Nr 2-3/2011 (LV) ISSN 2083-7321 - Bibliotekarz Opolski

Bibliotekarz Opolski, www.bibliotekarzopolski.pl
Nr 2-3/2011 (LV)
A.H.: Wiele pisarek jest „wrzucanych” do kategorii „literatury kobiecej”, chociaż mi bardziej odpowiada
mówienie o „literaturze środka”. Czy Pani również czuje się zaszufladkowana w kategorii „literatura kobieca”?
B.K.: Tak. Nie lubię tego pojęcia bez wyjaśnienia. Dla mnie „literatura kobieca” jest to doskonały rodzaj literatury,
ale tak naprawdę mówię właśnie o „literaturze środka”, o tej ambitniejszej od zwykłego czytadła, niekoniecznie
dorastającej rangi fenomenu literackiego. Mówię o literaturze inteligentnej i przeznaczonej dla mądrych
czytelników. Mądrych, to niekoniecznie wykształconych. Nie chodzi o poziom intelektualny zdobyty w drodze
edukacji, ale o pewną wrażliwość i mądrość czytelniczą. Ja zawsze zmierzałam do „literatury środka” i z powieści
na powieść wydawało mi się, że zbliżam się do niej.
A.H.: Powieść „Hermańce” trudno zaliczyć do kategorii „literatura kobieca…”
B.K.: Właśnie. „Hermańce” stały się dla mnie momentem rozbratu z tym pojęciem i z tą szufladką. Kiedy myślę
o „Terenie prywatnym” i o tym, że była to powieść, która dała mi szansę zaistnieć w literaturze, to oczywiście
jestem wydawcy wdzięczna, że tak się stało i wdzięczna tej książce, że poradziła sobie w konkursie. Ale kiedy
pomyślę, ile szkody zrobiła ta powieść dla mojego image’u literackiego, dla mojego samopoczucia, to ten
rachunek też jest bardzo bolesny. Trudno żałować tego, co się stało, w końcu to ode mnie zależy, czy uda mi się
wpasować w „literaturę środka”, czy moi czytelnicy też to zauważą, czy też nie. Natomiast było mi bardzo miło,
kiedy o tej literaturze, którą piszę ja, Hania Kowalewska, kiedyś Kazimiera Szczuka powiedziała ważne dla mnie
zdanie – że to jest właśnie to, o czym marzył Gombrowicz, drugorzędna literatura, ale pierwszorzędna.
AH.: Podejmując jeszcze na chwilę wątek „Hermańców” – wiem, że powieść ta różnie była odbierana. Stawiano
jej zarzuty – język zbyt wulgarny jak na Kosmowską, były też osoby, które utożsamiały się z postaciami
i pojawiały się pretensje. Czy żałuje Pani, że ta powieść powstała?
B.K.: Istotnie, pojawiły się zarzuty. Ale staram się z godnością być dobrą matką dla niesfornych „Hermańców”.
Niesfornych dla moich dawnych czytelników, głównie czytelniczek. Natomiast przy „Hermańcach” poznałam smak
innej literackiej przygody. To, że ktoś nagle odkrył, że Kosmowska nie tylko dla kobiet, to że ktoś nagle zauważył,
że jest to dość zgrabna groteska, która pokazuje nam, w pewnym sensie, utopijną i wyrafinowaną społeczność, ale
taką, w której każdy z nas może się przejrzeć jak w lustrze.
A.H.: Ja poczułam w tej powieść jakieś – może dalekie, ale jednak – delikatne posmaki „Konopielki”
Redlińskiego. Nie wiem, może wszechobecny postmodernizm i ciągła konieczność poszukiwania literatury
w literaturze, permanentna intertekstualność – zawiodła mnie w takie rejony i dopuściła do nadinterpretacji?
B.K.: To dla mnie komplement, ponieważ ja wychowałam się na „Konopielce”, którą uwielbiam. Spotkałam się też
ze stwierdzeniem, że zapomniana już chyba powieść Nienackiego „Raz w roku w Sikroławkach”, też ma jakieś
oddźwięki w „Hermańcach”. To była dość odważna powieść i pamiętam, że czytając ją, podziwiałam autora za jego
śmiałość. Natomiast te moje „Hermańce” mają z książką Nienackiego punkt wspólny w kwestii serdecznego
spojrzenia na ludzi, na ich słabości. To nie jest powieść rozrachunkowa, powieść etosowa, wiejska, oskarżająca
kogokolwiek za cokolwiek. Powieść ta pokazuje jacy jesteśmy ograniczeni, kiedy żyje się w małym świecie i znikąd
pomocy. Pamiętam, że troszkę niezręcznie się poczułam, kiedy na czacie, ktoś mnie zapytał, czy nie inspirowałam
się i nie wzorowałam na „Ranczu”. Otóż, nie, „Hermańce” były znacznie wcześniej i jeszcze dwa lata leżały
w szufladzie zanim zostały wydane. „Ranczo” powstało później. Cóż, myślenie serialowe górą!
A.H.: Jest Pani autorką pracy doktorskiej poświęconej twórczości Zofii Urbanowskiej. Czy wyobraża sobie Pani,
że mogłaby się „stać tematem” czyjeś pracy naukowej? A może już taka powstała?
64