Azərbaycan Respublikası <strong>Prezident</strong>inin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASIAzərbaycan diasporu inkişaf yolundaAzərbaycanlıların yaşadıqları ölkələrin ictimai, siyasi, iqtisadi və mədəni həyatında fəaliştiraklarının təmin olunması istiqamətində ötən müddət ərzində mühüm addımlar atılmışdır. Məhz buistiqamətdə təkcə keçən <strong>il</strong> xarici ölkələrdə 104 mədəni-kütləvi tədbir təşk<strong>il</strong> olunmuşdur.Xarici ölkələrdə fəaliyyət göstərən diaspor təşk<strong>il</strong>atlarımız, o cümlədən burada yaşayanhəmvətənlərimiz Azərbaycanın əlamətdar tarixi hadisələrinin, m<strong>il</strong>li bayramlarının, m<strong>il</strong>li-mənəvi dəyərlərinin,qədim mədəniyyətinin, zəngin irsinin təbliğ olunması, o cümlədən Azərbaycan tarixində mühüm s<strong>il</strong>inməz izlərburaxmış görkəmli şəxsiyyətlərin yad ed<strong>il</strong>məsi məqsəd<strong>il</strong>ə bir sıra mühüm bayram tədbirləri, konsert proqramlarıtəşk<strong>il</strong> etmiş, m<strong>il</strong>li kinomuzun və teatrımızın təbliği məqsədinə xidmət edən layihələr həyata keçirmişlər.Dünyanın müxtəlif ölkələrində fəaliyyət göstərən diaspor təşk<strong>il</strong>atları tərəfindən Azərbaycan xalqının ümumm<strong>il</strong>l<strong>il</strong>ideri Heydər Əliyevin anadan olmasının <strong>il</strong>dönümünə həsr olunmuş anma mərasimləri, konfranslar, konsertproqramları, futbol turnirləri təşk<strong>il</strong> olunmuşdur. Azərbaycanın mədəni irsinin təbliği istiqamətində həyatakeçir<strong>il</strong>miş mühüm tədbirlərdən biri kimi Türkiyənin Kocaeli v<strong>il</strong>ayətinin İzmit şəhərində AzərbaycanMədəniyyət Evinin açılış mərasimini qeyd etmək olar. Açılış mərasimində Azərbaycan Respublikasının vəTürkiyə Respublikasının dövlət və hökumət nümayəndələri, jurnalistlər, qeyri-hökumət təşk<strong>il</strong>atları təms<strong>il</strong>ç<strong>il</strong>əri,habelə bələdiyyə sədrləri və digər şəxslər iştirak etmişlər. Тədbir zamanı Azərbaycan Mədəniyyət Evininnəzdində ―Soyqırım Muzeyi‖ və ―Heydər Əliyev adına kitabxana‖ da açılmışdır.Birləşmiş Ştatların Qarabağ Fondu Vaşinqtonda ―Nizami Gəncəvi: XII əsr Azərbaycan şairinin irsi‖mövzusunda sərgi təşk<strong>il</strong> etmişdir. Nizaminin əsərlərinin təxminən 50 orijinal əlyazması və miniatürlərininnümayiş etdir<strong>il</strong>diyi sərgi Misirdə İsgəndəriyyə kitabxanası və Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzinin dəstəyi<strong>il</strong>ə keçir<strong>il</strong>mişdir. Nadir əlyazmalar dünyanın ən tanınmış kitabxanaları və muzeyləri tərəfindən təqdimed<strong>il</strong>mişdir. Noyabr ayının 23-dən 27-dək Azərbaycan Respublikasının Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin,Ümumrusiya Azərbaycanları Konqresinin (ÜAK) və konqresin yerli nümayəndəliyinin dəstəyi <strong>il</strong>ə RusiyanınÇuvaş Respublikasının paytaxtı Çeboksarı şəhərində dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin870 <strong>il</strong>lik yub<strong>il</strong>eyi münasibət<strong>il</strong>ə s<strong>il</strong>s<strong>il</strong>ə tədbirlər təşk<strong>il</strong> olunmuşdur. Тədbirdə Azərbaycandan geniş tərkiblinümayəndə heyəti <strong>il</strong>ə yanaşı, ÜAK-ın Moskva nümayəndəliyi və Rusiyanın müxtəlif regionlarındakıdiasporumuzun rəhbərləri də iştirak etmişlər. Səfərin əsas məqsədi dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin870 <strong>il</strong>lik yub<strong>il</strong>eyinin qeyd ed<strong>il</strong>məsi olsa da, nümayəndə heyəti həm Çeboksarı şəhərinin azərbaycanlı sakinləri,həm də respublikanın dövlət rəsm<strong>il</strong>əri <strong>il</strong>ə də görüşlər keçirmişlər.Ümum<strong>il</strong>ikdə, keçən <strong>il</strong> ərzində keçir<strong>il</strong>miş 24 tədbir xarici ölkələrin ictimai-siyasi xadimləri, dövlətorqanları, siyasi partiyaları, nüfuzlu beynəlxalq təşk<strong>il</strong>atlar, müxtəlif ölkələrin parlament üzvləri, kütləviinformasiya vasitələri <strong>il</strong>ə əlaqələrin qurulmasına xidmət etmişdir. Məhz bu tədbirlər nəticəsində dünyanın birsıra ölkələrinin parlament üzvləri, dövlət rəsm<strong>il</strong>əri, ictimai və siyasi xadimləri, kütləvi informasiya vasitələrinümayəndələri <strong>il</strong>ə görüşlər keçir<strong>il</strong>miş, onların bir çoxunun Azərbaycana səfərləri təşk<strong>il</strong> olunmuşdur. Xariciölkələrdə yaşayan azərbaycanlıların hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi işinə də xüsusi önəm ver<strong>il</strong>miş, buistiqamətdə müxtəlif tədbirlər keçir<strong>il</strong>mişdir. 2012-ci <strong>il</strong>də dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan soydaşlarımızınhüquq və azadlıqlarının müdafiəsi, Azərbaycan xalqının m<strong>il</strong>li-mənəvi dəyərlərini qorunması və inkişafetdir<strong>il</strong>məsi, beynəlxalq aləmdə inkişaf etmiş və müstəq<strong>il</strong> bir ölkənin xalqı kimi təms<strong>il</strong> olunmaq hüququnu təminetmək məqsəd<strong>il</strong>ə bir sıra tədbirlər, elmi-praktiki konfranslar keçir<strong>il</strong>mişdir. Azərbaycan ordusunun zabiti Ram<strong>il</strong>Səfərovun vətənə ekstradisiyası və əfv ed<strong>il</strong>məsi <strong>il</strong>ə bağlı ermən<strong>il</strong>ərin Azərbaycan əleyhinə anti-təbliğatkampaniyalarının qarşısının alınması, həmçinin Fransa Senatının qondarma ―erməni soyqırımı‖ iddialarınıinkara görə cinayət məsuliyyəti müəyyən edən qərarına etiraz əlaməti olaraq bir çox ABŞ və Avropaölkələrində, o cümlədən Dubayda fəaliyyət göstərən diaspor təşk<strong>il</strong>atları tərəfindən etiraz aksiyaları keçir<strong>il</strong>miş,bəyanatlar qəbul olunmuşdur.Danimarkada fəaliyyət göstərən ―Vətən‖ Cəmiyyəti ölkədə böyük tirajla nəşr olunan ―Metro Xpress‖qəzetində Dağlıq Qarabağa turist səfərlərinin təşk<strong>il</strong>i və bunun təbliği barədə məqaləyə etiraz olaraq mətbuorqanın rəhbərliyinə məktub ünvanlamışdır. Danimarka və ing<strong>il</strong>is d<strong>il</strong>lərində göndər<strong>il</strong>miş etiraz məktubundaDağlıq Qarabağın əzəli Azərbaycan torpağı olduğu, onun ermən<strong>il</strong>ər tərəfindən işğal ed<strong>il</strong>diyi vurğulanmışdır.Nəticədə ―Metro Xpress‖ qəzetinin rəhbərliyi yaydıqları yanlış məlumata görə Azərbaycan diasporundan üzristəmişdir. Dünya Azərbaycanlı Gənclər Birliyinin təşk<strong>il</strong>atçılığı <strong>il</strong>ə Ermənistanın Fransadakı Səfirliyi qarşısında42
Azərbaycan Respublikası <strong>Prezident</strong>inin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASIAzərbaycan və Türkiyə diaspor təşk<strong>il</strong>atlarının birgə etiraz aksiyası keçir<strong>il</strong>mişdir. Etiraz aksiyasında təxminən1500-ə yaxın azərbaycanlı və türk iştirak etmişdir. Aksiyanın məqsədi Azərbaycan torpaqlarının işğalında fəalşək<strong>il</strong>də iştirak etmiş, Xocalı soyqırımının təşk<strong>il</strong>atçılarından olan Sarkisyanın Fransaya səfərinə Azərbaycandiasporunun etirazını çatdırmaq olub. Aksiyada Avropada fəaliyyət göstərən Azərbaycan və Türkiyə diasportəşk<strong>il</strong>atları iştirak etmişdir.Dekabrın 10-da Niderland Krallığında fəaliyyət göstərən Ben<strong>il</strong>üks Azərbaycanlıları Konqresinin(BAK) və Avropa Türk Demokratlar Birliyinin təşk<strong>il</strong>atçılığı <strong>il</strong>ə Haaqada yerləşən Niderland parlamentininbinasında ―Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və Cənubi Qafqaz regionunun problemləri‖mövzusunda beynəlxalq konfrans keçir<strong>il</strong>mişdir. Azərbaycanın və Gürcüstanın Niderland Krallığındakı səfirləri,Niderland Krallığında akkreditə olunan digər ölkələrin diplomatik korpus nümayəndələri, M<strong>il</strong>li Məclisindeputatları, ölkəmizin bir çox qeyri-hökumət təşk<strong>il</strong>atlarının əməkdaşları, Azərbaycan və türk diasporlarıtəms<strong>il</strong>ç<strong>il</strong>ərinin iştirak etdiyi konfransda Avropa dövlətlərinin və beynəlxalq təşk<strong>il</strong>atların rəhbərlərinə, dünyanıntanınmış siyasi xadimlərinə müraciət ünvanlanmış və Ermənistanın işğalını pisləyən bəyannamə qəbuled<strong>il</strong>mişdir.2012-ci <strong>il</strong>də Azərbaycanlıların cəmiyyətə inteqrasiyası və ictimai-siyasi fəallığının artırılmasısahəsində 29 tədbir keçir<strong>il</strong>mişdir. Dünyanın müxtəlif ölkələrində toplumlar halında yaşayan həmvətənlərimizictimai-siyasi həyatda fəal iştirak etməklə, Azərbaycan mədəniyyətini, tarixini təbliğ etməklə və digər sahələrdəfəaliyyət göstərməklə yerli cəmiyyətə inteqrasiya etmiş, Vətənimizi mədəniyyət, elm, idman, siyasət və digərsahələrdə uğurla təms<strong>il</strong> edərək bir sıra na<strong>il</strong>iyyətlər əldə etmişlər. Rusiya Federasiyasının Rostov v<strong>il</strong>ayətininTaqanroq şəhərində bu şəhərin faşistlərdən azad ed<strong>il</strong>məsində qəhrəmanlıqla həlak olmuş döyüşçülərin, ocümlədən əsasən azərbaycanlılardan təşk<strong>il</strong> olunmuş 416-cı Taqanroq və 130-cu diviziyaların əsgərlərininxatirəsinə ucaldılmış abidə kompleksinin əsaslı təmirdən sonra təntənəli açılışı, Yakutiya neft və qazını <strong>il</strong>k kəşfedənlərdən biri olan azərbaycanlı mütəxəssis Rafiq Qafarov Rusiya Federasiyası Saxa (Yakutiya)Respublikasının neft və qaz sənayesi, həmçinin respublikanın sosial-iqtisadi inkişafı sahəsində uzunmüddətlivicdanlı əməyinə görə ―Saxa Respublikasının əməkdar xalq təsərrüfatı işçisi ― fəxri adına layiq görülməsi,həmvətənimiz, tanınmış sahibkar və ictimai xadim, Rusiya Federasiyasının əməkdar inşaatçısı ƏlizamanRəhimov ―Yedinaya Rossiya‖ Partiyasının siyahısı üzrə Domodedovo şəhər dairəsinin Deputatlar Sovetinindeputatı seç<strong>il</strong>məsi və digər mühüm hadisələr Azərbaycanlıların yaşadıqları ölkənin ictimai-siyasi həyatında fəaliştirakının bariz nümunələridir. Azərbaycanlıların yaşadıqları ölkədə ictimai-siyasi fəallığının artırılmasıməqsəd<strong>il</strong>ə 2012-ci <strong>il</strong> 5-7 avqust tarixlərində Türkiyənin Bodrum şəhərində ―Xarici ölkələrdə yaşayanazərbaycanlıların cəmiyyətə inteqrasiyası: mövcud vəziyyət və perspektiv gözlənt<strong>il</strong>ər‖ mövzusunda forumkeçir<strong>il</strong>mişdir. Forumda Azərbaycanın dövlət, hökumət və parlament nümayəndələri, dünyanın müxtəlifölkələrində fəaliyyət göstərən Azərbaycan diaspor təşk<strong>il</strong>atlarının rəhbərləri iştirak etmişlər. Forum çərçivəsindəkeçir<strong>il</strong>miş panellərdə Azərbaycan Respublikası <strong>Prezident</strong>i İlham Əliyevin Dünya azərbaycanlılarının IIIqurultayındakı nitqində Azərbaycan diasporunun qarşısında qoyduğu vəzifələrə dair müzakirələr aparılmışdır.Forumda Rusiya, Türkiyə, Ukrayna, Gürcüstan, ABŞ və digər ölkələrdə yaşayan azərbaycanlıların cəmiyyətəinteqrasiyası problemləri, bu ölkələrdə diaspor təşk<strong>il</strong>atlarının fəaliyyətinin gücləndir<strong>il</strong>məsi yolları ətrafında fikirmübad<strong>il</strong>əsi aparılmış, konkret təkliflər irəli sürülmüşdür. Sonda Azərbaycan diaspor təşk<strong>il</strong>atlarının bəyanatı vəAzərbaycan Respublikasının <strong>Prezident</strong>i İlham Əliyevə müraciət qəbul olunmuşdur.Ümum<strong>il</strong>ikdə, Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin 2012-ci <strong>il</strong>in yekunlarına dair hesabatına nəzərsalsaq, statistik göstərici baxımdan dünyanın müxtəlif ölkələrində keçir<strong>il</strong>miş tədbirlərin sayına görə Avropaölkələrinin öndə olduğunun şahidi oluruq. Qeyd edək ki, ümum<strong>il</strong>ikdə 2012-ci <strong>il</strong> ərzində Avropa ölkələri üzrəmüxtəlif istiqamətlərdə 183 tədbir həyata keçir<strong>il</strong>mişdir ki, bu da bütün regionlar üzrə keçir<strong>il</strong>miş tədbirlərin 55,45faizini təşk<strong>il</strong> edir. 2012-ci <strong>il</strong>də Avropa regionuna daha çox diqqət yetir<strong>il</strong>məsi bir sıra mühüm am<strong>il</strong>lərlə bağlıolmuşdur.“Olaylar”.-<strong>2013</strong>.-17 may.-№87.-S.15.43