kwartalnik centralnej stacji ratownictwa górniczego s.a. - Centralna ...
10.03.2015 • Views
Share Embed Flag

kwartalnik centralnej stacji ratownictwa górniczego s.a. - Centralna ...

kwartalnik centralnej stacji ratownictwa górniczego s.a. - Centralna ...

kwartalnik centralnej stacji ratownictwa górniczego s.a. - Centralna ...

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
csrg.bytom.pl

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

issn 1426-3092<br />

nr 3 (68) wrzesień 2012 r.<br />

<strong>kwartalnik</strong> <strong>centralnej</strong> <strong>stacji</strong> <strong>ratownictwa</strong> górniczego s.a.

Redaguje zespół<br />

Andrzej Plata<br />

– redaktor naczelny<br />

Mirosław Bagiński<br />

– z-ca redaktora naczelnego<br />

Barbara Kochan<br />

– z-ca redaktora naczelnego<br />

Katarzyna Myślińska<br />

– sekretarz redakcji<br />

Katarzyna Kajdasz-Szpotko<br />

Małgorzata Jankowska<br />

Adres redakcji:<br />

<strong>Centralna</strong> Stacja Ratownictwa<br />

Górniczego S.A.<br />

41-902 BYTOM<br />

ul. Chorzowska 25<br />

tel. (32) 388 04 45<br />

lub (32) 388 05 92<br />

fax. (32) 388 04 44<br />

e-mail: pa@csrg.bytom.pl<br />

Okręgowa Stacja Ratownictwa<br />

Górniczego w Bytomiu<br />

ul. Chorzowska 12d<br />

41-902 BYTOM<br />

tel. (32) 388 06 22<br />

e-mail: osrgbytom@csrg.bytom.pl<br />

Okręgowa Stacja Ratownictwa<br />

Górniczego w Jaworznie<br />

ul. Krakowska 95<br />

43-600 JAWORZNO<br />

tel. (32) 616 22 86<br />

fax. (32) 616 44 33<br />

e-mail: osrgjaworzno@csrg.bytom.pl<br />

Okręgowa Stacja Ratownictwa<br />

Górniczego w Wodzisławiu Śl.<br />

ul Marklowicka 3<br />

44-300 WODZISŁAW Śl.<br />

tel. (32) 455 47 06<br />

e-mail: osrgwodzislaw@csrg.bytom.pl<br />

Okręgowa stacja Ratownictwa<br />

Górniczego w Zabrzu<br />

ul. Jodłowa 33<br />

41-800 ZABRZE<br />

tel. (32) 271 35 06<br />

e-mail: osrgzabrze@csrg.bytom.pl<br />

Redakcja nie odpowiada za treść<br />

reklam i zastrzega sobie prawo dokonywania<br />

skrótów tekstów oraz zamieszczania<br />

własnych tytułów<br />

i śródtytułów. Nie zamówionych<br />

materiałów nie zwracamy.<br />

Skład, opracowanie techniczne<br />

oraz druk:<br />

Drukarnia Skill<br />

41-902 Bytom<br />

ul. Kochanowskiego 25/9<br />

tel. (32) 387 34 10<br />

Nakład: 450 egz.<br />

SPIS TREŚCI<br />

• Krótko, w tym również:<br />

Informacja o Zawodach na Ukrainie ..............................................................2<br />

Informacja o I Warsztatach Ratowniczych .....................................................2<br />

Turniej piłkarski ..............................................................................................3<br />

• Wywiad z rektorem AGH Antonim Tajdusiem<br />

rozmawiała Barbara Kochan ...........................................................................4<br />

• Rzecznik prasowy CSRG S.A. informuje ......................................................5<br />

• Ryszard Trzaska<br />

Krzysztof Piernik<br />

Artur Zemlik<br />

Akcja w KWK Brzeszcze ................................................................................7<br />

• Kaja Gadowska<br />

Funkcjonowanie <strong>ratownictwa</strong> górniczego w świetle<br />

wyników badań socjologicznych - część IV ...............................................11<br />

• Mirosław Bagiński<br />

Wczoraj i dziś <strong>ratownictwa</strong> górniczego w Rosji ........................................17<br />

• Krzysztof Mroziński<br />

Charakterystyka wybranych czynników w aspekcie<br />

wycofywania się górników podziemnymi wyrobiskami ...........................22<br />

• Katarzyna Myślińska<br />

Katarzyna Kajdasz-Szpotko<br />

Szkolenie w CSRG S.A. w I półroczu .........................................................25<br />

• Leszek Kwiska<br />

Specjalistyczne zastępy ratownicze ...........................................................28<br />

• Grzegorz Kinel<br />

Nowa jakość w OSRG w Bytomiu ..............................................................31<br />

Fot. na okładce: Siedziba CSRG S.A. Bytom<br />

Autor zdjęcia: Marek Rybicki

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

KRÓTKO<br />

Udział pogotowi<br />

i zastępów<br />

specjalistycznych<br />

CSRG S.A. w akcjach<br />

ratowniczych i pracach<br />

profilaktycznych<br />

Akcje pożarowe<br />

21.05 - 09.06.2012r. – akcja pożarowa<br />

w KWK Brzeszcze. W akcji brały udział<br />

zawodowe zastępy ratownicze pogotowi<br />

specjalistycznych CSRG S.A. oraz zastępy<br />

ratownicze OSRG Bytom, OSRG<br />

Jaworzno, OSRG Zabrze (szczegółowy<br />

opis akcji w dalszej części ).<br />

Akcje zawałowe<br />

10.05.2012r. – akcja zawałowa<br />

w KWK Sośnica - Makoszowy. W akcji<br />

brały udział zawodowe zastępy ratownicze<br />

pogotowia górniczo-technicznego<br />

CSRG S.A. oraz zastępy ratownicze<br />

OSRG Zabrze i OSRG Bytom.<br />

Akcje z udziałem<br />

Centralnej Stacji<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego S.A.<br />

KWK Halemba-Wirek w dniach<br />

14-15.05.2012r. - akcja ratownicza polegająca<br />

na przewietrzaniu i penetracji<br />

przy współdziałaniu pogotowia górniczego<br />

OSRG Zabrze.<br />

KWK Halemba - Wirek w dniach<br />

7-8.07.2012r. – akcja ratownicza polegająca<br />

na zbiciu przekopu przy współdziałaniu<br />

pogotowia górniczego OSRG<br />

Zabrze.<br />

Wyjazdy pogotowia<br />

specjalistycznego PWR<br />

Pogotowie specjalistyczne PWR wyjeżdżało<br />

19 razy w celach kontroli obudowy<br />

szybów oraz rewizji szybu.<br />

Wyjazdy odbywały się do następujących<br />

kopalń: KWK Pniówek, ZG Sobieski,<br />

KWK Sośnica - Makoszowy,<br />

KWK Bielszowice, KWK Chwałowice,<br />

KWK Borynia, KWK Szczygłowice,<br />

KWK Brzeszcze, KWK Jas-Mos,<br />

KWK Budryk, Zakład CZOK.<br />

opr. Katarzyna Kajdasz-Szpotko<br />

Wizyta przedstawicieli<br />

CSRG S.A. w Rosji.<br />

W dniach 20-26.05.2012r. przedstawiciele<br />

CSRG S.A. i CEN MED. Sp. z o.o.<br />

przebywali z wizytą techniczną w Moskwie,<br />

Nowokuzniecku, Prokopiewsku<br />

i Kisielowsku.<br />

Wizyta ta dotyczyła między innymi<br />

nawiązania współpracy w zakresie<br />

<strong>ratownictwa</strong> górniczego. Spotkania<br />

odbywały się w Jednostce i Oddziale<br />

Ratownictwa Górniczego w Nowokuzniecku,<br />

Prokopiewsku i Kisielowsku.<br />

Dowódca jednostki przedstawił nam<br />

lekarza naczelnego służby medycznej<br />

<strong>ratownictwa</strong> górniczego, z którym -<br />

mówi lek med. Jacek Wrodarczyk członek<br />

Zarządu CEN-MED - miałem okazję<br />

wymienić spostrzeżenia i informacje<br />

Zdj. 1. Spotkanie techniczne w Moskwie dotyczące współpracy<br />

na temat organizacji służby medycznej<br />

w Rosji i Polsce. Wspólnie stwierdziliśmy,<br />

że cele i zadania jakie przed nami<br />

stawia górnictwo tj. ratowanie zdrowia<br />

i życia górników są identyczne. Różne<br />

są tylko sposoby ich realizacji. W Rosji<br />

lekarze służby medycznej <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego są formacją podlegająca rozkazom<br />

dowódcy jednostki <strong>ratownictwa</strong>.<br />

Są członkami drużyny ratowniczej,<br />

kierowani są do strefy zagrożenia. Posiadają<br />

na swoim wyposażeniu indywidualny<br />

aparat oddechowy. Podlegają<br />

identycznym jak ratownicy górniczy<br />

Zdj. 2. Pokaz sprzętu ratowniczego na V Międzynarodowym<br />

Salonie Bezpieczeństwa w Moskwie.<br />

Zdj. 3. Spotkanie w Ministerstwie ds. Nadzwyczajnych Sytuacji.<br />

1

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

specjalistycznym badaniom lekarskim<br />

i testom psychologicznym. Co ciekawe,<br />

opieką medyczną służby medycznej <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego w Rosji objęci są<br />

ratownicy górniczy wraz z członkami<br />

rodzin. Dodatkowo na terenie jednostki<br />

<strong>ratownictwa</strong> istnieje dla nich możliwość<br />

korzystania z opieki stomatologicznej.<br />

Członkowie delegacji zwiedzali również<br />

V Międzynarodowy Salon Bezpieczeństwa.<br />

W czasie rozmów w Ministerstwie<br />

ds. Nadzwyczjnych Sytuacji w Moskwie<br />

strony rosyjska i polska oracowały projekt<br />

memorandum o wzajemnej współpracy.<br />

W ostatnim dniu pobytu uczestniczono<br />

w prezentacji wyposażenia ratowniczego<br />

oraz ćwiczeń ratowniczych<br />

na poligonie w Nogińsku (70 km od<br />

Moskwy).<br />

opr. apl<br />

Zawody posiadające rangę mistrzostw<br />

świata ratowników górniczych zapoczątkowane<br />

zostały w 1999r. w USA.<br />

Pomysłodawcą był amerykański urząd<br />

górniczy MSHA. Już w roku 2000 postanowiono,<br />

że zawody wejdą do kalendarza<br />

imprez na stałe i będą rozgrywane co<br />

dwa lata. Celem zawodów jest porównanie<br />

zarówno wiedzy teoretycznej jak<br />

i praktycznych umiejętności ratowników<br />

w zakresie likwidacji zagrożeń występujących<br />

w górnictwie podziemnym<br />

oraz wymiana doświadczeń pomiędzy<br />

ratownikami z różnych krajów.<br />

Od początku brała w nich udział m.in.<br />

polska drużyna ratownicza z KGHM<br />

Polska Miedź. W 2002 roku podczas<br />

wizyty miedziowej ekipy w USA międzynarodowe<br />

ratownicze gremium i prezydent<br />

MSHA powierzyli organizację<br />

kolejnych zawodów (po raz pierwszy<br />

3 z Ukrainy, po 2 z Rosji, Chin, Indii<br />

i Kanady, po 1 z Rumunii, Kazachstanu,<br />

Wietnamu, Turcji, Słowacji i Mongolii.<br />

Mistrzostwa przebiegać będą w 4<br />

etapach:<br />

1. Rozpoznanie wyrobisk górniczych.<br />

2. Współzawodnictwo w zakresie udzielania<br />

pierwszej pomocy.<br />

3. Współzawodnictwo mechaników.<br />

4. Analiza techniczna (inżynierska).<br />

Więcej informacji na stronie organizatorów:<br />

www.dvgrs.gov. Gospodarzem<br />

kolejnych mistrzostw w roku 2014 będzie<br />

ponownie Polska a organizatorami będzie<br />

Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach<br />

oraz <strong>Centralna</strong> Stacja Ratownictwa<br />

Górniczego S.A. w Bytomiu.<br />

Informacje o przebiegu i wyniku<br />

Międzynarodowych Zawodów 2012<br />

na Ukrainie umieścimy w kolejnym<br />

numerze „Ratownictwa Górniczego”.<br />

I Warsztaty Ratownicze<br />

CSRG S.A.<br />

VIII Międzynarodowe<br />

Zawody Ratownicze<br />

Tegoroczne, VIII Międzynarodowe<br />

Zawody Ratownicze odbędą się od<br />

9 do 14 września 2012r. w Doniecku<br />

na Ukrainie.<br />

Zdj. 4. Pokaz ćwiczeń ratowniczych na poligonie w Nogińsku.<br />

poza granicami USA) właśnie Polsce,<br />

a konkretnie Wyższemu Urzędowi<br />

Górniczemu w Katowicach i KGHM<br />

w dowód uznania dla polskiego <strong>ratownictwa</strong><br />

za osiągnięcia ratowników górniczych<br />

Polskiej Miedzi (1999 - V miejsce,<br />

2000 - I miejsce, 2002 - II miejsce).<br />

W 2004r. ratownicy z JRGH Lubin,<br />

jako gospodarze, okazali się bezkonkurencyjni<br />

we wszystkich elementach<br />

zawodów. Oprócz nich z Polski udział<br />

brały drużyny z JSW S.A. i PKW S.A.<br />

Kolejnymi gospodarzami Międzynarodowych<br />

Zawodów były Chiny, USA<br />

i Australia.<br />

Do tegorocznych zawodów na Ukrainie<br />

zgłoszonych zostało 26 uczestników,<br />

w tym 5 drużyn z Polski, 4 z Australii,<br />

<strong>Centralna</strong> Stacja Ratownictwa Górniczego<br />

S.A. organizuje 25 października<br />

2012r. w Bytomiu I Warsztaty Ratownicze.<br />

Warsztaty podzielone będą na<br />

trzy grupy tematyczne.<br />

Tematem wiodącym pierwszej sesji<br />

będzie „Sprzęt ochrony układu oddechowego”.<br />

Przedstawione referaty<br />

obejmować będą:<br />

––<br />

przegląd rynku i wnioski z użytkowania<br />

w kopalniach podziemnych,<br />

––<br />

omówienie aparatów ratowniczych:<br />

regeneracyjnych, powietrznych, wężowych<br />

oraz aparatów ucieczkowych<br />

w tym systemowe rozwiązania z wymianą<br />

aparatów w wyrobiskach,<br />

––<br />

omówienie aparatów nurkowych, (aparaty<br />

produkcji firm: Faser, Dreager,<br />

Auer, Fenzy, Scantek, DZGA, i inne).<br />

Druga grupa tematyczna poświęcona<br />

będzie „Łączności ratowniczej”. Tematem<br />

referatów będą:<br />

2

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

––<br />

osiągnięcia i stan zaawansowania<br />

w pracach nad łącznością ratowniczą<br />

prowadzone przez CSRG<br />

S.A. bądź z udziałem CSRG S.A.<br />

(udział w projektach strategicznych<br />

EMTECH, iPROTECT, wyniki ustaleń<br />

z partnerami handlowymi i producentami<br />

zaawansowanych systemów<br />

telekomunikacyjnych),<br />

––<br />

łączność ratownicza w innych krajach<br />

(przegląd rozwiązań: Niemcy,<br />

Słowacja, Czechy, Ukraina, Rosja).<br />

Trzecia sesja obejmie „Trudne warunki<br />

mikroklimatu” i „Prace na wysokości”,<br />

w tym aktualne przepisy, usługi szkoleniowe<br />

i specjalistyczne prace CSRG S.A..<br />

Warsztaty skierowane są do przedstawicieli<br />

nadzoru górniczego, przedsiębiorców,<br />

kierowników ruchu zakładów<br />

górniczych, kierowników działu wentylacji,<br />

przedstawicieli jednostek <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego oraz przedstawicieli<br />

organizacji związkowych.<br />

Turniej piłki nożnej<br />

Wielkie emocje i zacięta rywalizacja<br />

towarzyszyły Turniejowi piłki nożnej<br />

o Puchar Prezesa Zarządu SITG Oddziału<br />

Bytom, który odbył się 25 maja<br />

2012r. na terenie OSRG Bytom. Uczestniczyli<br />

w nim członkowie kół z KWK<br />

Bobrek-Centrum, KWK Piekary, PRG<br />

Bytom, Kopex PBSz S.A. i Centralnej<br />

Stacji Ratownictwa Górniczego S.A.<br />

Honorowy Patronat nad Turniejem<br />

sprawował Prezes Zarządu CSRG S.A.<br />

dr inż. Andrzej Chłopek. Pierwsze<br />

miejsce przypadło drużynie z KWK<br />

Piekary, drugie - CSRG S.A. a trzecie -<br />

drużynie z Kopex PBSz S.A.<br />

Dzięki sprawnej organizacji i gościnności<br />

Okręgowej Stacji Ratownictwa<br />

Górniczego w Bytomiu turniej przebiegał<br />

w bardzo miłej, koleżeńskiej<br />

atmosferze.<br />

opr. Małgorzata Jankowska<br />

3

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

Współpraca Akademii Górniczo-<br />

Hutniczej z Centralną Stacją<br />

Ratownictwa Górniczego<br />

Rozmowa z Rektorem Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica<br />

profesorem dr. hab. inż. Antonim Tajdusiem.<br />

Prof. dr hab. inż. Antoni Tajduś,<br />

absolwent Wydziału Górniczego<br />

Akademii Górniczo-Hutniczej im.<br />

Stanisława Staszica w Krakowie. W<br />

AGH przeszedł wszystkie szczeble<br />

kariery zawodowej, od asystenta do<br />

profesora. Od 2005 roku piastuje<br />

stanowisko rektora Akademii Górniczo-Hutniczej.<br />

Jest członkiem wielu<br />

stowarzyszeń krajowych i międzynarodowych.<br />

Specjalizuje się w mechanice<br />

skał i gruntów (szczególnie<br />

deformacje powierzchni, szkody<br />

górnicze, tąpania, wstrząsy, utrzymanie<br />

wyrobisk podziemnych), budownictwie<br />

podziemnym (szczególnie<br />

tunele, przejścia podziemne, garaże<br />

oraz podziemne składowiska ropy,<br />

gazu i CO 2<br />

), zastosowaniu metod<br />

numerycznych w mechanice skał<br />

i gruntów oraz w energetyce (szczególnie<br />

bezpieczeństwo energetyczne<br />

kraju). Jest autorem wielu patentów<br />

i prac naukowo – badawczych.<br />

Akademia Górniczo-Hutnicza tak jak<br />

i inne wyższe uczelnie pracują również<br />

na rzecz przemysłu m.in. dla górnictwa<br />

i podniesienia bezpieczeństwa pracy<br />

w tym trudnym zawodzie…<br />

Istotnie Akademia Górniczo-Hutnicza od<br />

1919r. pracuje na rzecz górnictwa i jego<br />

bezpieczeństwa. Wiele naszych rozwiązań<br />

zostało zastosowanych w górnictwie, a<br />

nazwiska takich profesorów jak: Budryk,<br />

Zalewski, Sałustowicz, Knothe, Maciejasz,<br />

Filcek na stałe weszły do historii<br />

górnictwa i ich rozwiązania są do dzisiaj<br />

stosowane. Także dzisiaj znaczna liczba<br />

prac jest wykonywana dla górnictwa. Ja<br />

sam wykonałem ponad 300 prac i mam<br />

nadzieję, że niektóre z nich przyniosły<br />

wymierne efekty ekonomiczne lub podniosły<br />

poziom bezpieczeństwa.<br />

Jaki wpływ mają prowadzone przez<br />

Pana i Pana zespół badania naukowe<br />

w zakresie mechaniki skał i gruntów<br />

na sytuację polskiego górnictwa?<br />

Praktycznie od samego początku mojej<br />

działalności naukowej czyli od 1973r.<br />

zajmowałem się zagadnieniami związanymi<br />

z mechaniką skał i gruntów a<br />

szczególnie statecznością wyrobisk górniczych<br />

(korytarzowych i ścianowych),<br />

tąpaniami, wpływem prowadzonej eksploatacji<br />

na górotwór i powierzchnię terenu.<br />

W ciągu tego okresu czasu udało<br />

mi się wypromować 9 doktorów, pomóc<br />

w obronie czterech habilitacji (aktualnie<br />

trzej doktorzy habilitowani są profesorami<br />

nadzwyczajnymi AGH), zbudować<br />

silny zespół naukowy liczący kilkanaście<br />

osób. Zespół którym kieruję jest przygotowany<br />

do rozwiązywania często bardzo<br />

skomplikowanych zagadnień związanych<br />

z górnictwem. Znajdują się w nim zarówno<br />

specjaliści potrafiący korzystać<br />

z nowoczesnych metod numerycznych<br />

do rozwiązywania zagadnień górniczych<br />

jak również specjaliści zajmujący się<br />

pomiarami. Wiele z naszych rozwiązań<br />

znalazło praktyczne zastosowanie.<br />

4<br />

Współpraca z Centralną Stacją Ratownictwa<br />

Górniczego trwa już wiele lat,<br />

czego aktualnie dotyczy?<br />

Współpraca Akademii Górniczo-Hutniczej<br />

z Centralną Stacją Ratownictwa<br />

Górniczego S.A. jest bardzo szeroka.<br />

Wymienię tylko kilka zagadnień realizowanych<br />

wspólnie: wykłady naszych<br />

specjalistów z zakresu zwalczania zagrożeń<br />

górniczych (np. inertyzacja atmosfery<br />

w kopalniach, profilaktyka<br />

tąpaniowa) na specjalnych szkoleniach<br />

organizowanych przez CSRG, wspólne<br />

badania naukowe np. w zakresie wydatku<br />

energetycznego pracowników, wspólne<br />

prace nad konstrukcjami podziemnymi<br />

(np. tamy wodne), prowadzenie zajęć dydaktycznych<br />

z <strong>ratownictwa</strong> górniczego<br />

przez specjalistów z CSRG, zapoznawanie<br />

studentów z organizacją i wyposażeniem<br />

<strong>stacji</strong> podczas wizyt technicznych, prowadzenie<br />

zajęć przez pracowników <strong>stacji</strong><br />

na studiach podyplomowych z zakresu<br />

BHP, odbywanie staży przez młodych<br />

pracowników AGH w CSRG.<br />

Proszę powiedzieć czy węgiel ma przyszłość<br />

jako paliwo energetyczne w Polsce<br />

i na świecie.<br />

Niezależnie od tego co często zwłaszcza<br />

ostatnio pisze się węgiel był, jest i będzie<br />

jednym z najważniejszych źródeł energii.<br />

Jest kilka powodów. Po pierwsze ogromne<br />

zasoby węgla w świecie wystarczające na<br />

ponad 200 lat przy aktualnym poziomie<br />

wydobycia. Polska ma nadal znaczne<br />

ilości węgla kamiennego a zwłaszcza<br />

brunatnego, który powinien decydować<br />

o naszym bezpieczeństwie energetycznym.<br />

Zasoby węgla są korzystnie rozłożone<br />

geograficznie po całym świecie,<br />

co sprawia, że węgiel jest wydobywany<br />

w ponad 50 krajach. Nadal węgiel jest<br />

najtańszym źródłem energii. Istnieje<br />

wysokie bezpieczeństwo dostaw węgla.

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

Jest paliwem bezpiecznym w transporcie,<br />

magazynowaniu i użytkowaniu. Obserwuje<br />

się dynamiczny rozwój technologii<br />

„czystego węgla” zmniejszających<br />

uciążliwość dla środowiska naturalnego.<br />

Czy Pańskie badania naukowe wpłynęły<br />

na modernizację w innych dziedzinach<br />

techniki jak również na życie codzienne.<br />

Ponieważ zajmuję się zagadnieniami<br />

związanymi z mechaniką skał i gruntów<br />

a także budownictwem podziemnym<br />

szczególnie tunelami dlatego moje<br />

prace naukowe a także prace na rzecz<br />

przemysłu dotyczą nie tylko górnictwa<br />

ale także szeroko rozumianej infrastruktury<br />

w miastach. Brałem udział<br />

w projektowaniu tuneli, przejść podziemnych,<br />

składowisk podziemnych,<br />

zajmowałem się stabilizacją osuwisk na<br />

drogach, oceniałem wpływ drążenia wyrobisk<br />

podziemnych na powierzchnię,<br />

analizowałem stateczność fundamentów<br />

nowo wznoszonych budynków ale także<br />

starych kościołów, kamienic. Posiadam<br />

szereg patentów związanych zarówno<br />

z mechaniką ale również z energetyką.<br />

Wiemy, że AGH jest wiodącą uczelnią<br />

techniczną w Polsce. Jakie czynniki<br />

o tym zadecydowały?<br />

Rzeczywiście AGH aktualnie jest jedną<br />

z najlepszych uczelni w Polsce a stopniowo<br />

staje się wiodącą uczelnią w Europie.<br />

Istnieje już prawie 100lat. Myślę, że<br />

o szybkim rozwoju uczelni zdecydowało<br />

szereg czynników do których zaliczam:<br />

Bardzo dobry rodowód uczelni. Nasza<br />

AGH powstała na początku jako uczelnia<br />

górnicza wkrótce dołączono hutnictwo<br />

i praktycznie do lat 50-tych roku była to<br />

uczelnia kształcąca i pracująca na potrzeby<br />

węgla i stali. W tym okresie było<br />

ogromne wsparcie finansowe pochodzące<br />

głównie od przemysłu górniczego. Później<br />

stopniowo tworzono nowe kierunki<br />

badawcze, nowe kierunki studiów i dzisiaj<br />

AGH jest nowoczesnym Uniwersytetem<br />

Technicznym mającym 16 wydziałów<br />

w którym studiuje 36 tysięcy studentów<br />

na 52 kierunkach studiów. To na naszej<br />

uczelni oprócz tradycyjnego górnictwa<br />

i hutnictwa rozwija się IT (informatyka,<br />

telekomunikacja, elektronika itp.),<br />

Bioinżynieria (inżynieria biomedyczna,<br />

fizyka medyczna, biomateriały), Inżynieria<br />

materiałowa (nowe materiały,<br />

nanomateriały), Fizyka i matematyka<br />

stosowana a także kierunki związane<br />

z humanistyką.<br />

Od początku istnienia mamy znakomitą<br />

kadrę naukową. Aktualnie mamy<br />

najwięcej samodzielnych pracowników<br />

(profesorów i dr habilitowanych) wśród<br />

polskich uczelni technicznych.<br />

W zdecydowanej większości dobrych<br />

studentów. AGH co roku ma kilka razy<br />

więcej kandydatów na studia aniżeli może<br />

przyjąć dlatego wybieramy najlepszych.<br />

Na uczelni funkcjonuje ponad 600 laboratoriów<br />

w większości dobrze wyposażonych<br />

w aparaturę naukową. Dla<br />

przykładu mamy drugi mikroskop na<br />

świecie o największej możliwości powiększania<br />

(ponad 3 mln razy) oraz<br />

89-ty superkomputer na świecie.<br />

Mamy wspaniałych absolwentów którzy<br />

w różny sposób wspierają AGH<br />

Całe życie zawodowe Pana Rektora<br />

związane jest z AGH. Najpierw studia,<br />

później praca naukowo-dydaktyczna .<br />

A jeśli nie praca na AGH, to czym Pan<br />

Rektor zajmowałby się obecnie?<br />

Po skończeniu studiów miałem podpisaną<br />

umowę o pracę z przedsiębiorstwem<br />

robót górniczych z Rybnika i w ostatniej<br />

chwili na prośbę prof. H. Filcka zmieniłem<br />

swoją decyzję. Poszedłem pracować<br />

na uczelnię. Dzisiaj mógłbym być już<br />

emerytem górniczym.<br />

Zbliża się sezon urlopowy, czy mogę na<br />

koniec naszej rozmowy zapytać Pana<br />

Rektora jaką formę wypoczynku Pan<br />

preferuje?<br />

Preferuję wypoczynek aktywny. Od<br />

trzydziestu lat gram w tenisa w wakacje<br />

chciałbym to robić częściej, pływam,<br />

pracuję na działce i opiekuję się wnuczką.<br />

Sama radość!.<br />

Dziękuję za rozmowę.<br />

Z prof. dr. hab.inż. Antonim Tajdusiem<br />

Rektorem Akademii Górniczo Hutniczej<br />

rozmawiała Barbara Kochan<br />

rzecznik prasowy csrg s.a. informuje<br />

Porozumienia ze<br />

służbami ratowniczymi<br />

<strong>Centralna</strong> Stacja Ratownictwa Górniczego<br />

S.A. podpisała porozumienie<br />

o wzajemnej współpracy w zakresie <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego z Główną Stacją<br />

Ratownictwa Górniczego S.A. w Republice<br />

Słowackiej. – Nie będzie to tylko<br />

współpraca na papierze. Wierzę, że<br />

nabierze realnego kształtu – powiedział<br />

Stanislav Paulik, dyrektor słowackiej Stacji<br />

podczas podpisywania porozumienia.<br />

Jako główne zadania współpracy strony<br />

uznały wymianę informacji na temat<br />

organizacji służb ratowniczych w poszczególnych<br />

krajach, jak i wymianę<br />

informacji na temat: akcji ratowniczych,<br />

metod i zasad szkolenia ratowniczego,<br />

wyposażenia technicznego służb ratowniczych,<br />

wymianę informacji na temat<br />

metod i zasad prowadzenia działań ratowniczych.<br />

Strony uznały także prezentację<br />

nowych rozwiązań technicznych<br />

i nowych technologii wykonywania<br />

prac ratowniczych oraz opracowanie<br />

zasad wspólnego udziału w akcjach ratowniczych<br />

służb ratowniczych. Ustaliły<br />

także, że w razie konieczności, będą<br />

udzielały sobie wzajemnej pomocy przy<br />

prowadzeniu akcji ratowniczych. Wysyłanie<br />

ekip ratowniczych odbędzie się po<br />

uzyskaniu akceptacji organów zwierzchnich<br />

stron porozumienia w obu krajach,<br />

z uwzględnieniem regulacji prawnych<br />

obowiązujących na Słowacji i w Polsce.<br />

Sygnatariusze przewidują także możliwość<br />

okresowej wzajemnej wymiany<br />

grup specjalistów w celu zapoznania się<br />

5

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

z działalnością służb <strong>ratownictwa</strong> górniczego<br />

w obu krajach , po dokonaniu<br />

uprzednich niezbędnych uzgodnień. Jest<br />

to już czwarte porozumienie o wzajemnej<br />

współpracy podpisane przez Centralną<br />

Stację Ratownictwa Górniczego<br />

S.A. w Bytomiu.<br />

W marcu br. Stacja podpisała porozumienie<br />

o wzajemnej współpracy w zakresie<br />

<strong>ratownictwa</strong> górniczego z OKD<br />

Główną Stacją Ratownictwa Górniczego<br />

S.A. w Republice Czeskiej. Strony porozumienia<br />

przewidują także możliwość<br />

okresowej wymiany grupy specjalistów<br />

w celu zapoznania się z działalnością<br />

służb <strong>ratownictwa</strong> górniczego w obu<br />

krajach. Jako główne zadania strony<br />

uznały również wymianę informacji na<br />

temat organizacji służb ratowniczych<br />

w poszczególnych krajach, akcji ratowniczych,<br />

metod i zasad szkolenia ratowniczego,<br />

wyposażenia technicznego służb<br />

ratowniczych, metod i zasad prowadzenia<br />

działań ratowniczych, prezentacji nowych<br />

rozwiązań technicznych i nowych technologii<br />

wykonywania prac ratowniczych<br />

oraz opracowywania zasad wspólnego<br />

udziału w akcjach ratowniczych służb<br />

ratowniczych. Współpraca pomiędzy<br />

stronami ma służyć także podniesieniu<br />

kwalifikacji i ratowniczej gotowości do<br />

wzajemnej lub wspólnej pomocy.<br />

Z końcem ubiegłego roku CSRG S.A.<br />

podpisała porozumienie o wzajemnej<br />

współpracy z Centralnym Paramilitarnym<br />

Zawodowym Sztabem Ratownictwa<br />

Górniczego z Kazachstanu oraz<br />

Państwowym Centralnym Sztabem Paramilitarnych<br />

Służb Ratownictwa Górniczego<br />

na Ukrainie (Donieck).<br />

Podziękowania<br />

<strong>Centralna</strong> Stacja Ratownictwa Górniczego<br />

S.A. w Bytomiu otrzymała podziękowania<br />

za uczestnictwo i wykazaną<br />

pomoc podczas prowadzonej akcji pożarowej<br />

w rejonie ściany nr 193 w KWK<br />

Brzeszcze. Jednocześnie wyrazy uznania<br />

i podziękowania przekazane zostały<br />

podległym pracownikom i zastępom ratowniczym,<br />

których postawa przyczyniła<br />

się do sprawnego prowadzenia akcji. Pod<br />

podziękowaniami podpisał się Marek<br />

Uszko, Wiceprezes Zarządu Kompanii<br />

Węglowej S.A. oraz Janusz Adamowicz,<br />

Dyrektor Kopalni, Kompania Węglowa<br />

S.A. Oddział KWK „Brzeszcze”.<br />

6<br />

Miejskie ćwiczenia<br />

zgrywające<br />

W maju br. specjalistyczne zastępy<br />

ratownicze CSRG S.A. wzięły udział<br />

w „Miejskich ćwiczeniach zgrywających<br />

- 2012”.<br />

Scenariusz zdarzenia przewidywał<br />

wybuch ładunku wybuchowego i pożar<br />

w Hotelu - podczas mistrzostw europy<br />

w piłce nożnej. W wyniku czego zagroże-

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

ni byli goście hotelowi i personel. Część<br />

osób zamieszkujących górne piętra (niedostępne<br />

dla drabin strażackich - brak<br />

dojazdu pod budynek) ewakuowano<br />

z użyciem technik alpinistycznych. Zadanie<br />

to dowódca akcji powierzył specjalistycznym<br />

zastępom ratowniczym<br />

CSRG S.A. oraz grupie <strong>ratownictwa</strong><br />

wysokościowego PSP Jastrzębie.<br />

Ratownicy górniczy ściśle współpracując<br />

z strażakami bezpiecznie ewakuowali<br />

pozoranta z 8 piętra hotelu na dach i dalej<br />

za pomocą „tyrolki” opuścili poszkodowanego<br />

w noszach wprost do punktu<br />

udzielania pierwszej pomocy. Organizatorem<br />

ćwiczeń był Sztab Kryzysowy<br />

Urzędu Miasta W Jastrzębiu Zdroju.<br />

Za zasługi dla<br />

województwa<br />

W maju Sejmik Województwa Śląskiego<br />

uhonorował Centralną Stację Ratownictwa<br />

Górniczego S.A. Złotą Odznaką<br />

Honorową za Zasługi dla Województwa<br />

Śląskiego.<br />

Oprac. Aleksandra Szatkowska-Mejer<br />

Akcja przeciwpożarowa w KWK<br />

„Brzeszcze”<br />

21 maja 2012r. w ociosie chodnika<br />

wentylacyjnego ściany 193, około<br />

420m przed frontem ściany, w pokładzie<br />

510 na poziomie 740m zaistniał<br />

pożar endogeniczny. Pokład 510<br />

w rejonie ściany 193 zaliczony jest do<br />

IV kategorii zagrożenia metanowego,<br />

I stopnia zagrożenia tąpaniami,<br />

I stopnia zagrożenia wodnego, klasy<br />

„B” zagrożenia wybuchem pyłu węglowego<br />

i III grupy skłonności węgla<br />

do samozapalenia. Ściana eksploatowana<br />

systemem z zawałem stropu i do<br />

dnia 21.05.2012r. uzyskała postęp<br />

349m, a do jej zakończenia pozostało<br />

około 736m. Ściana przewietrzana<br />

systemem na „U”, ilość powietrza<br />

doprowadzona do ściany wynosiła<br />

około 1900m 3 /min.<br />

21 maja 2012r. o godzinie 3 00 w trakcie<br />

obchodu, pracownik wentylacji w chodniku<br />

wentylacyjnym w odległości około<br />

420m przed frontem ściany stwierdził<br />

wypływ dymu z ociosu południowego.<br />

Kontrolne pomiary wykonane przez<br />

pracownika w przepływowym prądzie<br />

powietrza nie wykazały przekroczenia<br />

dopuszczalnej zawartości tlenku węgla,<br />

natomiast w szczelinach ociosu zawartość<br />

CO wynosiła od 50 do 420 ppm. O zaistniałej<br />

sytuacji natychmiast poinformował<br />

dyspozytora ruchu. Dyspozytor<br />

ruchu niezwłocznie powiadomił pełniących<br />

dyżur zastępcę kierownika działu<br />

mgr inż.<br />

Ryszard Trzaska<br />

OSRG Jaworzno<br />

mgr inż.<br />

Krzysztof Piernik<br />

OSRG Jaworzno<br />

mgr inż.<br />

Artur zemlik<br />

KWK Brzeszcze<br />

7<br />

wentylacji i dyrektora ds. produkcji,<br />

kierownika ruchu zakładu górniczego<br />

oraz skierował w rejon zagrożenia dwa<br />

dyżurujące w kopalni zastępy ratownicze.<br />

Około godziny 6 00 w rejon ściany 193<br />

zjechało 14 górników oddziału G-2,<br />

którzy po przybyciu w rejon chodnika<br />

wentylacyjnego przystąpili również do<br />

aktywnego schładzania ociosu południowego.<br />

Podjęte działania nie przyniosły<br />

rezultatu, następował ciągły wzrost wydzielania<br />

gazów pożarowych.<br />

O godzinie 8 47 Kierownik Ruchu Zakładu<br />

podjął decyzję o rozpoczęciu akcji<br />

przeciwpożarowej. Wszystkie osoby<br />

zostały wycofane z rejonu zagrożenia<br />

bez użycia aparatów ucieczkowych.<br />

Dojście do strefy zagrożenia zabezpieczono<br />

posterunkami zabezpieczającymi.<br />

Do akcji zostały skierowane 4 zastępy<br />

własne, 2 zastępy OSRG Jaworzno oraz<br />

pogotowie pomiarowe CSRG S.A. Bazę<br />

ratowniczą zlokalizowano w pochylni<br />

taśmowej nr 321 w pokł. 510 uwzględniając<br />

bezzwłoczną zabudowę zapory<br />

przeciwwybuchowej.<br />

Opracowano cztery linie obrony. Pierwsza<br />

linia obrony (rys. 1) przewidywała<br />

konieczność zabudowy trzech tam przeciwwybuchowych<br />

w bezpośrednim rejonie<br />

pożaru tj. TP-1 w pochylni taśmowej<br />

II i TP-2 w chodniku taśmowym ściany<br />

193 – obie jako tamy wlotowe oraz TP-3<br />

w chodniku badawczym VIII jako tama<br />

na wylocie z rejonu. Każda kolejna linia<br />

obrony powiększała tamowany rejon<br />

kopalni.<br />

(rys.1 - następna strona)<br />

Z uwagi na szybki rozwój pożaru następował<br />

bardzo szybki wzrost temperatury,<br />

stężeń gazów oraz zadymienia co<br />

uniemożliwiło rozpoczęcie prac przy<br />

budowie tam przeciwwybuchowych<br />

zlokalizowanych zgodnie z pierwszą<br />

linią obrony. Kierownik akcji podjął<br />

decyzję o przyjęciu do realizacji drugiej<br />

linii obrony (rys.2), według której tamy<br />

pożarowe zlokalizowano następująco:<br />

TP-1 w przebiciu transportowo-wentylacyjnym<br />

poz. 900m nr 177, TP-2 w chodniku<br />

podstawowym (322) na poziomie<br />

740m, TP-3 w przekopie oddziałowym<br />

poziom 640m i TP-4 w przebiciu z pochylni<br />

wentylacyjnej (nr 175) do przekopu<br />

nr 941 na poziomie 512m. Przyjęto<br />

konstrukcję tam izolacyjnych ze spoiwa<br />

szybkowiążącego. W tamach pożarowych<br />

TP-2 i TP-3 zdecydowano się wykonać

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

8

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

zawarcia lekkiej konstrukcji, zaś w tamach<br />

TP-1 i TP-4 polecono wykonać<br />

zawarcia drewniane. We wszystkich<br />

tamach zdecydowano się zabudować<br />

po dwa przepusty zamykane od strony<br />

dojścia do tamy.<br />

(rys.2 - następna strona)<br />

Począwszy od godz. 14 00 zwiększono<br />

liczbę zastępów do 8 na zmianę, utrzymując<br />

na każdej zmianie 4 zastępy własne,<br />

2 zastępy z OSRG (Jaworzno lub<br />

Zabrze lub Bytom) i 2 zastępy z kopalń<br />

(KWK Piast, KWK Ziemowit lub ZG<br />

Janina).<br />

Na zmianie popołudniowej zebrał się<br />

„Zespół Doradczy Kierownika Akcji<br />

w składzie poszerzonym o specjalistów”,<br />

który opracował następujące ustalenia:<br />

1. zaakceptowano lokalizację bazy ratowniczej<br />

z uwzględnieniem zabudowy<br />

zapory przeciwwybuchowej w pochylni<br />

taśmowej nr 321 w pokł. 510.<br />

2. zapewnić ciągły monitoring atmosfery<br />

w rejonie objętym pożarem poprzez<br />

zabudowę trzech linii chromatograficznych,<br />

tj. L-1 – w pochylni wentylacyjno-technologicznej<br />

nr 176<br />

w rejonie skrzyżowania z przekopem<br />

technologicznym II, L-2 – w pochylni<br />

wentylacyjnej nr 175, L-3 – w przebiciu<br />

transportowo-wentylacyjnym<br />

poz. 900m (nr 177)<br />

3. ograniczyć powietrze dopływające<br />

do rejonu poprzez zamknięcie całkowite<br />

tamy bezpieczeństwa TB-568<br />

zlokalizowanej w chodniku podstawowym<br />

w pokł. 510 nr 322, zamknięcie<br />

całkowite TB-219 zlokalizowanej<br />

w przekopie oddziałowym nr 927 poz.<br />

640m, zamknięcie jednego skrzydła<br />

drzwi w tamie bezpieczeństwa<br />

TB-581 zlokalizowanej w przebiciu<br />

transportowo – wentylacyjnym poz.<br />

900m nr 177,<br />

4. intensywnie transportować materiały,<br />

sprzęt, urządzenia i przepusty przeciwwybuchowe<br />

do miejsc zabudowy<br />

tam przeciwwybuchowych,<br />

5. dotransportować na poziom 900m<br />

generator gazów obojętnych (GGO) -<br />

urządzenie do inertyzacji atmosfery<br />

kopalnianej,<br />

6. dla odwrócenia kierunku przepływu<br />

powietrza w przekopie południowym<br />

poz. 512m i w przekopie wentylacyjnym<br />

nr 940/906 rozszczelnić budynek<br />

nadszybia szybu wentylacyjnego<br />

Andrzej II. Przy braku pożądanych<br />

efektów przystąpić do wyłączenia<br />

wentylatora szybu Andrzej II.<br />

Realizując powyższe ustalenia zamknięto<br />

drzwi w tamach bezpieczeństwa<br />

zgodnie z wytycznymi Zespołu. Na zmianie<br />

nocnej uruchomiono wykonywanie<br />

analiz chromatograficznych z dwóch linii<br />

tj. L-1 z pochylni wentylacyjno-technologicznej<br />

nr 176 w rejonie skrzyżowania<br />

z przekopem technologicznym oraz L-2<br />

z pochylni wentylacyjno-technologicznej<br />

nr 176 w rejonie skrzyżowania z pochylnią<br />

wentylacyjną nr 175.<br />

Wyniki chromatograficzne w dniu<br />

22.05.2012r.<br />

Sprowadzono z CSRG S.A. urządzenie<br />

do inertyzacji atmosfery kopalnianej<br />

GGO (wytwarzania gazów spalinowych)<br />

– w celu zabudowy w przekopie równoległym<br />

(nr 938) na poziomie 900m.<br />

Rozpoczęto podawanie azotu w rejon<br />

pożaru z wydajnością 1000 kg/h tj. 850<br />

m3/h. Założono drugą bazę ratowniczą<br />

na przebiciu nr 927 do pochylni taśmowej<br />

w pokł. 405/1 na poziomie 640m<br />

oraz trzecią bazę ratowniczą w objeździe<br />

szybu Andrzej VIII na poziomie<br />

900m. Rozpoczęto prace przygotowujące<br />

regulację powietrza na szybie Andrzej<br />

II dla odwrócenia przepływu powietrza<br />

w przekopie głównym poz. 512m<br />

i przekopie oddziałowym (nr 940/906)<br />

oraz dla skierowania powietrza do szybu<br />

Andrzej IV.<br />

W kolejnych dniach akcji prowadzono<br />

prace związane z budową trzech tam<br />

przeciwwybuchowych (wlotowych) na<br />

poziomach 900, 740 i 640. Dla dalszego<br />

ograniczenia przepływu powietrza do<br />

rejonu pożaru wykonano tamę regulacyjną<br />

w przebiciu transportowo-wentylacyjnym<br />

poz. 900 około 6m za budowaną<br />

tamą przeciwwybuchową TP-1.<br />

23 maja o godzinie 11 37 w rejonie<br />

ściany 193 miał miejsce wybuch metanu<br />

i gazów pożarowych. Ratownicy<br />

zatrudnieni przy budowie tam przeciwwybuchowych<br />

TP-1, TP-2 i TP-3 poczuli<br />

silny podmuch. Kierownik Akcji nakazał<br />

natychmiastowe wycofanie zastępów<br />

ratowniczych do baz. Między godziną<br />

1300 i 1400 miały miejsce jeszcze dwa<br />

takie dynamiczne zjawiska.<br />

Podjęto decyzję o podawaniu wody<br />

do chodnika podstawowego nr 322 na<br />

poziomie 740m za budowany korek<br />

przeciwwybuchowy TP-2 w celu wypełnienia<br />

wodą muldy w wyrobisku<br />

dla zwiększenia bezpieczeństwa pracujących<br />

zastępów i jednocześnie dalszego<br />

ograniczenia przepływu powietrza,<br />

ponadto rozpoczęto pobieranie analiz<br />

chromatograficznych z dyfuzora szybu<br />

Andrzej IV.<br />

W przekopie równoległym (nr 938) na<br />

Godz Linia O 2<br />

[%] CO 2<br />

[%] CO [%] CH 4<br />

[%] H 2<br />

[%] C 2<br />

H 4<br />

[%] C 2<br />

H 6<br />

[%] T [ 0 C]<br />

5 00 L1 19,13 0,52 0,1880 0,64 0 0 0 64<br />

5 15 L2 17,46 2,01 0,7800 0,70 0 0,01 0,01 74,4<br />

poziomie 900 w rejonie TP-1 zabudowano<br />

urządzenie GGO oraz przygotowano<br />

wymagany zapas paliwa lotniczego.<br />

24 maja dokonano odbioru konstrukcji<br />

zawarć korków przeciwwybuchowych<br />

oraz rozpoczęto zatłaczanie spoiwa<br />

mineralnego dla wypełnienia korków.<br />

25 maja ukończono budowę korka<br />

TP-2 wypełniając spoiwem przestrzeń<br />

pomiędzy zawarciami. Dla ograniczenia<br />

przepływu powietrza do rejonu pożaru,<br />

zamknięto przepusty tamowe przykręcając<br />

klapy zamykające. Tego samego dnia<br />

zebrał się Zespół Doradczy Kierownika<br />

Akcji w składzie poszerzonym o specjalistów<br />

i opracował następujące ustalenia:<br />

––<br />

zamknąć przepusty w tamie przeciwwybuchowej<br />

TP-3, przepusty w TP-2<br />

pozostawić zamknięte,<br />

––<br />

odwrócić kierunek przepływu powietrza<br />

przekierowując dymy do szybu<br />

wentylacyjnego Andrzej II, a następnie<br />

zweryfikować zasięg strefy zagrożenia.<br />

––<br />

przygotować miejsce pod Bazę nr 4<br />

w rejonie podszybia Andrzej III na<br />

poziomie 512. Zabezpieczyć bazę zaporami<br />

przeciwwybuchowymi.<br />

––<br />

przygotować na poziomie 512 niezbędne<br />

materiały do budowy instalacji<br />

(elektrycznej i wodnej) oraz do budowy<br />

tamy przeciwwybuchowej TP-4,<br />

9

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

10

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

––<br />

dokończyć zalewanie muldy w chodniku<br />

podstawowym w pokł. 510 nr 322<br />

za korek TP-2.<br />

W wyniku prowadzonych prac ukończono<br />

wypełnianie spoiwem mineralnym<br />

korków TP-1 i TP-3 oraz zakończono<br />

wypełnianie wodą muldy za korkiem<br />

TP-2. Po upływie 12 godzin od zatłoczenia<br />

korka TP-3, zamknięto oba<br />

przepusty w tamie. Rozpoczęto budowę<br />

tam kompensacyjnych przy TP-1 i TP-3.<br />

Uruchomiono linię chromatograficzną<br />

nr 4 z bazy na poziomie 640m do pochylni<br />

175 na poziomie 512m. Zwiększono<br />

podawanie azotu w rejon pożaru do<br />

wydajności 3000 kg/h.<br />

27 maja wykonano odwrócenie kierunku<br />

przepływu powietrza w przekopie<br />

poz. 512, kierując dymy do szybu wentylacyjnego<br />

Andrzej II (rys.3). Rozpoczęto<br />

pobieranie analiz chromatograficznych<br />

(linia nr 5) z dyfuzora szybu Andrzej II,<br />

likwidując jednocześnie linię nr 3 (z dyfuzora<br />

szybu Andrzej IV). Założono<br />

Bazę nr 4 – tymczasowo na zrębie szybu<br />

Andrzej III i rozpoczęto budowę zapór<br />

przeciwwybuchowych na poziomie 512<br />

dla zabezpieczenia miejsca docelowego<br />

dla Bazy nr 4.<br />

(rys.3 – następna strona)<br />

Z uwagi na wystąpienie stężeń wybuchowych<br />

utrzymujących się w dymach<br />

pożarowych, zmniejszono stopniowo<br />

wydatek powietrza płynącego przez korek<br />

TP-1 z 800 do 500 m 3 /min. Po ustabilizowaniu<br />

się atmosfery poza granicą<br />

wybuchowości, przeprowadzono penetrację<br />

oddymionego przekopu na poziomie<br />

512m (nr 941) oraz przebudowano<br />

końcówkę linii chromatograficznej L-4<br />

w kierunku pochylni nr 175 w prądzie<br />

wypływających gazów pożarowych.<br />

Wyniki chromatograficzne w dniu<br />

28.05.2012r.<br />

28.05.2012r. Zespół Doradczy Kierownika<br />

Akcji zaakceptował lokalizację<br />

Bazy nr 4 na podszybiu szybu Andrzej<br />

III na poziomie 512m po ukończeniu<br />

budowy zapór przeciwwybuchowych<br />

i wykonaniu stref zabezpieczających.<br />

Zaakceptowano także uruchomienie<br />

Generatora Gazów Obojętnych podającego<br />

gazy spalinowe za korek TP-1 na<br />

następujących warunkach:<br />

––<br />

po podłączeniu GGO do przepustu<br />

tamowego w TP-1, zamknąć drugi<br />

przepust doprowadzający powietrze<br />

za TP-1,<br />

––<br />

stopniowo zwiększać wydatek gazów<br />

spalinowych do maksymalnej<br />

wydajności,<br />

––<br />

w przypadku długotrwałej przerwy<br />

w pracy urządzenia GGO należy zdemontować<br />

instalację i zamknąć drugi<br />

przełaz w tamie,<br />

––<br />

w związku z uruchomieniem GGO<br />

należy rozszerzyć strefę zagrożenia<br />

obejmującą wyrobiska wokół miejsca<br />

zabudowy urządzenia.<br />

Na zmianie nocnej zastęp specjalistyczny<br />

CSRG S.A. przygotował urządzenie<br />

GGO do uruchomienia na zmianie<br />

I dnia następnego. W tym samym<br />

czasie zaobserwowano spadek stężenia<br />

tlenu na liniach chromatograficznych<br />

L-2 i L-4 (wyniki w poniższej tabeli).<br />

Użycie w tych warunkach urządzenia<br />

GGO dla wyparcia tlenu stało się bezzasadne.<br />

Wobec powyższego odstąpiono<br />

od wykorzystania gazów spalinowych.<br />

Godz Linia O 2<br />

[%] CO 2<br />

[%] CO [%] CH 4<br />

[%] H 2<br />

[%] C 2<br />

H 4<br />

[%] C 2<br />

H 6<br />

[%] T [ 0 C]<br />

6 30 L2 9,12 7,22 1,2300 4,23 2,42 0,05 0,04 58,4<br />

6 30 L4 6,53 8,97 1,3600 6,64 3,06 0,06 0,05 62,7<br />

W tamie przeciwwybuchowej TP-1<br />

zamknięto jeden z przepustów utrzymując<br />

wydatek powietrza na poziomie<br />

500 m 3 /min.<br />

W tym momencie akcji skupiono większość<br />

prac ratowniczych na przeniesieniu<br />

Bazy nr 4 ze zrębu na podszybie szybu<br />

Andrzej III, wykonaniu instalacji elektrycznej<br />

i instalacji wodnej na przekopie<br />

poziom 512, transportów materiałów<br />

i urządzeń koniecznych do wykonania<br />

tamy przeciwwybuchowej TP-4 w przebiciu<br />

z pochylni wentylacyjnej (nr 175)<br />

do przekopu nr 941 na poziomie 512m.<br />

11<br />

Z uwagi na konieczność prowadzenia<br />

prac związanych z budową TP-4<br />

w trudnych warunkach mikroklimatu,<br />

przewidziano potrzebę wykorzystania<br />

wentylatora WLE SIGMA 900B oraz<br />

urządzenia chłodniczego typu MK-2.<br />

Na tamie TP-3 utrzymywano różnicę<br />

ciśnienia wynoszącą -5mmH 2<br />

O, kontynuowano<br />

doszczelnianie tamy kompensacyjnej<br />

przy TP-1 i przez cały czas<br />

prowadzono podawanie azotu z wydajnością<br />

3000 kg/h.<br />

31 maja rozwinięto kolejną linię chromatograficzną<br />

L-7 z bazy nr 4, do pochylni<br />

175, ukończono zabudowę urządzenia<br />

chłodniczego typu MK-2 w przekopie<br />

poz. 512m (wylot z lutniociągu przed<br />

skrzyżowaniem z pochylnią wentylacyjną<br />

175), zabudowano także wentylator<br />

WLE SIGMA 900B (wylot lutniociągu<br />

umieszczono na skrzyżowaniu z pochylnią<br />

wentylacyjną 175).<br />

Kierownik Akcji Ratowniczej zdecydował<br />

o wykonaniu tamy przeciwwybuchowej<br />

TP-4 w dwóch etapach (rys.<br />

4 i rys. 5) biorąc pod uwagę konieczność<br />

obniżenia temperatury w miejscu pracy<br />

ratowników, ponieważ temperatura<br />

gazów pożarowych przekraczała 60°C.<br />

(rys. 4 i rys. 5) – każdy rysunek na<br />

Godz Linia O 2<br />

[%] CO 2<br />

[%] CO [%] CH 4<br />

[%] H 2<br />

[%] C 2<br />

H 4<br />

[%] C 2<br />

H 6<br />

[%] T [ 0 C]<br />

6 30 L2 3,12 12,34 1,2800 5,63 2,52 0,10 0,07 65,7<br />

6 30 L4 6,02 9,06 1,2200 7,19 2,54 0,08 0,07 63,3<br />

całą szerokość strony<br />

Prace w rejonie TP-4 rozpoczęły się<br />

od zabudowy przegrody wentylacyjnej<br />

od skrzyżowania przekopu poz. 512m nr<br />

941 z pochylnią wentylacyjną 175 w kierunku<br />

tamy bezpieczeństwa TB-569.<br />

Zastępy pracujące w rejonie tamy TP-4<br />

wyposażone były w aparaty powietrzne<br />

- butlowe PSS 7000P oraz w kamizelki<br />

chłodzące, dodatkowo posiadały eksplozymetry<br />

monitorujące stan zagrożenia<br />

wybuchowego w miejscu pracy,<br />

ponadto zabudowana została dodatkowa<br />

linia chromatograficzna L-8, której<br />

koniec znajdował się w miejscu pracy<br />

ratowników oraz linia termistorowa do<br />

ciągłego pomiaru temperatury.<br />

1 czerwca zamknięto drugi przepust<br />

w TP-1 na poz. 900m co spowodowa-

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

12

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

ło ograniczenie przepływu powietrza<br />

przez rejon pożaru do około 100m 3 /min,<br />

wpływając bezpośrednio na zmniejszenie<br />

ilości gazów pożarowych w miejscu<br />

budowanej TP-4. Przebudowano linię<br />

chromatograficzną L-7, umieszczając<br />

jej koniec około 1,5m za tamą bezpieczeństwa<br />

TB-569. Miejsce prac ratowniczych<br />

przewietrzane było przy użyciu<br />

wentylatora WLE SIGMA 900B, którego<br />

wydatek powietrza wyregulowano na<br />

poziomie 300 m 3 /min oraz dodatkowo<br />

przy użyciu urządzenia chłodniczego<br />

typu MK-2 o wydatku około 250 m 3 /min.<br />

Od 1 czerwca zwiększono liczbę zastępów,<br />

utrzymując od 10 do 12 zastępów<br />

na zmianę. Oprócz ratowników<br />

z KWK Ziemowit, KWK Piast i ZG Janina<br />

w akcji brali udział ratownicy<br />

z KWK Kazimierz Juliusz, KWK Staszic,<br />

KWK Wujek i ZG Sobieski.<br />

3 czerwca zakończono budowę konstrukcji<br />

zawarć dla tamy przeciwwybuchowej<br />

TP-4 oraz dokonano odbioru tej<br />

konstrukcji przez komisję wyznaczoną<br />

przez Kierownika Akcji Ratowniczej.<br />

Rozpoczęto zatłaczanie spoiwa szybkowiążącego<br />

pomiędzy zawarcia. Tama<br />

została wypełniona środkiem mineralnym<br />

w dniu 4 czerwca po czym przeprowadzono<br />

komisyjny odbiór tamy<br />

i o godzinie 5 35 zakręcono pokrywy<br />

w przepustach przeciwwybuchowych.<br />

Dzięki przyjętej metodzie przewietrzania<br />

w miejscu budowy TP-4, ratownicy<br />

nie byli narażeni na pracę w trudnych<br />

warunkach mikroklimatu. Zastosowane<br />

środki poprawiające komfort pracy<br />

ratowników (aparaty powietrzne – butlowe<br />

i kamizelki chłodzące) oraz częste<br />

zmiany zastępów w miejscu pracy sprzyjały<br />

utrzymaniu właściwego komfortu<br />

cieplnego organizmu ratowników.<br />

Po zamknięciu pola pożarowego,<br />

przez tamę TP-3 na poziomie 640m,<br />

mimo starań o utrzymanie depresji na<br />

poziomie - 3mm H 2<br />

O, nastąpił wypływ<br />

gazów pożarowych. Przystąpiono zatem<br />

niezwłocznie do prac związanych<br />

z uszczelnianiem górotworu wokół tamy<br />

oraz uszczelnianiem komory depresyjnej<br />

na całym obwodzie wyrobiska. Zaprzestano<br />

pobierania analiz chromatograficznych<br />

z linii L-8, rozpoczęto natomiast<br />

pobieranie prób do analizy chromatograficznej<br />

z linii L-6, której koniec znajdował<br />

się około 200m za tamą TP-1 na<br />

poziomie 900m. Wykonywano także<br />

precyzyjne analizy chromatograficzne<br />

prób powietrza pobieranych z dyfuzora<br />

szybu Andrzej II oraz zza tam TP-2<br />

i TP-3. Po zamknięciu pola pożarowego<br />

zmniejszono liczbę zastępów zatrudnionych<br />

w akcji utrzymując po 8 zastępów<br />

na zmianę.<br />

6 czerwca kontynuowano prace przy<br />

doszczelnianiu górotworu wokół tamy<br />

TP-3 wykonując wiercenia na obrysie<br />

tamy i zatłaczając środki chemiczne<br />

wypełniające spękania. Dla zmniejszenia<br />

nadciśnienia w polu pożarowym<br />

zmniejszono podawanie azotu do ilości<br />

2000 kg/h, a następnego dnia do<br />

1000 kg/h.<br />

W czasie kolejnych dni wykonano komorę<br />

kompensacyjną przed tamą TP-4,<br />

następnie wykonano „oganiankę” przed<br />

tamą TP-3 na długości 2,5m przy dojściu<br />

do komory kompensacyjnej i wypełniono<br />

środkiem mineralnym.<br />

9 czerwca zaprzestano podawanie azotu<br />

do pola pożarowego. Całkowita ilość<br />

podanego azotu w trakcie prowadzonej<br />

akcji wyniosła 1 029 000 kg. Skontrolowano<br />

stan atmosfery przed wszystkimi<br />

tamami pożarowymi upewniając się, że<br />

we wszystkich wyrobiskach skład powietrza<br />

jest zgodny z obowiązującymi<br />

przepisami, a następnie przeprowadzono<br />

penetrację wyrobisk objętych strefą zagrożenia.<br />

W wyniku penetracji stwierdzono,<br />

że skład atmosfery w kontrolowanych<br />

wyrobiskach spełnia wymogi przepisów.<br />

Wobec powyższego Kierownik Akcji<br />

Ratowniczej o godzinie 20 20 zakończył<br />

akcję ratowniczą.<br />

13

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

Funkcjonowanie <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego<br />

w świetle wyników badań socjologicznych<br />

przeprowadzonych wśród kadry kierowniczej kopalń<br />

węgla kamiennego<br />

Część IV<br />

Prezentowane w niniejszym opracowaniu<br />

wyniki socjologicznych badań<br />

jakościowych wśród przedstawicieli<br />

wyższego dozoru kopalń węgla kamiennego<br />

stanowią wynik realizacji<br />

finansowanego przez MNiSzW<br />

projektu badawczego N524 371537<br />

pt. Kierunki modernizacji funkcjonowania<br />

<strong>ratownictwa</strong> górniczego<br />

w branży górnictwa węgla kamiennego<br />

z uwzględnieniem uwarunkowań<br />

ekonomicznych i społecznych.<br />

Tekst stanowi rozdział książki pod<br />

redakcją Kai Gadowskiej pt. Ratownictwo<br />

górnicze w kopalniach węgla<br />

kamiennego. Uwarunkowania techniczne,<br />

ekonomiczne, organizacyjne<br />

i społeczne, opublikowanej nakładem<br />

Wydawnictwa Głównego Instytutu<br />

Górnictwa w 2011 r.<br />

ników ruchu stwierdził: System szkoleń<br />

jest, moim zdaniem, dobry i sprawdzony.<br />

Częstotliwość szkoleń jest wystarczająca.<br />

Kierownicy akcji, tak jak ja, mają obowiązek<br />

uczestniczenia w seminariach na<br />

temat prowadzenia akcji ratowniczych<br />

i ogólnie ma temat zwalczania zagrożeń.<br />

Organizuje je Stacja, odbywają się raz<br />

na dwa lata. Oceniam je jako pożyteczne.<br />

Można wiele skorzystać. Żeby zostać<br />

kierownikiem akcji na dole trzeba ukończyć<br />

kurs specjalistyczny. Powtarza się go<br />

co pięć lat. To jest takie przypomnienie,<br />

powtórka, ale też nowe rzeczy wchodzą.<br />

Tak samo kierownik bazy ratowniczej czy<br />

osoby dozoru muszą powtarzać kursy co<br />

pięć lat. Oprócz tego ćwiczenia praktyczne<br />

dotyczące właśnie prowadzenia akcji<br />

ratowniczych. I to jest bardzo potrzebne.<br />

Kierownik Kopalnianej Stacji Ratownicdr<br />

Kaja Gadowska<br />

Uniwersytet Jagielloński<br />

14<br />

1.1. System szkoleń<br />

kierowników akcji,<br />

kierowników akcji na<br />

dole i kierowników<br />

kopalnianych <strong>stacji</strong><br />

<strong>ratownictwa</strong><br />

Zakres i częstotliwość szkoleń dla kierowników<br />

akcji (seminarium raz na dwa<br />

lata), kierowników akcji na dole (kurs<br />

specjalistyczny raz na pięć lat oraz ćwiczenia<br />

praktyczne) oraz kierowników<br />

kopalnianych <strong>stacji</strong> <strong>ratownictwa</strong> (kurs<br />

okresowy raz na pięć lat) oceniono pozytywnie,<br />

jako zadowalające. Pojawiały<br />

się również postulaty wprowadzenia<br />

dodatkowych kursów. Jeden z kierow-

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

twa też przechodzi regularne szkolenia<br />

powtórkowe co pięć lat. Tak samo zastępcy.<br />

To jest kurs okresowy, który się składa<br />

z części teoretycznej i praktycznej. Trzeba<br />

to zaliczyć. I warto, moim zdaniem, wspomnieć<br />

o jeszcze jednej sprawie, mianowicie<br />

o planowanych akcjach ratowniczych. Bo<br />

tu się właśnie ludzie bardzo dużo uczą.<br />

Zdaniem innego z kierowników akcji:<br />

Szkolenia są prowadzone na najwyższym<br />

poziomie w Centralnej Stacji. Jak ktoś<br />

chce się czegoś dowiedzieć, to się dowie.<br />

Następny z rozmówców ocenił: Kursy<br />

[dla kierowników ruchu] są praktycznie<br />

co dwa lata organizowane i uważam, że<br />

to jest wystarczający czas i sposób, żeby<br />

przekazać co zdarzyło się i co nowego<br />

wprowadzamy. A specjaliści z Centralnej<br />

Stacji z racji uczestnictwa praktycznie<br />

w każdej akcji mają najszerszą wiedzę<br />

na temat prowadzenia akcji. Kolejny<br />

respondent zauważył jednak: Moim<br />

zdaniem powinno być więcej troszeczkę<br />

szkoleń dla kierowników akcji. Są to osoby<br />

dozoru wyższego, które niekoniecznie<br />

muszą znać całą kopalnię. Więc może<br />

warto, by na kopalniach takie szkolenia<br />

były prowadzone przez dział wentylacji,<br />

żeby poznać całą wentylację całej kopalni.<br />

Bo jak ktoś pracuje jako osoba dozoru wyższego<br />

na zbrojeniach, ma swoją działkę.<br />

Ale zostanie kierownikiem akcji, będzie<br />

musiał odpowiadać za całość.<br />

Jeden z kierowników KSRG relacjonował:<br />

Najpierw byłem na kursie tym<br />

podstawowym dla ratowników jako osoba<br />

dozoru. Później byłem zastępowym,<br />

później jako osoba dozoru w drużynie<br />

ratowniczej byłem kierownikiem bazy,<br />

kierownikiem akcji. To są też takie kursy<br />

tygodniowe, około, tak plus minus, ale<br />

przeważnie tydzień. I później się dostaje<br />

następne kwalifikacje w tej drużynie.<br />

Z biegiem czasu odbyłem kurs dla kierowników<br />

<strong>stacji</strong> ratowniczych. Te kursy<br />

dotyczące kierowników są w Bytomiu prowadzone<br />

i to jest co pięć lat odnawiane,<br />

każdy z tych kursów. To nie jest tak, że raz<br />

się zdobędzie kwalifikacje na całe życie,<br />

tylko to trzeba cały czas na bieżąco po<br />

prostu zdawać co pięć lat. To dobrze, bo<br />

w ciągu pięciu lat jest tyle zmian. Zawsze<br />

są jakieś nowości. I jeszcze tu w [Stacji]<br />

Okręgowej mamy ćwiczenia. Tak że sam<br />

kurs nie wystarczy, jeszcze to trzeba poprzeć<br />

praktycznymi ćwiczeniami.<br />

Inny z kierowników KSRG zauważył:<br />

Oprócz tego, że jak już mówiłem każdy<br />

kierownik kopalnianej <strong>stacji</strong> ratowniczej<br />

powinien przejść kurs z pierwszej pomocy,<br />

to uważam, że każdy kierownik powinien<br />

też przejść kurs mechanika sprzętu.<br />

Wiadomo, przeglądając aparaty W-70<br />

mechanik to jest osoba, która ukończyła<br />

odpowiedni kurs. To jest kurs miesięczny,<br />

tak że dużo praktycznych rzeczy on się<br />

tam uczy i ten aparat kontroluje. Oczywiście<br />

w książce on się podpisuje, że on<br />

to skontrolował, tak że on za ten aparat<br />

fizycznie odpowiada. Ale, jest tylko jedno<br />

ale, że pierwszy jakby się coś stało, to<br />

idzie kierownik <strong>stacji</strong>. Jak ja mogę sprawdzić<br />

coś dokładnie, skoro ja się na tym<br />

nie znam? Bo ja się na tym nie muszę<br />

znać. Mam od tego pierwszego mechanika<br />

i mechanika. […] To jest tak samo<br />

jak ta pierwsza pomoc przedmedyczna.<br />

Zastępowy mi pojedzie na kurs pomocy<br />

przedmedycznej do Centralnej Stacji Ratownictwa<br />

Górniczego. Tam oczywiście jest<br />

pani doktor, która wszystkie nowinki jako<br />

fachowiec zna na bieżąco. On przyjedzie<br />

z tego kursu, a ja na przykład prowadzę<br />

ćwiczenia za dwa dni i coś powiem, a on<br />

mi powie: „Panie kierowniku, ja byłem<br />

[na szkoleniu] wczoraj i mi powiedziano<br />

tak.” Bo on po prostu uczestniczy w tym.<br />

A my w tej pomocy nie uczestniczymy.<br />

My wiemy tyle po prostu, co się czyta,<br />

co się samemu dowiaduje.<br />

Kolejny rozmówca stwierdził: Każde<br />

dodatkowe szkolenie jest in plus. Czy<br />

dla kierownika ruchu zakładu, czy dla<br />

kierownika <strong>stacji</strong>, czy dla szeregowego<br />

ratownika. Znam kierowników <strong>stacji</strong>,<br />

którzy przeszli szkolenie na mechanika<br />

sprzętu, ale przepisy tego nie wymagają.<br />

Kolejny respondent stwierdził: My mamy<br />

szkolenia co pięć lat jako kierownicy <strong>stacji</strong>.<br />

Jeśli chodzi o znajomość, poznawanie<br />

nowych rodzajów sprzętów, nie ma żadnego<br />

problemu. Jeździmy na różne targi,<br />

różne ekspozycje związane ze sprzętem<br />

czy ogólnie z górnictwem. Nie ma żadnego<br />

problemu. Dzwonię do szefa, mówię,<br />

szefie jest coś nowego, co chciałbym zobaczyć.<br />

Szef mnie pośle. Potrzeby jakichś<br />

dodatkowych szkoleń w tym momencie<br />

raczej nie widzę.<br />

15<br />

Szczególnie dobrze, jako niezwykle<br />

przydatne, jest oceniane przez kierowników<br />

akcji analizowanie zapisów<br />

przebiegów rzeczywistych akcji ratowniczych.<br />

Pozwala to na wychwycenie<br />

błędów i uchronienie się przed podobnymi<br />

w przyszłości. Zdaniem jednego<br />

z kierowników akcji: To jest naprawdę<br />

świetna rzecz, żeby się uczyć na cudzych<br />

błędach. Nie chodzi mi oczywiście o to,<br />

żeby komuś wytykać błędy, jak sobie siedzę<br />

wygodnie w fotelu, po akcji. Tylko,<br />

żeby przeanalizować akcję krok po kroku,<br />

zdać sobie sprawę z pewnych rzeczy<br />

i starać się przed nimi uchronić w przyszłości.<br />

Inny z kierowników ruchu zakładu<br />

stwierdził: Bardzo przydatne jest,<br />

w mojej ocenie, analizowanie zapisów<br />

z przebiegów rzeczywistych akcji. Różne<br />

rzeczy można wychwycić, przeanalizować<br />

warianty, decyzje, które były podejmowane,<br />

żeby później, jakby zaistniała taka<br />

konieczność z tego skorzystać, żeby nie<br />

popełniać tych samych błędów. Kolejny<br />

kierownik akcji dodał: Ważne jest na<br />

tych szkoleniach, że dostajemy dużą dawkę<br />

informacji z przeprowadzonych akcji<br />

już wcześniej. I analiza błędów, dobrych<br />

stron, złych, różnego rodzaju rozwiązań.<br />

Bo to gdzieś człowiekowi w pewnym<br />

momencie również poszerza horyzonty<br />

i później te dobre strony można wykorzystać<br />

u siebie prowadząc akcję. I to są<br />

specjaliści, którzy no rzeczywiście sporo<br />

w tym temacie tych informacji przekazują<br />

na tych seminariach.<br />

Następny respondent zauważył: Jako<br />

już nieczynny ratownik raz na 5 lat<br />

przechodzę szkolenia pięciodniowe dla<br />

nieratowników. A oprócz tego jako kierownik<br />

sztabu też przechodzę okresowe<br />

szkolenie. Uważam, że to jest bardzo<br />

potrzebna powtórka. Jednak człowiek<br />

sobie przypomni pewne rzeczy, pewne<br />

mechanizmy, jakich należy się trzymać.<br />

Nawet przy takiej powtórce zdawałoby<br />

się rutynowej stwierdzam, że coś odkrywam<br />

na nowo, albo sobie przypominam,<br />

że jednak coś należy robić tak. Poza tym<br />

tam się omawia bardzo często rzeczywiste<br />

akcje, które były gdzieś tam prowadzone,<br />

szczególnie takie nietypowe. Bo tak naprawdę<br />

to my ćwiczymy na sucho, jak się<br />

to mówi. A zaskoczy nas dopiero coś, co<br />

nam się przytrafi w rzeczywistości, kiedy

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

prowadzimy akcję. Dobrze jest właśnie<br />

porozmawiać o czymś, co zdarzyło się już<br />

gdzieś. Bo my tutaj na naszym podwórku<br />

wiemy co się dzieje u nas, a nie wiemy co<br />

się dzieje za miedzą. Przede wszystkim<br />

wytyka się, jakie błędy popełniono, bo to<br />

już można podsumować, że popełniono<br />

takie błędy. I to jest przestroga, żeby tych<br />

błędów nie popełnić w przyszłości.<br />

Kierownicy akcji na dole dobrze oceniali<br />

zakres przewidzianych dla nich<br />

szkoleń i ćwiczeń. Jak się wyraził jeden<br />

z kierowników akcji na dole: Ćwiczenia<br />

co trzy lata w Centralnej Stacji Ratownictwa<br />

Górniczego. To jest powtórzenie<br />

sobie pewnych wiadomości czy odświeżenie.<br />

Te szkolenia, jakie mam są konkretne<br />

i treściwe. To nie jest czas zmarnowany.<br />

To jest czas przeznaczony na powtórkę<br />

pewnych schematów. Kolejny respondent<br />

dodał: Są kursy dla kierowników akcji na<br />

dole powtarzane co pięć lat. I są dla nas<br />

robione szkolenia co roku i my na te szkolenia<br />

jeździmy. Te szkolenia, co prowadzą<br />

Okręgowe Stacje czy <strong>Centralna</strong> Stacja, to<br />

są szkolenia, które są zbliżone do akcji<br />

ratowniczych. Te ćwiczenia są zbliżone<br />

do tych chwil, które się mogą zdarzyć na<br />

dole. Ja uważam, że teoria jest ważna, ale<br />

bardzo ważną rzeczą jest też praktyka.<br />

Uczymy się, jeśli czegoś doświadczamy.<br />

Jeden z rozmówców zwrócił uwagę, że<br />

w przypadku kierowników akcji na dole<br />

niebędących specjalistami w zakresie<br />

wentylacji celowe wydaje się wprowadzenie<br />

szkolenia z kierownikami działu<br />

wentylacji: Jakieś szkolenie, oprowadzenie<br />

z szefem wentylacji, żeby poznać całą<br />

kopalnię, wszystkie zakamarki. Kierownikami<br />

akcji na dole są osoby dozoru wyższego,<br />

które, powiedzmy, w codziennych<br />

obowiązkach mają tą swoją określoną<br />

działkę, którą się zajmują, która nie obejmuje<br />

nigdy, że tak powiem, całej kopalni,<br />

tak jak na przykład w przypadku szefa<br />

działu wentylacji, który tą cała kopalnię<br />

musi mieć w małym paluszku. Żeby te<br />

osoby poznały wszystkie wyrobiska, jak<br />

jest taka potrzeba.<br />

Pojawiły się również opinię, że są<br />

potrzebne szkolenia dla dyspozytorów.<br />

Zdaniem jednego z kierowników ruchu<br />

zakładu: Jeżeli chodzi na szczeblu<br />

kierownika ruchu zakładu, to, jak mówiłem<br />

zakres tych szkoleń, przytaczane<br />

akcje, spotkania z różnymi specjalistami,<br />

to wszystko jest wystarczające. I myślę,<br />

że tych szkoleń jest dość. Bardziej bym<br />

się bał o dyspozytorów. Dyspozytorzy<br />

by musieli troszkę więcej tych szkoleń<br />

mieć, bo właśnie często dyspozytor jako<br />

ten pierwszy kierownik akcji... Tu tych<br />

szkoleń jest za mało, tego brakuje. Właśnie<br />

w tej pierwszej części akcji, gdy się<br />

sprawa jak gdyby rodzi, gdzie trzeba zagrożenie<br />

u źródła opanować. Oni robią<br />

to swoimi sposobami, na bazie swojego<br />

doświadczenia. A takim podstawowym<br />

elementarzem do prowadzenia akcji jest<br />

plan <strong>ratownictwa</strong>. Tak że tutaj szkolenia<br />

by się przydały.<br />

Ponadto, w wywiadach z kierownikami<br />

sztabu akcji pojawiały się postulaty zorganizowania<br />

szkoleń dla tej grupy osób.<br />

Według jednego z respondentów: Sami<br />

sztabowcy również odbywają szkolenia<br />

w Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego.<br />

Aczkolwiek powiem tak – jeśli<br />

chodzi o uwagi odnośnie szkoleń, to być<br />

może należałoby rozszerzyć zakres tych<br />

szkoleń na szkolenia dla kierowników<br />

sztabu. Bo te szkolenia dotyczące samego<br />

uczestnictwa w pracach sztabu nie do<br />

końca tak jakby obejmuje swoim zakresem<br />

wszystkie obowiązki, które powinien<br />

wykonywać w ramach prowadzenia akcji<br />

kierownik sztabu. Przede wszystkim czas<br />

tego szkolenia trzydniowy na przyswojenie<br />

dość sporego zasobu wiedzy jest<br />

zbyt krótki. Tym bardziej, że to są osoby<br />

funkcyjne niezwiązane z ratownictwem.<br />

Postulowano ponadto, aby szkolenia<br />

organizowane przez CSRG były prowadzone<br />

przez osoby ze „świeżym” doświadczeniem<br />

ratowniczym, które przeszły na<br />

emeryturę stosunkowo niedawno, do<br />

pięciu lat przed szkoleniem. Im dłuższy<br />

bowiem czas spędzony na emeryturze,<br />

tym słabsza orientacja w najnowszych<br />

osiągnięciach w dziedzinie <strong>ratownictwa</strong>.<br />

Jeden z kierowników KSRG powiedział:<br />

Ja w ogóle jestem zdania, że stacja<br />

[CSRG] ma świetnych specjalistów, ludzi<br />

z ogromnym doświadczeniem i człowiek<br />

się wiele może nauczyć na tych szkoleniach.<br />

Tylko, że też trzeba zdawać sobie<br />

sprawę, że w górnictwie, tak jak wszędzie<br />

indziej, zachodzi szybki postęp. Zmieniają<br />

się technologie, zmienia się sprzęt,<br />

zmieniają się metody. I osoba, która nie<br />

16<br />

ma kontaktu z zawodem, no przestaje<br />

nadążać. A część specjalistów z CSRG,<br />

no, to są jednak emeryci.<br />

1.2. Planowane akcje<br />

ratownicze<br />

Po wypadku zbiorowym, jaki zdarzył<br />

się w 1998 r. w KWK „Niwka-Modrzejów”<br />

prezes Wyższego Urzędu Górniczego<br />

wydał nakaz, by niebezpieczne roboty<br />

górnicze prowadzić na zasadach planowanych<br />

akcji ratowniczych. Sformułowanie<br />

„planowana akcja ratownicza” nie zostało<br />

jednak ujęte w przepisach prawa. Część<br />

respondentów wyraziła przekonanie,<br />

że wprowadzenie pojęcia „planowanej<br />

akcji ratowniczej” do przepisów prawa<br />

jest zasadne. Jednak inni nie widzieli<br />

takiej konieczności. Zdaniem jednego<br />

z respondentów: Planowana akcja czy<br />

powinna być ujęta w przepisach. Nie<br />

widzę w sumie takiej potrzeby. Są wytyczne.<br />

[…] Chociaż może… Planowana<br />

akcja nie wymaga poinformowania<br />

wszystkich osób, które są uwzględnione<br />

w planie <strong>ratownictwa</strong>. Tu by to mogło<br />

być, żeby wyszczególnić, kto powinien być<br />

poinformowany. Bo jeżeli jest planowana<br />

akcja, to wiadomo, że musi znać dyrektor,<br />

Urząd Górniczy, Okręgowa Stacja<br />

i <strong>Centralna</strong>. Pewne osoby muszą wiedzieć,<br />

że dzieje się coś takiego. Nie musi<br />

o tym wiedzieć policja, prokurator. A to<br />

wszystko jest w tym planie <strong>ratownictwa</strong>.<br />

Jak jest planowana akcja, wyszczególnić,<br />

kto powinien być poinformowany.<br />

Kolejny rozmówca stwierdził: Jeśli jest<br />

jakieś wyrobisko, które trzeba wyłączyć<br />

z ruchu kopalni, choćby nawet ze względów<br />

bezpieczeństwa, a później trzeba wrócić<br />

do niego, otworzyć to, przewietrzyć,<br />

albo wykorzystać jakieś wyrobisko stare,<br />

otworzyć je, spenetrować, to te wszystkie<br />

otwierania zamkniętych wyrobisk trzeba<br />

prowadzić na zasadach akcji ratowniczej.<br />

To się planuje: zrobimy to w tym i tym<br />

dniu, potrzebujemy tyle i tyle zastępów,<br />

tak i tak to zrobimy. To się robi na zasadzie<br />

planowanych akcji ratowniczych.<br />

Taka jest praktyka. Nie wiem, konkretnie<br />

w jakich przepisach to ma umocowanie.<br />

Zastępca kierownika ruchu powiedział:<br />

Jest ustalone, że tak to ma być prowadzone.<br />

Plan jest zatwierdzony przez Okręgową<br />

Stację przez pełnomocnika Centralnej<br />

Stacji. To jest uzgadniane.

Nowoczesne monitorowanie stref – Dräger X-zone 5000<br />

Dräger X-zone 5000 transformuje osobiste detektory gazowe Dräger X-am 5000 i 5600<br />

w innowacyjne urządzenie do monitorowania strefowego.<br />

jednostki łatwe w transporcie, trwałe i wodoszczelne<br />

natychmiastowa gotowość pomiarowa<br />

bezprzewodowa transmisja sygnału alarmowego<br />

stały monitoring strefy pod kątem wystąpienia zdefiniowanego zagrożenia gazowego<br />

nieprzerwana praca przez max. 120 godzin<br />

Dopuszczenia ATEX II, I M1 Ex ia I Ma, II 1G Ex ia IIC T3 Ga, II 2G Ex ia d IIC T4 Gb<br />

wymiary: 490 x 300 x 300 mm<br />

waga: od 7 go 10 kg<br />

klasa szczelności: IP 67<br />

możliwość konfiguracji do indywidualnych potrzeb<br />

użytkownika dzięki oprogramowaniu komputerowemu<br />

powiadomienia alarmowe:<br />

optyczne (360°– pod świetlany pierścień)<br />

akustyczne (360° > 105 dB Z odległo ści 1 m)<br />

możliwość załączania elementów wyposażenia zewnętrznego,<br />

jak: systemów wentylacyjnych, bramek, buczków, lamp<br />

sygnalizacyjnych lub drogowych<br />

Drager X-dock to nowy modularny system automatycznego serwisowania mierników pomiarowych.<br />

Stacja X-dock umożliwia równoległe przeprowadzenie<br />

automatycznej kalibracji, regulacji oraz testu gazowego<br />

mierników pomiarowych. System składa się z <strong>stacji</strong> głównej, do<br />

której istnieje możliwość podłączenia do 10 modułów na<br />

poszczególne mierniki pomiarowe. Stacja główna automatycznie<br />

reguluje dopływ gazu do mierników, umożliwia zarządzanie<br />

funkcjami, miernikami, wydruk raportów i certyfikatów.<br />

Oprogramowanie komputerowe umożliwia dodatkowo<br />

zarządzanie dużą ilością mierników tj.: wskazanie ilości<br />

przyrządów w ruchu oraz w naprawie, przypomnienie o<br />

terminach kalibracji, ewidencja wydawania itp.<br />

Więcej informacji na naszej stronie www.draeger.pl<br />

Dräger. Technika dla Życia.

1300<br />

Górnicze Urz¹dzenie Py³owe (GUP)<br />

Systemu POLKO<br />

do opylania py³em kamiennym ociosów wyrobisk górniczych<br />

Parametry techniczno-eksploatacyjne:<br />

- zasilanie sprê¿onym powietrzem 0,2 - 0,5MPa<br />

- wydajnoϾ 6,0 Mg/h<br />

- odleg³oœæ transportowa ok. 1000m<br />

- objêtoœæ podajnika komorowego 0,25 - 0,4m 3<br />

900<br />

POLKO<br />

1350<br />

Górnicze Urz¹dzenie Py³owe (GUP)<br />

Systemu POLKO<br />

posiada wszelkie wymagane przepisami dopuszczenia<br />

i certyfikaty do stosowania w podziemnych<br />

wyrobiskach górniczych<br />

Kooperacja POLKO zaprasza do wspó³pracy<br />

oferuj¹c doradztwo techniczne, dobór parametrów technicznych urz¹dzeñ,<br />

szkolenie za³ogi, sprawny serwis gwarancyjny i pogwarancyjny

<strong>Centralna</strong> Stacja Ratownictwa Górniczego S.A.<br />

Dział Ratownictwa ds. Szkolenia<br />

41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25<br />

tel. 032 3880419; 032 3880453; fax: 032 2822681<br />

www.csrg.bytom.pl e-mail: info@csrg.bytom.pl<br />

Dział Szkolenia Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. oferuje szkolenia:<br />

‣ dla pracowników zakładów górniczych, wynikające z zapisów rozporządzenia<br />

Ministra Gospodarki z 12 czerwca 2002r. w sprawie <strong>ratownictwa</strong> górniczego,<br />

‣ dla służb kopalnianych, których celem<br />

jest podniesienie wiedzy w zakresie:<br />

- pomocy przedmedycznej,<br />

- profilaktyki pożarowej,<br />

- pomiarów parametrów fizykochemicznych<br />

powietrza kopalnianego,<br />

- obsługi sprzętu ochrony dróg<br />

oddechowych,<br />

- innych zagadnień związanych<br />

z górnictwem podziemnym.<br />

Dział Szkolenia Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. w Bytomiu posiada:<br />

‣ Akredytację Śląskiego Kuratorium Oświaty,<br />

‣ Stwierdzenie Okręgowego Urzędu Górniczego w Gliwicach o spełnieniu warunków<br />

do prowadzenia szkoleń pracowników zatrudnionych w ruchu zakładów górniczych.<br />

‣ Wpis do prowadzonej przez Miasto Bytom ewidencji niepublicznych szkół i placówek<br />

jako: NIEPUBLICZNA PLACÓWKA DOKSZTAŁCANIA I DOSKONALENIA ZAWODOWEGO<br />

Zapraszamy<br />

podmioty trudniące się ratownictwem,<br />

w różnych branżach zawodowych<br />

na:<br />

KURS Z ZAKRESU KWALIFIKOWANEJ<br />

PIERWSZEJ POMOCY,<br />

którego program został zatwierdzony przez<br />

Wojewodę Śląskiego.

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

Jeden z kierowników KSRG zauważył:<br />

Po kilku nieszczęśliwych wydarzeniach<br />

na kopalniach wprowadzono pewien typ<br />

prac, które muszą być prowadzone na<br />

zasadach akcji ratowniczych. I tak się<br />

dzieje. Jeśli mamy otwieranie jakiegoś<br />

kilka lat temu zaizolowanego pola, to<br />

odbywa się to na zasadach właśnie akcji<br />

ratowniczej. Normalnie jest powiadamiany<br />

Urząd Górniczy… Wszystko jest<br />

identycznie tak jak na akcji ratowniczej.<br />

Kilku respondentów sądziło, że zasady<br />

prowadzenia planowanych akcji ratowniczych<br />

zostały ujęte w przepisach prawa.<br />

Zastępca kierownika KSRG stwierdził:<br />

Po tych wydarzeniach na Niwce-Modrzejów,<br />

kiedy ratownicy poginęli, wiele<br />

zmian w przepisach zostało wprowadzonych.<br />

Teraz na każde wyjście zastępu<br />

jest pisemna informacja. Kierownik<br />

działu wentylacji lub osoba przez niego<br />

upoważniona musi wydać polecenie na<br />

piśmie, że zastęp podejmuje się takiej<br />

i takiej pracy.<br />

Rozmówcy bardzo pozytywnie oceniali<br />

praktykę prowadzenia niebezpiecznych<br />

robót górniczych na zasadach planowanej<br />

akcji ratowniczej. Zwracano uwagę,<br />

że prowadzenie określonych prac na<br />

zasadach planowanych akcji ratowniczych<br />

służy nabywaniu doświadczenia<br />

niezbędnego do prowadzenia akcji ratowniczych<br />

na skutek zaistnienia nieprzewidzianego<br />

zdarzenia. Zdaniem<br />

jednego z respondentów: Bardzo dużo<br />

dobrego jest w tym, że w okresie ostatnich<br />

kilku czy kilkunastu lat niektóre z prac,<br />

które kiedyś były na zasadzie profilaktyki<br />

robione, obecnie są robione na zasadach<br />

akcji ratowniczej. My w przeciągu roku<br />

mamy takich akcji kilkanaście. Każda<br />

taka akcja ma wszystkie te same zasady<br />

co normalnej akcji. Jest to samo w sobie<br />

bardzo dobrym ćwiczeniem. Dodatkowo<br />

są jeszcze robione próbne akcje. Urzędy<br />

raz w roku też robią kontrolną taką akcję.<br />

Wskazywano, że podczas przeprowadzania<br />

planowanych akcji ratowniczych<br />

wiele można się nauczyć.<br />

Zastępca kierownika ruchu zakładu<br />

zauważył: Poza tym mamy dużo akcji<br />

profilaktycznych, dużo akcji planowanych<br />

i tam ci ludzie się ćwiczą. I jeżeli<br />

występuje akcja, gdzie trzeba ratować<br />

ludzi czy sprzęt czy mienie w akcji ratowniczej<br />

nieplanowanej, to my właśnie<br />

ściągamy tych ludzi do prowadzenia akcji<br />

na dole i oni sobie spokojnie radzą. Dość<br />

dużo zyskaliśmy przepisem, że wszystkie<br />

otwarcia rejonów, że te wszystkie akcje<br />

planowane muszą być. Ludzie mało, że<br />

się uczą na dole prowadzić akcję, uczą się<br />

w sztabie, co należy robić. Kiedyś nie było<br />

tych planowanych akcji i ludzie nie mieli<br />

doświadczenia. Każdy szedł wystraszony,<br />

bał się, jak to będzie. A teraz już ludzie<br />

się nie boją. Każdy wie, co ma robić. I to<br />

jest pozytywne, to wyszło nam na plus.<br />

Jeden z respondentów argumentował:<br />

Planowana akcja, no są organizowane<br />

takie próby. One się odbywają raz na<br />

parę miesięcy. Wiadomo że jest to akcja<br />

próbna. Podczas rzeczywistego zdarzenia,<br />

no może się wszystko potoczyć<br />

inaczej. Ale to jest bardzo dobra rzecz.<br />

Cała kopalnia w takiej akcji uczestniczy.<br />

Wszyscy. Załoga poznaje drogi wyprowadzania<br />

z danych rejonów wentylacyjnych.<br />

Kolejny rozmówca stwierdził: Podczas<br />

planowanej akcji [ratowniczej] wiele rzeczy<br />

można wychwycić niejako zawczasu.<br />

W przypadku, gdyby faktycznie doszło do<br />

jakiegoś zdarzenia, wiadomo co robić, to<br />

jest przećwiczone. I, jak mówię, na tym<br />

etapie można eliminować potencjalne<br />

problemy. Żeby potem coś nie wyszło<br />

niespodziewanego.<br />

Wczoraj i dziś <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego w Rosji<br />

Początki <strong>ratownictwa</strong> górniczego<br />

w Rosji datowane są na koniec XIX<br />

wieku (ok.1870-1880 rok). W tym czasie<br />

bowiem, w kopalniach Donbasu zaczynają<br />

formować się pierwsze oddziały<br />

ratunkowe. Członkami tych oddziałów<br />

byli wolontariusze, górnicy najbardziej<br />

doświadczeni i odpowiednio fizycznie<br />

przygotowani.<br />

Na zdjęciach archiwalnych można zobaczyć<br />

budynek <strong>stacji</strong> ratowniczej (zdj.1)<br />

i ratowników (zdj.2,3,4).<br />

Potrzeba tworzenia takich zespołów<br />

podyktowana została zwiększoną liczbą<br />

wypadków i katastrof występujących<br />

w kopalniach. W 1902 roku na XVII<br />

Zjeździe Górników w południowej Rosji<br />

ustalono potrzebę organizacji kilku <strong>stacji</strong><br />

ratowniczych w kopalniach uznanych<br />

mgr inż.<br />

Mirosław Bagiński<br />

Wiceprezes ds. technicznych<br />

CSRG S.A. w Bytomiu<br />

za najniebezpieczniejsze. W 1907 roku<br />

podczas XXXII Kongresu Przemysłu<br />

Górniczego w południowej Rosji, zdecydowano<br />

się zorganizować Stacje Ra-<br />

Zdjęcie nr 1<br />

17

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

Zdjęcie nr 2<br />

Zdjęcie nr 3<br />

townictwa w Donbasie (Makeewka), na<br />

Uralu (Kizel) oraz w Basenie Kuźnieckim<br />

(Anzhero-Sudzhensk).<br />

W 1915 r. w Rosji było już 17 <strong>stacji</strong><br />

ratowniczych. Jednak niska efektywność<br />

takiej organizacji doprowadziła do<br />

centralizacji i przeniesienia wszystkich<br />

kopalnianych <strong>stacji</strong> ratowniczych pod<br />

kontrolę władz publicznych. W 1924<br />

roku funkcjonowały już 33 stacje ratownicze<br />

w kopalniach w Donbasie, na<br />

Uralu, w Kuzbasie, Azji Środkowej i na<br />

Dalekim Wschodzie. Stacje były organizowane<br />

nie tylko w podziemnych kopalniach<br />

węgla, ale także w kopalniach<br />

eksploatujących rudy żelaza i rudy polimetaliczne.<br />

Zdjęcie nr 4<br />

Obecnie Oddziały służb <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego (Państwowe Federalne Unitarne<br />

Przedsiębiorstwo „Paramilitarna<br />

Służba Ratownictwa Górniczego” -<br />

VGSCH) rozlokowane są we wszystkich<br />

federalnych okręgach Federacji Rosyjskiej.<br />

VGSCH składa się z 17 oddziałów<br />

- skoszarowanych jednostek ratowniczych<br />

(VGSO), które obejmują 56 <strong>stacji</strong><br />

18

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

Struktura organizacyjna Paramilitarnych Służb Ratownictwa Górniczego<br />

Ministerstwa Nadzwyczajnych Sytuacji Federacji Rosyjskiej<br />

stan na dzień 01.06.2011<br />

Aparat Centralny Ministerstwa Nadzwyczajnych<br />

Sytuacji Federacji Rosyjskiej<br />

Zarząd Paramilitarnych Służb Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

Państwowe Federalne Przedsiębiorstwo<br />

Skarbu Państwa<br />

„Zarząd Paramilitarnych Służb<br />

Ratownictwa Górniczego w organizacji”<br />

553 osoby<br />

Państwowe Federalne Unitarne<br />

Przedsiębiorstwo «Paramilitarna Służba<br />

Ratownictwa Górniczego»<br />

4228 osób<br />

Oddziały Regionalne<br />

Paramilitarnych ФилиалыSłużb<br />

Ratownictwa Военизированные Górniczego,<br />

горноспасательные отряды<br />

7(ВГСО)<br />

Filie Филиалы<br />

Paramilitarnych Военизированные Służb<br />

Ratownictwa горноспасательные<br />

Górniczego<br />

17 отряды<br />

(ВГСО)<br />

Paramilitarne Służby<br />

Ratownictwa<br />

Военизированные<br />

Górniczego, горноспасательные drużyny взводы<br />

(пункты)<br />

17<br />

(ВГСВ, ВГСП)<br />

Paramilitarne Służby<br />

Ratownictwa<br />

Военизированные<br />

Górniczego, горноспасательные drużyny взводы<br />

(пункты)<br />

70<br />

(ВГСВ, ВГСП)<br />

Paramilitarny Sztab Ratownictwa Górniczego<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Krasnojarsku<br />

Państwowe Federalne Unitarne Przedsiębiorstwo<br />

„Paramilitarna Służba Ratownictwa Górniczego”<br />

filie<br />

Primorski<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Dalniegorsku<br />

Moskiewski<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Moskwie<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

Rostowskiego<br />

Rejonu<br />

w Szachtach<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

Południa i<br />

Centrum<br />

w Gubkinie<br />

Uralski<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w<br />

Jekatierinburgu<br />

Kopiejski<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Kopiejsku<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

Peczorskiego<br />

Zagłębia<br />

w Workucie<br />

Kiemierowski<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Kiemierowie<br />

Nowokuźniecki<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w<br />

Nowokuźniecku<br />

Prokopiewski<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Prokopiewsku<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

Syberii i Ałtaju<br />

w Tasztagole<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

Wschodniej<br />

Syberii<br />

w Czernogorsku<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

Dalekiego<br />

Wschodu<br />

w Chabarowsku<br />

Jakucki<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Mirnym<br />

Północno-<br />

Wschodni<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Magadanie<br />

Sachaliński<br />

Paramilitarny<br />

Sztab<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Szachtiorsku<br />

19

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

<strong>ratownictwa</strong> górniczego, 15 punktów<br />

<strong>ratownictwa</strong> górniczego, 41 specjalistycznych<br />

laboratoriów, 10 zespołów<br />

zabezpieczenia wentylacyjnego i 14 grup<br />

reanimacyjno-medycznych. W celu ratowania<br />

ludzi przy zagrożeniu wodnym<br />

w wyrobiskach kopalń, funkcjonuje<br />

również w strukturach VGSCH pogotowie<br />

nurkowe. W strukturze VGSCH<br />

funkcjonuje 4224 pracowników.<br />

Państwowe Federalne Unitarne Przedsiębiorstwo<br />

„Paramilitarna Służba Ratownictwa<br />

Górniczego” (VGSCH) obsługuje<br />

1080 obiektów w których występują<br />

zagrożenia, w tym 179 kopalń podziemnych.<br />

W 2011r. zostało zlikwidowanych<br />

37 awarii, przeważały pożary podziemne,<br />

pożary na powierzchni, zawały skał.<br />

W celu obniżenia śmiertelności i urazów<br />

górników podczas zagrożeń i w akcjach<br />

ratowniczych szczególną wagę<br />

przywiązuje się do unowocześnienia<br />

systemu szkolenia pracowników kopalń,<br />

Zdj. Oddział Prokopiewskiej Jednostki Ratownictwa Górniczego<br />

opracowania nowoczesnego systemu<br />

reagowania na zagrożenia i nadzwyczajne<br />

sytuacje, dlatego też zaplanowano<br />

powstanie państwowego federalnego,<br />

finansowanego z budżetu państwa, centrum<br />

pod nazwą „Narodowe Aeromobilne<br />

Centrum Szkoleniowo-Ćwiczebne<br />

dla górników i ratowników” w rejonie<br />

Kiemierowskim. W Centrum szkoleni<br />

będą również pracownicy „Paramilitarnych<br />

Służb Ratownictwa Górniczego”.<br />

Oddziały Paramilitarnych Służb Ratownictwa<br />

Górniczego rozmieszczone są<br />

w budynkach administracyjnych wyposażonych<br />

w najnowocześniejszą technikę.<br />

Stworzono wszelkie warunki i organizację<br />

prac, tak aby w jak najszybszy sposób<br />

przybyć na miejsce akcji. Systematyczne<br />

szkolenie oddziałów przeprowadza się<br />

ośrodkach szkoleniowo-ćwiczebnych<br />

odpowiadających wymogom dnia dzisiejszego.<br />

Laboratoria chemiczne wyposażone<br />

są w chromatografy „Kristall-5000”<br />

i „Gazochrom-2000”.<br />

Oddziały wyposażone są w nowoczesne<br />

środki ochrony dróg oddechowych<br />

i aparaty reanimacyjne, urządzenia ratownicze<br />

stosowane podczas akcji, nowoczesne<br />

środki transportu, urządzenia<br />

dla zwalczania pożarów podziemnych,<br />

urządzenia do wznoszenia tam przeciwwybuchowych.<br />

Aktualnie Państwowe Federalne Służby<br />

Ratownictwa Górniczego realizują pełne<br />

spektrum zadań związanych z zapobieganiem<br />

i profilaktyką zwalczania zagrożeń<br />

w zakładach górniczych, niesieniem pomocy<br />

zagrożonym, obniżeniem poziomu<br />

strat urządzeń związanych z powstaniem<br />

zagrożenia oraz z ochroną środowiska<br />

naturalnego.<br />

W ramach działań dotyczących rozwoju<br />

wzajemnej współpracy służb <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego Polski i Rosji, na<br />

zaproszenie strony rosyjskiej, zrealizowany<br />

został z końcem maja 2012r. cykl<br />

spotkań technicznych w Rosji, z przedstawicielami<br />

służb <strong>ratownictwa</strong> górniczego<br />

Rosji. Spotkania te połączone zostały<br />

m.in. z prezentacją głównych obiektów<br />

zarządzania i dowodzenia Paramilitarnych<br />

Służb Ratownictwa Górniczego<br />

Ministerstwa Nadzwyczajnych Sytuacji<br />

Federacji Rosyjskiej oraz uczestnictwem<br />

w wystawie ISSE (Integrated Safety and<br />

Security Exhibition) w Moskwie.<br />

Wizytowano też jednostki <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego w Prokopiewsku oraz<br />

jej filii w Kisielievsku. Prokopiewska<br />

Paramilitarna Jednostka Ratownictwa<br />

Górniczego obsługuje 20 kopalń, w tym<br />

14 czynnych, 2 w budowie, 4 kopalnie<br />

w stanie likwidacji, ponadto zabezpiecza<br />

8 zakładów wzbogacania węgla, 23 kopalnie<br />

odkrywkowe, dwa kamieniołomy<br />

żwiru oraz jedną inną jednostkę organizacyjną.<br />

Zabezpieczane przedsiębiorstwa<br />

znajdują się na terenie Prokopiewsko-<br />

-Kiselowskiego oraz Erunakowskiego<br />

złoża węgla. Prokopiewsko-Kiselowskie<br />

złoża węgla charakteryzują się stromymi<br />

pokładami z kątem zalegania od 40° do<br />

90°. Grubość pokładów głównie węgla<br />

koksującego wynosi od 1,1m do 12m.<br />

Głębokość eksploatacji w kopalniach<br />

mieści się od 180m do 470m. Eksploatacja<br />

pokładów nie jest zbyt zmechanizowana,<br />

dlatego pracochłonność przy<br />

wydobywaniu węgla jest wysoka. Pokłady<br />

charakteryzują się silnym zagrożeniem<br />

metanowym, zagrożeniem wybuchem<br />

pyłu węglowego oraz dużą skłonnością<br />

do samozapalenia.<br />

Na początku 2012 roku, przemysłowe<br />

zasoby stanowiły ok. 170 mln ton wy-<br />

20

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

sokiej jakości węgla. Eksploatację złóż<br />

węglowych w Erunakowsku rozpoczęto<br />

stosunkowo niedawno uruchamiając<br />

kopalnię „Kyrgajskaja” w 1990 roku.<br />

Występują tam pokłady zalegające od<br />

0 do 20°, miąższości od 3,7 do 5,0m,<br />

głównie węgla energetycznego, również<br />

silnie zagrożone pożarami, metanem<br />

i możliwością wybuchu pyłu węglowego.<br />

Eksploatacja prowadzona jest nowoczesnymi<br />

zmechanizowanymi kompleksami.<br />

Wydobywa się do 4,5 mln ton węgla rocznie.<br />

Ze względu na to, że pokłady węgla<br />

zalegają blisko powierzchni, większość<br />

kopalń odkrywkowych koncentruje się<br />

właśnie w tym złożu. Ilość wydobytego<br />

węgla zależy od głębokości kopalni<br />

odkrywkowej i waha się od 450 tys. do<br />

8,9 mln ton. Głębokość eksploatacji węgla<br />

w kopalniach odkrywkowych sięga 100m.<br />

Kopalnie tego rejonu, zabezpieczane są<br />

przez służby <strong>ratownictwa</strong> górniczego<br />

15 Paramilitarnego Oddziału Ratownictwa<br />

Górniczego, którego historia sięga<br />

1927 roku, kiedy to 18 czerwca 1927 roku<br />

w kopalni rudy w Prokopiewsku została<br />

utworzona profesjonalna drużyna <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego, posiadająca osiem<br />

aparatów oddechowych firmy „Dräger”<br />

dwugodzinnego działania, dwa wężowe<br />

aparaty firmy „Audos” (obszar działania:<br />

w promieniu 20 metrów). Butle aparatów<br />

oddechowych wypełniane były tlenem<br />

za pomocą ręcznej pompy tłokowej. Połączenie<br />

telefoniczne pomiędzy kopalnią,<br />

sztolnią a administracją odbywało<br />

się wówczas za pomocą szwedzkich telefonów<br />

stacjonarnych o manualnym<br />

działaniu. Drużyna miała do dyspozycji<br />

jednego konia do wyjazdów na miejsce<br />

wypadku, który uprzednio został<br />

wycofany z pracy w kopalni. Na bazie<br />

tej drużyny <strong>ratownictwa</strong> górniczego,<br />

21 grudnia 1931r. w Prokopiewsku została<br />

stworzona Stacja Ratownictwa Górniczego.<br />

W 1933 przy Stacji Ratownictwa<br />

Górniczego zlokalizowano analityczne<br />

laboratorium kontroli składu powietrza<br />

w kopalni.<br />

W ciągu ostatniej dekady, służba <strong>ratownictwa</strong><br />

górniczego 15 Paramilitarnego<br />

Oddziału Ratownictwa Górniczego bardzo<br />

się rozwinęła. Przy oddziale została<br />

utworzona służba wentylacyjno-pomiarowa,<br />

grupa obsługująca sprzęt do inertyzacji<br />

oraz grupa pomocy medycznej.<br />

Obecnie, liczebność jednostki wynosi<br />

442 osoby, z czego grupa operacyjna<br />

liczy 254 osoby.<br />

Dla przeprowadzenia ratowniczych,<br />

poszukiwawczo-ratowniczych i innych<br />

operacji technicznych, jednostki ratownicze<br />

oraz jednostki profilaktyczne wykorzystują<br />

sprzęt techniczny na który<br />

składają się m.in. środki indywidualnej<br />

ochrony dróg oddechowych (aparaty regeneracyjne<br />

R-30, F-34), środki podtrzymujące<br />

życie i środki zespołowej ochrony<br />

ratowników (kurtki antytermiczne<br />

„DON” z elementami chłodzącymi)<br />

oraz urządzenia do ich kontroli (УКП-<br />

5, ПКР), środki pomocy przedlekarskiej<br />

i medycznej (aparaty ИВЛ ГС-10, ГС-11)<br />

oraz urządzenia do ich kontroli (КП-3М,<br />

ИЛ-2), środki awaryjno-ratownicze i zapobiegawcze<br />

(pasy bezpieczeństwa, nosze,<br />

linka z karabinkami, narzędzia hydrauliczne<br />

„Holmatro”, „Enerpac”), środki<br />

łączności i sygnalizacji (system łączności<br />

„Ugolok”), system łączności podziemnej<br />

„Kwarc”, bęben z przewodem КСГ”,<br />

przyrządy do monitorowania atmosfery<br />

kopalnianej (Interferometry Kopalniane<br />

ШИ-10, ШИ-11, ШИ-12, przyrządy<br />

wielogazowe „MX-2000”, „MX-2100”,<br />

„M02-01”, przenośne chromatografy<br />

„Поиск-2 „, cyfrowe anemometry „АПР-<br />

2”, termometry elektroniczne „ТГО-2”,<br />

pirometry „Radan”, urządzenia do aktywnego<br />

tłumienia i ograniczania rozprzestrzeniania<br />

się pożarów (hydranty<br />

przeciwpożarowe, wiertła uniwersalne,<br />

węże, lance gaśnicze, tryskacze, gaśnice,<br />

generatory piany, proszkowe i pianowe<br />

urządzenia), sprzęt dla inertyzacji atmosfery<br />

i izolacji pożaru (tamy płócienne<br />

i spadochronowe), przeciwwybuchowe<br />

kompleksy szybkiego montażu, zestawy<br />

rur stosowanych do szczelin, otworów,<br />

urządzenie do budowy tam przeciwwybuchowych,<br />

powierzchniowe i podziemne<br />

systemy zgazowania ciekłego azotu,<br />

a także podstawowe i specjalistyczne<br />

narzędzia górnicze.<br />

Obecnie służby <strong>ratownictwa</strong> górniczego<br />

Ministerstwa ds. Nadzwyczajnych<br />

Sytuacji Federacji Rosyjskiej zabezpieczają<br />

obiekty na całym terytorium Federacji<br />

Rosyjskiej.<br />

Należy podkreślić, że starania w zakresie<br />

rozwoju wzajemnej współpracy<br />

Zdj. Jednostka Ratownictwa Górniczego w Jakucji<br />

21

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

służb <strong>ratownictwa</strong> górniczego Polski<br />

i Rosji, przełożone zostały w bieżącym<br />

roku przez stronę rosyjską na propozycję<br />

podpisania stosownego memorandum. Z<br />

uwagi na specyfikę struktury organizacyjnej<br />

<strong>ratownictwa</strong> górniczego w Rosji,<br />

otrzymano propozycję podpisania porozumienia<br />

na szczeblu ministerialnym. W<br />

związku z powyższym, podjęte zostały<br />

stosowne starania w celu sformalizowania<br />

podjętych działań, poprzez podpisanie<br />

przygotowanego memorandum o wzajemnej<br />

współpracy jeszcze w 2012 roku.<br />

Charakterystyka wybranych czynników w<br />

aspekcie wycofywania się górników wyrobiskami<br />

podziemnymi w czasie pożaru w kopalni.<br />

Celem następującego cyklu artykułów<br />

będzie analiza zespołu wybranych<br />

czynników w aspekcie wycofywania<br />

się górników wyrobiskami podziemnymi<br />

w czasie pożaru w kopalni. Powyższe<br />

zagadnienie zostało poddane<br />

dokładnej syntezie i przedstawione<br />

w pracy [ 2 ] [ 3 ], [ 4 ] gdzie określono<br />

szereg zależności wynikających ze<br />

stanu pożaru, warunków górniczo –<br />

technicznych określających wyrobisko<br />

oraz czynników organizacyjno-<br />

-ludzkich. Natomiast w niniejszym<br />

artykule szczególna uwaga zostanie<br />

zwrócona na charakterystykę dymów<br />

pożarowych, metody badania dymotwórczości<br />

materiałów oraz sposobów<br />

określania widzialności w dymie. Ponadto<br />

na podstawie opublikowanych<br />

badań [M.Konecki, M.Półka][ 10 ] przedstawiona<br />

zostanie charakterystyka<br />

zagrożenia pożarowego substancjami<br />

polimerowymi. W oparciu o literaturę<br />

oraz wyniki własnych pomiarów<br />

dokonana zostanie analiza symulacji<br />

zadymienia w wyrobisku z zastosowaniem<br />

wkładek poliamidowych<br />

w okularach ochronnych. W ramach<br />

opracowania skorzystano z publikacji<br />

instytucji naukowo – badawczych<br />

zajmujących się problematyką w odniesieniu<br />

do pożarów w obiektach budowlanych<br />

w tym Polskiego Centrum<br />

Badań i Certyfikacji Laboratorium<br />

Badania Trudnopalności Materiałów<br />

Niemetalowych.<br />

mgr inż.<br />

Krzysztof Mroziński<br />

OSRG Wodzisław<br />

W każdym zakładzie górniczym może<br />

zaistnieć pożar, zarówno w jego części<br />

powierzchniowej, jak i podziemnej. Przy<br />

czym przyjęło się za pożar podziemny<br />

uważać także pożar zaistniały na powierzchni<br />

w pobliżu szybu. Bez względu<br />

na miejsce, jest to początek procesu<br />

mogącego stworzyć zagrożenie życia,<br />

zdrowia ludzkiego, lub bezpieczeństwa<br />

zakładu górniczego [ 1 ].<br />

O stopniu zagrożenia ludzi znajdujących<br />

się w wyrobisku podczas pożaru<br />

decyduje pięć podstawowych czynników:<br />

––<br />

dym,<br />

––<br />

toksyczne produkty spalania,<br />

––<br />

niedostatek tlenu,<br />

––<br />

wysoka temperatura gazów pożarowych,<br />

––<br />

oddziaływanie płomieni.<br />

Wydzielanie się dymu towarzyszy prawie<br />

wszystkim pożarom i ma decydujący<br />

wpływ na prowadzenie akcji ratowniczej.<br />

Dym utrudnia przede wszystkim wycofanie<br />

się ludzi, gdyż ogranicza widzialność.<br />

Ograniczenie widzialności może<br />

spowodować, że górnicy stracą orientację<br />

w układzie dróg ucieczkowych i mimo<br />

stosowania znaków bezpieczeństwa<br />

wskazujących kierunki ewakuacji nie<br />

będą mogli odnaleźć właściwej drogi<br />

22<br />

Zdj. Jednostka Ratownictwa Górniczego w Workucie<br />

ucieczki. W takiej sytuacji człowiek<br />

może być narażony na oddziaływanie<br />

pozostałych czynników zagrażających<br />

jego życiu. Szkodliwe działanie toksycznych<br />

substancji chemicznych oraz czynników<br />

toksycznych, w tym termicznych<br />

podwyższona temperatura i gęstość<br />

strumienia promieniowania cieplnego<br />

może mieć istotny wpływ na samopoczucie<br />

górników w strefie zagrożenia<br />

oraz rzeczywisty czas przebycia tej drogi<br />

w warunkach zadymienia.<br />

Materiały dymotwórcze<br />

w górnictwie podziemnym.<br />

Proces rozwoju technologii chemicznej<br />

i inżynierii materiałowej spowodował<br />

coraz powszechniejsze zastosowanie<br />

nowych surowców we wszystkich niemal<br />

dziedzinach gospodarki, w tym również<br />

w górnictwie. Do istniejących zagrożeń<br />

pod względem palności i dymotwórczości<br />

materiałów stosowanych w kopalniach<br />

dodane zo stały zagrożenia spowodowane<br />

niektórymi właściwościami tworzyw<br />

sztucznych, zwłaszcza ich zdolnością do<br />

elek tryzowania się i palności.<br />

Najczęściej spotykane w kopalniach<br />

wyroby z materia łów niemetalowych to:<br />

––<br />

taśmy przenośnikowe,<br />

––<br />

folie, tkaniny-i tkaniny powlekane,<br />

––<br />

węże hydrauliczne,<br />

––<br />

rury,<br />

––<br />

powłoki kabli elektrycznych,

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

––<br />

pianki z tworzyw sztucznych,<br />

––<br />

spoiwa i kleje organiczne,<br />

––<br />

elementy maszyn górniczych,<br />

––<br />

ciecze hydrauliczne, oleje i smary,<br />

––<br />

drewno.<br />

Największe zagrożenie ze względu na<br />

ilość i sposób użytkowania - stanowią<br />

taśmy przenośnikowe tak pod względem<br />

jej tarcia o unieruchomione elementy<br />

przenośnika jak również możliwością<br />

przenoszenia ognia przez palącą się taśmę<br />

w inne rejony kopalni. Podobnie<br />

inne materiały eksploatacyjne wykonane<br />

z tworzyw powlekanych np. lutnie<br />

wentylacyjne lub kable elektryczne<br />

o powłokach z tworzyw sztucznych mogą<br />

powodować szybkie przenoszenie ognia,<br />

a tym samym powstawanie i rozprzestrzeniania<br />

się dymów w wyrobiskach.<br />

Ważną grupę stanowią powszechnie<br />

używane substancje chemiczne na bazie<br />

żywic syntetycznych stosowane do<br />

wzmocnienia górotworu lub uszczelniania<br />

zrobów za pomocą nanoszenia<br />

na powierzchnię lekkich nie-przepuszczalnych<br />

materiałów polimerowych<br />

oraz wypełniania pustek w górotworze<br />

spienionymi tworzywami. Najczęściej<br />

stosuje się do tego celu tworzywa poliuretanowe<br />

dostarczane do podziemi<br />

w formie żywic wraz z utwardzaczami.<br />

Istotną znaczenie mają różnego typu<br />

osłony, obudowy urządzeń mechanicznych,<br />

uszczelnienia, uchwyty, części<br />

maszyn itp. wykonane z różnorodnych<br />

tworzyw sztucznych, które - w pewnych<br />

warunkach - mogą przyczynić się do<br />

powstania lub rozprzestrzenienia pożaru.<br />

Podobnie ciecze hydrauliczne,<br />

oleje i smary stanowią dużą grupę materiałów<br />

niemetalowych stosowanych<br />

w górnictwie. Tradycyjnym materiałem<br />

stosowanym w górnictwie od początków<br />

jego istnienia jest drewno. Mimo zastępowania<br />

drewna innymi materiałami jego<br />

zużycie jest znaczne, co w przypadku<br />

wystąpienia pożaru może powodować<br />

powstanie dodatkowego zagrożenia. [ 5 ]<br />

Dym i jego właściwości<br />

Właściwości dymu zależą od rodzaju<br />

ośrodka gazowego, fazy dyspersyjnej,<br />

tzw. stężenia liczbowego i masowego,<br />

rozmiarów cząsteczek, pierwotnego<br />

kształtu cząsteczek nieaglomerowanych,<br />

stopnia ich agregacji, kształtu agregatów<br />

i ładunku elektrycznego cząsteczek.<br />

W zależności od substancji z jakich powstaje<br />

dym, posiada charakterystyczny<br />

dla siebie zapach, smak barwę, gęstość<br />

i toksyczność. Posiada także charakterystyczną<br />

zdolność przemieszczania<br />

się i przenikania. Mając zatem pewną<br />

wiedze można na podstawie wydzielającego<br />

się dymu określić, jakie substancje<br />

ulęgają spaleniu.<br />

––<br />

Suche drewno- niewielkie ilości szaroczarnego<br />

dymu o zapachu smolistym<br />

i smaku kwaskowatym,<br />

––<br />

Smary, oleje, tłuszcze, parafiny, asfalt<br />

- dym brunatno czarny o zapachu<br />

świeżo wydobytego węgla,<br />

––<br />

Olej napędowy, benzyna, nafta - dym<br />

gęsty, czarny, o zapachu nafty,<br />

––<br />

Celuloid - żółtawoszary dym o zapachu<br />

kamfory, (zawiera silnie trujące<br />

związki cyjanowe),<br />

––<br />

Guma - czarnobrunatny dym pachnący<br />

siarką,<br />

––<br />

Wełna - brunatny dym o zapachu palącego<br />

się tłuszczu,<br />

––<br />

Fosfor - biały dym o zapachu czosnku,<br />

bez smaku,<br />

Dym niebieski, biały i żółty o zapachu<br />

i smaku słodkawym lub gorzkawym<br />

wskazuje zawsze na obecność substancji<br />

trujących. [ 6 ]<br />

Dym zdefiniowany jest jako dyspersyjny<br />

układ aerozolowy, składający się<br />

z ośrodka gazowego (faza rozpraszająca,<br />

tzw. dyspersyjna) i fazy rozproszonej<br />

w stanie stałym i ciekłym. Cząsteczki<br />

dymu są układami złożonymi, które mogą<br />

stanowić kropelki cieczy, fragmenty ciała<br />

stałego oblepione cieczą albo smolistą<br />

substancją. Cząsteczki dymu powstają<br />

w wyniku niecałkowitego spalania płomieniowego<br />

bezpłomieniowego (tlenia).<br />

Tworzący się podczas tlenia dym jest<br />

podobny do dymu powstającego przy<br />

spalaniu węglowodorów. Związki te przy<br />

spalaniu są ogrzewane do takich temperatur,<br />

przy których następuje ich rozkład<br />

termiczny i wydzielanie się składników<br />

lotnych. Ogrzane wysokocząsteczkowe<br />

frakcje lotne (w tym wielopierścieniowe)<br />

mieszają się z zimnym powietrzem i występują<br />

w postaci kropelek smoły i cieczy<br />

o wysokich temperaturach wrzenia.<br />

Cząsteczki o średnicy około l mikrona<br />

rozproszone w przestrzeni, przy braku<br />

23<br />

przepływu powietrza tworzą zawiesinę<br />

w postaci chmury, która osiadając, tworzy<br />

pozostałość olejową. Dym tworzący<br />

się podczas spalania płomieniowego<br />

składa się prawie całkowicie z cząstek<br />

stałych (sadzy). [ 7 ]<br />

Badanie dymotwórczości.<br />

Określenie zdolności dymotwórczych<br />

polega na badaniu tych właściwości<br />

w warunkach eksperymentalnych i na<br />

podstawie wyznaczonej wielkości przyporządkowaniu<br />

materiałów do odpowiedniej<br />

umownej grupy klasyfikującej. Jest<br />

to korzystne ze względów praktycznych,<br />

ponieważ materiały, które w znormalizowanych<br />

warunkach badań charakteryzują<br />

się wysokimi właściwościami<br />

dymotwórczymi, mogą być eliminowane<br />

z zastosowania. Stwierdzono na podstawie<br />

badań dymu, że gęstość zależy od<br />

temperatury i rozkładu termicznego<br />

spalanej substancji. Dużo gęstsze dymy<br />

obserwowane są w procesie spalania niecałkowitego,<br />

a zatem w ośrodku z niedostateczną<br />

ilością tlenu.<br />

Stężenie liczbowe dymu<br />

Stężenie liczbowe dymu wyraża liczbę<br />

cząsteczek dymu zawartych w jednostce<br />

aerozolu dymowego:<br />

Cni=Σ (Zdi/V) (1)<br />

gdzie:<br />

Zdi - liczba cząsteczek dymu wytworzonego<br />

w czasie rozkładu termicznego<br />

i spalania<br />

V - objętość aerozolu dymowego.<br />

Stężenie masowe dymu<br />

Jest to ilość fazy rozproszonej (dymu)<br />

w objętości aerozolu dymowego, i oznacza<br />

masę dymu Zawartą w jednostce<br />

objętości aerozolu dymowego:<br />

Cd=md/V (2)<br />

Sedymentacja<br />

Sedymentacja dymu jest wywołana<br />

osiadaniem cząstek fazy rozproszonej<br />

pod wpływem sił pola grawitacyjnego<br />

na skutek różnicy gęstości cząstek dymu<br />

i ośrodka gazowego.<br />

Koagulacja<br />

Koagulacja cząstek dymu (zwana<br />

też aglomeracją) to proces łączenia się<br />

mniejszych cząstek dymu w większe. Koagulacja<br />

może zachodzić pod wpływem<br />

różnych oddziaływań i sił zewnętrznych,<br />

np. sił grawitacyjnych, bezwładnościo-

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

wych, oddziaływań elektrostatycznych.<br />

Podczas zbliżania się dwóch nienaładowanych<br />

cząsteczek dymu nie powstają<br />

pomiędzy nimi siły odpychania, które<br />

by przeszkadzały ich bezpośredniemu<br />

zetknięciu. Po ich zetknięciu siły między<br />

stykającymi się cząsteczkami są<br />

wystarczająco duże, by uniemożliwić<br />

im ponowne rozejście się.<br />

Własności optyczne<br />

aerozolu dymowego<br />

Własności optyczne aerozolu dymowego<br />

(produktów rozkładu termicznego<br />

i spalania materiałów wg PN-89/B-02856)<br />

są podobne do własności innych układów<br />

dyspersyjnych, tj. niejednorodnych<br />

w sensie optycznym.<br />

Własności te są określone łącznym<br />

działaniem czterech czynników:<br />

––<br />

Rozproszeniem światła na pojedynczych<br />

cząsteczkach dymu,<br />

––<br />

Oddziaływaniem elektroenergetycznym<br />

cząstek dymu rozpraszającym<br />

światło,<br />

––<br />

Interferencją rozproszonego przez<br />

nie światła,<br />

––<br />

Wzajemnym niespójnym oświetleniem<br />

cząstek dymu światłem na nich<br />

rozproszonym.<br />

Natężenie wiązki światła wychodzącego<br />

z dymu zależy od pochłaniania,<br />

rozpraszania, złożonej dyfrakcji i innych<br />

procesów, których intensywność zależy<br />

od rodzaju dymu.<br />

Dym czarny, zawierający dużą ilość<br />

sadzy silnie pochłania światło, natomiast<br />

dym biały ma duże zdolności<br />

rozpraszające.<br />

W każdym dymie znajdują się również<br />

kropelki skondensowanej pary wodnej<br />

załamującej światło. Ponieważ nie są<br />

znane metody pomiaru selektywnego<br />

rozpraszania i absorpcji w metodach<br />

badawczych mierzy się efekt sumaryczny,<br />

czyli tłumienie światła. Następujące<br />

własności optyczne dymu mogą charakteryzować<br />

właściwości dymotwórcze<br />

materiału:<br />

––<br />

Stopień przezroczystości,<br />

––<br />

Optyczna gęstość dymu,<br />

––<br />

Właściwa gęstość optyczna dymu,<br />

––<br />

Masowa gęstość optyczna dymu,<br />

––<br />

Współczynnik osłabienia kontrastu<br />

i szybkość zmian współczynnika osłabienia<br />

kontrastu.<br />

Ilość wydzielonego dymu -<br />

zależności ogólne<br />

Rozkład termiczny i spalanie materiałów<br />

naturalnych i tworzyw sztucznych<br />

jest wieloetapowym procesem<br />

przemian fizykochemicznych, takich<br />

jak: podgrzewanie, depolimeryzacja,<br />

degradacja, destrukcja tworzywa, wydzielanie<br />

części lotnych i ich dalsze<br />

przemiany w fazie gazowej, przemiany<br />

składników mineralnych tworzywa,<br />

wreszcie spalanie pozostałości stałej<br />

złożonej z węgla i części mineralnych.<br />

W zależności od warunków procesy<br />

te mogą występować kolejno po sobie<br />

lub nakładać się wzajemnie. Pierwszą<br />

warstwą materiału, do której dociera<br />

energia cieplna z zewnętrznego źródła<br />

zapalenia jest warstwa powierzchniowa,<br />

zwana warstwą rozkładu. Wzrost<br />

temperatury w tej warstwie powoduje<br />

degradację, destrukcję, ewentualnie<br />

depolimeryzację tworzywa przebiegłych<br />

procesów zależy od budowy strukturalnej<br />

tworzywa, a w szczególności od ilości<br />

i położenia wiązań podwójnych, rodzaju<br />

i położenia grup funkcyjnych oraz od<br />

trwałości wiązań łączących monomery.<br />

Obecność tlenu przyśpiesza te procesy,<br />

a możliwość przegrupowań atomów<br />

i powstawanie struktur aromatycznych<br />

powoduje powstawanie zwiększającej się<br />

ilości sadzy (dymu).<br />

Ilość wydzielonego z materiału dymu<br />

zależy od:<br />

––<br />

budowy chemicznej spalanych związków,<br />

––<br />

rodzaju spalania (płomieniowego lub<br />

bezpłomieniowego),<br />

––<br />

warunków wytwarzania dymu,<br />

––<br />

zastosowanych środków ogniochronnych.<br />

[ 8 ]<br />

Określanie<br />

dymotwórczości.<br />

Badanie dymotwórczości w Centrum<br />

Elektryfikacji i Automatyzacji Górnictwa<br />

EMAG<br />

W Polsce badania dymotwórczości<br />

prowadzone są w różnych jednostkach<br />

naukowo badawczych, niektóre z nich<br />

dotyczą materiałów stosowanych w górnictwie<br />

podziemnym.<br />

W Centrum Elektryfikacji i Automatyzacji<br />

Górnictwa EMAG realizuje<br />

się badania laboratoryjne związane<br />

z trudnopalnością kabli i przewodów<br />

oponowych oraz taśm przenośnikowych.<br />

Niektóre z nich obejmowały również<br />

określenie dymotwórczości. W tym celu<br />

wykorzystano aparaturę do oznaczania<br />

wskaźnika tlenowego, wyposażoną<br />

w komorę zadymienia i fotokomórkę.<br />

Ilość wytwa rzanego dymu oceniano<br />

za pomocą wskaźnika masowej gęstości<br />

optycznej. Interesujące wyniki dało<br />

porównanie spalania przewodów oponowych<br />

chloroprenowych (CR) i przewodów<br />

z osłonami z polwinitu (PVC).<br />

Okazało się , że przewody chloroprenowe<br />

(CR) charakteryzują się niższymi wartościami<br />

wskaźnika gęstości optycznej<br />

zadymienia i wyższymi wartościami<br />

wskaźnika tlenowego w porównaniu<br />

do przewodów w osłonie polwinitowej<br />

(PVC). Przewody chloroprenowe są więc<br />

korzystniejsze zarówno ze względu na<br />

większą trudnopalność jak również<br />

mniejsze dymienie. Ponadto badania<br />

Rys. 1. Stanowisko do badania dymotwórczości materiałów metodą wg PN-B-02856<br />

24

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

nad zacieraniem taśm przenośnikowych<br />

przeprowadzone przez Centrum EMAG<br />

i FTT STOMIL Wolbrom S.A. pozwoliły<br />

również ocenić intensywność dymienia<br />

dzięki wykorzystaniu na stanowisku pomiarowym<br />

czujnika ACD-1 [4].<br />

Realizacja badań dymotwórczości<br />

w Instytucie Techniki Budowlanej Politechniki<br />

Szczecińskiej.<br />

Opracowana przez M. Koneckiego (Instytut<br />

Techniki Budowlanej) i Z. Sychtę<br />

(Politechnika Szczecińska) norma PN-<br />

-89/B-02856 służy do badania właściwości<br />

dymotwórczych materiałów budowlanych<br />

i materiałów wyposażenia<br />

wnętrz. Badania dymotwórczości materiałów<br />

przeprowadza się w zamkniętej<br />

komorze o wymiarach: 0,91 m *0,61<br />

m *0,91 m. Próbkę badanego materiału<br />

o wymiarach 24 mm*24 mm poddaje się<br />

działaniu strumienia cieplnego emitowanego<br />

przez płytę grzewczą elektrycznego<br />

promiennika podczerwieni, której powierzchnia<br />

jest równoległa do pionowo<br />

ustawionej powierzchni próbki. Badany<br />

materiał poddaje się rozkładowi termicznemu<br />

i spalaniu w obecności płomienia<br />

pilotowego i bez płomienia pilotowego,<br />

przy różnych wartościach napromienienia<br />

cieplnego ( 0 ÷ 50 kW/m2). Gromadzące<br />

się w komorze produkty rozkładu<br />

termicznego i spalania próbki badanego<br />

materiału powodują osłabienie kontrastu<br />

wzorca optometrycznego.<br />

W skład stanowiska wchodzą :<br />

––<br />

komora dymowa,<br />

––<br />

promiennik elektryczny,<br />

––<br />

układ zasilania promiennika podczerwieni<br />

ze stabilizacją mocy,<br />

––<br />

układ pomiaru napromienienia cieplnego<br />

powierzchni próbek z chłodzonym<br />

wodą czujnikiem strumienia<br />

ciepła typu Gardona,<br />

––<br />

układ do mocowania próbek i wprowadzania<br />

ich w strefę promieniowania,<br />

––<br />

układ zasilania palnika pilotowego,<br />

––<br />

układ pomiaru współczynnika osłabienia<br />

kontrastu,<br />

––<br />

układ wentylacji komory,<br />

––<br />

układ kontrolno-pomiarowy z przetwornikiem<br />

analogowo-cyfrowy<br />

W kolejnym artykule przedstawiona<br />

zostanie analiza badania widzialności<br />

w zadymieniu.<br />

Literatura:<br />

[1] N. Szlązak, M. Borowski, D. Obracaj<br />

„Kierunki zmian w systemach przewietrzania<br />

ścian eksploatacyjnych z uwagi na zwalczanie<br />

zagrożeń wentylacyjnych”, Gospodarka<br />

Surowcami Mineralnymi tom 24 zeszyt 1/2,.<br />

[2] H. Badura i inni: „Czynniki decydujące<br />

o prędkości wycofywania się załogi zadymionymi<br />

wyrobiskami w czasie pożaru<br />

w kopalni. Przegląd górniczy nr 6 (8763), 1996<br />

[3] J. Sułkowski „Drogi ucieczkowe ograniczenie<br />

widoczności powodowane przez<br />

dymy” – Zbiór materiałów szkoleniowych<br />

Miedziowe Centrum Kształcenia Kadr 2002.<br />

[4] Praca Zbiorowa: Badania prędkości poruszani<br />

się górników wyrobiskami podziemnymi<br />

symulującymi drogi ucieczkowe w czasie<br />

pożaru. IEZ Politechnika Śląska, CSRG<br />

Gliwice-Bytom, grudzień 1994, (niepubl)<br />

[5] G. Sobieszczuk, dr inż. J. Wachowicz<br />

„Badania i ocena trudnopalności materiałów<br />

stosowanych w kopalni węgla” Przegląd<br />

Górniczy 1998<br />

[6] Z. Sychta „Badanie nad dymotwórczością<br />

materiałów i zadymień na statku<br />

morskim”. Prace Naukowe Politechniki<br />

Śląskiej nr 299. Instytut Okrętowy nr 12.<br />

Szczecin 1985.<br />

[7] A. Bogdan, M. Chludzińska „Wybrane<br />

aspekty ochrony przeciwpożarowej w budynkach<br />

”Bezpieczeństwo Pracy 2/2008<br />

[8] Z.Sychta, K.Sychta „Metoda badania<br />

właściwości dymotwórczych materiałów wg<br />

P-89/B-02856 Wydanie: B-KTZ/14/2007<br />

Procedura badawcza nr PB-KTZ-04<br />

W I półroczu 2012 roku <strong>Centralna</strong><br />

Stacja Ratownictwa Górniczego<br />

S.A. przeprowadziła kursy i seminaria,<br />

w których uczestnictwo pracowników<br />

zakładów górniczych jest<br />

obowiązkowe - wynika to z zapisów<br />

rozporządzenia Ministra Gospodarki<br />

z 12 czerwca 2002 r. w sprawie<br />

<strong>ratownictwa</strong> górniczego oraz kursy<br />

w których uczestnictwo pracowników<br />

zakładów górniczych jest podyktowane<br />

chęcią podniesienia wiedzy<br />

z zakresu <strong>ratownictwa</strong> górniczego,<br />

minimalizacji zagrożeń górniczych,<br />

obsługi urządzeń i sprzętu stosowanego<br />

w ratownictwie, pomocy przedmedycznej<br />

i innych zagadnień związanych<br />

z górnictwem podziemnym.<br />

Szkolenie w CSRG S.A.<br />

w I półroczu 2012r.<br />

Katarzyna Myślińska<br />

Katarzyna Kajdasz-Szpotko<br />

CSRG S.A. w Bytomiu<br />

Łącznie <strong>Centralna</strong> Stacja Ratownictwa<br />

Górniczego S.A. zorganizowała<br />

w I kwartale 2012r. 222 szkolenia w których<br />

udział wzięło 4068 osób będących<br />

pracownikami zakładów górniczych,<br />

przedsiębiorstw okołogórniczych i członków<br />

służb ratowniczych.<br />

W dniach od 11–22.06.2012r. odbył się<br />

kurs podstawowy dla ratowników górniczych,<br />

kandydatów na członków specjalistycznych<br />

zastępów do prac z użyciem<br />

technik alpinistycznych w wyrobiskach<br />

pionowych lub o dużym nachyleniu. Podczas<br />

kursu ratownicy górniczy nabywają<br />

wiedzę z zakresu wyposażenia osobistego<br />

ratownika wysokościowego, posługiwania<br />

się sprzętem zespołowym, linami, wyciągarkami,<br />

wykonywania określonych<br />

węzłów ratowniczych, technik budowy<br />

stanowisk, zasad prowadzenia asekuracji,<br />

zjazdów prostych i przez przepięcia,<br />

autoratownictwem, wychodzeniem po<br />

linach, opuszczaniem i wyciąganiem<br />

ratownika oraz sprzętem będącym na<br />

wyposażeniu Centralnej Stacji Ratownictwa<br />

Górniczego S.A. w tym m.in.<br />

łącznością stosowaną w ratownictwem<br />

wysokościowym.<br />

25

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

Lp. Nazwa Kursu Ilość kursów<br />

26<br />

Ilość<br />

przeszkolonych<br />

1 Kurs dla kierowników akcji na dole 3 58<br />

2 Kurs dla kierowników baz ratowniczych 4 53<br />

3 Kurs dla kierowników KSRG - podstawowy 1 10<br />

4 Kurs dla kierowników KRSG - okresowy 1 27<br />

5<br />

Kurs z zakresu udzielania pomocy przedmedycznej dla zastępowych kopalnianych<br />

drużyn ratowniczych<br />

25 536<br />

6 Seminarium dla kierowników ruchu zakładu górniczego 2 87<br />

7 Seminarium dla dyspozytorów ruchu w podziemnych zakładach górniczych 12 181<br />

8 Kurs podstawowy dla ratowników górniczych 16 289<br />

9 Kurs okresowy dla ratowników górniczych 29 548<br />

10 Kurs podstawowy dla mechaników sprzętu ratowniczego 3 57<br />

11 Kurs okresowy dla mechaników sprzętu ratowniczego 6 109<br />

12<br />

Kurs z zakresu <strong>ratownictwa</strong> górniczego dla osób kierownictwa i dozoru ruchu<br />

podziemnego zakładu górniczego, niewchodzących w skład drużyny ratowniczej<br />

45 1494<br />

RAZEM 147 3449<br />

Lp. Nazwa Kursu Ilość kursów<br />

Ilość<br />

przeszkolonych<br />

1 Kurs dla osób wykonujących pomiary parametrów fiz.-chem. atmosfery kopalnianej 1 9<br />

2<br />

3<br />

4<br />

Dla osób kontrolujących przyrządy pomiarowe do pomiarów parametrów powietrza kopalnianego<br />

Kurs dla osób zatrudnionych przy napełnianiu zbiorników przenośnych powyżej 350 cm3<br />

w zakresie: gazy sprężone – butle (UDT)<br />

Kurs dla osób zatrudnionych przy konserwacji i kontroli sprzętu oczyszczającego POG,<br />

ucieczkowego regeneracyjnego typu SR-60, SR-60T, KA-60, OXY, SZSS,.<br />

2 29<br />

1 10<br />

1 9<br />

5 Kurs dla konserwatorów sprzętu przeciwpożarowego 1 4<br />

6 Kurs z zakresu obsługi sprzętu do wykonywania profilaktyki przeciwpożarowej 2 19<br />

7 Seminarium dla specjalistów wchodzących w skład kopalnianych drużyn ratowniczych 1 27<br />

8 Seminarium dla osób wchodzących w skład sztabu akcji ratowniczych 1 14<br />

9 Kurs obsługi chromatografu gazowego 1 6<br />

10 Kurs laborantów w zakresie analizy gazów 2 8<br />

11 Kurs z zakresu użytkowania sprzętu oddechowego 39 295<br />

12<br />

13<br />

14<br />

Kurs podstawowy dla ratowników górniczych, kandydatów na członków specjalistycznych<br />

zastępów do prac z użyciem technik alpinistycznych w wyrobiskach pionowych lub<br />

o drużyn nachyleniu<br />

Kurs dla ratowników górniczych, kandydatów na instruktorów specjalistycznych zastępów<br />

do prac z użyciem technik alpinistycznych w wyrobiskach pionowych lub o dużym<br />

nachyleniu<br />

Ćwiczenia dyspozytorów z zakresu organizacji akcji ratowniczej w symulatorze działań<br />

ratowniczych<br />

1 15<br />

1 3<br />

9 24<br />

15 Szkolenie z zakresu zagrożenia metanowego 10 125<br />

16 Kurs z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy 2 22<br />

RAZEM 75 619

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

W dniach od 18–22.06.2012r. odbył<br />

się kurs dla ratowników górniczych,<br />

kandydatów na instruktorów specjalistycznych<br />

zastępów do prac z użyciem<br />

technik alpinistycznych w wyrobiskach<br />

pionowych lub o dużym nachyleniu.<br />

Kandydaci na instruktorów są przygotowywani<br />

do pełnienia obowiązków<br />

przodowego przy realizacji zadań przez<br />

specjalistyczne zastępy do prac w wyrobiskach<br />

pionowych lub o dużym nachyleniu<br />

oraz prowadzenia ćwiczeń zastępów<br />

specjalistycznych. Podczas szkolenia<br />

poznają obowiązki instruktora, zasady<br />

bhp przy wykonywaniu prac z zastosowaniem<br />

technik alpinistycznych, techniki<br />

budowy stanowisk, zasady prowadzenia<br />

asekuracji, zjazdy i samoratowanie oraz<br />

sprzęt będący na wyposażeniu Centralnej<br />

Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. do<br />

działań w ratownictwie wysokościowym<br />

oraz łączność stosowaną w ratownictwie<br />

wysokościowym.<br />

Wykłady oraz część praktyczną przeprowadzono<br />

w Okręgowej Stacji Ratownictwa<br />

Górniczego<br />

w Bytomiu oraz w Kopalni Zabytkowej<br />

Srebra w Tarnowskich Górach. Zajęcia<br />

prowadzili doświadczeni instruktorzy<br />

technik alpinistycznych GOPR oraz instruktorzy<br />

specjalistycznych zastępów<br />

ratowniczych CSRG S.A.<br />

W w/w szkoleniach udział wzięli ratownicy<br />

KWK „Pniówek”, KWK „Borynia-Zofiówka”<br />

Ruch „Zofiówka”,<br />

KWK „Chwałowice” i KWK „Mysłowice-Wesoła”.<br />

Ogółem przeszkolono<br />

18 osób.<br />

Zdj. nr 1 ćwiczenia w CSRG S<br />

Zdj. nr 2 transport rannego - Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach<br />

Zdj. nr 3 ćwiczenia w Zabytkowej Kopalni<br />

Srebra w Tarnowskich Górach<br />

27

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

Nowi członkowie<br />

wyspecjalizowanej grupy<br />

ratowników górniczych<br />

- nurków, wchodzących w skład specjalistycznego pogotowia CSRG<br />

W okresie od 25.09. do 23.10.2011r.<br />

13-stu ratowników górniczych z Centralnej<br />

Stacji Ratownictwa Górniczego<br />

S.A. uczestniczyło w kursie: "nurek<br />

III klasy". Prowadzący kurs przekazali<br />

słuchaczom zagadnienia dotyczące między<br />

innymi: genezy i rozwoju prac podwodnych,<br />

wybranych zagadnień z fizyki,<br />

medycyny, fizjologii i higieny pracy, prac<br />

podwodnych z wykorzystaniem narzędzi<br />

hydraulicznych i pneumatycznych oraz<br />

cięcia pod powierzchnią wody metodą<br />

ultra termiczną. Zajęcia praktyczne<br />

początkowo odbywały się w Centrum<br />

Działalności Podwodnej Nurek w Bytomiu.<br />

Tam uczestnicy kursu poznali<br />

praktyczne podstawy nurkowania oraz<br />

zapoznali się z profesjonalnym sprzętem<br />

zarówno płetwonurkowym jak i nurkowym<br />

(fot.1).<br />

Po pierwszych nurkowaniach ze specjalistycznym<br />

sprzętem, następne zejścia<br />

pod wodę odbywały się już w Jaworznie<br />

mgr inż.<br />

Leszek Kwiska<br />

CSRG S.A. w Bytomiu<br />

– Szczakowej. W zalanym kamieniołomie<br />

oprócz wydzielonych podwodnych<br />

stanowisk do wykonywania ćwiczeń -<br />

symulowanych prac nurkowych znajdują<br />

się również "atrakcje" nurkowe, m.in.:<br />

zatopiony wrak samolotu, samochód<br />

osobowy, domki strzałowe, a przede<br />

wszystkim zatopione dwie potężne koparki<br />

(fot.2,3,4,5,6).<br />

Kolejnym etapem szkolenia powyższych<br />

osób - zawodowych nurków III klasy<br />

z CSRG S.A był kurs ratowników górniczych<br />

- nurków, który to został zorganizowany<br />

w Goleszowie w czerwcu br.<br />

Tam pod okiem dyrektora Okręgowej<br />

Stacji Ratownictwa Górniczego w Wodzisławiu<br />

Śl. Jerzego Krótkiego pełniącego<br />

również funkcję Kierownika Prac<br />

Podwodnych, uczestnicy wykonywali<br />

szereg prac podwodnych. Kurs został<br />

ukończony przez wszystkich z wynikiem<br />

pozytywnym, tym samym wyspecjalizowana<br />

grupa ratowników górniczych<br />

- nurków, wchodzących w skład specjalistycznego<br />

pogotowia CSRG pozyskała<br />

nowych członków (fot.7,8,9).<br />

Na czerwiec tego roku zaplanowane<br />

są dwa 5-dniowe zgrupowania szkoleniowe<br />

skierowane zarówno dla ratowników<br />

górniczych nurków z CSRG S.A.<br />

jak również ratowników górniczych<br />

nurków z KWK Borynia. Bazą nurkową<br />

ma być miejscowość Zarzecze nad<br />

Jeziorem Żywieckim, tam ratownicy<br />

górniczy - nurkowie będą wykonywać<br />

symulowane prace ratownicze polegające<br />

m.in. na penetracji podwodnej, poszukiwaniu,<br />

lokalizowaniu i ewakuacji poszkodowanych.<br />

Ćwiczona będzie również<br />

sprawność manualna polegająca m.in.<br />

na skręcaniu i rozkręcaniu rurociągu<br />

czy cięciu palnikiem<br />

Zdjęcie nr 1<br />

28

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

Zdjęcie nr 2<br />

Zdjęcie nr 3<br />

Zdjęcie nr 4<br />

Zdjęcie nr 5 Zdjęcie nr 6<br />

29

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

Zdjęcie nr 7 Zdjęcie nr 8<br />

Zdjęcie nr 9<br />

30

ROK XVII Ratownictwo górnicze nr 68 NR 3/2012<br />

Nowa jakość w OSRG w Bytomiu<br />

Sala aparatowa jest wizytówką każdej<br />

Okręgowej Stacji Ratownictwa Górniczego.<br />

Pełni ona znaczącą rolę: tu<br />

zgromadzony jest sprzęt zabezpieczający<br />

zdrowie i życie ratowników podczas<br />

akcji ratowniczych , tutaj również<br />

przygotowuje się go do ponownego<br />

użycia. Sala aparatowa w OSRG Bytom<br />

po przeprowadzonym remoncie spełnia<br />

ona najwyższe standardy.<br />

W ramach prac budowlano – instalacyjnych<br />

zlikwidowano m.in. stare żeliwne<br />

grzejniki i zastąpiono je niskotemperaturowym<br />

ogrzewaniem podłogowym.<br />

W wyniku tych działań uzyskano dodatkową<br />

powierzchnię użytkową, która<br />

pozwoliła na ustawienie pod ścianą,<br />

w miejscu grzejników szaf z przyrządami,<br />

środkami łączności i zabezpieczenia<br />

medycznego.<br />

Kolejnym zadaniem było zainstalowanie<br />

sufitu podwieszanego z oświetleniem<br />

i klimatyzacją. Oświetlenie zostało tak<br />

rozmieszczone , aby jego intensywność<br />

uwzględniała miejscowo, stanowiskowe<br />

zapotrzebowanie, natomiast wykonanie<br />

instalacji klimatyzacyjnej pozwoliło<br />

na poprawę warunków (temperatura,<br />

wilgotność) przechowywania sprzętu,<br />

ratowników oraz wykonuje prezentacje<br />

sprzętu dla potrzeb szkoleń i ćwiczeń,<br />

zaś wewnątrz stołów znajdują się części<br />

zamienne dla przygotowywanych<br />

do stanu gotowości aparatów ratowników.<br />

Wystawiane do tej pory na stołach<br />

aparaty ratownicze znalazły miejsce<br />

w nowych szafach, ustawionych wzdłuż<br />

stołów zamykanych roletami aluminiowymi<br />

(zdj.nr 1).<br />

Użycie w szafach rolet nie przeszkadza<br />

w wyjmowaniu sprzętu, co ma miejsce<br />

w przypadku zastosowania tradycyjnych<br />

szaf z drzwiami. Zastosowanie szaf<br />

z roletami (zdj.nr2) pozwoliło zmieścić<br />

dwukrotnie więcej sprzętu na tej samej<br />

powierzchni sali. Dla przykładu w miejscu<br />

gdzie znajdowało się 11 szt. aparatów<br />

BG-4 mieści się obecnie 22 szt. tych<br />

aparatów, 22 szt. masek i 22 szt. butli<br />

stanowiących zapas do aparatów.<br />

Miejsce dla sprzętu kontrolno-pomiarowego<br />

i łączności wraz z ładownicami<br />

znalazło się w specjalnych szafach,<br />

w których górną część stanowią półki<br />

z gniazdkami do podłączenia ładownic.<br />

Zamykane są one przeszklonymi<br />

drzwiami (zdj.nr3) , które po otwarciu<br />

wsuwają się do środka, nie przeszkadzamgr<br />

inż.<br />

Grzegorz kinel<br />

OSRG Bytom<br />

w szczególności oddechowego znajdującego<br />

się w sali aparatowej.<br />

Prace remontowe objęły również wymianę<br />

instalacji elektrycznej wraz z rozdzielnią<br />

oraz częściową przebudowę<br />

instalacji wodnej i kanalizacyjnej. W wyniku<br />

tak rozległych robót instalacyjnych,<br />

musiał zostać zmieniony wystrój ścian<br />

sali aparatowej i ościennych pomieszczeń,<br />

gdzie do wysokości drzwi ułożono<br />

nową ceramikę ścienną.<br />

Prowadzona modernizacja objęła<br />

również schody do pomieszczenia magazynowego,<br />

które dzięki zastosowaniu<br />

stali nierdzewnej i zmianie kształtu konstrukcji<br />

nośnej uzyskały nowy bardziej<br />

wysublimowany wyraz.<br />

Dotychczasowa koncepcja przestrzenna<br />

sali aparatowej polegała na wyeksponowaniu<br />

sprzętu ratowniczego, głównie<br />

aparatów ratowniczych, ustawionego na<br />

stołach. Wyrazem nowej idei wnętrza<br />

sali aparatowej są dwa stanowiska w formie<br />

dużych stołów, na których montuje<br />

się i kontroluje aparaty po użyciu przez<br />

Zdjęcie nr 1<br />

31

NR 3/2012 Ratownictwo górnicze nr 68 ROK XVII<br />

jąc w poruszaniu się po sali. Przeszklone<br />

drzwi umożliwiają obserwację urządzeń<br />

w trakcie ładowania.<br />

Poprzez zakup nowych środków dydaktycznych<br />

– telewizora i wizualizera<br />

przekazywane wiadomości na szkoleniach<br />

łatwiej docierają do uczestników. Sala<br />

aparatowa OSRG Bytom wykorzystywana<br />

jest do ćwiczeń ratowniczych drużyny<br />

w skład której wchodzą ratownicy<br />

zakładów Siltech, CZOK, Eko-Plus oraz<br />

pracownicy CSRG S.A. W sali również<br />

odbywają się szkolenia pogotowi zawodowych<br />

CSRG S.A. Słuszność przeprowadzonych<br />

zmian i poczynionych<br />

zakupów potwierdziły również ostatnie<br />

akcje ratownicze.<br />

Zdjęcie nr 2<br />

Zdjęcie nr 3<br />

32

CENTRALNA STACJA RATOWNIICTWA GÓRNIICZEGO S. .A..<br />

W BYTOMIIU<br />

Redakcja <strong>kwartalnik</strong>a „Ratownictwo Górnicze” oferuje miejsce<br />

na łamach czasopisma na reklamy i artykuły sponsorowane, w których Państwo możecie<br />

zaprezentować swoją firmę lub produkty firmy.<br />

Reklamy i artykuły mogą być zamieszczane doraźnie wg zlecenia lub systemowo w oparciu<br />

o zawartą umowę.<br />

1. Reklama kolorowa -wkładka<br />

( 1 strona – format A-4, pełny kolor, papier kredowy - 1.200,00 PLN + 23% VAT<br />

2. Reklama kolorowa – 3 strona okładki<br />

( 1 strona – format A-4, pełny kolor, papier kredowy - 1200,00 PLN + 23% VAT<br />

3. Artykuł reklamowy<br />

( 1 strona - format A-4, czarno-biały, papier offsetowy – 70g) - 1.000,00 PLN + 23% VAT<br />

Materiały reklamowe prosimy przesyłać na CD wraz z zleceniem na reklamę. Zlecenie<br />

doraźne proszę wypisać w oparciu o w/w cennik i podać, w którym numerze <strong>kwartalnik</strong>a ma<br />

być zamieszczony materiał. W przypadku zamiaru zamieszczania reklam systemowo prosimy<br />

o kontakt na e-mail: pa@csrg.bytom.pl lub tel. 3880-419 w godz. 7-15<br />

Redakcja

<strong>Centralna</strong><br />

Stacja<br />

Ratownictwa<br />

Górniczego S.A.<br />

ul. Chorzowska 25<br />

41 – 902 Bytom<br />

tel. 32 282 – 25 – 25<br />

fax. 32 282 – 26 – 81<br />

e-mail:<br />

info@csrg.bytom.pl<br />

http://www.csrg.bytom.pl

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!