cytując historię spójna wizja szacunek do ... - Świat Architektury
cytując historię spójna wizja szacunek do ... - Świat Architektury
cytując historię spójna wizja szacunek do ... - Świat Architektury
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1 (31) / 2013<br />
ISSN: 2081-6413<br />
CYTUJĄC HISTORIĘ<br />
Przebu<strong>do</strong>wa Centrum Kultury<br />
Zamek w Poznaniu<br />
SPÓJNA WIZJA<br />
Baltic Business Park w Szczecinie<br />
SZACUNEK DO PRZESZŁOŚCI<br />
Heritage Gates we Wrocławiu
Czy jako architekt potrafię zaprojektować także to, co tworzy prawdziwą<br />
atmosferę architektury, tę jedyną w swoim rodzaju gęstość i nastrój,<br />
to poczucie obecności, <strong>do</strong>brostanu, zgodności, piękna? Czy można<br />
zaprojektować coś, co w określonej chwili tworzy magię realności,<br />
którą zauroczony przeżywam coś i <strong>do</strong>świadczam czegoś,<br />
czego w takiej postaci inaczej nigdy bym nie przeżył?<br />
Peter Zumthor<br />
Jeszcze nigdy w historii architektury nie spotykały się tak wyraźnie sztuka z techniką i nauką.<br />
Możliwości kreacji rozszerza i coraz bardziej przyspiesza dynamicznie rozwijająca się technologia.<br />
Obserwujemy eksplozję komputerowych u<strong>do</strong>godnień, wykorzystywanych w tworzeniu formy<br />
i konstrukcji. Komputery pozwalają szybko sprawdzić koncepcję, wykonać projekt w wielu<br />
wariantach, obliczyć konstrukcję, ocenić, czy zaprojektowana forma będzie stabilna i odporna na<br />
różne czynniki. Inwestorzy, kierowani potrzebą oryginalności, poszukują nowatorskiej, a czasem<br />
nawet szokującej rozwiązaniami estetyki, stawiając architektom nowe wyzwania. Komputery<br />
pozwalają dziś projektować obiekty, których wcześniej zaprojektować by się nie dało, i modelować<br />
cyfrowo bu<strong>do</strong>wle, których konstrukcji raczej nikt nie obliczyłby samodzielnie. Co możliwe jest dziś,<br />
jeszcze kilka lat temu było snem. Zaprzęgnięcie informatyki <strong>do</strong> projektowania zaowocowało tym,<br />
USZCZELNIANIE I RENOWACJA BUDYNKÓW<br />
NAPRAWA BETONU<br />
SYSTEMY DO RENOWACJI ELEWACJI<br />
I POWOKI BARWNE<br />
POSADZKI PRZEMYSOWE - RENOWACJA<br />
I POWOKI OCHRONNE<br />
OCHRONA I RENOWACJA DREWNA<br />
LAZURY I FARBY DO DREWNA<br />
LAKIERY I BEJCE<br />
że dzisiaj mówi się już nawet o tzw. architekturze komutacyjnej – takiej, w której główną rolę<br />
odgrywa komputer, a funkcja architekta sprowadza się tylko <strong>do</strong> stworzenia wstępnej koncepcji<br />
i obrania parametru czy kształtu. Służą <strong>do</strong> tego wyspecjalizowane programy. Tego najnowszego<br />
trendu naucza się w renomowanych szkołach architektury, takich jak Architectural Association<br />
w Londynie czy Institute for Advanced Architecture of Catalonia w Barcelonie. Jest praktykowany<br />
w uznanych architektonicznych biurach światowych: Zaha Hadid Architects, Arup, Grimshaw<br />
Architects, PTW Architects, Gehry Partners czy Aedas.<br />
Nowoczesne technologie informatyczne są pomocne w pracy, ale czy nie zabiją architektury?<br />
Czy być jak Peter Zumthor i myśleć architekturą, odkrywać namacalną i zmysłową jakość przestrzeni,<br />
czy jak celebryci i projektować kolejne gmachy z prędkością karabinu maszynowego? Miejmy<br />
nadzieję, że kształceni dziś architekci nie zapomną o tym, że architektura to przede wszystkim<br />
myśl, rysunek i wyzwanie.<br />
W imieniu redakcji „świata architektury”<br />
życzę Państwu szczęśliwego, pełnego sukcesów 2013 roku<br />
oraz zapraszam <strong>do</strong> lektury<br />
IMPREGNATY<br />
Remmers Polska Sp. z o.o. • ul. Sowia 8 • 62-080 Tarnowo Podgórne • Tel.: 061/816 81 00 • Fax: 061/816 81 11<br />
www.remmers.pl<br />
3
Autorem projektu jest Grupa Projektowo-Inwestycyjna BASS sp. z o.o.<br />
KOMFORT<br />
NAD MORZEM<br />
BCB Business Park został oddany <strong>do</strong> użytku<br />
latem zeszłego roku. To pierwszy z pięciu<br />
biurowców, które utworzą najnowocześniejszy<br />
tego typu kompleks w Trójmieście. Atutem<br />
gdańskiej realizacji jest nie tylko bliskie sąsiedztwo<br />
Portu Lotniczego im. Lecha Wałęsy,<br />
ale również nietuzinkowa architektura. Czterokondygnacyjny<br />
budynek zaprojektowano<br />
na rzucie w kształcie litery H.<br />
Projektowanie powierzchni biurowych pod<br />
wynajem wymaga od inwestora i architekta<br />
zastosowania takich rozwiązań, które stworzą<br />
najemcy jak najlepsze warunki <strong>do</strong> efektywnej<br />
pracy. Istotnym elementem jest odpowiedni<br />
<strong>do</strong>bór profili okiennych, przeszkleń, sufitów<br />
podwieszanych czy oświetlenia.<br />
W BCB Business Park na kurtynowych<br />
fasadach zamontowane zostały aluminiowe<br />
panele – z wi<strong>do</strong>cznymi szprosami i bez.<br />
Natomiast od strony lotniska zastosowano<br />
specjalne szklenie, które ogranicza przenikalność<br />
promieniowania słonecznego, a przede<br />
wszystkim skutecznie tłumi hałas. Uchylne<br />
okna z żaluzjami wprowadzono w bocznych<br />
ścianach. Strefę relaksu stanowi oświetlona<br />
alejka; użytkownicy mogą także podziwiać<br />
basen estetyczny przy jednym ze skrzydeł<br />
budynku oraz zielone dachy z roślinnością.<br />
Dbałość <strong>do</strong>strzegalna jest również w <strong>do</strong>borze<br />
stolarki drzwiowej, którą wkomponowano<br />
harmonijnie w design całości. W trójmiejskiej<br />
realizacji wykorzystano stolarkę<br />
z oferty Porta KMI Poland. Części wspólne<br />
www.portacad.eu<br />
niemal w całości wyposażono w model nych użyto natomiast stolarki o odporności<br />
Nova Natura. Płaskie przylgowe drzwi posiadają<br />
ogniowej EI 60. Rozwiązanie to stanowi<br />
naturalną okleinę z grupy select <strong>do</strong>skonałą ochronę od ognia oraz szczegól-<br />
w kolorze Czereśnia Amerykańska lub Wenge<br />
nie niebezpiecznego zjawiska zaczadzenia.<br />
Select. Okleiny te wyróżniają się dużą Rama skrzydła została wykonana z klejonki<br />
powtarzalnością rysunku usłojenia i kolorem drewna iglastego i <strong>do</strong>datkowo wyposażona<br />
wybarwienia. Skrzydła wykonane w tego w uszczelkę puchnącą.<br />
rodzaju pokryciu spełniają najwyższe normy Poza wyżej wymienionymi modelami<br />
jakościowe, odpowiadające najbardziej w gdańskim biurowcu użyto, m.in. w salach<br />
wymagającym klientom. Do wydzielenia konferencyjnych, drzwi jedno- i dwuskrzydłowych<br />
strefy biurowej od ciągów komunikacyj-<br />
w klasie akustycznej Rw = 32 dB.<br />
Wszystkie pytania <strong>do</strong>tyczące oferty niestandar<strong>do</strong>wej prosimy<br />
kierować <strong>do</strong> Działu Kontraktów: tel. (+48) 58 67 78 140<br />
e-mail: kontrakt@porta.com.pl
W numerze:<br />
12<br />
Fot. Joanna Wysocka<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
50<br />
WYDARZENIA 8<br />
MASZYNA BIUROWA 50<br />
Aquarius Business House we Wrocławiu<br />
NOWOŚCI PRODUKTOWE 9<br />
Z KSIĄŻKĄ NA SKALE 62<br />
Biblioteka UJK w Kielcach<br />
PROJEKT Z OKŁADKI<br />
SPÓJNA WIZJA 72<br />
Baltic Business Park w Szczecinie<br />
CYTUJĄC HISTORIĘ<br />
Przebu<strong>do</strong>wa Centrum Kultury Zamek w Poznaniu 12<br />
HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ<br />
REALIZACJE W POLSCE<br />
LUCIDUS ORDO 24<br />
Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka w Katowicach<br />
24<br />
Fot. Tomasz Zakrzewski<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
72<br />
Z „ŻEBRA” POPRZEDNIKA 84<br />
Dworzec PKP w Katowicach<br />
SZACUNEK DO PRZESZŁOŚCI 94<br />
Heritage Gates we Wrocławiu<br />
TERMY JAKUBA 36<br />
Aquapark w Oławie<br />
36<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
94<br />
6 7
Wydarzenia<br />
Nowości produktowe<br />
Energooszczędny dworek<br />
Wrocławskie murale<br />
Twórcy akcji WrOpenUp pragną uczynić Wrocław miastem<br />
prawdziwie europejskim i w pełni akceptującym wielokulturowość,<br />
a także dbającym zarówno o społeczność lokalną, jak<br />
i gości. Jedną z ostatnich inicjatyw było przygotowanie murali<br />
w kilku atrakcyjnych miejscach Wrocławia. Projekt wsparła<br />
firma Baumit, która przekazała farby niezbędne <strong>do</strong> wykonania<br />
muralu. Odcienie farb zostały wybrane z palety kolorów tynków<br />
i farb elewacyjnych Baumit Life.<br />
Street art już na <strong>do</strong>bre wpisał się w krajobraz Wrocławia.<br />
Z każdym rokiem przybywa kilka kolejnych murali, które z<strong>do</strong>bią<br />
i przekazują ważne dla obserwatorów wartości. Pod koniec<br />
listopada powstał nowy obraz, który jest elementem kampanii<br />
społecznej WrOpenUp. Został stworzony na budynku przy<br />
ul. Kościuszki 76 tuż obok charakterystycznego trzonolinowca.<br />
Autorem projektu muralu jest wrocławski artysta Tomasz Jakub<br />
Sysło. Tematem przewodnim dzieła jest promocja akceptacji<br />
i otwartości wobec kulturowych odmienności we Wrocławiu.<br />
Malowidło jest ra<strong>do</strong>sne, niezwykle pozytywne i pełne kolorów.<br />
Kolejne dzieło ma powstać przy ul. Sienkiewicza 38 już na<br />
wiosnę 2013 roku.<br />
www.baumit.com<br />
W Starej Gorzelni w okolicach Częstochowy powstaje pierwszy<br />
w Polsce energooszczędny dworek. Obiekt jest bu<strong>do</strong>wany rzystania z konwencjonalnych źródeł zasilania. Łatwe w obsłudze<br />
proste i pozwala w znacznym stopniu ograniczyć konieczność ko-<br />
w technologii firmy ArtHauss, która pokazuje, jak w prosty sposób baterie słoneczne zapewniają ilość prądu wystarczającą <strong>do</strong> utrzymania<br />
stałego oświetlenia i funkcjonowania <strong>do</strong>mowych sprzętów<br />
można połączyć urodę i prostotę architektury sprzed kilku wieków<br />
z innowacyjnymi, przyjaznymi śro<strong>do</strong>wisku rozwiązaniami. AGD i RTV. W oparciu o pobraną bezpośrednio z otoczenia energię<br />
Rezydencja jest parterową willą o powierzchni mieszkalnej funkcjonuje również pompa ciepła.<br />
190 m². Pomieszczeniem zapraszającym gości <strong>do</strong> wnętrza dworku<br />
www.arthauss.pl<br />
jest sień, <strong>do</strong> której prowadzi niezwykle gustowny portyk. Sercem<br />
<strong>do</strong>mu jest przestronny, ponad 60-metrowy salon, z którego można<br />
wyjść <strong>do</strong> ogrodu. Uzupełnieniem powierzchni mieszkaniowej jest<br />
półotwarta kuchnia, garderoba, a także pralnia z kotłownią. Integralną<br />
częścią budynku jest dwustanowiskowy garaż, z którego<br />
można przejść <strong>do</strong> części mieszkalnej.<br />
System wentylacji z rekuperacją wykorzystany przez firmę<br />
ArtHauss umożliwia <strong>do</strong>prowadzenie świeżego powietrza z zewnątrz<br />
oraz odprowadzenie powietrza zużytego, przy jednoczesnym<br />
odzyskaniu energii cieplnej. Taka cyrkulacja możliwa jest dzięki<br />
metodzie rekuperacji, która polega na ogrzaniu powietrza chłodniejszego<br />
powietrzem cieplejszym, pozyskanym z pomieszczeń.<br />
Drugim rozwiązaniem podnoszącym walory energetyczne budynku<br />
są panele fotowoltaiczne, dzięki którym pozyskiwanie energii jest<br />
Relaks w wannie<br />
Ekskluzywne hotele na całym świecie<br />
kuszą klientów luksusowymi strefami wellness.<br />
Wanny marki Kaldewei <strong>do</strong>pasowują się<br />
<strong>do</strong> atmosfery odprężenia. W wystroju wnętrza<br />
łazienek w apartamentach VIP hotelu<br />
Marina Bay Sands w Singapurze <strong>do</strong>minują<br />
wymieszane akcenty europejskie i azjatyckie.<br />
Centralnym elementem tych pomieszczeń<br />
jest usytuowana w obu<strong>do</strong>wie wykonanej<br />
z kamiennych płyt wanna Mega Duo Oval<br />
z systemem hydromasażu Kaldewei. Jej<br />
ergonomiczny, miękki kształt <strong>do</strong>skonale<br />
wtapia się w stylowe wnętrze łazienki.<br />
www.kaldewei.pl<br />
Chill out w pracy<br />
Meble miękkie <strong>do</strong> strefy chill out<br />
to najnowsza propozycja Fabryki Mebli<br />
Biurowych MDD. Podstawowymi<br />
założeniami ich projektu były zręczny<br />
design, wygoda użytkowania i kolorystyka,<br />
która <strong>do</strong>da energii oraz będzie<br />
sprzyjać odprężeniu. Poszczególne m o-<br />
duły pozwalają na <strong>do</strong>wolne skomponowanie<br />
chill outu i <strong>do</strong>stosowanie go <strong>do</strong><br />
własnych potrzeb. Dzięki temu w biurze<br />
można stworzyć namiastkę <strong>do</strong>mu,<br />
miejsce relaksu dla pracowników.<br />
www.mdd.pl<br />
Elegancja i przestrzeń<br />
Firma Egger, producent paneli laminowanych,<br />
wprowadziła <strong>do</strong> swojej oferty nową<br />
kolekcję podłóg – Floorline Superior. Linia<br />
ta wyróżnia się nietypowym rozmiarem<br />
oraz dekorami w naturalnych odcieniach,<br />
w większości inspirowanymi wzorem dębu.<br />
Występują one w kilku naturalnych wybarwieniach.<br />
W rozmiarze „large” panele<br />
są szersze niż standar<strong>do</strong>we, najczęściej<br />
spotykane na polskim rynku, co powoduje,<br />
że wyglądają jak szerokie deski, optycznie<br />
powiększając wnętrze oraz nadając mu w pomieszczeniach <strong>do</strong>mowych o wysokim<br />
szyku. Panele posiadają klasę ścieralności stopniu użytkowania, jak i budynkach użytku<br />
AC4, można je zatem montować zarówno publicznego o średnim natężeniu ruchu.<br />
www.egger.com<br />
Oszczędność wody<br />
Szyby Pilkington Activ pozwalają utrzymać<br />
okna w czystości bez konieczności<br />
częstego mycia. Jest to możliwe dzięki<br />
właściwościom powłoki samoczyszczącej<br />
naniesionej na zewnętrzną powierzchnię<br />
szkła. Powłoka działa na dwa sposoby. Dzięki<br />
właściwościom fotokatalitycznym pod<br />
wpływem promieniowania ultrafioletowego<br />
rozkładane są zanieczyszczenia organiczne.<br />
Z kolei właściwości hydrofilowe sprawiają, że<br />
woda spływa równomiernie po powierzchni<br />
szyby, spłukując zanieczyszczenia i nie pozostawiając<br />
po sobie nieestetycznych zacieków.<br />
www.pilkington.pl<br />
Terminal WC<br />
TECElux łączy cechy innowacyjnego<br />
urządzenia sanitarnego i estetycznej wystarczy lekko <strong>do</strong>tknąć przycisku. Optydzenia.<br />
W celu uruchomienia spłukiwania<br />
oz<strong>do</strong>by w łazience. Rozwiązanie składa malne oświetlenie spłuczki zapewniają diody<br />
LED. Atutem terminalu jest też system<br />
się z dwóch części szklanych, idealnie<br />
<strong>do</strong>pasowanych <strong>do</strong> powierzchni ściany. oczyszczania powietrza.<br />
Stanowi to też barierę oddzielającą użytkownika<br />
od technicznego wyposażenia<br />
terminalu. Bezproblemowy <strong>do</strong>stęp <strong>do</strong><br />
spłuczki zapewnia duży otwór rewizyjny.<br />
Z szeregu użytecznych funkcji możemy<br />
wyróżnić elektroniczną spłuczkę wyposażoną<br />
w czujnik ruchu, który uaktywnia<br />
się (zapala się podświetlanie przycisków)<br />
w momencie zbliżenia się osoby <strong>do</strong> urzą-<br />
www.tece.pl<br />
8 9
Nowości produktowe<br />
Nowości produktowe<br />
Biokominki na bioetanol<br />
Siedziska z butiku<br />
Heras uGate<br />
System ścian działowych<br />
Unikalne dekoracyjne kominki na bioetanol<br />
Planika łączą ciepło naturalnego<br />
ognia ze współc zesnym wzornictwem.<br />
Różnorodność łatwych w użyciu manualnych<br />
wkładów pozwala wprowadzić ogień<br />
<strong>do</strong> każdego rodzaju wnętrza. Wszystkie<br />
produkty są sterowane za pomocą pilota<br />
i mogą zostać zintegrowane z systemem<br />
inteligentnego <strong>do</strong>mu. Niektóre modele<br />
o długiej linii ognia mogą być wykonane<br />
pod wymiar. Produkty z linii Out<strong>do</strong>or są<br />
odporne na warunki pogo<strong>do</strong>we. Palenisko<br />
Commerce zatrzymuje paliwo w środku<br />
nawet w przypadku przewrócenia urządzenia,<br />
co czyni biokominki bezpiecznymi.<br />
Pufy i fotele, kanapy oraz ławy mogą<br />
być nie tylko wygodnym, ale i stylowym<br />
meblem. Oryginalna kolekcja Happy Barok<br />
jest <strong>do</strong>stępna w butiku Trendsetterka.com.<br />
Fotel Dandys to produkt utrzymany w klubowym<br />
stylu. Jego tapicerka została wykonana<br />
z najwyższej jakości naturalnego aksamitu.<br />
Mebel będzie się pięknie prezentował w nowoczesnym<br />
wnętrzu sypialni bądź salonu.<br />
Z kolei fotel Brodway (na zdj.) wniesie <strong>do</strong><br />
wnętrza odrobinę wielkomiejskiego szyku – klasyczna forma drewnianych nóżek utrzymana<br />
została bowiem w stylu ludwikowskim.<br />
i elegancji. Czarno-białe nadruki na tapicerce<br />
przywodzą na myśl ulice Manhattanu. Oba produkty sprzedawane są w komplecie<br />
Projekt łączy tradycję z nowoczesnością z oz<strong>do</strong>bną poduszką.<br />
www.trendsetterka.com<br />
Samonośna brama przesuwna Heras<br />
uGate ma światło wjazdu od 7 <strong>do</strong> 12 m, ale<br />
w przypadku wariantu podwójnego możliwe<br />
jest bezproblemowe zamknięcie wjazdów<br />
<strong>do</strong> szerokości 24 m. Brama jest <strong>do</strong>stępna<br />
w wysokościach 1,50/1,80/2,00/2,50 m. Jej<br />
mocna i samonośna konstrukcja jest prawie<br />
w całości wykonana z aluminium, dzięki<br />
czemu jest lekka i może być bez problemu<br />
obsługiwana ręcznie. Produkt jest <strong>do</strong>stępny<br />
w trzech wersjach wykonania: Heracles,<br />
Atlas i Athos oraz w standar<strong>do</strong>wych powłokach<br />
w kolorach czarnym i zielonym<br />
jodłowym. Pozostałe kolory <strong>do</strong>stępne są<br />
na życzenie.<br />
String2 to najnowszy system ścianek<br />
działowych Maars. Ścianki szklone typu<br />
flush nie posiadają wi<strong>do</strong>cznych ram okiennych,<br />
a miejsca połączeń poszczególnych<br />
elementów są niemal niewi<strong>do</strong>czne. Ścianki<br />
mają unikalną konstrukcję wykorzystującą<br />
zasadę „click-in” – bez konieczności używania<br />
wkrętów. Elementy wi<strong>do</strong>czne są<br />
wykonane ze stali lakierowanej proszkowo,<br />
a konstrukcja wewnętrzna – ze stali nele, tzw. ścianki le<strong>do</strong>we, gdzie w ramach<br />
stalowa. Dostępne są również szklane pa-<br />
ocynkowanej. W systemie możliwe jest montowane są diody świecące różnymi<br />
zastosowanie modułów pełnych – mogą kolorami. Wprowadzono możliwość montażu<br />
szkła matowego, które pod wpływem<br />
być wykonane z takich materiałów jak płyta<br />
wiórowa, laminowana, fornirowana, przepływającego prądu staje się przezierne.<br />
www.maars.pl<br />
Ultranowoczesny pilot<br />
Kostka brukowa na zimę<br />
www.planikafires.pl<br />
Nowa Generacja Velux<br />
Jednym z elementów ThermoTechnology<br />
jest polistyren ekspan<strong>do</strong>wany wbu<strong>do</strong>wany<br />
w skrzydło i ościeżnicę okna, który<br />
wpłynął na obniżenie współczynnika przenikania<br />
ciepła Uw <strong>do</strong> 1,2 W/m 2 K, czyli o 14%<br />
w stosunku <strong>do</strong> obecnie oferowanych modeli.<br />
Udało się zwiększyć powierzchnię szyby<br />
nawet o 10%, zachowując te same wymiary<br />
zewnętrzne okna. Oznacza to węższe profile<br />
okienne i większą taflę szkła, a także unowocześnioną<br />
konstrukcję klapy wentylacyjnej,<br />
która mimo że jest mniejsza, oferuje taki<br />
sam poziom wentylacji. Nowa Generacja<br />
Velux wejdzie na rynek wiosną 2013 roku.<br />
www.velux.pl<br />
Firma Normstahl Entrematic przygotowała również oświetleniem podjazdu czy też systemem<br />
alarmowym. Pilot jest kompatybilny ze<br />
ofertę wyposażenia <strong>do</strong>datkowego podnoszącego<br />
komfort działania oraz zwiększającego<br />
ochronę samochodu i mienia. Takim Entrematic, co pozwala oszczędzić czas po-<br />
wszystkimi urządzeniami z rodziny Normstahl<br />
produktem jest m.in. pilot odpowiedzialny święcony na programowanie poszczególnych<br />
za bezproblemowe otwieranie bramy bez elementów automatyki garażowej.<br />
wychodzenia z samochodu. Współpracuje on<br />
z automatyką z serii Magic, a jego zaletą jest<br />
duży zasięg działania – <strong>do</strong> 50 m – co pozwala<br />
skrócić czas oczekiwania na otwarcie bramy.<br />
Sygnał z nadajnika daje możliwość takiego<br />
zaprogramowania pilota, aby sterować nim<br />
nie tylko bramą garażową lub wjaz<strong>do</strong>wą, ale<br />
www.normstahl.com<br />
Niepalne płyty laminowane<br />
Pfleiderer oferuje produkt dedykowany<br />
wnętrzom publicznym – płytę laminowaną<br />
niezapalną, która stanowi idealny materiał <strong>do</strong><br />
wykorzystania w obiektach o podwyższonych<br />
wymaganiach ochrony przeciwpożarowej:<br />
hotelach, szpitalach, centrach handlowych<br />
czy kinach. Dopasowanie <strong>do</strong> określonego<br />
wnętrza ułatwia szeroka gama dekorów –<br />
około 80. Płytę Pyroex łatwo połączyć z innymi<br />
materiałami, takimi jak zwykłe płyty<br />
laminowane, laminaty HPL czy blaty. Jej<br />
powierzchnie mogą być gładkie lub strukturowane,<br />
jedno- lub obustronnie. Produkowana<br />
jest w grubościach 18 i 22 mm.<br />
www.pfleiderer.pl<br />
www.heras.com<br />
Boczna brama segmentowa<br />
Firma Hörmann oferuje bramę segmentową<br />
HST otwieraną na bok. Ta innowacyjna<br />
konstrukcja jest idealna, gdy ze<br />
względów architektonicznych (nachylenie<br />
dachu, prowadzone instalacje) brama nie<br />
może chować się lub być mocowana pod<br />
stropem. Jest też <strong>do</strong>brym rozwiązaniem,<br />
gdy chcemy zachować wolne miejsce<br />
pod sufitem. Brama nadaje się <strong>do</strong> garaży<br />
o niskim nadprożu. Otwierając ją tylko na<br />
niewielką szerokość, szybko <strong>do</strong>staniemy<br />
się <strong>do</strong> środka. HST jest oferowana w trzech<br />
rodzajach powierzchni: Woodgrain, Silkgrain<br />
i w drewnopo<strong>do</strong>bnej okleinie Decograin.<br />
www.hormann.pl<br />
Dobry jakościowo materiał powinien cechować<br />
się jak najmniejszym współczynnikiem<br />
nasiąkliwości, nie większym niż 6%. W przypadku<br />
produktów marki Polbruk podatność<br />
na wchłanianie wody nie przekracza 5% masy<br />
kostki. Według przyjętych norm ilość złuszczonego<br />
materiału nie może przekroczyć więcej<br />
niż 1 kg/m 2 . Współczynnik mrozoodporności<br />
rozwiązań Polbruk nie przekracza 0,2 kg/m 2 .<br />
Najlepiej wybierać kostkę o chropowatej powierzchni,<br />
którą charakteryzuje znacznie większa<br />
przyczepność, np. Polbruk Napoli, Polbruk<br />
City, Polbruk Avanti czy Polbruk Beganit.<br />
www.polbruk.pl<br />
Renowacja konstrukcji betonowych<br />
Konstrukcje żelbetowe mogą w wyniku BS 220 Zaprawa naprawcza <strong>do</strong> betonu,<br />
wieloletniego użytkowania ulec uszkodzeniom<br />
mechanicznym, innym zniszczeniom farba ochronna <strong>do</strong> betonu.<br />
BS 230 Szpachla <strong>do</strong> betonu oraz BS 310<br />
eksploatacyjnym oraz karbonatyzacji, czyli<br />
tzw. degradacji chemicznej, która pozbawia<br />
beton właściwości ochronnych<br />
wobec stali. Jeśli uszkodzenia mają jedynie<br />
charakter powierzchniowy, a stan<br />
techniczny całej konstrukcji jest <strong>do</strong>bry,<br />
można <strong>do</strong>konać renowacji przy pomocy<br />
systemu napraw konstrukcji betonowych<br />
firmy quick-mix. W jego skład wchodzą<br />
następujące produkty: BS 210 Mineralna<br />
warstwa sczepna, powłoka antykorozyjna,<br />
www.quick-mix.pl<br />
10 11
PROJEKT Z OKŁADKI<br />
CYTUJĄC<br />
HISTORIĘ<br />
Przebu<strong>do</strong>wa Centrum Kultury<br />
Zamek w Poznaniu<br />
Fot. Joanna Wysocka<br />
• Otwarte atrium: antresola, zabytkowy<br />
fryz i szklane przekrycie dachu<br />
Po dwóch latach od rozpoczęcia prac bu<strong>do</strong>wlanych<br />
oddano właśnie <strong>do</strong> użytku zmodernizowaną<br />
Salę Wielką Centrum Kultury Zamek w Poznaniu.<br />
W jej skład wchodzi kompleks pomieszczeń<br />
znajdujących się we wschodnim skrzydle gmachu.<br />
Jak opowiada autor projektu Tomasz Wojtkowiak<br />
z pracowni projektowej TOYA DESIGN: „Połączenie<br />
historycznego, 100-letniego zabytku i współczesnej<br />
funkcji jest cechą charakterystyczną obiektu. Dzięki<br />
temu po przebu<strong>do</strong>wie nastąpiło jego nowe otwarcie”.<br />
12<br />
13
Fot. Joanna Wysocka<br />
Patrycja Fabiańska: Kiedy to wszystko<br />
tak naprawdę się zaczęło?<br />
Tomasz Wojtkowiak: W 2007 roku wygraliśmy<br />
konkurs na projekt przebu<strong>do</strong>wy Sali<br />
Wielkiej. Zakładał on stworzenie wielofunkcyjnej<br />
powierzchni i zaprojektowanie Sali Kameralnej.<br />
Oprócz tego zaproponowaliśmy wprowadzenie<br />
w środku przestrzeni zamku otwartego atrium,<br />
przykrytego szklanym dachem. Ten pomysł zaaprobowano,<br />
więc zyskaliśmy jednoprzestrzenne<br />
wnętrze, w którym ogniskują się wszystkie<br />
drogi wewnątrz obiektu. Powstało zatem czytelne<br />
w 1910 roku. Ciężka, monumentalna neoromańska<br />
bryła wydawała się solidna i trwała,<br />
niestety wrażenie to okazało się mylne, ponieważ<br />
podczas prac realizacyjnych natrafiliśmy<br />
na wiele miejsc budzących wątpliwości<br />
konstruktorów. Szczegółowych ekspertyz<br />
stanu technicznego obiektu nie można było<br />
przeprowadzić przed rozpoczęciem kompleksowego<br />
remontu, ponieważ trzeba by<br />
było <strong>do</strong>konać wyburzeń, co w działającym<br />
budynku było po prostu nierealne.<br />
PF: Czy oznacza to, że część rozwią-<br />
zgodnie z zaleceniami konserwatora zabytków.<br />
Dodatkowo w trakcie prac zmianie uległy przepisy<br />
przeciwpożarowe. Projekt należało więc<br />
zmienić już podczas procesu realizacyjnego, po<br />
pierwszych rozbiórkach. Niezbędne okazało się<br />
wówczas wykonanie symulacji komputerowej<br />
oddymiania i wprowadzenie korekt z zakresu<br />
bezpieczeństwa pożarowego.<br />
PF: Nie była to więc typowa przebu<strong>do</strong>wa.<br />
TW: Tak, w wielu przypadkach nie były<br />
to miejscowe rozbiórki, ale likwidacja całych<br />
łukowe sklepienia przedsionka w przejściu<br />
<strong>do</strong> wież, ukryte <strong>do</strong>tychczas nad sufitami kas.<br />
Były też mniej miłe niespodzianki, jak znaleziony<br />
nad Salą Wielką pocisk moździerzowy<br />
z czasów II wojny światowej. Na szczęście<br />
został w porę <strong>do</strong>strzeżony.<br />
PF: A na ile pomocna okazała się <strong>do</strong>kumentacja<br />
archiwalna?<br />
TW: Niestety <strong>do</strong>kumentacja historyczna<br />
nie była zbyt obszerna. Dawała skromne<br />
pojęcie o pierwotnym wyglądzie Zamku<br />
i jego wnętrz. Wielokrotne przebu<strong>do</strong>wy<br />
i przyjazne centrum. Odwagi w realizacji tej zań przyjętych w <strong>do</strong>kumentacji technicz-<br />
elementów bu<strong>do</strong>wli, takich jak stropy, trzony<br />
<strong>do</strong>datkowo zaciemniały obraz. Nie było też<br />
koncepcji, będącej całkiem nowym spojrzeniem nej uległa zmianie?<br />
klatek scho<strong>do</strong>wych czy dach. W ich miejsce<br />
<strong>do</strong>kumentacji powykonawczych po wprowadzonych<br />
• Transport konstrukcji kopuły<br />
na obiekt, <strong>do</strong>dała nam analiza historyczna, która<br />
wykazała, że wcześniej w części projektowanego<br />
holu również był otwarty dziedziniec. Powrót<br />
<strong>do</strong> tego założenia wydał nam się oczywisty,<br />
ale przywrócenie dawnego układu wymagało<br />
gruntownej przebu<strong>do</strong>wy.<br />
PF: W jakim stanie technicznym był<br />
obiekt przed przystąpieniem <strong>do</strong> prac?<br />
TW: Zamek cesarski – dawna rezydencja<br />
cesarza Wihelma II – został wybu<strong>do</strong>wany<br />
TW: Tak. Ocena techniczna i konstrukcyjna<br />
wpływu przebu<strong>do</strong>wy na bezpieczeństwo<br />
istniejącej konstrukcji oraz prace rozbiórkowe<br />
i odkrywki wymusiły przeprowadzenie rewizji<br />
projektowej.<br />
W wyniku tego konieczne było wykonanie<br />
prac, których pierwotnie nie zakładaliśmy.<br />
Najistotniejsze to wymiana całego stropu<br />
Sali Wielkiej i Marmurowej, gdzie <strong>do</strong>datkowo<br />
trzeba było zrekonstruować podwieszany sufit<br />
powstawały nowe. Przez prawie dwa lata na<br />
bu<strong>do</strong>wie stał dźwig, podający przez otwarty<br />
dach elementy konstrukcyjne podlegające<br />
wymianie. Jak na przebu<strong>do</strong>wę wnętrza budynku<br />
było to zadanie nawet trudniejsze niż<br />
przy bu<strong>do</strong>wie nowego obiektu.<br />
PF: Gmach skrywał zatem sporo<br />
tajemnic.<br />
TW: Oczywiście, każdy zabytek skrywa<br />
swoje tajemnice. My odkryliśmy na przykład<br />
zmianach, co stwarzało oczywiste<br />
problemy w rozeznaniu fragmentów bu<strong>do</strong>wli,<br />
które były ukryte w ścianach, nieraz nawet<br />
o 4-metrowej grubości, czy pomiędzy stropami<br />
a sufitami. Można je było zweryfikować<br />
<strong>do</strong>piero po rozbiórkach.<br />
PF: Które elementy kompleksu uległy<br />
przebu<strong>do</strong>wie?<br />
TW: Przebu<strong>do</strong>waliśmy nieużytkowy strych<br />
nad Salą Wielką, umieszczając w nim mniejszą<br />
• Bryła i wejście główne CK Zamek<br />
salę, tzw. Scenę Nową. Zlikwi<strong>do</strong>waliśmy<br />
pośrednie piętro, podwyższając Salę Wielką,<br />
która na całej powierzchni stropu została<br />
wyposażona w elementy technologii wi<strong>do</strong>wiskowej.<br />
W byłej Sali Marmurowej powstało<br />
kino, a w Sali Kameralnej utworzyliśmy<br />
nową przestrzeń wystawienniczą. Ale główne<br />
rozstrzygnięcia <strong>do</strong>tyczyły holu pierwszego<br />
piętra – wprowadziliśmy tam elipsoidalną<br />
antresolę zawieszoną na poziomie drugiej<br />
kondygnacji. Zlikwi<strong>do</strong>waliśmy klatkę scho<strong>do</strong>wą<br />
• Kopuła osłaniająca hol Sali Wielkiej – prace montażowe<br />
i zrezygnowaliśmy z balkonu w Sali<br />
Wielkiej. Przebu<strong>do</strong>waliśmy również strychy,<br />
wprowadzając dwie sale prób.<br />
W sumie Zamkowi „przybyło” ponad<br />
700 m 2 pomieszczeń, a większość sal zmieniła<br />
swoją funkcję. Niewiele jest więc przestrzeni,<br />
które wymagały wyłącznie zmodernizowania.<br />
PF: Czy instalacje również zostały<br />
wymienione i zmodernizowane?<br />
TW: Nowe są wszystkie instalacje<br />
z zakresu kinotechniki, nagłośnienia oraz<br />
wyposażenia technologii sceny – mobilne<br />
sztankiety obejmują całą przestrzeń sufitu<br />
Sali Wielkiej. Ponieważ chcieliśmy uzyskać<br />
mobilność zastosowań dla tego pomieszczenia,<br />
więc staraliśmy się podporządkować<br />
tej idei kompleksowy projekt instalacji.<br />
14 • Stan prac w styczniu 2012 roku<br />
15<br />
Fot. M. Kaczyński © CK Zamek w Poznaniu Fot. M. Kaczyński © CK Zamek w Poznaniu Fot. M. Kaczyński © CK Zamek w Poznaniu
Fot. Joanna Wysocka<br />
• Wi<strong>do</strong>k na otwarte atrium z antresoli<br />
Współpraca z ludźmi odpowiedzialnymi za<br />
produkcję spektakli była w tym przypadku<br />
niezwykle istotna i decydująca.<br />
PF: Które z zabytkowych elementów<br />
musiały ulec rekonstrukcji?<br />
TW: Były tylko trzy, które wymagały<br />
rekonstrukcji i zostały poddane zabiegom<br />
konserwatorskim: wspomniany już kasetonowy<br />
sufi t Sali Marmurowej, żyran<strong>do</strong>le<br />
wiszące w przedsionku Sali Wielkiej oraz<br />
fragment fryzu w dawnej sali tronowej, który<br />
po konserwacji wyeksponowany został na<br />
ścianie jako „cytat z przeszłości”.<br />
PF: Jaką zasadą kierowali się Państwo<br />
w rozwiązaniach detali architektonicznych<br />
i kompozycji materiałowych?<br />
TW: Naszą główną zasadą było zawarcie<br />
nowej funkcji w nowej formie, zatem wszystkie<br />
detale są nowe. Drzwi wewnętrzne zostały<br />
zaprojektowane w nawiązaniu <strong>do</strong> wcześniej<br />
istniejących – w okleinie palisandrowej. W tym<br />
Fot. Joanna Wysocka<br />
samym materiale są również okładziny akustyczne.<br />
Natomiast okładziny ścian i posadzek<br />
są w jednolitym, szarym kolorze: jest to połączenie<br />
bazaltu, łupka i tynków strukturalnych.<br />
Zachowaliśmy więc spójność i dyscyplinę<br />
zastosowanych materiałów. Surowa szarość<br />
jest <strong>do</strong>skonałym tłem dla działalności Zamku.<br />
Na impresję historyczną pozwoliliśmy sobie<br />
jedynie w otoku okalającym spoczniki antresoli,<br />
tworząc w tym miejscu jedyny w całej<br />
nowej przestrzeni Zamku ornament.<br />
PF: Zmiany te wpłynęły zapewne<br />
na poprawienie akustyki obiektu.<br />
TW: Projekt został zweryfikowany audytem<br />
akustycznym, a na końcu przeprowadzono<br />
wieloetapowe strojenie. Wszelkie<br />
okładziny, jeszcze z lat 60., zostały usunięte<br />
i zastąpione współczesnymi panelami. Właściwy<br />
odbiór dźwięku zapewniają systemy<br />
mobilnych kotar i ekranów akustycznych. Do<br />
tej pory odbyło się już kilka przedstawień<br />
• „Cytat z przeszłości” – ornament z dawnej sali tronowej<br />
okalający spoczniki antresoli<br />
tańca współczesnego i akustyka była <strong>do</strong>skonała.<br />
Myślę, że w tym zakresie zrobiliśmy<br />
wszystko, aby w Sali Wielkiej sprawdziła<br />
się zarówno funkcja kinowa, jak i teatralna.<br />
PF: Czy projektowali Państwo także<br />
elementy wyposażenia wnętrz?<br />
TW: Tak. Ilość elementów wyposażenia<br />
została zredukowana <strong>do</strong> niezbędnego minimum.<br />
Tubę zaprojektowaliśmy jako jeden<br />
wielki element recepcyjny, indywidualnie<br />
projektowane były lady szatni i zabu<strong>do</strong>wa<br />
baru oraz elementy identyfikacji wizualnej<br />
w postaci wolno stojących paneli mieszczących<br />
ekrany multimedialne. Zakupiono tylko<br />
siedziska znajdujące się w kawiarni.<br />
PF: Na uwagę zasługuje również trafnie<br />
<strong>do</strong>brane oświetlenie.<br />
TW: Miło nam to słyszeć. Chcieliśmy,<br />
aby oświetlenie było takim <strong>do</strong>pełnieniem<br />
dla tła jak muzyka w filmie dla fabuły. Pojawiło<br />
się też dużo rozwiązań liniowych, które<br />
<strong>do</strong>datkowo organizują przestrzeń. W dawnej<br />
Sali Marmurowej zastosowaliśmy oprawy<br />
z napinanym „kloszem”, co dało efekt naturalnego<br />
światła dziennego wnikającego<br />
przez świetlik. W salach wystawienniczych<br />
rozwiązanie oświetlenia polega na maksymalnej<br />
mobilności, są to więc szeregi reflektorów<br />
umieszczonych na szynoprzewodach.<br />
Fascynująca jest zmiana nastroju wnętrza<br />
atrium, które za dnia jest oświetlone naturalnym<br />
światłem, po zmierzchu zaś nabiera<br />
zupełnie odmiennych znaczeń.<br />
PF: Jaki jest program użytkowo-funkcjonalny<br />
obiektu?<br />
TW: To jest prawdziwe współczesne<br />
centrum kultury. Świadczy o tym przede<br />
wszystkim wielofunkcyjna Sala Wielka na<br />
460 osób, która może być zarówno kinem<br />
z opcją 3D, jak i salą wi<strong>do</strong>wiskową dla<br />
spektakli tanecznych czy teatru tańca, salą<br />
koncertową lub konferencyjną. Wi<strong>do</strong>wnia<br />
może być w niej rozstawiona w <strong>do</strong>wolnej<br />
konfi guracji, a scena usytuowana praktycznie<br />
w każdym miejscu, co ma duże<br />
znaczenie dla współczesnych przedstawień.<br />
Oprócz Sali Wielkiej mamy wspomnianą<br />
Scenę Nową, salę kinową, trzy przestrzenie<br />
wystawiennicze, sale prób, garderoby,<br />
toalety i szatnie. Sądzę, że w Zamku może<br />
spokojnie przebywać i korzystać z różnych<br />
funkcji ponad 1000 osób jednocześnie.<br />
Zamek przeprowadzał <strong>do</strong> tej pory około<br />
600 różnego rodzaju imprez rocznie – teraz<br />
może to robić na najwyższym poziomie.<br />
PF: Teraz to prawdziwa „fabryka”<br />
kultury. Do tego każde z pomieszczeń<br />
zostało odmiennie zaaranżowane.<br />
TW: Rzeczywiście, każda sala to osobne<br />
zagadnienie. Sale wystawiennicze bazują<br />
na bieli – wszystkie cztery ściany są białe,<br />
po<strong>do</strong>bnie jak sufit, natomiast posadzka jest<br />
jednolicie szara. Sala kinowa ma czarną wykładzinę,<br />
ale sufit jest już historyczny, kasetonowy.<br />
Całość uzupełnia pozornie dzienne<br />
światło, które daje niesamowite wrażenie,<br />
niespotykane w żadnym innym kinie. Sala<br />
Wielka jest właściwie skrzynią – pudłem akustycznym<br />
naszpikowanym sprzętem. Podesty<br />
sceny i wi<strong>do</strong>wnia są rozkładane. Scena Nowa<br />
to pomieszczenie na poddaszu Sali Wielkiej,<br />
mieszczące około 100 osób i przeznaczone<br />
na kameralne przedstawienia.<br />
• Ściana holu I piętra po rozbiórce okładziny kamiennej i ściany <strong>do</strong>ciskowej<br />
• Hol parteru przy Teatrze Animacji<br />
• Sala Kameralna – w trakcie remontu<br />
Fot. M. Kaczyński © CK Zamek w Poznaniu<br />
Fot. M. Kaczyński © CK Zamek w Poznaniu<br />
Fot. M. Kaczyński © CK Zamek w Poznaniu<br />
16 17
WYWIAD Z EKSPERTEM<br />
Ewa Janus-Chaberko<br />
– dyrektor, Swegon sp. z o.o.<br />
Jakie rozwiązania <strong>do</strong>starczyli Państwo dla realizacji<br />
Centrum Kultury Zamek?<br />
Koncern Swegon, jako czołowy europejski producent<br />
w branży wentylacyjnej, proponuje <strong>do</strong>brze przemyślane<br />
kompletne rozwiązania dla obiektów o różnych funkcjach,<br />
np. Office Solution, Hotel Solution, Hospital Solution etc.<br />
Do poznańskiej realizacji <strong>do</strong>starczyliśmy rozwiązanie<br />
Swegon Public Solution, przeznaczone <strong>do</strong> obsługi budynku<br />
użyteczności publicznej, gwarantujące niezależną regulację<br />
Rys. TOYA DESIGN Tomasz Wojtkowiak<br />
18<br />
• Rzut II piętra, skala 1:700<br />
• Rzut I piętra, skala 1:700<br />
• Przekrój A–A, skala 1:700<br />
• Przekrój B–B, skala 1:700<br />
parametrów w poszczególnych strefach obiektu. W skład<br />
systemu wchodzą centrale wentylacyjne wraz z fabrycznie<br />
zamontowanym zintegrowanym układem automatycznej<br />
regulacji oraz odpowiednie dla różnych stref elementy nawiewne.<br />
System klimatyzacji uzupełniony został o agregat<br />
chłodniczy, również marki Swegon.<br />
System Swegon Solution zapewnia komfort w obsługiwanych<br />
pomieszczeniach, przy niskim koszcie eksploatacji<br />
oraz ograniczonej przestrzeni przeznaczonej na maszynownie<br />
techniczne.<br />
Obok Sali Wielkiej, pełniącej różnorodne funkcje,<br />
pojawiły się również powierzchnie wystawiennicze. Czy<br />
w związku z nimi konieczne było zastosowanie <strong>do</strong>datkowych<br />
urządzeń o odmiennych parametrach?<br />
Cały obiekt został podzielony na strefy tak, aby wydzielić<br />
przestrzenie o niezależnie regulowanych parametrach.<br />
Obróbkę świeżego powietrza zapewniają centrale klimatyzacyjne<br />
GOLD – o wysokosprawnym odzysku ciepła na<br />
wymienniku rotacyjnym i z mikroprocesorowym układem<br />
sterowania z wbu<strong>do</strong>wanymi różnymi algorytmami pracy,<br />
które dają możliwość optymalizacji działania urządzenia.<br />
Funkcje te pozwoliły zaprogramować pracę central z dużym<br />
wyprzedzeniem według kalendarza imprez. Dzięki temu nie<br />
było potrzeby wspomagania układu <strong>do</strong>datkowymi urządzeniami.<br />
Tak <strong>do</strong>brany układ minimalizuje ilość urządzeń i – co<br />
za tym idzie – optymalizuje zużycie energii, a tym samym<br />
koszty eksploatacyjne.<br />
W jakiej strefie ulokowane zostały centrale?<br />
Specyfika Centrum Kultury Zamek jako obiektu zabytkowego<br />
wymagała umieszczenia wszelkich urządzeń technicznych<br />
wewnątrz budynku. Konstrukcja central GOLD, wyposażonych<br />
w wysokosprawne zespoły wentylatorowe, daje niezwykle<br />
korzystne parametry akustyczne, dzięki czemu możliwe było<br />
ulokowanie tych urządzeń w sąsiedztwie pomieszczeń, z których<br />
korzystają użytkownicy, lub bezpośrednio w nich (projektorownia).<br />
Rozmawiał Paweł Cząstkiewicz.
WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />
Fot. Joanna Wysocka<br />
Adam Buszko – szef wsparcia<br />
sprzedaży izolacji bu<strong>do</strong>wlanych,<br />
Paroc Polska sp. z o.o.<br />
Płyty izolacyjne z wełny kamiennej PAROC są coraz bardziej<br />
<strong>do</strong>ceniane ze względu na ich ognioodporność, ogólne bezpieczeństwo<br />
budynków oraz właściwości cieplne i akustyczne.<br />
Dowodem na to jest zastosowanie naszych płyt w wielu prestiżowych<br />
realizacjach, takich jak Centrum Kultury Zamek w Poznaniu.<br />
Zastosowane tam płyty PAROC UNS 37z w wewnętrznych ścianach<br />
działowych zapewniają nie tylko bezpieczeństwo ogniowe,<br />
ale również <strong>do</strong>skonałą izolacyjność akustyczną. Działanie to jest<br />
potwierdzone uzyskaniem Europejskiej Aprobaty Technicznej<br />
nr 07-0071 na zestaw wyrobów <strong>do</strong> ścian działowych.<br />
Płyty z niepalnej wełny kamiennej zostały również wykorzystane<br />
<strong>do</strong> ocieplenia poddaszy użytkowych. Ich niska wartość współczynnika<br />
przewodzenia ciepła (D = 0,037 W/mK) zapewnia uzyskanie<br />
wysokiego komfortu cieplnego w pomieszczeniach użytkowych.<br />
Jednocześnie niepalne płyty zabezpieczają przegrody konstrukcyjne<br />
przed ich zniszczeniem w razie rozprzestrzeniania się pożaru.<br />
Wysoka i niezmienna w czasie jakość parametrów cieplnych tego<br />
produktu wpływa także na zmniejszenie zapotrzebowania na energię<br />
konieczną <strong>do</strong> ogrzewania budynku w sezonie jesienno-zimowym.<br />
Fot. Joanna Wysocka<br />
• Detale wykończeniowe<br />
• Przestrzeń wystawiennicza i zrekonstruowany sufit kasetonowy<br />
Fot. Joanna Wysocka<br />
• Łazienki. Rozwiązania materiałowe<br />
Przestrzeń holu oraz atrium to właściwie jedno wielkie, trzykondygnacyjne<br />
pomieszczenie. Staraliśmy się, by stało się ono<br />
miejscem spotkań widzów i artystów, miejscem skupiającym życie<br />
Zamku, w którym po spektaklu czy też przed przedstawieniem<br />
widzowie będą mieli możliwość wymiany spostrzeżeń i wspólnego<br />
przeżywania wydarzeń.<br />
PF: Całość prac prowadzona była pod nadzorem konserwatora<br />
zabytków. Muszę zatem zapytać, jak układała się<br />
współpraca.<br />
TW: Bardzo <strong>do</strong>brze. Może dlatego, że projekt od początku<br />
zakładał gruntowne zmiany, więc otrzymał na nie zgodę jeszcze na<br />
etapie konkursowym. W projektowanej przestrzeni niewiele było<br />
elementów oryginalnych, a te, które pozostały, zostały zachowane.<br />
Mamy duże <strong>do</strong>świadczenie w pracy w obiektach zabytkowych,<br />
w związku z czym stale współpracujemy z konserwatorami. Znamy<br />
zatem ich stanowiska, rozumiemy je i potrafimy znaleźć rozwiązania,<br />
które uzyskują akceptację. Podczas tej realizacji nastąpiła zmiana<br />
osoby na stanowisku konserwatora, ale zarówno współpraca<br />
z Marią Strzałko, jak i z jej następcą, Joanną Bielawską-Pałczyńską,<br />
okazała się wzorowa. W rezultacie w zabytkowej tkance powstał<br />
całkowicie nowoczesny obiekt.<br />
PF: Jakie mieli Państwo źródła inspiracji?<br />
TW: Pytanie projektanta o źródła inspiracji jest pytaniem o wszystko.<br />
Mamy taką zasadę w pracowni, że zanim powstanie projekt, jest<br />
odporność ogniowa EI 30, EI 60 jedno i dwuskrzydłowe, pełne i przeszklone;<br />
klasa akustyczna 42dB, 37dB, 32dB z odpornością ogniową EI 30, EI 60,<br />
jedno i dwuskrzydłowe;<br />
ścianki drewniane przeszklone z odpornością ogniową EI 30, EI 60<br />
również w zestawach z drzwiami;<br />
<br />
WOSTOL SP. Z O.O. ul. Stolarska 2, 62–032 Luboń<br />
tel. (61) 8105 139, fax (61) 8995 820<br />
e-mail: wostol@wostol.pl, www.wostol.pl<br />
Projektujemy, produkujemy i montujemy<br />
DRZWI I ŚCIANKI DREWNIANE WEWNĘTRZNE<br />
o następujących parametrach:<br />
drzwi drewniane i ścianki bez wyżej wymienionych parametrów<br />
20<br />
21
Fot. Joanna Wysocka<br />
• Nastrój antresoli i spójność rozwiązań materiałowych<br />
on poprzedzany szeregiem działań prowadzących<br />
<strong>do</strong> sformułowania głównego problemu.<br />
Najpierw więc określa się temat, a potem<br />
szuka formy i ją odnajduje – nigdy odwrotnie.<br />
Mam na myśli nie tylko konfrontację<br />
analiz kontekstu, ale i weryfikację własnych<br />
intuicji. Wszystkie te działania mają służyć<br />
uchwyceniu głównego założenia. Nazywamy<br />
to projektowaniem „od środka”. W tym przypadku<br />
środek był jak najbardziej rzeczywisty,<br />
ponieważ abyśmy mogli stworzyć prawdziwe<br />
centrum, musieliśmy najpierw określić środek<br />
przestrzeni. Stąd pomysł na centralne atrium;<br />
reszta była jego konsekwencją.<br />
PF: Przebu<strong>do</strong>wa kompleksu Sali Wielkiej<br />
CK Zamek jest przykładem efektywnego<br />
wykorzystania dziedzictwa kulturowego.<br />
Czy projekt był dużym wyzwaniem?<br />
TW: To nie był łatwy temat. Obejmował<br />
kubaturę znacznych rozmiarów i stanowił<br />
olbrzymie wyzwanie projektowe dla całego<br />
zespołu specjalistów oraz skomplikowane<br />
zadanie wykonawcze, szczególnie pod kątem<br />
konstrukcyjnym. Jako obiekt zabytkowy kompleks<br />
niósł również duży ładunek emocji –<br />
związany z historią Poznania i kraju. W czasie<br />
pruskiej <strong>do</strong>minacji miał ulec wyburzeniu, jed-<br />
nak ocalał dzięki temu, że mieściła się w nim<br />
siedziba miejskich władz oraz uniwersytetu.<br />
Rolę placówki kultury Zamek odgrywa od<br />
lat 60. XX wieku. Ogłoszony konkurs miał na<br />
celu poprawienie funkcjonowania obiektu,<br />
tymczasem udało się całkowicie odmienić<br />
jego oblicze i przemienić „podstarzały” Pałac<br />
Kultury w nowoczesne Centrum Kultury.<br />
Lokalizacja/adres Poznań, ul. Święty Marcin 80-82<br />
Pracownia projektowa<br />
Architekt prowadzący<br />
Architekci<br />
Data opracowania 2007<br />
TOYA DESIGN Tomasz Wojtkowiak<br />
Tomasz Wojtkowiak<br />
Data realizacji 2010-2012<br />
Inwestor<br />
Powierzchnia całkowita 5162 m 2<br />
Kubatura brutto 30 523 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
System oddymiania wraz z napowietrzaniem<br />
System klimatyzacji Public Solution,<br />
w tym centrale GOLD<br />
Stolarka drzwiowa<br />
PAROC UNS 37z (izolacja termiczna<br />
i akustyczna poddasza i ścian działowych)<br />
Dzięki <strong>do</strong>brej ocenie Ministerstwa Kultury<br />
przebu<strong>do</strong>wa zyskała finansowe wsparcie<br />
z Unii Europejskiej. Połączenie historycznego,<br />
100-letniego zabytku i współczesnej<br />
funkcji jest cechą charakterystyczną obiektu.<br />
Dzięki temu po przebu<strong>do</strong>wie nastąpiło jego<br />
nowe otwarcie.<br />
Justyna Kiełczewska-Stawicka, Anna Sędecka,<br />
Jarosław Wyszyński, Magda Dzioba,<br />
Alicja Ryczkowska-Kaczmarek, Tomasz Migdałek<br />
Centrum Kultury Zamek<br />
Skanska SA<br />
PF: Dziękuję za wywiad.<br />
D+H Polska sp. z o.o.<br />
Swegon sp. z o.o.<br />
Wostol sp. z o.o.<br />
Paroc sp. z o.o.<br />
22 23
• Fasada wejściowa i plac przed obiektem<br />
REALIZACJE W POLSCE<br />
LUCIDUS ORDO<br />
Centrum Informacji Naukowej<br />
i Biblioteka Akademicka<br />
w Katowicach<br />
Gmach uznany za Najlepszy Obiekt <strong>Architektury</strong><br />
XXI wieku w konkursie „Życie w architekturze”<br />
przyniósł koszalińskiej pracowni HS99<br />
zasłużony rozgłos. O ideach przyświecających<br />
kreowaniu budynku opowiada współautor<br />
projektu, Dariusz Herman.<br />
24 25<br />
Fot. Tomasz Zakrzewski
Patrycja Fabiańska: Projekt biblioteki<br />
był owocem prestiżowego konkursu<br />
architektonicznego.<br />
Dariusz Herman: Tak. Konkurs był dwuetapowy:<br />
w pierwszym etapie zaproponowaliśmy<br />
inne rozwiązanie. Choć postulaty<br />
urbanistyczne były po<strong>do</strong>bne, to obiekt według<br />
pierwotnej koncepcji bardzo się różnił<br />
od obecnego kształtu. Kiedy przeszliśmy<br />
<strong>do</strong> drugiego etapu, odeszliśmy od pierwszego<br />
pomysłu i rozpoczęliśmy pracę nad<br />
zupełnie nowym projektem – pełni obaw,<br />
czy sędziowie go nie odrzucą. Na szczęście<br />
ta propozycja była lepsza, przekonująca<br />
i wszystkim przypadła <strong>do</strong> gustu.<br />
PF: Jak zintegrowano nowy obiekt<br />
z kontekstem miejsca?<br />
DH: Wkroczyliśmy na tereny zaniedbane<br />
urbanistycznie, ponieważ w trakcie rozwoju<br />
uczelni popełniono parę błędów przestrzennych.<br />
Uznaliśmy więc, że budynek, który<br />
projektujemy, musi przysłużyć się miejscu<br />
w warstwie urbanistycznej. Szukaliśmy resztek<br />
logiki na tym terenie, by podbu<strong>do</strong>wać <strong>do</strong>brze. Pomimo odległości dzielącej Katowice<br />
od Koszalina byliśmy na bu<strong>do</strong>wie co<br />
ją nowym obiektem. Za najczytelniejszy<br />
element uznaliśmy oś wschód-zachód, rozciągniętą<br />
między najwyższym budynkiem czasu pomiędzy zakończeniem projekto-<br />
tydzień. Pewnym utrudnieniem był upływ<br />
Górnego Śląska – Altusem – a wieżowcem wania a rozpoczęciem realizacji. Zmieniło<br />
Novotelu. Uczyniliśmy z tej osi główny element<br />
kompozycyjny i zlokalizowaliśmy przy obciążenia śniegiem, co skutkowało potrzebą<br />
się kilka norm, w tym tak ważne jak norma<br />
niej bibliotekę.<br />
wprowadzenia zmian w projekcie.<br />
PF: Jakie były najistotniejsze momenty PF: W trakcie projektowania zdarzył<br />
i największe utrudnienia podczas projektowania<br />
i realizacji?<br />
oblicza budynku.<br />
się moment, który wpłynął na zmianę<br />
DH: W naszej pracy musieliśmy uwzględnić<br />
spore ograniczenia budżetowe. Takie w trakcie ubiegania się Uniwersytetu Ślą-<br />
DH: Już po pozwoleniu na bu<strong>do</strong>wę,<br />
limity traktujemy jak każde inne, które wynikają<br />
np. z planu miejscowego, warunków W tym samym czasie <strong>do</strong> wojewody wpłynęły<br />
skiego o fundusze, przeżyliśmy chwilę grozy.<br />
gruntowo-wodnych czy kontekstu urbanistycznego.<br />
Nie było to więc dla nas utrudkich:<br />
od Uniwersytetu Śląskiego i Uniwer-<br />
dwa wnioski <strong>do</strong>tyczące bibliotek akademicnienie<br />
<strong>do</strong>tkliwe. Sam proces projektowania sytetu Ekonomicznego. Ponoć wojewoda,<br />
przebiegł sprawnie. Muszę zaznaczyć, że nie chcąc wybierać pomiędzy uczelniami,<br />
mieliśmy <strong>do</strong> czynienia z bardzo świa<strong>do</strong>mym podsunął rozwiązanie o połączeniu bibliotek<br />
inwestorem, jakim jest Uniwersytet Śląski i tak powstały konsorcjum obydwu uczelni<br />
oraz idea Centrum Informacji Naukowej<br />
(a później konsorcjum UŚ z Uniwersytetem<br />
Ekonomicznym). Realizację też wspominam i Biblioteki Akademickiej. Otwartą kwestią<br />
• Obiekt porządkujący kompozycję urbanistyczną<br />
pozostawało, projekt której z uczelni będzie<br />
realizowany jako wspólny. Nasz był na tyle<br />
elastyczny, że bez większych problemów<br />
pomieścił obie placówki. Stało się to kosztem<br />
parkingu podziemnego, w miejscu którego<br />
zlokalizowaliśmy ogromny magazyn książek.<br />
To właśnie z tej przyczyny obok gmachu<br />
CINiBA pojawił się duży parking.<br />
PF: Jakie priorytety i przemyślenia<br />
zdeterminowały rozwiązania i architekturę?<br />
DH: Postawiliśmy sobie pytania: jaką<br />
funkcję pełni biblioteka w dzisiejszym świecie<br />
i czym może się stać w przyszłości? Jaką rolę<br />
odgrywa obecnie i jaką – według nas – będzie<br />
odgrywać kiedyś? Zastanawialiśmy się<br />
też, czym stanie się książka, jaką przybierze<br />
postać; czy w ogóle będzie istnieć, czy będzie<br />
tylko przedmiotem dla kolekcjonerów,<br />
oglądanym w muzeum.<br />
Oczywiście nie było naszą ambicją znalezienie<br />
odpowiedzi, ale poszukiwanie ich było<br />
inspirujące. W obecnym świecie rola biblioteki<br />
jako źródła wiedzy jest minimalizowana,<br />
ponieważ rozszerzył się znacznie <strong>do</strong>stęp <strong>do</strong><br />
wielu innych źródeł informacji. Doszliśmy<br />
<strong>do</strong> wniosku, że jakkolwiek nie rozwinęłaby<br />
się przyszłość książki, to biblioteki i tak<br />
będą istniały; zmienią jednak swój charakter<br />
i zajmą się nie tylko u<strong>do</strong>stępnianiem wiedzy,<br />
ale przede wszystkim jej wartościowaniem,<br />
oraz będą miejscem wymiany myśli. Zwiększa<br />
się bowiem potrzeba porządkowania<br />
i weryfikowania danych, czyli oddzielania<br />
ziarna od plew z otaczającego nas zgiełku<br />
informacyjnego. Słyszeliśmy już o różnych<br />
interpretacjach naszego budynku. Żadnej<br />
nie zaprzeczamy, choć muszę powiedzieć,<br />
że fasady nie mają jakichkolwiek odniesień<br />
literackich czy symbolicznych są emanacją<br />
abstrakcyjnej kompozycji. Ale jeśli odnoszą<br />
się <strong>do</strong> czegokolwiek, to tak jak i cały obiekt:<br />
<strong>do</strong> istoty porządku. „Lucidus or<strong>do</strong>” – taką<br />
roboczą nazwę nadaliśmy projektowi.<br />
PF: A z czego wynika nieco introwertyczna<br />
kompozycja obiektu?<br />
DH: Otoczenie biblioteki nie epatowało<br />
ładem i harmonią, dlatego nie chcieliśmy<br />
się na nie otwierać dużymi przeszkleniami.<br />
Budynek komunikuje się z zewnętrzem za<br />
pomocą wąskich szczelin. Dzięki temu odseparowaliśmy<br />
bibliotekę od natłoku informacji,<br />
• Kamień indyjski i podłużne okna<br />
26<br />
27
zgiełku medialnego, który przeszkadza<br />
w skupieniu na książce. Skadrowany przez<br />
uporządkowaną perforację nieuporządkowany<br />
krajobraz w odbiorze z wnętrza staje<br />
się bardziej harmonijny. Skoncentrowaliśmy<br />
się na książce, a rozproszone światło nadaje<br />
kontaktowi z nią niecodzienną, odmienną<br />
atmosferę.<br />
PF: Rozwiązania materiałowe nie należą<br />
<strong>do</strong> najtańszych – fasadę na przykład<br />
zbu<strong>do</strong>wano z unikalnego materiału, jakim<br />
jest rudy piaskowiec sprowadzony<br />
aż z Indii.<br />
DH: Dobieraliśmy je bardzo racjonalnie.<br />
Chcąc zastosować kamień na fasadzie,<br />
wiedzieliśmy, że inna jest cena tego<br />
surowca <strong>do</strong>starczanego w ilości pięciu palet,<br />
a inna, gdy <strong>do</strong> portu wpływa cały statek<br />
kamienia – wówczas koszt metra kwadratowego<br />
znacząco maleje. Po<strong>do</strong>bnie<br />
było z okienkami. Chcieliśmy użyć ponad<br />
4 tysięcy szczelinowych okien, więc należało<br />
zastosować zupełnie indywidualny, opracowany<br />
tylko dla tego projektu profil aluminiowy,<br />
odpowiadający konkretnemu zapotrzebowaniu.<br />
Dzięki temu profil ten waży połowę mniej<br />
i przez to jest tańszy. Postawiliśmy fasadzie<br />
postulat, że ma być trwała i wykonana z materiału<br />
szlachetnego, korespondującego z ważną<br />
funkcją obiektu. Sięgnęliśmy zatem po<br />
kamień. Jego łupana struktura i odchylenie<br />
płyt względem siebie pod małym kątem to<br />
chęć odróżnienia biblioteki od polerowanych<br />
kamiennych fasad banków i biurowców. Kolorem<br />
zaś chcieliśmy nawiązać <strong>do</strong> ceramiki<br />
stosowanej na Śląsku. Kamień indyjski spełniał<br />
nasze postulaty i mieścił się w budżecie.<br />
PF: Podłużne, wąskie okna, choć są<br />
rozłożone w regularnym układzie, nieco<br />
zaburzają percepcję obiektu. Proszę<br />
opowiedzieć, jaki był cel tego zabiegu.<br />
DH: Mówiliśmy już o chęci separowania<br />
się od zgiełku informacyjnego i medialnego<br />
oraz uporządkowania wi<strong>do</strong>ków poprzez<br />
skadrowanie ich uporządkowaną perforacją.<br />
Mówiliśmy też o chęci wytworzenia wewnątrz<br />
atmosfery odmienności i o roli światła w jej<br />
kształtowaniu. Zależało nam na stopniowym<br />
odkrywaniu budynku – nie od razu <strong>do</strong>wiemy<br />
się, ile posiada kondygnacji, jaką ma wysokość.<br />
To dlatego nie zastosowaliśmy cegły<br />
ani innego materiału, który ma w sobie<br />
zako<strong>do</strong>waną skalę. Dlatego też zakłócamy<br />
perspektywę – wysokość szczelin maleje<br />
wraz z oddalaniem się od terenu. Wysokość<br />
okien maleje wraz z ograniczeniem <strong>do</strong>stępności.<br />
Na szczycie wypiętrzenia znajdują się<br />
bowiem najcenniejsze zbiory, <strong>do</strong>stępność<br />
jest zatem najmniejsza, a obecność światła<br />
najmniej pożądana. Z daleka budynek wygląda,<br />
jakby był bu<strong>do</strong>wany z dużych cegieł,<br />
ciosów, a szczeliny wydają się tylko fugami.<br />
Z bliższej perspektywy <strong>do</strong>strzegamy, że to<br />
są okna. Z jeszcze bliższej widzimy przełom<br />
kamienia i jego bogatą fakturę. Zauważamy<br />
również grę świateł na fasadzie, celowo sprowokowaną<br />
przez odchylenie względem siebie<br />
o naprawdę nieznaczny kąt, płyt kamiennych.<br />
Zabieg ten miał z kolei na celu wykorzystanie<br />
najtańszego materiału bu<strong>do</strong>wlanego, jaki<br />
istnieje w przyrodzie – światła. Usytuowanie<br />
płyt pod kątem, jak i bogata faktura, która<br />
• Przekrój podłużny<br />
skala 1:700<br />
• Rzut parteru<br />
skala 1:700<br />
• Rytm fasady zakłócający percepcję obiektu<br />
• Przekrój poprzeczny<br />
skala 1:700<br />
Rys. archiwum HS99<br />
28<br />
29
• Komunikacja pionowa. Rozwiązania materiałowe<br />
powstała z przełomu kamienia, umożliwiły<br />
zaprzęgnięcie światła jako budulca. Mamy <strong>do</strong><br />
czynienia z bardzo prostym i skromnym budynkiem,<br />
o prostych podziałach i szlachetnych<br />
proporcjach, wzniesionym niedużym kosztem.<br />
PF: Jak przebiegała współpraca z inwestorem?<br />
DH: Inwestor wiedział, jaki chce mieć<br />
budynek i jakim potrzebom ma on odpowiadać.<br />
Program był precyzyjnie określony i poza<br />
kilkoma modyfikacjami jest aktualny <strong>do</strong> dzisiaj.<br />
Istotne było to, że inwestor od początku był<br />
zdecy<strong>do</strong>wany na księgozbiór otwarty, <strong>do</strong>stępny<br />
dla czytelników, w którym miała się<br />
znaleźć duża część zbiorów. Bezpośredni<br />
kontakt z książką tworzy bowiem atmosferę<br />
biblioteki akademickiej. To był <strong>do</strong>bry pomysł<br />
i na pewno będzie się sprawdzał.<br />
PF: Jaką konstrukcję budynku przyjęto?<br />
DH: Grunt był na tyle słaby, że cały<br />
budynek został posa<strong>do</strong>wiony na palach<br />
wierconych. Od samego początku myśleliśmy<br />
o szkieletowym ustroju żelbetowym<br />
• Świetlistość i nastrój<br />
z monolitycznymi stropami wspartymi na<br />
prefabrykowanych słupach żelbetowych,<br />
z głowicami ze skrzyżowanych kształtowników<br />
stalowych, które zostały zatopione<br />
w grubości stropu. Jest to układ bardzo<br />
sztywny i odporny. Stropy są monolityczne,<br />
kasetonowe z <strong>do</strong>lną płytą. Kasetony<br />
powstają poprzez zatopienie w grubości<br />
płyty bloków styropianowych. Nie jest to<br />
powszechnie stosowany strop. Zatopione<br />
bloki styropianowe tworzą pustkę – fragmenty<br />
o dużo mniejszym ciężarze – co powoduje,<br />
że strop jest znacznie lżejszy, a płyta <strong>do</strong>lna<br />
zmniejsza jego ugięcie i tworzy pas <strong>do</strong>lny<br />
spinający wszystkie żebra. Ma tylko 40 cm<br />
wysokości, a potrafi przenosić bardzo duże<br />
obciążenia, zaś w miejscach zatopionych<br />
bloków styropianowych można go „bezkarnie”<br />
perforować, bez szkody dla płyty. Na uwagę<br />
zasługuje też to, że na ścianach zewnętrznych<br />
zastosowaliśmy obu<strong>do</strong>wę z prefabrykatów<br />
żelbetowych, które z zewnątrz stanowią podkonstrukcję<br />
dla kamienia, a od wewnątrz są<br />
stanem wykończeniowym budynku.<br />
PF: Biblioteka nie potrzebuje specjalnego<br />
podświetlenia nocą i nie jest<br />
iluminowana.<br />
DH: <strong>Świat</strong>ło dzienne, ślizgając się po płytach<br />
kamiennych, <strong>do</strong>daje fasadzie trzeciego<br />
wymiaru, więc nie musi być ona podświetlana.<br />
Ponadto budynek jest wyposażony w instalację<br />
wewnętrznego oświetlenia nocnego.<br />
<strong>Świat</strong>ło sączy się z wnętrza przez wszystkie<br />
szczelinki, co eliminuje potrzebę iluminacji.<br />
PF: Istotnym elementem kompozycji<br />
budynku od strony formalnej, funkcjonalnej<br />
i technicznej jest świetlik, który<br />
<strong>do</strong>świetla parter.<br />
DH: Świetlik <strong>do</strong>świetla pasmo, w którym<br />
znajdują się wielokondygnacyjny hol<br />
główny, droga komunikacji pionowej, klatka<br />
scho<strong>do</strong>wa oraz najważniejsze pomieszczenia<br />
biblioteki. Ponadto widać przez niego piętrzącą<br />
się nad biblioteką wieżę: tajemniczą,<br />
nie<strong>do</strong>stępną, skrywającą zbiory specjalne.<br />
Przeszklenie to buduje także pewien nastrój,<br />
powodując, że <strong>do</strong>świetlona część budynku<br />
kumuluje uwagę czytelnika jako epicentrum<br />
obiektu – nie tylko dlatego, że znajdują się tam najważniejsze pomieszczenia<br />
z punktu widzenia u<strong>do</strong>stępniania zbiorów, ale również<br />
ze względu na „świetlistość” miejsca. Ważną funkcją świetlika<br />
jest także bezpieczeństwo, ponieważ zaopatrzony jest w przeciwpożarowe<br />
klapy dymowe, które można też wykorzystywać <strong>do</strong><br />
schładzania budynku nocą.<br />
PF: Jakie parametry ma szkło użyte w świetliku i na fasadzie?<br />
DH: W świetliku zastosowaliśmy szkło selektywne, eliminujące<br />
w dużym stopniu falę podczerwoną, co oczywiście ma przeciwdziałać<br />
nagrzewaniu się pomieszczeń. W pozostałych oknach,<br />
fasadach i okienkach szczelinowych użyliśmy niestety zwykłego<br />
szkła. Mówię „niestety”, bo dzisiaj nie jest to tak wielki wydatek<br />
jak w czasie projektowania budynku.<br />
PF: Między projektem a realizacją upłynęło kilka lat. Czy<br />
podczas bu<strong>do</strong>wy rozwiązania były weryfikowane?<br />
DH: Na bieżąco, szczególnie w zakresie technologii i instalacji.<br />
Postęp w tej dziedzinie jest tak duży, że nawet gdy budynek był już<br />
wzniesiony, <strong>do</strong>konywane były korekty związane z technologią biblioteczną,<br />
<strong>do</strong>tyczące instalacji i dyspozycji przestrzennych. Budynek<br />
jest tak zaprojektowany, żeby co jakiś czas można było okresowo<br />
<strong>do</strong>stosowywać technologię biblioteczną <strong>do</strong> najnowszych rozwiązań<br />
instalacyjnych. Można je więc łatwo wymieniać, rozbu<strong>do</strong>wywać<br />
i rozszerzać.<br />
PF: Jakie warunki musi spełniać część budynku przeznaczona<br />
na przechowywanie cenniejszych księgozbiorów?<br />
DH: Z księgozbioru zamkniętego jest wyodrębniona część, która<br />
mieści najcenniejsze zbiory, zwane cymeliami. Pomieszczenie to<br />
jest odizolowane od światła i klimatyzowane.<br />
PF: W przeważającej części budynek jednak nie ma klimatyzacji,<br />
ponieważ miał być tani w realizacji i w utrzymaniu.<br />
Na czym więc polega jego nowoczesność?<br />
DH: Zainwestowano duże nakłady w instalacje związane z u<strong>do</strong>stępnianiem,<br />
katalogowaniem zbiorów i ich opracowywaniem, kładąc<br />
nacisk na u<strong>do</strong>stępnianie zbiorów osobom niepełnosprawnym,<br />
niewi<strong>do</strong>mym lub nie<strong>do</strong>widzącym czy z upośledzonym aparatem<br />
słuchu. Obiekt jest wyposażony m.in. w klawiatury i drukarki<br />
brajlowskie, monitory ze specjalnymi funkcjami dla niewi<strong>do</strong>mych<br />
i edytory mowy, a kilka osób zatrudnionych w bibliotece na etatach<br />
posługuje się językiem migowym. Te kosztowne urządzenia stawiają<br />
bibliotekę akademicką w gronie najlepszych bibliotek europejskich<br />
i wpływają na jej postrzeganie w kategoriach nowoczesności. Nie<br />
pożałowano również środków na instalacje odpowiedzialne za<br />
bezpieczeństwo, w tym przeciwpożarowe. Natomiast instalacje<br />
bytowe nie epatują drogimi rozwiązaniami, ale mogą być modyfi -<br />
kowane i rozbu<strong>do</strong>wywane w razie potrzeby.<br />
PF: Jak wygląda nowoczesny monitoring związany z obiegiem<br />
książki w bibliotece?<br />
DH: Bezpieczeństwo w obiekcie jest rzeczą standar<strong>do</strong>wą. Budynek<br />
został podzielony na strefy <strong>do</strong>stępne i nie<strong>do</strong>stępne. Każdy<br />
z odwiedzających obiekt musi przejść przez bramki kontrolne,<br />
a każda książka ma wklejone zabezpieczenia oraz chip z historią<br />
30 31
• Rozwiązania materiałowe i techniczne<br />
obiegu. Ponadto na uwagę zasługuje fakt,<br />
że biblioteka zainstalowała wrzutnię nocną.<br />
Szereg instalacji związanych z książką i jej<br />
obiegiem naprawdę budzi podziw i <strong>szacunek</strong>.<br />
PF: Jak wygląda organizacja funkcjonalno-przestrzenna<br />
obiektu?<br />
DH: Biblioteka jest zaprojektowana<br />
w układzie trójtraktowym. Jeden trakt stanowi<br />
wypiętrzona wieża, mieszcząca część<br />
administracyjno-biurową. Drugie pasmo<br />
znajduje się pod świetlikiem i zawiera pomieszczenia<br />
specjalne. Trzeci trakt, bardzo<br />
szeroki, to powierzchnia przeznaczona na<br />
magazyn otwarty, gdzie można zgubić się<br />
między regałami. Organizacja parteru opiera<br />
się na pasażu łączącym dwa place, rozmieszczone<br />
przed i za biblioteką. Ten duży<br />
hol z jednej strony połączony jest z salami<br />
konferencyjnymi i kawiarnią (Café BIBA), a z<br />
drugiej – z częścią biblioteczną. Łączy się<br />
również z przestrzenią, gdzie zlokalizowane<br />
są katalogi cyfrowe. Hol stanowi miejsce znakomicie<br />
nadające się <strong>do</strong> organizacji różnego<br />
rodzaju wystaw, spotkań czy konferencji.<br />
PF: Jak zorganizowano strefę <strong>do</strong>staw<br />
i transportu książek?<br />
DH: W tym wielokondygnacyjnym budynku<br />
istnieje szereg dźwigów: osobowych,<br />
towarowych i szybkich wind w postaci<br />
małych boksów przewożących wyłącznie<br />
książki. Strefa <strong>do</strong>staw zlokalizowana jest od<br />
strony parkingów i odbywa się normalnym<br />
wejściem pracowniczym, ponieważ transport<br />
książek nie odbywa się na dużą skalę.<br />
PF: Czy projektowanie tego typu<br />
obiektu jest zadaniem wymagającym?<br />
DH: Każda uczelnia ma swoją specyfikę<br />
i swoje wymagania. Większość powstających<br />
dziś bibliotek odpowiada uniwersalnemu<br />
kanonowi: dziesięciu zasa<strong>do</strong>m Brauna<br />
projektowania bibliotek. Każdy, kto planuje<br />
i projektuje taki obiekt, powinien się odnieść<br />
<strong>do</strong> tych reguł; niezależnie od tego, czy chce<br />
je zawrzeć w swoim projekcie, czy chce<br />
im z jakichś względów zaprzeczyć. Jeśli<br />
chodzi o sposób u<strong>do</strong>stępniania, obiegu czy<br />
organizacji, to nasza biblioteka zapewne jest<br />
po<strong>do</strong>bna <strong>do</strong> innych, natomiast na pewno<br />
będzie się różnić panującą w niej atmosferą.<br />
Uważam, że najbardziej wymagającym<br />
zadaniem w każdym procesie projektowym<br />
jest stworzenie aury budynku na zewnątrz<br />
i wewnątrz. Wszystko inne można zaprojektować<br />
z pewną <strong>do</strong>zą praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bieństwa<br />
powodzenia, ale w przypadku klimatu jest<br />
to szczególnie trudne.<br />
PF: Które chwile podczas kreacji<br />
obiektu były dla Państwa szczególnie<br />
ważne?<br />
DH: Te, które <strong>do</strong>dały nam skrzydeł.<br />
Pierwszym ważnym momentem było<br />
ukończenie stanu surowego. Budynek<br />
obłożony prefabrykatami ściennymi wyglądał<br />
jak ukończony. Z za<strong>do</strong>woleniem<br />
stwierdziliśmy, że właśnie takiego efektu<br />
przestrzennego oczekiwaliśmy. Drugi<br />
moment nastąpił, kiedy stan surowy był<br />
już szczelny, zamknięty prefabrykatami.<br />
Atmosfera w środku wywołana światłem<br />
sączącym się przez szczeliny fasady była<br />
<strong>do</strong>kładnie taka, jak sobie ją wyobraziliśmy.<br />
Byliśmy szczęśliwi, że tego światła<br />
• Atmosfera wywołana światłem z perforacji fasady<br />
32<br />
33
jest tyle, ile oczekiwaliśmy, i że układa się<br />
w taki sposób, jaki chcieliśmy. Wywołało<br />
to w nas ra<strong>do</strong>ść i poczucie ulgi.<br />
PF: Co jest istotne podczas projektowania<br />
obiektów o tym profilu funkcjonalnym?<br />
DH: Świa<strong>do</strong>mość tego, że biblioteki są<br />
najważniejszymi obiektami w kampusie<br />
i powinny podnosić rangę instytucji, której<br />
służą. Biblioteki nie są zwykłymi budynkami.<br />
Wywołują skojarzenia, wiążą się z takimi<br />
określeniami jak „świątynia mądrości” czy<br />
„skarbnica wiedzy”. Przez jednych są przyrównywane<br />
<strong>do</strong> kosmosu, przez innych <strong>do</strong><br />
labiryntu czy wieży Babel. Bywały ośrodkami<br />
emanującymi mądrością bądź sezamami<br />
zazdrośnie strzegącymi swych skarbów.<br />
Każdy, kto projektuje obiekt o tej funkcji,<br />
musi się zmierzyć z tymi skojarzeniami.<br />
Ważna jest też świa<strong>do</strong>mość, że budynek<br />
powinien być trwały fizycznie, funkcjonalnie<br />
i estetycznie; ma nas przeżyć – wciąż jako<br />
obiekt ważny i godny.<br />
PF: Dziękuję za wywiad.<br />
Lokalizacja/adres<br />
Pracownia projektowa<br />
Architekci<br />
Katowice, ul. Bankowa 11a<br />
HS99<br />
Data opracowania 2002-2005<br />
Data realizacji 2009-2011<br />
Inwestor<br />
Powierzchnia całkowita 13 260 m 2<br />
Powierzchnia zabu<strong>do</strong>wy 2919 m 2<br />
Kubatura brutto 62 560 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
Grzejniki kanałowe z wentylatorem<br />
Verano-konwektor®<br />
Sufity z siatki cięto-ciągnionej Vario hook on<br />
28 x 17-2,5 x 1,50 mm srebrny mat<br />
RAL 9006 w ilości: ok. 1750 m 2<br />
Sufit rastrowy Open Line 50 x 400 x 40 mm<br />
srebrny mat RAL 9006 w ilości: ok. 450 m 2<br />
Dariusz Herman, Wojciech Subalski, Piotr Śmierzewski<br />
Konsorcjum Uniwersytetu Ekonomicznego<br />
i Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach<br />
Mostostal Warszawa<br />
VERANO Ryszard Miazga<br />
BARWA SYSTEM sp. z o.o.<br />
• Stanowiska czytelnicze na I piętrze antresoli<br />
34
REALIZACJE W POLSCE<br />
• Część sportowa hali basenowej<br />
TERMY<br />
JAKUBA<br />
Aquapark w Oławie<br />
Podstawowym założeniem programowym było<br />
stworzenie wielofunkcyjnego obiektu basenowego<br />
o charakterze miejskim, który łączyłby w sobie<br />
funkcje sportowe, rekreacyjne i rehabilitacyjne.<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
36 37
Realizacja stanowi integralną część istniejącego<br />
zespołu rekreacyjnego: basenu<br />
otwartego, boisk i kortów tenisowych<br />
wchodzących w skład Oławskiego Centrum<br />
Kultury Fizycznej oraz krajobrazowego parku<br />
miejskiego i rekreacyjnych terenów spacerowych<br />
wzdłuż rzeki Oławy. O projekcie<br />
rozmawiamy z Tomaszem Markowskim<br />
z wrocławskiej pracowni ETC Architekci.<br />
Patrycja Fabiańska: W obiektach<br />
sportowych, takich jak pływalnie, specjalizują<br />
się Państwo od dawna.<br />
Tomasz Markowski: Rzeczywiście,<br />
projektujemy obiekty sportowe, rekreacyjne,<br />
rehabilitacyjne, hotele, kryte pływalnie, hale<br />
sportowe, lo<strong>do</strong>wiska i kręgielnie. Aquapark<br />
w Oławie jest piętnastą pływalnią, która<br />
powstała w naszej pracowni.<br />
PF: Wydaje się, że w ostatnich latach<br />
wykształcił się pewien trend projektowania<br />
kompleksów oferujących wodną<br />
rekreację.<br />
TM: Oczekiwania użytkowników i inwestorów<br />
zmieniły się, szczególnie w kwestii<br />
oferty programowej. Wi<strong>do</strong>czne jest to głównie<br />
w obiektach o stricte miejskim charakterze,<br />
a takim są pływalnia w Oławie czy nasze<br />
ostatnie realizacje w Wałbrzychu. Obiekty<br />
te oprócz funkcji basenowej i strefy dla najmłodszych<br />
użytkowników, wyposażonej<br />
w zjeżdżalnie i brodziki, zostały rozbu<strong>do</strong>wane<br />
o funkcję rekreacyjno-rehabilitacyjną.<br />
PF: Czego oczekuje się więc od nowoczesnych<br />
kompleksów?<br />
TM: Okazało się, że strefą niezwykle<br />
pożądaną i najchętniej uczęszczaną przez<br />
użytkowników, którzy nie lubią lub nie potrafi<br />
ą pływać, są w aquaparkach <strong>do</strong>brze<br />
zaprogramowane saunaria. Dzięki nim może<br />
znacząco wzrosnąć frekwencja klientów<br />
odwiedzających kompleks, jest to więc <strong>do</strong>cho<strong>do</strong>wa<br />
działalność.<br />
PF: Oławskie termy wpisują się w ten<br />
trend. Proszę jednak przybliżyć najważniejsze<br />
funkcje.<br />
TM: Jedną z podstawowych funkcji<br />
obiektu jest funkcja edukacyjno-sportowa.<br />
Na pływalni będą mogły odbywać się zajęcia<br />
z wychowania fizycznego, nauki pływania czy<br />
rozgrywki sportowe na poziomie młodzieżowym<br />
i lokalnym. Do tych funkcji zasadniczo<br />
przeznaczona jest niecka o wymiarach<br />
25 x 16 m oraz trybuna na ok. 150 osób.<br />
Rekreacja wodna, wypoczynek oraz odnowa<br />
biologiczna i rehabilitacja zapewnione zostały<br />
w basenie rekreacyjnym, brodziku dla dzieci,<br />
wannach z hydromasażem i zespole odnowy<br />
biologicznej. Całość uzupełniono o funkcje<br />
pomocnicze – gastronomiczną, handlową<br />
i usługową.<br />
PF: Strefa saun, odnowy i rehabilitacji<br />
zajmuje cały poziom +1.<br />
TM: Tak to właśnie zaprojektowaliśmy.<br />
Kompleksowe saunarium połączone jest<br />
z dużą strefą rehabilitacji i odnowy biologicznej.<br />
Mogą z niego korzystać zarówno<br />
użytkownicy części basenowej, jak i rehabilitacyjnej.<br />
Na saunarium składają się sauna<br />
sucha (fińska), sauna mokra (parowa), saunarium<br />
oraz tężnia solna <strong>do</strong> inhalacji w strefie<br />
wypoczynku, specjalistyczne natryski <strong>do</strong><br />
schładzania, hol saunarium z przebieralnią,<br />
ławkami i miejscami <strong>do</strong> moczenia nóg oraz<br />
hol wypoczynkowy z leżankami i recepcją.<br />
W strefie odnowy biologicznej znajdują się<br />
• Bryła w kontekście otaczającego parku<br />
• Fasada wejściowa <strong>do</strong> kompleksu<br />
• Ujęcie od strony części rekreacyjnej<br />
38<br />
39
• Sufity akustyczne nad basenem rekreacyjnym<br />
sala <strong>do</strong> aerobiku, sala siłowni i kriokomora, a także indywidualne<br />
pokoje masażu oraz strefa rehabilitacji wodnej z wannami <strong>do</strong> hydromasażu.<br />
Do saunarium na piętrze można się <strong>do</strong>stać bezpośrednio<br />
z hali basenowej. Na antresoli nad basenem sportowym usytuowana<br />
jest również trybuna dla 150 widzów. Na wi<strong>do</strong>wnię możliwy jest<br />
<strong>do</strong>stęp suchą stopą z komunikacji ogólnej.<br />
PF: Aquapark sąsiaduje z odkrytymi basenami.<br />
TM: Basen letni ma osobne wejście – po lewej stronie od wejścia<br />
głównego <strong>do</strong> term. Są też w tej części osobne kasy i szatnie.<br />
Odkryte kąpielisko istniało już wcześniej, jednak nie miało żadnego<br />
zaplecza, dlatego <strong>do</strong>bu<strong>do</strong>waliśmy całą infrastrukturę kubaturową.<br />
W parterze obiektu będą sezonowo czynne sanitariaty, szatnie<br />
i natryski. Obiekt ten jest częściowo wyeksploatowany, w związku<br />
z czym inwestor planuje w najbliższych latach przebu<strong>do</strong>wę kompleksu<br />
basenu otwartego.<br />
PF: Po wejściu <strong>do</strong> holu basenowego w zasadzie od razu<br />
obejmuje się wzrokiem najważniejsze funkcje aquaparku. Co<br />
miało wpływ na takie ukształtowanie obiektu?<br />
TM: Bryła jest wynikową kontekstu miejsca. Basen zlokalizowany<br />
jest w rozległym parku miejskim, z pięknie zachowanym<br />
starodrzewem, w sąsiedztwie istniejącego basenu otwartego,<br />
który będzie podlegał w najbliższym czasie renowacji. Ponieważ<br />
najbliższe otoczenie ma klimat rekreacyjny, chcieliśmy, żeby obiekt<br />
pozwalał swoim użytkownikom na kontakt wizualny ze światem<br />
zewnętrznym. Zależało nam również na tym, żeby ludzie przebywający<br />
w parku mieli wgląd <strong>do</strong> wnętrza budynku, zachęcającego<br />
atrakcjami. Chodziło o interakcje. Osiągnięty efekt polega na tym,<br />
że niemal z każdego miejsca w budynku ma się wi<strong>do</strong>k na zewnątrz.<br />
Dzięki przeszkleniom fasad z każdej strony są w obiekcie również<br />
takie miejsca, z których można wzrokiem „przebić” na wylot cały<br />
budynek. Hala basenowa jest wizualnie połączona z parkiem, który<br />
<strong>do</strong>starcza <strong>do</strong>datkowych wrażeń estetycznych. Widać z niej m.in.<br />
dwa charakterystyczne stare dęby – pomniki przyrody. Natomiast<br />
z sal ćwiczeń zlokalizowanych na piętrze, w części rehabilitacyjnorekreacyjnej,<br />
rozpościera się wi<strong>do</strong>k na południową część założenia.<br />
Dodatkowo hol wejściowy jest dzięki antresoli wizualnie połączony<br />
z piętrem. Poprzez szerokie przeszklenia, uzyskaliśmy także otwarcie<br />
wi<strong>do</strong>kowe z kafeterii na halę basenową.<br />
PF: Architektura została w znacznym stopniu podporządkowana<br />
funkcji i konstrukcji.<br />
TM: Hala basenowa to jednoprzestrzenna bryła. Dach jest<br />
skonstruowany na dźwigarach z drewna klejonego, co jest niemal<br />
klasycznym rozwiązaniem dla tego typu obiektów, ponieważ najlepiej<br />
sprawdza się w czasie i nie wymaga żadnej renowacji, spełniając<br />
przy tym wszystkie wymagania stawiane halom basenowym.<br />
Dach jest kryty przekryciem warstwowym ze specjalistycznej blachy<br />
z paroizolacją, izolacją termiczną w postaci wełny mineralnej<br />
o wysokiej twar<strong>do</strong>ści, na którą są następnie klejone warstwy papy<br />
bitumicznej wysokiej jakości.<br />
PF: Jakiego rodzaju szkła użyto na fasadzie?<br />
TM: Szkło jest całkowicie przezierne, a na fasadach północnej<br />
i południowej zastosowane zostały pakiety szklane ze specjalnymi<br />
• Rozwiązania materiałowe<br />
• Gra światła. Niecka sportowa<br />
40<br />
41
B<br />
A<br />
A<br />
B<br />
• Hol na parterze z antresolą<br />
• Hol na I piętrze<br />
Rys. archiwum ETC Architekci<br />
• Rzut parteru, skala 1:750<br />
• Przekrój A–A, skala 1:750<br />
• Przekrój B–B, skala 1:750<br />
powłokami, które zmniejszają promieniowanie<br />
podczerwone i ograniczają przegrzewanie<br />
budynku latem.<br />
PF: Część przeszklonej fasady jest<br />
przesłonięta rodzajem blendy i światło<br />
sączy się szczelinami, kładąc na wodzie<br />
geometryczne formy. Jaki był cel takiego<br />
zabiegu?<br />
TM: Cele były dwa: ograniczenie efektu<br />
olśnienia i uzyskanie gry światła na tafl i<br />
wody. Podstawową zasadą, którą należy<br />
bezwarunkowo uwzględniać podczas projektowania<br />
pływalni, jest to, że niecka sportowa<br />
nie powinna być zbyt mocno nasłoneczniona.<br />
Odblaski światła od powierzchni wody<br />
utrudniają pracę ratownikom, nie jest też<br />
przyjemnie pływać pod światło. Zazwyczaj<br />
nieckę sportową projektujemy tak, że ściany<br />
prostopadłe <strong>do</strong> toru nie są przeszklone.<br />
W tym przypadku, chcąc uzyskać efekt gry<br />
świateł, zastosowaliśmy pochylone szczeliny,<br />
które ciekawie się odbijają na powierzchni<br />
wody, co wzbogaca estetykę tej części<br />
obiektu i nie przeszkadza pływającym.<br />
Główne przeszklenie hali skierowane jest<br />
na północ, w związku z czym na basenie<br />
nie ma przesadnie dużo światła.<br />
PF: Skąd natomiast pomysł zastosowania<br />
zewnętrznych rolet materiałowych?<br />
TM: To zabieg architektoniczny. Obiekt<br />
ma <strong>do</strong>syć twardą stylistykę, jeżeli chodzi<br />
o bryłę. Chodziło o uzyskanie efektu jej<br />
zmiękczenia i przefiltrowanie światła. Jest<br />
to również parafraza wspomnianych szczelin<br />
sączących światło: z jednej strony mamy<br />
elementy, które wpuszczają światło, a z<br />
drugiej „żagle” przysłaniające z perforowanej<br />
tkaniny, dzięki którym widać, co dzieje się<br />
na zewnątrz budynku, lecz obraz ten jest<br />
rozmyty i nie<strong>do</strong>powiedziany.<br />
PF: Zauważyłam po<strong>do</strong>bieństwa rozwiązań<br />
materiałowych w Państwa realizacji<br />
dla kompleksu Term w Białce Tatrzańskiej.<br />
Elementy drewniane na fasadzie<br />
mają kontynuację wewnątrz budynku.<br />
TM: Na fasadzie kompleksu w Oławie<br />
zastosowaliśmy imitujące drewno płyty<br />
włóknowe typu Fundermax. Nie mógł to<br />
być naturalny materiał, ponieważ jeszcze<br />
nie <strong>do</strong>robiliśmy się ekonomicznego rozwiązania<br />
technicznego <strong>do</strong>stosowanego <strong>do</strong><br />
warunków klimatycznych naszego kraju,<br />
które zapewniałoby dużą trwałość. Poza<br />
płytami włóknowymi na fasadzie znalazły<br />
się też okładziny z blachy aluminiowej,<br />
tynk, a w otokach <strong>do</strong>okoła hali basenowej<br />
– zabu<strong>do</strong>wy z płyt cementowych.<br />
We wnętrzach jest już naturalne drewno.<br />
Pozwala ono ocieplić atmosferę obiektu,<br />
który jest mimo wszystko formalny,<br />
prosto skonstruowany, kubistyczny. Chcieliśmy,<br />
żeby niektóre płaszczyzny nabrały<br />
miękkości i stanowiły kontrast <strong>do</strong> nieuniknionej<br />
na basenie ceramiki oraz twardych<br />
powierzchni muru i szkła. Zależało nam<br />
na tym, żeby uzyskać ciepłą konotację,<br />
szczególnie na ścianie prowadzącej <strong>do</strong><br />
saunarium.<br />
42 43
• Strefa wypoczynku<br />
• Strefa odnowy i rehabilitacji<br />
• Saunarium<br />
PF: Jak wyglądał <strong>do</strong>bór materiałów<br />
dla części basenowej i przestrzeni wspólnych?<br />
TM: Pływalnie staramy się projektować<br />
bryłowo, zatem niecki i plaże to duże powierzchnie<br />
jednobarwnych brył. Ceramikę<br />
<strong>do</strong>bieramy <strong>do</strong> budżetu konkretnej inwestycji.<br />
Bazujemy na sprawdzonych producentach,<br />
jak Agrob Buchtal czy Rosa Gres, często<br />
też używamy płytek czeskiej firmy Rako.<br />
W przelewach na plażach zastosowaliśmy<br />
sprawdzony gres hiszpański.<br />
Przestrzenie wspólne poszczególnych<br />
stref wykończone są zgodnie z ich funkcją,<br />
która determinowała rozwiązania. W strefie<br />
rehabilitacji, gdzie się ćwiczy na boso lub<br />
w obuwiu sportowym, w większości zastosowano<br />
posadzki syntetyczne, jak linoleum lub<br />
elastyczne posadzki sportowe, co pozwala<br />
uniknąć kontuzji.<br />
PF: Jak poradzili sobie Państwo z pogłosem<br />
w strefie hali basenowej?<br />
TM: Zastosowaliśmy sufity akustyczne<br />
rozmieszczone wyspowo, które znacznie<br />
zmniejszają pogłos na hali. Przestrzeń za<br />
sufi tem również rozprasza fale. Mamy na<br />
tyle spore <strong>do</strong>świadczenie, że sami potrafimy<br />
oszacować, jak zmniejszyć pogłos, i odpowiednio<br />
rozmieszczamy sufi ty. Wyspowe<br />
rozmieszczenie zwiększa skuteczność sufi<br />
tów akustycznych, ponieważ fala odbija<br />
się od ich powierzchni, a od drugiej strony<br />
jest pochłaniana.<br />
Po<strong>do</strong>bne znaczenie mają drewniane elementy<br />
na hali basenowej. Powodują one, że<br />
fala akustyczna ulega załamaniu, rozbiciu<br />
i rozproszeniu.<br />
PF: Jakie czynniki były najważniejsze<br />
podczas projektowania oświetlenia?<br />
TM: Kwestia operowania przestrzenią<br />
i światłem naturalnym jest istotna w obiektach<br />
sportowych, ponieważ powinny one<br />
być w pewnym stopniu transparentne. Przestrzenie<br />
komunikacyjne mają wystarczającą<br />
ilość światła naturalnego i w zasadzie tylko<br />
wieczorem potrzebne jest <strong>do</strong>świetlenie<br />
uzupełniające. Z punktu widzenia architekta<br />
najbardziej się cieszymy, kiedy nie widać<br />
bezpośrednio źródeł światła i nie wia<strong>do</strong>mo,<br />
skąd ono <strong>do</strong>ciera, ponieważ wówczas nie<br />
powoduje olśnienia. Przykładem jest świetlik<br />
w holu głównym, który <strong>do</strong>starcza dużo<br />
87-148 Łysomice k/Torunia<br />
ul. Warszawska 64A<br />
tel. (56) 674 88 11<br />
OKNA<br />
DRZWI<br />
WITRYNY<br />
EI 15, EI 30, EI 60, EI 120<br />
44<br />
45
• Szatnia<br />
• Aranżacje w saunarium<br />
• Część sanitarna – natryski<br />
światła, lecz praktycznie jest niewi<strong>do</strong>czny.<br />
Zawsze zależy nam również na tym, aby<br />
nasi projektanci instalacji elektrycznych tak<br />
rozmieszczali źródła światła, żeby uzyskiwać<br />
równomierny rozkład natężenia oświetlenia.<br />
Zaprojektowaliśmy oświetlenie w kilku<br />
wariantach, dzięki czemu basen może być<br />
oświetlony w różny sposób. Możemy używać<br />
tylko oświetlenia podwodnego, źródeł<br />
światła rozmieszczonych na dźwigarach<br />
z drewna klejonego lub np. w postaci kinkietów<br />
na ścianach bocznych. W zależności<br />
od regulacji oświetlenia uzyskamy różnego<br />
rodzaju natężenie i rozmaite efekty świetlne.<br />
PF: Czy był jakiś motyw kolorystyczny,<br />
który przewodził w aranżacji wnętrz?<br />
TM: Chodziło o to, żeby obiekt był jasny,<br />
szczególnie na hali basenowej. Biel mozaiki<br />
wokół niecki rekreacyjnej kontrastuje z szarością<br />
ceramicznej antypoślizgowej płytki<br />
podłogowej i z kolorowymi płaszczyznami<br />
płytek, które się znajdują na różnych oddzielnych<br />
elementach, jak wieża zjeżdżalni,<br />
wnęka pod zjeżdżalnią czy otoczenie brodzika<br />
dla dzieci. Zatem biel koresponduje<br />
z niebieską wodą, drewnem i z neutralnie<br />
szarą plażą. Ponieważ obiekt jest utrzymany<br />
w szarej tonacji, w celu uniknięcia monotonii<br />
w różnych miejscach zastosowaliśmy akcenty<br />
mocniejsze, wy<strong>do</strong>bywające inne ważne<br />
miejsca w obiekcie, czyli strefę kas w holu<br />
głównym, recepcję na piętrze i kafeterię<br />
na parterze. Poza akcentowaniem miejsc<br />
istotnych w stosunku <strong>do</strong> miejsc, które są<br />
normalną komunikacją czy przestrzenią<br />
niespecjalnie eksponowaną, <strong>do</strong>daliśmy też<br />
nieco wesołej i energetyzującej stylistyki,<br />
dedykując ją dzieciom i młodzieży.<br />
PF: Pod względem technologii obiekt<br />
jest zaprojektowany nowocześnie i energooszczędnie.<br />
TM: Tak, to prawda. Na całym dachu<br />
obiektu zastosowane zostały kolektory<br />
solarne, które służą głównie <strong>do</strong> podgrzewu<br />
ciepłej wody użytkowej, dlatego że zużycie<br />
ciepłej wody na basenie jest duże. Jeżeli<br />
w zimny, krótki dzień nie ma odpowiedniego<br />
odzysku ciepła poprzez solary, to wtedy<br />
podgrzew ciepłej wody odbywa się poprzez<br />
węzeł cieplny. Nadwyżki ciepła są przekierowywane<br />
<strong>do</strong> innych instalacji, zasadniczo<br />
<strong>do</strong> podgrzewu wody basenowej. Instalacje<br />
solarne są przeliczone tak, aby mogła z nich<br />
korzystać również strefa letnich szatni.<br />
Odzysk ciepła jest oczywiście zastosowany<br />
w wentylacji. Ciepło odzyskujemy też<br />
z wody z natrysków, która zbierana jest<br />
w specjalnych zbiornikach. Jest to rozwiązanie<br />
energooszczędne, a odzysk jest<br />
prosty i skuteczny.<br />
Można powiedzieć, że obiekt ma dwa rodzaje<br />
rozwiązań energooszczędnych. Pierwsze<br />
jest pasywne, ponieważ ograniczenie<br />
strat ciepła uzyskuje się dzięki zwartemu<br />
ukształtowaniu budynku, a poprzez odpowiedni<br />
stosunek powierzchni ścian <strong>do</strong> kubatury<br />
redukuje powierzchnię wychładzania.<br />
Jest to szczególnie ważne w hali basenowej<br />
i saunarium, gdzie należy utrzymać temperaturę<br />
ponad 30°C. Budynek jest więc tak<br />
skonstruowany i zaizolowany, żeby zoptymalizować<br />
i zminimalizować straty ciepła. Drugi<br />
rodzaj rozwiązań to wspomniane odzyski we<br />
wszystkich możliwych instalacjach: wentylacji,<br />
gdzie znajdują się centrale odzyskujące<br />
ciepło poprzez wewnętrzne pompy, oraz<br />
kanalizacji, dzięki której odzyskiwana jest<br />
woda z natrysków.<br />
46<br />
• Szatnie. Akcenty kolorystyczne
• Przestrzeń publiczna holu głównego<br />
PF: Czy pojawiły się nowatorskie<br />
rozwiązania?<br />
TM: Ponieważ technika basenowa idzie<br />
stale <strong>do</strong> przodu, stwierdziliśmy z inwestorem,<br />
że warto pomyśleć o rozwiązaniu, które<br />
poprawi efektywność działania obiektu,<br />
i zaprojektowaliśmy <strong>do</strong>datkowo stację elektrolizy<br />
podchlorynu sodu. Jest to instalacja,<br />
która produkuje środek dezynfekujący <strong>do</strong><br />
wody basenowej z soli kuchennej, nie ma<br />
zatem konieczności przewożenia go z zewnątrz.<br />
Wewnętrzna instalacja produkuje<br />
podchloryn o bardzo wysokiej jakości, który<br />
<strong>do</strong>zowany jest tylko w takiej ilości, w jakiej<br />
to konieczne. Ponieważ związek ten ma postać<br />
czystą, nie ma w zasadzie jego emisji<br />
w postaci ubocznych związków i zapach<br />
chloru nie roznosi się w obiekcie.<br />
Rzadko która pływalnia posiada też<br />
kriokomorę. Jest ona gotowym elementem<br />
wmontowywanym w przygotowaną<br />
kubaturę z gotowymi instalacjami. Zasila<br />
się ją ciekłym powietrzem, czyli czynnikiem<br />
kriogenicznym, który poprzez parowanie<br />
obniża temperaturę komory. Znajduje się<br />
Lokalizacja/adres<br />
Oława, ul. 1 Maja<br />
Pracownia projektowa ETC Architekci sp. z o.o. sp. k.<br />
Architekci prowadzący<br />
Architekci<br />
Data opracowania 2008/2009<br />
Data realizacji 2010-2012<br />
Inwestor<br />
Powierzchnia całkowita (netto) 4340 m 2<br />
Powierzchnia zabu<strong>do</strong>wy 2490 m 2<br />
Tomasz Markowski, Marek Romaniszyn,<br />
Jacek Król<br />
Anna Markowska, Arkadiusz Konieczny<br />
Gmina Miasto Oława<br />
Kubatura brutto 29 480 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
Kompleksowe <strong>do</strong>kończenie bu<strong>do</strong>wy obiektu<br />
System oddymiania<br />
i przewietrzania<br />
Ścianki stałe EI 15 oraz ścianki stałe<br />
z drzwiami 1- i 2-skrzydłowymi EI 15<br />
Drzwi 1- i 2-skrzydłowe EI 30<br />
ABM SOLID SA – 08.2010-06.2012<br />
EUROPEL – 09.2012-12.2012<br />
EUROPEL Bogdan Pelczar<br />
D+H Polska sp. z o.o.<br />
Alufire<br />
on w zbiorniku na zewnątrz budynku, zlokalizowanym<br />
w części technicznej, która<br />
nie jest wi<strong>do</strong>czna z poziomu codziennego<br />
użytkownika i mieści się po zachodniej części<br />
obiektu, w pobliżu istniejącego obiektu<br />
filtrowni i basenów otwartych.<br />
PF: Czy wszystkie części usługowe<br />
obiektu są w pełni <strong>do</strong>stępne dla niepełnosprawnych<br />
poruszających się na wózku?<br />
TM: Komunikację pionową zapewnia<br />
winda o właściwych gabarytach zainstalowana<br />
w holu głównym, a toalety wyposażone<br />
są w odpowiednie kabiny. W szatniach<br />
i sanitariatach basenowych nie wydzieliliśmy<br />
jednak odrębnych bloków dla niepełnosprawnych,<br />
ponieważ są tak zaprojektowane<br />
i wyposażone, że niepełnosprawni mogą<br />
z nich korzystać, integrując się z pozostałymi<br />
użytkownikami. W przestrzeni szatni<br />
zaprojektowano jedynie pomieszczenie<br />
na wózki basenowe. Niecka rekreacyjna<br />
posiada pochylnię dla niepełnosprawnych,<br />
a niecka sportowa urządzenie dźwigowe,<br />
którym niepełnosprawny <strong>do</strong>staje się <strong>do</strong><br />
wody. Ponadto przy wejściu na trybunę<br />
przewidziano wolną przestrzeń na wózki.<br />
Dostęp z zewnątrz na parter budynku oraz<br />
na poziom szatni letnich zapewniony jest<br />
dzięki pochylniom.<br />
PF: Jak postrzegają Państwo zakończoną<br />
realizację?<br />
TM: Spełniony został jeden z priorytetów<br />
– obiekt poprzez swoją transparentność<br />
został w dużym stopniu scalony z parkiem,<br />
dzięki czemu użytkownik basenu ma stały<br />
kontakt z przyrodą. Cieszy nas również bardzo<br />
udana współpraca z inwestorem, inżynierem<br />
kontraktu i wykonawcą. Organizując<br />
konkurs projektowy, inwestor profesjonalnie<br />
przygotował się <strong>do</strong> inwestycji. Zazwyczaj<br />
przetarg z kryterium 100% ceny jest obarczony<br />
poważnym ryzykiem, w szczególności<br />
w przypadku skomplikowanego projektu,<br />
jakim jest projekt krytej pływalni. Chcielibyśmy<br />
również podkreślić, iż pomimo zmiany<br />
wykonawcy w trakcie realizacji inwestycji,<br />
spowo<strong>do</strong>wanej upadłością firmy ABM Solid,<br />
zamawiający niezwykle sprawnie i szybko<br />
zorganizował na nowo proces inwestycyjny<br />
i w bardzo krótkim terminie zakończył realizację<br />
obiektu.<br />
PF: Dziękuję za rozmowę.<br />
• Basen rekreacyjny z hydromasażem<br />
48 49
REALIZACJE W POLSCE<br />
• Biurowiec w korespondencji z kontekstem<br />
(skrzyżowanie ulic Borowskiej i Swobodnej)<br />
MASZYNA BIUROWA<br />
Aquarius Business House we Wrocławiu<br />
Ten energooszczędny biurowiec klasy A wybu<strong>do</strong>wano przy Dworcu<br />
Głównym PKP i dworcu PKS, w pobliżu historycznego centrum<br />
miasta, co wymagało szczególnego podejścia estetycznego.<br />
W ramach drugiego etapu inwestor realizuje obok kolejny budynek.<br />
50<br />
51<br />
Fot. Lech Kwartowicz
Powierzchnie biurowe zostały zaprojektowane w układzie otwartego<br />
planu. Opracowano także szereg funkcji <strong>do</strong>datkowych, m.in.<br />
przychodnię medyczną, lunch bar, kawiarnię, salonik prasowy, fitness<br />
club, a nawet szatnię z prysznicami dla rowerzystów.<br />
O wyzwaniu projektowym opowiada architekt Grzegorz Rybak<br />
z Biura Usług Projektowych Arcad z Kielc.<br />
Patrycja Fabiańska: W jaki sposób podeszli Państwo <strong>do</strong><br />
kreacji obiektu w tak eksponowanym miejscu?<br />
Grzegorz Rybak: Parametry budynku były w znacznym stopniu<br />
zdefiniowane przez inwestora już na samym początku. One przesądzały,<br />
jak obiekt ma wyglądać w pewnym urbanistycznym przybliżeniu.<br />
Musieliśmy też spełnić wymagania planu miejscowego. Następnie<br />
analizowaliśmy potrzeby klienta i funkcje obiektu oraz staraliśmy się<br />
nawiązać <strong>do</strong> architektury wielkomiejskiej. Uwzględnienie tych wszystkich<br />
kryteriów przyniosło efekt w postaci Aquarius Business House.<br />
PF: Czy plan miejscowy znacząco zaważył na architekturze<br />
budynku?<br />
GR: Jest on efektem analiz urbanistycznych, które powstają na<br />
przestrzeni miesięcy lub lat. Bezwarunkowo musieliśmy <strong>do</strong>stosować<br />
się <strong>do</strong> jego wymogów. Kontrowersyjnym zapisem była wysokość<br />
zabu<strong>do</strong>wy określona w strefi e korespondencji <strong>do</strong> istniejącego<br />
• Maszynowa powtarzalność rytmu elewacji<br />
budynku Dolnośląskiej Federacji Sportowej. Po zrealizowaniu obiektu<br />
widać jednak, że gdyby pojawiła się <strong>do</strong>datkowa kondygnacja, czyli<br />
wyrównanie naszego biurowca z gzymsem DFS, ten fragment wyglądałby<br />
znacznie lepiej. Warto zwrócić uwagę na kształtowanie linii<br />
zabu<strong>do</strong>wy w drugim etapie inwestycji: linia jest nadwieszona nad<br />
kondygnacjami parteru i pierwszego piętra – dzięki temu budynek<br />
bardzo precyzyjnie nawiązuje <strong>do</strong> linii zabu<strong>do</strong>wy pobliskiej galerii<br />
handlowej Arkady Wrocławskie.<br />
Zdefi niowane były również strefy <strong>do</strong>minant architektonicznych,<br />
które pojawiły się w narożniku ulic Borowskiej, Swobodnej<br />
i Koman<strong>do</strong>rskiej. Ponieważ nie były to tylko <strong>do</strong>minanty<br />
wysokościowe, mieliśmy pewną swobodę w ich kształtowaniu,<br />
również formalnym, co widać w formie przeszklonego „tubusa”<br />
w narożniku ulic Swobodnej i Borowskiej oraz ściętego szklanego<br />
narożnika na skrzyżowaniu ulic Koman<strong>do</strong>rskiej i Swobodnej.<br />
Podział formalny na trzy jasne bryły budynku wykończone<br />
elementami kamiennymi oraz tło wykonane z ciemnego szkła<br />
to już nasze autorskie pomysły. Moim zdaniem pogodziły one<br />
wymogi planu miejscowego związane z różnymi wysokościami<br />
budynków w obrębie tego samego zamierzenia inwestycyjnego<br />
i uporządkowały architekturę.<br />
• Przeszklony „tubus” – <strong>do</strong>minanta formalna<br />
PF: Jak duży wpływ na wizerunek budynku miał inwestor?<br />
GR: Działem zajmującym się w Echo Investment budynkami<br />
biurowymi i obiektami hotelowymi kierują architekci, więc można<br />
powiedzieć, że są oni współautorami tego projektu. Mieliśmy zatem<br />
<strong>do</strong> czynienia ze świa<strong>do</strong>mym klientem, który ma <strong>do</strong>świadczenie<br />
projektowe i chętnie współpracuje z architektami.<br />
Echo Investment ma <strong>do</strong>ść specyficzne podejście <strong>do</strong> projektowania<br />
obiektów biurowych, które funkcjonują na zasadzie tzw.<br />
maszyny biurowej – to paralela <strong>do</strong> budynku maszyny, który znamy<br />
z filozofii architektury modernistycznej. Łatwo wychwytuje się<br />
charakterystyczne cechy wskazujące na to podejście: powtarzalność<br />
rytmu elewacji, maszynowość, podporządkowanie określonej<br />
funkcji, utylitarność. Natomiast zastosowanie pewnych rozwiązań<br />
architektonicznych na elewacji i jakościowy <strong>do</strong>bór materiałów<br />
wynikają z prestiżowej lokalizacji. Inwestor jest zdeterminowany<br />
w dążeniu <strong>do</strong> efektu, który chce osiągnąć za pomocą architektury.<br />
Formy eksperymentalne są nie<strong>do</strong>zwolone – obiekt powinien być<br />
elegancki, <strong>do</strong>brze skomponowany i jednocześnie niewrażliwy na<br />
zmieniającą się modę architektoniczną. Budynki pozbawione są<br />
zbędnych oz<strong>do</strong>bników, za to świetnie rozwiązane w detalu – ponadczasowe<br />
i eleganckie. Ten efekt jest wynikiem konsekwentnej<br />
i logicznej kompozycji przestrzennej oraz zastosowania naturalnych<br />
materiałów wykończeniowych – kamienia, szkła i aluminium.<br />
Lekkość bryły budynku podkreślają odpowiednio ukształtowane<br />
detale elewacji, które w tym przypadku nie tylko odpowiadają za<br />
efekt wizualny, ale poprawiają też walory przestrzeni biurowej,<br />
pozwalając kontrolować naturalne oświetlenie wnętrza i ułatwiając<br />
podział na różnorodne funkcje.<br />
PF: Czy obiekty biurowe realizowane przez Państwa dla<br />
Echo Investment cechuje po<strong>do</strong>bna stylistyka?<br />
GR: Wspólne cechy wynikają z założeń, o których wspomniałem,<br />
czyli z estetyki maszyny, niezależności od obowiązujących trendów<br />
i eksperymentowania z formami architektonicznymi oraz ponadczasowości.<br />
Za każdym razem jednak rozwiązania te pokazywane są w inny<br />
sposób. Nie jest więc tak, że mamy jeden czy kilka wzorów elewacji<br />
i powielamy je w kolejnych projektach. Mamy swobodę twórczą, pod<br />
warunkiem że poruszamy się w ramach wyznaczonych przez klienta.<br />
PF: Z czego czerpali Państwo inspiracje przy pracy nad<br />
tym projektem?<br />
GR: Najważniejsze były wymagania klienta, natomiast inspiracją<br />
była architektura modernistyczna i jej znakomite metody projektowania<br />
budynków biurowych. Za pomocą pewnej powtarzalności<br />
elewacji i kontrastów pomiędzy szklanymi, lekkimi elementami<br />
tworzącymi tło a cięższymi elementami kamiennymi, z wyraźnie<br />
powtarzającą się artykulacją okien i detali dekoracyjnych szukamy<br />
tożsamości budynku i nawiązujemy <strong>do</strong> estetyki maszyny. Przykładem<br />
mogą być City Green Court w Pradze lub budynek biurowy<br />
przy Feldmühleplatz w Düssel<strong>do</strong>rfie autorstwa Richarda Meiera.<br />
PF: Obiekt otrzymał niedawno certyfikat ekologiczny<br />
BREEAM z oceną „very good”. Uzyskanie tak wysokiej noty<br />
potwierdza, że zastosowali Państwo odpowiednio ekologiczne<br />
materiały.<br />
GR: I to zarówno na poziomie bu<strong>do</strong>wlanym, jak i wykończeniowym.<br />
W procesie certyfikacji BREEAM oprócz aspektów energetycznych<br />
budynku pod uwagę brane były także aspekty materiałowe, a więc<br />
pochodzenie materiałów, ich klasa ekologiczna oraz wpływ na śro<strong>do</strong>wisko<br />
podczas produkcji czy pozyskiwania surowców bu<strong>do</strong>wlanych.<br />
Materiały proekologiczne są odrobinę droższe niż typowe, jednak<br />
przygotowując się <strong>do</strong> certyfikacji, wiedzieliśmy, że nie możemy<br />
projektować z użyciem najtańszych materiałów.<br />
PF: Proszę opowiedzieć, jakie technologie i rozwiązania<br />
energooszczędne znalazły się w obiekcie.<br />
GR: Budynek korzysta z ciepła sieci miejskiej, które we Wrocławiu<br />
jest przygotowywane w sposób spełniający wymagania<br />
prawa bu<strong>do</strong>wlanego w zakresie ekologicznych wytwórców ciepła.<br />
Zgodnie z obowiązującymi warunkami technicznymi dla obiektów<br />
o tak znacznych wymianach powietrza na godzinę obligatoryjnie<br />
musimy stosować systemy odzysku ciepła z instalacji wentylacji<br />
mechanicznej nawiewno-wywiewnej. Adekwatnie <strong>do</strong> obowiązującego<br />
prawa <strong>do</strong>brano odpowiednie przegrody bu<strong>do</strong>wlane. Izolacyjność<br />
termiczna okien utrzymuje się na poziomie 1,6 W/m 2 K, zaś<br />
termoizolacyjność ścian zewnętrznych wynosi poniżej 0,3 W/m 2 K.<br />
Przestrzenie biurowe ogrzewane są za pomocą systemu wentylacyjnego<br />
o wysokiej sprawności. Po przeprowadzeniu analizy na<br />
etapie projektowania wykonawczego zrezygnowaliśmy z niektórych<br />
nowoczesnych rozwiązań, jak chociażby paneli fotowoltaicznych<br />
czy kolektorów słonecznych, ponieważ w przypadku tego typu<br />
obiektów zysk z ich zastosowania byłby zbyt mały w stosunku <strong>do</strong><br />
52<br />
53
• Posadzka z granitu, okładziny kamienne, drewno i stal<br />
• Dwukondygnacyjny hol<br />
nakładów inwestycyjnych. Warto również wspomnieć, że w procesie<br />
certyfikacji ekologicznej niezbędne było, w celu ochrony<br />
zasobów naturalnych, zastosowanie systemu kontroli wycieków na<br />
instalacjach wodnych. Wszystko spięte jest z monitoringiem całego<br />
obiektu i systemem BMS, sterującym oświetleniem, wentylacją<br />
i ogrzewaniem w pomieszczeniach. Ponadto niektóre strefy posiadają<br />
czujniki ruchu, dzięki którym następuje np. odcięcie poprzez<br />
elektrozawory <strong>do</strong>pływu wody <strong>do</strong> instalacji, jeśli w strefach tych<br />
nie przebywają użytkownicy. W biurowcach klasy A także dźwigi<br />
muszą być stosownej jakości – posiadać odpowiednią szybkość<br />
działania, energooszczędność, możliwość odzyskiwania energii<br />
przy hamowaniu oraz wysoki standard wykończenia kabin.<br />
PF: Czym podyktowany był charakter powierzchni<br />
biurowych?<br />
GR: Specyfika projektowa tego typu budynków polega na tym,<br />
że na etapie koncepcji projektu bu<strong>do</strong>wlanego planujemy biuro<br />
w standardzie open space, ponieważ najczęściej nie znamy potrzeb<br />
potencjalnych najemców. Stąd też filozofia projektowania<br />
maszynowego. Obiekt zaprojektowany w standardzie open space<br />
i z założonym podziałem modularnym jest na tyle elastyczny, że<br />
można go przystosować zarówno dla klienta, który chce podzielić<br />
powierzchnię na mniejsze pomieszczenia biurowe, jak i takiego, który<br />
chce pracować w otwartej przestrzeni. Niezmiennym elementem jest<br />
jeden lub kilka trzonów komunikacyjnych, zlokalizowanych zazwyczaj<br />
w środku budynku, w których są windy, pomieszczenia pomocnicze,<br />
toalety, klatki scho<strong>do</strong>we i przestrzenie instalacyjne. Kiedy najemcy<br />
pojawiają się już w trakcie realizacji, <strong>do</strong>stosowujemy powierzchnie<br />
<strong>do</strong> ich wymagań. Z <strong>do</strong>świadczenia mogę powiedzieć, że wskaźnik<br />
powierzchni otwartej i zamkniętej waha się zazwyczaj w granicach<br />
40–60%. Jak w każdej funkcji biurowej z czasem pojawiają się również<br />
<strong>do</strong>datkowe pomieszczenia – socjalne, serwerownie, pomieszczenia<br />
konferencyjne, archiwa i magazyny.<br />
PF: Co oprócz strefy biurowej znalazło się w programie<br />
funkcjonalno-użytkowym?<br />
GR: Standar<strong>do</strong>wo w budynkach klasy A projektujemy na parterze<br />
strefę gastronomiczną, która jest nierozerwalnie związana z funkcją<br />
obiektu, ponieważ służy jego pracownikom. Lokale na parterze budynku<br />
są przystosowane <strong>do</strong> obsługi od zewnątrz, czyli z poziomu<br />
placu przed wejściem oraz z poziomu chodnika wzdłuż ulic Swobodnej<br />
i Borowskiej, mogą więc być przeznaczone także dla różnego<br />
rodzaju usług. Chcąc sprostać wymaganiom certyfikacji BREAAM,<br />
ale również obserwując trendy rynkowe, duży nacisk położyliśmy<br />
na komunikację rowerową i przystosowanie <strong>do</strong> niej infrastruktury,<br />
tak aby <strong>do</strong>jazd rowerowy był w pełni bezpieczny. W związku z tym<br />
w obiekcie przewidziano miejsce na przechowywanie rowerów oraz<br />
szatnie dla rowerzystów.<br />
Biuro VAF Instruments, Holandia. Sufit Ecophon Focus Lp<br />
54
• Rzut parteru, skala 1:750<br />
• Przekrój D–D, skala 1:750<br />
• Jedno z pomieszczeń konferencyjnych<br />
• Przekrój C–C, skala 1:750<br />
• Przestrzeń komunikacyjna<br />
• Istniejący<br />
budynek<br />
• Rozwiązania materiałowe i oświetleniowe<br />
C<br />
C<br />
• Ogólno<strong>do</strong>stępna przestrzeń integracyjna<br />
Rys. archiwum ARCAD sp. z o.o. S.K.A.<br />
B<br />
D<br />
D<br />
B<br />
• Przekrój B–B, skala 1:750<br />
56 57<br />
• Jedno z wnętrz biurowych
WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />
Hervé Froment – dyrektor handlowy grupy<br />
i dyrektor ds. rozwoju Delabie<br />
Obecnie każdy właściciel obiektu chce, aby jego budynek posiadał<br />
jak najwyższą ocenę certyfikacyjną. Przekłada się to bowiem<br />
na zwiększenie wartości inwestycji, a także ułatwia znalezienie<br />
znaczącego najemcy.<br />
Najbardziej cenione certyfikaty, takie jak brytyjski BREEAM, LEED<br />
(Leadership in Energy and Environmental Design) czy NF Ouvrage –<br />
Démarche HQE® (funkcjonujący tylko we Francji), biorą pod uwagę<br />
m.in. gospodarkę wodą w budynkach, w tym oszczędzanie wody<br />
pitnej. LEED i BREEAM uznają oszczędność wody za warunek uzyskania<br />
certyfikacji, natomiast HQE nie narzuca go.<br />
Rozsądne gospodarowanie wodą wskazane jest choćby ze względu<br />
na wzrost kosztów źródeł energii, ponieważ przyczynia się – poprzez<br />
ograniczenie ilości energii potrzebnej <strong>do</strong> podgrzania wody (potrzeba<br />
około 34 kW <strong>do</strong> podgrzania 1m³ wody) – <strong>do</strong> zmniejszenia opłat.<br />
Decydenci mają swobodę wyboru wyposażenia sanitarnego,<br />
mniej lub bardziej oszczędnego i <strong>do</strong>stosowanego <strong>do</strong> funkcji budynku.<br />
Brakuje jednak zharmonizowanego systemu oznakowania na poziomie<br />
europejskim, który pomagałby w wyborze instalacji <strong>do</strong>stępnych<br />
na rynku. Producenci armatury podejmują różne działania w tym<br />
kierunku. Firma Delabie zamierza stworzyć własne oznakowanie,<br />
aby zaprezentować wydajność swoich produktów przeznaczonych<br />
<strong>do</strong> wyposażenia budynków publicznych.<br />
PF: Zaprojektowali Państwo również zewnętrzny parking<br />
wielopoziomowy.<br />
GR: Było to podyktowane wymaganiami planu miejscowego i specyfiką<br />
działki, której rozmiary pozwalały na zaprojektowanie parkingu<br />
w postaci otwartego obiektu wolno stojącego. Wprowadzenie miejsc<br />
postojowych <strong>do</strong> podziemia wiązałoby się ze znacznymi kosztami oraz<br />
rozbu<strong>do</strong>wywaniem kondygnacji –1.<br />
PF: Jak została zaprojektowana strefa holu w budynku<br />
o tak wysokim standardzie i jakie rozwiązania materiałowe<br />
przyjęto w aranżacji stref ogólno<strong>do</strong>stępnych?<br />
GR: Wejście znajdujące się w „tubusie” na skrzyżowaniu ulic Borowskiej<br />
i Swobodnej jest wejściem <strong>do</strong> pierwszego etapu inwestycji.<br />
Drugi etap, który jest obecnie realizowany, będzie miał niezależne<br />
wejście od ul. Swobodnej. Z holu pierwszego etapu prowadzi rozejście<br />
na obydwa skrzydła – <strong>do</strong> klatek segmentu A i B. Segment C, czyli<br />
mniejszy budynek, zlokalizowany na granicy działki i przylegający <strong>do</strong><br />
budynku DFS, posiada swój własny minihol, z niezależną obsługą<br />
komunikacyjną od zewnątrz.<br />
Ze względu na wymogi standardu budynku w strefach publicznych<br />
użyliśmy materiałów wysokiej jakości. Ponieważ strefa<br />
wejściowa w obiektach o takim standardzie powinna robić<br />
stosowne wrażenie, zaprojektowaliśmy dwukondygnacyjny hol,<br />
którego charakter architektoniczny w zestawieniu z materiałami<br />
z „górnej półki” wskazuje na to, że budynek pochodzi z odpowiedniego<br />
segmentu klasowego. Dominują więc kamienie naturalne:<br />
posadzka z granitu (Kashmir White), okładziny kamienne portali<br />
ARMATURA DO BUDYNKÓW<br />
UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ<br />
Armatura elektroniczna<br />
Armatura czasowa<br />
Baterie termostatyczne<br />
Stelaże<br />
AKCESORIA DLA ZAPEWNIENIA<br />
HIGIENY<br />
• Rozwiązania stref sanitarnych<br />
Poręcze<br />
Akcesoria dla zapewnienia higieny<br />
w sanitariatach ogólno<strong>do</strong>stępnych<br />
Akcesoria <strong>do</strong> łazienek i natrysków<br />
Skanując kod kreskowy telefonem<br />
komórkowym <strong>do</strong>staną się<br />
Państwo bezpośrednio na naszą<br />
stronę Nowości.<br />
58<br />
Tel. (022)7894052 - info@delabie.pl - www.delabie.pl
win<strong>do</strong>wych i lady w holu głównym (Pietra<br />
Serena), panele wnętrzarskie firmy Prodema<br />
wykończone fornirem drewnianym, drzwi<br />
zewnętrzne dźwigów i detale kabin wykonane<br />
ze stali nierdzewnej. W przestrzeni<br />
holu głównego na kondygnacji +1 znajdują<br />
się także przeszklenia, a więc – mimo że<br />
ta strefa budynku zaprojektowana jest jako<br />
dwukondygnacyjna – zapewniona została<br />
równowaga pomiędzy monumentalnością<br />
a lekkością. Delikatne rozbicie i zrównoważenie<br />
wysokiej przestrzeni powoduje<br />
również rozwiązanie oświetlenia w holu<br />
głównym, w postaci systemowych, zwieszanych<br />
opraw. W holach głównych wszystkich<br />
budynków znajdą się też <strong>do</strong>stosowane <strong>do</strong><br />
charakteru obiektu tablice informacyjne,<br />
wskazujące lokalizację konkretnych najem-<br />
• Parking wielopoziomowy<br />
ców na piętrach oraz kierunki komunikacji,<br />
gdyż system identyfi kacji wizualnej był<br />
integralną częścią projektu.<br />
PF: Budynek znajduje się w strefie<br />
sporych uciążliwości akustycznych. Jak<br />
poradzili sobie Państwo z tym problemem?<br />
GR: Nie <strong>do</strong>ść, że ulice Swobodna i Borowska<br />
generują wysoki poziom hałasu, to mamy<br />
jeszcze <strong>do</strong> czynienia z hałasem pochodzącym<br />
z pobliskich terenów kolejowych. Udało<br />
nam się jednak uniknąć <strong>do</strong>datkowej skóry<br />
na obiekcie, która pełniłaby funkcję ekranu<br />
akustycznego. Okna i fasady szklane zostały<br />
zaprojektowane z uwzględnieniem wysokich<br />
wymagań akustycznych, tak aby zapewnić<br />
przyszłym użytkownikom odpowiedni komfort<br />
akustyczny wynikający z obowiązujących norm.<br />
PF: Fasada wyróżnia się detalem<br />
i płaszczyznowaniem elewacji, a szkło<br />
i kamień to podstawowe materiały bazowe.<br />
GR: Elewacja, ze względu na swoją długość<br />
i lokalizację w pierzei ulicy, została zróżnicowana<br />
i nie przytłacza, odpowiadając skali<br />
budynku. Szczególną uwagę zwróciliśmy na<br />
racjonalne stosowanie materiałów oraz możliwość<br />
skorzystania z zasobów lokalnych, tj.<br />
polskiego kamienia czy drewna. Skupialiśmy<br />
się również na rozwiązaniach pozwalających<br />
obniżyć potrzeby energetyczne budynku.<br />
Elementy przezierne, szklane, zostały<br />
wykonane w formie systemowej elewacji<br />
słupowo-ryglowej, szklonej szkłem zespolonym,<br />
hartowanym i bezpiecznym, o odpowiedniej<br />
izolacyjności termicznej i akustycznej.<br />
Elementy nieprzezierne budynku<br />
to systemowo mocowane <strong>do</strong> elementów<br />
żelbetowych płyty kamienne. Powłoka stanowiąca<br />
zewnętrzną płaszczyznę zaprojektowana<br />
jest z kamienia. Drugi plan to<br />
przestrzeń pomiędzy oknem a kamieniem,<br />
podkreślona obróbkami w kolorze srebrnym,<br />
co wytwarza pewien dystans <strong>do</strong> kolejnej<br />
płaszczyzny, jaką są okna pomieszczeń biurowych.<br />
Na fasadzie wprowadzone zostały<br />
również oz<strong>do</strong>bne pionowe elementy aluminiowe,<br />
znajdujące się w płaszczyźnie kamienia.<br />
Montowane są zarówno w oknach, <strong>do</strong><br />
których rytmu nawiązują, jak i w strefach<br />
wykończonych płytami kamiennymi. Część<br />
z nich jest celowo wysunięta przed listwy<br />
kamienne, aby umożliwić zamontowanie<br />
opraw LED-owych, tworzących kompozycję<br />
iluminacji fasady.<br />
PF: Czy typ szkła był <strong>do</strong>bierany <strong>do</strong><br />
funkcji realizowanego obiektu?<br />
GR: Zastosowaliśmy szkło o parametrach<br />
Lt/g = 70/38, co oznacza 70% światła<br />
widzialnego i 38% energii słonecznej.<br />
Można więc powiedzieć, że jest to szkło<br />
nietypowe, specjalnie wyselekcjonowane<br />
w wyniku <strong>do</strong>świadczenia naszego i inwestora<br />
w zakresie projektowania i realizacji budynków<br />
biurowych. Dzięki temu równoważy się<br />
bilans pomiędzy transparentnością a ochroną<br />
energetyczną, co ma kolosalne znaczenie<br />
w miesiącach letnich, kiedy <strong>do</strong>chodzi <strong>do</strong><br />
intensywnego wykorzystywania klimatyzacji<br />
i chłodzenia stref pracy.<br />
PF: Czy tafle szkła umieszczone pod<br />
różnym kątem <strong>do</strong> elewacji nie spowodują<br />
efektu rozbłysków?<br />
GR: Rozwiązanie było sprawdzane w różnych<br />
warunkach oświetleniowych, zarówno<br />
z poziomu przestrzeni biurowych, jak i z zewnątrz<br />
budynku, i w naszej ocenie takie<br />
ryzyko nie istnieje.<br />
PF: Z komentarzy internautów i notatek<br />
prasowych wynika, że obiekt jest<br />
<strong>do</strong>brze odbierany.<br />
GR: To jest dla nas największa satysfakcja.<br />
W procesie projektowania skupiliśmy się na<br />
potrzebach klienta i użytkowników, wymaganiach<br />
związanych z utrzymaniem obiektu,<br />
a także na stawianych budynkom użyteczności<br />
publicznej wymogach „nowej ery”. Mają<br />
one uwzględniać zasadę zrównoważonego<br />
rozwoju i umożliwiać spełnienie warunków<br />
certyfikowania. Jeśli oprócz tego nasza praca<br />
jest <strong>do</strong>ceniana przez szerokie grono odbiorców,<br />
mogę z czystym sumieniem powiedzieć,<br />
że wykonaliśmy naszą pracę <strong>do</strong>brze.<br />
PF: Gratuluję i dziękuję za rozmowę.<br />
Lokalizacja/adres Wrocław, ul. Swobodna 1<br />
Pracownia projektowa<br />
Architekt prowadzący<br />
Architekci<br />
Data opracowania 2010<br />
Arcad sp. z o.o. S.K.A.<br />
Grzegorz Rybak<br />
Data realizacji 2011-2013<br />
Inwestor<br />
Igor Grabiwoda, Arkadiusz Wodnicki,<br />
Włodzimierz Pedrycz, Emil Kubiec,<br />
Piotr Gola, Jakub Burczyn, Łukasz Bo<strong>do</strong>,<br />
Piotr Gawior, Henryk Kołaczyński<br />
Echo Investment<br />
Powierzchnia całkowita 41 806 m 2<br />
Powierzchnia zabu<strong>do</strong>wy 6140 m 2<br />
Kubatura brutto 152 771 m 3<br />
Baterie łazienkowe: Temposoft Mix 2, Tempomix,<br />
Tempomatic Mix 4 oraz komplet natryskowy H9739HYG<br />
Akustyczne sufity podwieszane:<br />
• Ciągi komunikacyjne: Ecophon Focus Lp,<br />
format 1800 x 600 mm<br />
• Hol wejściowy: Ecophon Focus Dg, format 1200 x 600 mm<br />
• Pomieszczenia konferencyjne: Ecophon Gedina E T24,<br />
format 600 x 600 mm<br />
• Strefy sanitarne: Ecophon Hygiene, format 600 x 600<br />
• Montaż na systemowej konstrukcji Ecophon Connect<br />
Szyby zespolone przeciwsłoneczne typu 70/37 ze szkłem<br />
hartowanym i laminowanym<br />
• Kamień, szkło i aluminium – bazowe materiały na płaszczyznowanej elewacji<br />
Delabie sp. z o.o.<br />
Ecophon<br />
PRESS GLASS SA<br />
60<br />
61
• Fasada frontowa<br />
REALIZACJE W POLSCE<br />
Z KSIĄŻKĄ NA SKALE<br />
Biblioteka UJK w Kielcach<br />
W sąsiedztwie Wydziału Zarządzania i Administracji<br />
Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach,<br />
na tzw. terenie B kampusu powstał nowy gmach<br />
pełniący głównie funkcję biblioteki. O specyfice<br />
projektu opowiada jego autor – Janusz Pachowski.<br />
Fot. Przemysław Andruk<br />
62 63
Patrycja Fabiańska: Jaka jest historia<br />
powstania obiektu?<br />
Janusz Pachowski: Tę inwestycję od<br />
dawna planowano w północno-wschodnim<br />
rejonie Kielc. W jej ramach przy ulicy Świętokrzyskiej<br />
został zbu<strong>do</strong>wany nowoczesny<br />
kompleks uniwersytecki, w składzie którego<br />
przewidziano m.in. Centrum Języków<br />
Obcych oraz Bibliotekę Główną wraz z Uniwersyteckim<br />
Centrum Danych. Uczelnia<br />
jest właścicielem dwóch dużych działek,<br />
które rozdziela teren prywatny. Na pierwszej<br />
zaprojektowałem zrealizowany już Wydział<br />
Matematyczno-Przyrodniczy (budynek<br />
G), powiązany z istniejącymi budynkami<br />
uczelni, na drugiej zaś – na terenie kampusu<br />
B – bibliotekę.<br />
Laureatem konkursu na kampus B była<br />
pracownia SCC z Krakowa. Powstał już jeden<br />
z budynków według jej koncepcji, a obecnie<br />
powstaje drugi. Obiekty te znajdują się<br />
w pobliżu biblioteki.<br />
PF: Powiązanie z otoczeniem nie stanowiło<br />
zapewne trudności, gdyż w pobliżu<br />
obiektu nie ma zabu<strong>do</strong>wy.<br />
JP: I w najbliższym czasie praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bnie<br />
nie będzie. Wytyczną <strong>do</strong> lokalizacji<br />
biblioteki było opracowanie urbanistyczne,<br />
w które budynek ten bez problemu się wpisuje.<br />
Kielecki krajobraz jest pofalowany, działka<br />
ma więc naturalny 5-procentowy spadek;<br />
ze wzniesienia rozpościera się imponujący<br />
wi<strong>do</strong>k na miasto. Jest to ostatnia działka<br />
bu<strong>do</strong>wlana po stronie wschodniej. Od jej<br />
północnej strony znajduje się pas terenu<br />
chroniony krajobrazowo, a <strong>do</strong>piero znacznie<br />
wyżej, na szczycie wzniesienia, zlokalizowana<br />
jest zabu<strong>do</strong>wa jednorodzinna. W dalszym<br />
sąsiedztwie znajdują się Galeria Echo oraz<br />
jeden z wyższych budynków w Kielcach<br />
(siedziba firmy Skanska), w pobliżu którego<br />
powstaną inne wysokie biurowce.<br />
PF: A jak powiązano obiekt z pozostałymi<br />
budynkami kampusu?<br />
JP: Według wytycznych przygotowanych<br />
przez miejscowych architektów założono ciąg<br />
pieszy prowadzący z zachodniej, już funkcjonującej<br />
części kampusu, od budynku G na teren<br />
B, gdzie znajduje się biblioteka. Na razie<br />
osi tej nie zrealizowano, ponieważ prywatne<br />
działki rozdzielające tereny uczelni nie zostały<br />
wykupione. Gdy to nastąpi, wytyczne projektu<br />
całego kampusu zaczną być realizowane.<br />
Jeśli jednak teren nie zostanie wykupiony,<br />
założone przejście nie powstanie i wówczas<br />
obowiązywać będzie połączenie okrężne<br />
od ul. Świętokrzyskiej. Wi<strong>do</strong>kowo i komunikacyjnie<br />
bibliotekę z zachodnią częścią<br />
kampusu łączą dwa duże podcienia w budynku<br />
G, tworząc jakby portal wejściowy <strong>do</strong><br />
przyszłego ciągu pieszego, spinającego poszczególne<br />
części kampusu.<br />
PF: Jaki program funkcjonalno-użytkowy<br />
przygotowała uczelnia?<br />
JP: Precyzyjny i racjonalny. Mieliśmy narzucony<br />
koszt metra kwadratowego inwestycji<br />
i zmieściliśmy się w budżecie. Budynek<br />
dedykowany jest bibliotece, zatem jest<br />
ona funkcją <strong>do</strong>minującą, ale na czwartej<br />
kondygnacji mieści się również Uczelniane<br />
Centrum Obliczeniowe, z serwerownią, która<br />
działa dla całego uniwersytetu. Wszystkie<br />
instytuty i wydziały uczelni są połączone<br />
infrastrukturą światłowo<strong>do</strong>wą z UCI. Jest<br />
to jednostka samorządna, która administracyjnie<br />
nie podlega bibliotece i posiada<br />
niezależne wejście.<br />
PF: Dobór których rozwiązań technologicznych<br />
był istotny?<br />
JP: Central wentylacyjnych, ponieważ<br />
przede wszystkim chcieliśmy zapewnić odpowiednią<br />
obsługę serwerów. Specyficzna<br />
technologicznie jest zainstalowana w serwerowni<br />
instalacja gaszenia gazem. Ciekawym,<br />
nietypowym rozwiązaniem w tym obiekcie<br />
jest też konstrukcja świetlika, w którym zostały<br />
użyte dźwigary z drewna klejonego,<br />
przesłonięte częściowo przez sufit szklany.<br />
PF: Co było priorytetem w tym projekcie?<br />
JP: Priorytetowa była na pewno kompozycja<br />
urbanistyczna. Ponieważ nie było<br />
możliwości realizacji ciągu pieszego, który<br />
łączyłby obie części kampusu, stworzyliśmy<br />
poprzeczne (o kierunku północ-południe)<br />
ciągi komunikacyjne zakończone przestrzeniami<br />
publicznymi. Każda poprzeczna<br />
oś kończy się wielopoziomowym zewnętrznym<br />
forum studenckim i dużą przestrzenią<br />
pod szklanym dachem. Po obu stronach ciągu<br />
pieszego, prowadzącego od ul. Świętokrzyskiej,<br />
znajdują się budynki dydaktyczne,<br />
a jego zakończenie stanowi plac z kaskadą<br />
schodów i wejściem głównym <strong>do</strong> biblioteki.<br />
W zakresie kompozycyjnym to była jedna<br />
z głównych inspiracji dla całego założenia.<br />
Wykorzystując naturalne ukształtowanie<br />
terenu przed biblioteką, stworzyliśmy<br />
duże, wielopoziomowe forum, gdzie można<br />
odpocząć. Południowo eksponowane tarasy<br />
z zielenią płynnie przechodzą w granitowe<br />
schody, prowadzące <strong>do</strong> głównego wejścia<br />
biblioteki.<br />
Miejsce identyfikują również rozrzucone<br />
na placu i schodach przed budynkiem głazy<br />
kieleckie oraz posadzona w wyeksponowanym<br />
miejscu lipa – na wspomnienie Jana<br />
Kochanowskiego, patrona uczelni.<br />
PF: Uwagę zwraca również pomysłowo<br />
zakomponowana posadzka.<br />
JP: Jej swobodnie ukształtowane linie,<br />
wykonane z drobnej kostki brukowej, prowadzą<br />
<strong>do</strong> podpór konstrukcyjnych – słupów, na<br />
których opiera się wysunięty front budynku.<br />
PF: Jak wygląda strefa wejściowa<br />
i rozłożenie funkcji w obiekcie?<br />
JP: To symetryczna kompozycja: wchodzimy<br />
wprost na ladę informacyjną, gdzie każdy<br />
użytkownik musi przejść przez punkt rejestracji.<br />
Dalej znajduje się <strong>do</strong>stępna z dwóch stron<br />
szatnia, która jest rodzajem mebla wstawionego<br />
<strong>do</strong> przestrzeni. Po lewej stronie biegnie<br />
• Kompozycja posadzki korespondująca z obiektem<br />
• Kaskada schodów i głazy kieleckie<br />
64<br />
65
WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />
Andrzej Błaszczuk – <strong>do</strong>radca techniczny, ATLAS sp. z o.o.<br />
W zakresie systemów ociepleń zdecy<strong>do</strong>wano<br />
się na kompleksowe rozwiązania<br />
firmy ATLAS. Z jej oferty wybrano system<br />
HOTER, przeznaczony <strong>do</strong> ociepleń ze styropianem<br />
lub XPS (polisteryn ekstru<strong>do</strong>wany).<br />
Zastosowano zaprawę klejącą <strong>do</strong> izolacji<br />
HOTER S, którą wyróżnia m.in. bardzo <strong>do</strong>bra<br />
przyczepność. Do wykonania warstwy zbrojonej<br />
użyto natomiast HOTER U – zaprawy,<br />
która dzięki wzmocnieniom z mikrowłókien<br />
jest odporna na rysy i pęknięcia. Przebieg<br />
prac był stale konsultowany z <strong>do</strong>radcami<br />
naszej firmy.<br />
Kolejny produkt ATLAS, który wykorzystano<br />
przy budynku kieleckiej biblioteki, to<br />
silikonowy tynk cienkowarstwowy Silkon N.<br />
Pozwala on na wykończenie systemów izolacji<br />
cieplnej, łączy bowiem funkcję ochronną<br />
z dekoracyjną (faktura typu „kornik” lub<br />
„baranek”). Posiada jedne z najlepszych<br />
parametrów na rynku, jest hydrofobowy<br />
i paroprzepuszczalny. Ma także właściwości<br />
samoczyszczące, co jest ważne zwłaszcza<br />
przy realizacjach prestiżowych, które niezależnie<br />
od warunków zewnętrznych powinny<br />
zachować odpowiednią prezencję. Jest to<br />
trudne szczególnie w dużych miastach lub<br />
w pobliżu dróg, gdzie budynki są stale narażone<br />
na działanie niepożądanych substancji.<br />
Silkon N jest <strong>do</strong>stępny w szerokiej gamie<br />
kolorystycznej, dlatego łatwo się wpisuje<br />
w potrzeby nawet bardzo wymagających<br />
projektantów.<br />
• Fasada boczna – wykusze ze stylizowanym liternictwem<br />
66<br />
67
• Ciepłe rozwiązania kolorystyczne. Czytelnia główna<br />
• Rozwiązania oświetlenia. Czytelnia główna<br />
ciąg lady umożliwiającej szybkie korzystanie<br />
z wypożyczalni. Oś foyer wejściowego zamyka<br />
sala konferencyjno-wi<strong>do</strong>wiskowa, częściowo<br />
przeznaczona dla studentów, a częściowo dla<br />
pracowników. Poza tym w kondygnacji parteru<br />
znajduje się także centralny magazyn książek<br />
z regałami przesuwnymi, pomieszczenia<br />
techniczne i instalacyjne oraz toalety.<br />
Każde z czterech pięter zostało zaprojektowane<br />
w nieco innym układzie przestrzennym<br />
i zaplanowano dla nich różne funkcje.<br />
W kondygnacji podziemnej zlokalizowano<br />
parking.<br />
PF: Co było najistotniejsze dla uzyskania<br />
czytelności funkcji układu przestrzennego<br />
obiektu?<br />
JP: Kluczowe dla budynku było właściwe<br />
rozwiązanie czytelni głównej i magazynów.<br />
Magazyny znajdują się na trzech poziomach,<br />
przy czym dwa górne są otwarte,<br />
ponieważ są powiązane z czytelnią; studenci<br />
będą tu zatem mieli bezpośredni <strong>do</strong>stęp<br />
<strong>do</strong> regałów. Na parterze zlokalizowaliśmy wypożyczalnię<br />
książek i sale konferencyjne, na<br />
pierwszym piętrze – czytelnię główną, a na<br />
drugim – czytelnie pomocnicze. Ze względu<br />
na układ działki i decyzje urbanistyczne<br />
budynek jest ukształtowany asymetrycznie,<br />
w związku z czym wejście główne i czytelnia<br />
znajdują się od strony wschodniej, na głównej<br />
osi pieszej kampusu B, a towarzyszące<br />
czytelni magazyny – od strony zachodniej.<br />
PF: Dlaczego UCI znalazło się na<br />
ostatniej kondygnacji?<br />
JP: Uznaliśmy, że nie należy mieszać<br />
dróg użytkowników biblioteki z drogami<br />
użytkowników UCI. Taka lokalizacja umożliwiła<br />
również łatwiejszą obsługę instalacyjną<br />
Centrum, które ma specjalne wymagania<br />
w zakresie wentylacji i klimatyzacji.<br />
PF: Jak będzie się zatem odbywał<br />
ruch użytkownika po obiekcie?<br />
JP: Mamy dwa rodzaje użytkowników:<br />
studenta i pracownika. Ruchy wewnętrzne<br />
każdej z grup nie kolidują ze sobą. Pracownicy<br />
mają odrębny zespół czterech wind<br />
i dwóch klatek scho<strong>do</strong>wych, które łączą się<br />
z magazynami książek oraz pracowniami<br />
bibliotekarzy. Dla studentów obiekt jest<br />
<strong>do</strong>stępny przez reprezentacyjną klatkę scho<strong>do</strong>wą,<br />
którą widać w elewacji frontowej.<br />
Rozpościera się z niej wi<strong>do</strong>k na panoramę<br />
miasta. Do dyspozycji studentów są też<br />
dwie windy.<br />
PF: Jak rozmieszczone i wyposażone<br />
są czytelnie?<br />
JP: Główna dwukondygnacyjna czytelnia<br />
jest jądrem całego założenia. Usytuowana<br />
została na osi wejścia, przede wszystkim<br />
ze względu na jej <strong>do</strong>stępność, ale także<br />
na wi<strong>do</strong>k na kampus i miasto. Czytelnia<br />
posiada antresolę, na której również<br />
umieszczono stoły czytelniane. Na poziomie<br />
pierwszym znajduje się główna sala ze<br />
stanowiskami przeznaczonymi dla dwóch<br />
i ośmiu osób. Każdy stół wyposażony jest<br />
w lampkę, gniaz<strong>do</strong> elektryczne i komputery<br />
stacjonarne. Wokół czytelni głównej<br />
rozmieszczone są czytelnie specjalistyczne,<br />
które są pomieszczeniami zamkniętymi,<br />
z odrębną obsługą.<br />
PF: Jednym z ważniejszych elementów<br />
w czytelniach jest oświetlenie użytkowe.<br />
Jak rozwiązano tę kwestię?<br />
JP: Zaprzyjaźniona firma wraz z naszym<br />
oświetleniowcem wykonała niezbędne obliczenia<br />
i pomagała w precyzyjnym <strong>do</strong>borze<br />
opraw dla całego obiektu. Operacja ta trwała<br />
aż dwa miesiące. Firma LUG <strong>do</strong>starczyła<br />
wszystkie elementy według naszych specyfikacji<br />
i nie kwestionowała przyjętych rozwiązań.<br />
Kluczową sprawą było oczywiście oświetlenie<br />
czytelni. Uznaliśmy, że najlepsze będą<br />
sprawdzone przez pracownię i umiarkowane<br />
cenowo włoskie oprawy oświetleniowe w postaci<br />
wiszących „skrzydeł”. Pozostałe źródła<br />
światła sztucznego są ukryte i mało wi<strong>do</strong>czne.<br />
Dodatkowym <strong>do</strong>świetleniem są oprawy<br />
w postaci wąskich pasm wpasowanych<br />
w sufity podwieszane. Ponadto każdy użytkownik<br />
dysponuje indywidualnym oświetleniem<br />
biurka, zaaranżowanym spójnie z meblem.<br />
Natomiast istotnym elementem dla całego<br />
obiektu są materiałowe zewnętrzne rolety<br />
przeciwsłoneczne, które umieszczone na<br />
fasadzie zabezpieczają wszystkie okna. W fasadzie<br />
frontowej od strony katalogów zastosowaliśmy<br />
także lamele aluminiowe, redukujące<br />
nasłonecznienie.<br />
Poza oświetleniem sztucznym czytelnia<br />
główna ma również podwójny szklany sufit,<br />
jest więc bardzo <strong>do</strong>brze <strong>do</strong>świetlona od góry.<br />
68
Jednocześnie <strong>do</strong>ciera <strong>do</strong> niej światło naturalne<br />
od strony północnej i pośrednio – poprzez<br />
strefę katalogową – od południowej.<br />
Z uwagi na przeszklenia zastosowaliśmy tu<br />
podwieszenie z paneli rozpraszających światło,<br />
żeby zapobiec silnemu nasłonecznieniu.<br />
PF: Czy obiekt jest iluminowany?<br />
JP: Zaprojektowaliśmy tylko podstawową<br />
iluminację: podświetlone są napis główny<br />
i napisy umieszczone na wykuszach. Jednak<br />
inwestor zastanawia się nad pełniejszą<br />
wersją iluminacji wszystkich budynków dydaktycznych<br />
na tym terenie.<br />
PF: Jakie były założenia kształtowania<br />
fasad?<br />
JP: Chodziło o taką identyfikację budynku,<br />
by jednoznacznie kojarzył się z biblioteką.<br />
Płyty HPL i pionowy układ okien o zmiennej<br />
szerokości na elewacji frontowej przywołują<br />
skojarzenia z grzbietami książek na półkach.<br />
Elewacja zachodnia mogłaby być właściwie<br />
bezokienna, ponieważ kryją się za nią magazyny<br />
książek. Kształtując ją jednak, mieliśmy świa<strong>do</strong>mość,<br />
że będzie wi<strong>do</strong>czna z miasta przez<br />
wiele lat, w związku z czym dążyliśmy <strong>do</strong> jej<br />
rozrzeźbienia światłocieniami. Wprowadziliśmy<br />
w tym celu wykusze, będące indywidualnymi<br />
aneksami czytelniczymi, a na ich fasadzie<br />
umieściliśmy stylizowane liternictwo, które<br />
również miało nawiązywać <strong>do</strong> funkcji budynku.<br />
Czcionki dekoracyjnego alfabetu wykonano<br />
w specjalnym tynku. Ponadto zdecy<strong>do</strong>waliśmy<br />
się na stworzenie ciepłej kolorystyki fasad.<br />
PF: Na elewacji użyli Państwo kilku<br />
różnych materiałów. Dlaczego?<br />
JP: Gdybyśmy cały budynek zrobili w fasadzie<br />
wentylowanej, wtedy nie zmieścilibyśmy<br />
się w założonych kosztach inwestycji.<br />
Fragment tej fasady to płyty HPL, inna część<br />
jest natomiast zrealizowana w technologii<br />
tynku cienkowarstwowego, wykonanego na<br />
wełnie mineralnej. Są też elementy boniowane.<br />
W zasadzie cała fasada ma poziome<br />
profile aluminiowe w kształcie litery C, które<br />
nawiązują <strong>do</strong> elewacji frontowej, gdzie<br />
wpuszczone w tynk dzielą ją na poszczególne<br />
kondygnacje. Elewacja została zrealizowana<br />
w technologii firmy Atlas. Zastosowaliśmy<br />
również system firmy Aluprof – profil okienny<br />
i fasa<strong>do</strong>wy, którego boczne „skrzydełko”<br />
ładnie wykańcza glify okienne, dzięki czemu<br />
fasa<strong>do</strong>wa płyta HPL <strong>do</strong>chodzi <strong>do</strong> profilu aluminiowego.<br />
Niepotrzebne są zatem żadne<br />
<strong>do</strong>datkowe profile wokół okna, w związku<br />
z czym otwory okienne mogą się znaj<strong>do</strong>wać<br />
stosunkowo blisko płyt fasa<strong>do</strong>wych.<br />
PF: Podstawowe kolory fasad – pochodne<br />
czerwonego, szary – są kontynuowane<br />
we wnętrzach.<br />
JP: Rozwiązania kolorystyczne zbliżone<br />
<strong>do</strong> barw elewacji zastosowaliśmy zwłaszcza<br />
w strefach głównej klatki scho<strong>do</strong>wej i katalogów,<br />
ponieważ miejsca te są szczególnie<br />
ważne dla budynku. Do kolorystyki fasad<br />
nawiązuje również strefa wejściowa, czyli<br />
lady recepcyjne i szatniowe, które zostały<br />
zaaranżowane na bazie pochodnych koloru<br />
czerwonego. Natomiast posadzki są w odcieniach<br />
szarości (granit, linoleum).<br />
PF: Co jeszcze kierowało <strong>do</strong>borem<br />
materiałów wykończeniowych?<br />
JP: W <strong>do</strong>borze materiałów istotną kwestią<br />
była akustyka, dlatego wszystkie ściany<br />
wokół przestrzeni centralnej mają perforowane<br />
okładziny akustyczne z materiału drewnopochodnego<br />
– laminaty w kolorze jasnego<br />
orzechu. Za panelami znajduje się mata<br />
z wełny mineralnej. Część balustrad pokryta<br />
jest okładzinami z płyt gipsowych perforowanych.<br />
Wszystkie sufity w strefie uczelnianej<br />
są akustyczne, a większość z nich posiada<br />
perforację w różnym układzie. Ponadto<br />
wykładziny w tej strefie, również ze względów<br />
akustycznych, są dywanowe.<br />
PF: Czy mieli Państwo wpływ również<br />
na umeblowanie gmachu?<br />
JP: W naszym projekcie opracowaliśmy<br />
tylko wyposażenie w meble „stałe”, które<br />
były indywidualnie wykonywane przez firmę<br />
Marell, zgodnie z naszą <strong>do</strong>kumentacją. Na<br />
to wyposażenie składa się aranżacja strefy<br />
wejściowej, lady oraz biurka dla czytelników.<br />
Dla wszystkich tych elementów zastosowaliśmy<br />
miękką i cichą wykładzinę meblową<br />
Forbo. Przygotowaliśmy również szczegółową<br />
specyfikację wyposażenia w meble ruchome,<br />
jednak jest to oddzielna realizacja; obecnie<br />
trwa przetarg na tę część projektu. Nie wiem,<br />
jaki będę miał wpływ na weryfikację tego, co<br />
zaproponują <strong>do</strong>stawcy w zakresie dalszego<br />
umeblowania, ale chciałbym, żeby harmonizowało<br />
ono z naszym projektem. Bardzo ważna<br />
jest tutaj jakość mebli ruchomych, muszą<br />
bowiem wytrzymać próbę czasu, dlatego<br />
Lokalizacja/adres Kielce, ul. Świętokrzyska 15<br />
Pracownia projektowa<br />
Architekt prowadzący<br />
Architekci<br />
PPiP – Pracownia Projektowa Janusz Pachowski<br />
Janusz Pachowski<br />
Data opracowania 2008/2009<br />
Data realizacji 2010-2012<br />
Inwestor<br />
Powierzchnia pomieszczeń 7380 m 2<br />
Powierzchnia zabu<strong>do</strong>wy 2735 m 2<br />
Kubatura 38 600 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
System ociepleń HOTER<br />
Zaprawy klejące HOTER S i U<br />
Silikonowy tynk cienkowarstwowy<br />
Silkon N<br />
Oświetlenie<br />
Ewa Pachowska, Agnieszka Chmiel, Katarzyna Gizicka,<br />
Joanna Pachowska, Andrzej Pachowski, Magdalena Chrzanowska<br />
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach<br />
Skanska SA – Oddział Bu<strong>do</strong>wnictwa Ogólnego Kielce<br />
ATLAS sp. z o.o.<br />
przygotowując specyfikację, kładliśmy na<br />
ten aspekt szczególny nacisk.<br />
PF: Czy jest Pan za<strong>do</strong>wolony z efektów<br />
realizacji?<br />
JP: Niepokoi mnie, jak ostatecznie ukształtuje<br />
się kompozycja wokół budynku, ponieważ<br />
nie ma „masterplanu” dla całości uczelni.<br />
Sama biblioteka jednak została zrealizowana<br />
LUG Light Factory sp. z o.o.<br />
zgodnie z projektem i to jest dla mnie najbardziej<br />
satysfakcjonujące. Zarówno miastu, jak<br />
i uczelni bardzo zależało na tej inwestycji. Wyjątkowo<br />
miła współpraca z administracją uniwersytetu<br />
– czyli kanclerzem, zastępcą kanclerza<br />
ds. technicznych oraz byłym i obecnym<br />
rektorem – stwarzała budujący klimat.<br />
PF: Dziękuję za rozmowę.<br />
• Czytelnia pomocnicza na II piętrze<br />
• Rozwiązania materiałowe. Lada wypożyczalni<br />
70<br />
71
• Zrealizowane budynki A i B<br />
REALIZACJE W POLSCE<br />
SPÓJNA WIZJA<br />
Baltic Business Park<br />
w Szczecinie<br />
Dwa zrealizowane budynki<br />
kompleksu charakteryzują się<br />
nowoczesnym wyglądem,<br />
nawiązującym <strong>do</strong> najnowszych<br />
trendów w architekturze<br />
światowej.<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
Do dyspozycji oddano parking podziemny<br />
oraz miejsca postojowe naziemne. Powierzchnie<br />
biurowe posiadają kategorię A+,<br />
a w parterach mieszczą się także usługi,<br />
takie jak kantyna, sklep, przedszkole.<br />
W połowie 2013 r. ruszy bu<strong>do</strong>wa kolejnego<br />
etapu.<br />
O realizacji rozmawiamy z szefem pracowni<br />
CITY architekci, Maciejem Zombirtem,<br />
który wraz z zespołem pracowni CITY<br />
architekci oraz Portal-pp stworzył koncepcję<br />
i projekt bu<strong>do</strong>wlany, a także z prowadzącym<br />
projekt wykonawczy Wojciechem Jungowskim<br />
(Baltic Business Park sp. z o.o.).<br />
WYWIAD Z ARCHITEKTEM<br />
MACIEJ ZOMBIRT – CITY ARCHITEKCI<br />
Patrycja Fabiańska: Jakie były uwarunkowania<br />
lokalizacji Baltic Business Park?<br />
Maciej Zombirt: Lokalizacja stanowiła<br />
najistotniejszą wytyczną dla koncepcji. Inwestycja<br />
znajduje się na terenach dawnych<br />
stoczni, w niecce pomiędzy rejonami dwóch<br />
dużych osiedli. Stocznia zaczyna się niemal<br />
w centrum miasta, nad Odrą, a za nią znajdują<br />
się tereny skła<strong>do</strong>we, które dalej przechodzą<br />
w osiedla mieszkaniowe. W okolicy jest jednak<br />
sporo zieleni. Ponadto teren jest <strong>do</strong>brze<br />
skomunikowany z szeroką na<strong>do</strong>drzańską<br />
trasą z wylotami ze Szczecina, więc <strong>do</strong>jazd<br />
<strong>do</strong> centrum trwa zaledwie kilka minut.<br />
PF: Co wpłynęło na kształt architektury<br />
i układ urbanistyczny kompleksu?<br />
MZ: Nie było konieczności bezpośredniego<br />
nawiązania <strong>do</strong> sąsiedztwa, gdyż<br />
<strong>do</strong>szliśmy wraz z zespołem <strong>do</strong> wniosku,<br />
że <strong>do</strong>okoła panuje architektoniczny i urbanistyczny<br />
chaos. Stanęliśmy wręcz przed<br />
odwrotnym dylematem, odczuwaliśmy bowiem<br />
potrzebę stworzenia jednorodnej, silnej<br />
jednostki urbanistycznej, jednoznacznie<br />
określającej i organizującej nieuporządkowaną<br />
przestrzeń – silnego boksu, wi<strong>do</strong>cznego<br />
ze wszystkich miejsc.<br />
Kompleks pojawił się więc w centrum<br />
chaosu i swoją mocną formą nadał zastanej<br />
przestrzeni proporcji – tak jak w Odysei kosmicznej<br />
2001 Kubricka. W pewnej sekwencji<br />
pojawia się tam czarny prostopadłościan,<br />
jako obca, ale konkretna, prosta, geometryczna<br />
i czytelna forma. Staraliśmy się również<br />
nawiązać <strong>do</strong> <strong>do</strong>brej modernistycznej przeszłości<br />
Szczecina, który został w tym rejonie<br />
zniekształcony przez lata socjalizmu, kiedy<br />
pojawiły się chaotyczne wielkie bloki czy<br />
elementy fabryczne i przemysłowe.<br />
Inwestor, prezes spółki Koncepta<br />
Witold Jakubiec, przedstawił swoje wytyczne<br />
określające kubaturę i powierzchnię<br />
każdego budynku. Według niego Baltic<br />
Business Park miał oferować nowoczesne<br />
powierzchnie dla firm o różnorodnym<br />
profilu. Chcieliśmy, aby przestrzeń pomiędzy<br />
budynkami była nowoczesna, jasna<br />
i przyjazna, dlatego wielki, ciemny monolit<br />
przecięliśmy dynamicznymi prostopadłymi<br />
liniami światła, a w środku pozostawiliśmy<br />
wszystkie elewacje ze szkła. Zabieg ten<br />
ukształtował całą urbanistykę. Przecinając<br />
skórkę pomarańczy, otwieramy energetyczne<br />
wnętrze – tak i my otworzyliśmy<br />
świetlną, dynamiczną przestrzeń ze szkła.<br />
PF: Jak powstała pierwsza <strong>wizja</strong><br />
obiektu?<br />
MZ: Koncepcję Baltic Business Parku<br />
realizowaliśmy w formie warsztatów projektowych,<br />
więc tworzył ją zespół kilkunastu<br />
architektów z pracowni ze Szczecina<br />
i z Warszawy. Staram się pokazywać młodym<br />
architektom ciekawe realizacje i przynajmniej<br />
raz w roku organizujemy dla naszych pracowników<br />
wycieczki po świecie. Konsultuję się<br />
też z zaprzyjaźnionym architektem z Holandii<br />
– Johanem de Koning, który poprowadził<br />
72 73
Fot. Bartosz Lejnweber<br />
naszą myśl <strong>do</strong>tyczącą tego obiektu w kierunku<br />
prostoty. Inspiracją był też sam Szczecin, jego<br />
tereny poprzemysłowe i natura.<br />
PF: Architekci coraz częściej sięgają<br />
<strong>do</strong> modernizmu. Wydaje się, że w tym<br />
kontekście ów nurt był rzeczywiście<br />
wręcz pożądany.<br />
MZ: Tutejszy krajobraz jest zniekształcony<br />
chaosem architektonicznym. Gdy patrzę<br />
na rodzimą architekturę, odczuwam potrzebę<br />
projektowania spokojnych, uporządkowanych,<br />
geometrycznych form. Architektura<br />
Baltic Business Parku jest neutralna, nieco<br />
ciemna i jednostajna, bo obiekt ma porządkować<br />
urbanistyczny chaos i wpisać się<br />
w otoczenie, nie budząc kontrowersji dziwnym,<br />
rzeźbiarskim kształtem.<br />
PF: Czy poszczególne budynki współpracują<br />
urbanistycznie w dialogu przestrzennym?<br />
MZ: Pomiędzy obiektami zaprojektowaliśmy<br />
przestrzeń publiczną z zielenią i elementami<br />
małej architektury. Budynki są <strong>do</strong><br />
siebie zwrócone przeszklonymi fasadami,<br />
wytwarzając wewnętrzny mikroklimat, który<br />
korzystnie wpłynie na samopoczucie pracowników<br />
kompleksu. Tworząc koncepcję,<br />
korzystaliśmy z rozwiązań stosowanych<br />
dla skali miasta, gdyż naszym priorytetem<br />
było stworzenie <strong>do</strong>brych urbanistycznych<br />
przestrzeni publicznych, których wnętrza są<br />
pełne szkła, światła i dynamiki. Parkingi zrealizowano<br />
pod kompleksem, co również jest<br />
celnym rozwiązaniem, dzięki temu bowiem<br />
ulica <strong>do</strong>jaz<strong>do</strong>wa kompleksu jest otwarta i nie<br />
tworzą się korki.<br />
PF: Wszystkie cztery budynki będą<br />
mieć po<strong>do</strong>bną strukturę. Proszę przybliżyć<br />
ich program funkcjonalny.<br />
MZ: Każdy z budynków ma po<strong>do</strong>bny<br />
kształt, zbliżoną powierzchnię kondygnacji<br />
i jeden wewnętrzny trzon komunikacyjny,<br />
komasujący windy i klatki scho<strong>do</strong>we. Wokół<br />
trzonu znajdują się przestrzenie biurowe.<br />
Parter przeznaczony jest na usługi, zaś<br />
kondygnacje od pierwszej <strong>do</strong> piątej oferują<br />
powierzchnie pod wynajem w systemie<br />
open space. Najemca nie był znany na etapie<br />
projektu, więc pozostawiliśmy elastyczną<br />
przestrzeń <strong>do</strong> późniejszej aranżacji.<br />
PF: Czy projekt wymagał nietypowych<br />
rozwiązań konstrukcyjnych?<br />
MZ: Teren inwestycji leży w niecce starorzecza<br />
Odry. Ze względu na bardzo słabe<br />
warunki gruntowe budynki zostały podniesione<br />
względem terenu o ok. 1,5 m, a kondygnację<br />
podziemną parkingu częściowo wyniesiono.<br />
Konieczne było również odwodnienie wykopów<br />
w trakcie realizacji. Ponadto obiekty stoją na<br />
palach, które mają od 10 <strong>do</strong> 15 m długości i których<br />
jest w tej chwili chyba około 1,5 tysiąca.<br />
Także drogi są częściowo na nich posa<strong>do</strong>wione.<br />
Budynki kompleksu są skomplikowanymi konstrukcyjnie<br />
obiektami żelbetowymi w konstrukcji<br />
monolitycznej, wraz z elementami prefabrykacji<br />
stropów i klatek scho<strong>do</strong>wych. Wewnętrzny<br />
układ scala trzon klatek scho<strong>do</strong>wych i wind<br />
żelbetowych. Przestrzenie między stropami są<br />
wypełnione instalacjami i przeszkleniami. Każdy<br />
budynek od trzech stron ma szklane fasady<br />
o konstrukcji słupowo-ryglowej, natomiast<br />
z czwartej strony fasadę obłożoną kamieniem<br />
naturalnym. Ściany są wymurowane.<br />
PF: Finalny efekt nieco różni się od<br />
koncepcji. Jakie rozwiązania materiałowe<br />
przyjął Pan pierwotnie dla fasad?<br />
Projekt szczecińskich biurowców<br />
Baltic Business Park w pełni odpowiada<br />
wymogom nowoczesnych trendów<br />
w architekturze. Dzięki zastosowaniu<br />
minimalistycznej architektury miejskiej<br />
i bezkompromisowej nawierzchni również<br />
przestrzeń wokół budynków przejawia<br />
konsekwencję w projektowaniu. Do<br />
geometrycznej formy obiektu, w całości<br />
wypełnionej dużymi przeszkleniami,<br />
<strong>do</strong>pasowana została kostka brukowa<br />
Polbruk Urbanika, wpisująca się w minimalistyczną<br />
aranżację przestrzeni. Klasyczny,<br />
prostokątny kształt kostek w neutralnym<br />
grafitowym kolorze oraz regularny układ<br />
WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />
Wojciech Średniawa<br />
– architekt krajobrazu, Polbruk SA<br />
sprawiają, że produkt współgra z nowoczesnym<br />
charakterem biurowca i jego szklaną<br />
elewacją o rytmicznych podziałach. Wokół<br />
Baltic Business Park wykorzystano elementy<br />
w trzech wymiarach – 15 x 30, 20 x 30 oraz<br />
25 x 30 cm. Tworzą one wzór idealnie <strong>do</strong>brany<br />
<strong>do</strong> designerskich mebli miejskich i surowych<br />
murów z betonu architektonicznego.<br />
Natomiast 8-centymetrowa grubość kostki<br />
zapewnia właściwą trwałość i odporność na<br />
obciążenia i zużycie, na które szczególnie<br />
narażona jest nawierzchnia w przestrzeni<br />
użyteczności publicznej. Polbruk Urbanika<br />
charakteryzuje się również gładką strukturą<br />
oraz prostymi brzegami w wersji z mikrofazą,<br />
co pozwoliło zbu<strong>do</strong>wać równą i bezpieczną<br />
płaszczyznę.<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
• W zgodzie z ekologią i ekonomią<br />
• Porządkujący rytm potrójnie szklonych fasad<br />
74 75
MZ: Na etapie koncepcji zaprojektowaliśmy<br />
cegłę klinkierową, natomiast w trakcie<br />
realizacji inwestycji inwestor przyjął<br />
inne rozwiązania materiałowe i w miejsce<br />
cegły pojawił się szarozielony piaskowiec.<br />
Przestrzenie wewnętrzne pozostały w układzie<br />
fasady szklanej jako trzyszybowe<br />
zespoły o <strong>do</strong>brych parametrach termoakustycznych.<br />
Proces realizacji budynku<br />
i przygotowania projektu wykonawczego<br />
przygotował inwestor, już bez naszej pomocy.<br />
To naturalne, że czasami koncepcja<br />
różni się od finalnego efektu, bo inwestor<br />
często odchodzi od pewnych pomysłów.<br />
Według mnie w okresie obecnego kryzysu<br />
bardzo istotne były koszty i analiza użyteczności,<br />
czyli to, co dzieje się na etapie<br />
projektu wykonawczego i realizacji.<br />
PF: Jakie aspekty projektu uważa<br />
Pan za szczególnie istotne?<br />
MZ: Skala założenia w tym rejonie Szczecina<br />
wymagała starannego, a nawet filozoficznego<br />
podejścia <strong>do</strong> architektury, gdyż była to<br />
właściwie rekultywacja dawnych terenów przemysłowych<br />
w otoczeniu chaotycznej zabu<strong>do</strong>wy<br />
lat 70. Ważny element stanowiła współpraca<br />
z zespołem inwestycyjnym w zakresie skonstruowania<br />
programu i wymagań kompleksu.<br />
Istotne były rozwiązania funkcjonalne, stworzenie<br />
<strong>do</strong>brej urbanistycznej przestrzeni <strong>do</strong><br />
rozwoju biznesu, czyli wnętrz ogólno<strong>do</strong>stępnych,<br />
jak i spełnienie warunków dla budynków<br />
biurowych klasy A. Ciekawostką projektu jest<br />
struktura funkcjonalno-komunikacyjna. Pomiędzy<br />
czterema budynkami znajduje się wspólna<br />
dla wszystkich uczestników czysta, otwarta<br />
przestrzeń dla biznesu, a cały układ komunikacji<br />
i <strong>do</strong>staw jest przeniesiony na zewnątrz.<br />
PF: A co było dla Pana największym<br />
wyzwaniem?<br />
MZ: Stworzenie spójnej wizji – od pierwszego<br />
pomysłu <strong>do</strong> zamknięcia projektu bu<strong>do</strong>wlanego<br />
– jest ona bowiem główną cechą<br />
<strong>do</strong>brej architektury. Skłoniło mnie to nawet<br />
<strong>do</strong> odwiedzenia Hongkongu, by obejrzeć<br />
realizowane tam biurowce. Przy takiej inwestycji<br />
ważna jest metoda procesu twórczego,<br />
ponieważ zamysł filozofii przestrzeni i zasad,<br />
którymi będziemy się kierować przez cały czas<br />
trwania prac nad projektem, powstaje przed<br />
narysowaniem pierwszych kresek. Na koniec,<br />
ponieważ była to praca zespołowa, chciałbym<br />
podziękować bardzo gorąco wszystkim<br />
zaangażowanym w ten projekt, a w szczególności<br />
<strong>do</strong>cenić <strong>do</strong>skonałe wizje Bartosza<br />
Klinickiego, pomysły Anity Wojewody oraz<br />
koordynację, prowadzenie i zaangażowanie<br />
w projekt Agnieszki Witkowskiej. Bez nich<br />
taki obiekt nigdy by nie powstał.<br />
PF: Dziękuję za rozmowę.<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
AGC GLASS EUROPE<br />
• Fragment fasady rozwiązanej z piaskowca<br />
• Dialog budynków w strefie fasad szklanych<br />
International<br />
Building<br />
Projects Team<br />
Wykorzystaj naszą sieć specjalistów<br />
<strong>do</strong> szkła architektonicznego<br />
AGC Glass Europe.<br />
AGC Flat Glass Polska Sp. z o.o.<br />
ul. Bysławska 73<br />
04-993 Warszawa<br />
tel.: + 48 22 872 02 23<br />
fax: + 48 22 872 97 60<br />
e-mail: dariusz.po<strong>do</strong>bas@eu.agc.com<br />
www.YourGlass.com<br />
76 77
WYWIAD Z EKSPERTEM<br />
Piotr Kałużniacki – System Air Conditioning Specialist, Samsung Electronics Polska sp. z o.o.<br />
Systemy klimatyzacji SAMSUNG<br />
Klasa energetyczna A to <strong>do</strong>piero początek drogi jaką obrał Samsung.<br />
Poznaj nowe wyjątkowo ciche, wydajne i funkcjonalne systemy klimatyzacji,<br />
które gwarantują komfort i czyste powietrze.<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
Jakie produkty zastosowano w realizacji biurowców Baltic<br />
Business Park w Szczecinie?<br />
Firma Samsung Electronics oferuje szeroką gamę urządzeń klimatyzacyjnych<br />
– od najmniejszych rozwiązań typu split, przeznaczonych <strong>do</strong><br />
użytku <strong>do</strong>mowego, po rozbu<strong>do</strong>wane systemy klimatyzacji i ogrzewania,<br />
które mają zastosowanie w dużych budynkach komercyjnych, niezależnie<br />
od ich funkcji. W przypadku Baltic Business Park użyto jednostek<br />
wewnętrznych typu kasetonowego, których położenie można w łatwy<br />
sposób zmienić w zależności od aranżacji danej powierzchni. Szczególnie<br />
wygodne pod tym kątem są jednostki w wersji MINI, o wymiarach<br />
<strong>do</strong>pasowanych <strong>do</strong> zabu<strong>do</strong>wy w modułowym suficie podwieszanym<br />
600 x 600 cm. Jednostki wewnętrzne wchodzą w skład systemu<br />
DVM, znanego ogólnie pod nazwą VRF, wykorzystującego zmienny<br />
przepływ czynnika chłodniczego. Ze względu na wyeksponowane<br />
przeszklone elewacje wybrano system w wersji 3-rurowej – DVM HR.<br />
• Rozwiązania salki konferencyjnej<br />
78<br />
Umożliwia on niezależną pracę w trybie chłodzenia i grzania dla każdej<br />
z jednostek wewnętrznych niezależnie od pory roku. Rozwiązanie<br />
zapewnia ponadto odzysk ciepła pomiędzy poszczególnymi strefami<br />
danej kondygnacji, obniżając tym samym zużycie energii. Chłodnice<br />
central wentylacyjnych obsługiwane są także z agregatów tego samego<br />
typu, co znacznie upraszcza konfigurację całego systemu. Instalacja<br />
klimatyzacji na powierzchni biurowej, agregaty central wentylacyjnych<br />
oraz urządzenia kasetonowe split w serwerowniach są sterowane<br />
w sposób centralny w oparciu o serwer systemu klimatyzacji DMS2,<br />
<strong>do</strong>stępny także poprzez przeglądarkę WWW. System ten umożliwia<br />
również podział kosztów zużycia energii elektrycznej. Wszystko to<br />
sprawia, że systemy DVM stają się obecnie uzasadnioną alternatywą<br />
dla tradycyjnych systemów chłodzących i grzewczych.<br />
Co stanowiło dla Państwa największe wyzwanie w szczecińskiej<br />
realizacji?<br />
Projekt i wykonanie tak rozległej instalacji to zawsze duże<br />
wyzwanie. Właściwy <strong>do</strong>bór urządzeń, ich rozmieszczenie oraz odpowiednia<br />
instalacja mają decydujący wpływ na przyszły komfort<br />
użytkowników, zużycie energii oraz niezawodną pracę systemu. Dlatego<br />
na etapie projektu konieczna była szczegółowa analiza różnych<br />
koncepcji projektowych pod kątem funkcjonalności, z naciskiem na<br />
uzyskanie wysokiego odzysku ciepła. Pomocny okazał się program<br />
DVM Pro, operujący w śro<strong>do</strong>wisku CAD, który umożliwia projektowanie<br />
instalacji DVM w przestrzeni <strong>do</strong>brze znanej projektantom<br />
i znacznie skraca czas wprowadzania zmian na poszczególnych<br />
etapach prac projektowych.<br />
Czym na tle konkurencji wyróżniają się Państwa systemy<br />
klimatyzacyjne dedykowane obiektom biurowym?<br />
Urządzenia firmy Samsung w segmencie konsumenckim to przede<br />
wszystkim ciekawe i nowoczesne wzornictwo, energooszczędność i cicha<br />
praca. Wszystkie powierzchnie biurowe mają zbliżone wymagania.<br />
Inwestorzy zwracają uwagę na takie parametry użytkowe jak wysoka<br />
efektywność energetyczna, niski poziom ciśnienia akustycznego czy<br />
łatwość integracji z systemem BMS budynku. Nie bez znaczenia jest<br />
również poziom cenowy. We wszystkich wspomnianych kategoriach<br />
system DVM wypada korzystnie na tle konkurencji, co sprawia, że<br />
z roku na rok przybywa nam coraz więcej ciekawych realizacji.<br />
Które z produktów z Państwa oferty przeznaczone są<br />
zwłaszcza dla obiektów biurowych?<br />
Powierzchnie biurowe komercyjne czy też publiczne wymagają<br />
zastosowania zaawansowanych technologicznie systemów klimatyzacji<br />
o dużej mocy chłodniczej czy grzewczej. Ze względu na znaczną<br />
różnorodność tego typu architektury stosuje się jednostki wewnętrzne<br />
niemal każdego typu – od jednostek ściennych przez modele kasetonowe<br />
<strong>do</strong> jednostek kanałowych. Każdy projekt stawia inne wymagania,<br />
którym staramy się sprostać, oferując nasze systemy klimatyzacji.<br />
Rozmawiał Szymon Ciach.<br />
Wydajność 80HP<br />
4 x 20HP w jednym układzie chłodniczym<br />
Najwyższy COP w swojej klasie<br />
4,62 (8HP)<br />
4,57 (14HP)<br />
Lekka jednostka kasetonowa<br />
11,2 kW tylko 17 kg<br />
Korpus jednostki odporny na korozję<br />
Czujnik ruchu<br />
Jonizator<br />
Najcichsze jednostki wewnętrzne<br />
w systemach klimatyzacji<br />
21 dB (A)<br />
Szeroki wybór jednostek ściennych,<br />
kasetonowych i kanałowych<br />
Samsung Electronics Polska Sp. z o.o.<br />
ul. Marynarska 15, budynek New City,<br />
02-674 Warszawa<br />
tel. +48 22 607 46 89,<br />
fax +48 22 607 44 79<br />
klimatyzacja@samsung.pl<br />
www.klimatyzacja.samsung.pl<br />
Ponadto:<br />
Dowiedz się więcej na www.klimatyzacja.samsung.pl<br />
• Długość instalacji <strong>do</strong> 1000 m<br />
• Przewyższenie <strong>do</strong> 110 m<br />
• 5 lat gwarancji na urządzenia<br />
• Współpraca z chłodnicami central wentylacyjnych<br />
• Jonizator w jednostkach wewnętrznych z certyfikatem<br />
TUV Rheinland<br />
• Szybki <strong>do</strong>bór w programie DVM-Pro z symulacją<br />
wydajności rzeczywistej (współpraca z CAD)<br />
• Sterowanie centralne przez: DMS (Internet), BMS<br />
(LonWorks, BACnet, MODbus, KNX/EIB, Fidelio),<br />
smartphone GSM wspólnie z systemami<br />
CAC, FJM, ERV, AHU<br />
Odwiedź Odwiedź nasze nasze stoisko stoisko na wystawie na wystawie branżowej branżowej FORUM WENTYLACJA FORUM WENTYLACJA SALON KLIMATYZACJA SALON w KLIMATYZACJA<br />
dniach 21-22 marca<br />
w Warszawie. w dniach Poznaj 5-6 marca system w DVM Warszawie. PLUS IV oraz Poznaj nowości nowości w pozostałych w pozostałych grupach grupach produktowych. produktowych.
WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />
WYWIAD Z ARCHITEKTEM<br />
WOJCIECH JUNGOWSKI – BALTIC BUSINESS PARK<br />
Rzadko się<br />
zdarza, by inwestor<br />
przykładał<br />
dużą wagę <strong>do</strong><br />
wyglądu parkingów<br />
podziemnych,<br />
a przecież najczęściej jest to pierwsze<br />
wnętrze, jakie pracownik lub klient widzi<br />
w budynku biurowym.<br />
Garaże w Baltic Business Park zaskakują<br />
fantastycznymi, wielobarwnymi malowidłami<br />
na ścianach. Dopełnieniem artystycznych wielkoformatowych<br />
obrazów miała być posadzka,<br />
korespondująca pod względem kolorystyki<br />
i jakości z estetyką całości. Posadzki garażowe<br />
powinny też spełniać wysokie wymagania<br />
użytkowe, takie jak trwałość, antypoślizgowość,<br />
odporność na ścieranie i zaplamienia<br />
oraz łatwość zmywania i konserwacji.<br />
Małgorzata Zajkowska, architekt, Flowcrete Polska sp. z o.o.<br />
Wszystkimi tymi cechami charakteryzuje<br />
się system posadzkowy Peran STB pomocniczą, zlokalizowaną w podziemiach<br />
Wnętrza garaży, mimo że pełnią funkcję<br />
Structure, zaproponowany przez fi rmę bez <strong>do</strong>stępu światła dziennego, sprawiają<br />
Flowcrete. Powłoka o grubości 3 mm, wykonana<br />
z bezbarwnej żywicy epoksy<strong>do</strong>wej jednocześnie przyjemną dla oka wizytówkę<br />
wrażenie ra<strong>do</strong>snej wielobarwności, stanowiąc<br />
i barwionego piasku kwarcowego, pokrywa budynku biurowego wysokiej klasy.<br />
powierzchnię około 7000 m 2 . Na drogach<br />
jezdnych zastosowano jednobarwny piasek<br />
szary, a miejsca postojowe – wykonane<br />
z piasku niebieskiego lub czerwonego –<br />
wyznaczają strefy parkowania przypisane <strong>do</strong><br />
konkretnych budynków. Linie i oznakowania<br />
drogowe wymalowane zostały farbą w kolorze<br />
białym. System posadzki Peran STB<br />
Structure ma powierzchnię chropowatą, ale<br />
wierzchnia warstwa z transparentnej żywicy<br />
epoksy<strong>do</strong>wej powoduje, że nawierzchnia<br />
jest szczelna, nienasiąkliwa i błyszcząca,<br />
co daje efekt odbijania światła.<br />
Patrycja Fabiańska: Jaki był zakres<br />
Państwa opracowania?<br />
Wojciech Jungowski: Projekt, na bazie<br />
którego uzyskano pozwolenie na bu<strong>do</strong>wę<br />
w 2008 r., wykonało biuro architektoniczne<br />
Portal-pp / CITY architekci. Z ramienia inwestora<br />
byłem wówczas koordynatorem całości<br />
zamierzenia jako project manager. W 2010 r.<br />
utworzyliśmy wraz z inwestorem pracownię projektową<br />
specjalnie dla potrzeb BBP; w naszym<br />
zakresie była konfrontacja projektu bu<strong>do</strong>wlanego<br />
<strong>do</strong>tycząca uwzględnienia (modernizacji)<br />
nowych technologii wprowadzonych na rynek<br />
bu<strong>do</strong>wlany, przygotowanie projektu wykonawczego,<br />
rozpisanie go oraz przeprowadzenie<br />
negocjacji i wybór generalnego wykonawcy.<br />
PF: Czy realizacja obiektu odbiega od<br />
jego fazy koncepcyjnej?<br />
WJ: Zmieniony został w pełnym zakresie<br />
projekt terenów zewnętrznych oraz częściowo<br />
garażu podziemnego, a także koncepcja kolorystyczna<br />
i materiałowa wnętrz oraz podział<br />
architektoniczny elewacji szklanej. Okładzina<br />
zewnętrzna, pierwotnie klinkierowa, została<br />
zamieniona na kamień naturalny. Można<br />
powiedzieć, że realizacja odbiegała od fazy<br />
koncepcyjnej w znacznym stopniu, ponieważ<br />
jedynie bryła i kompozycja przestrzenna zostały<br />
wiernie zachowane.<br />
PF: Co stanowiło priorytet podczas<br />
projektowania?<br />
WJ: Value engineering, czyli optymalizacja<br />
kosztów i rozwiązań „nie<strong>do</strong>granych” w projekcie<br />
bu<strong>do</strong>wlanym, głównie pod kątem analizy wartości<br />
materiałów i przede wszystkim rozwiązań<br />
detali. Między innymi zamienialiśmy różnego<br />
rodzaju marki, które są bardzo drogie wyłącznie<br />
ze względu na ich renomę, na inną markę, która<br />
jakością nie odbiega od tej z „najwyższej półki”,<br />
a technicznie jest niejednokrotnie nawet dużo<br />
lepsza. Podczas tych działań <strong>do</strong>chodzi czasem<br />
<strong>do</strong> zmian pierwotnych koncepcji, jak np. podział<br />
fasady. Nie obniżaliśmy jednak standardu<br />
założonych rozwiązań, niejednokrotnie zaoszczędzony<br />
budżet wykorzystaliśmy właśnie<br />
<strong>do</strong> jego podniesienia, ponieważ chcieliśmy<br />
uzyskać jak najwyższą jakość. Myślę, że z powyższych<br />
powodów nasz nadzór był zapewne<br />
<strong>do</strong>syć uciążliwy dla wykonawcy.<br />
PF: Jaka idea determinowała rozwiązania<br />
wnętrz?<br />
WJ: Podział powierzchni opiera się na<br />
układzie modularnym. Najemca ma wybór:<br />
może pozostawić open space lub go zabu<strong>do</strong>wać<br />
ściankami. Rozpoczynając bu<strong>do</strong>wę<br />
pierwszego obiektu, znaliśmy najemcę i wiedzieliśmy,<br />
że to będzie open space na czterech<br />
piętrach. Przestrzeń w każdym obiekcie<br />
jest przygotowana w taki sposób, że może<br />
zostać przetworzona na mniejsze pomieszczenia,<br />
czyli tzw. biura kombi. Wprowadziło<br />
się teraz dwóch najemców – Ergo Hestia<br />
i JVP Steel – i ich powierzchnie są z kolei<br />
podzielone na małe biura. W tej chwili realizujemy<br />
również projekty wnętrz budynku C<br />
pod konkretnych najemców.<br />
• Galeria sztuki w parkingu podziemnym<br />
80<br />
81
PF: W jaki sposób rozwiązali Państwo<br />
stronę wykończeniową wewnątrz<br />
obiektów?<br />
WJ: Budynki zostały podzielone kolorystycznie:<br />
kolor czerwony przypisano<br />
obiektowi A, a niebieski – C. Pomysł<br />
narodził się z chęci podkreślenia kolorystyki<br />
logo pierwszego najemcy, który<br />
zajmuje 80% powierzchni budynku A,<br />
<strong>do</strong>bór innych kolorów był konsekwencją<br />
tego pomysłu. Podział najwyraźniej widać<br />
nocą, kiedy barwna linia biegnie w pionie<br />
po dwóch stronach elewacji budynków,<br />
świecąc na czerwono i niebiesko. Pionowa<br />
monumentalna struktura elewacji piaskowej<br />
przybiera wówczas bardziej modernistyczną<br />
formę i jest oddzielona paskiem światła<br />
od góry <strong>do</strong> <strong>do</strong>łu przez całą elewację. Budynki,<br />
które powstaną w drugim etapie,<br />
będą miały kolor zielony i żółty. Podział kolorystyczny<br />
będzie wi<strong>do</strong>czny także w garażach,<br />
na poszczególnych piętrach oraz<br />
w windach. W budynku A znajdujące się<br />
obok siebie trzy windy szklane są w trzech<br />
różnych odcieniach czerwieni, a w budynku C<br />
każda z czterech wind szklanych ma inny odcień<br />
niebieskiego. Taka identyfikacja pozwoli<br />
szybciej orientować się w przestrzeni kompleksu.<br />
Recepcje znajdujące się w holach<br />
również odróżnia kolor. Ponadto wszystkie<br />
niemal wnętrza są przeszklone, a <strong>do</strong>minującym<br />
materiałem jest kamień naturalny.<br />
PF: Proszę opowiedzieć o rozdysponowaniu<br />
funkcjonalno-użytkowym<br />
poszczególnych budynków.<br />
WJ: Oprócz funkcji biurowej w obiektach<br />
znajdą się również uzupełniające. Powierzchnie<br />
wspólne są zminimalizowane, żeby najemca<br />
nie ponosił <strong>do</strong>datkowych kosztów.<br />
W budynku A rozpoczęło już pracę 400 osób<br />
zatrudnionych w UniCredit Group, więc obiekt<br />
jest już w zasadzie cały wynajęty. Kolejne piętra<br />
zajęły Ergo Hestia i duńska firma JVP Steel.<br />
W obu firmach zatrudnionych będzie około<br />
100 pracowników. Na parterze budynku C<br />
około 350 m 2 zajmować będzie kantyna ogólno<strong>do</strong>stępna,<br />
sklep z najpotrzebniejszymi<br />
produktami, tzw. one minute, i przedszkole<br />
dla około setki dzieci. Planujemy również<br />
zaaranżować klub fitness.<br />
PF: Ogromne podziemne parkingi są<br />
jednocześnie jedną z największych galerii<br />
sztuki w Szczecinie – na ścianach znajdują<br />
się prace Ryszarda Miłka i Marka<br />
Grabowskiego. Czy wszystko to w myśl<br />
zasady, że parking jest wizytówką budynku?<br />
WJ: Tak, gdyż często pierwszą ocenę<br />
budynku, na podstawie pierwszego wrażenia<br />
kierowcy wjeżdżającego na teren kompleksu,<br />
inicjuje wystrój garażu podziemnego.<br />
Zdecy<strong>do</strong>waliśmy więc, że powinno to być<br />
miejsce ponadstandar<strong>do</strong>we i godne zapamiętania.<br />
Ściany z<strong>do</strong>bią oryginalne abstrakcyjne<br />
• Budynek A. Hol<br />
kompozycje znanych malarzy. Malarstwo<br />
i kolorystyka garażu są w odcieniach czerwonym<br />
lub niebieskim, w zależności od<br />
tego, pod jakim budynkiem się znajdujemy.<br />
Również we foyer budynków A i C malarstwo<br />
w zasadzie zasłania powierzchnie biurowe<br />
rozmieszczone po obu stronach. Potencjalny<br />
gość nie widzi tego, co się dzieje w środku,<br />
gdyż jego uwagę skupiają kompozycje.<br />
Parking podziemny przygotowany jest<br />
na ponad 200 miejsc. Zrealizowane zostały<br />
też parkingi naziemne – na 75 miejsc – oraz<br />
stojaki dla rowerów, wykonane na zamówienie<br />
według naszego projektu (około 100).<br />
W celu lepszego skomunikowania kompleksu<br />
z miastem zorganizowaliśmy linię autobusową,<br />
mającą przystanek tuż przy kompleksie.<br />
Dookoła budynków biegnie droga pożarowa,<br />
z której mogą się odbywać <strong>do</strong>stawy <strong>do</strong> usług<br />
na parterach, jak i zjazdy <strong>do</strong> garaży podziemnych.<br />
Parkingi są więc wyłączone i nie krzyżują<br />
się ze strefą pieszą pomiędzy budynkami.<br />
PF: Potrójnie przeszklone fasady, nowoczesny<br />
system klimatyzacji i zielone<br />
dachy sprawiają, że budynki są nie tylko<br />
ekonomiczne, ale też ekologiczne.<br />
WJ: Zainstalowane zostały również<br />
energooszczędne windy szybkobieżne firmy<br />
Kone. Ponadto obniżyliśmy parametr K na<br />
fasadzie, który pierwotnie wynosił 1.6, teraz<br />
zaś tylko 1.0. dla całości fasady. Zabieg ten<br />
pozwala na mniejsze zużycie energii. Potrójne<br />
szklenie natomiast zwiększa ciężar szyby,<br />
co znacznie poprawia akustykę elewacji.<br />
PF: Jakie rozwiązania technologiczne<br />
zastosowano w budynkach Baltic<br />
Business Parku?<br />
WJ: Zastosowaliśmy nowoczesny system<br />
klimatyzacji z odzyskiem ciepła firmy<br />
Samsung – DVM HR. Taki rodzaj urządzeń<br />
<strong>do</strong>brze sprawdza się w pomieszczeniach<br />
biurowych typu open space. System bowiem<br />
umożliwia niezależną pracę poszczególnych<br />
jednostek wewnętrznych w trybie grzania<br />
lub chłodzenia w zależności od preferencji<br />
najemcy. Dodatkowo pomiędzy urządzeniami<br />
zachodzi odzysk ciepła. Takie rozwiązanie<br />
jest komfortowe i pozwala podnieść efektywność<br />
energetyczną budynku. Wybór<br />
systemu klimatyzacji wynikał z kwestii technicznych.<br />
W Polsce klimatyzatory Samsunga<br />
nie są jeszcze tak znane, natomiast w Europie<br />
Zachodniej klimatyzację tej firmy można spotkać<br />
w wielu renomowanych, nawet sporo<br />
większych biurowcach. Nie ukrywam, że<br />
przy wyborze główną rolę odegrała również<br />
korzystna cena. Ponadto system sterowania<br />
i rozliczania zużycia energii jest też bardziej<br />
intuicyjny niż u konkurencji.<br />
Wart uwagi jest także fakt, że Baltic Business<br />
Park zasilany jest z dwóch niezależnych<br />
źródeł, prąd <strong>do</strong>starczają bowiem Enea i PKP.<br />
Gdyby jednak energetycznie zawiedli obaj<br />
<strong>do</strong>stawcy, włączy się agregat, który daje<br />
możliwość kontynuacji pracy niezależnie<br />
od zainstalowanych UPS-ów w obu budynkach.<br />
Po<strong>do</strong>bnie zabezpieczone będą dwa<br />
kolejne obiekty. Ponadstandar<strong>do</strong>wa jest<br />
także wysokość pomieszczeń, wynosząca<br />
3 m w świetle, co pozwala na maksymalne<br />
<strong>do</strong>puszczalne przez normy zagęszczenie<br />
osób pracujących w pomieszczeniu.<br />
Obiekty kompleksu wyposażone są we<br />
wszystkie niezbędne systemy, m.in. SAP,<br />
system kontroli <strong>do</strong>stępu, odczytu mediów,<br />
BMS, system detekcji dwutlenku węgla<br />
w garażu czy tryskaczowy. Dzięki podwójnej<br />
podłodze okablowanie i technika IT poprowadzone<br />
są w przestrzeni pomiędzy<br />
podłogami, natomiast stanowiska pracy<br />
są zasilane z elektrantów podłogowych,<br />
a cała reszta instalacji, jak wentylacja i klimatyzacja,<br />
umieszczona została w suficie<br />
podwieszanym.<br />
PF: W jaki sposób została ukształtowana<br />
elewacja budynków?<br />
WJ: Na podstawie wykonanego certyfikatu<br />
szczelności fasady obiekty kwalifikują się<br />
<strong>do</strong> kategorii budynków pasywnych. Fasada<br />
obłożona piaskowcem jest monumentalna,<br />
a jej układ podkreśla pionową strukturę. Natomiast<br />
fasada szklana jest bardziej pozioma.<br />
Długo rozwiązywaliśmy temat takiego podziału;<br />
w pierwotnej koncepcji był on bardziej<br />
zagęszczony. Forma kątów ostrych elewacji<br />
została odzwierciedlona w układzie kostki<br />
brukowej wewnętrznego pasażu pomiędzy<br />
budynkami. Natomiast „zygzakowaty” charakter<br />
fasady będzie podkreślony połączeniem<br />
kątów ostrych poprzez iluminację świetlną<br />
pasażu. Długo również <strong>do</strong>bieraliśmy parametry<br />
szkła, ponieważ nie chcieliśmy efektu<br />
odbijania się jednej elewacji od drugiej. To,<br />
które zastosowaliśmy, jest niskoemisyjne<br />
i cechuje się <strong>do</strong>brą przeziernością, a z zewnątrz<br />
nie daje efektu odbicia lustrzanego.<br />
Ma odcień zielonkawoszarawy.<br />
PF: W planach leży rozwój i rozbu<strong>do</strong>wa<br />
Business Parku. Jak będzie się<br />
kształtował dalszy układ przestrzenny?<br />
WJ: Kolejny etap ma być symetrycznym<br />
Lokalizacja/adres Szczecin, ul. 1 Maja 38, 39<br />
Pracownia projektowa<br />
Architekci prowadzący<br />
Architekci<br />
Projekt bu<strong>do</strong>wlany<br />
Data opracowania 2008<br />
Pracownia projektowa<br />
Architekt prowadzący<br />
Architekci<br />
Projekt wykonawczy<br />
Data opracowania 2010<br />
CITY architekci / Portal-pp<br />
Maciej Zombirt, Agnieszka Witkowska<br />
Rafał Antonowicz, Piotr Czujkowski,<br />
Anita Wojewoda, Jacek Szewczyk,<br />
Bartosz Klinicki, Marta Miller,<br />
Johan de Koning<br />
Baltic Business Park sp. z o.o.<br />
Wojciech Jungowski<br />
Data realizacji 2011/2012<br />
Inwestor<br />
Powierzchnia całkowita 30 562 m 2<br />
Powierzchnia zabu<strong>do</strong>wy 10 624 m 2<br />
Kubatura brutto 108 354 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
Peran STB Structure – antypoślizgowa posadzka<br />
żywiczna, epoksy<strong>do</strong>wo-kwarcowa, gr. powłoki<br />
3 mm, kolory piasków: szary, czerwony, niebieski<br />
Centrale sterujące systemami<br />
oddymiania i przewietrzania<br />
System w wersji 3-rurowej – DVM HR<br />
z jednostkami wewnętrznymi typu<br />
kasetonowego<br />
Szkło: 6000 m 2 TGU Planibel Energy<br />
N / CR / 4 ESG Planibel Clear / CR /<br />
Stratobel 44.2/4 TopN+<br />
Kostka brukowa Polbruk Urbanika<br />
o wysokości 8 cm, w trzech wymiarach:<br />
15 x 30, 20 x 30 i 25 x 30 cm<br />
powtórzeniem etapu pierwszego. Wszystkie<br />
cztery budynki będą na siebie otwarte<br />
przeszklonymi fasadami.<br />
PF: Co według Pana jest najistotniejsze<br />
w projektowaniu obiektu o tym<br />
profilu?<br />
WJ: Funkcjonalność i <strong>do</strong>wolność aranżacji<br />
przez potencjalnych najemców.<br />
PF: Dziękuję za rozmowę.<br />
Agnieszka Napieraj, Tomasz Popielewicz,<br />
Agnieszka Chmielewska<br />
Baltic Business Park sp. z o.o.<br />
Pil-Building sp. z o.o.<br />
Flowcrete Polska sp. z o.o.<br />
D+H Polska sp. z o.o.<br />
Samsung Electronics Polska sp. z o.o.<br />
AGC Flat Glass Polska sp. z o.o.<br />
Polbruk SA<br />
82 83
• Nowe oblicze starej konstrukcji. Ujęcie nocne<br />
HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ<br />
Z „ŻEBRA”<br />
POPRZEDNIKA<br />
Dworzec PKP w Katowicach<br />
Dworzec powstał w miejscu zaniedbanego obiektu<br />
z 1972 r., inżynierskiego unikatu na światową skalę,<br />
którego wyburzenie wywołało liczne kontrowersje.<br />
Fot. Tomasz Zakrzewski<br />
84 85
Fot. Tomasz Zakrzewski<br />
Zwyciężył kompromis: częściowo zachowano<br />
monumentalny wyraz pierwotnej wersji,<br />
a program dworca wzbogacono o funkcje<br />
komercyjne – m.in. powstającą Galerię Katowicką.<br />
Do tej pory w ramach inwestycji<br />
zrealizowano także plac wejściowy, parking<br />
podziemny i nowy dworzec autobusowy.<br />
O wyzwaniach i kompromisach związanych<br />
z realizacją projektu opowiada Jocelyn Fillard<br />
z pracowni SUD Architectes.<br />
Patrycja Fabiańska: Co było przyczyną<br />
rozbiórki konstrukcji dworca z 1972<br />
roku?<br />
• Odtworzony według oryginalnej<br />
technologii żelbetowy kielich<br />
Jocelyn Fillard: Stary budynek stanowił<br />
od samego początku serce nowego założenia<br />
projektowego. Decyzja o rozbiórce<br />
i odbu<strong>do</strong>wie nie była prosta, ale ostatecznie<br />
słusznie przeważyły argumenty o złym<br />
stanie technicznym istniejącej konstrukcji<br />
oraz konieczności zachowania współcześnie<br />
obowiązujących norm bu<strong>do</strong>wlanych. Aby<br />
zachować i <strong>do</strong>stosować stary budynek,<br />
należałoby wykonać poważne zabezpieczenia<br />
jego konstrukcji. Jednakże wówczas<br />
bylibyśmy zmuszeni zastosować wi<strong>do</strong>czne<br />
wzmocnienia, które znacznie pogorszyłyby<br />
estetykę „kielichów”.<br />
PF: Rozebrano więc szesnaście żelbetowych<br />
kielichów, aby później ściśle je<br />
odtworzyć według oryginalnej technologii<br />
wylewania cienkościennych łupin betonowych<br />
o szalunku z drewnianych listewek.<br />
Jaki był cel tak karkołomnego zabiegu?<br />
JF: Oprócz odtworzenia znakomitej konstrukcji<br />
rozbiórka i odbu<strong>do</strong>wa kielichów umożliwiła<br />
polepszenie komfortu i funkcjonalności<br />
dworca autobusowego, który mieści się teraz<br />
na kondygnacji podziemnej, pod dworcem<br />
kolejowym, jak i bu<strong>do</strong>wę ulicy biegnącej<br />
w tunelu oraz trzech kondygnacji parkingów<br />
podziemnych.<br />
PF: Betonowe kielichy były pierwotnie<br />
ustawione w dwóch równoległych<br />
rzędach, tworząc dach budynku. Czy<br />
układ i rytm nowych jest tożsamy z poprzednim?<br />
JF: Obecna konstrukcja budynku jest wykonana<br />
w monolitycznym żelbecie na siatce<br />
8,1 x 8,1 m, która idealnie pasuje <strong>do</strong> siatki<br />
parkingu podziemnego. Nowy obiekt nawiązuje<br />
układem <strong>do</strong> poprzedniej hali dworca.<br />
Kielichy zostały odbu<strong>do</strong>wane i ustawione<br />
na identycznej siatce konstrukcyjnej i dzięki<br />
tej samej technologii bu<strong>do</strong>wlanej co przy<br />
realizacji pierwotnego dworca. Ślady szalunku<br />
z drewnianych listewek nadają charakterystyczny<br />
wygląd. Kielichy są jednak wyższe<br />
od poprzedników o kilka metrów, ponieważ<br />
musiały zmieścić pod sobą rozbu<strong>do</strong>wane<br />
funkcje komercyjne.<br />
PF: Jakie były inspiracje i priorytety<br />
dla nowej formy i bryły?<br />
JF: Główną inspiracją dla formy była<br />
tradycja architektoniczna Katowic z epoki<br />
secesyjnej, którą reprezentują na przykład<br />
sąsiadujące z dworcem budynki w narożnikach<br />
ulic 3 Maja i Stawowej. Od pierwszych<br />
szkiców naszego projektu zdawaliśmy sobie<br />
sprawę, że obiekt musi nawiązać <strong>do</strong> tego<br />
stylu, ale jednocześnie stać się nową ikoną<br />
swoich czasów. Kształt głównego wejścia<br />
będzie zapewne odbierany jako nieco futurystyczny,<br />
ale ten pomysł również ma korzenie<br />
w historii architektury miasta.<br />
PF: Dworzec nawiązuje stylistyką<br />
<strong>do</strong> brutalistycznego i monumentalnego<br />
poprzednika.<br />
JF: Do bu<strong>do</strong>wy nowego budynku dworca<br />
użyto surowych materiałów, takich jak żelbet,<br />
szkło i stal. Obiekt zachował monumentalny<br />
charakter i swą „rzeźbę”, ale jednocześnie<br />
staraliśmy się uzyskać kontrast stylistyczny<br />
między poprzednim brutalistycznym wyrazem<br />
a organicznym charakterem nowego dworca.<br />
PF: Dworzec to żywe aglomeracyjnie,<br />
centralne ogniwo komunikacyjne miasta.<br />
Jego infrastruktura powinna zapewnić<br />
użytkownikom płynność i <strong>do</strong>stępność.<br />
Co zrobiono, aby wykreować na nowo<br />
tak ważną urbanistycznie i newralgiczną<br />
przestrzeń?<br />
JF: Na zaprojektowanie nowego układu<br />
komunikacyjnego, który objął dworzec wraz<br />
z otoczeniem, poświęciliśmy dużo czasu<br />
i energii. Podczas pracy opieraliśmy się na<br />
wynikach badań specjalistów drogowych<br />
z Politechniki Śląskiej oraz współpracowaliśmy<br />
z urzędem miejskim.<br />
Celem projektu było zachowanie funkcji<br />
miejsca jako ogniwa komunikacyjnego dla<br />
całego regionu Górnego Śląska oraz zintegrowanie<br />
budynku dworca z nowo zaprojektowa-<br />
• Wejście od strony placu wejściowego<br />
nym placem publicznym dla pieszych. Projekt<br />
miał również na celu poprawę płynności ruchu<br />
na ul. Dworcowej. Dzięki usytuowaniu jej na<br />
poziomie -1 szlaki piesze stały się bardziej<br />
bezpieczne. Z kolei osobne pasy ruchu dla<br />
wjeżdżających <strong>do</strong> galerii handlowej i dworca<br />
oraz dla ruchu tranzytowego gwarantują teraz<br />
możliwość bezkolizyjnego przejazdu. Został<br />
też zrealizowany dworzec autobusowy, chroniony<br />
przekryciem przed wpływem warunków<br />
pogo<strong>do</strong>wych, a także parking podziemny na<br />
1200 miejsc, który łączy wszystkie funkcje<br />
budynku. Dzięki skierowaniu komunikacji<br />
kołowej <strong>do</strong> podziemia znacznie poprawił się<br />
komfort akustyczny całej dzielnicy.<br />
PF: Dworzec stanowi integralną część<br />
powstającego kompleksu handlowousługowego<br />
– Galerii Katowickiej. Z jakiej<br />
przyczyny rozszerzono program funkcjonalno-przestrzenny<br />
obiektu o funkcje<br />
komercyjne?<br />
JF: W po<strong>do</strong>bnych inwestycjach w innych<br />
europejskich miastach, na przykład<br />
na dworcu Saint-Lazare w Paryżu, obserwuje<br />
się synergię między tymi funkcjami.<br />
Współcześnie dworce nie są już projektowane<br />
jako wielkie, częściowo puste i zimne<br />
przestrzenie, lecz stają się miejscami pełnymi<br />
życia, także poprzez obecność funkcji<br />
handlowych, usługowych i rozrywkowych.<br />
Zamierzenia programowe inwestora poszły<br />
właśnie w tym kierunku. Dworce kolejowy<br />
i autobusowy (na poziomie -1) są połączone<br />
z Galerią Katowicką, której bu<strong>do</strong>wa potrwa<br />
<strong>do</strong> połowy 2013 roku.<br />
PF: Wnętrza wyróżnia estetyczny,<br />
spokojny design.<br />
JF: Nasza pracownia była odpowiedzialna<br />
za projekt aranżacji wnętrz obu dworców oraz<br />
kompozycję placu Szewczyka. Jak wspomniałem,<br />
główną inspiracją była architektura<br />
brutalistyczna oryginalnego budynku. Zdecy<strong>do</strong>waliśmy<br />
się więc na monochromatyczne<br />
zestawienia surowego betonu, szkła, stali<br />
i wprowadzenie detali oraz elementów małej<br />
architektury przeważnie w kolorze czarnym.<br />
Fot. archiwum Neinver<br />
86<br />
87
Fot. archiwum Neinver<br />
Fot. Tomasz Zakrzewski<br />
• Pasaż komunikacyjny dworca<br />
• Strefa obsługi podróżnych. Kasy<br />
88<br />
Zamontowano nowe trawelatory i pochylnie,<br />
które umożliwiają osobom niepełnosprawnym,<br />
starszym i z wózkami <strong>do</strong>godny <strong>do</strong>stęp<br />
<strong>do</strong> wszystkich stref dworca. Wprowadzono<br />
również informacyjny system wizualny, odpowiadający<br />
nowym standar<strong>do</strong>m PKP, a komfort<br />
czekania na środek lokomocji podnosi także<br />
obecność licznych punktów usługowych<br />
i gastronomicznych.<br />
Ze względu na skalę projektu wnętrza<br />
galerii handlowej zostały skrupulatnie zrealizowane,<br />
a ich projektem zajmowała się<br />
renomowana pracownia z Bytomia – Medusa<br />
Group. Wnętrza galerii mają nieco industrialny<br />
wyraz, bazują na stonowanej kolorystyce<br />
i <strong>do</strong>brych materiałach wykończeniowych.<br />
PF: Jakie u<strong>do</strong>skonalenia technologiczne<br />
wprowadzono <strong>do</strong> obiektu?<br />
JF: Budynek został wyposażony w najnowsze<br />
standardy i instalacje w dziedzinach<br />
instalacyjnej i konstrukcyjnej. Nad prawidłowym<br />
funkcjonowaniem instalacji czuwa<br />
system BMS. Szczególną uwagę poświęciliśmy<br />
rozwiązaniom oświetleniowym; w tym<br />
zakresie współpracowaliśmy z paryską pracownią<br />
SEE 2.<br />
PF: Które elementy projektu okazały<br />
się najtrudniejsze podczas projektowania<br />
i realizacji?<br />
JF: Z punktu widzenia technicznego<br />
najtrudniejsze było znalezienie korzystnego<br />
rozwiązania w kwestii połączenia funkcji<br />
zlokalizowanych w podziemiu, czyli dworca<br />
autobusowego, handlu, parkingów i zaplecza<br />
technicznego. Konieczne okazało się wybu<strong>do</strong>wanie<br />
ścianki szczelinowej o głębokości<br />
15 m. W trakcie realizacji współpracowaliśmy<br />
z licznymi ekspertami z wielu dziedzin: kolejnictwa,<br />
ochrony ppoż., bhp, oświetlenia,<br />
akustyki, rozwiązań komunikacyjnych.<br />
PF: Co sprawiło Panu najwięcej<br />
satysfakcji?<br />
JF: Rozwijanie bez większych ograniczeń<br />
naszych założeń przedstawionych<br />
podczas fazy konkursowej. Zazwyczaj<br />
w trakcie prac wiele elementów koncepcyjnych<br />
zostaje znacznie zmienionych lub<br />
wręcz usuniętych. Tym razem większa część<br />
projektu została zrealizowana jak na pierwszych<br />
wizualizacjach.<br />
PF: Dziękuję za rozmowę.<br />
JF: Dziękuję również.<br />
• Industrialność i stonowany<br />
charakter przestrzeni<br />
89<br />
Fot. Tomasz Zakrzewski
WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />
<br />
<br />
Grzegorz Wojnar – członek zarządu, SL sp. z o.o.<br />
Dach łukowy Peneder jest jedynym systemem<br />
dachowym o panelach podwójnie łukowych.<br />
Niezależnie od tego, czy jest to jednopowłokowe<br />
zadaszenie wolnych powierzchni<br />
lub magazynów, czy dwupowłokowe, ocieplone<br />
dachy hal produkcyjnych, biurowych lub budynków<br />
mieszkalnych, podstawową formą<br />
wszystkich rozwiązań firmy Peneder jest łuk.<br />
Jego samonośna, lekka konstrukcja umożliwia<br />
uzyskanie rozpiętości <strong>do</strong> 25 m. W kierunku<br />
wzdłużnym możliwe jest użycie <strong>do</strong>wolnej<br />
ilości paneli dachowych o szerokości krycia<br />
610 mm. Dzięki temu obiekt pozbawiony<br />
jest słupów, a łuk może zostać indywidualnie<br />
<strong>do</strong>pasowany <strong>do</strong> każdego zastosowania.<br />
Rozwiązanie to charakteryzuje się również<br />
najwyższą jakością i wytrzymałością<br />
materiału. Wszystkie elementy drobne i zewnętrzne<br />
wykonane są ze stali nierdzewnej.<br />
Ponadto system dachowy posiada obustronne<br />
zabezpieczenie powierzchni jednakowej<br />
grubości powłoką ocynkowaną i powlekaną,<br />
a także najlepsze wartości rozpiętości, statyki,<br />
obciążenia wiatrem i śniegiem oraz<br />
odporności ogniowej.<br />
Nasze specjalnie przeszkolone zespoły<br />
montażowe zapewniają perfekcyjny i szybki<br />
montaż dachu. W celu zapewnienia optymalnej<br />
stabilności paneli dachowych stosujemy<br />
wysokiej jakości blachę stalową<br />
o grubości 1,45 mm, względnie 1,75 mm.<br />
Dzięki temu nasz dach łukowy jest w 100%<br />
<strong>do</strong>pracowany.<br />
Uzupełnienie naszej oferty stanowią<br />
panele <strong>do</strong>świetlające Peneder, umożliwiające<br />
<strong>do</strong>stęp światła na całej szerokości<br />
pomieszczenia. Ich zastosowanie nie wymaga<br />
żadnej <strong>do</strong>datkowej konstrukcji, dzięki<br />
czemu zachowany zostaje kształt dachu,<br />
a wykorzystanie powierzchni <strong>do</strong>świetlającej<br />
jest większe niż w innych, tradycyjnych<br />
systemach. Przy użyciu indywidualnie mocowanych<br />
paneli <strong>do</strong>świetlających możliwa<br />
jest realizacja wielkopowierzchniowych,<br />
przeziernych zadaszeń.<br />
Lokalizacja/adres dworca<br />
Pracownia projektowa<br />
Architekt prowadzący<br />
Katowice, plac Wilhelma Szewczyka<br />
SUD Architectes<br />
Jocelyn Frederic Fillard<br />
Fot. archiwum SL sp. z o.o.<br />
Architekci<br />
Data opracowania projektu 2007-2011<br />
Data realizacji projektu 2011/2012<br />
Inwestorzy<br />
Katarzyna Jakuć,<br />
Ewa Witkowska-Dolecka,<br />
Ra<strong>do</strong>sław Suchocki<br />
NEINVER Polska, PKP SA,<br />
Meyer Bergman<br />
• Dach łukowy Peneder<br />
Powierzchnia użytkowa 200 000 m 2<br />
Fot. archiwum SL sp. z o.o.<br />
• Detal przekrycia<br />
Powierzchnia handlowa 46 000 m 2<br />
Powierzchnia zabu<strong>do</strong>wy 32 000 m 2<br />
Kubatura brutto 1 000 823 m 3<br />
Generalny wykonawca<br />
Szkło: 8000 m 2 Stopray<br />
Vision 50 T w grubościach<br />
12 mm, 10 mm, 8 mm, 6 mm<br />
– ESG HST + ciepłe ramki CR<br />
STRABAG sp. z o.o.<br />
Dach łukowy Peneder<br />
– ok. 14 000 m 2 SL sp. z o.o.<br />
Aku-Płyta z oferty Isover<br />
AGC Flat Glass Polska sp. z o.o.<br />
Saint-Gobain Construction Products<br />
Poland sp. z o.o.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.sl.rze.pl | www.peneder.com/bogendach<br />
92<br />
BOGENDACH
HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ<br />
• Przywrócona świetność kamienicy.<br />
Dziedziniec wewnętrzny<br />
SZACUNEK DO<br />
PRZESZŁOŚCI<br />
Heritage Gates<br />
we Wrocławiu<br />
Kamienica w stylu eklektycznym przy<br />
ul. Rzeźniczej powstała w 1901 r. według<br />
projektu Karla Grossera. Teraz odrestaurowany<br />
obiekt pełni funkcję budynku biurowego klasy A.<br />
Heritage Gates wyróżnia oz<strong>do</strong>bna<br />
fasada z piaskowca i klinkieru oraz eleganckie<br />
klatki scho<strong>do</strong>we. W budynku<br />
zastosowano najnowsze rozwiązania<br />
techniczne, a <strong>do</strong> jego wykończenia<br />
użyto naturalnych materiałów wysokiej<br />
jakości. O realizacji rozmawiamy<br />
z Maciejem Czemplikiem z pracowni<br />
architektonicznej Panda Studio oraz<br />
Agnieszką Kowalczyk z biura inwestora<br />
zastępczego – AIM Engineering.<br />
Patrycja Fabiańska: Na czym<br />
polegało zamierzenie projektowe?<br />
Agnieszka Kowalczyk: Projekt<br />
adaptacji i modernizacji przestrzeni<br />
kamienicy zakładał zachowanie i odtworzenie<br />
niepowtarzalnego stylu architektonicznego<br />
przy jednoczesnym<br />
<strong>do</strong>stosowaniu obiektu <strong>do</strong> nowych<br />
funkcji. Naszym celem było oddanie<br />
powierzchni biurowych typu open space,<br />
w pełni wykończonych, ewentualnie<br />
wymagających tylko zakupu mebli. Nie<br />
rozbu<strong>do</strong>waliśmy obiektu, a funkcjonalnie<br />
biura nawiązują <strong>do</strong> tego, co już<br />
było. Zachowaliśmy zatem podział na<br />
trzy części: frontową, środkową i oficynową.<br />
PF: W jakim stanie technicznym<br />
był budynek przed przystąpieniem<br />
<strong>do</strong> realizacji?<br />
AK: Obiekt nigdy nie był wyłączony<br />
z eksploatacji, a jego stan oceniłabym<br />
jako <strong>do</strong>stateczny. W najgorszym stanie<br />
była konstrukcja dachu, której fragmenty<br />
wymagały wzmocnienia lub wymiany.<br />
Wzmocnione musiały być także stropy<br />
i kilka ścian. Wymianie uległa też klatka<br />
scho<strong>do</strong>wa w oficynie o konstrukcji<br />
stalowej, która nie spełniała obecnie<br />
obowiązujących norm technicznych.<br />
Ponadto elewacje i wnętrza zostały<br />
mocno zniszczone przez gołębie, które<br />
zagnieździły się w kamienicy – zniszczenia<br />
były na tyle duże, że fragment<br />
jednego ze stropów międzypiętrowych<br />
musieliśmy wymienić w całości.<br />
Fot. Lech Kwartowicz<br />
94<br />
95
• Taras <strong>do</strong>stępny z poddasza<br />
• Odtworzona fasada<br />
PF: Oryginalną konstrukcję budynku pokazano poprzez<br />
odsłonięcie cegieł, których część uległa odrestaurowaniu.<br />
AK: Ściany nie prezentowały się <strong>do</strong>brze po ich odsłonięciu, więc<br />
fugi i ubytki zostały uzupełnione.<br />
Maciej Czemplik: Wyeksponowano i odtworzono również kolumny<br />
konstrukcyjne z oz<strong>do</strong>bnymi głowicami, które były zabu<strong>do</strong>wane<br />
ściankami działowymi. Ich stan był bardzo zły. Wcześniej w budynku<br />
były mieszkania kwaterunkowe, a lokatorzy robili z kolumnami, co<br />
chcieli. Obecnie nie pozwalamy już najemcom na ścianki działowe<br />
w ich strefie. Kolumny muszą stać wolne.<br />
PF: Skąd pomysł na styl „loft office”?<br />
MC: Chcieliśmy, żeby jak najwięcej powierzchni ceglanych było<br />
odsłoniętych, co w biurach, a nawet mieszkaniach, jest obecnie mile<br />
widziane. Musieliśmy jednak stłumić <strong>do</strong>ść intensywną czerwień cegieł<br />
jasnymi, beżowymi kolorami. Chodziło o komfort pracy. Chcieliśmy,<br />
żeby było jasno i przytulnie, bez półmroku. W projektach łazienek,<br />
również opartych na beżach, pokusiliśmy się o lekką ekstrawagancję<br />
w postaci elementów dekoracyjnych – płytek ceramicznych wykonanych<br />
na zamówienie przez artystów, absolwentów wrocławskiej<br />
ASP. Każde piętro ma indywidualny projekt łazienki i dedykowany<br />
wzór, który chcemy zastosować także przed wejściami <strong>do</strong> biur na<br />
informacjach <strong>do</strong>tyczących najemców.<br />
PF: Wnętrza zostały całkowicie wyremontowane i zaadaptowane.<br />
Jak wygląda obecny układ funkcjonalno-przestrzenny?<br />
AK: Wyższe kondygnacje przeznaczono na powierzchnie biurowe<br />
o podwyższonym standardzie, natomiast podziemie i parter – na<br />
powierzchnie handlowo-usługowe. Zachowane wielkie przestrzenie,<br />
duże otwory okienne, wysokie sufity i struktura budynku stanowią<br />
idealne warunki dla nowoczesnej powierzchni komercyjnej. Komunikację<br />
stanowią dwie klatki scho<strong>do</strong>we, z czego jedna obsługuje<br />
budynek od parteru <strong>do</strong> poddasza, a druga od piwnicy <strong>do</strong> poddasza,<br />
oraz dwie windy łączące wszystkie kondygnacje. Piwnica posiada<br />
własne wejście od ul. Rzeźniczej. Zależało nam na tym, żeby stała<br />
się niezależna od części biurowej, dlatego stworzono osobne<br />
wejście <strong>do</strong> lokali na poziomie –1. Piwnicę pogłębiono, uzyskując<br />
około 3 m wysokości, co daje możliwość lokalizacji baru, kawiarni<br />
czy restauracji. Zarówno na parterze, jak i w piwnicy możliwe jest<br />
funkcjonowanie kuchni, dlatego kondygnacje te wyposażone są<br />
w wentylację mechaniczną i instalację tłuszczową. Największe biura,<br />
zlokalizowane od frontu, mają powierzchnię około 350 m 2 , środkowe<br />
210 m 2 , a małe – 80 m 2 . Biura frontowe i środkowe obsługuje główna<br />
klatka scho<strong>do</strong>wa, natomiast oficyna ma niezależne wejście. Adaptacji<br />
uległo również poddasze, na którym znalazły się mniejsze biura, gdyż<br />
większość powierzchni zajęła część techniczna. W przestrzeni biur<br />
frontowych poddasza zachowaliśmy i uwi<strong>do</strong>czniliśmy konstrukcję<br />
drewnianą ze skosami i słupami, dzięki czemu powstało studio<br />
o ciekawym klimacie.<br />
PF: Kolumny były w większości odtwarzane na wzór starych.<br />
Jak przebiegała rekonstrukcja kapiteli?<br />
AK: W programie prac konserwatorskich było wskazane, że<br />
kolumny z kapitelami są jednym z ważniejszych elementów obiektu,<br />
lecz około 60% z tych głowic nie nadawała się<br />
<strong>do</strong> odnowienia i wymagała wymiany. Udało<br />
nam się wiernie je odtworzyć. Zostały wykute<br />
pojedyncze egzemplarze, a na ich podstawie<br />
zrobiono odlewy.<br />
PF: Jak przebiegały prace restauracji<br />
fasady?<br />
MC: Cała elewacja dziedzińca i frontowa<br />
została odrestaurowana w pierwotnym wyglądzie<br />
pod nadzorem konserwatora zabytków.<br />
Wszędzie zastosowaliśmy materiały oryginalne;<br />
nawet parapety okienne na parterze są<br />
z rodzimego piaskowca. Fasada, która miała<br />
liczne uszkodzenia, głównie mechaniczne,<br />
została oczyszczona odpowiednimi środkami<br />
chemicznymi, odsolona i potem zaimpregnowana.<br />
Stolarka okienna została w całości<br />
wymieniona. Jedna z witryn uległa ponadto<br />
powiększeniu, gdyż musieliśmy wykonać<br />
wejście <strong>do</strong> piwnicy.<br />
PF: Czy przy renowacji i odtwarzaniu<br />
detali współpracowali Państwo z pracowniami<br />
rzemieślniczymi?<br />
AK: Generalnym wykonawcą sprawującym<br />
pieczę nad renowacją była firma Dorimpex,<br />
która posiada niemal 15-letnie <strong>do</strong>świadczenie<br />
w renowacji obiektów zabytkowych. Współpracuje<br />
ona z rzemieślnikami, specjalizującymi się<br />
w sztukateriach, i przedstawicielami zawodów,<br />
które dziś wymierają, jak stolarstwo czy kowalstwo<br />
artystyczne. Widać, że to pasjonaci.<br />
Współpracujemy również na stałe z kowalami,<br />
panem Andrzejem Samborskim oraz jego synem<br />
Władysławem, którzy mają swoją kuźnię<br />
we Wrocławiu. Balustrady i renowacja bram<br />
wejściowych <strong>do</strong> budynku to ich dzieło.<br />
PF: Która część w odrestaurowanej<br />
kamienicy jest najbardziej reprezentacyjna?<br />
AK: Największe wrażenie robią hol wejściowy<br />
i główna klatka scho<strong>do</strong>wa, które zyskały<br />
nowe oblicze. W holu odtworzyliśmy<br />
pomieszczenie, gdzie w tej chwili znajduje<br />
się recepcja, a wcześniej była powierzchnia<br />
usługowa. Klatka scho<strong>do</strong>wa jest przestrzenna,<br />
szeroka, z piękną, oryginalną, kutą balustradą.<br />
Konstrukcja stopni jest stalowa, podesty<br />
ceglane, na stopnicach, podestach i spocznikach<br />
ułożone zostały lite deski dębowe.<br />
MC: W holu zastaliśmy posadzkę w wersji<br />
szczątkowej. Część płytek była mocno zniszczona,<br />
a nawet skuta, ponieważ ze względu<br />
na dawną funkcję pocztową budynku wmontowane<br />
tu były szyny <strong>do</strong> transportu ciężkich<br />
przedmiotów. Wymiana pokrycia podłóg<br />
i ścian przywróciła tej strefie reprezentacyjny<br />
charakter. Pokryliśmy je piaskowcem, choć<br />
wcześniej były to płytki ceramiczne. Długo<br />
zastanawialiśmy się nad tym, jak wykończyć<br />
hol. Pomysłów było mnóstwo: od płytek<br />
ceramicznych przez lastrico aż po kamienie<br />
naturalne. Jednak stwierdziliśmy, że wrócimy<br />
<strong>do</strong> materiału, z którego zrobiona jest elewacja<br />
frontowa, czyli właśnie <strong>do</strong> piaskowca.<br />
PF: Instalacje zostały wymienione<br />
kompleksowo, a nowoczesne urządzenia<br />
sprytnie schowano w starej strukturze.<br />
AK: Stare instalacje, nawet gdyby były<br />
w niezłym stanie technicznym, groziłyby<br />
• Urok Heritage Gates.<br />
Ujęcie dziedzińca wewnętrznego<br />
96<br />
97
awaryjnością. Zmiany funkcjonalne wymagały<br />
wykonania nowych pionów. Ponieważ<br />
jest to budynek wysokiej klasy, stworzyliśmy<br />
komfortowe warunki dla pracujących tu ludzi.<br />
Podłogi podniesione skrywają instalacje,<br />
a gniazdka rozmieszczone w podłogach pozwalają<br />
na mobilność.<br />
Wykonana została instalacja wentylacji<br />
i klimatyzacji. Wentylacja oparta jest na centralach<br />
zlokalizowanych na poddaszu. Kanały<br />
wentylacyjne przechodzą przez cały budynek<br />
i świeże powietrze <strong>do</strong>ciera <strong>do</strong> wszystkich<br />
pomieszczeń, łącznie z piwnicą i parterem.<br />
Klimatyzacja zapewniona jest poprzez klimakonwektory,<br />
zlokalizowane w każdym<br />
pomieszczeniu biurowym, pełniące także<br />
funkcję urządzeń grzewczych.<br />
Nowa technologia znalazła się w starej<br />
tkance, dlatego zrodził się problem<br />
z umieszczeniem urządzeń i zagospodarowaniem<br />
miejsca. Konserwator zgodził się,<br />
aby czerpnie umieścić w oknach, natomiast<br />
agregaty ustawiliśmy na poddaszu i osłoniętym<br />
tarasie technicznym. Większość<br />
urządzeń wewnątrz budynku jest niewi<strong>do</strong>czne,<br />
ponieważ zostały zabu<strong>do</strong>wane lub<br />
osłonięte. Niestety częścią wi<strong>do</strong>czną jest<br />
wentylacja, gdyż przekroje kanałów są zbyt<br />
duże i próba ich zabu<strong>do</strong>wania odbyłaby się<br />
ze szkodą dla imponującej wysokości biur.<br />
PF: Czy energooszczędność była jednym<br />
z kryteriów branych pod uwagę<br />
przy wyborze urządzeń?<br />
AK: W obiekcie znalazły się m.in. centrale<br />
wentylacyjne Swegon, agregaty wody lo<strong>do</strong>wej<br />
Lennox i urządzenia grzewczo-chłodzące<br />
Daikin. Są to urządzenia z najwyższej półki,<br />
cechujące się nie tylko dużą skutecznością,<br />
lecz także energooszczędnością. Oprócz tego<br />
częściowo ocieplaliśmy budynek, głównie od<br />
środka, ponieważ elewacja frontowa i od strony<br />
dziedzińca nie dały nam takiej możliwości.<br />
Ponadto obiekt jest monitorowany i wyposażony<br />
w instalację kontroli <strong>do</strong>stępu, czujki<br />
ruchu oraz CCTV. Kamery zostały rozmieszczone<br />
w częściach wspólnych, a wszystkie<br />
systemy zebrane w pomieszczeniu ochrony<br />
recepcji, gdzie znajdują się również monitory<br />
z wi<strong>do</strong>kiem z kamer oraz centrala portierska.<br />
PF: Czy właściwe oświetlenie wnętrz<br />
było trudnym zagadnieniem <strong>do</strong> rozwiązania?<br />
AK: Tak, ponieważ oświetleniem można<br />
dużo zyskać lub stracić. Długo była planowana<br />
iluminacja elewacji, ale wydaje mi się, że efekt<br />
jest za<strong>do</strong>walający. Współpracowaliśmy z firmą<br />
Claudi Technika Świetlna, która przygotowała<br />
nam projekt, <strong>do</strong>brała oprawy i towarzyszyła<br />
w czasie prób iluminacji. Częściowo mamy<br />
oświetlenie LED-owe, częściowo tradycyjne,<br />
w zależności od rodzaju powierzchni. W częściach<br />
biurowych zastosowaliśmy oprawy<br />
rastrowe, zapewniające wymagane natężenie<br />
oświetlenia. Szukając opraw, dążyliśmy <strong>do</strong><br />
tego, by światło było jak najmniej inwazyjne,<br />
ponieważ z jednej strony musieliśmy zastosować<br />
takie oprawy, które dają dużo światła<br />
na powierzchniach biurowych, a z drugiej<br />
zadbać o to, aby światło nie tłumiło estetyki<br />
• Klatka scho<strong>do</strong>wa. Rozwiązania materiałowe • Klatka scho<strong>do</strong>wa. Odsłonięte powierzchnie ceglane<br />
WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />
mgr Jacek Olesiak – konserwator dzieł sztuki, Remmers Polska sp. z o.o.<br />
i Andrzej Zając – przedstawiciel regionalny Remmers Polska sp. z o.o.<br />
Przez wiele lat wykorzystywana jako obiekt<br />
przemysłowo-biurowy, piękna, eklektyczna<br />
kamienica została przeznaczona na potrzeby<br />
handlowo-biurowe. Przez kilkadziesiąt lat po<br />
wojnie nie podejmowano w budynku żadnych<br />
prac renowacyjnych. Elewacja frontowa<br />
z piaskowca i ceglana dziedzińca były poważnie<br />
zabrudzone i zniszczone. Wi<strong>do</strong>czne były<br />
wysolenia w partiach cokołowych i szczytowych,<br />
lokalne zabrudzenia biologiczne oraz<br />
uszkodzenia.<br />
Do renowacji i zabezpieczenia cegły na<br />
elewacjach wewnętrznych, a także <strong>do</strong> naprawy<br />
i spoinowania piaskowca na fasadzie<br />
frontowej, w holu i na klatce scho<strong>do</strong>wej wykorzystane<br />
zostały technologie konserwatorskie<br />
Remmers. Do uzupełnienia mniejszych ubytków<br />
zastosowano gotowe masy <strong>do</strong> reprofilacji,<br />
wybarwione w masie na kolor piaskowca<br />
i cegły: Restauriermörtel i Multispachtel. Zaletami<br />
zapraw Remmers są stałe i powtarzalne<br />
parametry, skład, kolor i odpowiednio <strong>do</strong>brana<br />
faktura powierzchni, wiernie naśladująca oryginalną.<br />
Zastosowane zaprawy renowacyjne<br />
są produktami specjalistycznymi, zapewniającymi<br />
niski skurcz własny w trakcie wiązania<br />
oraz parametry wytrzymałości na ściskanie<br />
i odrywanie <strong>do</strong>stosowane <strong>do</strong> naprawianego<br />
materiału. Producent <strong>do</strong>starczył zaprawy<br />
renowacyjne w kolorach niestandar<strong>do</strong>wych,<br />
zamówione specjalnie dla potrzeb restauracji<br />
tego obiektu.<br />
Uzupełnianie ubytków kamienia wykonano<br />
barwioną w masie zaprawą renowacyjną Restauriermörtel.<br />
Zawiera ona kruszywo mineralne<br />
o uziarnieniu zbliżonym <strong>do</strong> drobnoziarnistej struktury<br />
piaskowca. Wytrzymałość mechaniczna po<br />
pełnym stwardnieniu może wynosić 15 N/mm 2<br />
w wersji standar<strong>do</strong>wej, a 7,5 N/mm 2 w wersji<br />
„miękkiej”. Stwarzało to wykonawcy możliwość<br />
<strong>do</strong>stosowania wytrzymałości mechanicznej<br />
zaprawy <strong>do</strong> wytrzymałości podłoża. Zaprawa renowacyjna<br />
Restauriermörtel może występować<br />
w zróżnicowanym uziarnieniu: drobno-, średnio-<br />
lub gruboziarnistym. Zastosowane pigmenty są<br />
odporne na działanie światła, tak więc masy nie<br />
zmieniają koloru wraz z upływem czasu.<br />
W celu ochrony naprawionego piaskowca<br />
powierzchnię elewacji zaimpregnowano<br />
wodną mikroemulsją hydrofobizującą Funcosil<br />
WS, a tzw. scalanie laserunkowe przebarwień<br />
i napraw wykonano, stosując farbę silikonowo-wapienną<br />
Historic Lasur. Farby te są<br />
optymalnym materiałem w ochronie i dekoracji<br />
podłoży mineralnych, ze względu na wysoką<br />
przepuszczalność pary wodnej i dwutlenku<br />
węgla oraz <strong>do</strong>skonałą trwałość. Powłoka silikonowa<br />
jest <strong>do</strong>stosowana <strong>do</strong> impregnacji<br />
hydrofobizującej, wykonanej na całości elewacji.<br />
Półprzezroczysty, laserunkowy charakter<br />
farby w największym stopniu zachowuje<br />
naturalną kolorystykę piaskowca i cegieł wraz<br />
ze zmianami – patyną, jaka powstała na ich<br />
powierzchni. Farba Historic Lasur to pierwsza<br />
na rynku farba, w której zamiast bieli tytanowej<br />
(używanej jako wypełniacz w większości<br />
farb elewacyjnych) zastosowano wypełniacz<br />
wapienny – kredę, dającą powłoki o znacznie<br />
zmniejszonym stopniu krycia. Stopień<br />
przeświecania farby zwiększano, mieszając<br />
ją z mikroemulsją silikonową Funcosil WS.<br />
Do uzupełniania ubytków w cegle glazurowanej,<br />
którą są wyłożone ściany wewnętrznego<br />
dziedzińca, zastosowano uniwersalną<br />
zaprawę Multispachtel w kilku kolorach. Kolory<br />
te <strong>do</strong>bierano fabrycznie na podstawie przysłanej<br />
próbki, zgodnie z historycznym wzorcem.<br />
Zamieszczone fotografie wewnętrznego dziedzińca<br />
pokazują naprawę <strong>do</strong>konaną przy użyciu<br />
zaprawy renowacyjnej Remmers Multispachtel.<br />
Ściany wewnątrz budynku pozbawiono tynków<br />
i pozostawiono odsłoniętą powierzchnię<br />
muru ceglanego. W tym przypadku zastosowano<br />
wariant konserwacji zachowawczej wątku<br />
ceglanego. Opracowany został specjalistyczny<br />
zestaw produktów <strong>do</strong> dezynfekcji ścian, wypełniania<br />
pustek w murach oraz preparatów<br />
<strong>do</strong> wzmocnienia cegły i spoin. Konsolidacja<br />
polegała na nasyceniu wątku ceglanego estrami<br />
kwasu krzemowego w postaci preparatu<br />
KSE 300. Reaguje on z wilgocią zawartą<br />
w materiale i parą wodną. Produktem reakcji<br />
jest uwodniona krzemionka, przywracająca<br />
pierwotne właściwości mechaniczne wzmacnianej<br />
ścianie ceglanej.<br />
Doświadczenie z<strong>do</strong>byte podczas wielu<br />
realizacji w dziedzinie konserwacji zabytków<br />
architektury we Wrocławiu oraz bogaty asortyment<br />
produktów w tym zakresie ułatwiły<br />
współpracę z wykonawcami przy projekcie<br />
renowacji budynku Heritage Gates. Renowacja<br />
zrealizowana została przez rozbu<strong>do</strong>wany<br />
zespół wykonawczy, składający się z kilku<br />
firm konserwatorskich, kamieniarskich i bu<strong>do</strong>wlanych.<br />
Dokonany wybór odpowiedniego<br />
zestawu materiałów umożliwił płynność prac<br />
i zapewnił jednolity efekt estetyczny.<br />
• Balustrady i barierki – dzieło sztuki rzemieślniczej<br />
98<br />
99
słupów i ściany ceglanej. Cały czas bowiem<br />
przyświecał nam cel, aby budynkowi przywrócić<br />
oryginalny kształt i charakter.<br />
PF: Windy, które są nowym elementem,<br />
zostały wpasowane w niszach w elewacji.<br />
AK: Włączenie ich w starą tkankę stanowiło<br />
duży problem. W latach 50. istniała<br />
w budynku winda zewnętrzna i właśnie w jej<br />
dawne miejsce wstawiliśmy nową. Kolejna<br />
winda znajduje się w studni <strong>do</strong>świetlającej<br />
oficynę, gdzie została wkomponowana w narożnik,<br />
dzięki czemu nie widać, że jest to<br />
<strong>do</strong>budówka. Największy problem związany był<br />
jednak z wpasowaniem instalacji i urządzeń<br />
w istniejący budynek, ponieważ trzeba było<br />
nieco zmienić konstrukcję i zagospodarować<br />
to miejsce na urządzenia instalacyjne.<br />
PF: Jak układała się współpraca<br />
z konserwatorem?<br />
AK: Wszystkim przyświecał ten sam cel:<br />
przywrócić budynek społeczeństwu, miastu,<br />
w oryginalnym jego wydaniu. Staraliśmy się<br />
zachować jak najwięcej oryginalnych elementów.<br />
Kłopotliwe było natomiast uzyskanie<br />
koniecznych odstępstw ze Straży Pożarnej,<br />
niezbędnych dla zachowania klatki w oryginalnym<br />
kształcie. Aby zapewnić bezpieczeństwo<br />
użytkownikom budynku, został zamontowany<br />
system sygnalizacji pożaru monitorujący<br />
cały obiekt. Dostosowanie się <strong>do</strong> przepisów<br />
przeciwpożarowych to największa bolączka<br />
w starych budynkach.<br />
PF: Pojawiły się niezgodności stanu<br />
faktycznego z archiwalną <strong>do</strong>kumentacją<br />
lub niespodziewane odkrycia utrudniające<br />
prace?<br />
AK: Dysponowaliśmy archiwalną <strong>do</strong>kumentacją,<br />
ale projekt wykonawczy był opracowywany<br />
na podstawie inwentaryzacji.<br />
Konstrukcja nie zawsze okazywała się taka,<br />
jak zakładaliśmy. Przykła<strong>do</strong>wo podczas prac<br />
w piwnicy natrafiliśmy na głazy, które były<br />
dla nas sporym zaskoczeniem, ponieważ<br />
spodziewaliśmy się wyłącznie schodkowych<br />
fundamentów. Okazało się, że w tym miejscu<br />
nie było gruntu, bo wcześniej, zanim powstał<br />
jeden budynek, były tu zlokalizowane cztery<br />
kamienice, które zostały rozebrane. Nasi poprzednicy,<br />
zamiast wywozić materiał z rozbiórek,<br />
wszystko zakopali. Głazy musiały zostać<br />
częściowo wywiezione. Warto wspomnieć,<br />
że północna ściana piwnicy jest posa<strong>do</strong>wiona<br />
na murze obronnym, zatem w budynku<br />
są ślady średniowiecznego muru z cegły.<br />
Planowaliśmy zrobić garaż podziemny, ale<br />
m.in. ze względu na ten mur wycofaliśmy się<br />
z tego pomysłu. Starą cegłę pozostawiliśmy<br />
nietynkowaną i odsłoniętą, zgodnie z zaleceniami<br />
konserwatora.<br />
W trakcie prac inwentaryzacyjnych<br />
natrafiliśmy też na skarbiec Towarzystwa<br />
Pocztowego, pełniącego w tamtych czasach<br />
funkcję banku, które miało tu pierwotnie<br />
swoją siedzibę. Odkryte pomieszczenie<br />
znaj<strong>do</strong>wało się na pierwszym piętrze i zachowało<br />
się jako jedno z nielicznych w oryginale.<br />
Ze względu na grube mury skarbca<br />
od razu podejrzewaliśmy specjalną funkcję<br />
tej części. Zakładaliśmy wyburzenie tego<br />
pomieszczenia, ale gdy rozpoczęto prace,<br />
okazało się, że oprócz tego, że mur ma około<br />
80 cm grubości, to jest jeszcze z dwóch<br />
stron pokryty płaszczem stalowym w postaci<br />
płaskowników, które ustawione były<br />
jeden obok drugiego, tworząc barierę nie<br />
<strong>do</strong> przejścia. Sufit i podłoga również były<br />
chronione płaszczem stalowym. Skończyło<br />
się na tym, że zrobiliśmy tylko przebicia<br />
w postaci otworów okienno-drzwiowych,<br />
co i tak okazało się niezwykle kłopotliwe.<br />
PF: Po renowacji przywrócona została<br />
dawna świetność kamienicy. Jak wspominają<br />
Państwo to wyzwanie?<br />
AK: Celem było to, żeby obiekt miał<br />
swój charakter i wyróżniał się wśród innych<br />
kamienic. Myślę, że dzięki odkrytej cegle<br />
i klatce scho<strong>do</strong>wej nie znajdzie się drugi<br />
taki budynek biurowy we Wrocławiu. Na<br />
uwagę zasługują także liczne detale, które<br />
po renowacji odzyskały dawny blask. Również<br />
oświetlenie, choć prawie niewi<strong>do</strong>czne,<br />
wy<strong>do</strong>bywa to, co najpiękniejsze w tym obiekcie.<br />
Wieczorem – kiedy podświetlony jest<br />
zarówno dziedziniec, jak i wnętrze – cegła,<br />
łuki i kolumny <strong>do</strong>datkowo przyciągają uwagę.<br />
Klasa tego budynku nie leży w nowoczesnych<br />
instalacjach, z których mógłby być<br />
dumny każdy inwestor, lecz w oryginalnym<br />
wyglądzie i niepowtarzalnej architekturze.<br />
Największym wyzwaniem było <strong>do</strong>stosowanie<br />
starej struktury <strong>do</strong> obowiązujących<br />
przepisów bu<strong>do</strong>wlanych, a satysfakcją –<br />
efekt końcowy i za<strong>do</strong>wolenie najemców.<br />
PF: Dziękuję za rozmowę.<br />
Lokalizacja/adres Wrocław, ul. Rzeźnicza 28-31<br />
Pracownia projektowa<br />
Architekt prowadzący<br />
Architekt<br />
Projekt wnętrz<br />
Architekci<br />
Data opracowania projektu bu<strong>do</strong>wlanego 2011<br />
Data zakończenia realizacji 2012<br />
Inwestor<br />
Chachaj Rozmuski Architekci<br />
Jakub Rozmuski<br />
Patrycja Weiser<br />
Panda Studio<br />
Powierzchnia całkowita 4057 m 2<br />
Powierzchnia zabu<strong>do</strong>wy 1030 m 2<br />
Kubatura brutto 19 095 m³<br />
Inwestor zastępczy<br />
Generalny wykonawca<br />
Masy <strong>do</strong> reprofilacji (wybarwione w masie na kolor<br />
piaskowca i cegły) Restauriermörtel i Multispachtel.<br />
Powierzchnię elewacji wykonaną z piaskowca zaimpregnowano<br />
wodną mikroemulsją hydrofobizującą<br />
Funcosil WS, a tzw. scalanie laserunkowe przebarwień<br />
i napraw wykonano farbą silikonowo-wapienną<br />
Historic Lasur.<br />
Farba ogniochronna Flame Sorber<br />
Impregnat Ogniochronny VIDARON<br />
Łukasz Truchalski, Aleksandra Kobylańska<br />
Rzeznicza Development sp. z o.o.<br />
AIM Engineering sp. z o.o.<br />
Dorimpex sp. z o.o.<br />
Remmers Polska sp. z o.o.<br />
Fabryka Farb i Lakierów ŚNIEŻKA SA<br />
WYPOWIEDŹ EKSPERTA<br />
Robert Bugajski<br />
– dyrektor ds. systemów<br />
ogniochronnych, FFiL Śnieżka SA<br />
Modernizacja budynków powojennych i przywracanie im<br />
dawnej świetności wymagają zastosowania materiałów, które<br />
nie zmieniają pierwotnego kształtu elementów konstrukcji<br />
i jednocześnie pozwalają <strong>do</strong>stosować obiekt <strong>do</strong> współczesnych<br />
wymogów bezpieczeństwa pożarowego. Zastosowanie<br />
produktów marki FlameSorber i VIDARON dało możliwość<br />
przywrócenia dawnego blasku wi<strong>do</strong>cznej konstrukcji budynku<br />
przy zachowaniu rygorystycznych przepisów bezpieczeństwa.<br />
Farba ogniochronna FlameSorber to produkt <strong>do</strong> zabezpieczeń<br />
ogniochronnych konstrukcji stalowych lotnisk, stadionów,<br />
obiektów przemysłowych, handlowych, edukacyjnych<br />
i rekreacyjnych. Posiada aprobatę ITB AT-15-7287/2007 oraz<br />
Certyfi kat Zgodności ITB-1581/W. Powłoka pęczniejąca<br />
tego produktu została przebadana zgodnie z europejskimi<br />
wymogami według krzywej standar<strong>do</strong>wej dla pożarów celulozowych.<br />
Gdy temperatura podczas pożaru wzrasta <strong>do</strong><br />
ponad 200ºC, farba ta pęcznieje, tworząc otulinę ochronną,<br />
co powoduje spowolnienie nagrzewania zabezpieczanego<br />
elementu stalowego. Farba FlameSorber jest produktem wodnym,<br />
wyjątkowo bezpiecznym i łatwym w aplikacji – można<br />
ją nakładać specjalistycznym natryskiem hydrodynamicznym,<br />
jak i zwykłym pędzlem czy wałkiem. Wraz z zestawem<br />
antykorozyjnym Hadroepoksyd i Hadromal tworzy szczelne<br />
i wytrzymałe zabezpieczenie ogniochronne konstrukcji stalowej<br />
nawet w śro<strong>do</strong>wiskach bardzo agresywnych korozyjnie,<br />
jak C5-I, według normy PN-EN ISO 12944-2:2001. Stalowe<br />
elementy budynku można zabezpieczać <strong>do</strong> klas odporności<br />
ogniowej R15, R30 i R60.<br />
Drugi wykorzystany produkt to Impregnat Ogniochronny<br />
VIDARON – wodny roztwór soli mineralnych, sprzedawany<br />
w formie gotowej <strong>do</strong> użycia lub w postaci proszku <strong>do</strong> samodzielnego<br />
przygotowania. Przeznaczony jest <strong>do</strong> zabezpieczania<br />
drewnianych elementów bu<strong>do</strong>wlanych przed działaniem ognia,<br />
zgodnie z aprobatą techniczną ITB AT-15-3172/2011. Drewno<br />
sosnowe o grubości co najmniej 20 mm zabezpieczone tym<br />
środkiem metodą powierzchniową (min. 200 g/m 2 ) uzyskuje<br />
klasyfikację ogniową „wyrób trudno zapalny”. VIDARON to<br />
marka produktów <strong>do</strong> ochrony i dekoracji drewna oferująca<br />
najwyższej jakości impregnaty, lakierobejce, lazury i lakiery.<br />
Spełniają one najbardziej rygorystyczne wymogi <strong>do</strong>tyczące jakości<br />
oraz trwałości, a przeprowadzone w skrajnych warunkach<br />
klimatycznych testy potwierdzają ich wysoką skuteczność.<br />
100
1 (31) / 2013<br />
Wydawca:<br />
W.A. sp. z o.o.<br />
ISSN: 2081-6413<br />
Adres Wydawcy i Redakcji:<br />
ul. Krakowska 19–23, 50-424 Wrocław<br />
tel. 71 369 93 49<br />
fax 71 369 93 31<br />
Redaktor naczelna:<br />
Patrycja Fabiańska<br />
Sekretarz redakcji:<br />
Szymon Ciach<br />
tel. 71 369 93 49<br />
sz.ciach@swiatarchitektury.com<br />
Redakcja językowa i korekta:<br />
Maria Szewczyk<br />
CYTUJĄC HISTORIĘ<br />
Przebu<strong>do</strong>wa Centrum Kultury<br />
Zamek w Poznaniu<br />
SPÓJNA WIZJA<br />
Baltic Business Park w Szczecinie<br />
SZACUNEK DO PRZESZŁOŚCI<br />
Heritage Gates we Wrocławiu<br />
„świat architektury”<br />
miesięcznik dla architektów<br />
OTWARTA PRZESTRZEŃ DLA TWOICH POMYSŁÓW!<br />
Jesteś autorem ciekawego projektu, którego realizacja<br />
została już ukończona, i chcesz go opublikować bezpłatnie<br />
na naszych łamach? Chciałbyś otrzymywać nieodpłatnie<br />
miesięcznik „świat architektury”?<br />
Skontaktuj się z nami!<br />
biuro@swiatarchitektury.com<br />
tel. 71 369 93 30<br />
„świat architektury” to miesięcznik<br />
dla architektów, w którym prezentujemy<br />
najnowsze realizacje polskich biur projektowych.<br />
Dział marketingu i reklamy:<br />
Szymon Ciach<br />
tel. 71 369 93 49<br />
sz.ciach@swiatarchitektury.com<br />
Paweł Cząstkiewicz<br />
tel. 71 369 93 48<br />
p.czastkiewicz@swiatarchitektury.com<br />
Koordynacja produkcji:<br />
Ewa Skowron<br />
Agnieszka Zienkiewicz<br />
Redaktor techniczny:<br />
Tomasz Głowicki<br />
Współpracownicy:<br />
Anna Bocian, Błażej Ciarkowski, Marta Głowacka,<br />
Ewa Gwóźdź, Magdalena Hoppe, Joanna Jabłońska,<br />
Paweł Kraus, Ołeksij Kopyłow, Grzegorz Mazur,<br />
Adam Osiński, Katarzyna Sobuś,<br />
Paweł Sulik, Marcin Szczelina, Krzysztof Szozda,<br />
Marcin Twar<strong>do</strong>wski, Katarzyna Walaszek,<br />
Elżbieta Wieliczko, Ra<strong>do</strong>sław Żubrycki<br />
Fot. okładka:<br />
Joanna Wysocka<br />
Druk:<br />
MeCo Media Communications GmbH<br />
Wiedeń, Austria<br />
Redakcja zastrzega sobie prawo <strong>do</strong> skracania<br />
i adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz<br />
niepublikowania ich bez podania przyczyny.<br />
Wszystkie materiały publikowane na łamach<br />
„świata architektury” objęte są prawem autorskim.<br />
Przedruk i u<strong>do</strong>stępnianie wyłącznie<br />
po uzyskaniu zgody redakcji.<br />
<br />
Magazyn dystrybuowany jest <strong>do</strong> biur<br />
architektonicznych, jak również inwestorów,<br />
właścicieli firm bu<strong>do</strong>wlanych i deweloperskich,<br />
wydziałów architektury urzędów miast oraz banków.<br />
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności<br />
za treść zamieszczanych ogłoszeń i reklam.<br />
©Wszelkie prawa zastrzeżone W.A. sp. z o.o.<br />
Wrocław 2013<br />
102
Change language