Immunologiczne mechanizmy w chorobie trzewnej - Celiakia

Choroba trzewna (celiakia, celiac disease, CD) jest trwałą enteropatią, wynikającą
z nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej u genetycznie predysponowanych
osobników, wywołaną wprowadzeniem do diety glutenu.
Określenie częstości występowania celiakii jest niezwykle trudne. Wynika to z
jednej strony z faktu, że publikowane dane są niepełne lub dotyczą jedynie wybranego
regionu czy populacji. Z drugiej zaś strony na częstość ujawniania się celiakii
wywierają wpływ lokalne nawyki żywieniowe i związany z tym czas wprowadzenia
glutenu oraz jego zawartość w diecie.
Celiakia jest chorobą rasy kaukaskiej. Badania ostatnich lat wskazują, że jest jedną
z częstszych chorób uwarunkowanych genetycznie. Jej częstość w Europie i Stanach
Zjednoczonych oszacowano na 1:130 do 1:350 (25). W Polsce badania
epidemiologiczne przeprowadzono w połowie lat dziewięćdziesiątych, a uzyskane
dane były zbliżone do innych krajów europejskich (15, 16, 26).
Celiakia nie jest jednostką jednorodną pod względem symptomatologii.
Postacie kliniczne choroby trzewnej
Typowe objawy aktywnej celiakii (active celiac disease) ujawniają się przed 2
rokiem życia (najczęściej między 6 a 18 miesiącem) u dzieci, u których gluten do diety
wprowadzono w okresie niemowlęcym. Do najczęstszych objawów należą:
• przewlekła biegunka z tłuszczowymi, cuchnącymi lub obfitymi stolcami
• brak łaknienia
• postępujące upośledzenie rozwoju somatycznego (głównie niedobór
masy ciała)
• powiększenie obwodu brzucha
• zanik mięśni
• zmiana usposobienia (encefalopatia).
Niekiedy w obrazie klinicznym dominują wtórne objawy zaburzeń trawienia i
wchłaniania: hipoproteinemia, hipokalcemia, niedokrwistość z niedoboru żelaza,
niedobór witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, E, D3) oraz kwasu foliowego i ich
2