Z ŻYCIA UCZELNIInstytut Studiów EdukacyjnychPolskie Towarzystwo PedagogiczneOwocne obrady pedagogówdr Ludmiła NowackaFoto: Andrzej SobocikW pierwszym rzędzie siedzą przedstawiciele władz samorządowych i uczelnianychW ramach obchodów X-lecia powołania Państwowej WyższejSzkoły Zawodowej w Raciborzu 7 listopada 2011 r. odbyło się VIRaciborskie Seminarium Pedagogiczne „Wyższa uczelnia składnikiemśrodowiskowego systemu edukacyjnego”. Organizatoremprzedsięwzięcia była raciborska PWSZ, Miasto <strong>Racibórz</strong> i PolskieTowarzystwo Pedagogiczne o/<strong>Racibórz</strong>.Konferencję rozpoczął JM Rektor PWSZ prof. Michał Szepelawy,który przywitał zaproszonych gości, przedstawił rozwój uczelni, podkreśliłjej ważną rolę w środowisku lokalnym. Prezydent miasta MirosławLenk pogratulował organizatorom konferencji niezwykle ważnejdla środowiska lokalnego, podkreślając rozwijającą się współpracę pomiędzyraciborską uczelnią i samorządem lokalnym.Przewodnicząca PTP o/<strong>Racibórz</strong>, zastępca prezydenta Raciborzadr Ludmiła Nowacka podziękowała współorganizatorom - władzomuczelni i miasta, wskazując, że jest to już VI Raciborskie SeminariumPedagogiczne, którego inicjatorem jest PTP o/<strong>Racibórz</strong>. Tradycją jest,że odbywa się ono od lat w ramach rozpoczęcia kolejnego roku akademickiego.Przedstawione referaty, wystąpienia i wnioski zawarte sąw podsumowujących publikacjach. Seminaria te poruszają istotne zagadnieniai problemy, zarówno o zasięgu lokalnym, jak i globalnym.W VI seminarium, które moderował dr Edward Nycz, prelegentamibyli:prof. G. Kapica - Funkcje szkoły wyższej na rzecz regionuprof. M. Kapica - Szkoła wyższa - składnikiem systemu edukacjiw euroregioniemgr A. Chrobok, mgr A. Wróblewska - Losy zawodowe absolwentówPaństwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Raciborzumgr E. Stefaniak - Rynek pracy - perspektywy zatrudnienia a kierunkikształceniamgr M. Seyfried - Rola i funkcjonowanie PTP o/<strong>Racibórz</strong> w środowiskulokalnymdr G. Kryk - Udział studenckiego ruchu naukowego w budowaniu kapitałuspołecznegodr J. Gembalczyk, dr B. Fedyn - Krajowe ramy kwalifikacji podstawązmian w szkolnictwie wyższymdr K. Lach - Formy współpracy wyższej uczelni z lokalną placówkąoświatowąmgr B. Gawłowska, mgr E. Świerczek - Edukacja do integracji naprzykładzie Igrzysk dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej „Sport kuradości”mgr E. Zimny - Doskonalenie zawodowe nauczycieli jako czynnik rozwojuedukacjimgr J. Wystub - Wychowanie przez sztukęPoniżej prezentujemy główne tezy wystąpień niektórych prelegentów.Prof. Marian Kapica w swym referacie pt. „Szkoła wyższa- składnikiem systemu edukacji w euroregionie” przypomniał,że rok 2002, w którym w Raciborzu powołana została PaństwowaWyższa Szkoła Zawodowa, stał się rokiem przełomowym w dziejachziemi raciborskiej. Miasto zyskało bowiem samodzielną, państwowąuczelnię wyższą kształcącą przede wszystkim na potrzeby szerokorozumianego środowiska lokalnego. Jako integralny składnik EuroregionuSILESIA oczekuje nie tylko na bierną akceptację, ale i nawspieranie jej rozwoju zarówno przez lokalne władze, przez partnerów,jak i organizacje i instytucję tworzące euroregion.Wystąpienie prof. Gabrieli Kapicy pt. „Funkcje szkoły wyższej4
Z ŻYCIA UCZELNIna rzecz regionu” dotyczyło tzw. funkcji rzeczywistych ze szczególnymuwzględnieniem funkcji dla dobra środowiska lokalnego.Szkoła, pełniąc w nim rolę kulturotwórczą, przyczynia się do zachowaniai pomnażania dziedzictwa kulturowego regionu, zaspokajaspołeczne i edukacyjne oczekiwania najbliższego środowiska, kształtujepostawy życiowe mieszkańców, rozbudza też ambicje i aspiracjeedukacyjne i życiowe (głównie dzieci i młodzieży), stymulujeteż funkcjonowanie paralelnych instytucji kulturalno - oświatowych.Szkoła wyższa, współdziałając z najbliższym otoczeniem, rozszerzapłaszczyzny swej aktywności, swoją ofertę edukacyjną, wzbogacatreści swych działań o wartości regionalne. Uczelnia obojętnawobec otoczenia, wobec jego kultury oraz potrzeb - to martwauczelnia.Dr Ilona Gembalczyk i dr Beata Fedyn w referacie „Krajoweramy kwalifikacji podstawą zmian w szkolnictwie wyższym” zwróciłyuwagę na zmiany dokonujące się w szkolnictwie wyższym. PrzyjęcieDeklaracji Bolońskiej, tworzącej Europejski Obszar Kształcenia,było początkiem zmian paradygmatu nauczania/uczenia się. Centralnymelementem reform z tym związanych są efekty kształcenia, któreokreślają, co uczący się powinien wiedzieć, rozumieć i być zdolnyzrobić po zakończeniu pewnego procesu kształcenia. WprowadzenieKrajowych Ram Kwalifikacji, będące konsekwencją wdrażania ProcesuBolońskiego, daje uczelniom wyższym większą autonomię w tworzeniukierunków i kształtowaniu programów studiów. Z drugiej stronywymaga precyzyjnego określania, jakie efekty kształcenia chce się uzyskać,a zatem też większą odpowiedzialność, za jakość i skutecznośćprogramów studiów. Praktyczną weryfikacją tego powinien być rynekpracy i zwiększanie zdolności do zatrudnienia absolwentów uczelniwyższych.Mgr Danuta Hryniewicz w wystąpieniu „Nowe czasy. Nowe wyzwania”mówiła: „Zmiany cywilizacyjne, zmiany w różnych systemachspołecznych «wymuszają» zmiany nie tylko w funkcjonowaniu instytucji,ale również w relacjach interpersonalnych. Codzienność szkolna,to relacje nauczyciel - uczeń, uczeń - nauczyciel. O jakość relacji niedecyduje tylko teraźniejszość, ale również przeszłość - doświadczenie.Gdy jesteśmy uczestnikami tej samej rzeczywistości, gdy doświadczaliśmypodobnego łatwiej nam się porozumiewać – można mówić wtedyo wspólnym kodzie. Jednak w przypadku dzisiejszych nauczycielii uczniów tak nie jest, doświadczenia nauczycieli z okresu dzieciństwai doświadczenia uczniów różnią się diametralnie. Nauczyciele nie doświadczalitak ogromnej ilości i różnorodności bodźców i ofert, światbył dla nich raczej niedostępny, co przekładało się na małą mobilnośćfizyczną. Równocześnie doświadczali większej niż współcześni uczniowiespójności w świecie wartości, stylów życia czy wzorów zachowania.Największym więc błędem popełnianym przez nauczycieli jestbazowanie w relacjach z uczniami tylko na własnych doświadczeniachi przekazywanych z pokolenia na pokolenie wzorach relacji nauczyciel- uczeń/uczeń - nauczyciel. Współczesny nauczyciel musi zaakceptowaćfakt, że nie jest jedynym źródłem wiedzy dla ucznia, że nie jest jużpostrzegany jako wszechwiedzący ekspert. Jego autorytet jako wychowawcy,źródła wiedzy, nie jest nadany a zdobywany, co stawia przednim wyzwanie ciągłego zdobywania wiedzy, kwalifikacji, kompetencji.Jest to konieczne jeżeli chce «spotkać się z uczniem», a nie tylko realizowaćzadania, ponadto celem współczesnej szkoły jest przygotowanieucznia do samodzielności, odpowiedzialności, stałego doskonaleniasię, poszukiwania wiedzy. Może w tym pomóc tylko nauczyciel, którytakie umiejętności posiada.Stałe zmiany nie sprzyjają poczuciu bezpieczeństwa, nie sprzyjająrównież pewności przekonań, że szkoła przygotowuje do życia, bo czydzisiaj wiemy na pewno, czego i po co uczyć, skoro nie wiemy, jakibędzie świat za kilkanaście lat.Wiemy jednak, że młodym ludziom zawsze potrzebny będzie przewodnik,który pomoże im w przejściu ze świata dzieciństwa do światadorosłych, dlatego tak ważne jest kształtowanie i podnoszenie umiejętnościspołecznych przez nauczycieli. Ważna jest więc nie tylko wiedzai kompetencje merytoryczne z danego przedmiotu. Źródeł wiedzy jestbardzo wiele i prawie każdy uczeń ma do nich dostęp, jednak aby mądrzez nich korzystać, potrafić selekcjonować przekazywaną przez niewiedzę potrzebny jest ktoś bardziej doświadczony z większą wiedzą i tojest właśnie miejsce dla nauczyciela”.Dr Kornelia Lach w wystąpieniu „Rola edukacji regionalnejw kształtowaniu poczucia własnej tożsamości kulturowej” przedstawiłacele i zakres edukacji regionalnej. Omówiła treści nauczania naposzczególnych etapach edukacji. Mocno zaakcentowała rolę nauczycielajako propagatora wartości kulturowych. Przedstawiła przykładydobrych praktyk z realizacji programów autorskich. Zwróciła uwagęna bogactwo kulturowe terenu pogranicza polsko-czeskiego. Przybliżająccele i zadania Międzynarodowego Konkursu Gwarowego ,,Morawskerzadzyni selske hospodyni”, omówiła cechy dialektu laskiegoi jego żywotność po obydwu stronach granicy. Przedstawione kontekstyteoretyczne i empiryczne edukacji regionalnej wykazały, żepoznanie własnego dziedzictwa kultury, budzi szacunek wobec tradycji,przygotowuje do twórczego uczestniczenia w życiu kulturalnymi kształtuje postawę otwartości wobec świata.Autorkami referatu pt. „ Szkoła wyższa w kształtowaniu postawstudentów wobec osób niepełnosprawnych” są mgr Beata Gawłowskai mgr Ewa Świerczek z Instytutu Studiów Edukacyjnych PaństwowejWyższej Szkoły Zawodowej w Raciborzu.W wystąpieniu prelegentki zwróciły szczególną uwagę na fakt, iżwspółcześnie rola szkoły wyższej nie ogranicza się wyłącznie do prowadzeniadziałalności edukacyjnej. Jednym z istotnych czynnikówkształtowania postaw zawodowych, jest tworzenie specyficznych sytuacjidziałaniowych, w których uczestniczy student. Doskonałym tegoprzykładem jest zaangażowanie studentów w przygotowanie akcji -Igrzyska Sportowe dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej „Sport kuradości”, która pozwala na kształtowanie pozytywnych postaw wobecniepełnosprawności. Rozbudowanie wiedzy o osobach niepełnosprawnychnie tylko pomaga w kształtowaniu właściwego ich obrazu, aletakże prowadzi do modyfikacji motywacji leżącej u podstaw podejmowaniakontaktów z niepełnosprawnymi. Podczas wspólnych spotkańnawiązują się relacje, umożliwiające weryfikację wcześniejszych, częstonieuzasadnionych, fałszywych czy krzywdzących wyobrażeń. Prele-Dr Ludmiła Nowacka, prof. Gabriela Kapica, prof. Marian KapicaFoto: G. Habrom - Rokosz5
Change language