kwartalnik centralnej stacji ratownictwa górniczego s.a. - Centralna ...

issn 1426-3092nr 1 (70) kwiecień 2013 r.kwartalnik centralnej stacji ratownictwa górniczego s.a.

Redaguje zespółAndrzej Plata– redaktor naczelnyMirosław Bagiński– z-ca redaktora naczelnegoBarbara Kochan– z-ca redaktora naczelnegoKatarzyna Myślińska– sekretarz redakcjiKatarzyna Kajdasz-SzpotkoMałgorzata JankowskaAdres redakcji:Centralna Stacja RatownictwaGórniczego S.A.41-902 BYTOMul. Chorzowska 25tel. (32) 388 04 45lub (32) 388 05 92fax. (32) 388 04 44e-mail: pa@csrg.bytom.plOkręgowa Stacja RatownictwaGórniczego w Bytomiuul. Chorzowska 12d41-902 BYTOMtel. (32) 388 06 22e-mail: osrgbytom@csrg.bytom.plOkręgowa Stacja RatownictwaGórniczego w Jaworznieul. Krakowska 9543-600 JAWORZNOtel. (32) 616 22 86fax. (32) 616 44 33e-mail: osrgjaworzno@csrg.bytom.plOkręgowa Stacja RatownictwaGórniczego w Wodzisławiu Śl.ul Marklowicka 344-300 WODZISŁAW Śl.tel. (32) 455 47 06e-mail: osrgwodzislaw@csrg.bytom.plOkręgowa Stacja RatownictwaGórniczego w Zabrzuul. Jodłowa 3341-800 ZABRZEtel. (32) 271 35 06e-mail: osrgzabrze@csrg.bytom.plRedakcja nie odpowiada za treśćreklam i zastrzega sobie prawo dokonywaniaskrótów tekstów oraz zamieszczaniawłasnych tytułówi śródtytułów. Nie zamówionychmateriałów nie zwracamy.Skład, opracowanie techniczneoraz druk:Drukarnia Skill41-902 Bytomul. Kochanowskiego 25/9tel. (32) 387 34 10Nakład: 450 egz.SPIS TREŚCI• Krótko, w tym również:II warsztaty ratownicze ...................................................................................1Ratownictwo górnicze „zagrało” z orkiestrą ...................................................1Czworonożny ratownik ...................................................................................2Drużyny uhonorowane ...................................................................................2Udział pogotowi i zastępów specjalistycznych CSRG S.A. w akcjach ............2• Barbara KochanInny punkt widzenia ......................................................................................3• Jacek PolniakDziałalność interwencyjna i profilaktyczna CSRG S.A. ..............................4• Małgorzata JankowskaPodsumowanie szkoleń 2012r. .......................................................................8• Zygmunt OżógWojciech NajmanNowa komora w OSRG Bytom ..................................................................10• Kaja GadowskaFunkcjonowanie ratownictwa górniczego cz. VI .....................................18• Krzysztof MrozińskiWspólnie realizujemy wnioski z prac Komisji ............................................21• Leszek KwiskaNowy sprzęt na wyposażeniu ratowników CSRG S.A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25• Jan SytyManewry ratownictwa wysokościowego ...................................................27Fot. na okładce: Ratownictwo górnicze uczestniczyło w WOŚPAutor zdjęcia: Marek Rybicki

ROK XVIII Ratownictwo górnicze nr 70 NR 1/2013KRÓTKOII Warsztaty RatowniczeCentralna Stacja Ratownictwa GórniczegoS.A. wspólnie z firmą CEN--RAT organizuje II Warsztaty Ratownicze.Warsztaty odbędą się w Ustroniuw dniach 12-14 czerwca 2013r.Program warsztatów obejmuje następującetematy:1. Wyposażenie ratownika, w tymsprzęt ochrony układu oddechowego,łączność ratownicza, odzieżi środki poprawiające komfort pracyratowników w trudnych warunkachmikroklimatu, sprzęt do pomiarówparametrów fizjologicznychratownika.2. Specjalistyczne technologie i sprzętstosowany w ratownictwie, w tymzdj. 1technika wiertnicza, technika nurkowai awaryjne odwadnianie kopalń,techniki alpinistyczne.3. Prace profilaktyczne i akcje ratownicze,w tym profilaktyka w zakresiepożarowym i metanowym,specjalistyczne technologie i sprzętstosowany do inertyzacji atmosferykopalnianej, opis prac specjalistycznychna przykładach akcji ratowniczychprowadzonych w szczególnieniebezpiecznych warunkach w Polscei na świecie.II Warsztaty Ratownicze podobniejak poprzednie będą prowadzonew trzech sesjach tematycznych obejmującychprzedstawione tematy. Warsztatyskierowane są do przedstawicielinadzoru górniczego, przedsiębiorców,kierowników ruchu zakładów górniczych,kierowników działu wentylacji,przedstawicieli jednostek ratownictwagórniczego oraz przedstawicieli organizacjizwiązkowych. (apl)zdj. 2(zdj. nr.1,2,3) – autor zdjęć Marek RybickiRatownictwo Górnicze„zagrało” z ORKIESTRĄPodczas 21 finału WOŚP w dniu13.01.2013r. CSRG S.A. zorganizowaławystawę techniczną. Do współpracyzaprosił nas Rybnicki Sztab WielkiejOrkiestry Świątecznej Pomocy. MiastoRybnik zostało wybrane przez organizatorówna miejsce tegorocznego regionalnegofinału. W niedzielne popołudniena terenie Kampusu Akademickiegow Rybniku odbyły się plenerowe koncerty,przedstawienia, pokazy i wystawy.Jednym z wydarzeń towarzyszących 21finałowi WOŚP w Rybniku była wystawaspecjalistycznego sprzętu ratownictwagórniczego. Prezentowaliśmy wyposażeniepogotowia pomiarowego i górniczo-technicznegooraz specjalistycznysprzęt zastępów nurków i ratownikówwysokościowych. Nasze stoisko cieszyłosię szczególnym zainteresowaniemrodzin ratowników górniczych. Dużagrupa ratowników górniczych z KSRGKWK „Rydułtowy-Anna” przybyła doRybnika aby oddać krew w podstawionymprzewoźnym ambulansie i w tensposób pomóc członkom rodziny jednegoz kolegów ratowników którzy uleglipoważnym obrażeniom w wypadkudrogowym.W Rybniku z WOŚP współpracowali:––Centralna Stacja Ratownictwa GórniczegoS.A. - najnowocześniejszysprzęt do ratownictwa nurkowegoi wysokościowego oraz górniczegoi zawałowego.––Wojsko Polskie, WKU w Rybniku -technika wojskowa, pojazdy, sprzęty.––Wojewódzka i Miejska Komenda Policji- prezentacja sprzętu WydziałuRuchu Drogowego i odwiedziny maskotkaŚląskiej Policji „SZNUPEK”.––Stowarzyszenie Rybnicki Sztab Ratownictwa- pomiar cukru we krwi,pomiar ciśnienia, szkolenia z resuscytacjina fantomie, pokaz z ratownictwa.––Komenda Miejska PSP W Rybniku+ OSP z Rybnika Kamienia – pokazratownictwa drogowego.––Regionalne Centrum Krwiodawstwai Krwiolecznictwa w Raciborzu –możliwość oddania krwi w podstawionymambulansie.opr. mgr inż. Jerzy Krótki - dyrektorOSRG Wodzisław1

NR 1/2013 Ratownictwo górnicze nr 70 ROK XVIIICzworonożny ratownikRamzes i Nanto – czworonożni ratownicygórniczy reprezentowali CentralnąStację Ratownictwa Górniczegow Bytomiu podczas pokazów psówpracujących - „Pies w służbie człowieka”w Żywcu.Pięcioletni Ramzes / labrador/ i o prawiedwa lata młodszy Nanto / bordercollie/ od dwóch lat są „ ratownikamigórniczym” przy CSRG w Bytomiuz siedzibą w KWK Piast. Na swoimkoncie mają już cztery akcje ratowniczew większości zakończone sukcesem.Dwa razy w kopalni Rydułtowy – Anna/2010 r./, w kopalni Krupiński /2011 r./i w kopalni Silesia /2012/.– Są to pierwsze w Polsce psy używanedo akcji ratowniczej pod ziemią.Przez cały czas są w pełnej gotowości.Wyćwiczone są w poszukiwaniu żywych– mówi Maciej Cienkosz, opiekunRamzesa, ratownik górniczy z wieloletnimdoświadczeniem w tresurze psów.Ramzes zanim został ratownikiemgórniczym odbył służbę w…. strażypożarnej.Ramzes i Nanto praktycznie codzienniećwiczą zarówno pod ziemią, jaki na powierzchni kopalni. - Na doledoskonalą technikę poruszania i przyswajaniado otocznia. Nie obce są imzdj. 4 Na zdjęciu Ramzes ze swoimopiekunem Maciejem Cienkoszemprzejażdżki wagonikami czy też kolejkapodwieszana na dole kopalni – podkreślaMaciej Cienkosz. Pies ratownikmusi mieć predyspozycje do pełnionejfunkcji – do akcji . - Musi być otwartyna ludzi i skory do zabawy, bo tak naprawdęmotywacją do ciężkiej pracy jestzabawa – dodaje M. Cienkosz.To, czy pies ma predyspozycje dosłużby ratowniczej można określićw 6-9 tygodniu życia psa. Skrupulatniewyselekcjonowane i trenowane poukończeniu 18 m-ca życia muszą zdaćegzaminy, które wcale do łatwych nienależą. Pies ratownik w górnictwie jestzupełnie inaczej szkolony niż np. piespolicyjny, który szuka idąc za konkretnymzapachem poszukiwanego. Ramzesi Nanto… szukają ludzi tzn. na psadziała ogólnie zapach człowieka.Drużyny uhonorowaneZa godne reprezentowanie naszegokraju i górniczej branży podczas MiędzynarodowychZawodów Ratowniczychw Doniecku /wrzesień 2012/– pięć polskichdrużyn zostało uhonorowanych.Drużyny ratownicze odebrały pamiątkowepuchary i dyplomy z rąk Piotra Litwy,prezesa Wyższego Urzędu Górniczegoi Mirosława Bagińskiego, wiceprezesaCSRG S.A. W MiędzynarodowychZawodach Ratowniczych w Donieckuudział brało 5 polskich drużyn: BlackGold PKW SA, White Eagles KGHMPolska Miedź S.A., Black Hawks JSWSA, Bytom Team oraz Silesian Tigers.– Cieszy nas tak liczna reprezentacjapolska w Doniecku. W zawodach zajęliśmywysokie lokaty, a konkurencjabyła bardzo dużo – powiedział P.Litwa, prezes WUG. Doświadczenia,które zdobyliśmy przygotowując siędo wszystkich poprzednich zawodówjest bezcenne i na pewno skorzystamyzdj. 5z niego w przypadku zawodów 2014 r.w Polsce. Jeszcze raz bardzo dziękuję,gratuluję - podsumował wiceprezesBagiński, dodając na koniec swegowystąpienia do zebranych ratowników:„Szczęść Boże!”.(Aleksandra Szatkowska-Mejer –rzecznik prasowy CSRG S.A.)Udział pogotowii zastępówspecjalistycznychCSRG S.A. w akcjachratowniczych i pracachprofilaktycznych.Akcje zawałowe:08.12 – 10.12.2012 r. akcja zawałowaw KWK Mysłowice – Wesoła r. Mysłowice.W akcji brało udział pogotowiegórniczo – technicznego CSRG S.A.oraz zastępy ratownicze OSRG Jaworznooraz OSRG Zabrze.Inne akcje:CZOK rejon KWK Niwka Modrzejów,szyb Kazimierz w dniu 27.11.2012 r.– akcja ratownicza polegająca na usunięciuzagrożenia zalania pompownigłównej. W akcji brały udział zastępyratownicze OSRG Bytom,KWK Knurów – Szczygłowice r.Knurów w dniach 18.01 – 19.01.2013 r.- akcja ratownicza polegająca na poszukiwaniuzaginionego pracownikapo wdarciu wody do drążonego wyrobiska.W akcji brało udział pogotowiegórnicze OSRG Zabrze,KWK Bielszowice w dniu 19.01.2013 r.akcja polegająca na przewietrzaniu i penetracji.W akcji brało udział pogotowiegórniczo – techniczne CSRG S.A.,KWK Knurów – Szczygłowice r. Knuróww dniach 20.01 – 24.01.2013 r. akcjapolegająca na przewietrzaniu i penetracjiwyrobisk. W akcji brało udział pogotowiepomiarowe CSRG S.A.opr. Katarzyna SzpotkoSprostowaniePrzepraszamy za błąd, który wkradłsię w poprzednim wydaniu kwartalnikunr 4/2012 w artykule pt.: AkcjaKWK Knurów-Szczygłowice. Współautoremartykułu jest Pan mgr inż.Piotr Pal OSRG Zabrze, a nie jak byłonapisane Lucjan Pal.2

ROK XVIII Ratownictwo górnicze nr 70 NR 1/2013Inny punkt widzenia– ratownictwo górnicze naUkrainie.Rozmowa z Mikołajem Skorbenko, specjalistą w dziedzinie górnictwa na Ukrainie.Mikołaj Skorbenko obywatel Ukrainy,absolwent Akademii Górniczo--Hutniczej , wydziału Górniczego,sekcji Budowa Zakładów Górniczychw Krakowie w 1973 roku. Przeszedłwszystkie szczeble kariery górniczej.Kierował jako dyrektor OkręgiemGórniczym w Perwomajsku (obwódŁugańsk, Donbass), dyrektor technicznyZPW w Lisiczańsku i dyrektorgeneralny ZPW w Perwomajsku. Byłrównież dyrektorem Urzędu Górniczegow Krasnodonie. Obecnie jestwykładowcą w Ośrodku Szkoleniakadry górniczej i nadzorczej w Ługańsku.Za 40 lat pracy w górnictwiezostał wyróżniony odznaką „SzachtarskaSława”, oraz złotą odznakąDerżgirpromnagladu Ukrainy.W 2011 r. minister gospodarki RPnadał mu stopień Honorowego DyrektoraGeneralnego Górnictwa zawspółpracę z Polską w ramach programuUnii Europejskiej.W tym roku mija 40 lat jak rozpocząłPan studia na Akademii Górniczo-Hutniczejw Krakowie, jak z perspektywylat wspomina Pan ten okres ?Nie ukrywam, że były to chyba najlepszei najpiękniejsze lata życia, bo młodość,beztroska, wielu przyjaciół pełnia życiaw akademiku na ul. Reymonta 81.Jedynie żal mam do siebie, że nie dostateczniepoznałem historię, literaturę- jednym słowem kulturę Polski. Nabyłemnatomiast obszerną i podstawowąwiedzę w dziedzinie górnictwa. Z czegojestem bardzo dumny i wdzięczny swojejAlma Mater , jej wykładowcom i profesorom.W czasie studiów w Krakowiesłuchałem wykładów wybitnych polskichnaukowców w dziedzinie górnictwa,m.in. prof. H.Filcka, prof. B.Bromowicza,prof. M. Jawienia . Studiowałemi przyjaźniłem się z wybitnymi, jak siępóźniej okazało osobistościami m.in.rektorem prof. A. Tajdusiem, dziekanemprof. P. Czają, prof. S. Nawratem,prof. W. Dziużyńskim. Wszyscy onizaszczycają mnie do dzisiejszego dniaswoją przyjaźnią. Mam nadzieję, ze nauroczystym spotkaniu w 40-tą rocznicęukończenia studiów spotkam ichwszystkich. Okres ten miał olbrzymiwpływ na całe moje życie tak osobistejak i zawodowe.Jak zorganizowane jest ratownictwogórnicze na Ukrainie?W czasie 40 letniej kariery zawodowejpracowałem w ruchu lub w nadzorzegórniczym. Z ratownictwem górniczymmiałem i mam do dzisiaj ciągły i bezpośrednikontakt. Na różnych stanowiskachw kopalniach czy w zjednoczeniachuczestniczyłem w wielu akcjachratowniczych, w tym kilkakrotnie przykatastrofach górniczych z wypadkamizbiorowymi. W czasie pracy w nadzorzekontrolowałem działalność jednostekPaństwowej Paramilitarnej Służby RatownictwaGórniczego (PPSRG) na terenieobwodu Ługańskiego w Donbasie.Struktura Państwowej ParamilitarnejSłużby Ratownictwa Górniczego (PPSRG)przedstawia się następująco:Sztab Państwowej Paramilitarnej SłużbyRatownictwa Górniczego Ukrainy znajdujesię w Doniecku. Szefem sztabu jestSiergiej Smołanow. Podlega mu kilkanaściezastępów na terenie całej Ukrainy.Zastęp jest to samodzielna jednostka naczele której stoi dowódca zastępu. Każdy3zastęp składa się z 5-7 plutonów. Plutonjest również samodzielną jednostką, naczele której stoi dowódca plutonu. Dowódcaplutonu obsługuje poszczególnekopalnie, wykonując obowiązki ratowniczetzn. po otrzymaniu zgłoszenia maobowiązek natychmiast przystąpić doakcji ratowniczej.Naczelny inżynier kopalni sporządzaplan akcji ratowniczej (plan likwidacjiawarii PLA). Plan ten rozsyła do plutonówi zastępów. Dowódcy plutonówi zastępów analizują plan akcji i działajądokładnie wg tego planu.Na kopalniach powoływane są ochotniczewspomagające oddziały ratownicze.Członkowie tych oddziałów są pracownikamikopalń (dozór i pracownicy fizyczni).Są oni periodycznie szkoleniprzez dowódców plutonów lub zastępówPPSRG. Co pół roku zgodnie z wymogamiprawa górniczego naczelny inżynierkopalni po uzgodnieniu z dowódcamiplutonów i zastępów dokonuje aktualizacjiPLA. Plan ten zatwierdza dyrektortechniczny kopalni. Praca kopalni bezuzgodnionego PLA jest zabroniona.Cały proces działalności PPSRG i kopalńw tym i przebieg akcji ratowniczych jestkontrolowany przez organy nadzorugórniczego .Pełnił Pan szereg ważnych funkcjiw górnictwie jak one wpłynęły na Pańskiedoświadczenie w zakresie BHP …Doświadczenia w zakresie BHP majązwiązek z poszczególnymi etapamimojej pracy tj. :––w kopalni, w ruchu , - zajmowałemstanowiska od sztygara do inżynieranaczelnego i dyrektora,––w Zjednoczeniu PW – zajmowałemstanowiska od z-cy dyrektora technicznegods. BHP, następnie dyrektoratechnicznego i dyrektora generalny,––w nadzorze – stanowiska inspektora,dyrektora okręgowego urzędugórniczego.

NR 1/2013 Ratownictwo górnicze nr 70 ROK XVIIIRóżne obowiązki, różny zakres odpowiedzialności,konsekwencja w działaniu,doświadczenia pozytywne i negatywneoraz takie o których wolałbym zapomnieć.Obecnie jest Pan wykładowcą w ośrodkuszkolenia kadry górniczej i nadzorczej wŁugańsku, jaki jest tryb i częstotliwośćszkoleń pracowników kopalń ?We wrześniu 2011r w Ługańsku przyŁugańskim Centrum Ekspertyz Technicznychzostało stworzone CentrumSzkolenia Inspektorów Nadzoru Górniczego.Centrum to powstało dziękiwspółpracy rządów USA i Ukrainy. Jestto jedyny na Ukrainie ośrodek szkoleniawyższej kadry górniczej i nadzorczejprzemysłu węglowego.Zgodnie z naszymi przepisami każdaosoba dozoru musi być przeszkolonaz zakresu BHP raz w roku, natomiastosoba nadozoru jeden raz na trzy lata.W naszym Centrum szkolimy kadrękierowniczą kopalń i ZPW jak równieżkadrę nadzorczą z całej Ukrainy.Czy i w jaki sposób współpracujeciei jeżeli tak, to na czym polega tawspółpraca z polskimi jednostkamibadawczymi i naukowymi ?W zakresie współpracy z polskimi jednostkaminaukowymi i badawczymi wzakresie ratownictwa muszę powiedzieć,że moje doświadczenie jest niewielkie ipolega głównie na kontaktach z kolegamiz AGH w Krakowie. Najaktywniejszawspółpraca miała miejsce w latach 2008-2010 w ramach projektu UE „Programpoparcia sektora węglowego Ukrainy”.Obecnie pracuję nad odbudową kontaktumiędzy władzami AGH a UniwersytetemTechnicznym w Ałczewsku. Myślę, że taprzyszła współpraca Polski i Ukrainybędzie pożyteczna dla obu stron.Dziękuję za rozmowę.Rozmawiała: Barbara KochanDziałalność interwencyjnai profilaktyczna CSRG S.A.Struktura organizacyjna Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. w 2012r.W strukturze organizacyjnej CentralnejStacji Ratownictwa GórniczegoS.A., jako jednostki ratownictwagórniczego funkcjonują cztery OkręgoweStacje Ratownictwa Górniczegow Bytomiu, Jaworznie, Wodzisławiu Śl.i Zabrzu. W celu wykonywania zadaństatutowych CSRG S.A. utrzymujew okręgowych stacjach stałe, całodobowedyżury zastępów ratowniczych w składzie:kierownik zastępów ratowniczych,10 ratowników górniczych i mechaniksprzętu ratowniczego. Na wezwanie zakładugórniczego zastępy te wyposażonew odpowiedni sprzęt i środki transportowemają obowiązek natychmiastowegoudania się do kopalni, w celu podjęciaakcji ratowniczej. Zastępy ratowniczedyżurujące w OSRG w czasie akcjiratowniczej mają zapewnioną opiekęmedyczną lekarzy medycznej służbyratownictwa górniczego.Ponadto do wykonywania prac ratowniczychwymagających zastosowaniaspecjalnych technik ratowniczych utrzymywanesą następujące specjalistycznepogotowia ratownicze:––pomiarowe – do pomiaru parametrówfizykochemicznych powietrza i gazówpożarowych oraz oceny stopniawybuchowości mieszanin gazowych,––do inertyzacji powietrza kopalnianego,mgr inż.Jacek PolniakCSRG S.A. w Bytomiu––przeciwpożarowe – do wykonywaniaprac ratowniczych przy zwalczaniupożarów podziemnych wymagającychzastosowanie sprzętu i urządzeń dopodawania pian gaśniczych oraz izolacjiwyrobisk, górotworu i zrobów,––górniczo – techniczne – do wykonywaniaprac ratowniczych związanychz ratowaniem ludzi uwięzionych podzawałem lub odciętych od czynnychwyrobisk wskutek tąpnięcia lub zawału,––wodne - do usuwania skutków wdarciasię lub niekontrolowanego dopływudo wyrobisk wody lub wody z luźnymmateriałem,––przewoźnych wyciągów ratowniczych- do ewakuacji pracowników lub prowadzeniainnych prac ratowniczychw szybach lub otworach wielkośrednicowychoraz prowadzenia prac awaryjno-rewizyjnychi kontrolnych.––Podstawowa działalność CentralnejStacji Ratownictwa Górniczego S.A.w 2012r. prowadzona była w trzechkategoriach:4––działalność interwencyjna – w zakresieratowania życia i zdrowia górnikówi udzielania pomocy zakładom górniczymw razie zagrożenia bezpieczeństwa,powstałego wskutek zdarzeńzwiązanych z pożarami podziemnymi,wybuchami gazów i pyłu węglowego,wyrzutami gazów i skał, zawałami skałi tąpaniami, gwałtownymi wdarciamiwody do wyrobisk górniczych orazusuwania skutków i przywracaniabezpiecznych warunków pracy pozaistnieniu tych zdarzeń,––działalność prewencyjna – polegającana prowadzeniu w kopalniach pracprofilaktycznych oraz na promowaniu,propagowaniu i wprowadzaniudo zakładów górniczych nowatorskichtechnik i technologii zapobiegającychpowstawaniu niebezpiecznych zdarzeńw zakładach górniczych, a takżeinformowaniu o nowym sprzęcie dowykonywania prac profilaktycznych,––działalność szkoleniowa – polegającąna organizowaniu szkoleń, którewynikają z rozporządzenia MinistraGospodarki w sprawie ratownictwagórniczego dla osób, które muszą posiadaćspecjalistyczne przeszkoleniew zakresie organizacji i kierowaniaakcjami ratowniczymi, kierowaniadrużynami ratowniczymi, członkówdrużyn ratowniczych, osób kierownictwai dozoru ruchu zakładu górniczegonie wchodzących w skład drużynyratowniczej. Ponadto CentralnaStacja Ratownictwa Górniczego S.A.

ROK XVIII Ratownictwo górnicze nr 70 NR 1/2013SCHEMAT ZABEZPIECZENIA KOPALŃ PRZEZ CSRG S.A./stan na koniec 2012 roku /CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.Zawodowe zastępyratowniczeO S R GBYTOMO S R GJAWORZNOO S R GWODZISŁAWO S R GZABRZEZawodowe pogotowiaspecjalistyczne:- pomiarowe- do inertyzacji powietrzakopalnianego- przeciwpożarowe- górniczo - techniczne- wodne- przewoźnych wyciągówratowniczych1. Bobrek Centrumruch Bobrekruch Centrum2. Piekary3. Wujekruch Wujekruch Śląsk4. Murcki Staszicruch Boże Daryruch Staszic5. Wieczorek6. K.D. Barbara7. CZOK ruch IIrejon Szombierkirejon Powstańców Śl.-- Bytom I8. CZOK ruch Irejon Saturnrejon Siemianowice9.CentralnaPompownia BOLKO10. PrzedsiębiorstwoWielobranżowe –PROMAG - KopalniaDolomitu11. Nowy Ląd12. EKO-PLUS Sp. z.o.o.13.StowarzyszenieMiłośników ZiemiTarnogórskiej -Kopalnia ZabytkowaMuzeum1. ZG Sobieski2. ZG Janina3. Brzeszcze4. Mysłowice Wesołaruch Mysłowiceruch Wesoła5. Bogdanka6. Ziemowit7. Piast8. Kazimierz - Juliusz9. ZGH Bolesław10. KS Kłodawa11. KS Wieliczka12. KS Bochnia13. PG SilesiaSp. z o.o. KWK Silesia14. CERSANIT S.A.15. CZOK ruch Irejon Jan Kanty16. PPUH Dolomit1. Rydułtowy Annaruch Iruch II2. Marcel3. Chwałowice4. Jankowice5. Jas-Mos6. Borynia -Zofiówkaruch Boryniaruch Zofiówka7. Pniówek8. Krupiński1. Bielszowice2. Sośnica Makoszowyruch Sośnicaruch Makoszowy3. KnurówSzczygłowiceruch Knurówruch Szczygłowice4. Pokój5. Halemba - Wirekruch Iruch II6. Budryk7. Bolesław Śmiały8. CZOK ruch IIIrejon Dębieńsko9. CZOK ruch IIrejon Pstrowski10. ZG SILTECH11. Zabytkowa KWKGUIDO1. KGHM PolskaMiedź S.A.2. Petrobaltic S.A.3. Polskie GórnictwoNaftowe i GazownictwoS.A. Kraków– ubezpieczenie w zakresie ratownictwa górniczego wynikające z art. 75 ust.1 pkt.2– ubezpieczenie poprzez zastępy dyżurujące dla grup zakładów górniczych lub dyżurujące zawodowezastępy ratownicze5

NR 1/2013 Ratownictwo górnicze nr 70 ROK XVIII63516223403912873071607301173139115983581359135781134919167O/Bytom O/Jaworzno O/Wodzisław O/Zabrze Rok 2011 Rok 2012O/Bytom O/Jaworzno O/Wodzisław O/Zabrze Rok 2011 Rok 2012OgółemRatownicy dozórLiczba KSRGLiczba KPRGRys.1 Stan liczbowy drużyn ratowniczych w zakładach górniczych wgrejonów działania poszczególnych OSRGprowadziła również szkolenia, któremają na celu podniesienie poziomuwiedzy i umiejętności członków służbkopalnianych pracowników zakładówgórniczych i innych podmiotów gospodarczych.CSRG S.A. jest jednostką ratownictwafunkcjonującą także w ramach KrajowegoZintegrowanego Systemu Ratowniczo– Gaśniczego. CSRG S.A. utrzymujeponadto:––zastępy specjalistyczne do prac podwodnych,które są przygotowane dowykonywania zadań w miejscach,gdzie zachodzi potrzeba stosowaniatechnik nurkowych,––zastępy specjalistyczne do prac wysokościowych,które są przygotowanedo wykonywania zadań w miejscach,gdzie zachodzi potrzeba stosowaniatechnik alpinistycznych,––grupę ratowniczo – poszukiwawczą,przygotowaną do ratowania ludzi m.in.z gruzów zawalonych budynków.Wyposażenie tych zespołów umożliwiawłaściwe współdziałanie w akcjachratowniczych z jednostkami PaństwowejStraży Pożarnej i innych specjalistycznychsłużb ratowniczych. W zakresie ratownictwaposzukiwawczego uczestniczą onerównież w specjalistycznych manewrachz podobnymi grupami funkcjonującymiw strukturach PSP.Ratownictwo górniczew zakładach górniczychStan liczbowy drużyn ratowniczychoraz kopalnianych stacji ratownictwagórniczego (KSRG) i kopalnianych punktówratownictwa górniczego (KPRG)w zakładach górniczych zabezpieczanychprzez CSRG S.A. przedstawionona rys.1 i rys.2.DziałalnośćinterwencyjnaDziałalność interwencyjna służb ratownictwagórniczego CSRG S.A. w 2012roku prowadzona była w zakładach górniczychw związku z:a) pożarami podziemnymi,b) tąpaniami i zawałami skał do wyrobisk,i innymi zdarzeniami.W 2012 r. CSRG S.A. brała udziałw 9 akcjach ratowniczych. Na rys.3przedstawiono ilości i rodzaje akcji ratowniczychw których brały udział służbyratownicze CSRG S.A. oraz na rys. 4ilość wyjazdów poszczególnych pogotowiratowniczych OSRG do tych akcji .Akcje ratownicze prowadzone byływ następujących zakładach górniczych:a) akcje przeciwpożarowe w:––KWK „Wujek" - 05.01. – 08.01.2012r.––KWK „Brzeszcze" - 21.05. – 09.06.2012r.––KWK „Kazimierz Juliusz” - 26.10. –28.10.2012r.b) akcje zawałowe w:––KWK „Marcel" - 08.03.2012r.––KWK „Sośnica-Makoszowy”- 10.05.2012r.––SRK „CZOK” - 30.07.2012r.––KWK „Wujek” - 19.09.2012r.––KWK „Mysłowice-Wesoła” - 08.12.– 10.12.2012r.c) inne akcje ratownicze, w:PG „Silesia” – 11.08. – 13.08.2012r.Pracownik zakładu wpadł do zbiornikawęgla.Zawodowe pogotowia specjalistycznebrały udział w akcjach ratowniczych7Pożary6Rys.2 Ilość kopalnianych stacji ratownictwa górniczego i kopalnianychpunktów ratownictwa górniczego wg rejonu działania poszczególnych OSRG3 4 5 0 0 1 0Tąpnięcia izawałyWybuchymetanulub/i pyłuwęglowegooraz w pracach na zasadach akcji ratowniczych,gdy zachodziła potrzebastosowania specjalnych technik ratowniczych.W 2012 roku specjalistycznezawodowe pogotowia ratownicze brałyudział 254 razy w akcjach ratowniczychoraz w pracach na zasadach akcji ratowniczychw zakładach górniczych - rys.5.Pogotowie pomiarowe wyjeżdżało110 razy, do: KWK „Knurów-Szczygłowice”,KWK „Bielszowice”, KWK„Wujek-Śląsk”, KWK „Brzeszcze”, KWK„Budryk”, KWK „Kazimierz-Juliusz”.Pogotowie górniczo – technicznewyjeżdżało 5 razy, do: KWK „Sośnica--Makoszowy”, KWK „Wujek", KWK„Mysłowice-Wesoła”, - dwa dni akcjiSRK „CZOK”.Pogotowie przeciwpożarowe wyjeżdżało52 razy, do: KWK „Brzeszcze”,KWK „Kazimierz-Juliusz”, KWK „Wujek-Śląsk”,Pogotowie do inertyzacji powietrzakopalnianego prowadziło inertyzacjęw następujących zakładach górniczych:KWK „Mysłowice - Wesoła”, KWK „Borynia”,KWK „Jas-Mos”, KWK „Budryk”,KWK „Bielszowice”, KWK „Bobrek--Centrum”, KWK „Halemba-Wirek”,KWK „Knurów-Szczygłowice”, KWK„Brzeszcze”, KWK „Pokój”, KWK „Piekary”,ZG „Sobieski”.Pogotowie do inertyzacji powietrza kopalnianegobrało udział w pracach profi-2 114Wodne Inne RazemRok 2011 Rok 2012Rys.3 Rodzaj i ilość akcji ratowniczych9

ROK XVIII Ratownictwo górnicze nr 70 NR 1/201322 251O/Bytom O/Jaworzno O/Wodzisław O/Zabrze Rok 2011 Rok 201250 000 00040 000 00030 000 00020 000 00010 000 000043 298 02540 219 153306678Rys.4 Ilość wyjazdów pogotowi OSRG do akcjilaktycznych w 2012r. stosując dwutlenekwęgla w następujących kopalniach: KWK„Borynia”, KWK „Mysłowice-Wesoła”,KWK „Bielszowice”, KWK „Bobrek-Centrum”,KWK „Pokój”, KWK „Halemba--Wirek”, KWK „Knurów-Szczygłowice”,KWK „Jas-Mos. Łącznie podano 1 592265 m 3 dwutlenku węgla.Azot jako gaz inertny podawano w:KWK „Mysłowice – Wesoła”, KWK„Bielszowice”, KWK „Borynia”, KWK„Pokój” , KWK „Knurów-Szczygłowice”,KWK „Jas-Mos”, KWK „Bobrek-Centrum”,KWK „Pokój” ,KWK „Piekary”,ZG „Sobieski”, KWK „Brzeszcze”. Łączniepodano 40.219.153 m 3 azotu. W trybieakcji ratowniczej podano 1.143.323m 3 , a w trybie prac profilaktycznych39.075.830 m 3 azotu.Gazy inertne podawane były przezCSRG S.A. oraz wspólnie z CEN-RATSp. z o.o.Dodatkowo CEN-RAT Sp.z o.o. w ramach profilaktyki pożarowejstosował gazy inertne w następującychkopalniach: KWK „Bielszowice”,KWK„Knurów-Szczygłowice”, KWK „Pokój”.W ramach ww. prac zostało podane2.376.074 m 3 dwutlenku węgla, oraz14 124 552 m 3 azotu. Łącznie w 2012roku zostało podane:Ilość podanego N 2 i CO 2 w pracach profilaktychnych i w akcjachw 2011r. i 2012r.Ilość w ( m3 )Pog. Pomiarowe110N2 w2011rPog. do inertyzacjipowietrza kop.N2 w2012r11 5Pog. Górniczo-Techniczne4 422 064CO2 wPog.Przeciwpożarowe2011r52CO2 w1 592 26576Przewoźny wyciągratowniczyRys.5 Ilość wyjazdów pogotowi specjalistycznych do akcji ratowniczych2012rRok 2011N2 w akcji181180 000 1 143 323w 2011rRok 2012N2 w akcji254w 2012r––54 343 705 m 3 azotu, co stanowi 20,3%więcej niż w 2011 roku,––3 968 339 m 3 dwutlenku węgla, co stanowi10,8 % mniej niż w 2011 roku.W 2012 roku na 1 tonę wydobytegowęgla kamiennego zatłoczono około0,72 m 3 azotu oraz 0,05 m 3 dwutlenkuwęgla. ( Przyjęto wydobycie węgla kamiennegona poziomie 75,3 mln ton.Prognoza Ministerstwa Gospodarkina 2012 rok. )Pogotowie przewoźnych wyciągów ratowniczychwyjeżdżało 76 razy do praczwiązanych z kontrolą stanu obmurzai urządzeń szybów kopalnianych, nazasadach akcji ratowniczej, pogotowiewyjeżdżało 22 razy, prace te były prowadzonew następujących kopalniach:KWK „Budryk”, KWK „Jas-Mos”, KWK„Brzeszcze ”, KWK „Pniówek”, KWK„Knurów-Szczygłowice”, KWK „Borynia--Zofiówka”, KWK „Bielszowice”, KWK„Rydułtowy - Anna”, KWK „Sośnica--Makoszowy”, KWK „Marcel”, KWK„Bobrek-Centrum”, KWK „Chwałowice”,CZOK rejon Dębieńsko.Wnioski dotyczące akcji ratowniczychw 2012 roku.Niewątpliwym sukcesem ratownictwagórniczego jest zmniejszenie ilości akcjiw porównaniu z rokiem 2011. Równieżnależy zauważyć skrócenie czasu prowadzonychakcji co może świadczyćo wysokim, profesjonalnym wyszkoleniuratowników jak również coraz bardziejwydajnym i profesjonalnym sprzętemjakim dysponują zastępy ratowniczebiorące udział w akcji ratowniczej.Jednym z większych wyzwań polskiegoratownictwa górniczego w 2012 roku byłaakcja w KWK „Brzeszcze”. W wynikuwyjątkowo złych warunków powstałychna skutek pożaru podziemnego,ratownicy górniczy musieli zamknąćrejon tworząc pole pożarowe, któreswym wpływem obejmowało obszar natrzech poziomach a warunki atmosferykopalnianej uniemożliwiały prowadzenieprac ratowniczych.Działalność prewencyjnaOprócz udziału w akcjach ratowniczychsłużby ratownicze CSRG S.A. wykonywałyprace prewencyjne w zakładachgórniczych w związku z:––testowaniem dróg ucieczkowych,––wtłaczaniem gazowego azotu do miejsczagrożonych pożarami,––oceną stanu zagrożenia pożarowegoprzy pomocy kamery termowizyjnej,7

NR 1/2013 Ratownictwo górnicze nr 70 ROK XVIII81081501286100 023 2222O/Bytom O/Jaworzno O/Wodzisław O/Zabrze Rok 2011 Rok 2012Rys.6 Ilość wyjazdów pogotowi OSRG do prac prewencyjnych––oceną stanu wyrobisk przy pomocykamery introskopowej,––czyszczeniem zbiorników miału węglowego,––otwarciem i przewietrzaniem otamowanychwyrobisk,––kontrolą obmurzy szybów,––penetracją starych wyrobisk,O/Bytom O/Wodzisław Rok 2011Rys.7 Planowane akcje, bez udziału pogotowia specjalistycznych z udziałempracowników OSRG.––wykonywaniem pomiarów fizykochemicznychpowietrza (chromatograf) specjalistycznych, związanych głównieratowniczych bez udziału pogotowiUdział pogotowi ratowniczych OSRG z otwieraniem, przewietrzaniem, penetracjąnieczynnych wyrobisk i kontroląw pracach prewencyjnych wykonywanychw zakładach górniczych przedstawiarys.6.obmurza zbiorników wyrównawczychPonadto pracownicy inżynieryjno itp. Prace te były prowadzone na zasadachobowiązujących w akcjach ratow-– techniczni CSRG S.A. i OSRG braliudział 128 razy w planowanych akcjach niczych (rys.7).Podsumowanie działalnościszkoleniowej CSRG S.A. w 2012r.Szkolenia, które są organizowaneprzez Centralną Stację RatownictwaGórniczego S.A. to kursy i seminaria,w których uczestnictwopracowników zakładów górniczychjest obowiązkowe, wynikające z zapisówrozporządzenia Ministra Gospodarkiz 12 czerwca 2002r. w sprawieratownictwa górniczego. Drugagrupa szkoleń to kursy, w którychuczestnictwo pracowników zakładówgórniczych jest podyktowane chęciąpodniesienia swojej wiedzy z zakresuratownictwa górniczego, zwalczaniazagrożeń górniczych, obsługi urządzeńi sprzętu stosowanego w ratownictwie,pomocy przedmedyczneji innych zagadnień związanychz górnictwem podziemnym.Zajęcia na szkoleniach prowadzone sąprzede wszystkim przez pracownikówCSRG S.A. ale również przez byłychpracowników CSRG S.A., byłych kierownikówdziałów wentylacji kopalńi kierowników ruchu zakładów górniczychoraz pracowników instytutównaukowych o wysokich kwalifikacjachmerytorycznych w określonych dziedzinach.mgr inż.Małgorzata JankowskaCSRG S.A. w Bytomiu8Kursy obowiązkoweLp. Nazwa szkolenia Ilośćuczestników1 Kurs dla kierowników akcji na dole 1042 Kurs dla kierowników baz ratowniczych 1013 Kurs dla kier. KSRG podstawowy 164 Kurs dla kier. KSRG okresowy 525Kurs z zakresu udzielania pomocy przedmedycznej dla zastępowychkopalnianych drużyn ratowniczych8756 Seminarium dla kierowników ruchu zakładu górniczego 1277Seminarium dla dyspozytorów ruchu w podziemnych zakładachgórniczych3298 Kurs podstawowy dla ratowników górniczych 5369 Kurs okresowy dla ratowników górniczych 95410 Kurs podstawowy dla mechaników sprzętu ratowniczego 10811 Kurs okresowy dla mechaników sprzętu ratowniczego 17012Kurs okresowy z zakresu ratownictwa górniczego dla osóbkierownictwa i dozoru ruchu podziemnego zakładu górniczego,2917niewchodzących w skład drużyny ratowniczejRazem 6289

ROK XVIII Ratownictwo górnicze nr 70 NR 1/2013Stale podnosimy jakość szkoleń m.in.poprzez zastosowanie nowoczesnegosprzętu multimedialnego, wprowadzanienowych filmów i programów szkoleniowych.Ostatnio została uruchomionaw OSRG Bytom nowoczesna komoraćwiczeń dla ratowników. Szkolimy nanowoczesnym sprzęcie ratowniczym,w tym ochrony układu oddechowego,do akcji zawałowych, do pomiaru parametrówfizyko-chemicznych powietrzakopalnianego (chromatografy i mikrochromatografy)oraz do inertyzacji powietrzakopalnianego.Poszerzamy zakres zajęć praktycznych,m.in. dla osób stanowiących kadrę kierującąakcjami ratowniczymi czyli dlakierowników akcji, kierowników akcjina dole, kierowników bazy ratowniczeji dyspozytorów ruchu. Zajęcia praktycznepolegają na symulacji zdarzeń, któremogą mieć miejsce w czasie rzeczywistychakcji. Ważnym elementem szkolenia jestwyrobienie u uczestników tych szkoleńumiejętności radzenia sobie z konkretnymizdarzeniami zachodzącymi w czasiepozorowanej akcji, czyli właściwej reakcjina pojawiające się zagrożenia. Dlategoteż rozwijamy ćwiczenia prowadzonew symulatorze oraz zajęcia praktyczneprowadzone z wykorzystaniem symulacyjnychprogramów komputerowych.Jak się okazało ćwiczenia te stanowiąbardzo dobry poligon doświadczalny dlaosób kierujących i organizujących akcjęratowniczą zwłaszcza tych szkolonych,Kursy nieobowiązkoweLp.Nazwa szkoleniaIlośćuczestników1Dla osób wykonujących pomiary parametrów fizyko--chemicznych atmosfery kopalnianej282Dla osób kontrolujących przyrządy służące do pomiarówparametrów atmosfery kopalnianej683Kurs dla osób zatrudnionych przy napełnianiu zbiornikówprzenośnych powyżej 350 cm3 w zakresie: gazy 27sprężone – butle (UDT)4Kurs dla osób zatr. przy konserwacji i kontroli sprzętuoczyszcz. ucieczkowego SR-60, SR-60T, KA-60, OXY, 19SZSS, POG.5 Kurs dla konserwatorów sprzętu przeciwpożarowego 476Kurs z zakresu obsługi sprzętu do wykonywania prof.przeciwpoż.317 Specjaliści kopalnianych drużyn ratowniczych 478Seminarium dla osób wchodzących w skład sztabu akcjiratowniczych259 Kurs obsługi chromatografu gazowego 810 Kurs laborantów w zakresie analizy gazów 1211 Kurs z zakresu użytkowania sprzętu oddechowego 44912Kurs podst. dla ratowników górniczych, kandydatów naczłonków specjalistycznych zastępów do prac z użyciemtechnik alpinistycznych w wyrobiskach pionowych lub15o dużym nachyleniu13Kurs okresowy dla ratowników górniczych, członkówspecjalistycznych zastępów do prac z użyciem technikalpinistycznych w wyrobiskach pionowych lub o dużym59nachyleniu14Kurs dla ratowników górniczych, kandydatów na instruktorówspecjalistycznych zastępów do prac z użyciemtechnik alpinistycznych w wyrobiskach pionowych lub3o dużym nachyleniu15Ćwiczenia z zakresu organizacji akcji ratowniczej w symulatorzedziałań ratowniczych4416 Szkolenie z zakresu zagrożenia metanowego 12517 Kurs z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy 34Razem 1041którzy nigdy jeszcze nie brali udziałuw rzeczywistej akcji ratowniczej.Poszerzyliśmy listę kursów akredytowanychprzez Śląskiego Kuratora.Od 2013r. są to kursy organizowanew Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczegodla:1. kierowników akcji na dole,2. kierowników bazy ratowniczej,3. kierowników kopalnianych stacjiratowniczych – kurs podstawowy,4. kierowników kopalnianych stacjiratowniczych – kurs okresowy,5. obsługi chromatografu gazowego,6. kierowników laboratorium chemicznegow zakresie analizy gazów,7. laborantów w zakresie analizy gazów– podstawowy ,8. osób kierownictwa i dozoru ruchupodziemnego zakładu górniczego niewchodzących w skład kopalnianychdrużyn ratowniczych9. dyspozytorów ruchu zakładów górniczych,10. osób z zakresu kwalifikowanej pierwszejpomocy,oraz kursy organizowane w OkręgowychStacjach Ratownictwa Górniczegodla:1. osób kierownictwa i dozoru ruchupodziemnego zakładu górniczegonie wchodzące w skład kopalnianychdrużyn ratowniczych2. mechaników sprzętu ratowniczego– podstawowy3. mechaników sprzętu ratowniczego– okresowy4. ratowników górniczych – podstawowy5. ratowników górniczych – okresowyW 2012 roku na kursach obowiązkowychw Centralnej i Okręgowych Stacjachłącznie przeszkolono 6289 osób,natomiast w ramach kursów dodatkowychprzeszkolono łącznie 1041 osób.Załączone tabele prezentują dokładnedane dotyczące szkoleń.W 2012 roku Kuratorium Śląskie przeprowadziłoaudyt z zakresu udzielonejprzez Śląskiego Kuratora akredytacjikursów organizowanych przez CSRGS.A., a Śląski Urząd Wojewódzki przeprowadziłkontrolę w zakresie ocenyprowadzenia kursów kwalifikowanejpierwszej pomocy. Wnioski wypływającez tych kontroli potwierdziły wysokąjakość szkoleń zarówno w zakresierealizacji programowej, jak równieżwyposażenia sprzętowego do realizacjikontrolowanych szkoleń.9

NR 1/2013 Ratownictwo górnicze nr 70 ROK XVIIINowa komora ćwiczeń w OSRGBytomW celu poprawy efektywności szkoleniaratowników górniczych komoraćwiczeń w Okręgowej Stacji RatownictwaGórniczego w Bytomiu zostaław pełni zmodernizowana, aby umożliwićprzeprowadzenie ćwiczeń w zakresieużytkowania aparatów regeneracyjnychoraz powietrznych w warunkachsymulujących działanie podczas akcjiratowniczej. Chodniki ćwiczebne wrazz zabudowanymi w nich przeszkodamizostały wyposażone w nowoczesneurządzenia służące do monitorowania,rejestrowania, a także analizowaniaprzebiegu ćwiczeń w każdych warunkach.Powyższe działania pozwolą naosiągnięcie przez ratowników górniczychwiększego stopnia wytrenowania,zapoznanie się w sposób bardziejrealistyczny z warunkami i zagrożeniami,które mogą zaistnieć podczas akcjiw zakładzie górniczym, a tym samymzostanie poprawiona efektywność działaniazastępów ratowniczych.Urządzenia zastosowane w komorzećwiczeń:––kamery działające na podczerwień,––kamery termowizyjne,––wytwornice dymów,––wytwornice wilgoci,––symulator efektów termicznych,––symulator efektów dźwiękowych,––nagrzewnica,––urządzenia łączności ratowniczej,inż.Zygmunt OżógOSRG Bytommgr inż.Wojciech NajmanOSRG Bytom––urządzenia wydolnościowe takie jak:––młot (zdjęcie nr 9),––bieżnia (zdjęcie nr 10),––rowerek (zdjęcie nr 13,14),––drabina bez końca (zdjęcie nr 11)––ergometr ręczny (zdjęcie nr 12)––pulpit sterowniczy (zdjęcie nr 1),Zdj. 1.––rejestrator cyfrowy,––system wskazujący pozycję ćwiczącegow chodnikach,––system „Cardio control” (stała kontrolapulsu pracy serca ćwiczącego),––stanowiska komunikacyjne (mikrofono-głośniki),––wyłączniki bezpieczeństwa,––a także różnego rodzaju czujniki, nadajniki,wzmacniacze sygnałów.Pulpit sterowniczy służy do:––automatycznej kontroli ćwiczących,––sterowania urządzeniami w komorzećwiczeń,––wizualizacji na monitorze pozycjićwiczących,––wizualizacji aktualnych wskaźnikówparametrów treningu,Zdj. 2.Zdj. 3.10

ROK XVIII Ratownictwo górnicze nr 70 NR 1/2013Zdj. 5.––sterowania oświetleniem w komorze,––prowadzenia rozmów z każdym stanowiskiem,––nagrywania video,––kontroli pulsu pracy serca.System „Cardio Control” (zdjęcianr 2 i 3) daje możliwość nadzoru orazoptymalizacji zajęć treningowych. Niezależnieod wykonywanego wysiłkuw chodnikach ćwiczebnych następujestała kontrola „on-line” częstości akcjiserca. Wyniki wskazywane są na wyświetlaczupulpitu sterującego lub można jezapisać na dysku.CYFROWY REJESTRATORVIDEOCyfrowy rejestrator video umożliwiazapis z każdego kanału w czasie rzeczywistym,a równocześnie pozwala nawyszukiwanie nagrań, odtwarzanie nagrań,prowadzenie przez sieć podglądu,wyszukiwania nagrań, archiwizację itd.Możliwe są różne rodzaje odtwarzaniazapisanego materiału: powolne, szybkie,wsteczne i poklatkowe.Wyszukiwanie nagrań można prowadzićwedług podanego czasu, copozwala na obejrzenie zdarzeń, któremiały miejsce w dokładnie określonymprzedziale czasu.Zdj. 4.Archiwizacja nagrań jest możliwa przezport USB zarówno na pen-drive, jak i naprzenośny dysk twardy (podłączany przezUSB). Drugą forma archiwizacji jestzgranie plików z rejestratora przez siećna lokalny dysk twardy w komputerze.ŚCIEŻKA TRENINGOWAPulpit sterowniczy połączony z komputeremPC wyposażony jest w programsłużący do sterowania i wizualizacjiścieżki treningowej. Poszczególne elementyścieżki uruchamiane są za pomocąprzełączników umieszczonychna pulpicie sterowniczym.U góry (zdjęcie nr 6) widoczny jestobszar systemowy, znajdują się w nimmeldunki ze ścieżki, zegar oraz guzikwyjścia z programu. Po lewej stronieprzebieg ścieżki ze sterowaniem lampZdj. 6.11

NR 1/2013 Ratownictwo górnicze nr 70 ROK XVIIIWyświetlacz ilościpowtórzeńTerminal aktywującyprzystąpienie doćwiczeniaKontrolka gotowości dopracy „zielona”WyłącznikbezpieczeństwaTerminalsczytujący daneZdj. 8.oraz sygnalizacją z czujników wejścia/wyjścia umieszczonych w pomieszczeniachścieżki.Wytwornica mgły włączana jest przeznaciśnięcie przycisku. Jak tylko się nagrzeje,podaje informację o gotowościi pojawia się przycisk włączenia dymu.Podobnie w przypadku wytwornicywilgoci. Kiedy przycisk zostanie naciśnięty,maszyna zadymia przez czaszadany, wynoszący od 0 do 30 sekund(patrz powyżej). Pola schematu ścieżkizmieniają kolor na zielony, gdy ktośwchodzi w dany obszar i stoi w danympomieszczeniu. Światła w ścieżce palą sięna żądanie, przy naciśnięciu przycisku.Aby program mógł sczytywać daneindywidualne poszczególnych ratowników,każdy ćwiczący ratownik wyposażonyjest:––w nadajnik umieszczony na klatcepiersiowej,––chip umieszczony na ręce.Poprzez opaski z chipami ratownikaktywuje swoją lokalizacje na ścieżcetreningowej przykładając rękę do terminaliumieszczonych w poszczególnychpomieszczeniach komory ćwiczeń. Po-Zdj. 7.nadto przy każdym terminalu znajdujęsię wyłącznik bezpieczeństwa uruchomiającyoddymianie komory ćwiczeńDo ćwiczeń wydolnościowych ratownikówna przyrządach w ścieżcetreningowej służy kolejny program zapomocą którego:––rejestrujemy osoby ćwiczące,––ustalamy parametry treningu dla poszczególnychurządzeń,––nadzorujemy ćwiczenie,––dokonujemy oceny wyników.Rejestracja osób biorących udziałw treningu polega na:––przypisaniu każdej osobie osobistegonumeru identyfikacyjnego odpowiadającemuposzczególnym nadajnikomoraz opaskom z chipem,––rejestracje dokonujemy ręcznie lubimportujemy dane z pliku.MŁOT PODCIĄGOWYW urządzeniu tym występuje tylkojeden parametr - ilość uderzeń. Gdy zostanieosiągnięta zadana ilość uderzeńćwiczenie zostaje zaliczone. Sterowanieurządzenia znajduje się w skrzynce rozdzielczejlub na pulpicie sterowniczymi polega na zadaniu ilości powtórzeńjakie należy wykonać aby zakończyććwiczenieElektroniczne włączniki zbliżenioweprzy pozycjach krańcowych ciężarugwarantują, że oceniane są tylko pełnepodciągnięcia. W urządzeniu zapewnionejest bezdotykowe rozpoznawanieciężaru w pozycjach końcowych „góra”i „dół”. Oceniane są tylko pełne podciągnięcia.Na przednim panelu urządze-12Zdj. 9.nia zainstalowano zielony sygnalizatorświetlny dla informacji o gotowości dopracy. Osiągnięcie wartości zadanejkończy ćwiczenie. Jednocześnie gaśniezielona kontrolka świetlna, i liczba wartościzadanej w skrzynce rozdzielczej.BIEŻNIAW urządzeniu może zostać zdefiniowanaprędkość, wzniesienie, czasi długość. Wtedy osoba ćwicząca musiprzebyć zdefiniowaną długość z zadanąprędkością i wzniesieniem, by zakończyćz powodzeniem ćwiczenie.Szczególną uwagę poświęcono niezawodności,dokładności, bezpieczeństwui trwałości urządzenia.BEZPIECZEŃSTWO:Terminalaktywującyprzystąpieniedo ćwiczeniaWyłącznikawaryjnyZdj. 10.––pasek bezpieczeństwa:Osoba ćwicząca musi nosić pas bezpieczeństwapodczas ćwiczeń na bieżni.Bieżnia zatrzymuje się automatycznie,gdy połączenie pasa bezpieczeństwaz elementem magnetycznym zostanieprzerwane.––hamulec bezpieczeństwa:Bieżnia zatrzymuje się automatycznie,jeśli zostanie naciśniety wyłącznikawaryjny. Program zostaje uruchomionydopiero po zwolnieniu wyłącznika awa-

ROK XVIII Ratownictwo górnicze nr 70 NR 1/2013ryjnego. Wyłącznik awaryjny jest ponownieodblokowany poprzez podniesienieprzycisku. Wówczas można ponownierozpocząć korzystanie z urządzenia,uruchamiając przycisk startu.DRABINA BEZ KOŃCAW urządzeniu tym może zostać zdefiniowanaprędkość, wysokość i czas.Kiedy zostanie osiągnięta zadana wysokośćprzy założonej prędkości wtedyćwiczenie zostaje uznane za wykonaneprawidłowo. Drabina bez końca jest pomiarowymurządzeniem roboczym, dziękiktóremu osoba ze sprzętem ochronnydróg oddechowych może być wystawionana działanie określonego obciążenia fizycznego.Przesuwający się bez końca ciągstopni jest poruszany na dół na skutekobciążenia masą osoby ćwiczącej przywchodzeniu na gotową do pracy drabinę.Pomiar pokonanych metrów wspinaniasię odbywa się elektronicznie poprzezodczyt bezdotykowy.ERGOMETR RAMIENNYW urządzeniu tym może zostać zdefiniowanyczas i wydajność. ĆwiczenieZdj. 12.zostanie zaliczone gdy ćwiczący przezzadany czas będzie trenował z zadanąwydajnością.ERGOMETR ROWEROWYW urządzeniu tym może zostać zdefiniowanyczas i wydajność. Ćwiczeniezostanie zaliczone gdy ćwiczący przezzadany czas będzie trenował z zadanąwydajnością.OBSERWACJA CZĘSTOŚCI AKCJISERCA:Obserwacja częstości akcji serca dziękizastosowanemu systemowi ”Cardio-Zdj. 13.Zdj. 14.-Control” następuje poprzez urządzenietelemetryczne współpracujące z nadajnikami.Częstości akcji serca poszczególnychosób ćwiczących sczytywanesą na bieżąco niezależnie od wykonywanegowysiłku, a wyniki wyświetlanesą na pulpicie sterującym lub można jezapisać na dysku. Liczba nadajnikówjest ograniczona do 12.Zdj. 11.Zdj. 15.13

NR 1/2013 Ratownictwo górnicze nr 70 ROK XVIIISYMULACJA AKCJIRATOWNICZEJZdj. 16.Zdj. 17.Chodniki ćwiczebne w komorze ćwiczeńzostały wyposażone w urządzeniaumożliwiające dostosowanie stopniatrudności ćwiczeń w zależności od poziomuzaawansowania ich uczestników.Przebieg ćwiczeń jest monitorowanypoprzez zamontowanie 14 kamer działającychna podczerwień oraz 3 kamertermowizyjnych umożliwiające pełnymonitoring ćwiczących.Kolorowa kamera dzień/noc na podczerwień(zdjęcie nr 16) z zainstalowanymijako oświetlenie dodatkowe 24diodami LED gwarantuje uniwersalnezastosowanie. Kamera jest wyposażonaw elektroniczne przełączanie kolor/czarno/biały.Funkcja ta gwarantuje wysokąświatłoczułość w ciemności przy zastosowaniuopcji czarno-biały.Obiektyw Vario (zdjęcia nr 17 i 18),korygowany podczerwienią zapewniakamerze ostry obraz w każdych warunkachoświetlenia. Kąt widzenia i ogniskowaniesą regulowane od zewnątrz bezotwierania obudowy. Kamera nadaje siędo użytku w każdych warunkach światła,ponieważ obiektyw Vario pozwalana zastosowanie ekstremalnego światłasłonecznego na zewnątrz oraz z w absolutnejciemności przy włączonym oświetleniuIR w odległości do 20 m.KAMERY TERMOWIZYJNEKamery termowizyjne (zdjęcie nr 19)umożliwiają pełny monitoring ćwiczącychw każdych warunkach.Obrazy z kamer termowizyjnych (zdjęcienr 20).W komorze zostały zamontowane 3 wytwornicemgły, które imitują zadymieniechodników podczas akcji. Mgła powstajepoprzez chemiczno-fizyczną reakcję.Wyciek następuje nad dyszą, która niemoże być przykrywana, urządzenie jestobsługiwane zdalnie z pulpitu sterującego.Dla bezpieczeństwa mgła nie działakorozyjnie na części urządzeń oraz jestcałkowicie bezpieczna dla człowieka !W komorze zostały także zamontowane3 sztuki symulatorów efektówświetlnych (zdjęcie nr 23,24) i wizualizacyjnychsymulujących odgłosy i oświetleniewystępujące podczas prawdziwejakcji ratowniczej.Ponadto jeden z chodników w komorzećwiczeń został przeznaczony dlastworzenia strefy cieplnej dla uzyskaniapodwyższonej temperatury otoczeniasymulującej źródło ognia. Znajdującasię tam wytwornica wilgoci umożliwiaosiągnięcie zadanej wilgotności, a tymsamym zbliżenie się do warunków występującychna dole zakładu górniczego.Wytworzenie odpowiedniej temperaturyi wilgotności pozwoli na symulacje pracyratowników w warunkach mikroklimatu.Zdj. 20.WYTWORNICA WILGOCI(zdjęcie nr 25)Do wytwarzania pary wykorzystanozjawisko przewodności elektrycznej,którą posiada zwykła woda kranowa.W zamkniętym cylindrze napełnionymZdj. 21.Zdj. 18.Zdj. 19.Zdj. 22.14

ROK XVIII Ratownictwo górnicze nr 70 NR 1/2013Zdj. 23.Zdj. 26.Zdj. 24.wodą zanurzono elektrody zasilane prądemzmiennym. Dzięki przewodnościwody pomiędzy elektrodami przepływaprąd. Dostarczana do wody energia elektrycznazamieniana jest bezpośrednio naciepło, bez strat. Wytwarzana para matemperaturę około 100°C i niewielkienadciśnienie. Jest ona demineralizowanai uwalniana od bakterii.NAGRZEWNICA (zdjęcie nr 27)Nagrzewnica ma za zadanie za pomocągrzałek elektrycznych o mocy 10000Wpodgrzać otoczenie do określonej temperatury.Zdj. 27.KOMUNIKACJAW celu zapewnienia komunikacji miedzysztabem a ratownikami zastosowanointerkomowy system komunikacyjnytypu LEF-5C oraz najnowsze urządzeniełączności ratowniczej typu UŁR-10Rozmównica do rozmów równoczesnychmikrofony- głośniki jest podłączona z 14stanowiskami w chodnikach ćwiczebnych.Wyposażona ona jest w odrębneregulatory głośności dla trybu nadawaniai odbioru oraz złącze do nagrywaniasygnałów na video. Umożliwia wytłumieniehałasów w celu nadania powia-Zdj. 28.Zdj. 29.Zdj. 30.NAGRZEWNICASYMULATOREFEKTÓWWYTWORNICA WILGOCIZdj. 25.Zdj. 31.15

NR 1/2013 Ratownictwo górnicze nr 70 ROK XVIIIZdj. 32.domień, a także prowadzenie rozmówz każdym stanowiskiem.W celu odpowiedniej jakości komunikacjiw chodnikach ćwiczebnych zostałyzabudowane wzmacniacze sygnałów.Głośniki zabudowane w chodnikachćwiczebnychKOMUNIKACJA – UŁR-10UŁR-10 jest przenośnym przewodowymurządzeniem łączności ratowniczejsłużącej do szybkiego zorganizowaniałączności przewodowej pomiędzy baząratowniczą znajdującą się w pobliżumiejsca prowadzenia akcji, a 3 zastępamiratowników biorącymi udział w akcjioraz utrzymaniem łączności ze sztabemakcji znajdującym się na powierzchni.Urządzenie UŁR-10 składa się z:––aparatu bazowego UŁR-10 AB––baterii UŁR-10 (2 szt.)––zasilacza do ładowania baterii UŁR-10––aparatu ratownika AR-4 (3 szt.)––linii rozmówczych BWU lub PJU-250––aparatu sztabowego UŁR-10 AS––mikrofonu––nagrywarka cyfrowej (opcjonalnie)Aparat sztabowy UŁR-10 AS jest przeznaczonydo stosowania tylko w przestrzeniachniezagrożonych wybuchem.FUNKCJE APARATU:––stały podsłuch wszystkich rozmówprowadzonych pomiędzy aparatembazowym a ratownikami,––możliwość przekazywania słownychkomunikatów do aparatu bazowego,16Zdj. 33.Zdj. 34.––możliwość nadania sygnału wywołaniaaparatu bazowego,––współpraca z nagrywarką cyfrową.Możliwość nagrywania wszystkichrozmów.Aparat sztabowy UŁR-10 AS (zdjęcienr 33) po włączeniu ustawia się zawszew tryb podsłuchu wszystkich rozmów.Aparat sztabowy UŁR-10 AS może komunikowaćsię jedynie z aparatem bazowym,nigdy z aparatami ratownika.Funkcja nadawania z aparatu sztabowegoUŁR-10 ma zawsze najwyższy priorytet,tzn. wymusza przejście aparatu bazowegow tryb odbioru.Aparat bazowy UŁR-10 AB jest jednymz elementów składowych UrządzeniaŁączności Ratowniczej UŁR- 10. Stanowion centralę zestawu UŁR-10 i jest jegonajważniejszym elementem. Aparatyratownika są połączone z aparatem bazowymliniami rozmówczymi. AparatBazowy UŁR-10 AB (zdjęcie nr 34) powłączeniu ustawia się w tryb podsłuchuz każdego włączonego toru aparatu ratownika.Włączając wszystkie tory, możebyć prowadzony podsłuch równocześniez 3 aparatów ratownika.

Nowoczesne monitorowanie stref – Dräger X-zone 5000Dräger X-zone 5000 transformuje osobiste detektory gazowe Dräger X-am 5000 i 5600w innowacyjne urządzenie do monitorowania strefowego. jednostki łatwe w transporcie, trwałe i wodoszczelne natychmiastowa gotowość pomiarowa bezprzewodowa transmisja sygnału alarmowego stały monitoring strefy pod kątem wystąpienia zdefiniowanego zagrożenia gazowego nieprzerwana praca przez max. 120 godzin Dopuszczenia ATEX II, I M1 Ex ia I Ma, II 1G Ex ia IIC T3 Ga, II 2G Ex ia d IIC T4 Gb wymiary: 490 x 300 x 300 mm waga: od 7 go 10 kg klasa szczelności: IP 67 możliwość konfiguracji do indywidualnych potrzebużytkownika dzięki oprogramowaniu komputerowemu powiadomienia alarmowe:optyczne (360°– pod świetlany pierścień)akustyczne (360° > 105 dB Z odległo ści 1 m) możliwość załączania elementów wyposażenia zewnętrznego,jak: systemów wentylacyjnych, bramek, buczków, lampsygnalizacyjnych lub drogowychDrager X-dock to nowy modularny system automatycznego serwisowania mierników pomiarowych.Stacja X-dock umożliwia równoległe przeprowadzenieautomatycznej kalibracji, regulacji oraz testu gazowegomierników pomiarowych. System składa się z stacji głównej, doktórej istnieje możliwość podłączenia do 10 modułów naposzczególne mierniki pomiarowe. Stacja główna automatyczniereguluje dopływ gazu do mierników, umożliwia zarządzaniefunkcjami, miernikami, wydruk raportów i certyfikatów.Oprogramowanie komputerowe umożliwia dodatkowozarządzanie dużą ilością mierników tj.: wskazanie ilościprzyrządów w ruchu oraz w naprawie, przypomnienie oterminach kalibracji, ewidencja wydawania itp.Więcej informacji na naszej stronie www.draeger.plDräger. Technika dla Życia.

Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A.Dział Ratownictwa ds. Szkolenia41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25tel. 032 3880419; 032 3880453; fax: 032 2822681www.csrg.bytom.pl e-mail: info@csrg.bytom.plDział Szkolenia Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. oferuje szkolenia:‣ dla pracowników zakładów górniczych, wynikające z zapisów rozporządzeniaMinistra Gospodarki z 12 czerwca 2002r. w sprawie ratownictwa górniczego,‣ dla służb kopalnianych, których celemjest podniesienie wiedzy w zakresie:- pomocy przedmedycznej,- profilaktyki pożarowej,- pomiarów parametrów fizykochemicznychpowietrza kopalnianego,- obsługi sprzętu ochrony drógoddechowych,- innych zagadnień związanychz górnictwem podziemnym.Dział Szkolenia Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. w Bytomiu posiada:‣ Akredytację Śląskiego Kuratorium Oświaty,‣ Stwierdzenie Okręgowego Urzędu Górniczego w Gliwicach o spełnieniu warunkówdo prowadzenia szkoleń pracowników zatrudnionych w ruchu zakładów górniczych.‣ Wpis do prowadzonej przez Miasto Bytom ewidencji niepublicznych szkół i placówekjako: NIEPUBLICZNA PLACÓWKA DOKSZTAŁCANIA I DOSKONALENIA ZAWODOWEGOZapraszamypodmioty trudniące się ratownictwem,w różnych branżach zawodowychna:KURS Z ZAKRESU KWALIFIKOWANEJPIERWSZEJ POMOCY,którego program został zatwierdzony przezWojewodę Śląskiego.

ROK XVIII Ratownictwo górnicze nr 70 NR 1/2013Wskaźnik ciśnieniareduktoraButla z gazemwzorcowymZdj. 35.APARATY RATOWNIKA UŁR-10(zdjęcia nr 35, 36)PUNKT POMIAROWY(zdjęcie nr 37)W komorze ćwiczeń zabudowane zostałydwa punkty pomiarowe do przeprowadzeniapomiarów parametrówgazów. W skład takiej stacji pomiarowejwchodzi:––butla 58l z mieszaniną gazów,––reduktor umożliwiający stały przepływgazu.Butla wystarcza na przeprowadzenieok. 600 testów. Czas trwania jednegopomiaru ok. 10 sekund.Pomiary z czujników temperaturyi wilgotności umieszczonych w chodnikachćwiczebnych wyświetlane są namierniku zabudowanym w sztabie akcji(zdjęcie nr 38)Podczas intensywnego zadymieniachodników ćwiczebnych w komorzećwiczeń dla orientacji poruszania się zastępuzostały zamontowane trzy wskaźnikiprzejścia emitujące migające światłobarwy czerwonej.W komorze znajduję się również pomieszczenie,w którym jest przechowywanysprzęt typu Holmatro (zdjęcieAdapter do przyłączeniaurządzenia X-am 7000nr 39). Sprzęt ten jest używany przezzastępy ratownicze w czasie ćwiczeń.PODSUMOWANIEModernizacja komory ćwiczeń orazzmiana prowadzenia sposobu ćwiczeńw OSRG Bytom pozwala na:1. Zapewnienie ratownikom górniczymmożliwości uzyskania większegostopnia wytrenowania.2. Zapoznanie się w sposób bardziejrealistyczny z warunkami i zagrożeniami,które mogą spotkać ratownikapodczas akcji ratowniczejw zakładzie górniczym.3. Poprawę jakości szkolenia i efektywnościdziałania zastępów ratowniczych.4. Szczegółowe monitorowanie każdegoz ćwiczeń.5. Archiwizację każdego ze szkoleń,co w perspektywie czasu pozwalaw sposób bardzo szczegółowy ocenićObudowaZdj. 37.postępy poszczególnych ratownikówbiorących udział w ćwiczeniach.Ponadto dzięki urządzeniom wysiłkowymmożna w sposób kontrolowanyosiągnąć pewny stopień zmęczeniaratowników oraz monitorować ich częstośćakcji serca.Zdj. 38.Zdj. 36.Zdj. 39.17

NR 1/2013 Ratownictwo górnicze nr 70 ROK XVIIIFunkcjonowanie ratownictwagórniczegow świetle wyników badań socjologicznychprzeprowadzonych wśród kadry kierowniczej kopalńwęgla kamiennegoCzęść VIPrezentowane w niniejszym opracowaniuwyniki socjologicznych badańjakościowych wśród przedstawicieliwyższego dozoru kopalń węgla kamiennegostanowią wynik realizacjifinansowanego przez MNiSzWprojektu badawczego N524 371537pt. Kierunki modernizacji funkcjonowaniaratownictwa górniczegow branży górnictwa węgla kamiennegoz uwzględnieniem uwarunkowańekonomicznych i społecznych.Tekst stanowi rozdział książki podredakcją Kai Gadowskiej pt. Ratownictwogórnicze w kopalniach węglakamiennego. Uwarunkowania techniczne,ekonomiczne, organizacyjnei społeczne, opublikowanej nakłademWydawnictwa Głównego InstytutuGórnictwa w 2011 r.4.3.1. Ucieczkowy sprzętdo ochrony układuoddechowegoZdaniem rozmówców, użytkowany nakopalniach sprzęt ochrony układu oddechowegospełnia swe funkcje z uwagina drogi ucieczkowe. Oczywiście sprzętucieczkowy spełnia swoje zadania, chociażja mówię, gdyby czas jego działania byłdłuższy, to byłoby lepiej, ponieważ każdakopalnia eksploatuje teraz pokłady corazdalej od szybu, nie. I te drogi ucieczkowe,niestety, coraz bardziej nam się wydłużają.I wielu przypadkach musimy budowaćtzw. stacje ucieczkowego sprzętu ochronyukładu oddechowego. Czyli to polega natym, że w tej stacji są dodatkowe aparaty,takie jakie dana kopalnia użytkuje, czytam SR-y 60-tki czy tam czy 60T czy K50.W razie wypadku pracownik w pierwszejdzi o czas ochronnego działania to tak,natomiast jeśli chodzi o gabaryty, czy niedałoby się tego mniejszego zrobić, to teżjest do dyskusji. W tej chwili na kopalnisą używane aparaty izolujące. Pracownikpo założeniu aparatu jest izolowanycałkowicie od otoczenia. Inny rozmówcazwrócił uwagę: Przedtem były tylko pochłaniaczeczyli sprzęt filtrujący. Terazjest sprzęt izolujący czyli górnik ubieraten aparat i jest całkowicie odizolowany.I zaczyna się go wyposażać w coraz dłużejdziałając sprzęt. To się bierze z tego,że kopalnie sięgają coraz dalej do swoichzasobów i te drogi ucieczkowe są długie.Ale ten aparat waży powyżej czterech kilogramów,cztery z hakiem. […] No nibyjest w porządku, można z tym chodzić,ale trudno pracować. Przepis jest teżnieścisły, bo mówi, że górnik ma miećten sprzęt przy sobie. Nie w zasięgu ręki,nie na sobie, tylko przy sobie. No i co tooznacza? Różnie można to interpretować.I w praktyce bywa tak, że górnik zjeżdżaz tym aparatem, przynosi go na miejscepracy, odkłada. Nie pracuje w nim. […]Jak górnik ma coś wziąć i przenosić, toon aparat ściągnie, bo to jest cztery-pięćkilogramów dodatkowo. A jak on to ściągniei odejdzie na kilka metrów od tego,to w przypadku, gdyby się coś stało, to onnie zdąży do tego dojść. […] Metaniarzjak gdzieś tam idzie w rejonie, to on to maprzy sobie. Ale on z tym idzie. A jak cośtrzeba zrobić, to jest naturalny odruch,że się to ściąga. Więc sprzęt jest, sprzętjest dobry, tylko ta waga.Zdaniem kolejnego respondenta: Jeślimówimy o aparatach ucieczkowych, tosprzęt oczywiście spełnia te minimalnewymagania czyli czas ochrony co najmniejjedna godzina. I to w 99 procentach podrKaja GadowskaUniwersytet Jagiellońskikolejności korzysta z tego swojego aparatuprzydzielonego dziennie na zjazd, następniedochodzi do miejsca, w którym jest takomora, tam pobiera ten aparat i z tegomiejsca jest już po prostu zapewnione,że wycofa się do bezpiecznego miejsca.Kolejny rozmówca stwierdził: Kontroladróg ucieczkowych jest przeprowadzanafizycznie. Idzie człowiek i używa aparatuucieczkowego. Aparaty mają wystarczyćna 60 minut. I spełniają swoje zadanie.[…] Jeżeli żywy człowiek nie zdąży przejśćprzez te 60 minut, to buduje się dodatkowąkomorę wymiany tych aparatów. Jeżelina przykład jest pożar, załoga wycofujesię drogami ucieczkowymi, dochodzi dotej komory i tam wyrzuca te stare zużyteaparaty i pobiera nowe. Jest ścisła kontroladyspozytora. Nie możemy wpuścićwięcej ludzi do rejonu niż w tej komorzejest aparatów rezerwowych. Tak że tesprawy są traktowane bardzo poważnie.Użytkowany w kopalni ucieczkowysprzęt do ochrony układu oddechowegojest, zdaniem respondentów, odpowiedni,choć ciężar sprawia, że górnicypodczas pracy odkładają aparaty. Jedenz kierowników ruchu powiedział: Nonie powinno tak być, sprzęt trzeba trzymaćprzy sobie. No ale ciężar sprawia,że jednak zdejmują te aparaty. Trudnomachać łopatą, jak ileś kilogramów naczłowieku wisi. Zwraca się uwagę oczywiście…no ale… Inny z kierownikówruchu zakładu na pytanie o to czy użytkowanyw kopalni ucieczkowy sprzętochrony układu oddechowego spełniaswoje zadanie odpowiedział: Jeżeli cho-18

ROK XVIII Ratownictwo górnicze nr 70 NR 1/2013zwala na wydostanie się bezpieczne zestrefy zagrożonej. Jeżeli tak nie jest, toi tak organizujemy na drogach punktytzw. wymiany aparatów. Tak że generalnieten sprzęt który mamy, no tak sobieorganizujemy ewentualne drogi ewakuacyjne,żeby te aparaty wystarczały.[…] Do niedawna stosowaliśmy jeszczeaparaty AU-9, aparaty ucieczkowe. Onebyły rzeczywiście ciężkie. Wprowadzonoaparaty typu SR-100 i SR-90. One sąlżejsze od aparatów AU-9, aczkolwiekcięższe od nowych aparatów, które terazwprowadzamy do stosowania. Niestety,nie jest to rzecz, którą można włożyć dokieszeni, nie jest to rzecz mała ani lekka,no ale ratuje życie. Więc po prostu taksobie trzeba zorganizować pracę tam namiejscu, żeby mieć ten aparat w zasięguręki. Jego nie trzeba nosić, on jest w zasięguręki.Inny z kierowników akcji stwierdziłz kolei: Sprzęt ucieczkowy spełnia swojezadania. On ma być w zasięgu ręki w przypadkuzdarzenia. Te lekkie pochłaniacze,te POG-i, które kiedyś były używane, noteż mimo tego, że zdecydowanie lżejsze,no też odłożył i szedł. Jeżeli samej takiejwewnętrznej dyscypliny u takiego pracownikanie będzie, to niestety. A generalnieto nie jest tak, że ten pracownik pokonujewielkie odległości, kilometry i to mumoże ciążyć, tylko przy pracy w ścianieto ma maksymalnie te 200 metrów całąścianę, a generalnie on tam pracuje nakilkudziesięciu metrach, tak że to niejest problem sobie przestawić i mieć tenaparat koło siebie, w zasięgu. Czy przyinnych robotach, gdzieś tam czyszczeniutaśm itd. Tylko po prostu to jest już niechlujstwoi ułatwianie sobie życia przezpracowników.Zastępca kierownika KSRG relacjonował:My w tej chwili mamy nowy sprzęt.To są aparaty typu SR i K. K także dladozoru i tutaj to jest z masą tlenotwórczą,sprzęt izolujący drogi oddechowe. Nadzień dzisiejszy to jest na rynku taki jakma być. Aczkolwiek te wszystkie aparatysą zawsze unowocześniane. Generalniegórnik nie lubi dużo nosić. A jednak teaparaty ważą 5 kilogramów. Te K są trochęlżejsze, no ale jednak to trzeba nosić.Inny rozmówca, kierownik kopalnianejstacji ratownictwa stwierdził: Ja mamswoją filozofię na ten temat, taką jakAmerykanie. Oni mają, uważam, bardziejpraktyczne rozwiązanie. Każdy pracownikaparaty ucieczkowe powinien mieć przysobie. Przepis mówi, że mają mieć w zasięguręki, blisko siebie. Ale ten górnik nadole ciężko pracuje, on to odkłada, bo tojest ciężkie. To waży 4–5 kg, zależy któryaparat. Odkłada to, oczywiście tam gdziepracuje, ale musi pójść po to czy tamto,idzie tu, idzie tam, on musi zrobić robotęi może się oddalić od tego aparatuniekiedy za daleko. Jestem osobą dozorui widzę pewne rzeczy. Zwraca się uwagęczęsto ludziom. Mówię, człowieku jesteśszkolony, masz mieć aparat w zasięguręki, blisko siebie. […] Proponowałbymtaki typ aparatu, który umożliwia dojściez tego miejsca, gdzie się pracuje dotakiej bazy aparatów o długim działaniu.Tak jak Amerykanie mają te 15–20minutowe aparaty, które wystarczają nadojście do tej komory, gdzie wymienią jena aparaty na ten dłuższy dystans. Możnapowiedzieć, że większość załóg nigdy nieużyje aparatu i odpukać, oby tak było.Ale część jednak będzie musiała go użyć.Więc lepiej go mieć blisko, przy sobie, dopasa przytroczony, tak jak lampę. I to jestjeden-dwa ruchy. I to by było najlepszerozwiązanie, tak uważam. W tej chwiliten nowy aparat ma możliwość noszeniago na plecach i ja to sobie chwalę. No alejednak swoje waży.4.3.2. Baza lokalowakopalnianych stacjiratownictwa górniczegoGeneralnie, kierownicy kopalnianychstacji ratownictwa dobrze oceniali bazęlokalową, jaką mają do dyspozycji. W kilkuprzypadkach wspomniano o potrzebiemodernizacji. Jeden z kierownikówKSRG stwierdził: Na bazę lokalową niema co narzekać. Ale, gdybym miał mówićo jakichś ulepszeniach, to wprowadziłbymcały system klimatyzacji na stacji ratowniczej,żeby była wilgotność utrzymywanai temperatura. Zastępca kierownika19jednej z KSRG zauważył: Przepisy, byłyjeśli chodzi o bazy, o wyposażenie kopalnianejstacji, robione 30 lat temu. Niktwtedy nie myślał, że jest coś takiego jakklimatyzacja. Kazali akwarium, żebybyła wilgotność odpowiednia. Na każdejstacji rybki są. Z uwagi na to, że te maskigumowe, ten sprzęt potrzebuje określonejtemperatury i określonej wilgotności. Boto jest sala aparatowa, gdzie sprzęt całyczas musi być sprawny i gotowy w każdejchwili do wzięcia. Więc tutaj możnana pewno zmodernizować stację. To nieulega wątpliwości. […] Pomieszczeniaremontujemy. Staramy się unowocześnić.Inny z kierowników KSRG powiedział:Bazę lokalową można by oczywiściepolepszyć. Bo [kopalniana] stacjajest starym budynkiem. Te wszystkiepomieszczenia najważniejsze są. […]Tak że wszystko mam. Ale np. sprzętu[ratowniczego] mam tyle, że magazynysprzętu muszę mieć rozlokowane wokółstacji, w innych budynkach. Staram się,żeby rozbudować bazę lokalową, ale czyto się uda, nie wiem. Kolejny kierownikKSRG zauważył: Stacja ratownicza jestto obiekt przestarzały. Wymaga remontu,w zasadzie przebudowy, ale na topotrzeba potężnych środków, którychdzisiaj na kopalniach nie ma. Na remont,malowanie, jakieś odrestaurowanie cośtam się znajdzie, ale na przebudowę niema środków. Tego sprzętu przybywa.Kiedyś nie było tyle sprzętu do profilaktyki.Jeżeli chodzi o prace profilaktyczne,które generalnie na co dzień wykonujązastępy, to można się poszczycić dużymiosiągnięciami. I środki chemiczne, całagama pomp do podawania tych środków,czy pneumatyczne, czy hydrauliczne, czyelektryczne, i środki mineralne, i pompydo podawania tych środków. To wszystkojest, maszyn przybywa, ale pomieszczeń,by to wszystko odpowiednio składować nie.4.3.3. Potrzeby sprzętoweRespondenci twierdzili, że nakładyna ratownictwo górnicze zapewniająbezpieczeństwo, jednak wyrażali takżeopinię, że nakłady mogłyby być większe.Bywa, że decyzje o zakupie sprzętu

NR 1/2013 Ratownictwo górnicze nr 70 ROK XVIIIzatwierdzone na poziomie kopalni nieuzyskują akceptacji na poziomie spółki.Kierownik jednej z KSRG zauważył: Napoziomie osób, które są odpowiedzialneza zakup sprzętu na kopalni jest akceptacjai to pełna. Natomiast, jeśli te papiery,które my sporządzimy idą wyżej, rodząsię pytania, a dlaczego tak, dlaczego takdrogo, a po co, a może by poczekać. […].No nie powiem, że jestem w takiej komfortowejsytuacji, że wszystko co chcę,to mam. No ale generalnie, jeśli widzępotrzebę zakupu jakiegoś urządzenia,potrafię to we właściwy sposób przekazaćdalej i umotywować, to co dostaję.Na poziomie kopalni poparcie mam. Noschody się zaczynają wyżej. Inny z kierownikówKSRG stwierdził: Ja nie spotkałamsię nigdy z odmową zakupu sprzęturatowniczego, żeby ktoś powiedział „Niekupujmy, bo nie mamy pieniędzy”. Ale sąkopalnie, wiem to na pewno od kolegów,są to kopalnie przeważnie łączone, któresą przewidziane do likwidacji za dwa-trzylata, i te stacje są słabo wyposażone. Jestkłopot jakikolwiek sprzęt [zakupić]. Toco mają i nic więcej. Następny rozmówcapowiedział: Nakłady na ratownictwosą, uważam, wystarczające. Ale zawszejakiś sprzęt jest potrzebny. Nowe aparaty[ochrony układu oddechowego], czy, jakpowiedziałem, kamery termowizyjne.No są to przyrządy na bieżąco potrzebnei pomagają w wykrywaniu zagrożeń.I chciałoby się to mieć. Kolejny respondentzauważył: Na ratownictwie nie powinnosię oszczędzać. Tylko, że z drugiejstrony wiadomo, że jak już jest kopalniawyznaczona do likwidacji, to się nie robijakichś nowych inwestycji. No więc w tymsensie… To zabezpieczenie jest oczywiściezapewnione, musi być i jest, sprzęt jestodpowiedni i tak dalej, z tym że no nierobi się już nowych inwestycji. Na nowysprzęt nie ma co liczyć, tak powiem.Jednak zdaniem jednego z kierownikówakcji na dole: W górnictwie sięoszczędza na wszystkim. Nie czarujmy,że mamy pieniądze na wszystko. W sytuacjach,kiedy no jesteśmy przymuszenidopiero wówczas pewne rzeczy się zakupuje.Jest masa sprzętu, który by sięprzydało mieć do używania, sprzętu,powiedzmy, tej drobnej mechanizacji.To są wszelkiego rodzaju podnośniki hydrauliczne,małych gabarytów, niewielkichrozmiarów, ale mające parametry,które pozwalałyby pewne rzeczy zrobić.To są poduszki hydrauliczne, które potrafiąpodnieść odpowiednią ilość ton.No tego typu rzeczy, nożyce hydraulicznedo cięcia, piły hydrauliczne. Tzw. małamechanizacja. Moim zdaniem należałobyiść w tym kierunku, warto zainwestowaćw to, bo można by to wykorzystać w pracachcodziennych, ale przede wszystkimbardzo przydaje się to przy na przykładakcjach zawałowych czy usuwania pewnychszkód. Jest to naprawdę niezbędnyi przydatny sprzęt. Tak że tu bym zainwestowałprzede wszystkim w to. A natym się trochę oszczędza.Wielokrotnie postulowano unowocześnieniesystemu łączności w czasieakcji (okablowanie). Jak wskazywał jedenkierowników ruchu zakładu: Brakujenowoczesnego systemu łączności.Jeden z kierowników KSRG stwierdził:Jeśli miałbym wskazać czego brakuje,to nowoczesnego systemu łączności. Towymaga zmiany. Kolejny respondentzauważył: Jeśli chodzi o problem łącznościmiędzy zastępami czy spraw związanychz przekazywaniem informacji,to rzeczywiście tutaj ten sprzęt jest odwielu lat nieunowocześniany. Jesteśmyno dosyć archaiczni. Tak że tutaj jestspore pole do popisu, w szczególnościjeśli chodzi o sprzęt łączności międzybazą a ratownikami, tu akurat to jestsprzęt dosyć stary. Bardzo łatwy, możnapowiedzieć, w obsłudze i naprawie, alejest to no sprzęt dosyć prymitywny. Kierownikkopalnianej stacji ratownictwawskazywał: Brakuje nam łączności naodpowiednim poziomie. Mamy już XXIwiek. Patrząc na te rozwiązania jakiesą obecnie w łączności to czas by było,żeby coś z tym zrobić, a nie bazować naurządzeniach z lat 70-tych. Ratownicyby chcieli mieć łączność bezprzewodową,mieć np. wbudowane urządzenia w masce,żeby dobrze słyszeć, żeby rozmawiać. Noale to wymaga nakładów. Brakuje nam20nowoczesnej łączności i nowoczesnych[roboczych] aparatów [ochrony układuoddechowego] do tych warunków trudnychmikroklimatu.W kontekście zakupów sprzętu ratowniczegokilku respondentów zwróciłoponadto uwagę na negatywne skutkidecyzji o komercjalizacji CSRG. Obecniebowiem Centralna Stacja jako podmiotkomercyjny nie może udzielać rekomendacjico do zakupu sprzętu i nie mamożliwości kontrolowania wyposażeniakopalnianych stacji ratowniczych.Jak mówił kierownik jednej z KSRG:Gdyby CSRG miała możliwości kontrolii wydawania zaleceń, no to mógłbym siępowołać, miałbym podkładkę – to muszęmieć, tamto muszę. Ale jako podmiot komercyjnytakich uprawnień, nie ma. Kolejnyrespondent zauważył: Wyposażenieteraz kopalnianej stacji ratowniczej jestwyposażeniem takim, jakie ustali kierownikruchu zakładu. Ono nie wynikaz żadnego normatywu narzuconego przezCentralną Stację. Paradoksalnie jest tak,że jeżeli się tworzy punkt ratownictwa, towyposażenie tego punktu ma być skonsultowanez jednostką, z Centralną Stacją.Natomiast jeśli idzie o wyposażenie kopalnianejstacji, nie mamy normatywu, coma być w tej stacji. Normatyw ma wyjśćz planu ratownictwa. Plany ratownictwatworzy się na kopalni i w nich określa się,co będzie w wyposażeniu [kopalnianej]stacji ratowniczej. […] Natomiast CentralnaStacja okresowo robi konsultacje.Nie ma takiej władzy, że trzeba tak, taki tak zrobić. Inny kierownik KSRG mówił:Centralna Stacja kiedyś [zanim sięskomercjalizowała] miała możliwościkontroli i nadzoru kopalnianych stacji.W tej chwili tylko Urząd Górniczy. Noto już straciła tą rangę, że ona decydowała,to, to, tamto. I jakby bardziej tawspółpraca była ciasna. Oni przyjeżdżalitu na kontrolę stacji [kopalnianej], jakofachowcy, patrzyli tu na ten sprzęt, no onimieli oko naprawdę fachowe. A UrządGórniczy jakie ma, takie ma. […] Kiedyśto żyliśmy w takiej jakby symbiozie. Żejakby ze Stacji ktoś coś wytknął, to byłbywstyd. Nie tyle chodziło nawet o sankcje,

ROK XVIII Ratownictwo górnicze nr 70 NR 1/2013które powiedzmy, Urząd wnosi. Oni mieliinne spojrzenie, na detale, na szczegóły,a diabeł jak widomo tkwi w szczegółach.Kiedyś to bardziej mieli rangę takiegonadzoru, a teraz … Konsultujemy się.Te konsultacje jeszcze zostały. Kolejnyrozmówca zauważył: Wydaje mi się, żetrochej nie wyszła Centralnej Stacji nadobre ta komercjalizacja. Oni kiedyśmieli taką władzę, że nadawali ton, jakma być na kopalnianej stacji ratowniczej,to systematyzowali. W tej chwili oni niemają prawa narzucić niczego. Oni mogąsugerować. Zresztą nawet boją się w ogólezasugerować, w jakie aparaty powinnabyć wyposażona kopalniana stacja. Booni maja taką teraz osobowość prawną,że jeżeliby powiedzieli: „Posłuchaj, kupaparaty Draegera. Te DG4 są super. To sąbardzo dobre aparaty”, ktoś może usłyszeć,albo dotrzeć do jakiegoś dokumentui powiedzieć, że oni łapówką wzięli. BrońBoże, żeby nie powiedzieć czy taki czytaki. Sami się postawili w takiej sytuacji,chcieli się odłączyć, skomercjalizować, żeteraz tak dziwacznie jest, że jak przyjeżdżająna jakieś konsultacje, to nie mogąza bardzo podpowiedzieć jak, ale taknie. […] Centralna Stacja no nie ma tejwładzy. Gdyby Centralna Stacja miałamożliwość wpływania na pracodawcę, tobyłoby łatwiej. „Jest decyzja, musimy tomieć”. […] Dobrze by było, żeby jednakCentralna Stacja miała coś do powiedzenia,żeby oni koordynowali ratownictwo,żeby mogli powiedzieć, jaki sprzęt powinienbyć na kopalni. Musieliby miećwładzę, by wymóc coś na pracodawcy.Mogliby mieć rejestr, koordynować tenma to, ten ma to.Wspólnie realizujemy wnioskiz prac Komisjipowołanej przez Prezesa Wyższego Urzędu GórniczegoW ramach pracy Zespołu roboczegopowołanego przez Zarząd CentralnejStacji Ratownictwa Górniczego S.A.w Bytomiu do realizacji sformułowanychw odniesieniu do jednostek ratownictwagórniczego, wniosków z pracKomisji powołanej przez Prezesa WyższegoUrzędu Górniczego, dla zbadaniaprzyczyn i okoliczności zapaleniametanu oraz wypadku zbiorowego,zaistniałych w dniu 5 maja 2011r. w JastrzębskiejSpółce Węglowej S.A. KWK,,Krupiński’’ oraz realizacją wniosku nr 3mgr inż.Krzysztof MrozińskiOSRG Wodzisławpt. ,,W przypadku akcji ratowniczychprowadzonych w trudnych warunkachmikroklimatu, braku widoczności lubbraku informacji o wysokości temperaturyw miejscu prowadzenia prac, zastępyratownicze wyposażać w kamizelkischładzające, aparaty regeneracyjne zeschładzaczami powietrza wdychanegolub w aparaty powietrzne butlowe orazw sprzęt umożliwiający ,,widzenie’’ w warunkachdużego zadymienia. W ramachtakich prac, w pierwszej kolejności należystosować urządzenia do zdalnegopomiaru parametrów mikroklimatu,w szczególności temperatury oraz wytyczyćdrogę powrotu zastępu do bazy’’przeprowadzono ćwiczenia ratowniczew wyrobiskach podziemnych KWK,,Jas – Mos’’ i „Rydułtowy – Anna” orazsztolni ćwiczebnej w OSRG Wodzisław.Zdj. 1. Schemat poglądowy sztolni ćwiczebnej w OSRG Wodzisław.21

NR 1/2013 Ratownictwo górnicze nr 70 ROK XVIIICel ćwiczeńZastosowanie urządzeń do zdalnegopomiaru parametrów mikroklimatu,w szczególności temperatury oraz wytyczeniedrogi powrotu zastępu do bazyw symulacji zadymienia.CharakterystykawyrobiskaSztolnia ćwiczebna w OSRG Wodzisławwykonana jest w obudowie łukoweji upodabnia podziemne wyrobisko o charakterzewentylacyjnym, wyposażonymw rurociąg lutniowy Ø 600 oraz ściek.Na spągu w kilku miejscach znajdująsię przeszkody (utrudnienia skupione)w postaci elementów drewnianych orazdrobnych elementów stalowych. Za tamąT – 4 bezpośrednio przy wyjściu znajdujesię wóz kopalniany. Wyrobisko jestw prostolinijne.Parametry wyrobiska:––Długość – 90 [m]––Wysokość - 3,0 [m]––Szerokość – 4,2 [m]––Nachylenie – 0oPrzebieg ćwiczeńPrzejście zastępu nr 1 do wyznaczonegocelu.Zastęp nr 1 wyposażony był w tlenoweaparaty regeneracyjne W-70 i zostałspięty linką asekuracyjną o długości10 m z wykorzystaniem lonż w następującysposób: pierwszy i ostatni ratownikprzypięci do krańców linki asekuracyjnej,natomiast pozostali przypięci do tej linkiza pomocą lonż. Zastęp wyszedł z bazyz założonymi maskami w kolejności:zastępca zastępowego, 3 ratowników,zastępowy. Czwarty ratownik bezpośrednioprzed zastępowym niósł bębenz kablem promieniującym z systemu „Gabi98” , natomiast zastępowy wyposażonybył w worek z linką tzw. „linią życia”o długości 170m , która była sukcesywnierozwijana wraz z postępem zastępu.Rozwijanie „linii życia” miało na celuwytyczenie drogi powrotu. Worek z tąlinią przypięty był do pasa zastępowego.Zdj. 2. Przejście zastępu w symulacji zadymienia przez tamy T- 2 i T – 3.Zastęp nr 1 wyszedł z bazy o godz. 11 17przy najniższym zapasie tlenu 15 MPa.Koniec linki służący do wytyczeniadrogi powrotu zastępu do bazy zostałzamocowany na rurociągu Ø 100 w bazie.Ratownik idący przed zastępowymsukcesywnie rozwijał z bębna kabelpromieniujący. Po przejściu odcinkaok. 10m zastęp dotarł do skrzyżowania,gdzie prowadzący ćwiczenia rozpocząłsymulację całkowitego zadymienia.W tym celu ratownikom założono namaski twarzowe MT 313/3 nakładkiuniemożliwiające jakiekolwiek widzenie.Zdj. 3. Symulacja zadymienia – opaska na maskę MT -313/3 nie przepuszczająca światła.22

ROK XVIII Ratownictwo górnicze nr 70 NR 1/2013Ponadto zastępca zastępowego wyposażonyzostał w „kilofek sztygarski” i nabieżąco informował pozostałych ratownikówo zlokalizowanych przeszkodachoraz sposobie ich ominięcia, ewentualnieusuwał te przeszkody.W trakcie przemieszczania się zastępuw wyrobisku, przedstawiciel OSRG Wodzisław(prowadzący ćwiczenia) na bieżącotowarzyszył ratownikom, zwracającZdj.4. Wyjście z tamy T – 3.Zdj. 5. Rozpoczęcie udzielania pomocy poszkodowanemu ratownikowi w symulacji zadymieniaszczególną uwagę na ich bezpieczeństwo.O godzinie 11 30 zastęp dotarł do tamy nr5, za którą rozpościera się kilkumetrowastrefa zawału. Czas przejścia odcinkawyrobiska o długości 90m w warunkachsymulacji pełnego zadymienia wyniósł13min, czyli zastęp poruszał się ze średniąprędkością 7m/min.Odnotowano najniższy zapas tlenu13 MPa. Następnie prowadzący ćwiczeniawskazał na jednego z ratowników,którego zadaniem było pozorowaniezasłabnięcia. Zastęp natychmiast przystąpiłdo udzielania pierwszej pomocy.W dalszym ciągu ratownicy wyposażenibyli w nakładki na maski symulującecałkowite zadymienie.W ramach ćwiczenia został użytyzestaw do podawania tlenu pod maskęUPT – 1.Wykorzystano przy tym butlę tlenowąz zestawu UPT -1 do wychłodzeniaorganizmu poszkodowanego ratownikaprzez przyłożenie jej do jego klatkipiersiowej. O godzinie 11 35 z bazy wychodzizastęp nr 2, który również byłwyposażony w nakładki na maski, tymrazem zastosowano nakładki poliamidoweograniczające widzenie o około90% - (widoczne niewyraźne plamy,kontury). Zastępca zastępowego, takżezostał wyposażony w „kilofek sztygarski”i w trakcie poruszania się sukcesywniewybierał linkę: „linię życia”, która zostałauprzednio rozłożona przez zastęp nr 1.Ponadto zastęp ten został wyposażonyw nosze oraz aparatu ewakuacyjnyAU – 9E1.O godzinie 11 42 zastęp nr 2 dotarł dozastępu nr 1. Czas przejścia zastępu nr 2wyniósł 7 minut, czyli średnia prędkośćporuszania się ratowników wyniosłaok. 13 metrów na minutę. Od tej chwili,prowadzący ćwiczenia mając na uwadzebezpieczeństwo wykonywanych czynnościprzez ratowników wydał polecenieściągnięcia z masek przysłon symulującychzadymienie. W trakcie zabezpieczaniaposzkodowanego i wyposażeniago w aparat AU-9E1, zastępowy zastępunr 2 przedmuchał układ oddechowy AU--9E1 w celu usunięcia cząstek ostarytuz przewodu oddechowego mogącychdrażnić drogi oddechowe ratowanego.Ponieważ ćwiczenia prowadzone byływ warunkach symulacji atmosfery niezdatnejdo oddychania, to ratownicy użylido tego celu dodatkowej butli z tlenembędącej na wyposażeniu zastępu.Poszkodowany ratownik został ułożonyna noszach i przystąpiono do jegotransportu do bazy.O godz. 12 04 do wszyscy ratownicywracają do bazy. Na tym ćwiczenie zostałozakończono.23

NR 1/2013 Ratownictwo górnicze nr 70 ROK XVIIIWnioski:W przypadku wystąpienia koniecznościwejścia zastępu do wyrobisk zadymionych,ratownicy powinni:––uzyskać szereg informacji, które scharakteryzująwyrobisko pod względemgórniczo – technicznym ze szczególnymuwzględnieniem lokalizacjiskrzyżowań z innymi wyrobiskami,oraz występowaniem utrudnień lubułatwień występujących w tym wyrobisku.Informacja powinna zostaćsprecyzowana przez osoby, które na codzień przebywają w wyrobisku i będąpotrafiły wskazać miejsca charakterystycznedla poruszania się zastępuw zadymieniu tj., utrudnień rozłożonych:minimalnej wysokości wyrobiska,obecności materiałów i urządzeń,występowania śliskiego i nierównegospągu, występowania lokalnie wodyz ewentualną głębokością rozlewiska,ułatwień skupionych (lokalnych) w rodzaju:kładki ponad przenośnikiem,zabudowanej poręczy itp.––ułatwień rozłożonych w rodzaju: schodów,poręczy, szyny kolejki podwieszanejitp.Zdj. 6. Udzielanie pomocy ratownikowi w symulacji zadymienia c.d. – rozpięcie koszuli poszkodowanemu.Ponadto na zdjęciu widoczny jest sposób przytrzymania króćca do podawania tlenupod maskę oraz przykład próby wychłodzenia organizmu poszkodowanego ratownika poprzezprzyłożenia do klatki piersiowej butli tlenowej z UPT - 1––zastępca zastępowego powinien byćwyposażony w ,,kilofek sztygarski’’i ciągle informować pozostałych ratownikówo zlokalizowanych przeszkodachi sposobie ich ominięcia, a jeżelijest to możliwe powinien usuwać teprzeszkody.––należy przyjąć następujący sposóbporuszania się zastępu: począwszy oddrugiego ratownika każdy lewą dłoniątrzyma pokrywę aparatu poprzednika.––linki: asekuracyjna i linka wytyczającamuszą być po różnej stronie zastępuw przeciwnym razie dochodzi do ichsplątania.Zdj. 7. Przejście zastępu nr 2 przez tamy T – 3 iT- 4. Zastępca zastępowego w lewej ręce trzymalinę tj. „linię życia” rozłożoną przez zastęp nr1 .Zdj. 8. Ułożenie poszkodowanego ratownika na noszach.24

ROK XVIII Ratownictwo górnicze nr 70 NR 1/2013Nowy sprzęt na wyposażeniuratowników CSRG S.A.Dzięki dofinansowaniu, uzyskanemuz Narodowego Funduszu OchronyŚrodowiska i Gospodarki Wodnej, CentralnaStacja Ratownictwa GórniczegoS.A. w Bytomiu została doposażonaw zestaw najnowocześniejszych hydraulicznychoraz pneumatycznych narzędziratowniczych. Zakupione urządzeniaholenderskiej firmy Holmatro, przeznaczonezostały do działań ratownictwagórniczego zarówno dla zawodowegospecjalistycznego pogotowia CSRG S.A.w Bytomiu jak również dla OkręgowychStacji Ratownictwa Górniczego w Bytomiu,Jaworznie, Wodzisławiu Śląskimoraz Zabrzu. Nowy zakupiony sprzęt ratowniczypozwoli zarówno zawodowymratownikom górniczym CSRG S.A. jaki ratownikom górniczym dyżurującymna wszystkich OSRG podejmować skuteczniejszedziałania ratownicze, a takżeprzyczyni się do znacznego przyspieszeniaprowadzenia działań ratowniczych.Większa część pozyskanego sprzęturatowniczego zasilana jest poprzez ręcznei nożne pompy hydrauliczne o ciśnieniu720bar, pozostałe narzędzia zasilanesą w sposób pneumatyczny o ciśnieniuroboczym 8bar. W zależności od prowadzonejakcji ratowniczej możliwośćzastosowania sprzętu ratowniczegoo różnym zasilaniu zwiększy na pewnowielorakość prac wykonywanych przezratowników górniczych. Prace te polegająniejednokrotnie na usuwaniu skutkówzawałów i tąpnięć górotworu oraz na jaknajszybszym dotarciu i uwolnieniu osóbuwięzionych pod zawałem.Ze względu na fakt, iż wiele jednostekratownictwa technicznego w Polsce jaki na całym świecie posiada podobnykompatybilny sprzęt ratowniczy jakimdysponuje CSRG S.A., to w przypadkunp. wystąpienia katastrofy budowlanej,Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza CentralnejStacji Ratownictwa GórniczegoS.A. może w znaczy sposób pomócw prowadzeniu działań ratowniczych.mgr inż.Leszek KwiskaCSRG S.A. w BytomiuNa nowo zakupiony zestaw ratowniczysprzętu hydrauliczno-pneumatycznegoskładają się między innymi:––nożycorozpieracz CT 4150C (zdj.1)wraz z adaptorami oraz łańcuchamiciągnącymi,– – rozpieracz kolumnowy RA 4331C(zdj.2) oraz rozpieracz teleskopowy TR4340C (zdj.3) z zestawem akcesoriów,25

NR 1/2013 Ratownictwo górnicze nr 70 ROK XVIII––ręczne i nożne pompy hydrauliczne:HTT 1800UC (zdj.4), FTW 1800C(zdj.5) oraz HTW 1800C (zdj.6),––zestaw podnośników hydraulicznychHRK 10 U (zdj.7) wraz z osprzętem,––nożyce hydrauliczne CU 4035 C GP(zdj.8),––rozpornice hydrauliczne HS 1 L 5+ (zdj.9) oraz pneumatyczne AS 3L 5 + (zdj.10) wraz z przedłużkamii osprzętem.Zdjęcia - Holmatro Group, Delta Service s.j.26

606606606ROK XVIII Ratownictwo górnicze nr 70 NR 1/2013Manewry ratownictwawysokościowegoW dniach 3-5.10.2012 r. przeprowadzonezostały coroczne ćwiczeniagrup ratownictwa wysokościowegoPaństwowej Straży Pożarnej (PSP)z udziałem przedstawicieli wszystkichsłużb innych podmiotów współpracującychw tym zakresie z PSP.Tradycją ogólnopolskich manewrówratownictwa wysokościowego jestorganizowanie ich na różnorodnychobiektach zawsze z innym scenariuszem,dostosowanym do występującychlokalnie zagrożeń.Tym razem na miejsce ćwiczeń wybranoobiekty Cementowni KujawyLAFARGE w Bielawach k. Piechcinapowiat Żniński. Organizatorzymanewrów w 2012r to: KomendaGłówna Państwowej Straży Pożarnej,Komenda Wojewódzka PaństwowejStraży Pożarnej w Toruniu, KomendaPowiatowa Państwowej StrażyPożarnej w Żninie, StowarzyszenieSportu i Ochrony PrzeciwpożarowejKOPERNIK w Toruniu. Organizatorzyprzygotowali szczegółowyprogram przewidywanych działańi zaprosili do wspólnych ćwiczeńprzedstawicieli różnych instytucji.Do udziału w manewrach zgłosiłosię ponad 60 uczestników „ratownikówwysokościowych” posiadającychróżne dodatkowe kwalifikacjei umiejętności. Byli to przedstawicieległównie specjalistycznych grupPaństwowej Straży Pożarnej, orazi innych formacji: Policji, WojskaPolskiego, Biura Ochrony Rządu,Górskiego Ochotniczego PogotowiaRatunkowego, Straży Granicznej,Ochotniczej Straży Pożarnej, CentralnejStacji Ratownictwa GórniczegoS.A., stowarzyszeń i klubów,realizujących w głównym założeniuratownictwo wysokościowe. Uczestnicymanewrów mieli możliwość,poprzez strony internetowe KG PSPw Warszawie i KW PSP w Toruniu,odpowiednio wcześniej zapoznać sięz scenariuszami planowanych działańratowniczych oraz z wymaganymwyposażeniem w specjalistycznysprzęt alpinistyczny.mgr inż.Jan SytyOSRG WodzisławPrzebieg manewrów„Pałuki 2012”Pierwszy dzień to czas na dojazd uczestnikówz wszystkich zakątków polskii popołudniowe zajęcia seminaryjnew obiekcie szkoleniowym na terenieCementowni Kujawy LAFARGE. Gospodarzezapoznali uczestników z stosowanymiw cementowni dobrymi praktykamiw zakresie BHP i podali zasadypostępowania obowiązujące podczastrwania ćwiczeń.Wybrane tematy zaprezentowanei omówione w panelu seminaryjnym:1. „Szkolenia w PSP z zakresu ratownictwawysokościowego, organizacjai uzyskiwanie uprawnień”.Przedstawiciel PSP zaprezentowałorganizację cyklu szkoleniowegoprzyjętego w PSP dla ratownikówi instruktorów. Szkolenia te wyróżniająsię dbałością o systematycznośći szczegółowy podział wymagań dlauzyskiwania kolejnych kwalifikacji.DOWÓDZTWO SIŁ POWIETRZNYCHWYDZIAŁ RATOWNICTWA LOTNICZEGOPUNKTY DYŻUROWANIA SAR SIŁ ZBROJNYCHDarłowo Mi-14PSGdynia W-3RM Anakonda”Łęczyca Mi-8RLPruszcz Gdański Mi-2RL1. GPR Świdwin W-3RL/Mi - 2RL2. GPR Mińsk Mazowiecki W-3RL/Mi-2RL3. GPR Kraków Mi-8RL/Mi-2RLpromień działania śmigłowców Sił Powietrznychpromień działania śmigłowców Marynarki Wojennejpromień działania śmigłowców Wojsk LądowychPromień działania śmigłowców SAR:1) Mi-14PS – 300 km2) Mi-8RL – 200 km3) W-3RL – 200 km4) Mi-2RL – 150 kmUwaga!Śmigłowce SAR MW utrzymują stałe dyżury na lotniskach Darłowo i Gdynia przemiennie.Na lotnisku Pruszcz Gdański dyżur SAR jest ustanawiany na żądanie RCC Warszawa w czasie 24 godz.Pomeranian BayGer.E lb eO d e rNe isseBORNHOLMRønneBALTIC PUNKTY SEA DYŻUROWANIA ŚMIGŁOWCÓW SAR Z SZW-3RM RPGulf of GdanskLithuania- Babie DołyRussiaaGlobinoMi-14RMDarlowoGdyniPruszczGdanskiSuwalkiMi-2RLŚwidwinSzczawnoCzech RepublicDOWÓDZTWO SIŁ POWIETRZNYCHWYDZIAL RATOWNICTWA LOTNICZEGOMi-2RLNotecPoznan-W a rt a-ChojniceBydgoszczWroclawW is laRadzionkówBrzoskwinia-KrakówSlovakiaLipowiecW isl aMi-8RL/Mi-2RLPlewkiMinsk Maz.LeczycaWarszawaMi – 2RLŁęczyca Mi-8RL-RadomSandomierzB u gWysokaGlogowskaS a nN a re wRoskoszBelarusZamoscUkraine27

NR 1/2013 Ratownictwo górnicze nr 70 ROK XVIII2. „SAR (Serach And Rescue) - systemwojskowego ratownictwa lotniczegow Polsce”.Przedstawiciel sił powietrznych RPmjr pil. W.Wróblewski zaprezentowałorganizację i funkcjonowanie wojskowegoratownictwa lotniczego. Naniżej przedstawionych rysunkach pokazanajest lokalizacja dyżurującychjednostek ratowniczych z podaniemrodzajów posiadanych śmigłowcówi ich zasięgu. Wszystkie śmigłowceposiadają wyposażenie ratowniczei medyczne do transportu rannych.Możliwości transportowe dla poszczególnychśmigłowców są następujące:Foto: KW PSP Toruń––śmigłowiec W-3 transport 2 rannychw pozycji leżącej lub 6 w pozycjisiedzącej,––śmigłowiec Mi-8 transport 3 rannychw pozycji leżącej lub 12 w pozycjisiedzącej,––śmigłowiec Mi-2 RL transport 1rannego w pozycji leżącej lub 2w pozycji siedzącej.Jednostki wojskowego ratownictwalotniczego funkcjonują w ramachmiędzynarodowego systemuSAR. Uruchomienie do działań służbkoordynowane jest przez CentrumOperacji Lotniczych RCC Warszawa.3. „Metody ewakuacji osób z drzewz szczególnym uwzględnieniem wypadkówlotni, paralotni, motolotni”.Bardzo ciekawe doświadczenia z rzeczywistychakcji uwalniania pilotówi paralotniarzy którzy wylądowalina drzewach zaprezentował starszyinstruktor GOPR R.Głowacki.Instruktor który aktywnie uprawiaparalotniarstwo miał okazję uczestniczyćkilkunastokrotnie w akcjachuwalniania poszkodowanych z drzew.Jego wystąpienie poparte prezentacjąze zdjęciami okoliczności wypadków,wzbudziło szczególne zainteresowaniesłuchaczy.4. „Relacja z udziału grupy strażakówz OSP Ursus w międzynarodowychzawodach ratowników wysokościowychGRIMPDAY”. PrzedstawicielOSP zaprezentował foto-relację z zawodów,w których uczestniczyła grupamłodych pasjonatów (ratownikówwysokościowych) w zmaganiach grupspecjalistycznych z całego świata. Pomimo,iż był to pierwszy ich udziałw zawodach o skali światowej ze swoimwynikiem końcowym ulokowalisię w środku stawki. Pokazane zdjęciaprzekonały słuchaczy, że posiadanyw naszych służbach sprzęt ratowniczyi umiejętności spełniają wymaganiastandardów międzynarodowych.Na zakończenie dnia organizatorzypodzielili wszystkich uczestników na 6grup z wyznaczeniem dowódcy każdejgrupy, podali ustalone kanały łącznościradiowej oraz przedstawili sposób kierowaniadziałaniami planowanymi w dniunastępnym. Kryteriami przydziału ratownikówdo poszczególnych grup byłyposiadane kwalifikacje i specjalistyczneFoto: KW PSP Toruń28

ROK XVIII Ratownictwo górnicze nr 70 NR 1/2013Foto: KW PSP ToruńFoto: Jan Sytyumiejętności. Dobór ratowników w każdejgrupie zapewniał obecność instruktora,ratownika medycznego i ratownikówo różnych specjalizacjach. Przykładowow grupie z instruktorem ratownikiemgórniczym znajdował się instruktor ratownictwawysokościowego PSP, strażakratownik medyczny OSP, żołnierz byłyuczestnik misji w Afganistanie obecniepracujący w BOR, strażacy ratownicywysokościowi z różnych grup ratowniczo-poszukiwawczychPSP.Dzień drugi przeznaczony był w całościna działania praktyczne. Zadania zostałyrozdzielone w ramach obiektów, któreudostępniło kierownictwo LAFARGE.Teren naszpikowany obiektami, o różnejwielkości, wysokości (najwyższy obiekt120m), konstrukcji i przeznaczeniu, razemz pobliskim kamieniołomem stanowiłdoskonały poligon do przeprowadzeniaróżnorodnych zadań ratowniczychz wykorzystaniem sprzętu alpinistycznego.Zdjęcie nr 1 przedstawia widokcementowni z zaznaczonymi obiektamina których prowadzono działaniaratownicze.Podzieleni na zespoły ratownicy realizowaliłącznie 6 zaaranżowanych epizodów.Każda grupa ratowników musiaławykonać wszystkie zadania, wymieniającsię na stanowiskach po przekazaniuposzkodowanych służbie medycznej. Nakażdym obiekcie ćwiczebnym przebywałsędzia którego zadaniem było ocenianiedziałań ratowników. Oceniany byłczas, zastosowane techniki i rezultat, aprzede wszystkim: rozpoznanie sytuacji,identyfikacja zagrożeń, zabezpieczeniemiejsca pracy, dotarcie i dostępdo poszkodowanych, przygotowaniedrogi i sposobu ewakuacji, zapewnieniebezpieczeństwa sobie i ratowanym.Osobami oceniającymi byli instruktorzyratownictwa wysokościowego posiadającydługi staż i doświadczenie zdobytepodczas wcześniejszych edycji manewrówjak i podczas udziału w akcjach ratowniczych.Miłą niespodzianką był faktiż jednym z sędziów został mianowanynasz kolega Piotr Dziacko, obecnie posiadającystatus specjalisty PSP, który ażdo emerytury pełnił funkcję kierownikazastępów specjalistycznych CSRG S.A.do prac w wyrobiskach pionowych lubo dużym nachyleniu.Relacja z prac grupy w której uczestniczyłratownik wysokościowy CSRG S.A.Pierwsze zadanie otrzymane drogąradiową zadanie dotyczyło działańna najwyższym obiekcie cementownitj. ratowanie pracownika który spadłz wysokości ok.5m na skutek przepale-Foto: KW PSP Toruń29

NR 1/2013 Ratownictwo górnicze nr 70 ROK XVIIInia lin podczas prac konserwacyjnychna wieży wymiennika ciepła. Naszagrupa ratownicza dotarła klatką schodowąna poziom trzeciej kondygnacji,dalsze dojście schodami bezpośredniodo poszkodowanego było niemożliwegdyż organizatorzy założyli: sytuacjęschody w trakcie wymiany konstrukcjistalowej. Jedyny szybki sposób na dotarciedo poszkodowanego to wspinaczkapo konstrukcji stalowej z dolną asekuracjądo pomostu na którym leży ranny.Przekonuję dowódcę grupy, że pomimoiż jestem ratownikiem górniczymto od 30-stu lat uprawiam wspinaczkęw skałkach i górach więc jest to zadaniew sam raz dla mnie. Bez większychtrudności docieram do poszkodowane-Foto: KW PSP Toruńgo, wokół konstrukcja w czerwonychplamach jednak to nie krew a rozlanafarba. Poszkodowany jest nieprzytomnyale oddycha, okoliczności wskazują namożliwe urazy kręgosłupa więc asekurującz góry ściągam kolejnych ratownikówz noszami. Trzech ratownikówukłada i zabezpiecza poszkodowanegona noszach, pozostali szukają wygodnegosposobu na ich opuszczenie beznarażania rannego na uderzenia o konstrukcjęstalową. Obok nieczynnychschodów znajdujemy przestrzeń wolnąod konstrukcji i na zabudowanych linachopuszczamy w asyście ratownikanosze na poziom trzeci. Jednak to niewszystkie niespodzianki, organizatorzyprzewidzieli w scenariuszu wystąpieniepożaru na klatce schodowej. Koniecznajest zabudowa kolejnych stanowisk linowychdo ewakuacji poszkodowanegoi ratowników do podstawy wieży z dalaod zaognionej klatki schodowej. Z corazwiększym zgraniem (dziś rano widzieliśmysię pierwszy raz a już sprawniewspółpracujemy) budujemy stanowiskalinowe i sprawnie opuszczamy pułapkęna konstrukcji wieży. Podczas naszychdziałań sędzia notuje wszelkie uwagii spostrzeżenia które omawia z naszągrupą po zakończeniu zadania.Drugim zadaniem było udzielenie pomocyi ewakuacja pracowników uwięzionychna podporze pomostu taśmowego.Po rozpoznaniu sytuacji podjęliśmydecyzję o wejściu schodami na pomosti dotarciu do poszkodowanych z góry zapomocą dwóch niezależnych stanowiskdostępu linowego. Dwóch pierwszychratowników po dotarciu do poszkodowanychstwierdziło u jednego bardzopoważne obrażenia tj. pęknięcie podstawyczaszki, drugi poszkodowany doznałszoku i nie był w stanie samodzielnieużyć sprzętu do zjazdu z konstrukcji.Ratownicy rozpoczęli od zabezpieczeniaposzkodowanych przed ewentualnymupadkiem i przystąpili do udzielaniapierwszej pomocy ciężko rannemu,wymagało to akrobatycznych umiejętnościze względu na miejsce i rodzajurazu. Pozostali ratownicy w tym czasiewykonali stanowisko do opuszczanianoszy koszowych, które trzeci opuszczanyna linach ratownik dostarczył nakonstrukcję podpory. Po przygotowaniurannego do transportu w noszachkoszowych w asyście ratownika zostałon opuszczony do podstawy podporyi przekazany ratownikom medycznym(przyjazd karetki koordynowany drogąradiową z centrum dowodzenia). Drugiegoposzkodowanego opuszczono naziemię z wykorzystaniem jego osobistejuprzęży w asyście ratownika równieżprzekazując go zespołowi medycznemu.Trzecie zadanie wymagało ewakuacjipracownika, który zasłabł wykonując pracekonserwacyjne drabiny na zewnątrzkonstrukcji wysokiego silosu. Z informacjiuzyskanych od pracowników cementowniwynikało, że konserwator choruje naserce, co było prawdopodobną przyczynązasłabnięcia. Dowódca grupy dzieli nasna zespół, który podejdzie drabiną doposzkodowanego, zabezpieczy go przedmożliwym upadkiem i udzieli pierwszejpomocy oraz drugi zespół, który w tym30

ROK XVIII Ratownictwo górnicze nr 70 NR 1/2013czasie zbuduje stanowisko do kierunkowegoopuszczenia poszkodowanego naziemię. Również tym razem poszkodowanyszybko i bezpiecznie trafia w ręcezespołu medycznego.Nasza grupa zaś zostaje skierowanado kamieniołomu. Sekcja logistyki napodstawie poleceń centrum dowodzeniaprzewozi nas samochodem terenowymdo miejsca kolejnego zdarzenia.Problem dotyczy geologa, który wykorzystująctechniki alpinistyczne wykonywałwiercenia w górnych partiachściany kamieniołomu. Geolog przeznieostrożność stracił przyrząd zjazdowyi nie potrafi samodzielnie ewakuować sięz pionowej ściany. Jeden ratownik naszejgrupy podchodzi pod ścianę i zabezpieczadojście utrzymując kontakt z uwięzionymgeologiem, my udajemy się popozostawionych przez geologów linachporęczowych na górną krawędź kamieniołomu.Przygotowujemy stanowiskaratownicze do opuszczania na linachposzkodowanego w asyście ratownika.Występująca kruszyna powyżej wiszącegogeologa wymaga modyfikacji planui zastosowania liny kierunkowej, zapomocą której ratownik i ewakuowanyodciągani są od kruchej ściany. Jak zawszenasze działania obserwuje sędzia,tym razem zawieszony na równoległejlinie co pozwala mu wyłapać wszelkienieprawidłowości. Po wykonaniu zadaniasędzia omawia z nami zauważone nieprawidłowościi udziela informacji jakinne grupy wykonały to samo zadanie.Ledwie zdążyliśmy się posilić (ranokażdy ratownik otrzymał dzienną racjężywnościową w hermetycznym opakowaniu)a już otrzymujemy kolejne zadanie.Na przeciwległym stoku kamieniołomuw nieczynnej pochylni dwóch mężczyznnielegalnie rozpaliło ognisko, przy którymspożywali alkohol. W wyniku bójkijeden z mężczyzn spadł na półkę skalną,drugi z nich zawisł na krawędzi pochylni.Do poszkodowanych dostajemy sięschodząc pochylnią w dół, asekurującsię przyrządami na linach. Wiszącegona rękach z krawędzi urwiska wydostajemyz użyciem trójkąta do ewakuacji.Drugi poszkodowany odniósł poważneobrażenia i konieczne jest zatamowaniekrwotoku, opatrzenie złamania a następniezabezpieczenie na noszach i wydostanieponad krawędź pochylni. Na linachpracuje równolegle trzech ratowników,którzy rękami odciągają wyciągane noszeod ściany skalnej. Pozostaje tylkoprzetransportować poszkodowanych dodrogi dojazdowej gdzie oczekuje zespółmedyczny z karetką. Zanim zabierze nassamochód korzystamy z widoków na skałyi kolory jesieni gdzie w promieniach popołudniowegosłońca przyroda wraca nateren nieczynnej części kamieniołomu.W chwili odpoczynku rozkoszujemy sięsmakiem dojrzałych jabłek zerwanychz dziko rosnącego drzewka. Smakujątym bardziej, że skończyła się nam woda.W drodze z kamieniołomu do cementowniobserwujemy gwałtownepogorszenie pogody, nadciągają ciemnechmury i słychać odległe odgłosy burzy.Ostatnie przygotowane przez organizatorówzadanie musimy wykonać sprawnienie oglądając się na warunki pogodowe,gdyż na obiekcie kopuły silosu przebywająpozoranci. Scenariusz przewidywałokupację kopuły przez grupę ekologówktórzy w nocy weszli na obiekt i ranoFoto: KW PSP ToruńFoto: Piotr Dziackonie byli w stanie zejść o własnych siłachz powodu wyziębienia. Deszcz który towarzyszyłnaszym działaniom zwiększyłrealizm sytuacji bardziej niż przewidzielito organizatorzy. Na szczęście odgłosyburzy oddaliły się od miejsca naszychdziałań. Po wejściu naszej grupy na kopułęgłówną trudnością okazało się odszukaniepozorantów. Organizatorzy jakoniespodziankę przygotowali liny wokółkopuły na których zawieszeni byli pozorancilub worki z piaskiem, dodatkowojeden z pozorantów (na znak protestu)przypięty był łańcuchem do konstrukcjikopuły w miejscu niewidocznym z górnegopomostu.Podjęliśmy próby zjazdów promieniściewokół całej kopuły. W mojej liniizjazdu udało mi się znaleźć pozorantaprzykutego łańcuchem, przez łącznośćradiową poprosiłem o podpięcie do mojejliny nożyc do przecięcia łańcucha. Mo-31

NR 1/2013 Ratownictwo górnicze nr 70 ROK XVIIIkry ewakuowany pozorant wyglądał nawięcej niż szczęśliwego, wspólnie ślizgającsię po mokrej gładkiej powierzchnikopuły zjechaliśmy do jej podstawy.Jeszcze krótka rozmowa z sędzią o popełnionychbłędach i kończymy zajęciadrugiego dnia manewrów.Podczas trzeciego dnia manewrów realizowanozadania praktyczne z udziałemśmigłowców, należących do SiłZbrojnych i Policji. Zadania dla zespołówprowadzone były na terenie leśnymi w obrębie lądowiska. Podobnie jakw dzień poprzedni, działania ratowniczezakładały ewakuację poszkodowanychw tym przypadku z drzew. Scenariuszzakładał udzielanie pomocy ofiaromwypadków paralotniarzy i pilotów lotniczy motolotni, którzy awaryjnie wylądowalina drzewach. Ratownicy posiadającyprzeszkolenie śmigłowcowe32Foto: KW PSP Toruńćwiczyli naprowadzanie śmigłowcówna lądowisko. Posiadający kwalifikacjedo desantu z pokładu śmigłowca ćwiczylizjazdy na linie np. na dach wozubojowego (symulacja dachu budynku).Jako, że ratownicy górniczy nie posiadajążadnych przeszkoleń w tym zakresiewcieliłem się w rolę obserwatora.PodsumowaniePodczas manewrów w mojej grupieratowniczej działaliśmy jakbyśmy pracowaliw jednej drużynie od lat. Takdobre zrozumienie pomiędzy ratownikamiz różnych jednostek to efektstandaryzacji szkoleń. Wiele lat temu(w górnictwie początek to rok 1969)gdy powstawały pierwsze grupy specjalistycznewysokościowego ratownictwaprzemysłowego to instruktorzy GOPR(Górskie ochotnicze Pogotowie Ratunkowe)i PZA (Polskiego Związku Alpinizmu)ustanawiali standardy szkoleń.Poprzez kontakty z ratownikami z krajówalpejskich instruktorzy GOPR systematyczniewprowadzali nowości sprzętowei aktualizowali procedury ratownicze.System szkoleń funkcjonujący w PSP jestwynikiem zaadaptowania tych proceduri ciągłego ich doskonalenia w ścisłejwspółpracy z instruktorami pozostałychsłużb zajmujących się ratownictwemwysokościowym. Ratownicy wszystkichsłużb używają podobnego sprzętualpinistycznego, posługują się tymsamym nazewnictwem i przestrzegająidentycznych procedur.Manewry oceniam jako bardzo udane– organizatorzy ustanawiają po razkolejny wysoki standard i pokazują naefektywny sposób prowadzenia grupowychszkoleń synchronizujących działaniawielu służb w kraju zajmujących sięratownictwem wysokościowym.Do ratownictwa górniczego możemywykorzystać:––wybrany przez PSP kierunek zmianw szkoleniach, tj. opracowanie realistycznychscenariuszy ćwiczeń, przygotowanielogistyczne i nowoczesnewyposażenie techniczne podczas ćwiczeńi przede wszystkim prowadzeniedziałań praktycznych na obiektachprzemysłowych (nie tylko w komorachćwiczeń) z użyciem łączności,zaplecza logistyki,––przebieg manewrów, jako wzór logistycznegourządzenia poligonu ćwiczeń,––sposób kontroli przebiegu szkoleniai doskonalenia umiejętności tj. obserwacjaz bliska wszystkich działańi omawianie zauważonych błędówprzez sędziów – instruktorów z dużymdoświadczeniem praktycznym.Organizatorzy i gospodarze terenu –KW PSP w Toruniu i KP PSP w Żniniedały przykład perfekcyjnie przygotowaneji przeprowadzonej operacji w zakresieszkolenia grup specjalistycznych. Odwielu lat Państwowa Straż Pożarna, jakoformacja o różnorodnych dziś specjalnościach,stara się dbać o doświadczeniai umiejętności ratowników, szkolącsię w gronie wyspecjalizowanych służb.Z ramienia Komendy Głównej PSP manewrynadzorowali mł. bryg. MariuszFeltynowski i st. bryg. Marian Sochackiz Krajowego Centrum Koordynacji Ratownictwai Ochrony Ludności. DziękujęKierownictwu PSP za zaproszeniez nadzieją na dalszą owocną współpracęw przyszłości.

CENTRALNA STACJA RATOWNIICTWA GÓRNIICZEGO S. .A..W BYTOMIIURedakcja kwartalnika „Ratownictwo Górnicze” oferuje miejscena łamach czasopisma na reklamy i artykuły sponsorowane, w których Państwo możeciezaprezentować swoją firmę lub produkty firmy.Reklamy i artykuły mogą być zamieszczane doraźnie wg zlecenia lub systemowo w oparciuo zawartą umowę.1. Reklama kolorowa -wkładka( 1 strona – format A-4, pełny kolor, papier kredowy - 1.200,00 PLN + 23% VAT2. Reklama kolorowa – 3 strona okładki( 1 strona – format A-4, pełny kolor, papier kredowy - 1200,00 PLN + 23% VAT3. Artykuł reklamowy( 1 strona - format A-4, czarno-biały, papier offsetowy – 70g) - 1.000,00 PLN + 23% VATMateriały reklamowe prosimy przesyłać na CD wraz z zleceniem na reklamę. Zleceniedoraźne proszę wypisać w oparciu o w/w cennik i podać, w którym numerze kwartalnika mabyć zamieszczony materiał. W przypadku zamiaru zamieszczania reklam systemowo prosimyo kontakt na e-mail: pa@csrg.bytom.pl lub tel. 3880-419 w godz. 7-15Redakcja

CentralnaStacjaRatownictwaGórniczego S.A.ul. Chorzowska 2541 – 902 Bytomtel. 32 282 – 25 – 25fax. 32 282 – 26 – 81e-mail:info@csrg.bytom.plhttp://www.csrg.bytom.pl