Nr 2-3/2011 (LV) ISSN 2083-7321 - Bibliotekarz Opolski

Bibliotekarz Opolski, www.bibliotekarzopolski.pl
Nr 2-3/2011 (LV)
B.K.: Uczyłam się siebie i swojego języka. Zastanawiałam się, jaki powinien być, żeby nie raził, nie ubliżał, nie
zamęczał czytelnika. A jednocześnie żeby prowokował do krótkiego zastanowienia, aby przyciągał do tekstu.
I z książki na książkę, jak sądzę, ten styl udawało mi się ulepszać. Moje poszukiwania poszły kierunku – jak jeszcze
skrócić, jak nasycić tekst, w jaki sposób sprawić, żeby stał się dla czytelnika jeszcze bardziej pociągający. Jest
pewnego rodzaju gra autora z własnym językiem, taka metoda poszukiwania. Nie jesteśmy też obojętni wobec
czyjś ustaleń, czy wynalazków narracyjnych. Ja czytam dość dużo i muszę bardzo, bardzo uważać, żeby maniery,
która mnie zachwyciła w książce innego pisarza nie przenieść do własnej opowieści. Nieświadomie posiłkujemy
się, to jest tylko inspiracja, nie plagiat, ale jesteśmy na to skazani, jeśli wychowujemy się w literackiej kulturze.
Wszyscy czerpiemy z tego samego źródła.
A.H.: W jednym z wywiadów z Panią czytałam o dopracowywaniu wątków, o ich przegadaniu lub narracyjnym
strzale w dziesiątkę – na przykład poprzez wybór narratora w pierwszej osobie – czyli tak jak Pani powiedziała
doskonalenie warsztatu odbywa się podczas pracy przy kolejnych powieściach. Jak zatem zapatruje się Pani na
zajęcia typu creative writing. Czy można nauczyć pisać?
B.K.: Ja myślę, że nie. Nikt nie jest w stanie nauczyć kogoś pisać. Jeżeli mam być szczera, człowiek rodzi się
gawędziarzem epickim albo poetą. Natomiast można dzięki tym zajęciom stworzyć jeszcze piękniejsze pokolenie
prozaików, poetów. To są zajęcia, które pozwolą młodym adeptom sztuki pisania przeskoczyć to piętro
doświadczeń, które uznani już twórcy musieli przejść sami. Ja chyba nie jestem zwolennikiem nauki pisania. Sama
optuję za nauką czytania, bo tak naprawdę warsztaty literackie stoją rzędem w każdej bibliotece. Każdy, kto chce
pisać powinien zacząć od klasków i zobaczyć, jaki jest malutki, poczytać trochę literatury popularnej, a nawet
sięgnąć po Harlequiny, żeby zobaczyć, że świat potrzebuje również narracji najbardziej prostej, prymitywnej.
Uważam jednak, że pisanie literatury pięknej jest darem.
A.H.: Wobec tego, co poleciłaby Pani debiutantom?
B.K.: Debiutant musi koniecznie pokazać swoją twórczość fachowcom, a najlepiej – jeśli jest niecierpliwy i nie chce
czekać na werdykt zawalonych takimi próbkami wydawnictw – żeby znalazł dla siebie niszę, w której mógłby
zaprezentować się szerokiemu gronu. Dobrze, gdyby zrobił to anonimowo, bo to zapewnia pewną czystość,
szlachetny udział w rywalizacji literackiej. Ja tak zrobiłam. Trzykrotnie. Wysyłając powieści na konkurs. To
ogromna satysfakcja, jeżeli przy odrobinie szczęścia, to co napisaliśmy zostanie dostrzeżone. W ten sposób zostaje
potwierdzona nasza klasa. Dla mnie to najbardziej uczciwy sposób sprawdzania się. Jestem również za
pokazywaniem tekstów wydawnictwom. Należy wcześniej sprawdzić profil wydawniczy, aby umiejętnie skierować
swoją twórczość do odpowiedniego wydawcy.
A.H.: Jest Pani naukowo związana z literaturą pozytywizmu. Uogólniając, wówczas literatura miała jasno
postawione cele. Czy Pani zdaniem literatura pełni dziś jeszcze jakąś funkcję? Czy dostarcza jeszcze czegoś
cennego? Czy idąc za Johnem Barthem, mamy do czynienia z „literaturą wyczerpania” – wszystko zostało
powiedziane, napisane, teraz tylko zostaje rozrywka lub eksperyment formalny?
B.K.: Ja wierzę, że literatura ma jeszcze swoje funkcje. I tu chyba jestem nieodrodnym dziecięciem moich
pozytywistów. Jednak nie myślę o celach dydaktycznych, te zostawiłabym w całkowitym zapomnieniu. Chciałabym
oderwać je od literatury, bo to między innymi pozytywizm obciążył literaturę kagankiem oświaty, tą potrzebą
wychowywania młodego pokolenia. Z drugiej strony, jest dobry dydaktyzm, to jest taki, który pozwala stworzyć
powieść, która uświadomi młodym ludziom, jak delikatne są granice tego co dobre i tego co złe. I że warto tych
granic przestrzegać. Dobry dydaktyzm to też taki, który się nie narzuca, który nie jest narzędziem. Ja nie chcę, żeby
moi bohaterowie byli grzeczni, mili, mieli czyste paznokcie. Zawsze wyprowadzam ich na jakieś meandry życia. To,
że potrafią się odnaleźć, to zawdzięczają pewnej wiedzy, która ma ich chronić. Poza tym dla mnie dobra powieść
66