "Historia wokół nas"

WSiP / Gimnazjum / Klasa 1 / "Historia wokół nas"

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

129 STAROŻYTNOŚĆ<br />

Źródła historyczne<br />

Historia to nauka o przeszłości. Jej badacze poznają<br />

dzieje, zaznajamiając się ze źródłami historycznymi, czyli<br />

wszelkimi utrwalonymi i zachowanymi śladami działania,<br />

myśli czy, najogólniej, życia człowieka.<br />

Źródła pisane<br />

Dokument<br />

z pieczęciami,<br />

XV w.<br />

dokumenty – konstytucje,<br />

statuty<br />

kodeksy<br />

roczniki, kroniki<br />

pamiętniki, listy<br />

dzienniki<br />

dzieła literatury pięknej<br />

Księga<br />

z iluminacją, XIII w.<br />

Papirus egipski, XVI w. p.n.e.<br />

Gazeta, XIX w.


Prehistoria – początki ludzkości<br />

130<br />

Źródła niepisane<br />

Kusza, XV w.<br />

Wykopaliska<br />

archeologiczne<br />

budowle – zabytki<br />

w środowisku naturalnym<br />

przedmioty codziennego<br />

użytku<br />

obrazy, rzeźby, mozaiki<br />

fotografie<br />

przekazy ustne<br />

nagrania audiowizualne, filmy<br />

płyty CD, pliki dźwiękowe<br />

Rzymska<br />

płaskorzeźba, II w.<br />

Polska moneta, XVII w.<br />

Portret Marii Kazimiery,<br />

XVII w.<br />

Gramofon<br />

i płyta, XIX w.


Prehistoria – początki ludzkości<br />

130<br />

Źródła niepisane<br />

Kusza, XV w.<br />

Wykopaliska<br />

archeologiczne<br />

budowle – zabytki<br />

w środowisku naturalnym<br />

przedmioty codziennego<br />

użytku<br />

obrazy, rzeźby, mozaiki<br />

fotografie<br />

przekazy ustne<br />

nagrania audiowizualne, filmy<br />

płyty CD, pliki dźwiękowe<br />

Rzymska<br />

płaskorzeźba, II w.<br />

Polska moneta, XVII w.<br />

Portret Marii Kazimiery,<br />

XVII w.<br />

Gramofon<br />

i płyta, XIX w.


Prehistoria – początki ludzkości<br />

130<br />

Źródła niepisane<br />

Kusza, XV w.<br />

Wykopaliska<br />

archeologiczne<br />

budowle – zabytki<br />

w środowisku naturalnym<br />

przedmioty codziennego<br />

użytku<br />

obrazy, rzeźby, mozaiki<br />

fotografie<br />

przekazy ustne<br />

nagrania audiowizualne, filmy<br />

płyty CD, pliki dźwiękowe<br />

Rzymska<br />

płaskorzeźba, II w.<br />

Polska moneta, XVII w.<br />

Portret Marii Kazimiery,<br />

XVII w.<br />

Gramofon<br />

i płyta, XIX w.


Prehistoria – początki ludzkości<br />

130<br />

Źródła niepisane<br />

Kusza, XV w.<br />

Wykopaliska<br />

archeologiczne<br />

budowle – zabytki<br />

w środowisku naturalnym<br />

przedmioty codziennego<br />

użytku<br />

obrazy, rzeźby, mozaiki<br />

fotografie<br />

przekazy ustne<br />

nagrania audiowizualne, filmy<br />

płyty CD, pliki dźwiękowe<br />

Rzymska<br />

płaskorzeźba, II w.<br />

Polska moneta, XVII w.<br />

Portret Marii Kazimiery,<br />

XVII w.<br />

Gramofon<br />

i płyta, XIX w.


Prehistoria – początki ludzkości<br />

130<br />

Źródła niepisane<br />

Kusza, XV w.<br />

Wykopaliska<br />

archeologiczne<br />

budowle – zabytki<br />

w środowisku naturalnym<br />

przedmioty codziennego<br />

użytku<br />

obrazy, rzeźby, mozaiki<br />

fotografie<br />

przekazy ustne<br />

nagrania audiowizualne, filmy<br />

płyty CD, pliki dźwiękowe<br />

Rzymska<br />

płaskorzeźba, II w.<br />

Polska moneta, XVII w.<br />

Portret Marii Kazimiery,<br />

XVII w.<br />

Gramofon<br />

i płyta, XIX w.


Prehistoria – początki ludzkości<br />

130<br />

Źródła niepisane<br />

Kusza, XV w.<br />

Wykopaliska<br />

archeologiczne<br />

budowle – zabytki<br />

w środowisku naturalnym<br />

przedmioty codziennego<br />

użytku<br />

obrazy, rzeźby, mozaiki<br />

fotografie<br />

przekazy ustne<br />

nagrania audiowizualne, filmy<br />

płyty CD, pliki dźwiękowe<br />

Rzymska<br />

płaskorzeźba, II w.<br />

Polska moneta, XVII w.<br />

Portret Marii Kazimiery,<br />

XVII w.<br />

Gramofon<br />

i płyta, XIX w.


Prehistoria – początki ludzkości<br />

130<br />

Źródła niepisane<br />

Kusza, XV w.<br />

Wykopaliska<br />

archeologiczne<br />

budowle – zabytki<br />

w środowisku naturalnym<br />

przedmioty codziennego<br />

użytku<br />

obrazy, rzeźby, mozaiki<br />

fotografie<br />

przekazy ustne<br />

nagrania audiowizualne, filmy<br />

płyty CD, pliki dźwiękowe<br />

Rzymska<br />

płaskorzeźba, II w.<br />

Polska moneta, XVII w.<br />

Portret Marii Kazimiery,<br />

XVII w.<br />

Gramofon<br />

i płyta, XIX w.


Prehistoria – początki ludzkości<br />

130<br />

Źródła niepisane<br />

Kusza, XV w.<br />

Wykopaliska<br />

archeologiczne<br />

budowle – zabytki<br />

w środowisku naturalnym<br />

przedmioty codziennego<br />

użytku<br />

obrazy, rzeźby, mozaiki<br />

fotografie<br />

przekazy ustne<br />

nagrania audiowizualne, filmy<br />

płyty CD, pliki dźwiękowe<br />

Rzymska<br />

płaskorzeźba, II w.<br />

Polska moneta, XVII w.<br />

Portret Marii Kazimiery,<br />

XVII w.<br />

Gramofon<br />

i płyta, XIX w.


0 500 km<br />

MO K<br />

RZE<br />

Tag<br />

Ebro<br />

Pad<br />

Dunaj<br />

MORZE<br />

CZARNE<br />

ASPIJSKIE<br />

M<br />

O<br />

R<br />

Z<br />

Çatal Hüjük<br />

Ali Kusz<br />

obszary występowania<br />

dzikiej pszenicy i jęczmienia<br />

strefa tzw. Żyznego Półksiężyca<br />

E Ś<br />

R<br />

Ó D<br />

Z<br />

I<br />

E<br />

M N<br />

E<br />

Jerycho<br />

zasięg rolnictwa około 6<br />

tys. lat p.n.e.<br />

obszary gospodarki zbieracko-łowieckiej<br />

najstarsze osady neolityczne<br />

Nil


0 500 km<br />

MO K<br />

RZE<br />

Tag<br />

Ebro<br />

Pad<br />

Dunaj<br />

MORZE<br />

CZARNE<br />

ASPIJSKIE<br />

M<br />

O<br />

R<br />

Z<br />

Çatal Hüjük<br />

Ali Kusz<br />

obszary występowania<br />

dzikiej pszenicy i jęczmienia<br />

strefa tzw. Żyznego Półksiężyca<br />

E Ś<br />

R<br />

Ó D<br />

Z<br />

I<br />

E<br />

M N<br />

E<br />

Jerycho<br />

zasięg rolnictwa około 6<br />

tys. lat p.n.e.<br />

obszary gospodarki zbieracko-łowieckiej<br />

najstarsze osady neolityczne<br />

Nil


0 500 km<br />

MO K<br />

RZE<br />

Tag<br />

Ebro<br />

Pad<br />

Dunaj<br />

MORZE<br />

CZARNE<br />

ASPIJSKIE<br />

M<br />

O<br />

R<br />

Z<br />

Çatal Hüjük<br />

Ali Kusz<br />

obszary występowania<br />

dzikiej pszenicy i jęczmienia<br />

strefa tzw. Żyznego Półksiężyca<br />

E Ś<br />

R<br />

Ó D<br />

Z<br />

I<br />

E<br />

M N<br />

E<br />

Jerycho<br />

zasięg rolnictwa około 6<br />

tys. lat p.n.e.<br />

obszary gospodarki zbieracko-łowieckiej<br />

najstarsze osady neolityczne<br />

Nil


0 500 km<br />

MO K<br />

RZE<br />

Tag<br />

Ebro<br />

Pad<br />

Dunaj<br />

MORZE<br />

CZARNE<br />

ASPIJSKIE<br />

M<br />

O<br />

R<br />

Z<br />

Çatal Hüjük<br />

Ali Kusz<br />

obszary występowania<br />

dzikiej pszenicy i jęczmienia<br />

strefa tzw. Żyznego Półksiężyca<br />

E Ś<br />

R<br />

Ó D<br />

Z<br />

I<br />

E<br />

M N<br />

E<br />

Jerycho<br />

zasięg rolnictwa około 6<br />

tys. lat p.n.e.<br />

obszary gospodarki zbieracko-łowieckiej<br />

najstarsze osady neolityczne<br />

Nil


0 500 km<br />

MO K<br />

RZE<br />

Tag<br />

Ebro<br />

Pad<br />

Dunaj<br />

MORZE<br />

CZARNE<br />

ASPIJSKIE<br />

M<br />

O<br />

R<br />

Z<br />

Çatal Hüjük<br />

Ali Kusz<br />

obszary występowania<br />

dzikiej pszenicy i jęczmienia<br />

strefa tzw. Żyznego Półksiężyca<br />

E Ś<br />

R<br />

Ó D<br />

Z<br />

I<br />

E<br />

M N<br />

E<br />

Jerycho<br />

zasięg rolnictwa około 6<br />

tys. lat p.n.e.<br />

obszary gospodarki zbieracko-łowieckiej<br />

najstarsze osady neolityczne<br />

Nil



• <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

•<br />

<br />

<br />

Jeśli syn ojca swego uderzył, rękę utną mu.<br />

Jeśli obywatel oko obywatelowi wybił, oko wybiją mu;<br />

Jeżeli kość obywatela złamał, kość mu złamią. […]<br />

Jeśli oko niewolnika obywatela wybił lub kość niewolnika<br />

obywatela złamał, połowę jego ceny zapłaci.<br />

Jeśli obywatel ząb obywatelowi równemu sobie wybił, ząb wybiją mu.<br />

Dlaczego mówi się, że Kodeks Hammurabiego wprowadzał zasadę<br />

„oko za oko”<br />

Czy poszczególne grupy ludności były traktowane równo<br />

Odpowiedź uzasadnij, wskazując odpowiedni fragment tekstu.


• <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

•<br />

<br />

<br />

Jeśli syn ojca swego uderzył, rękę utną mu.<br />

Jeśli obywatel oko obywatelowi wybił, oko wybiją mu;<br />

Jeżeli kość obywatela złamał, kość mu złamią. […]<br />

Jeśli oko niewolnika obywatela wybił lub kość niewolnika<br />

obywatela złamał, połowę jego ceny zapłaci.<br />

Jeśli obywatel ząb obywatelowi równemu sobie wybił, ząb wybiją mu.<br />

Dlaczego mówi się, że Kodeks Hammurabiego wprowadzał zasadę<br />

„oko za oko”<br />

Czy poszczególne grupy ludności były traktowane równo<br />

Odpowiedź uzasadnij, wskazując odpowiedni fragment tekstu.


• <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

•<br />

<br />

<br />

Jeśli syn ojca swego uderzył, rękę utną mu.<br />

Jeśli obywatel oko obywatelowi wybił, oko wybiją mu;<br />

Jeżeli kość obywatela złamał, kość mu złamią. […]<br />

Jeśli oko niewolnika obywatela wybił lub kość niewolnika<br />

obywatela złamał, połowę jego ceny zapłaci.<br />

Jeśli obywatel ząb obywatelowi równemu sobie wybił, ząb wybiją mu.<br />

Dlaczego mówi się, że Kodeks Hammurabiego wprowadzał zasadę<br />

„oko za oko”<br />

Czy poszczególne grupy ludności były traktowane równo<br />

Odpowiedź uzasadnij, wskazując odpowiedni fragment tekstu.


• <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

•<br />

<br />

<br />

Jeśli syn ojca swego uderzył, rękę utną mu.<br />

Jeśli obywatel oko obywatelowi wybił, oko wybiją mu;<br />

Jeżeli kość obywatela złamał, kość mu złamią. […]<br />

Jeśli oko niewolnika obywatela wybił lub kość niewolnika<br />

obywatela złamał, połowę jego ceny zapłaci.<br />

Jeśli obywatel ząb obywatelowi równemu sobie wybił, ząb wybiją mu.<br />

Dlaczego mówi się, że Kodeks Hammurabiego wprowadzał zasadę<br />

„oko za oko”<br />

Czy poszczególne grupy ludności były traktowane równo<br />

Odpowiedź uzasadnij, wskazując odpowiedni fragment tekstu.


• <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

•<br />

<br />

<br />

Jeśli syn ojca swego uderzył, rękę utną mu.<br />

Jeśli obywatel oko obywatelowi wybił, oko wybiją mu;<br />

Jeżeli kość obywatela złamał, kość mu złamią. […]<br />

Jeśli oko niewolnika obywatela wybił lub kość niewolnika<br />

obywatela złamał, połowę jego ceny zapłaci.<br />

Jeśli obywatel ząb obywatelowi równemu sobie wybił, ząb wybiją mu.<br />

Dlaczego mówi się, że Kodeks Hammurabiego wprowadzał zasadę<br />

„oko za oko”<br />

Czy poszczególne grupy ludności były traktowane równo<br />

Odpowiedź uzasadnij, wskazując odpowiedni fragment tekstu.


• <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

•<br />

<br />

<br />

Jeśli syn ojca swego uderzył, rękę utną mu.<br />

Jeśli obywatel oko obywatelowi wybił, oko wybiją mu;<br />

Jeżeli kość obywatela złamał, kość mu złamią. […]<br />

Jeśli oko niewolnika obywatela wybił lub kość niewolnika<br />

obywatela złamał, połowę jego ceny zapłaci.<br />

Jeśli obywatel ząb obywatelowi równemu sobie wybił, ząb wybiją mu.<br />

Dlaczego mówi się, że Kodeks Hammurabiego wprowadzał zasadę<br />

„oko za oko”<br />

Czy poszczególne grupy ludności były traktowane równo<br />

Odpowiedź uzasadnij, wskazując odpowiedni fragment tekstu.


• <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

•<br />

<br />

<br />

Jeśli syn ojca swego uderzył, rękę utną mu.<br />

Jeśli obywatel oko obywatelowi wybił, oko wybiją mu;<br />

Jeżeli kość obywatela złamał, kość mu złamią. […]<br />

Jeśli oko niewolnika obywatela wybił lub kość niewolnika<br />

obywatela złamał, połowę jego ceny zapłaci.<br />

Jeśli obywatel ząb obywatelowi równemu sobie wybił, ząb wybiją mu.<br />

Dlaczego mówi się, że Kodeks Hammurabiego wprowadzał zasadę<br />

„oko za oko”<br />

Czy poszczególne grupy ludności były traktowane równo<br />

Odpowiedź uzasadnij, wskazując odpowiedni fragment tekstu.


• <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

•<br />

<br />

<br />

Jeśli syn ojca swego uderzył, rękę utną mu.<br />

Jeśli obywatel oko obywatelowi wybił, oko wybiją mu;<br />

Jeżeli kość obywatela złamał, kość mu złamią. […]<br />

Jeśli oko niewolnika obywatela wybił lub kość niewolnika<br />

obywatela złamał, połowę jego ceny zapłaci.<br />

Jeśli obywatel ząb obywatelowi równemu sobie wybił, ząb wybiją mu.<br />

Dlaczego mówi się, że Kodeks Hammurabiego wprowadzał zasadę<br />

„oko za oko”<br />

Czy poszczególne grupy ludności były traktowane równo<br />

Odpowiedź uzasadnij, wskazując odpowiedni fragment tekstu.


• <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

•<br />

<br />

<br />

Jeśli syn ojca swego uderzył, rękę utną mu.<br />

Jeśli obywatel oko obywatelowi wybił, oko wybiją mu;<br />

Jeżeli kość obywatela złamał, kość mu złamią. […]<br />

Jeśli oko niewolnika obywatela wybił lub kość niewolnika<br />

obywatela złamał, połowę jego ceny zapłaci.<br />

Jeśli obywatel ząb obywatelowi równemu sobie wybił, ząb wybiją mu.<br />

Dlaczego mówi się, że Kodeks Hammurabiego wprowadzał zasadę<br />

„oko za oko”<br />

Czy poszczególne grupy ludności były traktowane równo<br />

Odpowiedź uzasadnij, wskazując odpowiedni fragment tekstu.


• <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

•<br />

<br />

<br />

Jeśli syn ojca swego uderzył, rękę utną mu.<br />

Jeśli obywatel oko obywatelowi wybił, oko wybiją mu;<br />

Jeżeli kość obywatela złamał, kość mu złamią. […]<br />

Jeśli oko niewolnika obywatela wybił lub kość niewolnika<br />

obywatela złamał, połowę jego ceny zapłaci.<br />

Jeśli obywatel ząb obywatelowi równemu sobie wybił, ząb wybiją mu.<br />

Dlaczego mówi się, że Kodeks Hammurabiego wprowadzał zasadę<br />

„oko za oko”<br />

Czy poszczególne grupy ludności były traktowane równo<br />

Odpowiedź uzasadnij, wskazując odpowiedni fragment tekstu.


• <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

•<br />

<br />

<br />

Jeśli syn ojca swego uderzył, rękę utną mu.<br />

Jeśli obywatel oko obywatelowi wybił, oko wybiją mu;<br />

Jeżeli kość obywatela złamał, kość mu złamią. […]<br />

Jeśli oko niewolnika obywatela wybił lub kość niewolnika<br />

obywatela złamał, połowę jego ceny zapłaci.<br />

Jeśli obywatel ząb obywatelowi równemu sobie wybił, ząb wybiją mu.<br />

Dlaczego mówi się, że Kodeks Hammurabiego wprowadzał zasadę<br />

„oko za oko”<br />

Czy poszczególne grupy ludności były traktowane równo<br />

Odpowiedź uzasadnij, wskazując odpowiedni fragment tekstu.


• <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

•<br />

<br />

<br />

Jeśli syn ojca swego uderzył, rękę utną mu.<br />

Jeśli obywatel oko obywatelowi wybił, oko wybiją mu;<br />

Jeżeli kość obywatela złamał, kość mu złamią. […]<br />

Jeśli oko niewolnika obywatela wybił lub kość niewolnika<br />

obywatela złamał, połowę jego ceny zapłaci.<br />

Jeśli obywatel ząb obywatelowi równemu sobie wybił, ząb wybiją mu.<br />

Dlaczego mówi się, że Kodeks Hammurabiego wprowadzał zasadę<br />

„oko za oko”<br />

Czy poszczególne grupy ludności były traktowane równo<br />

Odpowiedź uzasadnij, wskazując odpowiedni fragment tekstu.


Sprawdź się!<br />

<br />

<br />

<br />

Gdy król [Kserkses] był w kłopocie, co ma począć w obecnym położeniu, wdał się z nim<br />

w rozmowę [Grek] Efialtes […]. Myśląc, że wielką od króla otrzyma nagrodę, wskazał mu<br />

ścieżkę, która przez górę wiodła […]. Kserkses, któremu spodobało się to, co Efialtes przyrzekał<br />

wykonać, nader uradowany, wysłał natychmiast Hydarnesa wraz z ludźmi, którymi<br />

ten dowodził. Wyruszyli oni z początkiem nocy z obozu. […] Tą więc ścieżką […] odbywali<br />

drogę przez całą noc […].<br />

[…] Kserkses, złożywszy po wschodzie słońca płynne ofiary, przeczekał jakiś czas, po czym<br />

mniej więcej w porze przedpołudniowej przypuścił atak. Tak mianowicie zalecił mu Efialtes.<br />

Barbarzyńcy więc z Kserksesem nadchodzili, a Hellenowie z Leonidasem, ponieważ wyruszali<br />

na śmierć, już o wiele bardziej niż z początku wysunęli się ku szerszej części wąwozu: bo mur<br />

ochronny był strzeżony, w poprzednich zaś dniach walczyli, cofając się powoli do węższej części<br />

parowu. Wtedy więc zwarli się z wrogiem poza cieśniną i wielkie mnóstwo barbarzyńców<br />

padło; od tyłu bowiem dowódcy oddziałów [barbarzyńców] smagali biczami każdego męża,<br />

pędząc go ciągle naprzód. Otóż wielu z nich wpadało do morza i ginęło, znacznie jeszcze<br />

większa ilość tratowana była żywcem przez innych; o ginących zaś zupełnie się nie troszczono.<br />

Lacedemończycy [Spartanie] bowiem, wiedząc, że czeka ich śmierć ze strony tych, co obeszli<br />

górę, okazywali największą, jaką posiadali, siłę przeciw barbarzyńcom, lekceważąc sobie<br />

życie, i [byli] odważni do szaleństwa.<br />

Włócznie przeważnie już w tym dniu mieli pogruchotane, więc mieczami dobijali […] [wrogów].<br />

I Leonidas padł w tej walce, okazawszy się najdzielniejszym mężem, a z nim i inni<br />

wybitni [Spartanie], o których to mężów imionach, jako że na to zasłużyli, dowiadywałem<br />

się; poznałem też imiona wszystkich trzystu. […] To trwało, dopóki nie nadeszli ludzie<br />

z Efialtesem. Gdy Hellenowie dowiedzieli się o ich przybyciu, zaraz zmienił się bój. Wycofali<br />

się bowiem w najwęższą część drogi i, mijając mur, poszli i usadowili się wszyscy razem<br />

na wzgórzu […]. Na tym miejscu, broniąc się mieczami, jakie jeszcze mieli niektórzy, oraz<br />

rękami i zębami, zasypani zostali pociskami barbarzyńców, z których jedni parli na nich<br />

z naprzeciwka i zerwali mur ochronny, drudzy osaczyli ich zewsząd dookoła. […]<br />

Gdy pogrzebano [poległych Hellenów] tam, gdzie padli, umieszczono następujący napis<br />

ku ich czci […]:<br />

[…] „Gościu, oznajmij Lacedemończykom, że w boju poległszy –<br />

Tu spoczywamy po wiek, wiernie słuchając ich praw”.


Sprawdź się!

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!