1.3.4.A. Albanci u Jugoslaviji u Drugome svetskom ratu

6.Đorđe Borozan 367Poslije oktobra i novembra 1944. godine, kada se grupanjemačkih armija E povlačila preko Makedonije, Kosova iIbarskom dolinom ka Sandžaku i BiH, kojoj su kao pobočnapomoć služili vojno organizovani i mobilisani Albanci (njihviše od 10.000) od strane Komiteta Druge prizrenske lige,sav prostor na kojemu je tokom rata funkcionisala albanskavlast, a naročito naseljenički krajevi, bio je pretvoren uzgarište i pustoš. Snage jugoslovenskog NOP-a ušle su ioslobodile tokom novembra 1944. godine Podujevo (4.),Đakovicu (9.), Gnjilane (16.), Peć i Uroševac (17.), Prizren(18.), Prištinu (19.), Vučitrn (20.), Kosovsku Mitrovicu (22.)i Zvečan (23. novembra 1944. godine). Prvaci Drugeprizrenske lige, predvođeni Daferom Devom, povukli su sesa njemačkim snagama, a vulnetarske formacije pritajenosu se sklonile u svoja matična sela. Dalje organizovanje otporapreuzeli su preostali djelovi rukovodstva Albanskognarodnog saveza i Kosovskog komiteta, ostaci divizijeSkenderbeg i Kosovskog puka. Napadom na oslobođeniUroševac 2. decembra i zauzimanjem Gnjilana 23. decembra1944. nagovijestili su pobunu širokih razmjera i onaje otpočela 23. januara 1945. u Drenici, bajgorskoj Šalji iTrsteniku, selu u predjelu planine Čičavice. 27Angažovanjem snaga Jugoslovenske narodne armije (oko50.000 boraca) slomljen je otpor pobunjenika i spriječenasecesija Kosova i Metohije od Jugoslavije. Zavođenje vojneuprave 8. februara 1945. godine, prve u tek oslobođenomdijelu zemlje, pokazalo je da Albanci ni drugu Jugoslavijune smatraju svojom državom i da su spremni boriti se pro-27 Više o tome u: Đ. Borozan, Secesionistička pobuna na Kosovu i Metohiji1944-1945, Istorija XX veka, Beograd, 1995, 62-75