Dituria

Revistë mujore për fëmijë, të rinjë dhe prindër, tetor, 2008DituriaE boton QKSH ”Migjeni”Borås-SuediViti II , Nr. 8Vjeshta ne Shqiperi

”KHAYYAM BOKS” NGA GÖTEBORG PREZENTON LIBRINSHQIP NË PANAIRIN E LIBRIT NË GÖTEBORGNë qytetin e Göteborg të Suedisënga data 24 deri më 28 shtator tëketij viti u mbajt Panairi i libritnë të cilinë morën pjesë mbi 2000botues dhe ekspozues libri.Ne vizituam këtë Panair dhe ishimtë entuziazmuar lidhur me ate secka ne pam këtu, por ishte shumëinteresant se ne nuk takuam ansjëbotues apo kompani shqiptare qe tëketë ekspozuar librin shqip në këtëpanair libiri këtë vit.Ishte interesante se ne këtu takuamnjë qytetar suedez me prejardhjenga Irani i cili prezenton librinshqip në këte Panair.Nështandinefirmës“Khayyam Books” me pronarRahim Azer, njeriu mund të gjejëlibra shkollore dhe literaturë tjetersi beletristik, literaturë shkolloreetj.Por këtui mund të gjesh edhe literaturëqë nga koha e komunizmitnë shqipëri.Sipas fjalëve të Rahim Azer ne mesuamse ky përson i cili ka ardhurnë Suedi nga Irani para më se 25vitesh e që fletë nje suedshte të ngethyermerret krysisht me tregtimine librit ku edhe ka ndermarrjentregtare ”Khayyam Books”me seline Göteborg dhe shume dyqanelibri ne disa qytete të Suedisë. Ne uinteresuam të dim se si i lindi idejaRahim Azerit që ne librarit e tij tëgjendet edhe libri shqip e ai na tha:Po kjo për here të pa ndodhi para20 vitesh kur une bëra vizitën eparëe ne shqipëri në kohen kur atjeishte diktaura komuniste. Unë ishaatje se bashkiu men je mikun timdhe me atë rast ne morem një morilibrash nga botuesit shqiptar nëTiran dhe qe nga kjo kohe une kammbajtur lidhje dirtekte me botuesitshqiptar nga Tirana dhe se lexuesidhe blesi shqiptar në cdo kohemund të gjeje libra shqip ne duqanete mija këtu në Suedi.Pas kësaj jam interesuar që të vejëkontakt edhe me Kosovën dhekështu në vitet 90 kam berë njevizitë atje por jam ndar i zhgenjyarnga regjimi i atëhereshëm i qeveriseserbe e cila tërë literaturën qëkam marrë nga botuesit kosovarëna e ka konfiskuar dhe kështu unekam qenë i detyruar që ta nderprejkëtë bashkëpunim me botuesitkosovar.Por tani me duhet të them se kamnjë bashkëpunim të mire me dy ngabotuesit më të mëdhenjë të librit nëKosovë me shtepinë botuese ”Dukagjni”si dhe me ”Librin shkollor”nga Prishtina.Unë jam shumë i kënaqur me bashkëpuniminqë kam me keta botuesnga Kosova por edhe me botuesitnga Shqipëria që kam një bashkëpunimme të hershëm.Në shtandin e tij mund të gjejelibra shkollore që nga klasa e paree shkolles fillore deri në ate tënëntën, njashtu edhe literatur përgjimnazistët. Ishte shumë interesantedhe literaturë shkollore sidhe veprat e të gjithë poeteve dheshkrimatreve të njohur shqiptar ngaShqipëria dhe Kosova. Ishte shumee preferuar nga pronari libri i IsamilKadares, pastaj njeriu mund tëpaiset me liber Kuzhine prat ë kuzhinesshqiptare.Për neishtemjaftinteresantedheajo sepse asnjeshoqatë shqiptare këtu ne Suedinuk e kishte pa të arsyeshme që tëprezentoj kulturën shqiptare apoedhe diq më tepër këtu në Suedi.Këtë Panair libri gjatë ketyre ditëvee kan vizituar mbi 100.000 përsona.Ne tentuam të kontaktojme edhendonjë vizitor shqiptar, por ishte ekotë sepse nuk e arritem ke¨te gjatëkohës së qendrimti tonë në këtePanair libri për dy ditë më radhë.Për ne ishte disi e pa kjart se sibotuesit shqiptar nuk e kanë pa tëarsyseshme të prezentojnë librinshqip në këtë panair, por edhe më eveshtire ishte për ne të kuptohet sesi nuk gjeten veten ne kete panairShoqatat shqiptare qe punojnë dheveprojnë ne qytete të ndryshme tëSuedise dhe prezentojnë kulturënshqiptare në këtë vend Skandinavian.Por shpresojmë sene tëardhmen edhe libri shqip apo mëmirë të themi botuesit shqiptar dojenë prezent në këtë panair ku doprezentojnë librin shqip.

ME NJOHURIT E FITUARA DO NDIHMOJNË FËMIJËT TANË NË ARRTITJEN EREZULTATEVE ME TE MIRA NË MESIME DHE JETËInstitucioni shtetror për zhvillimin grupe me nga perafërsisht 30e shkollës investon mjete të mëdha përsona dhe keto grupe janë takuarpër shkollimin e resurseve për punë tre here gjatë vitit të kaluar nënë shkollat fillore të vendit. Shkolla kohëzgajtje prej tri ditësh. Këtae lartë në Borås është nje nga ato përsona disa prej tyre me profesionqë ka marrë për detyrë të kryej janë mësues por nga këta ka qëshkollimin në lamin ”Komptencave edhe nuk e kanë këtë profesion porInterkulturale” ne pjesën jugore të qellimi ishte që këta të aftësohenvendit.professionalisht për ndihmë fëmijëvetanë në shkollë.Qellimi i aftësimit të këtyre përsonaveishte që të forcohet shkolla Këta 100 përsona ishin nga disafillore ne vend me këta persona të qytete të medha si nga Borås, Göteborg,Västerås dhe Örebro. Kjocilët do të fitojnë aftësi në këtë lamipune.është me shumë rëndesi për këtëNjë resurs është një përson me kuadër që merr këtë arsimim qënjë kulturë tjeter dhe me një gjuhë ata të takohen me njeri tjetrin dhetjetër jo suedeze, i cili do të ndihmojënxënësit me një sfond tjeter me situata të ndryshme që ata kanëtë kembejnë përvojat e tyre lidhurnë shkollen fillore.hasur dhe do të kenë ne të ardhmennë punën e tyre në shkolla. KyDisa komuna në terë vendin kanëmarrë extra mjete nga shteti që lloj arsimimi i ketytre do të ketëtë punësuarit në shkollat e ketyre rëndësi të madhe për punën e tyrekomunave si resursh të vijojnë këtë në të ardhmen.shkollim apo aftësim, të cilin do ta Ky lloj shkollimi apo aftësimi i këtyrepërsonave ka filluar nga viti ikëtë organizuar Qendra për zhvillime shkolles pran Institucionit për kalauar dhe perfundon mu tani, prapedagogji të Shkollës së lartë në me nje vit kohë zgjatje shkollimi.Borås.Ishte shumë intersant se nga qyteti iArsimimi i ketyre përsonave ka të Boråsit kishim në këtë kurs arsimimi,tre mësues shqiptar të cilët janëbëjë me detyrat e tyre të përditshmeqë ata do të kenë në shkollë sidomosrreth zhvillimit të demokra-dhe të cilët ndihmojnë fëmijettë punësuar në shkollat e Boråsitcisë, gjuhës, komunikimit dhe shqiptar në shkollat e këtij qyteti.punës pedagogjike ne shkollë me Ne takuam këta në Lundsbrunn dhenxënësit me nevojë.biseduam lidhur me punën e tyreKështu Qendra për zhvillim e që ata bëjnë në shkollat fillore tëshkollës ka organizuar disa takime qytettit të Boråsit.të ketyre përsonave respektivisht Ata ishin të kënaqur me rezultatet etë mbi 100 personave apo si keta i punës së tyre.quajnë resurs përsonave nga pjesa Ata thon se puna e tyre shifet nëjugore e Suedisë të cilët janë përfshirënë këtë arsimim apo aftësim rijnë në provat që kanë në landë tëbazë të rezultateve që fëmijët ar-profesional të tyre.ndryshme mësimore në shklollë.Këta kanë qenë të ndarë ne tre Ne ata thon se u ndihmojmë fëmijëvenë spjegimin e termave tëvështira gjuhësore në lëndë të ndryshmemësimore, ndihmojmë ne zhvillimine kontakteve mes shkollese familjes si dhe një kontakt me tëmirë mes nxenësit, shkollës dhepersonelit pedagogjik në shkollë.Kjo është ajo cka ne na bënë që tëangazhhohemi edhe me në detyrëntonë që kemi para vetës thonë këta.Por për ne ishte mjaft interesanteqështja se si nuk takuam ansjemësues apo personel tjeter shqiptarnga qyteti Göteborg, Västerås apoÖrebro ku dihet se edhe në ketoqytete jeton një numer i konsiderusshëmshqiptarësh dhe se edhenumri i nxënesve shqiptar në shkollate këtyre qyteteve eshtë i konsiderueshëm.Ne ishim me ta në kursin e funditqë u mbajt në Lundsbrunn dhe senë këtë takim të fundit të tyre ishteedhe kreatori apo si të themi edheiniciatori i këtij projekti ish ministrii shkollave Ibrahim Baylan..Në takimin e fundit që u mbajt me1 dhe 2 tetor në Lundsbrunn kuishin të prtanishëm të gjithë vijuesite këtij kursi mbajti një ligjeratëIbrahim Baylan i cili të pranishmëveu foli lidhur me rëndësin eketij aftësimi apo arsimi si ta quajmdhe mundësit për vazhdimit të këtijprojekti.Një retrospektiv lidhurme aftësimin e ketyre përsonavepër ndihmë nxënesve në shkollëështë që të forcohet dhe aftësohetkuadri për ndihmë fëmijëve mekulturë, gjuhë dhe komunikimtjetër në shkollë. Për punë apo si tëthemi ligjerim ishin të angazhuarprofesor, pedagog dhe ekspert ngaSholla e lartë e Boråsit.

Nga numri i parë i revistës sonë dhe tuaj do të botojmë në vazhdime nje material në gjuhën shqipedhe suedeze të botuar nga ana e Entit për shkolla i Suedisë që ka të bejë më rëndesin që kagjuha tek fëmijët, respektivisht mësimi i dy gjuhëve nga ana e fëmijëve.Kembimi reciprok në gjuhën amtare dhe në gjuhën suedezeVäxelvis på modersmål och svenskaFar- och morföräldrar kan ha en aktiv rollSpråk är mer än ord och grammatiska regler. Detomfattar även tankar, värderingar, sätt att se påvärlden och inhämta sådan kunskap som förmedlasvia språket. Hur barnen möter ny kunskap under sinatidiga år påverkar deras lärande och får stora konsekvenserför dem när de kommer till skolan.Morfars stolthet är hans koloniträdgård. Han har lärtMina namnen på alla trädgårdsredskapen och hur mangräver, planterar och vattnar för att det ska växa. Avmorfar har Mina också lärt sig att det tar tid innan deförsta nya bladen spricker upp ur jorden. De pratar omatt man måste ha tålamod och inte ge upp. Att växa tartid!Gjyshët dhe gjyshet mund të luajnë një rolaktivGjuha është më shumë se fjalë dhe rregullat gramatikore.Kjo përfshin edhe mendimet, vlersimet, pikëpamjetpër botën dhe për të marrë atë dituri që ndermejtësonme anë të gjuhës. Se si fëmijët ballafaqohen me dituritë reja në vitet e hershme të tyre do të ndikojë nëmësimin e tyre dhe mund të ketë pasoja të medha kurata fillojnë në shkollë. Gjyshi ka mburrje për kopshtine perimeve. Ai ka m¨åesuar Minën për emrat e të gjithaveglave të kopshtit dhe si rrëmihet, si bëhet mbjelljadhe ujitja që bimët të rriten. Mina ka mësuar nga gjyshii vet se duhet kohë deri sa gjethet e para të reja të dalinnga toka. Ata bisedojnë se si duhet pasur durim dhe tëmos dorëzohet. Për t`u rritur kërkon kohë.

Rifat KukajPunë e madhe pse n’luadheNuk kullot asnjë kunadhe.Punë e madhe pse n’UlqinNuk jeton asnjë pinguin.Punë e madhe pse në ShkodërHidhen n’valle ‘dhe pa lodër.Punë e madhe pse n’ShëngjinLopa ha ndonjë shalqin.Punë e madhe pse n’TiranëAskush s’lahet në lumin Lanë.Punë e madhe pse në VlorëS’ka dordolec as dëborë.Punë e madhe pse n’SarandëKa shtëpi edhe me verandë.Punë e madhe pse n’TropojëPërrallat tregohen me gojë.Punë e madhe pse në StrugëDikush ha me dy lugë.Punë e madhe pse në ShkupMacet nuk pijnë shurup.Punë e madhe pse n’PreshevëDikush hidhet e bën grevë.Punë e madhe pse n’KoliqFoshnjat lindin lakuriq.Punë e madhe pse n’PollatëNuk ka bisht ndonjë sopatë.Punë e madhe pse n’GjilanNuk brrurin asnjë luan.Punë e madhePunë e madhe pse n’PrishtinëDikush ngutet me makinë.Punë e madhe pse n’LlapDikush nxiton me vrap.Punë e madhe pse n’OrllatNdonjë fëmijë pshurret n’shtrat.Punë e madhe pse n’LlaushëDikujt i dalin rrenët n’fushë!Punë e madhe pse n’TushilëNuk ka deve as gamilë.Punë e madhe pse n’RogovëS’gjendet fusha Domosdovë.Punë e madhe pse në ZymÇdo shtëpi nxjerr nga një tym.Punë e madhe pse n’PrizrenNjë mi mbytet në legen.Punë e madhe pse n’IstogDjeg mustaqet një maçok...Punë e madhe pse EskimwtNuk i mbjellin pemë-perimet.Punë e madhe pse n’AngliNënat nuk gatuajnë fli.Punë e madhe pse në DenjepërNuk mban syze dhi e egër.Punë e madhe pse TibetiRri mbi kokën e çdo mbreti.Punë e madhe pse SulltanëtNuk i panë kurrë ekranët.Punë e madhe pse n’SaharëNuk ka barë as kostarë.Punë e madhe pse Kali i NilitS’ia theu nofullat Krokodilit.Dhe i thanë Kalit të Nilit:-Pse s nuk ia then nofullatKrokodilit?Dhe tha kali i Nilit:-Nga të marr fuqinë?S’po ma jepni tagjinë!...E dëgjuan dy beduinëIa shpurën tagjinë,Një anije plot me grurëIa shpurën nën një urë.Përlau tagjinë,Mori fuqinëKali i NilitU hodhIa theu nofullatKrokodilit!Punë e madhe pse PlatoniS’dinte ç’ishte telefoni.Punë e madhe pse ra TrojaPunë e madhe, m’u lodh goja...Por nuk është edhe punë e vogëlDeri sa krimbi shpon një gogël!...Punë e madhe pse m’duartrokitëtUnë u lodha-Ju ndoshta u zbavitët....

Kush ishte Lekë Dukagjini?Lekë Dukagjini është figura e dytë arbërore e shekullit të XV-të pas Skënderbeut, qe u mundua dhe e vazhdoiluften edhe pas vdekjes se Heroit Kombetar.Per studiuesit, me trashegimine e tij te “Kanunit”, ai gjykohet si nje figure e plotesuar e Arberise Mesjetare,qe ka luftuar per identitet. Duhet thene se, deri me sot, nuk mjaftojne dokumentat per te treguar fytyren evertete te Leke Dukagjinit.Ai ishte bashkekohes i Skenderbeutdhe si per nje koincidence dhe aiu be i njohur, si Skenderbeu, kurmori ne zoterim, principaten, qe i latrashegim i ati. Pal Dukagjini, i atii tij, vdiq ne vitin 1446. Me qenderne Lezhe, Principata e Dukagjineveperfshinte Zadrimen, zonat ne veridhe verilindje te Shkodres, qe sotjane te mbytyra nga uji i Drinit dheshtrihej me nje kryeqender te dyte,me qytetin e Ulpianes, dhe zoterimetishin deri afer Prizrenit.Referuar autorit te monografise,Cobani, Leka kishte marre nje kulturete gjithanshme, qe ne ate kohei shkonte per shtat frymes humanistete Rilindjes Evropiane dhe neqytete te tilla si ne Venecia, Raguzeapo Shkoder.Duke iu kthyer kohes se tij, kontaktii pare me Skenderbeun i familjes,ka qene ne Lidhjen e Lezhes me1444 me Palin, te jatin e Lekes.Emri i familjes, qendron pak nekronika sepse, me vone historiaduket se eshte e fokusuar vetemne figuren e Skenderbeut, qe neate kohe, kishte nje kontakt shumete madh, me Oborret me ne ze teEvropes dhe emri i tij ishte teper ilakuar nga te gjithe.“Leke Dukagjini ishte princi mei fuqishem shqiptar pas Skenderbeutdhe me me autoritet, prandaju be pre e intrigave te politikesveneciane (dhe te historianeve)derisa Sinjoria e ndjeu rrezikun ePortes se Larte, krejt afer pragut teshtepise se vet dhe u bashkua realishtme rezistencen e shqiptareve,duke i shpallur lufte PerandoriseOsmane(1463).Pas ketijviti,venecianetpushuanse perfoluriLekeDukagjinin”, thote Tonin Cobani,ne nje nga studimet e tij, kushtuarpak kohe me pare Dukagjinit te Ri.Por, duhet thene se kronikanet ekohes kane shkruar per disa prejbemave te Leke Dukagjinit perkrahSkenderbeut, deri ne vdekjen eheroit (1468) dhe me pas ne krye tetrupave shqiptare, perkrah forcaveveneciane, derisa Sinjoria nenshkroipaqen me Porten e Larte (1479).Pas kesaj, historianet heshtin.Gojedhena na ben me dije se LekeDukagjini e vazhdoi rezistencenne krye te trimave te principatesse tij derisa ishte gjalle. Ne fundte viteve ‘50 ne shekullln e XV,nga kronikat e kohes permendetse Principata e Dukagjineve nukka me asnje nga qendrat e vetate zhvilluara. Lezha u eshte dorezuarvenedikasve (1393), Ulpiana,kryeqyteti i principates eshteshkaterruar me themele nga turqit ekeshtu me rradhe.“Ne keto kushte, Leke Dukagjinika shkuar dhe i eshte drejtuar njekeshtjelle ne Zadrime, per ta pasursi rezidence princerore. Pa nje rezidenceprincerore dhe, per nje farekohe, ne mes te tri zjarreve (turqit,venedikasit dhe Skenderbeu), LekeDukagjini gjeti strehim ne thellesite maleve te principates se tij, kundertoi saraje e keshtjella se bashkume banoret e lire te atyre aneve,te cilet kryezotin e tyre te deres seDukagjineve me gruan e tij, Teodorene Muzakajve te Beratit dhe tegjithe oborrtaret qe i shkonin pas,i rrethuan me mikpritje e respekt”,shkruan studjuesi.Dhe, duke iu referuar dokumentavete kohes, ishin po keta malesorete Principates se Dukagjineve, tenjohur per trimerite e tyre, qe jovetem e ndihmuan per te ngriturfortesat e tij, por edhe te sigurontekuoten e ushtareve, qe duhej tesherbenin nen flamurin e Lidhjes seshqiptareve.Por, ne kete kohe eshte dukur edhemadheshtia e Lekës. Ai, duke iupergjigjur besimit te ushtareve tetij, u siguroi ushtareve te tij shumembrojtje dhe kur vdiq Skenderbeuedhe lirine e tyre, brenda organizimitfisnor. “Te cilen, ne kushtet ekrijuara, e institucionalizoi me rioarganizimine pleqesive mbi bazefshati e krahine. Gjate kesaj periudhe(1458-1481), kur ai udhehiqtete gjitha kuvendet dhe pleqesite emalesoreve, u ngjiz Kanuni, qe utrashegua brez pas brezi, si praktike

gjykimi dhe permes fjaleve te urta,te formuluara apo te rithena prej tij,rast pas rasti, si sentenca juridike”.Duhet thene se per shekuj me rradhe,Kanuni mbeti i pashkruar dhevetem do te vinte koha e ShtjefenGjecovit, qe filloi te grumbullonte,ate qe populli e kishte plazmuarne mendjen e tij, per shekuj merradhe.Ne ditet tona, lavdia e tij e prekshme,mund te ndjehet nga rrenojate Shurdhahut, afer Vaut te Dejes,ish residenca e tij; ndersa ajoligjvenese, mund te shijohet ngavepra e tij monumentale “Kanuni”mbledhur nga At Gjecovi, ne fillimte shekullit te kaluar. B.anKronologjia e jetës së tijNë shek.VII -të permenden perhere te pare “Dukagjinet e Arberise”.Disa mendojne se mbiemriDukagjin rrjedh nga emri i fshatitDukagjin, diku ne kufirin e rrethinavete Pukes me Mirditen, aferfshatit Dardhe, ku kane qene tevendosur fillimisht te paret e Principatesse Dukagjineve.1202-4 Dukagjinet pushtuan Zadrimendhe u shtrine shume shpejt neShqiperine e veriut me kryeqenderLezhen. Disa mendojne se ne ketekohe Dukagjinet u shfaqen ne trojetarberore te ardhur nga Franca sikryqtare dhe se mbiemri Dukagjinu formua nga perngjitja e titullitDuke me emrin Gjin ose Dukai Gjinit, qe do te thoshte Djali iGjinit.1356 Kur osmanet shkelin perhere te pare ne Ballkan, Principatae Dukagjineve eshte zgjeruar neShqiperine veri-lindore dhe ka njeqender te dyte ne Fand, krahine eMirdites se sotme. Disa mendojnese aso kohe Principata e Dukagjineveperfaqesohej me dy dege.1389 Beteja e Fushë Kosovës. Thyhetnga osmanet koalicioni ballkanas,ne të cilin bente pjese edhePrincipata e Dukagjineve, sado qender burime nuk permenden.1393 Dukagjinet ua dorezojneqytetin e Lezhes venedikasve, qetë mos binte nen sundimin e osmaneve,duke ruajtur te drejten e njete tretes se te ardhurave.1406 Princi Pal Dukagjini (1384-1446), i permendur per urtesi,vihet ne krye te Principates seDukagjineve me kryeqender Ulpianen(qytet i themeluar prej tij), kumbreteron se bashku me te vellaneNikolle Dukagjinin, i shquar pertrimeri.1410 Lind ne Ulpiana princitrashegimtar i Pal Dukagjinit,Leke Dukagjini, formimi kulturori te cilit mendohet te jete bere neqendra te zhvilluara te kohes, siShkodra, Raguza, Venecia. Lekaka pasur edhe nje vella, Palin, mezgjuarsi te jashtezakonshme, por teverber; nje moter, Roza, me bukurite rralle e shume krenare dhe,ndoshta, nje tjeter me emrin Maria,qe do te behet gruaja e Gjon Muzakesse Beratit.1432 Pal Dukagjini me te vellane,Nikollen, mbeshtesin se bashku meTopiajt Aranit Komnenin, vjehrrine ardhshem te Skenderbeut, nekryengritjen e tij te suksesshmekunder forcave osmane. Motra eAranit Komnenit ka qene gruaja ePal Dukagjinit, e ema e Lekes.1444 Pal dhe Nikolle Dukagjinijane pjesemarres te Beselidhjes seSkenderbeut ne Lezhe. Ata mbeshtesinLidhjen me 5 000 ushtare nga15 000 qe kishte gjithsej Skenderbeu.Pali shoqeron Skenderbeun neKruje.1444 Beteja e Torvjollit ku marrinpjese edhe trupat e Principatesse Dukagjineve nen komandene Tanush Topise. Pali, se bashkume princer te tjere, do te prese neKruje Skenderbeun per ta pershendeturper fitoren.1445 Ne dasmen e Mamices, semotres se Skenderbeut ne Muzakine,shfaqet per here te pareprinci Leke Dukagjini. Dueli i tijme Leke Za****ne per doren eprinceshes se bukur Jerina Dushmani.1446 Vdes Pal Dukagjini. Vendin etij ne krye te Principates se Dukagjinevee ze i biri, Leke Dukagjini.1447 Vriten ne pusi Leke Za****ase bashku me Bozhdar Cernovicindhe per kete perflitet Leke Dukagjini.1447 Nikolle Dukagjini, i nxiturnga njerezit e Skenderbeut, pushtonperkohesisht Shatin, nderkohe qeDejen e kane marre venedikasit.Skenderbeu i shpall lufte Venedikut.1447 Leke Dukagjini martohetme Teodoren, motren me te vogelte Gjon Muzakes se Beratit. Nukpaten femije. Dukagjinet qe do tepermenden pas Leke Dukagjinit neItali apo ne sherbim te PerandoriseOsmane, rrjedhin nga familje teadaptuara prej Pal Dukagjinit oseprej Lekes.1447-8 Skenderbeu rrethon Dejen,Shkodren dhe Durresin, qytete nezoterim te venedikasve. PerkrahSkenderbeut eshte Nikolle Dukagjini.1448 Paqja e Skendebeut meVenedikasit. Leke Dukagjini nuk

merr pjese.1451 Martesa e Skenderbeut. LekeDukagjini nuk merr pjese.1451-2 Komploti i Krrabes kunderSkenderbeut. Perflitet Leke Dukagjini.1452 Pajtimi i pare i Leke Dukagjinitme Skenderbeun ne Durres.1454 Breksamus, diplomat i LekeDukagjinit, perfaqeson Skenderbeunte mbreti i Napolit. Pensioni 300dukatesh per Leken prej mbretitAlfons.1458 Bie Prizreni, qendra me ezhvilluar tregtare e kulturore ePrincipates se Dukagjineve, nderkoheqe kryeqyteti, Ulpiana, duhetmenduar i shkaterruar nga themeletpara Prizrenit.1458 Leke Dukagjini pushton keshtjellene Shatit qe ishte ne zoterimte venedikasve. Skenderbeu nderhynme trupat e tij dhe ua kthenvenedikasve.1458-81 Leke Dukagjini ndertondisa keshtjella ne thellesi te trojevete principates se vet, forcon pushtetinvendor te malesoreve, shtetaste tij, qe jetonin brez pas brezi negjendje te lire dhe institucionalizonpermes praktikave gjyqesorenje sistem juridiko-popullor, qedo te trashegohet permes fjalevete urta te thena nga ai, si nje veperfondamentale e kultures humanisteshqiptare. Kjo veper, e ruajturne nje shqipe kaq te bukur, qe umblodh nga Shtjefen Gjecovi nekapercyellin e shek.XIX -XX eshteKanuni i Leke Dukagjinit.1461 Perflitet Leke Dukagjini se ueshte drejtuar turqve per aleance.Papa Piu II e kercenon me ckisherim.1463 Papa Piu II nderhyn per pajtimine Leke Dukagjinit me Skenderbeun.1463 Pajtimi i dyte me Skenderbeun.Leka bashkohet me Lidhjene Skenderbeut, Venedikun dhe IvanCernovicin e Malit te Zi.1465 Ne betejen e Sfetigradit, LekeDukagjini shpeton prej vdekjesSkenderbeun.1466 Leka dhe Nikel Moneta komandojne13 mije forca shqiptareperkrah Skenderbeut kunder BallabanPashes.1468 Ne Shkoder thyhen trupatosmane prej ushtrise shqiptare papjesemarrjen e Skenderbeut. Mendohetse kjo fitore eshte arritur nendrejtimin e Leke Dukagjinit.1468 Vdes Skenderbeu. LekeDukagjini eshte nder kryetrimatshqiptare qe iu ndodh prane deri necastet e fundit te jetes.1477 Leka ne mbrojtje te Krujes,ku duhet te kete mbetur i plagosur,pasi u perfol se mbeti i vrare.1479 Venecianet nenshkruajnepushtimin e Shqiperise prej turqve,por Leke Dukagjini vazhdonrezistencen keshtjellave, qe kishtengritur thellesive te maleve te principatesse tij.1481 Leke Dukagjini permendetper here te fundit ne dokumentet ekohes, duke kaluar nga Raguza perne principaten e tij.1481 Mendohet vdekja e LekeDukagjinit, pinjolli me i fundit iPrincipates se Dukagjineve.Asnje dokument nuk flet per vendvarrimine tij. Gojedhena thote seiku duke bekuar lirine e viseve shqiptaredhe duke mallkuar roberimine tyre, derisa te zotet te kthehen netrojet e veta.“Bota Sot” takohet në Nju Jork, meprofesorin japonez të Universitetittë Tokios, Kazuhiko Yamamoto,studiuesin e Kanunit të Lekë DukagjinitKazuhiko Yamamoto, japonezi që i“jep” besën Lekë Dugagjinit“Lekë Dukagjini ngjan me Mitoshinjaponez” Kazuhiko YamamotoMAHATTAN NEW YORK:Shumë përflitet për figurën e LekDukagjinit, por pak e njohin jetëndhe veprën e tij si burr shteti, siintelektual i arsimuar në dyerte Venecias së shekullit 14-të, simendimtar, prijës luftrash kundërOsmanve, si bashkohës dhe bashkluftëtari Gjergj Kastriotit, sivazhdues i mbrojtjes së lirisë dhebashkimit të princave shqipëtar meshumë se një dekadë pas vdekjes sëGjergj Kastriotit.Asnjeri ndoshta deri tani nuk kadhënë shpjegime të besueshme sepërse ?, ngandonjëherë duket edhesi e qëllimtë që të harrohet se meKanunin e Lekë Dukagjinit, dheciklet e mrekullueshëm poetike tëKreshnikëve të maleve, shqiptarëtkanë patur Statutet e tyre kanunore,që rregullonin jetën e popullit ashtusot si përqaset edhe ligjestacioni ikohës. Në këtë shikim edhe Kanunii Lekë Dukagjinit, megjithse vlersohetdhe studiohet nga historiane studies anemban botës, ka edhediskutime e vlersime që e fusin atënë linjën e primitivitetit, dokeve ezakoneve tepër të vjetra, ose ngaata që i mëshojnë sensit fetar.Për të hedhur poshtë edhe mendimete vetë disa studiuesve shqiptarë,por edhe atyre të huaj seduke gjetur në Kanunin e LekëDukagjinit, vlerat më të rëndësishmetë tij që janë të nevojshmeedhe sot në kohët moderrne, dhe qëtregon se shqiptarët janë kombi më

i kulturuar dhe i qyteruar i Ballkanit,është dhe historiani i njohurjaponez, shkrimtari dhe profesori ihistorisë në Universitetin e Tokios -Kazuhiko Yamamoto.Profesor Kazuhiko Yamamoto,për shqiptarët e Amerikës, ështënjë “zbulim” i doktorr SelaudinVelajt, aktivist i dalluar i çështjesshqiptare në Diasporë. Velaj ngakontaktet dhe lidhjet e mira që kapasur me profesorin japonez i kaofruar atij materialin e duhur që eka ndihmuar shumë në studimine tij profesorin japonez KazuhikoYamamoto. Ndihmën e madhe që ika dhënë Dr. S. Velaj, në këtë fushee pranon dhe vetë zoti Yamamoto,kur i tha gazetës “Bota Sot”, “ Se ijamë shumë mirënjohës Dr. SelaudinVelajt, për ndihmesen e madheqë më ka dhënë duke me përkthyerdisa materiale që më janë nevojiturshumë.Kanuni i Lekë Dukagjinit është“BESA”Profesori japonez Yamamoto, i thagazetës sonë në një takim në NjuJork, se “ Kanunin e Lekë Dukagjinit,mund të përligjte edhe njëherë se Shqipëria dhe shqiptarëtkanë lidhje të pashmangshme meligjin tradicional - ose me kodinmë të vecante në botë që e gjenë nëKanunin e Lekë Dukagjinit i ciliështë “BESA”.Pa marrë parasyshë etnosin shqiptarkrahas argumenteve “pro”,Profesori Kazuhiko Yamamotonë bisedë e sipër radhiti ndërargumentet e formimit të etnositshqiptar në trojet historike, pra,aty ku janë sot shqiptarët, edhemungesën e traditës së bashkëjetesëssë shqiptarëve me ligjin,reflektuar kjo edhe në mungesën eterminologjisë e kuptimit të fjalës“BESA” në gjuhën shqipe. Në sajëtë atyre ligjeve Kanunore, kombiShqiptar ka shpëtuar nga asimilimikulturor, gjuhësor, apo dhe traditaveShqiptare si dhe vleravet tëveçanta, siç janë : Nderi, Besa, Bujaria,Trimëria, e shumë të tjera qëpasqyrojnë fisnikrinë tradicionaleShqipëtare, thotë profesori japonezpër “Bota Sot”.Sipas Profesor Kazuhiko Yamamotonuk është e vështirë të konstatosh,sot, se veçanërisht në përfytyrimindhe imazhin e të huajve përShqipërinë dhe shqiptarët, vazhdojnëtë mbizotërojnë mendime dheopinione të paqena. “Kështu, thaai kulti i primitivitetit mundohettë ngulitetet tek shqiptarët. Dukei paraqitur shqiptarët njërëz tënatyrës së egër dhe të virgjër, i barazvlefshëmndonjëherë me njerëzite egër dhe shoqërinë patriakale,mbushin median ndërkombëtaredhe shënimet e udhëtarëve të huajkur shkruajnë nga viset shqiptare”,shprehet më pas Yamamoto. Por,profesori i indinjuar i hedh poshtëme argumente dhe fakte që ajoështë krejt e kundërta e atyre qënxjerrin këto të pavërteta, të qëllimeshme”na tha ai.“Lekë Dukagjini ngjan me Mitoshinjapoenz”Lek Dukagjini, është autor i kodifilimittë zakoneve e traditave tëpopullit Shqiptar, duke thithur mençurinëdhe kujtesën tradicionale tëurtësisë Shqiptare, ai formoj ligjet epara Shqiptare, që i titulloj: “Kanuni”,që do të thotë “Drejtësi përtë gjithë njëlloj”. Ato ligje e bënëtë njohur dhe krejtsisht të veçantëKombin dhe popullin Shqipëtar jovetëm në vendet e mesdheut, pordhe në dyert e perandorisë Osmane,ku ajo nuk mundi të ja heqë kurrëtë drejtën e rrespektimit të ligjevetë veta popullit shqiptar.Prof. Kazuhiko Yamamoto, thase: “Struktura etike e Kanunit,është forma më origjinale e etikësnë shoqërinë njerëzore. Kanuni iLekë Dukagjinit, sipas tij ishte njëmekanizëm i nevojëshëm i kohës.Ai është një vështrim përqasës messtrukturës etike e shoqërisë homerikedhe asaj kanunore shqiptare.Për këtë ai pohoj se ka bërë edhedisa studime që titullohen: “StrukturaEtike e Shoqërisë Homerike”,“Shoqëria pa ndonjë autoritetshtetëror e shndërron dhunën ehakmarrjes në një forcë të shenjtë”.Kazuhiko Yamamoto, ka edhestudime të tilla, si: “Shkelje e rëndëe ligjit të shoqërisë Homerike, nësemiku fyhet apo cënohet, është mikpritësiai që turperohet”. “Gjashtëkoncepte që krahasohen me strukturënetike të Kanunit shqiptar fyerjetqë përfundojnë ne gjakderdhjenë shoqërinë e asaj kohe”. “Aktii hakmarrjes nga pala e fyer ndajpalës fyese”. Kanuni dhe themelete tij emocionale, studim në konceptetetike të shkrimtarit japonez,Kazuhiko Yamamoto janë shumëtë rëndësishme. Në fund profesori iUniversitetit të Tokios, i tha “BotaSot”, se ai ka gjetur shumë gjëra tëpërbashkëta, që “Lekë Dukagjiningjan me Mitoshin japoenz”

Rizah HaziriPËRRALLA MBI KORBAT DHE SHQIPONJATThuhet se dikur moti, korbat jetonin në vende të largëta, të mbuluara me akullnaja, ku më tepër dominonte errësirasesa drita, ku shtëpitë ishin të ndërtuara nga bosat e borës dhe ushqim i vetëm i tyre ishte mishi i shtazëvedhe i shpendëve polare. Thuhet se korbat e bënin jetën si mos më keq.Fjalë pas fjale, ata kishin dëgjuar se dikund larg, dikund në vende që ishin krejt tjetër fare, me klimë tjetër, kunë vend të akullnajave toka ishte e mbuluar me qilimin e gjelbër të barit dhe e stolisur me lule lloj-lloj ngjurash,ku ushqimi që përdorej ishte nga drithërat e bardha, ku bëheshin pemët dhe perimet më të ëmbëla që mund tëekzistojnë, jetonin shqiponjat. Përveç këtyre nëpër ato vende rridhnin lumenj me ujë të pastër si loti dhe mengjyrë argjendi, ndërsa shtëpitë ishin të ndërtuara nga gurët e mermerit dhe të shtruara në kadife. Pra, çdo gjëishte e bukur.Korbat i lakmonin këto vende, dhe një ditë, një ordi e tyre u nisen drejt atdheut të shqiponjave. Ecën e ecën,me ditë, me javë, me muaj e me vite dhe në fund arritën. Kur panë vendin e shqiponjave dhe jetën që bënin atou mahniten tepër, bile disa u alivanosen nga lakmia që kishin për ato vende. E dinin se shqiponjat janë trime, etrimat kanë zemër të madhe, të bardhë e të butë, andaj iu luten atyre që të kenë mëshirë për ta dhe t’u lëshojnëpakëz vend në një cep të atdheut të tyre nga se në vendet me akullnaja jeta u ishte bërë e padurueshme. Shqiponjatsi shqiponja, u prekën nga fjalët dhe lajkat e korbave. U besuan zotimeve të tyre se nuk do t’u sjellinasgjë të keqe dhe u bënë vend. Korbat filluan jetën e tyre të re shumë të kënaqur. Në fillim duke kaluar fqinjësitë mirë me shqiponjat, por shumë shpejtë shkelën besën e dhënë. Tinëzisht sollën edhe korba të tjerë nga vendete akullnajave dhe u bënë! disa herë më shumë sesa shqiponjat. Formuan pushtetin e ture. Zgjodhën kryekorbindhe kryekorbeshën. Sovrani çdo ditë trashej nga ushqimet e mira. Kryekorbesha i lëmonte pendlat dhe çdo ditëia lyente me parfumet më të mira sa që shkëlqimi i tyre të verbonte sytë. Kryekorbit i bëhej zemra mal dhe ixixëllonin sytë nga gëzimi kur shihte se pushteti i korbave vazhdimisht përparonte dhe zgjerohej në dëmë tëterritorit të shqiponjave. Kështu kaluan vite e vite duke u ndërruar kryekorbat. Secili që vinte në pushtet ishtemë i zi se sa tjetri, kishte zemër më të zezë dhe qëllime më të errëta ndaj shqiponjave dhe vendit të tyre. Përveçngushtimit të territorit të atdheut të shqiponjave, korbat filluan t’i vrasin ato, t’i ndjekin e t’i quajnë shqipnjatardhacake, Zhduken shumë fole të shqiponjave dhe ato i zëvendësuan me fole korbash. Jeta e shqiponjave ditaditës bëhej më e vështirë, më e padurueshme, aq më tepër kur në ! krye të pushtetit korb erdhi kryekorbziu më izi që mund të ekzistojë. Ai kishte gushë të lëshuar, lafshë të ngritur e me gjemba e pendla të kërqethura sa që tëfuste tmerrin kur e shikoje. Sytë e tij kërkonin vetëm gjak shqiponje.Kur mori përkrahjen nga si vëllezërit e tij, korbzinjtë të tjerë që ende jetonin në vendet me akullnaja, kryekorbziume ushtrinë e tij të zezë, të cilën e përbënin korbat më të zinj, filloi fushatën për zhdukjen e shqiponjave ngafaqja e dheut. Shqiponjat, vite me radhë kot kërkuan ndihmë nga shpendët e urta të botës që t’i shpëtojnë ngakorbzinjtë. Ato, le që nuk u ndihmonin, por pati edhe të tilla që i quajtën shqiponjat keqbërëse.Për të shpëtuar nga zhdukja, shqiponjave nuk u mbeti asgjë tjetër veç të organizohen në vetëmbrojtje, të dalinmaleve, një numër të fshehen nëpër skutat e atdheut të tyre, ndërsa pjesa më e madhe të ikën kah të munden.Korbat nuk u kënaqen me foletë e shqiponjave, por u morën jetën mijëra e mijëra shqiponjave. Ato që dolënmaleve dhe ato që u fshehen nëpër skutat e atdheut u përleshën me hordhitë e korbzinjëve dhe u shkaktuan atyreshumë dëme, por ata ishin shumë, shkatërruan çdo gjë të shqiponjave, u vranë zogjtë, u dogjën foletë, u rrëmbyenpasuritë e çdo gjë tjetër, kështu që shqiponjat për pak sa nuk u zhdukën.Sapo bota e shpendëve liridashëse e kuptoi se shqiponjat janë të pafajshme dhe se po zhduken nga dheu e dheupa shqiponja do të dukej si i shkretë, u erdhi keq dhe u erdhën në ndihmë, kështu që shqiponjat pësëri u kthyennë foletë e veta, në të cilat nuk gjetën asgjë tjetër përveç gjurmëve

Këngë për shiunShi, shi, o baba-shi,bjer, bjer-o me furi,shi, shi, o baba-shi,jepi tokës pak freski!Shi, shi, o baba-shi,ku ke qenë gjer tani?Presin aratplot me grurëpresin pyjetplot me drurë,presin lulet, trëndafilat,jaseminët, karafilat,presin rosat edhe patatsqepkuqet, qafëgjatat.Lepur, lepurVeshtë gersherëA të kam thenëMos hy në tërsherë.E kam pushken me teneqeTi përzhisëHundë e musteqe.Nina-nana, nin me fjetë,Ty të martë ni gjumë i lehtë,Gjumi i lehtë, gjumi sevda,Ty t’ban nana motër e vlla.Nina-nana sheqer ne leter,m`u befsh burr` dhe plak memjeker!Nina-nana, t` shkofte i bardhe moti,m`u befsh trim si Kastrioti!djepi tundet, nëna punondjali fle dhe me s`degjon.Jam e vogëlpicimul.e ha bukenme pasulI fshi duartme peshqir.Shkoj te dajamysafir.Leteresi për fëmijëAtdheuI mora A-në atit,ne te ishte dhe nëna,i mora T-në tokes,ne te ishte edhe zemra,i mora D-në detit,ne te ishte dhe qielli,i mora H-në hënës,ne te ishte dhe dielli,i mora E -në erës,ne te ishte dhe shiu,i mora U-në ujit,ne te ish dhe njeriu,i lidha gjithë bashke...Odhise GrilloNene e baba unë i duaNën’ e baba unë i dua,Se kujdesen fortë për mua:Me ushqejne e me mesojne,Pa me veshin, me pastrojneDhe me rritin me mundime,Me gezim e hidherime.Po dhe unë i sigurojGjithë te mirat s’i harroj.Kur te rritem do punoj,Nën’ e baba t’i nderoj.Qingji i vogel pse mendushem?Be,be,ba.Pse me rrin kaq shume trishtushem?Be,be,ben.Hajt te shkojme bashke ne are,tring,tring,tring!Unë mbledh luleti ha bar...tring,tring.MARGARITARET E GJUHESTridhjete e gjashtëmargaritare,janë dhuratepër klase të parë.Dikur s’dijate lexoj fare,asnjë fjalene abetare.I mbusha fletoretme margaritare,unë voglushii klases se pare.Një pjesë te natese bëra ditë,A, E, U,Duke pershperite.Princit timKur zemra ime ka ndi dashuri,ajo ka fillu fort me rrah per ty,o engjulli im!Je larg syve, trupit timune të puthi me shtrengimse të dua o SHPIRTI IM.Jam larg, afer stë kam,dije se zemren dhe shpirtin tek ti ikam.Puthjet ti dërgoj, jetën ta dhuroj,dije këtë se kurr s,te harroj.Zemra ime të kërkon pa pushim,të dua o shpirti Im.Jom nga MITROVICA dhe e kamzakonqë zemrën do ti a japi ati që emeriton,nuk jam tradhtare as nuk jam efrikëshmepor në dashuri jamë shumë e rrezikshme!ArtnoraZyhrani, Mitrovicë

Ajete Shaban BeqirajPsherëtimëKur një shikim si meteorNga drita e syve të tuU shkëputMe shkëlqimin e yllitNdricoiRrugën e fatit timZemra dashurisë I pohoiTi je AiQë gjithë rininë pritaKur në zemrën e përgjysmuarBashkove Gjysmën tëndeShpirti heshtur psherëtiuRri përjetsisht pranë mejeUnë pas teje mallkoj dashurinëFitore BunjakuPRINDËRIT MË KANË MË-SUARBabi muaMë ka mësuarEdhe mamiMë ka udhëzuar.Duaje motrënEdhe vëllain,Duaje nënënEdhe babanë.Duaje mësuesinEdhe librin,Bëhu e mirëMëso për atdhe-Se atëE kemi fole.Ibrahim AbediniCikat e DecanitDola e shëtita gjithë Pejën e GjakovënSi lulet e Decanit s`pashë në tërëKosovënpiva ujët e Prishtionës edhe tëZvecanitmë i mire nga të gjitha ishte uji IDecanit.Rreth e reth Kosovës i rashëDjem e cika të reja kudo pashë,Pashë të bardha, zeshkane, i mahniturmbeta,Por cikat e Decanit asgjëkund nukgjeta.Pa t´i shohësh në të bukurën pranverë,Kur na ngjiten bjeshkës si lule ploterë,Duken sikur thëllëzat e fushës nëgrurëVec të ulësh e t´i shohësh kur luajnëme gurë!Mos mendoj se janë zana e as lulethana,Por janë cika të Decanit e jo lulemanaNdicni prapa këmba këmbës e mosi lëshoni!Oboboo, si duroni ju, or djem, kur ishikoni!Valdete BerishaSHI NË ZEMRËN TIMEJashtë bie shiSi në zemrën timeAto pika që bien në tokëLot vuajtjeshE lot qetësie janëRikujtoj shikimin tëndZemrën tëndeDuart tuaZërin tëndQë aq shumë i duaJashtë bie shiSi në zemrën timeQë thotë pa u hamendurOh sa të duaFrikohem nga amshimiFrikohem nga fjalët e miaNga të gjitha frikohemTi nuk je me muaPor dashuria që kam për tyMë mban në jetëDerisa të shkoj larg nga këtuNdoshta sot, nesër, më vonëDo të vij të të shoh TYDhe shiun që nuk ndalet

“Bisedë e imagjinuar me një dëshmor të lirisë”Syte e tij kishin një qendrim te mprehte, fytyra e tij e ftohet qendronte pa levizur, i mbuluar me nje flamur tebukur dukej madheshtor. Ju afrova ngadalë, nuk frigohesha nga ai, sepse heronjet jane edhe te vdekur te bukurjanë. Frymemarja e tij kishte pushuar per te mare fryme nje popull i tere, nje popull qe kishte arritur ne kulmin eposhterimeve dhe malltretimeve, nga armiqet me te felliqur qe mund te kishte.Ne imagjinaten time e pashe qe u ngrit ne kembe, shikoi gjate ne te gjitha anet dhe dy pika loti i rane mbi fytyrene tij, kreshnike. Me drejtoi syte e tij te imte me aq dashuri saqe per kete moment do te falja te gjitha çka qekisha.Para se te them nje fjale te vetme, me lejo te te perkulem, me lejo te te falenderoj,te prek doren tende-i thashe.Nuk me erdhi turp te ulem ne gjunj para tij, perkundrazi isha krenar, nje kenaqesi qe nuk do te mund te blihejme te gjitha te hollat e kesaj bote te cuditshme.Zgjohu- me tha, zgjohu o vellai im, dua te të shoh të zgjuar, të madh, të lumtur, dua të shoh buzeqeshjen nefytyren tende, te shoh frymemarjen tende te lire, kjo eshte deshira ime e fundit. U zgjova dhe ne gjoksin tim umblodhen ndjenja aq te perziera, saqe trupi me dridhej i teri. Ne koken time shihja njerez qe notonin neper ditë,perditshmeria e tyre kishte mare ne rjedhe normale dhe endeshin ne rrugen e tyre duke mos shikuar anash, e asprapa. Me shfaqeshin njerez qe valvitnin flamuj e ju shterrej zeri duke bertitur per demokraci, duke treguar per“trimerite” qe kishin bere; turma qe ju shkonin prapa dhe ne jeten e tyre e sotmja kishte lindur vetem sot, sepsebesonin se kishin ndryshuar dhe ishin bere pjese e nje bote moderne, nje modernizem te cilit nuk ja dinin rrenjet.Njerez qe kishin bere poshtersine me te madhe, qe do te mund te benin: kishin harruar se shkelnin mbi gjakun edikujt dhe cdo hap i tyre shkelte mbi trupa trimash qe kishin qendruar dhe rene heroikisht.Shikoja fytyra nënash qe ende kishin lote te pathare mbi rudhat e tyre, rudha te jetes e te vuajtjes, te dhimbjesper bijte e tyre. Shikoja njerez qe ngrinin pallate prej tullash, te bukura, te ngrohta...shikoja nerez nen tenda,femije te merdhire, te paveshur dhe nuk mund ta besoja se te gjithe keta jetonin ne te njetin nenqiell.E ktheva koken edhe nje here nga vigani i lirise dhe e shikova teper permallueshem, me erdhi aq turp qe ishakujtuar aq rralle per te, me erdhi aq rende kur shikova edhe nje here plagen e tij, aq keq kur pashe rinine e tijte humbur. Qielli sikur m’u ngrys dhe kembet sikur me leshuan. O shpirt i shtrenjte, o jete e pajetuar, ti rrugee jetes sime, si do te mund qe te te harronim? A thua edhe toka e vendlindjes rendohet me hapat tone mosperfilles?Te perkulem o shpirt i paster dhe do te mbaj me vete cdo minute te ekzistenes sime, nuk do te lejoj qe teharroj.E di qe kurre nuk do te arrij madheshtine tende dhe une as qe e mendoj kete, por une do te perpiqem qe me cdohap, me cdo fjale te jem pjese e renies tende, e endrres tende qe po e jetoj une.Me shikoi edhe nje here dhe pashe nje dridhje te lehte ne buzen e tij dhe sikur deshironte te me thoshte, jeto ovellai im, sepse tani do te pushoj i qete, sepse tani zemra ime do te ndalet e qetë.Vetem tani do te kuptoj se une kam rënë, për tua sjellur LIRINE.Duajeni Lirinë, jetojeni dhe ndertojeni LIRINË, ajo është më e shtrenjt se Jeta.Huazuar nga Albachat

Shkroi: Bahtir LatifiFalja e Fiter Bajramit në qytetin Borås të SuedisKjo ishte atmosfera në faljen e Fiter Bajramit me datën 30.09.2008 në qytetin e Boråsit. Ishte një ndjenjë e mirëtë jesh në mesin e vëllezërve musliman e sidomos në këtë rast që e benë edhe më madheshtore sepse kjo turmëe njerëzve, vllezërve musliman nuk është kudo në vendet evropiane. Këtu bashkohen muslimanet, këtu bashkohenvëllezërit, këtu bashkohënata që pranojnë se kanë detyra paravetes ndaj të madhit Zot. Kjoështë një dëshmi që dëshmon se kanjerëz të till që kanë ndienja tëfestojn festat e tyre edhe pse janëjashta vendëlindjeve të tyre,mirëpo nuk do të thot se jemi tëgjithë sepse ka shumë që jetojndhe veprojmë jashta vendëlindjevetë tyre e që nuk i bashkon njëfestë e till. Ne edhe pse nuk jeminë vendet tona sikurse ketavllezër duhet të jemi së bashkutë paktën në këto festa fetaresiq ishte muaji i Ramazanit ,muajimë i rëndësishem i vititi ,FiterBajrami e shume të tjera. Xhamijaku u fal Fiter Bajrami ne Boråsishte e boshnjakëve por aty kishte,shqiptar si dhe nacionalitetetjera qe i perkasin fes islame. Mirëkishte me qenë sikurse edhe neshqiptarët të kemi një xhami të tillënë mënyr që të bashkohemi etë falemi dhe të kryejm obligimettona. Kjo nuk do mend si do të ishte një e arritur edhe për ne si shqiptare që jetojm dhe punojm në këtë shtet. Letë shpresojmë se një gjë e till të ndodh në të ardhmen që të kemë një xhami tonën në këtë qytet e shumë qeshtjetjera që kan të bëjnë në interesin tonë si nga feja,gjuha,kultura ,tradita.Shkruan: Avni Tafili“Dera e pendimit është e hapur! Por jo gjithnjë! Një ditë mbyllet. E kur? Atëherë kur pendimi nuk të bën mëdobi! E ato janë çastet e fundit të jetës sate… Falja është portë hyjnore! Në atë portë nuk hyn kush përveç besimtarittë vetëdijshëm, të përgjegjshëm dhe të vullnetshëm për përmirësim.”Nuk mund të pendohesh përderisa nuk ndjen nevojën për përmirësim. E as pendimi yt s’mund të të sjellpërmirësim përderisa s’ke vullnet për të qenë më ndryshe. Pendimi është edhe veti. Veti e njerëzve të sinqertë.Jo cilësi e mëkatarëve. E nuk ka njeri pa mëkate. Pasi njeriu në vetë natyrën e vet njerëzore është asisoj që harron,e harresa sjellë rënien në gabime.Ndonjëherë ndodhë që njeriu të bëjë gabime duke qenë i vetëdijshëm. E ky njeri ka frikë nga të qenët ndryshe.Pajtohet me karakterin dhe personalitetin e vet. Kështu që, nuk e pastron vetveten nga të metat e veta; ndalondhe kjo e bën dembel, e dembelia sjellë papërgjegjësinë, e papërgjegjësia edhe më tej e zhyt në gabueshmëri.Pendimi është për njerëz që dëshmojnë edhe kundër vetvetes. Nuk mund të pendohet sinqerisht njeriu, që paranjerëzve shfaq pastërti, thjesht që njerëzit përreth tij të formojnë përshtypje të mira për të. E kështu, kjo e bëntë vazhdojë të mos pendohet. Kjo e bën atë njeri të fillojë madje të mendojë se vërtetë është njeri i pastër siçtë tjerët e gjykojnë.Pendimi është për natyrshmërinë harrestare dhe të gabueshme të qenies njerëzore. Por, kurgabimet tua sa vijnë e shtohen, e nuk ndjen nevojën e keqardhjes, e as nuk pendohesh, atëherë ti nuk je më harrestar,e as krijesë që gabon, por mëkatar i madh. E mëkatarët e mëdhenj janë njerëz që më së shumti vetvetes ikanë bërë padrejtësi!Dera e pendimit është e hapur! Por jo gjithnjë! Një ditë mbyllet. E kur, atëherë kur pendimi nuk të bën më dobi!E ato janë çastet e fundit të jetës sate. Kur edhe sikur pendimi të të pranohej, ti s’mund ta përmirësosh veten.Sepse ti s’ke më vetvete, ke vdekur! Po, edhe pendimi në ato çaste nuk është i sinqertë, pasi ti je penduar ngatmerri i padrejtësive tua dhe fundi që të pret kur t’i shijosh veprat e tua të liga, e jo nga vullneti për të qenë vepërmirë!

ANEKDOTAT SHQIPTAREAnekdotat, këto thënie të mençura, këto tregime të shkurtra shpotitëse e satirike, përmes së cilave interpretohendukurit e ndryshme shoqërore, ndodhi të personaliteteve të njohura etj., japin një pasqyrim metaforik por edhealegorik të realitetit tonë me të cilinë përballemi çdo ditë.Këto tregime të zgjuara, që ishin karakteristik komunikimi tek shumë popuj ballkanas në të kaluarën, enë veçanti në disa treva shqiptare (ku akoma janë prezent, edhe pse të zbehura nga evoluimi kohorë), arrijnë qëpërmes mesazheve të japin aspekte nga jeta, në dukje të vogla, por me vlerë përgjithësuese, duke i vënë në lojëklasat sunduese, pushtuesit, tradhtarët, qeveritarët, personalitetet publike etj., por duke mos lënë pa atakuar asproblemet e ndjeshme sociale, ekonomike, politike etj.Shkathtësia e këtij komunikimi të drejtpërdrejt me dëgjuesin dhe roli si mburojë a si shtizë ndaj kundërshtarit,i kanë siguruar anekdotave, por edhe aforizmave, fjalëve të urta etj. një vend të rëndësishëm në thesarine kulturës shqiptare, por edhe një jetë të gjallë e aktive, me një humor të hollë e satirë therëse, edhe sot e kësajdite.Këto anekdotave që janë të vendosura më poshtë janë të marra nga librat: “Anekdota 1 dhe 2” i botuar ngaInstituti albanologjik i Prishtinës, dhe “Tregime shqiptare” shkruar nga Daut DemakutSHQIPTARËT JAN SI SHQIPETNë një ndejë në Mal të Zi, Mark Milnai i thotë Ali pashë Gucisë:- Ju shqiptarët jini sikur dhitë e egra. A i ke parë dhitë e egra, njëra në atë rrëpirë, tjetra në rrëpirënpërball thërasin e bërtasin se nuk u rrihet vetëm, por kur bëhën bashkë, të parën punë që bëjnë, godasin njëratjetrënnë lule të ballit, veç në këmbë të prapme për të bërë belanë...Ali pashë Gucia buzëqeshi e tha:- E more Mark Milani, sa di unë, edhe ti prejardhjen e ke shqiptare, por pasi u bërë malazez “të koftëme sherr kombi i ri...” E për dhitë e egra, po them, e ke gabim!- Pse e kam gabim?- Sepse shqiptarët nuk janë sikur dhitë e egra, por janë shqiponja. I ke parë buburrecat? Ata janë tëvegjël, qyqar, rrinë bashkë e punojnë bashkë se vetëm nuk ua mban dhe s’ia dalin dot. E shqiptarët sillen sikurshqiponjat. I ke parë shqiponjat në fluturim, i bien qiellit trup e tërthor e askënd se mbajnë afër vetes, sepse atojanë sundimtare të plota të qiellit e nuk ia kanë nevojën kujt për ndihmë.- Hollë ke qitur Ali pashë Gucia!...- Jo, s’thashë gjë të re, o Mark Milani! Shqiptarët prej shqipeve e kanë marrë emrin, e mjerë ata qës’kanë ndenjur me shqipe, po janë bërë bashkë me buburrecat!NJË PITE TË KEQE PËR MYSAFIRIN E MIRË!Një natë dimri Ramadan Shabani shkon mysafir te Xhemajl Abria.Te dy pleqnar të njohur që i kishte Kosova.Të gëzuar për takimin, te dy pleqtë në kullë harrohen në bisedë.Dikur, nëna e Xhemajlit, që e dinte se në kullë është një mysafir i mirë, shkon dhe troket në derë.Del Xhemajli në der të kullës:- Hë nënë, ç’e mirë të solli këtu?- Më thanë se të ka ardhë një mysafirë i mirë bre loke?!- Po, bre nënë, pasha zotin, mysafirë më të mirë kjo kullë nuk pret!- Ani lokes, çka po ta do zemra të të gatuaj nana për darkë? I kemi, shyqyr zotit tana të mirat e, për mysafirine mirë - diçka ma të mirë!- Gatuaja nënë një pite të keqe!- Qysh loke, pite të keqe për mysafirin e mirë?- Oj nënë, ruaje bulmetin për llaskuçë që vijë për bark, ata ta marrin për gojë konakun, se ky ka ardhur përllaf e muhabet - tybe e treqind tybe as mendja nuk i shkon se çka i qet në sofër!...

Dituria-Revistë mujore për fëmijë,të rinjë dhe prindër,tetor,2008SR International-Radio SwedenAlbanska -- ShqipNyheter och program på albanskaJEHONAProgramet në gjuhën shqipe në Sveriges Radio datojnë që nga 4 janari i 1994. Emisioni i lajmeve ”Ditari”vazhdoi deri më 13 janar 2006. Ndërkaq nga 16 janari 2006 programi në gjuhën shqipe transformohet nëformat të magazinës dhe merr emrin e ri ”Jehona”.Që nga 16 janari i 2006 ndrron formati i ”Ditarit” dhe shndërrohet në program të aktualiteteve. Me këtë pasonedhe ndrrimi i emrit të programit. Që nga 16 janari 2006 ”Ditari” bëhet ”JEHONA”.Orari i transmetimeveTransmestimet e ”Jehonës” bëhen nëpërmjet kanalit P2 të SR në gjithë vendin.Orari i transmetimeve shqip:E hënë: 14:30-15:00 dhe E martë: 14:30 -15:00“Jehona” me arkiv 30 ditëshDhe në internet www.sr.se/albanskaNëse ju ka ikur ndonjë program i “Jehonës”, ose ndonjë program tjetåer që do të dëshironit ta dëgjoni prap,atëhere ju informojmë se redaksia”Jehona” ruan për 30 ditë me radhë këto programe dhe këto mund ti gjeninë internet kur të doni dhe ju vetëm duhet të hyni në adresën www.sr.se/lyssnaigen.Revista “Dituria”Kryeredaktor: Sokol Demaku Koli284@hotmail.comKeshilli redaktues:Rrahmon Jashari rrahmanjashari@hotmail.com; Lena Liden Lena.liden@boras.se;Hakif Jashari familjajashari@hotmail.com ; Arsim Daka arsimdaka@hotnmail.com; AgronCela agron@glocalnet.net;Adresa e redaksisë, dituria@live.se; Revista dituria,Studiefrämjandet,L.Kyrkogatan 20 503 07Borås