dla poczÄ tkujÄ cych - Gimnazjum Nr 2 im. Jana Pawła II

Program nauczania języka niemieckiego w klasach I-III gimnazjumpoziom podstawowy1

Autorzy programu:Irena Nowicka – absolwentka Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Jestdyplomowanym nauczycielem języka niemieckiego w Powiatowym Zespole Szkół Nr 1 wTrzebnicy. W ramach szwajcarskiego projektu doskonalenia nauczycieli języka niemieckiegouzyskała tytuł teacher trainera. Jest również egzaminatorem CKE. Pracowała na stanowiskumetodyka języka niemieckiego w Dolnośląskim Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli weWrocławiu.Jako edukator języka niemieckiego od wielu lat prowadzi szkolenia w zakresiemetodyki nauczania języka niemieckiego oraz szkolenia dla kandydatów na egzaminatorówjęzyka niemieckiego w zakresie egzaminu maturalnego i egzaminu po gimnazjum.Jest współautorką testów do podręcznika „DACHfenster”.Dorota Wieruszewska – absolwentka Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Wrocławskiego.Na co dzień pracuje jako nauczyciel języka niemieckiego i wicedyrektor w Zespole SzkółOgólnokształcących w Strzelinie. Jest dyplomowanym nauczycielem, jak również teachertrainerem, wykształconym w ramach szwajcarskiego projektu doskonalenia nauczycielijęzyka niemieckiego, specjalistą w zakresie wczesnoszkolnego nauczania języka niemieckiegooraz egzaminatorem CKE.Od wielu lat prowadzi różne formy doskonalenia zawodowego dla nauczycieli językaniemieckiego, szkoląc w zakresie metodyki nauczania języka obcego, jak też egzaminatorówmaturalnych i gimnazjalnych w zakresie języka niemieckiego.Jest współautorką serii podręczników do nauki języka niemieckiego dla klasy IV – VI„Netz” oraz testów do podręcznika „DACHfenster”.2

Spis treści:1. Koncepcja programu …………………………………………………………….……………….………………. 42. Charakterystyka programu…………………………………………………..…………………….…….………52.1. Użytkownicy programu ………………………………………………….…………………..………..……...52.2. Warunki realizacji programu …………………………………………………………………..….……..…63. Cele nauczania języka niemieckiego w gimnazjum …………………..…………………………….…73.1. Cele wychowawcze ……………………………………………………………..……………………………….73.2. Cele kształcenia …………………………………………………………..……………………………………….73.3. Treści nauczania – wymagania szczegółowe …………………..…………………………………….83.4. Opis umiejętności według Europejskiego systemu opisu kształcenia językowego……………………………………………………….. …………………………………………………………………103.5. Wymagane umiejętności szczegółowe opanowane po gimnazjum ……..………………113.6. Europejskie port folio językowe…………………………………………………………………………...234. Materiał nauczania……………………………………………………………………………………………….. 244.1. Zagadnienia tematyczne ……………………………………………………………………………………...244.2. Rodzaje tekstów …………………………………………………………….…………………………………….334.3. Role w sytuacjach komunikacyjnych, w jakich uczeń może się znaleźć..……………….344.4. Zagadnienia gramatyczne ……………………………………………….……................................345. Realizacja materiału nauczania ……………………………………………………………………………….385.1. Dostosowanie programu do grupy ………………………………………….………………………….385.2. Formy socjalne …………………………………………………………………………………………………..405.3. Techniki ćwiczenia umiejętności (4 sprawności) ………………………….…………………….415.4. Gramatyka ……………………………………………………………………..………………………………….435.5. Słownictwo …………………………………………………………………..……………………………………445.6. Wymowa …………………………………………………………………………………………………………...445.7. Ortografia ………………………………………………………………………………………………………….445.8. Strategie uczenia się …………………………………………..………………………………………………456. Metody oceniania ucznia ……………………………………………………………………………………….496.1. Błędy ………………………………………………………………………………………………………………….496.2. Samoocena …………………………………………………………………..…………………………………….496.3. Kryteria oceniania bieżącego ……………………………………………...………………………………536.4. Ocenianie semestralne ……………………………………………...……………………………………….636.5. Ocenianie zewnętrzne …………………………………………………...…………………………………..646.6. Diagnozy ……………………………………………………………………...…………………………………….647. Planowanie zajęć lekcyjnych …………………………………………………………………………………..657.1. Wybór programu nauczania ………………………………………………………………………………..657.2. Plany wynikowe ………………………………………………………………...………………………………..657.3. Konspekt lekcji …………………………………………………………………………………………………….717.4. Fazy lekcji …………………………………………………………………………………………………………….738. Podstawa programowa ……………………………………………….…………………………………………..749. Bibliografia ………………………………………………………………………………………………………………803

1. Koncepcja programu.Niniejszy program powstał na bazie następujących dokumentów: podstawa programowakształcenia ogólnego dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, których ukończenieumożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego – język obcyoraz Europejski System Opisu Kształcenia Językowego.W pierwszym z dokumentów opisane zostały cele kształcenia i treści nauczania ucznia nadanym etapie nauczania. Drugi z dokumentów opisuje poziomy biegłości językowej w skaliod A1 i A2 (poziom podstawowy), poprzez B1 i B2 (poziom niezależności) do C1 i C2 (poziombiegłości językowej).Nasz program skierowany jest do nauczycieli języka niemieckiego uczących od podstaw,czyli interesować nas będzie osiągnięcie przez uczniów podstawowego poziomu biegłościjęzykowej A1-A2.Wymagania ogólne dla danego etapu edukacyjnego obejmują pięć obszarów: znajomośćśrodków językowych, umożliwiająca realizację pozostałych wymagań (wiedza), rozumieniewypowiedzi (recepcja), tworzenie wypowiedzi (produkcja), reagowanie na wypowiedzi(interakcja), przetwarzanie wypowiedzi (mediacja). Wszystkie obszary powinny ułatwićużytkownikowi programu osiągnięcie celów opisanych w podstawie programowej, gdyżwzbogacone zostały one przykładami.Uczniowie, którzy są na etapie uczenia się języka niemieckiego w gimnazjum dlapoczątkujących posiadają jedynie fundamentalną wiedzę i umiejętności językowe, tj. znajączęsto używane wyrażenia, posiadają bardzo podstawowe informacje dotyczące życiacodziennego, potrafią posługiwać się językiem w prostych sytuacjach oraz formułowaćproste pytania i udzielać na nie odpowiedzi.Do uzyskania tych celów przydatne będą podane przez nas strategie uczenia się,podzielone na trzy obszary: przed nauką, w trakcie nauki i po nauce.Aby pomóc nauczycielom w przygotowaniu i prowadzeniu zajęć, przedstawimy równieżnajważniejsze zasady metodyki nauczania języka obcego, techniki oraz zasady planowaniazajęć lekcyjnych.Innym problemem, na który chcemy zwrócić uwagę jest ocenianie, rozumiane w szerokisposób, jako samoocenę ucznia, ocenianie bieżące, ocenianie semestralne/roczne orazdiagnozowanie osiągnięć uczniów. Ważne jest przy tym obiektywne ocenienie wiedzy iumiejętności uczniów, ale w taki sposób, by ocena motywowała ucznia do dalszej nauki,wskazując mu jego mocne strony.Tworząc niniejszy program wspierałyśmy się również na pracy „Profile Deutsch”, któryuściśla i doprecyzowuje wymagania edukacyjne sformułowane w Europejskim SystemieOpisu Kształcenia Językowego.4

2. Charakterystyka programu2.1. Użytkownicy programuBezpośrednimi użytkownikami programu będą nauczyciele języka niemieckiego,pracujący z uczniami gimnazjum, którzy rozpoczynają naukę języka niemieckiego jakopoczątkujący. Ponadto program może służyć również autorom podręczników donauczania języka niemieckiego w gimnazjum.• Uczniowie rozpoczynający naukę w gimnazjum (2 godziny tygodniowo)Uczniowie rozpoczynają naukę języka niemieckiego jako drugiego języka obcego.W związku z tym mogą wykorzystać nabytą już wcześniej, przy nauce pierwszegojęzyka obcego, wiedzę i techniki uczenia się do nauki języka niemieckiego jakodrugiego języka. Mają możliwość wyszukiwania podobieństw i różnic w systemachjęzykowych (języka polskiego, języka angielskiego (lub innego języka obcego,nauczanego jako język pierwszy) oraz języka niemieckiego), co znacznie ułatwi naukędrugiego języka obcego. Dodatkowo uczniowie mogą korzystać już z własnychdoświadczeń szkolnych, związanych z nauką języka obcego.Uczniowie, dla których program został stworzony, to młodzież w wieku od 13 do 16lat, dlatego też trzeba tak dobrać tematykę zajęć, żeby ucznia zachęcić i zmotywowaćdo nauki. Należy przy tym pamiętać, że nauczyciel ma do dyspozycji tylko 2 godzinytygodniowo, czyli zajęcia powinny być tak interesujące i dokładnie zaplanowane, żebyuczeń niejako czekał na kolejne lekcje.• NauczycieleProgram został stworzony, by pomóc nauczycielowi w określaniu celów nauczania,wyborze podręcznika i doborze pomocy dydaktycznych.Nauczyciele korzystający z programu powinni dysponować aktualną, nowoczesnąwiedzą metodyczną i dydaktyczną, co oznacza, że nauczyciel z pomocą podręcznikapowinien umieć optymalnie zaplanować i przeprowadzić swoje zajęcia, zwracającszczególną uwagę na rozwijanie komunikatywności i przełamanie bariery strachuprzed mówieniem w języku obcym.Ponadto powinien odpowiednio dobrać metody pracy z uczniem do czasu, jakimdysponuje w cyklu nauczania, tj. położyć główny środek ciężkości na mówienie, treścigramatyczne zaś realizować przy okazji ćwiczeń komunikacyjnych. Tak prowadzonelekcje powodują znacznie mniej stresów u ucznia i przełamują lęk przedkomunikowaniem się w języku obcym.Nauczyciel powinien być na tyle elastyczny, by rozpoznać u uczniów zainteresowaniei chęć pogłębienia jakiegoś problemu i poszerzyć ten temat lub zmotywować uczniówdo samodzielnej pracy, która może potem, w trakcie lekcji, być wykorzystana dopodzielenia się zdobytymi informacjami z innymi uczniami w klasie.Nauczyciele uczący w klasach na poziomie III.0. dla początkujących powinni zdawaćsobie sprawę z tego, że ucznia należy jak najczęściej oceniać: za aktywność na lekcji,za samodzielną pracę, za pracę w grupach, itp., tak, aby przy ocenie semestralnej lubrocznej móc uwzględnić nie tylko oceny ze sprawdzianów, ale całokształt pracyucznia.5

Na początku cyklu nauki nauczyciel powinien rozpoznać, jakimi strategiami uczeniasię uczniowie już dysponują i potrafią je wykorzystać. Następnie w dalszym cyklukształcenia powinno się je rozwijać i stopniowo wprowadzać nowe.• Autorzy podręczników w cyklu trzyletnim w wymiarze 2 godzin tygodniowoZ zaproponowanego programu korzystać mogą również autorzy podręcznikówszkolnych do języka niemieckiego. Program uwzględnia podstawę programową napoziomie III.0 dla początkujących i dostosowany jest do nauki języka niemieckiego wwymiarze 2 godzin w trzyletnim cyklu nauczania.2.2. Warunki realizacji programu• Liczebność grupZe względu na wymiar godzin nauki języka niemieckiego (2h/tyg.) szkoła powinnazapewnić uczniom optymalne warunki pracy. Dlatego też program przewidziany jestdo realizacji w małych grupach (maksymalnie 15 osób). Pozwoli to nauczycielowi nalepsze poznanie zespołu klasowego oraz zindywidualizowanie pracy z uczniem,zarówno słabym, jak i szczególnie uzdolnionym.• Wyposażenie szkołyPodstawowym warunkiem efektywnego nauczania języka niemieckiego, który byłbydostosowany do naszego programu, jest dobre wyposażenie szkoły w techniczneśrodki nauczania. Przez dobre wyposażenie techniczne szkoły rozumiemyumożliwienie nauczycielom korzystania z odtwarzacza kaset i płyt CD, słownikówdwujęzycznych oraz ( w miarę możliwości) dostęp do magnetowidu, odtwarzaczaDVD, rzutnika multimedialnego, pracowni komputerowej z dostępem do Internetuoraz zakupienie materiałów pomocniczych w postaci map, ilustracji, plansz.Ponadto w gabinecie języka niemieckiego należy wygospodarować miejsce naprezentacje prac uczniów (np. tablice korkowe).• Materiały dydaktycznePodstawą efektywnej pracy z uczniem jest dobrze dobrany podręcznik, który realizujezaprezentowane w programie zagadnienia tematyczne i gramatyczne. Podręcznikpowinien pozwalać na zrealizowanie wszystkich celów zawartych w podstawieprogramowej nauczania języka obcego dla danego etapu kształcenia. Należy przy tymuwzględnić ilość godzin w cyklu nauki w gimnazjum, jaką nauczyciel ma do dyspozycji.Podręcznik powinien mieć odpowiednią obudowę w postaci kaset/płyt CD orazzawierać możliwie wiele materiałów autentycznych.6

3. Cele nauczania języka niemieckiego w gimnazjum3.1. Cele wychowawcze:• Rozwijanie w uczniach poczucia własnej wartości oraz wiary we własnemożliwości językowe, między innymi poprzez pozytywną informację zwrotnądotyczącą indywidualnych umiejętności językowych.• Stopniowe przygotowanie ucznia do samodzielności w procesie uczenia się językaniemieckiego.• Zapewnienie uczniom możliwości stosowania języka niemieckiego jako narzędziaprzy wykonywaniu zespołowych projektów, zwłaszcza interdyscyplinarnych.• Rozwijanie w uczniach postawy ciekawości, otwartości i tolerancji wobec innychkultur.• Rozbudzanie i rozwijanie indywidualnych zainteresowań ucznia.• Wprowadzanie ucznia w świat kultury i sztuki.• Rozwijanie umiejętności społecznych ucznia przez zdobywanie prawidłowychdoświadczeń we współżyciu i współdziałaniu w grupie rówieśniczej.3.2. Cele kształceniaCele kształcenia – wymagania ogólneI. Znajomość środków językowych.Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych,gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałychwymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.II. Rozumienie wypowiedzi.Uczeń rozumie bardzo proste i krótkie wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie i powoli,w standardowej odmianie języka, a także krótkie i proste wypowiedzi pisemne w zakresieopisanym w wymaganiach szczegółowych.III. Tworzenie wypowiedzi.Uczeń samodzielnie formułuje bardzo krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi ustne ipisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.IV. Reagowanie na wypowiedzi.Uczeń uczestniczy w prostej rozmowie i w typowych sytuacjach reaguje w sposóbzrozumiały, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub pisemnie, w zakresieopisanym w wymaganiach szczegółowych.V. Przetwarzanie wypowiedzi.Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiachszczegółowych.7

5. Uczeń tworzy bardzo krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi pisemne w formie prostychwyrażeń i zdań (np. wiadomość, e-mail, krótki opis):1) opisuje ludzi, przedmioty, miejsca i czynności;2) opisuje wydarzenia życia codziennego;3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;4) opisuje swoje upodobania;5) wyraża swoje opinie i uczucia;6) opisuje intencje i plany na przyszłość.6. Uczeń reaguje ustnie w prosty i zrozumiały sposób, w typowych sytuacjach:1) nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawia siebie i inne osoby, wita się i żegna,udziela podstawowych informacji na swój temat i pyta o dane rozmówcy i innych osób);2) stosuje formy grzecznościowe;3) uzyskuje i przekazuje proste informacje i wyjaśnienia;4) prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;5) wyraża swoje opinie i życzenia, pyta o opinie i życzenia innych;6) wyraża swoje emocje (np. radość, niezadowolenie, zdziwienie);7) wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę lub odmowę wykonania prośby;8) prosi o powtórzenie bądź wyjaśnienie (sprecyzowanie) tego, co powiedział rozmówca.7. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. e-mail, wiadomość) w typowychsytuacjach:1) nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawia siebie i inne osoby, udzielapodstawowych informacji na swój temat i pyta o dane rozmówcy i innych osób);2) uzyskuje i przekazuje proste informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz);3) prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;4) wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę lub odmowę wykonania prośby.8. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:1) przekazuje informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. mapach, symbolach,piktogramach);2) przekazuje w języku polskim główne myśli lub wybrane informacje z prostego tekstuw języku obcym.9. Uczeń dokonuje samooceny (np. przy użyciu portfolio językowego) i wykorzystuje technikisamodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów,prowadzenie notatek, zapamiętywanie nowych wyrazów, korzystanie z tekstów kulturyw języku obcym).10. Uczeń współdziała w grupie, np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracachprojektowych.11. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym (np. z encyklopedii, mediów,instrukcji obsługi) również za pomocą technologii informacyjno-komunikacyjnych.12. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów zkontekstu, rozumienie tekstu zawierającego nieznane słowa i zwroty) i strategie9

kompensacyjne (np. opis, zastąpienie innym wyrazem) w przypadku, gdy nie zna lub niepamięta jakiegoś wyrazu.13. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).3.4. Opis umiejętności według Europejskiego Systemu Kształcenia Języków ObcychEuropejski System Kształcenia Języków Obcych dzieli opanowanie języka obcego natrzy poziomy: poziom podstawowy, poziom biegłości językowej oraz poziomsamodzielności językowej. Każdy z tych poziomów podzielony został na dwie grupy:bardziej i mniej zaawansowaną. Poniżej prezentujemy ten podział. Nas interesowaćbędzie poziom podstawowy.PoziompodstawowyPoziomsamodzielnościA1 Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie i potrafistosować potoczne wyrażenia i bardzo proste wypowiedzi dotyczącekonkretnych potrzeb życia codziennego. Potrafi formułować pytaniaz zakresu życia prywatnego, dotyczące np.: miejsca, w którymmieszka, ludzi, których zna i rzeczy, które posiada oraz odpowiadaćna tego typu pytania. Potrafi przedstawiać siebie i innych. Potrafiprowadzić prostą rozmowę pod warunkiem, że rozmówca mówiwolno, zrozumiale i jest gotowy do pomocy.A2 Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumiewypowiedzi i często używane wyrażenia w zakresie tematówzwiązanych z życiem codziennym (są to np.: bardzo podstawoweinformacje dotyczące osoby rozmówcy i jego rodziny, zakupów,otoczenia, pracy). Potrafi porozumiewać się w rutynowych, prostychsytuacjach komunikacyjnych, wymagających jedynie, bezpośredniejwymiany zdań na tematy znane i typowe. Potrafi w prosty sposóbopisywać swoje pochodzenie i otoczenie, w którym żyje, a takżeporuszać sprawy związane z najważniejszymi potrzebami życiacodziennego.B1 Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie znaczeniegłównych wątków przekazu zawartego w jasnych, standardowychwypowiedziach, które dotyczą znanych jej spraw i zdarzeń typowychdla pracy, szkoły, czasu wolnego itd. Potrafi radzić sobie w większościsytuacji komunikacyjnych, które mogą zdarzyć się w czasie podróży wregionie, gdzie mówi się danym językiem. Potrafi tworzyć proste,spójne wypowiedzi ustne lub pisemne na tematy, które są jej znanebądź ją interesują. Potrafi opisywać doświadczenia, zdarzenia,nadzieje, marzenia, zamierzenia, krótko uzasadniając bądźwyjaśniając swoje opinie i plany.10

PoziombiegłościB2 Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie znaczeniegłównych wątków przekazu zawartego w złożonych tekstach natematy konkretne i abstrakcyjne, łącznie z rozumieniem dyskusji natematy techniczne z zakresu jej specjalności. Potrafi porozumiewaćsię na tyle płynnie i spontanicznie, by prowadzić normalną rozmowęz rodzimym użytkownikiem języka, nie powodując przy tym napięciau którejkolwiek ze stron. Potrafi – w szerokim zakresie tematów –formułować przejrzyste i szczegółowe wypowiedzi ustne lubpisemne, a także wyjaśniać swoje stanowisko w sprawach będącychprzedmiotem dyskusji, rozważając wady i zalety różnych rozwiązań.C1 Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie szerokizakres trudnych, dłuższych tekstów, dostrzegając także znaczeniaukryte, wyrażone pośrednio. Potrafi się wypowiadać płynnie,spontanicznie, bez większego trudu odnajdując właściwesformułowania. Skutecznie i swobodnie potrafi posługiwać sięjęzykiem w kontaktach towarzyskich i społecznych, edukacyjnychbądź zawodowych. Potrafi formułować jasne, dobrze zbudowane,szczegółowe, dotyczące złożonych problemów wypowiedzi ustne lubpisemne, sprawnie i właściwie posługując się regułami organizacjiwypowiedzi, łącznikami, wskaźnikami zespolenia tekstu.C2 Osoba posługująca się językiem na tym poziomie może z łatwościązrozumieć praktycznie wszystko, co usłyszy lub przeczyta. Potrafistreszczać informacje pochodzące z różnych źródeł, pisanych lubmówionych, w spójny sposób odtwarzając zawarte w nich tezy iwyjaśnienia. Potrafi wyrażać swoje myśli płynnie, spontanicznie iprecyzyjnie, subtelnie różnicując odcienie znaczeniowe nawet wbardziej złożonych wypowiedziach.3.5. Wymagane umiejętności szczegółowe opanowane po ukończeniu gimnazjum: (według„Profile Deutsch”)A1Interakcja – ustniePotrafi zrozumieć i zareagować napodstawowe zwroty dotyczącepozdrowień i pożegnań.Potrafi przedstawić siebie i innych izareagować na przedstawienie osóbtrzecich.Potrafi zapytać o samopoczucie iodpowiedzieć na zadane pytania.Potrafi w prosty sposób opowiedzieć oswoich upodobaniach i antypatiach.Potrafi pozdrowić i pożegnać grupęznajomych lub przyjaciół, koleżankę/kolegę.Potrafi podać swoje imię i nazwisko,pochodzenie i zawód.Rozumie i odpowiednio reaguje naprzedstawienie innej osoby.Potrafi odpowiedzieć na pytanie dotyczącesamopoczucia znajomych, nauczyciela.Potrafi opowiedzieć o swoim hobby.Umie zapytać o zainteresowania innych.Potrafi opowiedzieć o swoich11

Potrafi poprosić znajomych o rzeczycodziennego użytku i za nie podziękować.Potrafi w prosty sposób zareagować naproste pytania skierowane do niej/niego.Potrafi w sytuacjach życia codziennegorozumieć i podawać informacje, którebazują na liczbach.Potrafi w sytuacjach życia codziennego zapomocą gestów prosić o powtórzenie.Interakcja – pisemniePotrafi wypełniać proste formularze iankiety, podając swoje dane osobowe.Potrafi podać w formie pisemnejpodstawowe dane osobowe i zapytać onie.Potrafi przekazać na piśmie prosteinformacje.przyzwyczajeniach żywieniowych.Opowiada o ulubionej muzyce i rodzajumuzyki, której nie lubi.Umie poprosić koleżankę o długopis, kartkępapieru i podziękować za nie.Podczas jedzenia potrafi poprosić o chleb.Potrafi odpowiedzieć znajomej, w jakiejszkole się uczy.Potrafi powiedzieć, jakiego jestpochodzenia i jaki jest jego język ojczysty.Potrafi odpowiedzieć koleżance, cozamierza robić po szkole.Potrafi zrobić proste zakupy, pokazującgestem towar, który chce kupić.Potrafi podać swój numer telefonu.Potrafi zrozumieć informację dotyczącąterminu spotkania i przekazać go dalej.Potrafi poprosić koleżankę o opisanie drogi,np. do basenu.Potrafi poprosić nauczyciela o wyjaśnienieniezrozumiałego ćwiczenia.Potrafi poprosić koleżankę/ kolegę owyjaśnienie niezrozumiałego słowa.Potrafi po przybyciu do hotelu wypełnićformularz meldunkowy, podając imię inazwisko, adres, pochodzenie i daty.Potrafi wypełnić ankietę dotyczącą swojejosoby, podając zawód, wiek, miejscezamieszkania, zainteresowania.Potrafi wypełnić zgłoszenie na kursjęzykowy, podając informacje dotyczącedotychczasowej nauki języka (miejscekursu, czas trwania).Potrafi opisać siebie w prostych słowach wliście skierowanym do szkoły partnerskiej ipoprosić kogoś o kontakt listowny.Potrafi w prostych słowach przedstawić siękoleżance/koledze i poprosić ją/go oopowiedzenie o sobie.Potrafi przedstawić się na tzw. chacie izapytać innych użytkowników o dane.Potrafi w formie notatki podziękować zakwiaty otrzymane na urodziny.Potrafi w formie notatki poprosićkoleżankę/ kolegę o ustalenie terminuspotkania.12

Potrafi napisać prostą kartkę pocztowąlub e-mail.A2Interakcja – ustniePotrafi znaleźć się w sytuacjach życiacodziennego, tj. w sklepach i zakładachusługowych.Potrafi uzyskać informacje na tematpodróży i środków komunikacji.Potrafi w znanych, codziennychsytuacjach udzielić informacji.W sytuacjach życia codziennego potrafizapytać o dane dotyczące ilości i cen.Potrafi zasygnalizować podstawowepotrzeby.Potrafi podczas rozmowy odpowiedziećna proste pytania i zareagować na prostewypowiedzi.Potrafi zrozumieć i odpowiedniozareagować na najważniejsze informacjeprzekazane w prostych rozmowachtelefonicznych.Potrafi w różnych sytuacjach życiacodziennego zastosować proste formypozdrowień, próśb, przeprosin ipodziękowań.Potrafi w typowych sytuacjachzaproponować i na propozycję innychzareagować, np. zgodzić się, odmówić,Potrafi zredagować do koleżanki/kolegikartkę np.: na urodziny.Potrafi napisać pozdrowienia z wakacji.Potrafi przesłać przyjaciółce/przyjacielowikrótki e-mail z informacją, co aktualnie robi.Potrafi kupić na poczcie znaczki.Potrafi kupić w piekarni różnego rodzajugatunki chleba.Potrafi uzyskać informacje na tematpołączenia autobusów i pociągów.Potrafi kupić bilet.Potrafi zapytać i udzielić informacji o drogę,wykorzystując do tego plan miasta.Umie w prosty sposób opowiedzieć oswojej rodzinie.Potrafi przekazać gościom podstawoweinformacje o swoim mieście rodzinnym iodpowiedzieć na ich pytania dotyczącemiejscowości.Potrafi w sklepie z obsługą zrobić zakupy,pytając o towary i ceny.Umie zamówić coś do jedzenia i picia ipoprosić o rachunek.Potrafi w sklepie, w którym towary sąwyłożone, poprosić o konkretny towar.Umie poprosić nauczyciela (koleżankę/kolegę) o pomoc przy problemach zkomputerem.Umie podczas rozmowy w prosty sposóbpowiedzieć o swoim wykształceniu iobecnym zajęciu.Potrafi zareagować na informacje o krajuojczystym rozmówcy i opowiedzieć wprosty sposób o swoim kraju.Umie poinformować rozmówcę, żewspółlokator wróci za dwie godziny.Potrafi w restauracji grzecznie poprosićobsługę o jadłospis.Potrafi zagadnąć nieznajomego na ulicy ipodziękować za udzieloną informację.Potrafi podczas rozmowy zaproponowaćprzyjaciołom wieczorne wyjście.Potrafi podczas rozmowy nie zgodzić się na13

lub zaproponować alternatywnerozwiązanie.Potrafi wyrazić w prosty sposób uczuciaradości lub strachu.Potrafi w rozmowie przekazać swojezdanie na temat ulubionych i niechętniewykonywanych zajęć.Potrafi w sytuacjach życia codziennegopoprosić o wyjaśnienie niezrozumiałychkwestii.Interakcja - pisemniePotrafi napisać krótkie, prosteinformacje, dotyczące sprawcodziennych.Potrafi przekazać na piśmie prosteinformacje dotyczące spraw osobistych.Potrafi wypełnić proste, typoweformularze dotyczące danychosobowych.Potrafi napisać prosty list nieformalny,kartkę pocztową i e-mail oraz przekazaćw nich informacje dotyczące sprawosobistych.A1Produkcja - ustniePotrafi w prostych słowach i wyrażeniachopisać siebie, co robi i gdzie mieszka.wyjście do lokalu na obiad.Potrafi wyrazić radość z prezentuurodzinowego.Potrafi powiedzieć koleżance, że boi sięnauczyciela.Potrafi wyrazić radość z powodu pracy wgrupie.Potrafi wyrazić swoje zdanie na tematjedzenia i zapytać innych o ich zdanie.Potrafi wyjaśnić, dlaczego nie chcewykonywać danej czynności w wolnymczasie (np. jazda na rowerze).Potrafi powiedzieć, jakiej czynności nie lubiwykonywać w domu, a jakie sprawiają muprzyjemność.Potrafi poprosić nauczyciela o wyjaśnienieniezrozumiałego zadania.Potrafi poprosić koleżankę/kolegę opowtórzenie.Potrafi w krótkiej notatce poprosić oprecyzyjne informacje.Potrafi zostawić współlokatorce notatkę zinformacją, o której wróci.Umie nadać e-mail do koleżanki/kolegiinformując o umówionym terminiespotkania.Potrafi opisać koleżance/koledze, gdziemieszka i jak do niego dotrzeć.Potrafi napisać notatkę z informacją, wktórym pokoju mieszka.Umie podać w ankiecie informacje ododatkowych umiejętnościach (np.znajomość drugiego języka, itp.)Umie zaprosić koleżankę na swoją imprezęurodzinową.Potrafi w krótkim liście podziękować zaokazaną pomoc.Potrafi napisać do koleżanki/ kolegi e-mail znowinkami z życia osobistego.Potrafi na lekcji powiedzieć, skąd pochodzi igdzie teraz mieszka.Umie powiedzieć koleżance/koledze, corobi i jakie jest jej/jego hobby.14

Potrafi mówić w prosty sposób o planachi ustaleniach z innymi.Potrafi w prosty sposób wyrazićprzypuszczenia.Potrafi opowiedzieć krótką historyjkęzachowując chronologię wydarzeń.Potrafi wyraźnie i zrozumiale podać danedotyczące lat, dat i ważnych numerów.Potrafi zaprezentować podstawoweinformacje, używając prostych strukturjęzykowych, na bliskie mu tematy.Potrafi w prosty sposób powiedzieć, jaksię coś robi.Produkcja – pisemniePotrafi zrozumiale opisać bliskie muosoby lub rzeczy.Potrafi w prosty sposób opisać sytuacjeżycia codziennego.Potrafi informować pisemnie, w prosty ikrótki sposób, o osobistychdoświadczeniach, wydarzeniach iwłasnych zajęciach.Potrafi w prosty sposób pisać o sprawachcodziennych i wyrażać swoją opinię.wykonuje w domu.Potrafi opisać koleżance/koledze zajęciazaplanowane na następny tydzień.Potrafi na przyjęciu wyrazić przypuszczenie,dlaczego przyjaciel jest nieobecny.Potrafi wyrazić nadzieję, że otrzyma dobrąocenę.Potrafi opowiedzieć chronologicznie okrótkiej podróży.Potrafi opowiedzieć krótki epizod z latszkolnych.Potrafi podać datę urodzenia, używającliczebników porządkowych.Potrafi podać bez problemówkoleżance/koledze swój numer telefonu.Potrafi na lekcji przy pomocy mapy lubplakatu przedstawić swoje miejscezamieszkania.Potrafi na podstawie fotografii opowiedziećkrótko o życiu codziennym przedstawionychtam osób.Umie wyjaśnić, jak dojść do umówionegomiejsca spotkania.Potrafi powiedzieć koleżance/koledze, copowinna/powinien załatwić.Potrafi opisać osoby, które dobrze zna.Umie opisać, jakie jest jego ulubione hobbyi czego do tego potrzebuje.Potrafi napisać, gdzie znajduje się jegomieszkanie i jak wygląda.Umie podać krótkie informacje na tematczynności w domu i w szkole.Potrafi opisać, do której klasy chodzi i jakichma kolegów oraz atmosferę w klasie.Opisuje swoją codzienną drogę do szkoły.Potrafi opisać swoje minione wakacje.Umie w prosty sposób opisać imprezę(gdzie, kiedy, co).Potrafi opisać wybraną przez siebieuroczystość rodzinną (Wielkanoc, BożeNarodzenie).Potrafi opisać swoje miejsce zamieszkania ipodać jego zalety i wady.Potrafi opisać swoje nowe hobby i co musię w nim podoba.Potrafi opisać, co mu się nie podoba w16

Potrafi zanotować informacje dotyczącespraw osobistych.Potrafi zapisać plany i zadania w prostej ikrótkiej formie.A1Recepcja – ustniePotrafi w znanych mu sytuacjachzrozumieć proste informacje dotycząceczasu i miejsca.Potrafi w ustnym przekazie zrozumiećczęsto używane zwroty, np.pozdrowienia, pożegnania, przeprosiny.Potrafi w prostych, krótkich, wolnowypowiadanych tekstach zrozumiećinternacjonalizmy, nazwiska i liczby.Potrafi w znanych sobie sytuacjachzrozumieć krótkie polecenia.Potrafi w wiadomościach telewizyjnychokreślić temat, szczególnie, jeśli zawierainternacjonalizmy dotyczące nazwy,czasu i miejsca.Recepcja – pisemniePotrafi w krótkich, prostych tekstachzrozumieć bieżące informacje dotyczącenazw, liczb, słów.nowej szkole.Potrafi zrobić listę zakupów.Potrafi zanotować zadania, które zostałymu przydzielone w grupie.Umie zanotować swój plan pracy nanastępny tydzień.Potrafi zrozumieć krotką informacjędotyczącą spotkania z przyjaciółmi (piątek,godz.10.00).Potrafi zrozumieć przekazane przezmikrofon informacje (np. o czasierozpoczęcia imprezy).Potrafi zrozumieć powitania przekazane wtelewizji na początku audycji.Umie zrozumieć w przekazie radiowympodziękowania i pożegnanie.Rozumie przywitanie gości przezgospodynię/gospodarza.Potrafi zrozumieć prostą zapowiedź nalotnisku.Potrafi zrozumieć polecenie nauczyciela,dotyczące korzystania z podręcznika,zwłaszcza, jeśli jest to wizualizowanegestem.Potrafi zrozumieć proste poleceniadotyczące obsługi komputera.Potrafi zrozumieć koleżankę/kolegę,która/który wyjaśnia drogę do konkretnegomiejsca.Potrafi, jako widz, określić tematwiadomości.Potrafi w sprawozdaniu dotyczącymznanego mu tematu określić ogólnie, któreinformacje są nowe.Potrafi w sprawozdaniach sportowychzrozumieć wyniki swoich ulubionychdrużyn.Potrafi w programie kursu zrozumiećinformacje dotyczące terminu, liczby zajęć,czasu ich trwania i ceny kursu.Wyszukuje z oferty wakacyjnej informacjedotyczące terminu, czasu wycieczki i celu17

Potrafi zrozumieć treść prostych tekstówinformacyjnych.Potrafi z krótkich tekstów informacyjnychwyszukać dane dotyczące osób i miejsc.Potrafi zrozumieć informacje na szyldach,które można spotkać w życiucodziennym, zwłaszcza, jeśli zawierająlogo i odpowiednie kolory.Potrafi zrozumieć krótkie instrukcjeobsługi, szczególnie, jeśli są poparteobrazkiem.Potrafi w krótkich listach, kartkachpocztowych i mailach wyszukać głównąinformację.Potrafi zrozumieć podstawowe poleceniadotyczące obsługi komputera.A2Recepcja - ustniePotrafi w typowych sytuacjach zrozumiećinformacje i dane dotyczące liczb.Potrafi zrozumieć krótkie i prosteogłoszenia i zapowiedzi.wycieczki.Umie wyszukać w repertuarze filmowymfilm na wieczór, miejsce i godzinęrozpoczęcia seansu.Potrafi wyszukać z tekstu informacje oakcesoriach, które są jej/jemu potrzebneprzy jej/jego zainteresowaniach.Potrafi z rozkładu jazdy wyszukaćinformacje dotyczące czasu odjazdu iprzyjazdu pociągu.Potrafi z artykułu prasowego zrozumiećdane dotyczące wieku, miejscazamieszkania i zajęcia wybranej osoby.Potrafi wyszukać w rubryce sportowejinformacje na temat wyniku interesującegoją/go meczu.Potrafi wyszukać na wkładce płytykompaktowej dane dotyczące muzyków.Umie zrozumieć najważniejsze znakiinformacyjne (dworzec, parking, postójtaksówek).Potrafi zrozumieć na tablicy informacyjnejw domu towarowym poszczególne hasła(artykuły sportowe, artykuły spożywcze,odzież).Potrafi zrozumieć tablice informacyjne wmiejscach publicznych (palenie wzbronione,zakaz parkowania).Potrafi zrozumieć krótkie instrukcjedotyczące orientacji w terenie (drugiepiętro, pokój 24).Potrafi na ulotkach do lekarstw zrozumiećproste polecenia (dawkowanie, czaszażywania leku).Potrafi zrozumieć pozdrowienia z wakacji.Potrafi zrozumieć powód napisania kartki(uroczystość, gratulacje).Umie zrozumieć e-maila dotyczącegospotkania.Potrafi w kafejce internetowej korzystać zprogramu e-mailowego.Potrafi w sklepie z obsługą zrozumieć cenypodane ustnie.Potrafi zrozumieć w domu towarowymzapowiedź o zamknięciu sklepu.18

Potrafi w sytuacjach życia codziennegozrozumieć proste polecenia.Potrafi podczas rozmowy rozpoznaćtemat rozmowy, jeśli jest prowadzonapowoli i wyraźnie w standardowymjęzyku.Potrafi z krótkich, wyraźnie mówionychtekstów zrozumieć istotne informacje.Potrafi zrozumieć istotne fakty dotycząceprezentacji na znane jej/mu tematy, jeślisą wpierane wizualnie.Recepcja - pisemniePotrafi w prostych tekstach, dotyczącychżycia codziennego wyszukać i zrozumiećspecyficzne i przewidywalne informacje.Potrafi zrozumieć informację główną wtekstach zawierających ilustracje lubkombinacje słowno – obrazkowe.Potrafi zrozumieć w miejscachpublicznych szyldy i napisy.Potrafi wyszukać w krótkich i jasnosformułowanych ogłoszeniachzawierających mało skrótów podstawoweinformacje.Potrafi wyszukać najważniejszeinformacje w krótkich artykułachPotrafi zrozumieć w supermarkecieinformacje dotyczące promocji.Potrafi zrozumieć opis drogi i możliwośćkorzystania ze środków komunikacjimiejskiej.Umie zrozumieć polecenie dotyczącejej/jego pracy w grupie.Potrafi zrozumieć wskazówki lekarza, jakczęsto i w jakiej dawce ma zażyć lekarstwo.Potrafi zrozumieć, jako przysłuchujący sięrozmowie, informacje na temat rodzinyrozmawiających.Potrafi rozpoznać temat w trakcieprzysłuchiwania się rozmowie.Potrafi wychwycić z radiowych informacjisportowych interesujące ją/go wyniki.Potrafi zrozumieć z usłyszanej prognozypogody temperatury zapowiadane nanastępny dzień.Potrafi zrozumieć w samolocie informacjedotyczące bezpieczeństwa, przekazywaneprzez stewardesy.Potrafi zrozumieć proste informacjepodczas oprowadzania turystów pomieście.Potrafi w ogłoszeniu w supermarkeciezrozumieć, które artykuły są właśnie wpromocji.Potrafi przy pomocy mapy pogodyzrozumieć pogodę.Potrafi rozpoznać w programietelewizyjnym tematy audycji przy pomocyzdjęć lub logo.Potrafi zrozumieć podstawowe piktogramyznajdujące się na drogach (np. drogazamknięta).Potrafi orientować się na poczcie zapomocą szyldów i napisów.Umie w ogłoszeniach drobnych dotyczącychwynajmu mieszkania wyszukać: liczbępokoi, wielkość mieszkania i cenę.Potrafi w ogłoszeniach drobnych wyszukaćinformacji dotyczących używanychkomputerów (cena, wyposażenie, moc).Potrafi po zawodach sportowych, któreją/go interesowały znaleźć w gazecie19

prasowych zawierających dużo nazw,liczb, nagłówków i zdjęć.Potrafi zrozumieć proste instrukcjeobsługi, jeśli są kolejno wprowadzane iwsparte rysunkami.A1Mediacja - ustniePotrafi z krótkich niemieckojęzycznychwypowiedzi przekazać innym osobom wjęzyku ojczystym ważne informacje, którebazują na nazwach i liczbach.Potrafi z krótkich niemieckojęzycznychwypowiedzi przekazać innym osobom wjęzyku ojczystym informacje dotycząceżycia codziennego.Potrafi przekazać innym pojedynczeinformacje z krótkich tekstów pisanychdotyczących znanych mu tematów ibazujących na podstawowymsłownictwie, internacjonalizmach ielementach wizualizujących.Potrafi w znanych mu sytuacjach życiacodziennego przekazać bieżące ustneinformacje lub pytania.rezultat zawodów.Umie, czytając notatkę o jakimśwydarzeniu, wyszukać informacje dotyczącepytań, co?, gdzie? i kiedy?Potrafi przy pomocy instrukcji obsługiskorzystać z automatu, np. do napojów.Potrafi zrozumieć objaśnienia dotycząceprzyrządzania potraw, np. makaronu.Potrafi przekazać znajomym w językuojczystym informacje uzyskane w recepcjihotelu np. na temat godzin wydawaniaśniadania.Potrafi przekazać koleżance/koledze wsklepie w Szwajcarii informacje dotycząceceny sukni.Potrafi przekazać koleżance/koledze ważneinformacje uzyskane w sekretariacie szkołyjęzykowej w Niemczech na temat kursu(ceny, rozpoczęcia kursu).Umie przetłumaczyć koleżance/koledze naprzyjęciu proste pytania dotyczącepochodzenia, miejsca zamieszkania, czasupobytu.Potrafi w restauracji przetłumaczyćkoleżance/koledze krótkie uwagi kelnera,np. „z makaronem czy bez?”, „z cytryną czybez?”Potrafi przetłumaczyć w sklepie prostepytania niemieckiego sprzedawcy, np.”Płaci Pan kartą?”Potrafi koledze/koleżance przekazaćnajważniejsze informacje z zaproszenia, np.miejsce, dzień, godzina.Potrafi przetłumaczyć polskiemu turyścienajważniejsze słowa z niemieckojęzycznegoprospektu, np. dzieci, rodzice, pociąg,restauracja).Potrafi przetłumaczyć z codziennej gazetyniemieckojęzycznej proste zwrotydotyczące pogody, np. słońce, deszcz.Potrafi w niemieckiej restauracji pomócpolskiemu koledze/polskiej koleżance wzamówieniu napoju.Umie przekazać niemieckiemu turyście opisdrogi, podanej przez polskiego policjanta.20

A2Potrafi przetłumaczyć proste polskieinformacje z szyldów i napisów na językniemiecki.Potrafi z krótkiej, niemieckojęzycznejwypowiedzi przekazać proste informacjena znane mu tematy.Potrafi z krótkich niemieckojęzycznychwypowiedzi przekazać istotne informacjeo osobach w języku ojczystym(pochodzenie, zainteresowania,wykształcenie).Potrafi przetłumaczyć proste życzenia,polecenia i żądania innym osobom wjęzyku ojczystym.Potrafi przekazać innym niektóre ważneinformacje z niemieckich szyldów naznane mu tematy.Potrafi przekazać w sposób ogólny prostePotrafi w polskim sklepie pomócniemieckojęzycznemu turyście wzrozumieniu cen towarów.Potrafi przetłumaczyć szyld na sklepie, np.„zamknięte”.Potrafi w hotelu przetłumaczyć prostesłowa z tablicy informacyjnej, np. śniadanie,kolacja.Potrafi przekazać istotne informacjenagrane na sekretarkę, np. przesunięcieterminu spotkania.Umie przekazać polskiemu turyście istotneinformacje dotyczące opisu drogi,podanego w języku niemieckim.Potrafi przekazać koleżance/koledze istotneinformacje dotyczące oglądanejniemieckojęzycznej zapowiedzi programutelewizyjnego, np. rozpoczęcie, czas trwaniaprogramu.Potrafi zapoznać niemieckiegokolegę/koleżankę z polską koleżanką/kolegąi przetłumaczyć proste pytania dotyczącemiejsca zamieszkania, zawodu,zainteresowania.Potrafi polskiej koleżance/koledzeprzekazać proste informacje niemieckiegoturysty dotyczące jego podróżowania, np.gdzie był, dokąd chce jechać.Potrafi przetłumaczyć proste pytanianiemieckiego ucznia skierowane dopolskiego kolegi, np. gdzie się uczysz, jakdługo, jak nazywa się Twój nauczyciel.Potrafi przetłumaczyć polskiemu koledze/koleżance proste polecenia niemieckichgospodarzy, np.: usiądź, zdejmij płaszcz, tunie wolno palić.Umie przetłumaczyć z jadłospisu wrestauracji polskiej koleżance/koledzenazwy niektórych dań.Potrafi przetłumaczyć na dworcukolejowym polskiemu turyście niektóreinformacje z rozkładu jazdy.Potrafi polskiemu kierowcy przetłumaczyćczęsto spotykane napisy na znakachdrogowych, np. objazd, droga zamknięta.Potrafi przekazać z niemieckojęzycznego21

informacje z niemieckojęzycznychtekstów pisanych, pod warunkiem, żeposiadają przejrzystą strukturę i sąwsparte zdjęciami/obrazkami.Potrafi przekazać z krótkichniemieckojęzycznych tekstów pisanychpojedyncze, ważne informacje na znanemu tematy.Potrafi przetłumaczyć z języka ojczystegoniemieckojęzycznemu rozmówcy bieżąceinformacje, pytania, życzenia, dotycząceżycia codziennego.Potrafi przekazać poszczególnefragmenty ustnych poleceń lubzapowiedzi niemieckojęzycznemurozmówcy.Potrafi przekazać niemieckojęzycznemurozmówcy ważne informacje z teksówpisanych i napisów.czasopisma główne informacje dotyczącekatastrof, np., kiedy, gdzie, kto.Potrafi przekazać krótkie informacje zmagazynu sportowego na temat np. piłkisiatkowej (miejsce, czas, wynik).Potrafi z niemieckojęzycznego programutelewizyjnego przekazać informacjedotyczące zespołu muzycznego, np. stylmuzyki, wykonawca.Potrafi przekazać koledze/koleżancenajważniejsze informacje zawarte wniemieckojęzycznej notatce, np. kto, gdzie,kiedy, dlaczego.Potrafi przekazać informacje dotyczącekoncertu z niemieckojęzycznych stroninternetowych, np. miejsce, dzień i czaskoncertu.Potrafi przetłumaczyć niektóre fragmentyniemieckojęzycznego listu prywatnego, np.sytuacja rodzinna, pytania o zdrowie.Potrafi przekazać w prosty sposób w sklepieżyczenia kupującego niemieckojęzycznejsprzedawczyni.Potrafi przekazać niemieckojęzycznemuturyście proste polecenia, np. zaleceniadotyczące parkowania.Potrafi przekazać w urzędach prostezalecenia portiera niemieckiemukoledze/koleżance, np. gdzie należypoczekać.Potrafi przetłumaczyć niemieckiemu turycienajważniejsze informacje z zapowiedzi nadworcu, np. opóźnienie pociągu.Potrafi przetłumaczyć polecenie polskiegopolicjanta skierowane do niemieckiegoturysty, np. krótsza droga, w lepszymstanie.Potrafi przekazać usłyszane, ważnezapowiedzi na dworcu autobusowymniemieckiemu turyście, np. godzinaodjazdu, numer autobusu.Potrafi przekazać niemieckiemu gościowihotelowemu niektóre informacje zprospektu zawierającego ofertę spędzeniawolnego czasu, np. miejsce, czas idyscyplina sportowa.Umie wyjaśnić niemieckiemu22

Potrafi podczas prostej rozmowypomiędzy polskim i niemieckimrozmówcą przetłumaczyć prosteinformacje dotyczące tych osób,używając na przemian języka polskiego iniemieckiego (pochodzenie,zainteresowania, wykształcenia).koledze/koleżance w prosty sposób typowepolskie dania z karty dań.Potrafi w prosty sposób po niemieckuprzekazać główne informacje z gazety natemat aktualnego wydarzenia.Potrafi w urzędzie pośredniczyć wrozmowie między niemieckim urzędnikiema polskim znajomym, tłumacząc prostepytania dotyczące miejsca zamieszkania,zawodu, pracy.Potrafi w trakcie rozmowy przy stolepośredniczyć w rozmowie międzyniemieckimi gospodarzami a polskimkolegą/koleżanką, tłumacząc i udzielającodpowiedzi na temat życia codziennego(rodzina, hobby, pochodzenie).3.6. Europejskie portfolio językoweEuropejskie portfolio językowe jest nowym, ważnym dokumentem, który ułatwianaukę języków obcych. Powstało ono, by służyć mieszkańcom zjednoczonej Europy.Stworzenia tego dokumentu podjęła się Rada Europy, by wspierać i umacniać jednośćkontynentu europejskiego, jak również, by rozwijać zrozumienie dla różnorodnościjęzykowej i kulturowej mieszkańców różnych krajów Europy.Europejskie portfolio językowe składa się z trzech części:1. paszportu językowego, który zawiera informacje o Radzie Europy i o samympaszporcie, dane właściciela, jego portret językowy, tabelę samooceny napoziomach: rozumienie, czytanie, mówienie – interakcja i produkcja ustna.Paszport zawiera również wykaz dyplomów, jakie właściciel uzyskał na swojejdrodze rozwoju językowego.2. biografii językowej, w której uczący się języka obcego może zapisać swojedoświadczenia w poznawaniu języków i kultur, opisać sposoby uczenia się języka,swoje potrzeby i postępy w nauce.3. Dossier – przypomina teczkę artysty, w której uczeń gromadzi i rejestrujewykonane przez siebie prace: projekty, wypracowanie, wiersze, listy, praceplastyczne, notatki, pamiętniki z podróży po obcych krajach lub miastach, jak teżinne prace, które uczeń pragnie zachować, a które mają związek z nauką językaobcego. W dossier znajduje się również miejsce na dyplomy z konkursówjęzykowych, zaświadczenia i świadectwa, które dokumentują osiągnięcia ucznia wpoznawaniu języka i kultury danego kraju.W ramach projekty Rady Europy, Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportuopracowało we współpracy z Centralnym Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli wWarszawie polską wersję Europejskiego Portfolio Językowego dla uczniów od 10do 15 roku życia.23

4. Materiał nauczania:4.1. Zagadnienia tematyczneProponowany przez nas zakres tematyczny powinien być realizowany przez cały cyklnauki języka niemieckiego. Oznacza to, że uczeń powinien mieć możliwośćsystematycznego powtarzania, odświeżania i sukcesywnego powtarzania słownictwadotyczącego danego tematu. Najlepszym więc sposobem jest metoda spiralnarealizowania poniższych zagadnień tematycznych:TematykaczłowiekSzczegółowe zagadnieniatematycznenawiązywanie kontaktów(powitanie, pożegnanie,przedstawianie się),dane personalne (imię,nazwisko, wiek, adreszamieszkania),wygląd zewnętrzny i cechycharakteru,uczucia i emocje,Przykładowe intencje komunikacyjneinterakcja ustnie: Potrafi pozdrowić ipożegnać grupę znajomych i przyjaciół.Potrafi podać, swoje imię i nazwisko,pochodzenie i zawód.Potrafi powiedzieć, jakiego jest pochodzeniai jaki jest jego język ojczysty.Potrafi wyrazić w prosty sposób uczuciaradości i strachu.Umie opowiedzieć o swoim hobby.interakcja pisemnie: Potrafi po przybyciu dohotelu wypełnić formularz meldunkowy.Potrafi przedstawić się na chacie i zapytaćinnych o ich zainteresowania.24

domzainteresowaniainformacje o miejscuzamieszkania,produkcja ustnie: Potrafi powiedzieć,koleżance/ koledze, co robi i jakie jest jegohobby.Potrafi na lekcji powiedzieć, skąd pochodzi igdzie mieszka.produkcja pisemnie: Potrafi opisać, jakie jestjego ulubione hobby i czego do tegopotrzebuje.Potrafi zapisać autora, tytuł i cenę książki.Potrafi opisać osobę, którą dobrze zna.Potrafi w krótkim liście podziękować zaokazaną pomoc.Potrafi napisać do koleżanki/ kolegi e-mail znowinkami z życia osobistego.recepcja ustnie: Potrafi zrozumieć, jakoprzysłuchujący się rozmowie, informacje natemat rodziny rozmawiających.Potrafi zrozumieć proste informacjedotyczące zainteresowań młodzieży wNiemczech.recepcja pisemnie: Potrafi z artykułuprasowego zrozumieć dane dotyczące wieku,miejsca zamieszkania i zajęcia wybranejosoby.Potrafi w kafejce internetowej korzystać zprogramu e-mailowego.mediacja ustnie: Potrafi w urzędziepośredniczyć w rozmowie pomiędzyniemieckim urzędnikiem a polskimznajomym, tłumacząc proste pytania.Potrafi zapoznać niemieckiego kolegę zpolską koleżanką, przetłumaczyć prostepytania.Potrafi zapoznać niemieckiego kolegę zpolską koleżanką i przetłumaczyć prostepytania dotyczące zainteresowania.Interakcja ustnie: Potrafi powiedzieć, jakiejczynności nie lubi wykonywać w domu, ajakie sprawiają mu przyjemność.25

opis domu,wyposażenie domu,pomieszczenia wmieszkaniu,opis pomieszczeń,przyporządkowanieczynności dopomieszczeń,obowiązki domoweinterakcja pisemnie: Potrafi opisaćkoleżance/ koledze, gdzie mieszka i jak doniego dotrzeć.produkcja ustnie: Potrafi opisać, gdzie i jakmieszka.produkcja pisemnie: Potrafi napisać, gdzieznajduje się jego mieszkanie i jak wygląda.recepcja ustnie: Potrafi zrozumiećinformacje dotyczące pomieszczeń wmieszkaniu niemieckiego kolegi.recepcja pisemnie: Potrafi w ogłoszeniachdrobnych dotyczących wynajmu mieszkaniawyszukać liczbę pokoi, wielkość mieszkania icenę.mediacja ustnie: Potrafi przetłumaczyćproste pytania dotyczące położenia iwielkości mieszkania.szkoła przedmioty nauczania, Interakcja ustnie: Potrafi odpowiedziećznajomej, w jakiej szkole się uczy.plan lekcji,oceny w szkole,czynności wykonywane wszkole i na zajęciachlekcyjnych,przybory szkolne,Potrafi poprosić nauczyciela o wyjaśnienieniezrozumiałego ćwiczenia.Potrafi poprosić koleżankę o wyjaśnienieniezrozumiałego słowa.interakcja pisemnie: Potrafi opisać siebie iswoją klasę w prostych słowach,skierowanych do szkoły partnerskiej.produkcja ustnie: Potrafi opisać swojąpoprzednią szkołę.Potrafi opisać szkołę, do której uczęszcza i26

orientacja w szkoleczego się tam uczy.produkcja pisemnie: Potrafi opisać, do którejklasy chodzi, jakich ma kolegów i atmosferęw klasie.Potrafi opisać, co mu się nie podoba w nowejszkole.recepcja ustnie: Potrafi zrozumieć poleceniedotyczące jego pracy w grupie.recepcja pisemnie: Potrafi w programiekursu zrozumieć informacje dotycząceterminu, liczby zajęć, czasu ich trwania.mediacja ustnie: Potrafi przetłumaczyćproste pytania niemieckiego ucznia dopolskiego kolegi, np. gdzie się uczysz, jakdługo, jak się nazywa twój nauczyciel?praca popularne zawody,czynności związane zpracą,interakcja ustnie: Umie podczas rozmowy wprosty sposób powiedzieć o swoimwykształceniu i obecnym zajęciu.Potrafi wyrazić radość z powodu pracy w27

życie rodzinne itowarzyskiemiejsca pracyczłonkowie rodziny,opis postaci,święta i uroczystościrodzinne,czynności życiacodziennego,grupie.interakcja pisemnie: Potrafi opisać wprostych słowach swoją pracę dorywczą wczasie wakacji.produkcja ustnie: Potrafi opisać swojemiejsce wakacyjnej pracy.produkcja pisemnie: Potrafi zanotowaćzadania, które zostały mu przydzielone wgrupie.Umie zanotować swój plan pracy nanastępny tydzień.recepcja ustnie: Umie zrozumieć poleceniedotyczące jej/jego pracy w grupie.recepcja pisemnie: Potrafi w ogłoszeniu opracę zrozumieć istotne informacjedotyczące rodzaju pracy, liczby godzin izarobków.mediacja ustnie: Potrafi przekazać istotneinformacje nagrane na sekretarkę, np.przesunięcie terminu spotkania.Potrafi przetłumaczyć niemieckiemukoledze/ koleżance proste pytania dotyczącezawodu.Potrafi w urzędzie pośredniczyć w rozmowiemiędzy niemieckim urzędnikiem a polskimznajomym, tłumacząc proste pytaniadotyczące zawodu lub pracy.interakcja ustnie: Potrafi w prosty sposóbopowiedzieć o swojej rodzinie.interakcja pisemnie: Potrafi zaprosićkoleżankę na urodziny.produkcja ustnie: Potrafi opowiedzieć oważniejszym wydarzeniu rodzinnym.Potrafi opisać siebie i swoją rodzinę.produkcja pisemnie: Potrafi opisać wybranąprzez siebie uroczystość rodzinną.28

formy spędzania wolnegoczasuPotrafi zapisać plan zajęć dla członkówrodziny.recepcja ustnie: Potrafi zrozumiećinformacje dotyczące wielkości rodzinykolegi z Niemiec.recepcja pisemnie: Potrafi zrozumiećinformacje w zaproszeniu na uroczystośćrodzinną.mediacja ustnie: Potrafi przetłumaczyćinformacje niemieckiego kolegi na tematjego rodziny.żywienie artykuły spożywcze, interakcja ustnie: Potrafi zamówić coś dojedzenia i picia i poprosić o rachunek.posiłki,jadłospis,w restauracji,zakupy artykułówspożywczych,przepisy kulinarnePotrafi opowiedzieć o swoichprzyzwyczajeniach żywieniowych.interakcja pisemnie: Potrafi napisać prostyprzepis kulinarny.produkcja ustnie: Potrafi wyjaśnić, jakiepotrawy chętnie jada, a których nie jada lubnie może jeść.produkcja pisemnie: W liście doniemieckiego kolegi potrafi wymienić swojeulubione dania.recepcja ustnie: Potrafi zrozumieć wsupermarkecie informację dotyczącąpromocji artykułów spożywczych.recepcja pisemnie: Potrafi zrozumiećobjaśnienia dotyczące przyrządzenia potraw.mediacja ustnie: Potrafi w hoteluprzetłumaczyć proste słowa z tablicyinformacyjnej, np. śniadanie, kolacja.Potrafi wyjaśnić niemieckiemu koledze wprosty sposób typowe polskie dania z kartydań.zakupy i usługi rodzaje sklepów,towary (ubranie, artykułyszkolne),interakcja ustnie: Potrafi w sklepie, wktórym towary są wyłożone poprosić otowar.Potrafi kupić na poczcie znaczki.29

podróżowanie iturystykasprzedawanie ikupowanie,pieniądze,ceny,korzystanie z usługwycieczki,wakacje,orientacja w mieście i wterenie,środki transportu,Potrafi w sklepie z obsługą zrobić zakupy,pytając o towary i ceny.interakcja pisemnie: Potrafi napisać listęzakupów.produkcja ustnie: Potrafi podać w sklepiedane dotyczące ilości i wielkości.Potrafi powiedzieć koleżance/koledze, copowinien/powinna załatwić.produkcja pisemnie: Potrafi zrobić listęzakupów.recepcja ustnie: Potrafi w ogłoszeniu whipermarkecie zrozumieć informacjedotyczące artykułów w promocji.recepcja pisemnie: Potrafi w ulotce zhipermarketu zrozumieć informacjedotyczące artykułów w promocji.Potrafi w ogłoszeniach drobnych wyszukaćinformacje dotyczące używanychkomputerów (cena, wyposażenie, moc).Potrafi zrozumieć na tablicy informacyjnej wdomu towarowym poszczególne hasła(artykuły sportowe, odzież, artykułyspożywcze).Potrafi orientować się na poczcie za pomocąszyldów i napisów.mediacja ustnie: Potrafi przekazać koleżancew sklepie w Szwajcarii informacje na tematceny sukni.Potrafi przetłumaczyć szyld na sklepie, np.„zamknięte”.interakcja ustnie: Potrafi poprosić koleżankęo opisanie drogi, np. do basenu.Potrafi kupić bilet.interakcja pisemnie: Potrafi napisać kartkę zwakacji.produkcja ustnie: Potrafi opowiedziećchronologicznie krótką podróż.produkcja pisemnie: Potrafi w prostej formie30

na dworcu,na granicy,plany wakacyjne,informacja turystyczna,zwiedzaniezanotować plan i trasę podróży.Potrafi opisać swoją codzienną drogę doszkoły.recepcja ustnie: Potrafi zrozumieć wsamolocie informacje dotyczącebezpieczeństwa, przekazywane przezstewardessę.Potrafi zrozumieć krótką informację nalotnisku.recepcja pisemnie: Potrafi zrozumiećpozdrowienia z wakacji.Potrafi z rozkładu jazdy wyszukać informacjedotyczące czasu odjazdu i przyjazdu pociągu.Wyszukuje z oferty wakacyjnej informacjedotyczące terminu, czasu wycieczki i celuwycieczki.mediacja ustnie: Potrafi przetłumaczyćniemieckiemu turyście najważniejszeinformacje z zapowiedzi na dworcu, np.opóźnienie pociągu.Potrafi przetłumaczyć na dworcu kolejowympolskiemu turyście niektóre informacje zrozkładu jazdy.kultura dziedziny kultury,uczestnictwo w kulturze,interakcja ustnie: Potrafi opowiedzieć oulubionej muzyce i rodzaju muzyki, której nielubi.produkcja ustnie: Potrafi opowiedzieć oswojej ulubionej dziedzinie sztuki.produkcja pisemnie: Potrafi napisaćzaproszenie na imprezę muzyczną w swojejszkole.recepcja ustnie: Potrafi wyszukać nawkładce płyty kompaktowej dane dotyczącemuzyków.sportpopularne dyscyplinysportowe,zalety i wady różnychdyscyplin sportowych,interakcja ustnie: Potrafi powiedzieć,dlaczego nie chce jeździć na rowerze.interakcja pisemnie: Potrafi podać wankiecie informacje o uprawianychdyscyplinach sportowych.produkcja ustnie: Potrafi powiedzieć,31

sprzęt sportowy,imprezy sportowedlaczego określoną dyscyplinę sportową lubiszczególnie.produkcja pisemnie: Potrafi opisać w liściedo niemieckiego kolegi, jaka jest jegoulubiona dyscyplina sportowa.recepcja ustnie: Potrafi z radiowychinformacji sportowych wychwycićinteresujące go wyniki.recepcja pisemnie: Potrafi wyszukać z tekstuinformacje o akcesoriach, które są jemupotrzebne przy jego zainteresowaniach.Potrafi po zawodach sportowych, które gointeresują znaleźć w gazecie rezultatzawodów.mediacja ustnie: Potrafi przetłumaczyćniemieckiemu gościowi hotelowemuniektóre informacje z prospektu zawierająceofertę spędzania wolnego czasu, np.dyscyplina sportowa, miejsce i czas.zdrowie części ciała, interakcja ustnie: Potrafi powiedzieć, że boligo głowa.choroby i dolegliwości,w aptece,u lekarza,samopoczuciePotrafi odpowiedzieć na pytanie dotyczącesamopoczucia.interakcja pisemnie: Potrafi podać wankiecie informację o przebytych chorobach.produkcja ustnie: Potrafi w aptece poprosićo leki.produkcja pisemnie: Potrafi zanotowaćsobie sposób zażywania leku.recepcja ustnie: Potrafi zrozumieć polecenielekarza, jak często i jakiej dawce ma zażyćlekarstwa.recepcja pisemnie: Potrafi na ulotkach doleków zrozumieć proste polecenia(dawkowanie, czas zażywania leku).mediacja ustnie: Potrafi przetłumaczyćniektóre fragmenty niemieckojęzycznegolistu prywatnego, np. dotyczące pytań ozdrowie.technika korzystanie z produkcja ustnie: Potrafi zapytać o sposóbobsługi lub uruchomienia sprzętu32

podstawowych urządzeńtechnicznychelektronicznego.recepcja ustnie: Potrafi zrozumieć polecenienauczyciela dotyczące obsługi komputera.recepcja pisemnie: Potrafi zrozumiećilustrowaną instrukcję obsługi MP-3 lubiPoda.mediacja ustnie: Potrafi przetłumaczyćniektóre fragmenty niemieckojęzycznejinstrukcji obsługi sprzętu elektronicznego.świat przyrody pogoda, interakcja ustnie: Potrafi opowiedzieć, jakajest pogoda.zwierzęta,rośliny,krajobrazinterakcja pisemnie: Potrafi opisać ulubionąporę roku.Potrafi opisać widok z okna.produkcja ustnie: Potrafi w prosty sposóbopisać swoje ulubione zwierzę.produkcja pisemnie: Potrafi w prosty sposóbnapisać na kartce z wakacji, jak jest pogoda.recepcja ustnie: Potrafi z usłyszanejprognozy pogody wychwycić temperaturyzapowiadane na następny dzień.recepcja pisemnie: Potrafi przy pomocymapy pogody zrozumieć pogodę.mediacja ustnie: Potrafi przetłumaczyć zniemieckiej gazety proste zwroty dotyczącepogody, np. słońce, deszcz.Elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego języka oraz o kraju ojczystym,z uwzględnieniem kontekstu międzykulturowego oraz tematyki integracji europejskiej.33

4.2. Rodzaje tekstówRodzaje tekstów przeznaczone do opanowania biernego (słuchania):- instrukcje,- komunikaty,- rozmowy.Rodzaje tekstów przeznaczone do opanowania biernego (czytania):- jadłospis,- bilet,- krótki tekst literacki,- krótki artykuł prasowy,- formularz,- kalendarz,- reklama,- ogłoszenie,- krótka instrukcja,- polecenie komputerowe,- etykietki,- szyld,- komiks,- rozkład jazdy,- napisy informacyjne,- listy.Rodzaje tekstów przeznaczone do opanowania czynnego (pisania):- pocztówka z pozdrowieniami,- krótka notatka,- polecenie,- życzenia,- krótki list nieformalny,- ogłoszenie,- zaproszenie- e-mail,34

- wiadomość,- krótki opis.4.3. Role w sytuacjach komunikacyjnych, w jakich uczeń może się znaleźć:- turysta,- klient,- pacjent,- uczeń,- kolega,- przechodzień,- przyjaciel,- zawodnik.4.4. Zagadnienia gramatycznePoniżej prezentujemy listę zagadnień gramatycznych, z którymi uczeń spotka się wczasie trzech lat nauki, zarówno czynnie, jak i biernie. Zagadnienia podzieliłyśmy, zgodniez poziomem biegłości językowej, na A1 i A2.SkładniaPoziom A1Zdania pojedyncze: oznajmujące, pytające,rozkazującenp. Ich komme aus Deutschland. Kommstdu aus Deutschland?Komm hier!Klamra zdaniowa w zdaniach zczasownikiem modalnym, w czasie Perfekt iz czasownikami rozdzielnie złożonyminp. Ich möchte nach Österreich fahren.Er hat Gitarre gespielt.Ich räume mein Zimmer auf.Szyk wyrazów: prosty, przestawnynp. Ich gehe spazieren. Gehst du spazieren?Przeczenia: nein, nicht, kein i ich miejsce wzdaniunp. Nein, ich gehe nicht in die Schule. Dasist kein Hamburger.Poziom A2Zdanie rozkazujące z czasownikamirozdzielnie złożonyminp. Räume dein Zimmer auf!Szyk wyrazów: szyk zdania podrzędniezłożonego np. Er sagt, dass er Schülerist.35

CzasownikRzeczownikZdania złożone współrzędnie ze spójnikami:aber, denn, oder, und, sondern, deshalb,sonstnp. Er lernt und seine Schwester hörtRadio. Ich bin krank, deshalb bleibe ich zuHause.Formy czasowe:- Präsensnp. Ich wohne in Berlin.Formy czasowe:- Perfekt: gehen, fahren, nehmen, schlafen,essen, trinken, kommen, machennp. Anna ist ins Kino gegangen.Er hat Tee getrunken.Formy czasowe:- Präteritum czasowników modalnych orazhaben i seinnp. Ich war in Spanien.Er hatte Englisch.Czasowniki posiłkowe: sein, habennp.Ich bin zu spät gekommen.Ich habe dich gesehen.Czasowniki zwrotnenp. Das Kind wäscht sich.Czasowniki rozdzielnie i nierozdzielniezłożonenp. Er erzählt ein Märchen.Mark lädt Eva zur Party ein.Czasowniki modalne: mögen, müssen,wollen, können, nicht dürfennp. Ich mag Bananen.Wir müssen die Übung schreiben.Tryb rozkazującynp. Geh ins Bett!Rekcja najczęściej używanych czasownikównp. Ich interessiere mich für Sport.Rodzaj rzeczowniknp. der Tisch, die Tante, das HeftZdania podrzędnie złożone zespójnikami: dass, weil, ob.np. Er inst. Pizza, weil er sie mag.Zdania warunkowe rzeczywiste, zdaniewzględne, zdania pobocznebezspójnikowe, zdanie porównawcze z„als”np: Wenn ich Zeit habe, besuche ichdich.Habe ich Zeit, besuche ich dich.Er ist größer als ich.Formy imiesłowowe czasownika: PartizipIInp.gewohnt, besucht, gefahrenCzasowniki modalne: dürfen, sollennp. Darf ich ins Kino gehen? Ihr solltpünktlich sein.Deklinacja rzeczownika w celowniku porodzajniku określonym np. dem Kind36

PrzymiotnikOdmiana rzeczownikaUżycie rodzajnika określonego,nieokreślonego, użycie rzeczownika bezrodzajnika np. Das ist ein Junge. Der Jungeist groß.Ich höre Radio.Deklinacja rzeczownika w mianowniku ibierniku po rodzajniku określonymnp. der Schüler, den SchülerDeklinacja rzeczownika w mianowniku,celowniku i bierniku po rodzajnikunieokreślonymnp. ein, Kind, einem Kind, ein KindRzeczowniki złożonenp. das WohnzimmerLiczba pojedyncza rzeczownikanp. der KuliLiczba mnoga rzeczownikanp. die TürenRzeczowniki określające zawód iwykonawcęnp. der InformatikerOdmiana imion własnych: -s, i z przyimkiem„von”np. Eva Buch, das Buch von EvaPrzymiotnik jak orzeczniknp. Sie ist klein.Deklinacja rzeczownika w celowniku porodzajniku nieokreślonym np. einem KindRzeczowniki zdrobniałe np. dasMädchen, das BlümleinRzeczowniki z przyrostkaminp. die Pünktlichkeit, die ÜbungRzeczowniki tworzone od nazw miast,krajów i części światanp. der Berliner, der Engländer, derAfrikanerRzeczowniki tworzone odbezokolicznikównp. das LesenRzeczowniki tworzone odprzymiotników, imiesłowów iliczebnikównp. das Schöne, der Lesende, der ErsteRzeczownik po określeniu miary i waginp. 2 Kilo Mehl, zwei Stunden UnterrichtPrzymiotnik w mianowniku i w biernikujako przydawka:- z rodzajnikiem określonym,- z rodzajnikiem nieokreślonym,zaimkiem dzierżawczym i przeczeniemkein- bez rodzajnika:np. Das ist ein interessantes Buch. Dasinteressante Buch ist teuer.Mein interessantes Buch liegt auf demTisch. Das ist kein interessantes Buch.Regularne i nieregularne stopniowanieprzymiotnikanp. schön – schöner – am schönsten/der, die das schönstegut – besser – am besten/ der, die dasbeste37

ZaimekLiczebnikPrzysłówekPrzyimekOdmiana zaimków osobowych wmianowniku i biernikunp. Er ist gut. Ich finde ihn gut.Odmiana zaimków dzierżawczych wmianowniku i biernikunp. Das ist mein Kuli. Brauchst du meinenKuli?Zaimek nieosobowy „es”np. Es regnet.Zaimki pytające: Wer?, was?, wo?, woher?,wie?, …np. Woher kommst du? Wo wohnst du?Odmiana zaimków zwrotnychnp. Ich freue mich. Er freut sich.Zaimek nieokreślony „man”np. In der Schule lernt man.Liczebniki głównenp. zwei, hundert,Liczebniki porządkowenp. der erste MaiPrzysłówki określające czas i miejsce,np. gestern, heute, dort, hier,Przyimki czasowe: um, von – bis, vor, nachoraz zwroty: am Dienstag, …, am Vormittag,…np. Am Dienstag habe ich Mathe.Von 9 bis 13 bin ich in der Schule.Przymiotniki w porównaniachEr ist so fleißig wie ich.Anna lernt besser als ich.Olaf lernt am besten.Rekcja przymiotnikanp. zufrieden sein mitPrzymiotniki z przedrostkiem „un-”np. unglücklichOdmiana zaimków osobowych wcelownikunp. Ihm helfe ich gern.Odmiana zaimków dzierżawczych wcelownikunp. Er schreibt mit seinem Kuli gern.Zaimki pytające: welcher?, welche?,welches?, warum?, was für ein?, …np. Warum lernst du nicht?Zaimki nieokreślone: alles, viele, etwas,jeder, jede, jedes np.Jeder muss lernen.Zaimki wskazujące: dieser, diese, diesesnp., Dieser Mantel gefällt mir.Zaimek względnynp. Das ist der Mann, der in der Schulearbeitet.Użycie liczebników przy oznaczeniumiary i waginp. zwei Kilo, hundert MeterRegularne i nieregularne stopniowanieprzysłówkównp. gut – besser – am bestenspät – später – am spätestenPrzyimki z celownikiem:aus, bei, mit, nach, seit, von, zu,gegenübernp. Nach der Pause, der SchulegegenüberPrzyimki z biernikiem:durch, gegen, für, ohne, um, entlang, bisnp. durch den Park, ohne Zucker38

Przyimki z celownikiem i biernikiem:an, auf, hinter, neben, unter, über, vor,zwischen, innp. neben der Lampe5. Realizacja materiału nauczania5.1. Dostosowanie programu do grupyMateriał, który proponujemy Państwu jest dostosowany do nauczania językaniemieckiego w wymiarze dwóch godzin tygodniowo od podstaw. Jednak nauczyciel sammusi zdecydować, z jaką intensywnością będzie go realizował, ponieważ jest touzależnione od możliwości intelektualnych uczniów, liczebności grupy oraz własnejinwencji i kreatywności.W każdej grupie uczących się rozróżnić można cztery podstawowe typy osobowościuczniów, którzy w różny sposób przyswajają wiedzę. Nauczyciel powinien to sobieuświadomić i odpowiednio przygotować zajęcia lekcyjne, aby umożliwić uczniomoptymalny sposób nauki.Istnieje wiele kryteriów podziału uczących się, my proponujemy podział uczniów nanastępujące cztery grupy: typ myśliciela, typ odkrywcy, typ podejmującego decyzje oraztyp aktywisty. Każdy z nich charakteryzuje się innymi cechami i w różny sposób zdobywawiedzę, stąd też wynikają dla nauczyciela konsekwencje dydaktyczne:MyślicielPodejmującydecyzjeCechy Sposób uczenia się Wskazówki dlanauczyciela- skłania się ku - z lekcji, z materiału, Lekcje powinny byćperfekcjonizmowi, który stanowi część klarownie, przejrzyście- poszukujejakiegoś systemu, zbudowane. Dominowaćpowszechnie - z jednostki lekcyjnej, w powinna pracaobowiązujących reguł, której są jasnosamodzielna lub w- poszukujezbudowane cele, plenum.obiektywizmu, logiki i - jeśli można stworzyć Należy stosować jasnedokładności, związki miedzy reguły na zajęciach.- potrafi bez emocji pomysłami, sytuacją i Na początku lekcji należyszeregować zjawiska, wydarzeniami,podać cele nauczania.- ukrywa uczucia, - kiedy można postawić Zagadnienia- tylko wtedy potrafi pytanie „dlaczego?”, gramatyczne podawać wbyć spontaniczny, gdy dotyczące logiki i formie przejrzystychpozwala na to logika filozofii przerobionego reguł.materiałuMożna stosowaćdłuższe, problemowe- chce zrealizować wpraktyce pomysły iteorie,- rozwiązuje wszelkie- gdy teoria może byćwdrożona w praktykę iprzetestowana,- jeśli istnieje związekzadania.Należy stosować jasne,przejrzyste zasady.Lekcje muszą byćsprawnie prowadzone,39

AktywistaOdkrywcaproblemybezpośrednio irzeczowo,- podąża prosto docelu,- szybko podejmujedecyzje,- nie poszukujekontaktówspołecznych- otwarty na wszystko,szczególnie na nowedoświadczenia,- elastyczny,- pokonuje przeszkodyi przeciwności,- lubi wyzwania iryzyko,- szybciej działa niżmyśli- wyraźnie postrzegaotoczenie,- posiada wielką siłęwyobraźni i fantazję,- zbieraniezmordowaniefakty,- odkrywa wszędzienowe rzeczy,- tworzy nowe idee,- rozpoznaje problemymiędzy materiałemnauczanym aproblemem we własnymżyciu (dotyczącymwłasnej praktyki),- jeśli zastosowane sątechniki, które owocująpraktycznym wynikiem,- poprzez uczeniemodelowe- poprzez wyzwanie iciekawe zadania, którewymuszają rywalizację- kiedy program jestróżnorodny, a formypracy wymagają oduczniów aktywności,- w grupie, w której jestmiejsce na humor iśmiech,- kiedy mogą stać wcentrum uwagi,prezentując wynikigrupy lub przyjmującfunkcje przywódcze- własne doświadczenie idoświadczenia innych,- wizualizacje,- porównywanie opinii istanowisk innych osób,- jeśli mająwystarczająco dużomiejsca i czasu, byprzetworzyć zebranewrażenia i spostrzeżeniabez długich zadań.Należy podawać reguły,poparte praktycznymizadaniami.Często stosowaćindywidualne projektyedukacyjne.Dominować powinnapraca samodzielna.Na lekcjach dominowaćpowinny krótkie,różnorodne zadania.Dominować powinnapraca w grupach lubparach.Wskazane częstestosowanie konkursów izabaw.Praca w grupach musizostać zaprezentowanaw plenum i nagrodzona.Należy stosować zadaniaproblemowe, ale niezbytdługie.Wskazana jest praca wgrupach lub w plenum.Należy często stosowaćpracę z obrazkiem.Często należy stosowaćzadania pozwalające nakreatywność ucznia(wiersze, opowiadania,collage, itp.)Oczywiście w jednej klasie mogą się znaleźć osoby z każdej z grup. Ale nauczyciel powiniensprawdzić, który typ uczącego się dominuje w klasie i do niego dostosować zajęcia.W jaki sposób dowiedzieć się, z jakim typem uczącego się mamy do czynienia? Proponujemyprzeprowadzenie poniższego testu:• Porównaj w każdej linijce cztery stojące obok siebie wyrazy.• Przy każdej linijce odpowiedz sobie na pytanie, które z czterech wyrazów najbardziejodpowiada Twojemu stylowi uczenia się.• Słowu, które najbardziej do Ciebie pasuje przyznaj 4 punkty, następnemu 3 punkty,40

następnemu 2, najmniej pasującemu przyznaj 1 punkt.• Ważne, żebyś przyznał punkty w każdej z 9 linijek.• Uwaga: nie ma „dobrych” ani „złych” odpowiedzi. Celem tego testu jest ustalenieTwojego osobistego stylu uczenia się.• W ostatniej linijce zsumuj punkty z każdej kolumnyzainteresowany tymczasowy praktyczny rozróżniaćanalizować ważny niezależny wrażliwymyśleć przyglądać się działać odczuwaćosądzać ryzykować świadomy akceptowaćlogika produkcja pytanie intuicjakonkretny postrzeganie aktywny abstrakcjaprzyszłość refleksja pożyteczny teraźniejszośćtworzenie pojęć obserwacja sprawdzać doświadczenieuzasadniać ostrożny odpowiedzialny intensywnyJeśli uczeń uzyska najwięcej punktów w 1 kolumnie oznacza to, iż jest „myślicielem”,w 2 kolumnie – „podejmującym decyzje”, w 3 kolumnie – „aktywistą”, w ostatniej –„odkrywcą”.5.1. Formy socjalnePrzygotowując zajęcia lekcyjne nauczyciel powinien dobrze zastanowić się, która zform socjalnych nadaje się najlepiej do przeprowadzenia lekcji i jakie formy socjalne będądla uczniów najbardziej atrakcyjne i przyniosą efekty w postaci dobrych ocen i pochwał.Pracę zbiorową, tzn. plenum najczęściej stosujemy przy wprowadzaniunowego materiału, przy wyjaśnianiu lub tłumaczeniu niezrozumiałych lubnowych rzeczy i wątpliwości. W plenum powinniśmy oceniać i omawiać zuczniami, to, co wykonywali w grupach, jak również podsumowaćwykonane przez uczniów prezentacje i collage. Wszystkie zabawy teżpowinny odbywać się przy udziale wszystkich uczniów. Podczas zabawydobrym pomysłem jest przemeblowanie klasy (np. ustawienie krzeseł wkole), tak, by każdy każdego widział.Praca w grupach,Praca w parach, formy te najczęściej stosujemy przy opracowaniu i prezentowaniudialogów, krótkich rozmówek, przy sprawdzaniu lub utrwalaniusłownictwa, kiedy chcemy porównać wyniki samodzielnej pracy ucznióworaz przy wprowadzaniu projektów, gier i zabaw.Uczenie się w parach lub grupach jest bardzo cennym uzupełnieniempracy indywidualnej ucznia i bardzo korzystnie wpływa na motywację.W parach uczniowie mają możliwość skontrolowania i porównaniawykonanych przez siebie zadań, napisanych krótkich prac lub dyktanda.41

Motywuje ich to do omówienia rozwiązań i problemów, które powstaływ trakcje rozwiązywania zadań.Natomiast przy pracy w grupie, należy zwrócić uwagę na liczebnośćgrupy (od 3 do 5 osób). Cenną wskazówką byłoby to, by wszyscy w grupiereprezentowali podobny poziom wiedzy. Nauczyciel powinien wcześniejkażdą grupę wprowadzić w temat, zapoznać za słownictwem i takkierować pracą, by wszyscy uczniowie mieli jasno sprecyzowane cele. Wkażdej grupie należy wyznaczyć tego, kto będzie grupę reprezentował,należy sobie odnotować tych uczniów, by te same osoby niereprezentowały grupy ponownie.Praca indywidualna – jest najczęściej stosowana przy wyszukiwaniu informacji,uczeniu się nowych słówek i zwrotów oraz robieniu notatek w trakcielekcji. Ta forma nadaje się najlepiej przy opracowaniu wcześniejpoznanego materiału, uczeniu się piosenek, wierszy, rymowanek,zapamiętywaniu dat i faktów.Chciałybyśmy zachęcić wszystkich korzystających z tego programu do częstegostosowania pracy w parach i grupach. Uczniowie lepiej się czują, gdy pracują w małymzespole, są bardziej pewni siebie, chętniej zabierają głos i przełamują bariery językowe.Tego rodzaju zajęcia wpływają bardzo korzystnie na rozwój kompetencji społecznej iprzyzwyczajają uczniów do odpowiedzialności, jaką ponoszą za wykonaną pracę.5.2. Techniki ćwiczenia umiejętności (4 sprawności)Nie trzeba nikogo już przekonywać, że ucząc języka obcego należy kształcić wszystkiecztery sprawności językowe: rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie ze zrozumieniemoraz pisanie. Każdą ze sprawności ćwiczymy innymi technikami:Rozumienie ze słuchu:Każde ćwiczenie rozumienia ze słuchu musi być bardzo dokładnie zaplanowane, aszczególny nacisk powinien być położony na polecenia, które mają być bardzo dokładne iprecyzyjne. Rozumienie ze słuchu jest jedną z najważniejszych sprawności, która jestniezbędna do komunikacji językowej. Sprawność ta powinna być systematycznierozwijana, stopień trudności słuchanych tekstów powinien być stopniowo podwyższany.W miarę możliwości starajmy się korzystać z różnorodnych materiałów.Ważnym elementem jest przygotowanie ucznia do słuchania, poprzez wprowadzenie gow temat. Może to odbywać się poprzez prezentację obrazka, zdjęcia lub hasła. Uczniowiezaczynają interesować się, tym, czego będą słuchać, stawiają własne hipotezy iprzypuszczenia. Jest to bardzo ciekawy moment lekcji, gdyż uczniowie zaciekawieniczekają z niecierpliwością na słuchanie, by porównać, czy ich domysły były słuszne.Podczas słuchania uczniowie wykonują i rozwiązują zadania do tekstu. Podczas ćwiczeniarozumienia ze słuchu stosujemy dwie techniki:Rozumienie ogólne polegające na układaniu historyjek obrazkowych, rozpoznawaniusytuacji i osób oraz łączeniu wypowiedzi z tekstem lub obrazkiem.42

Rozumienie szczegółowe polega na zrozumieniu konkretnych informacji. Stosować tumożemy następujące techniki:- udzielanie odpowiedzi na pytania,- rysowanie,- przyporządkowanie usłyszanych informacji,- zaznaczanie, co jest prawdą, a co fałszem.Niektóre teksty na rozumienie ze słuchu mogą być wykorzystane do ćwiczenia irozwijania innych sprawności językowych, takich jak pisanie, czy mówienie. Mogą też staćsię bodźcem do poszerzania i utrwalania słownictwa i struktur gramatycznych.MówienieAby poprawnie posługiwać się językiem obcym uczeń musi nabyć wiele umiejętności. Niewystarczy tylko sama znajomość słownictwa, uczeń musi również dysponować wiedzą zzakresu gramatyki, poznać wymowę i intonację. Na mówienie składają się dwie fazy. Fazapierwsza, to faza ćwiczeń, która powinna dać uczniowi możliwość opanowania materiałujęzykowego poprzez ćwiczenia leksykalne i gramatyczne. Faza druga, to fazakomunikacyjna, w której uczeń powinien mówić i rozmawiać. Rola nauczyciela polega nazachęcaniu uczniów do mówienia, w myśl powiedzenia: „ Jestem aktywny – jestemgotowy dawać, jestem otwarty – jestem gotowy brać, jestem tolerancyjny – nie robięwszystkich błędów sam, pozwalam też innym robić błędy”.Sprawność mówienia możemy rozwijać poprzez:- formułowanie krótkiej wypowiedzi,- stawianie hipotez i przypuszczeń,- konstruowanie pytań, udzielanie odpowiedzi,- prezentowanie krótkich rozmówek,- recytacje wierszy i rymowanek,- śpiewanie piosenek,- odgrywanie ról.Czytanie ze zrozumieniem:Rozpoczynając naukę, uczeń już od pierwszych lekcji musi zaznajamiać się z tekstempisanym. Są to różnorodne teksty, poczynając od podpisów pod obrazkami, haseł,szyldów, formularzy, ogłoszeń, widokówek, wpisów w komiksach, krótkich rozmówek czydialogów. Już od pierwszych lekcji nauczyciel powinien uczyć czytania ze zrozumieniem izapoznać uczniów ze strategiami ułatwiającymi rozumienie tekstu czytanego.Czytając tekst uczeń może posłużyć się następującymi technikami:- rozpoznać temat, patrząc na obrazek,- z kontekstu zrozumieć znaczenie słów,- znaleźć w tekście internacjonalizmy i wyrazy kluczowe,- rozpoznać nazwy własne lub słowa „hasła”.Tak, jak w rozumieniu tekstu słuchanego, tak i w tekście czytanym mamy fazę wstępną.Zaliczamy do niej analizę tytułu, stawianie przypuszczeń i proste opisy ilustracji do tekstu.Natomiast już podczas samego czytania do zadań uczniów należy rozumienie ogólne,rozumienie selektywne oraz rozumienie szczegółowe.Rozumienie ogólne polega na dopasowaniu tytułu do obrazka lub tekstu oraz logicznymułożeniu fragmentów tekstu.43

Rozumienie selektywne polega na wyszukaniu w tekście konkretnych informacji, takichjak terminy, daty, ilości, nazwy geograficzne, itp. Uczeń nie musi przy tym rozumiećszczegółowo całego tekstu.Rozumienie szczegółowe polega na wyszukaniu w tekście informacji szczegółowych irozwiązywaniu zadań techniką przyporządkowania i określenia informacji prawdziwej ifałszywej. Uczeń musi zrozumieć tekst z detalami.Tekst czytany może być też dla ucznia inspiracją do rozwijania innych sprawności iumożliwić nauczycielowi realizację różnego rodzaju pomysłów do dalszej pracy, takichjak:- wcielanie się w rolę bohaterów tekstu,- uzupełnianie luk w tekście,- udzielanie odpowiedzi na pytania,- napisanie streszczenia,Pisanie:Nauczyciel realizujący 2-godzinny program nauczania powinien przeznaczać na pisaniestosunkowo niewiele czasu. Aby tę sprawność rozwinąć, powinien wyćwiczyć z uczniaminastępujące formy pisemne:- ogłoszenie,- krótka pocztówka,- komunikat,- hasła reklamowe,- formularz,- zaproszenie,- list prywatny.Pisanie jest wspierającym elementem zapamiętywania, dlatego nauczyciel powinienzachęcać uczniów do notowania nowych słów i zwrotów językowych.5.3. GramatykaUczniowie, uczący się języka niemieckiego powinni poznawać struktury gramatycznew trakcie lekcji. Należy jednak pamiętać, że nie jest to celem nadrzędnym. Wprowadzającnowe zagadnienia gramatyczne, powinniśmy dążyć do takiej sytuacji, w której uczeń samznajduje regułę gramatyczną i dzieli się swoją wiedzą z innymi. W ten sposób poznanereguły na dłużej zachowają się w pamięci naszych uczniów. Nauczyciel może teżkorzystać z gotowych plansz i tablic gramatycznych, które powinny wisieć w klasie, wwidocznym miejscu i służyć w razie konieczności pomocą. Wprowadzając nowe pojęciagramatyczne, musimy pamiętać, że ta część lekcji nie powinna zajmować zbyt wieleczasu, gdyż uczniowie szybko się nudzą na lekcji. Najlepiej przećwiczyćnowowprowadzoną strukturę gramatyczną na następnej lekcji w formiepięciominutowego sprawdzianu, po którym uczniowie sami korygują swoje błędy lubzamieniają się karteczkami z koleżanką/kolegą. Zabiera to nauczycielowi więcej czasu, alemoże on też skorzystać z gotowych ćwiczeń, które ma w podręczniku i które nie zostałyprzerobione na lekcji.Opanowanie struktur gramatycznych można sprawdzić poprzez:- uzupełnienie końcówki (np. czasownika),- układanie zdań z rozsypanki,44

- przekształcanie zdań,- uzupełnianie tabelki,- wybieranie poprawnej odpowiedzi.5.4. SłownictwoUczeń jest komunikatywny, gdy zna i ciągle wzbogaca swój zasób słownictwa. Starajmy sięuczyć naszych uczniów zapamiętywania nowych słówek i zwrotów na lekcji. Na zajęciachlekcyjnych powinni też poznawać różnorodne techniki zapamiętywania, należą do nich:- pogrupowanie wyrazów według rodzajnika,- porównywanie wyrazów polskich i niemieckich,- przyporządkowanie wyrazów do przedmiotów,- rozpisywanie karteczek ze słówkami do konkretnych haseł,- rozwiązywanie rebusów i krzyżówek,- uczenie się rymowanek,- rysowanie usłyszanych słów.Ponadto można zapoznać ucznia i zachęcać do stosowania jednej z wielu strategiiuczenia się. Strategie uczenia się słówek podajemy w dalszej części tego rozdziału.5.5. WymowaWłaściwa wymowa jest nieodzownym elementem nauczania języka niemieckiego. Odpierwszych lekcji powinniśmy zwracać uczniom uwagę na specyfikę fonetyki językaniemieckiego, wskazywać podobieństwa do rodzimej wymowy, lecz przede wszystkimćwiczyć z nimi wymowę wyrazów zawierających obce naszemu językowi elementy.Nauczyciel powinien w czasie pierwszych zajęć stale kontrolować wymowę swoichuczniów i służyć im jako wzór poprawnej wymowy niemieckiej. Często też powinienpozwalać swoim uczniom zetknąć się z wymową rodzimych użytkowników językaniemieckiego, poprzez prezentowanie nagrań z wymową niemiecką. Nauczyciel powinienteż zwrócić uwagę na regionalne różnice w wymowie w różnych rejonach Niemiec oraz wSzwajcarii i Austrii.Wymowę można również ćwiczyć poprzez naukę piosenek, deklamowanie wierszy,odgrywanie scenek i określonych przez nauczyciela ról (np. babcia, policjant itp.).5.6. OrtografiaJuż od pierwszych lekcji powinniśmy baczną uwagę zwracać na pisanie. Poprawnepisanie jest ściśle związane z nauczaniem ortografii. Dlatego powinniśmy jak najczęściejw trakcie pisania na tablicy, informować i przypominać naszym uczniom podstawowezasady ortografii (na przykład rzeczowniki piszemy dużą literą, szt to st, cz to tsch, długie ito ie itd.). Uczniowie mogą takie informacje zapisywać na marginesie. Będzie to bardzopomocne i pozwala uczniowi na sprawdzenie tego, co robił na lekcji.Ponieważ nasi uczniowie rozpoczynają naukę języka, więc uczymy ich nowych zasadortografii. Bardzo ważnym elementem w nauczaniu ortografii i interpunkcji jest korektawszystkich prac pisemnych, które uczniowie wykonują sami, jako zadanie domowe, jakrównież sprawdzianów i prac klasowych.45

Nauczyciel powinien po każdej pracy pisemnej dokonać analizy błędów, którewystąpiły w pracach uczniów. Jeżeli czas na to pozwoli, to powinno się na lekcji ćwiczyćpoprawne pisanie, poprzez używanie wyrazów, w których uczniowie popełnili najwięcejbłędów. Zdania takie, zwroty lub krótkie teksty mogą być wywieszone w klasie, byuczniowie mogli sobie w trakcie lekcji przypomnieć, jak dany wyraz się pisze.Ortografii i interpunkcji możemy uczyć poprzez zabawę. Może to odbywać się wplenum, gdzie nauczyciel pokazuje przedmioty, a uczniowie zapisują ich nazwy. Po kilkuusłyszanych wyrazach sprawdzają swoją pisownię, porównują z zapisami innych uczniów,nie poprawiają jednak swoich/cudzych błędów.Nauczyciel odsłania na tablicy poprawnie napisane wyrazy i dopiero teraz uczniowiedokonują korekty. Uczniowie, którzy bezbłędnie napisali swoje wyrazy, powinni byćocenieni. Zabawa ta nie powinna trwać dłużej niż kilka minut.Inną zabawą może być uzupełnienie krzyżówek, identyfikacja wyrazów w ciągu liter,uzupełnianie luk w wyrazach lub pisanie krótkiego dyktanda.Dobrą zabawą, w którą nasi uczniowie lubią się bawić, jest rysowanie usłyszanychwyrazów, a następnie ich podpisywanie. W końcowej fazie tego zadania uczniowie sami iprzy pomocy nauczyciela poprawiają swoje błędy. Jest to bardzo przyjemna iniestresująca forma poprawiania swoich błędów. Uczniowie są bardziej pewni, nie bojąsię i chętnie uczestniczą w takiej zabawie.5.7. Strategie uczenia sięZaprezentowane przez nas strategie uczenia się przyczynią się z pewnością douzyskania optymalnych efektów uczenia się języka obcego. W większości podręcznikówwprowadzane są sukcesywnie przez cały cykl kształcenia.Nauczyciel może je również wprowadzać indywidualnie w innych, dla niegonajodpowiedniejszych etapach nauczania. Ważne jest jednak, by zapoznać z tymistrategiami uczniów, gdyż to znacznie ułatwi im przyswajanie języka obcego.Przed naukąSkompletuj wszystkie niezbędne przybory do nauki: słownik, folie, pisaki, …Zaplanuj, co chcesz osiągnąć (zrealizować) w następnym tygodniu, zapisz wyraźnie na kartcei powieś nad swoim biurkiem.Przygotuj swoje miejsce pracy tak, byś chętnie przy nim pracował: porządek, oświetlenie, …Załóż skoroszyt podzielony na rozdziały, w którym będziesz gromadzić słownictwo, przykładyz gramatyki, zwroty i wyrażenia…W spisie treści podręcznika zaznacz rozdziały, które szczególnie przydadzą ci się w życiucodziennym.Opracuj swój tygodniowy plan nauki języka niemieckiego, w którym dokładnie zaplanujesz46

czas przeznaczony na naukę, czytanie tekstów niemieckich i ćwiczenia gramatyczne.Zastanów się, jakie bliższe i dalsze cele sobie zakładasz, jeśli chodzi o naukę językaniemieckiego:, co chcesz umieć po pierwszym semestrze, jaki materiał chcesz opanować donastępnego testu. Zapisz je.Zanotuj swoje pozytywne i negatywne doświadczenia związane z dotychczasową naukąjęzyka obcego. Porównaj z obecną sytuacją i wybierz dla siebie optymalne formy nauki.Zanotuj wszystkie czynności (szkoła, obowiązki, czas wolny), jakie masz zaplanowane wmiesiącu i zabezpiecz w planie czas przeznaczony na naukę języka niemieckiego.Staraj się po każdym rozdziale, który cię szczególnie zainteresował, poszerzać słownictwo wtym zakresie, czytając notatki, krótkie artykuły z gazety dotyczące sportu, środowiska,samochodów, komputera, itp.Przed napisaniem listu przypomnij sobie, jak zaczynały się i kończyły listy, które otrzymałeś.Wyłącz w domu telewizor i radio.Zaplanuj sobie miłe zajęcie po skończeniu nauki.Zamknij oczy i przez trzy minuty skoncentruj się wyłącznie na swoim oddechu.Przeprowadź kilka prostych ćwiczeń gimnastycznych.w trakcie naukiZanotuj na karteczkach argumenty pro i kontra na konkretne tematy do dyskusji.Jeśli jesteś zmęczony, wstań i zażyj ruchu.Jeśli boli cię głowa, pij dużo płynów i odpocznij przez godzinę.Jeśli odczuwasz brak koncentracji, nie sięgaj po nowy materiał.Tworząc asocjogram korzystaj ze słownika.Podczas słuchania i czytania na lekcji skoncentruj się na pytaniach rozpoczynających się odzaimków pytających. (W-Fragen).Ćwicząc mówienie, wypowiadaj słowa, zdania teksty w różny sposób, jakbyś mówił do kolegi,nauczyciela, dyrektora, dziadka, itp.Wypróbuj strategie uczenia się, jakie oferuje twój podręcznik, jeśli uważasz je za sensowne.Zamień swój pokój w „słownik obrazkowy”, wieszając na meblach, na ścianach i innych47

przedmiotach ich nazwy w języku niemieckim.Noś przy sobie kieszonkowy notesik, w którym będziesz miał najważniejsze słownictwo istruktury. Czytaj i powtarzaj je w każdej wolnej chwili, np. w poczekalni u lekarza, wautobusie.Zrób listę niezrozumiałych słówek z wcześniej przeczytanego tekstu i poproś na następnejlekcji nauczyciela o wyjaśnienie.Pogrupuj słownictwo według haseł, np. warzywa i owoce według kolorów.Załóż kartotekę słówek i korzystaj z nich regularnie.Popatrz przez 30 sekund na zdanie w podręczniku, następnie zamknij książkę i spróbuj jenapisać z pamięci.Naucz się na pamięć przysłowia lub wiersza i postaraj się go przez tydzień powtarzać.Zrób plakat ze słówkami i zwrotami i powieś go nad biurkiem i postaraj się go często czytać.Zrób sobie listę najczęściej używanych czasowników.Wizualizuj (poprzez rysunek, collage) reguły gramatyczne.Notuj sobie najczęściej używane czasowniki z pasującymi do nich rzeczownikami.Wymieniaj lub konsultuj poprzez e-mail zadania domowe ze swoim kolegą/koleżanką.Poszerzaj informacje zdobyte na lekcji, szukając dalszych w Internecie.Trenuj w parach najpopularniejsze wyrażenia stosowane podczas rozmowy telefonicznej.Układaj w parze lub w grupie dialogi i zaprezentuj je.Stwórz kartotekę trudnych zasad gramatycznych, którą będziesz miał zawsze pod ręką(tabele, odmiany, itp.).Sformułuj w grupie pytania do różnych sytuacji lub tekstów (wer, was, wo, wie, …).Trenuj mini dialogi do konkretnych sytuacji.Naucz się codziennie 7 nowych słówek.Po dłuższym uczeniu się idź na spacer.Pogrupuj nowe słowa według znaczeń: co widzę, co słyszę, co czuję.Przedstaw za pomocą obrazka zastosowanie przyimków (za domem, w domu, do domu, …)Zanotuj zwroty i wyrażenia dotyczące zgody i odmowy.48

Zanotuj zwroty dotyczące konkretnych sytuacji (np. w sklepie).Odgrywaj scenki, zdania, przyjmując różne role (smutny człowiek, wesoły, spiker, ksiądz nakazaniu, nauczycielka, itp.)Rozwiązuj ołówkiem trudne dla ciebie ćwiczenia.Używaj trudnych dla ciebie słów w zdaniach i notuj je na karteczkach.Postaraj się zapamiętać z danego rozdziału 10 nowych słówek, zamknij książkę i spróbuj jezapisać z pamięci.Podając partnerowi przedmiot, nazwij go.Dyktuj koledze wyrazy, które on musi narysować i wspólnie dokonajcie kontroli.Sprawdź nieznane słówka w słowniku internetowym on-line.Uporządkuj zwroty i wyrażenia według własnych upodobań (np. czynności w domu,zainteresowania).Przedstaw jako pantomimę słówka i nowe wyrażenia (czasowniki, przymiotniki, …)Rysuj nowe słówka (np. dom, krzesło).Zanotuj słownictwo na zasadzie przeciwieństw na dwóch stronach karteczki.Przyporządkuj hasłom nadrzędnym wyrazy (np. jedzenie, środki komunikacji)po naucePo każdym rozdziale oceń, co już potrafisz.Poproś kolegę/koleżankę o przepytanie cię z przerobionego materiału.Daj nauczycielowi do sprawdzenia samodzielnie wykonane prace.Wyjaśnij koleżance/koledze nowe zagadnienie, które poznałeś na lekcji.Poproś nauczyciela o pomoc i wytłumaczenie niezrozumiałych dla ciebie kwestii.Stwórz sobie listę rzeczy, których chętnie się uczysz, łatwo się uczysz i które sprawiają citrudność.Oceń własne umiejętności poprzez portfolio językowe.49

6. Metody oceniania ucznia6.1. BłędyBłędy – to hasło, którego uczniowie boją się najbardziej. Jednak, kiedy uświadomimynaszym uczniom, że każdy je popełnia i nie jest to powodem do tragedii, a jedyniewskazuje uczniom, czego powinni się nauczyć, wówczas robienie błędów nie będzieczynnikiem wywołującym lęk czy stres. Uczeń musi wiedzieć, że na błędach uczy się iwłaśnie błędy, które popełnił, wskazują na jego niewiedzę i braki w materiale. Błędy będąmu sygnalizowały, czego musi się jeszcze nauczyć.6.2. SamoocenaBardzo ważna jest również samoocena pracy uczniów. Pozwala ona uczniomsprawdzić swój stan wiedzy i ocenić swoje umiejętności. Samoocenę lekcji możnaprzeprowadzić w różny sposób. Możemy po każdej lekcji przypomnieć uczniom, czegomieli się nauczyć na danej lekcji i pozwolić im samym ocenić swoje osiągnięcia. Temusłużyć będą odpowiedzi do postawionych na początku lekcji celów, np.:Umiem się przedstawić.Tak Nie wiem NiePo zakończonym rozdziale dobrze jest przygotować uczniom test, w którymsformułujemy zadania, zawierające wszystkie umiejętności, które będziemy sprawdzać napracy klasowej. Test taki musi posiadać klucz odpowiedzi, z którym uczniowie będą mogliporównać własne odpowiedzi i sami ocenić swoje przygotowanie do testu kontrolnego.Wiele podręczników oferuje taki test po każdym rozdziale. Poniżej prezentujemy przykładtakiego testu: „Sprawdź się sam”.TESTE DICH SELBST 1Rozwiąż samodzielnie test, sprawdź swoje odpowiedzi w kluczu i zanotuj informacje oswojej wiedzy i umiejętnościach w tabeli samooceny.1. Rozumienie ze słuchu 8 pktPrzeczytaj zadanie, następnie posłuchaj nagrania i zaznacz, które informacje są zgodnez tekstem (richtig), które nie (falsch).8 x 1 pkt1. Fabian Harloff ist Musiker.2. Fabian ist groß und blond.3. Er spielt in Filmen.4. Er wohnt in Berlin.richtigfalsch50

5. Er spielt Klavier und Gitarre.6. Er hört gern Pop-Musik.7. Er mag Kino und Fußball.8. Er treibt nicht gern Sport.2. Czytanie ze zrozumieniem 8 pktPrzeczytaj ogłoszenia, a następnie podkreśl w asocjogramach te informacje, które są znimi zgodne. (8 x 1 pkt)Hi! Ich heiße Uschi und bin 15. Ich schreibegern Briefe und ich antworte 100%, leidernur auf Deutsch. Meine Hobbys sind:snowboarden, chatten, ins Kino gehen,Musik hören. Bis bald.E-Mail-Adresse: UlliManson@gmx.atHallo, Leute! Hier Anika, 14. Ich bin Schülerinaus Deutschland und suche Freunde in derganzen Welt. Ich lerne Englisch undItalienisch. Ich spiele Gitarre und singe. Ichfahre gern Rad und fotografiere die Natur.Bitte, bitte, meldet euch!anika_kiermaier@yahoo.deaparat fotmuzykaroweraparat fotmuzykaKinoczatKinoUschirozm. telefEnglischsnowboardkomputerEnglischAnikaautorowerRys.gitary3. Gramatyka 12 pkt1. Uzupełnij końcówki czasowników. 6 x 0,5 pkta) Wir geh……. gern in Konzerte. Geh….. ihr auch gern in Konzerte?b) Was mach....... du gern? Ich treib........ gern Sport.c) Spiel......... Sie gut Schach? Nein, nicht so gut.d) Carola und Hermann Schröder tanz...... sehr gern.2. Wpisz odpowiednie formy „mögen“ lub „sein“. 6 x 0,5 pkta) ………… du gern Schokolade?b) Nein, ich ............... Pizza.c) Wir …………… gern Bananen und Kiwis.MAGSTMÖGENMAGd) Wie alt ……….. du?e) Felix ........... Student.f) ................. Sie aus Polen?BISTISTSIND51

3. Ułóż pytania z podanych elementów. 4 x 0,5 pkta) Sie, woher, kommen ………………………………………………………..?b) du, gern, Tennis, spielst ………………………………………………………..?c) wie alt, er, ist ………………………………………………………..?d) ihr, gern, besucht, Freunde ………………………………………………………..?4. Odpowiedz przecząco całym zdaniem. 4 x 1 pkta) Tanzt du gut? …………………………………………………………b) Lernst du? ………………………………………………………….c) Hörst du gern Pop? .........................................................................................d) Bist du 15? .........................................................................................4. Słownictwo 12 pkt1. Który czasownik pasuje do podanych rzeczowników? Połącz odpowiednio. 5 x 0,5 pkta) Karten besuchenb) Skateboard gehenc) Freunde spielend) ins Kino fahrene) Sporttreiben2. Co mówi o sobie Lars? Podpisz rysunki. 4 x 1 pktrys. aparatu fotograficznegorys. grającego w piłkęa) ……………………………… b) ………………………..rys. tańcarys. hamburgera i colic) ……………………………. d) ……………………………….3. Uzupełnij brakujące słowa. 7 x 0,5 pkta) ………….. wohnen Sie? Ich wohne ………. Graz.b) Spielst ……….. gern Schach? Nein, Schach spiele ich ……….. gern.c) Geht ihr gern ins .................... ? Ja, sehr .............. .d) Martin kommt ………. Österreich.4. Wpisz słownie brakujący liczebnik. 4 x 0,5 pkta) zwanzig – acht = ................................................b) neun + .................................. = fünfzehnc) …….....................…….. : vier = vierd) drei x sechs = ...............................................5. Pisanie 10 pktNapisz o sobie. Uwzględnij następujące informacje:• jak się nazywasz,52

• ile masz lat,• skąd pochodzisz,• gdzie mieszkasz,• jakie masz zainteresowania (2 informacje),• jak wyglądasz (2 informacje)...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Po sprawdzeniu swoich wyników uczeń może ocenić swój faktyczny stan wiedzy,wypełniając TABELĘ SAMOOCENY. Porównując własny wynik z wynikiem możliwymdo zdobycia, wie, którą umiejętność / partię materiału posiadł bardzo dobrze, którązadowalająco, a czego musi się jeszcze nauczyć.Jeśli test zbudujemy, formułując zadania sprawdzające te same umiejętności iprzyznając za to taką samą liczbę punktów, co w teście do samooceny, wtedy poteście kontrolnym, uczeń otrzymuje natychmiast informację zwrotną, czy jego ocenawłasna pokrywa się z oceną zdobytą w teście.Tabela samoocenya)Zapisz swoje wyniki, a następnie oceń, czy jesteś przygotowany do testu.b)Wpisz swoje wyniki z testu kontrolnego.maksymalnaliczbapunktówTwójwynik☺ ☹ TestkontrolnyRozumienie ze słuchuPotrafię znaleźć w tekściesłuchanym potrzebneinformacje.Czytanie ze zrozumieniemPotrafię wyszukać potrzebneinformacje czytając tekst.Gramatyka1. Znam odmianę czasownikówregularnych.2. Znam odmianę czasownikówmögen, sein.3. Znam szyk wyrazów wzdaniu pytającym.4. Umiem odpowiadać8 8/.........8 8/.........(12)332412/.......53

przecząco.Leksyka1. Znam stałe zwroty iwyrażenia.2. Potrafię nazwać czynności.3. Potrafię dobrać słowa dokontekstu.4. Znam liczebniki 1-20.PisaniePotrafię napisać podstawowe(12)2,543,5informacje o sobie.Razem za „Teste dich selbst 1” 50Mówienie1. Umiem reagować bezprzygotowania.2. Umiem prowadzić rozmowę.3. Umiem opowiadać.212/.......10 10/.......153/…..6/…..6/…..Razem za test kontrolny ☺ ☹ 65/......6.3. Kryteria oceniania bieżącegoUczniowie powinni być systematycznie oceniani, a ocenianie uczniów zaplanowane iobiektywne.Każda szkoła, w myśl reformy edukacji, ma swój własny wewnątrzszkolny systemoceniania. System ten powinien być tak skonstruowany, by umożliwił ocenianieporównywalne, zwłaszcza między nauczycielami tego samego przedmiotu. Jeżeli będzieon porównywalny, to wówczas uczeń może mówić o obiektywnej ocenie swoichumiejętności. Taka ocena będzie dla ucznia informacją o tym, co już wie i umie. Ocenabędzie też motywowała ucznia do dalszej pracy. Ocena jest również istotną informacjądla rodziców, gdyż będzie informowała o postępach ich dziecka, a nauczycielowi pozwoliplanować i doskonalić oraz wzbogacać swój proces dydaktyczny.Oceny mają dwie funkcje: diagnostyczną i wychowawczą, obydwie te funkcje mogąbyć spełnione pod warunkiem, że uczeń ma możliwość dokonania samooceny, anauczyciel będzie dysponował jasnym i zrozumiałym dla ucznia schematem kryteriówoceniania. Z kryteriami oceniania uczeń powinien być zapoznany już na pierwszychlekcjach. Kryteria te powinny być wklejone do zeszytu i dokładnie omówione przeznauczyciela.54

Kryteria oceniania proponujemy podzielić na 4 sprawności.Mówienie:Ocena:CelującyBardzo dobryDobryDostatecznyDopuszczającyWiadomości i umiejętności wykraczają poza program nauczania. Uczeńspełnia wymagania na ocenę bdb i dodatkowo poszerza swoją wiedzę. Jestbardzo aktywny na lekcjach. Bierze udział w konkursach, zajmując w nichczołowe miejsca.Uczeń wypowiada się płynnie i swobodnie na tematy przewidzianeprogramem. Poprawnie reaguje w sytuacjach językowych oraz prawidłowoużywa konstrukcji gramatycznych. Ma duży zasób słownictwa. Wymowabez zastrzeżeń.Uczeń dość płynnie wypowiada się na tematy objęte programem.Prawidłowo stosuje konstrukcje gramatyczne i reaguje na sytuacjejęzykowe.Uczeń ma trudności w wypowiadaniu się na zadany temat. Częściowopoprawnie reaguje w sytuacjach językowych. Uczeń ma mały zasóbsłownictwa i niepoprawnie używa konstrukcji gramatycznych. Jegowymowa zakłóca komunikację.Uczeń posługuje się ubogim słownictwem, ma trudności w wypowiadaniusię. Na pytania reaguje pojedynczymi wyrazami. Popełnia liczne błędyjęzykowe, które zakłócają komunikację.Niedostateczny Uczeń nie spełnia większości warunków na ocenę dopuszczającą. Nierozumie pytań i nie udziela odpowiedzi.Po każdym rozdziale należy również przeprowadzić sprawdzian ustny, którym sprawdzimyumiejętność mówienia u uczniów. Sprawdzian taki podzielimy na trzy części: reakcje, dialogi imonologi. Niemożliwe jest oczywiście przepytanie wszystkich uczniów na jednej lekcji,proponujemy więc przeprowadzenie sprawdzianu ustnego na początku kilku kolejnych lekcji.Do sprawdzenia reakcji językowych uczniów przygotowujemy karteczki z trzema reakcjamikażda, które uczeń losuje i wykonuje bez przygotowania. Reakcje uczniów oceniamy nabieżąco, stosując następujące kryteria:1 pkt – reakcja komunikatywna,0 pkt – brak reakcji lub błędy uniemożliwiają jej zrozumienie.Za wykonanie całego zadania uczeń może uzyskać maksymalnie 3 pkt.Poniżej prezentujemy przykładowe reakcje:55

SPRAWDZIAN USTNY 1REAKCJE3 x 1 pktWylosuj kartę z 3 zadaniami i bez przygotowania wykonaj je.1.2.• Powiedz, że jesteś • Powiedz, że lubisz grać wwysportowanypiłkę nożną.• Powiedz, że nie masz 14 • Powiedz, że nie słuchaszlat.muzyki rockowej.• Zapytaj kolegę, jak się • Zapytaj kolegę, ile ma lat.nazywa.4.• Powiedz, że chętniechodzisz do kina.• Powiedz, że twój kolega(użyj imienia) nie gra nagitarze.• Zapytaj kolegę, skądpochodzi.7.• Powiedz, że chętnie graszw szachy.• Powiedz, że Martin i Maxnie uprawiają sportu.• Zapytaj dorosłą osobę, czylubi pizzę.10.• Powiedz, że pochodzimy zPolski.• Powiedz, że Ewa i Monika,nie grają w karty.• Zapytaj koleżankę, czyuprawia sport.13.• Powiedz, że lubisz grać wpiłkę nożną.• Powiedz, że ona nie surfujew Internecie.• Zapytaj kolegów, czychętnie chodzą do kina.16.• Powiedz, że chętniesłuchasz hip hopu.• Powiedz, że nie pochodziszz Niemiec.• Zapytaj kolegę, czy chodzina koncerty.5.• Powiedz, że twojakoleżanka (użyj imienia)jest blondynką.• Powiedz, że nie uczysz sięniemieckiego.• Zapytaj koleżankę, ile latma Maciej.8.• Powiedz, ile masz lat.• Powiedz, że Marie nie graw tenisa.• Zapytaj swoich kolegów,czy uczą się niemieckiego.11.• Powiedz, że mieszkamy wWarszawie.• Powiedz, że nie lubiszfrytek.• Zapytaj nauczyciela, czy graw tenisa.14.• Powiedz, że Monikachętnie się śmieje.• Powiedz, że nie lubiszczekolady.• Zapytaj kolegę, co chętnierobi.17.• Powiedz, że lubiszuprawiać sport.• Powiedz, że nie masz 16lat.• Zapytaj dorosłą osobę,czego słucha.3.• Powiedz, że twój kolega(użyj imienia) jest wesoły.• Powiedz, że nie lubiszhamburgerów.• Zapytaj kolegę, gdziemieszka.6.• Powiedz, że twój kolega(imię) lubi fotografować.• Powiedz, że nie chodzisz nakoncerty.• Zapytaj nauczyciela, gdziemieszka.9.• Powiedz, gdzie mieszkasz.• Powiedz, że nie nazywaszsię Werner.• Zapytaj kolegę, czy chętnietańczy.12.• Powiedz, że grasz nagitarze.• Powiedz, że oni niemieszkają w Hamburgu.• Zapytaj dorosłą osobę, czyuprawia jogging.15.• Powiedz, że twój kolega(imię) gra na pianinie.• Powiedz, że nie lubisz kina.• Zapytaj kolegów, czy lubiąsłuchać jazzu.18.• Powiedz, że lubiszhamburgery.• Powiedz, że Klaus nie gra wszachy.• Zapytaj kolegów, czysłuchają muzyki.56

Następnie dzielimy uczniów na pary i dla każdej z nich przygotowujemy propozycjęprzeprowadzenia dialogu. Każda para ma 5 – 10 min. na przygotowanie prezentacji dialogu.Każda para prezentuje go przed klasą. Uczniów oceniamy pojedynczo, kierując sięnastępującymi kryteriami:Treść: (max. 2 pkt)2 pkt – wypowiedź na temat, w pełni zgodna z poleceniem,1 pkt – wypowiedź częściowo na temat lub niepełna,0 pkt – wypowiedź niezgodna z poleceniem lub brak wypowiedzi.Komunikacja: (max. 2 pkt)2 pkt – prawidłowe reakcje na wypowiedź partnera, umiejętność podtrzymaniarozmowy,1 pkt – częściowo prawidłowe reakcje na wypowiedź partnera lub brak reakcji naniektóre wypowiedzi partnera,0 pkt – brak komunikacji z partnerem lub nieprawidłowe reakcje na wypowiedźpartnera.Poprawność językowa: (max. 2 pkt)2 pkt – bardzo dobra znajomość słownictwa i struktur gramatycznych, nielicznebłędy,1 pkt – zadowalająca znajomość słownictwa i struktur gramatycznych, błędyjęzykowe częściowo zakłócają komunikację,0 pkt – niewystarczająca znajomość słownictwa i struktur leksykalnych, rażące błędyznacznie utrudniają lub uniemożliwiają komunikację.Poniżej prezentujemy przykłady takich dialogów. Jeśli mamy do czynienia z klasą oniezróżnicowanym poziomie, wówczas wszystkie dialogi powinny mieć podobny układ istopień trudności. Natomiast, jeśli nasza klasa jest zróżnicowana wewnętrznie, wówczasdialogi mogą mieć różny stopień trudności, tak, by słabszym uczniom przyznać dialogi omniejszym stopniu trudności, bardziej sterowane, uczniom zdolniejszym – bardziej otwarte.Można również zróżnicować czas na przygotowanie, tak, by uczniowie słabsi mieli go więcej imogli spokojnie przygotować się do prezentacji.DIALOGI6 pktPrzygotujcie się z kolegą/koleżanką do przeprowadzenia dialogu na podstawieotrzymanego opisu, a następnie przedstawcie go klasie.Pierwsza paraUczeń AZapytaj kolegę/koleżankę o imię, miejsce zamieszkania, wiek i hobby.Następnie odpowiedz na jego/jej pytania.Uczeń BOdpowiedz na pytania kolegi/koleżanki.Następnie zadaj jemu / jej pytania o imię, miejsce zamieszkania, wiek i hobby.57

Druga paraUczeń AUdziel koledze / koleżance informacji na swój temat: nazywasz się Andreas (Andrea) Kranz.Mieszkasz w Hamburgu, masz 14 lat. Twoje hobby to słuchanie muzyki i gra w siatkówkę.Następnie dowiedz się o jego/jej imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, wiek i o hobby.Uczeń BDowiedz się od kolegi/koleżanki o jego/jej imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, wiek i ohobby. Następnie udziel mu/jej informacji na swój temat: nazywasz się Marian (Maria)Kowalska, mieszkasz we Wrocławiu, masz 13 lat. Lubisz chodzić do kina i tańczyć.Trzecia paraUczeń APrzejmij rolę Martiny/Martina i odpowiedzna pytania kolegi/koleżanki zgodniez piktogramami.ÖsterreichMartin/aUczeń BDowiedz się od kolegi/koleżankijak się nazywa, skąd pochodzi, co lubi, aczego nie lubi robić.Następnie przejmij rolę Paula/i odpowiedzna pytania kolegi/koleżanki zgodnie zpiktogramami.in Konzerte gehenMusik hörenPaul/aDeutschlandNastępnie dowiedz się od kolegi/koleżankijak się nazywa, skąd pochodzi, co lubi, aczego nie lubi robić.fotografierenTennis spielenCzwarta paraUczeń ASebastian. Du?A, Linz.14. Du?(+), VolleyballDu?Piąta paraUczeń AEva. Du?14. Musik hören?Rap (-). Rock (+)Kino?Uczeń BFlorian. D, Dresden. Du?14. Sport?(+), Volleyball, FußballUczeń BMaria. 15. Du?+, Konzerte. Rap, Hiphop. Du?(+), Horrorfilme58

Szósta paraUczeń AWoher, ihr ?Polen. Was, gern machen?Sport(–) joggenUczeń BPortugal. Ihr?Computerspiele. Ihr?Fußball?Ostatnią częścią sprawdzianu ustnego są monologi. Tu również przygotowujemy karteczki zzadaniami do wylosowania przez uczniów. Każdy z uczniów losuje zadanie, przygotowuje siędo prezentacji tematu. Każdego ucznia oceniamy bezpośrednio po prezentacji, stosującnastępujące kryteria:Treść: (max. 2 pkt)2 pkt – wypowiedź na temat, w pełni zgodna z poleceniem,1 pkt – wypowiedź częściowo na temat, nieznacznie odbiegającą od polecenia,0 pkt – wypowiedź niezgodna z poleceniem lub brak wypowiedzi.Prezentacja: (max. 2 pkt)2 pkt – prezentacja spójna, logiczna i w pełni samodzielna,1 pkt – wypowiedź nie w pełni spójna i logiczna, prezentacja z pomocą nauczyciela,0 pkt – prezentacja niespójna i nielogiczna, uczeń nie potrafi zaprezentować tematu,mimo pomocy nauczyciela.Poprawność językowa: ( max. 2 pkt)2 pkt – bardzo dobra znajomość słownictwa i struktur gramatycznych, nielicznebłędy,1 pkt – zadowalająca znajomość słownictwa i struktur gramatycznych, błędyjęzykowe częściowo zakłócają komunikację,0 pkt – niewystarczająca znajomość słownictwa i struktur leksykalnych, rażące błędyznacznie utrudniają lub uniemożliwiają komunikację.Poniżej podamy przykłady tematów takich monologów. Po zakończonymsprawdzianie ustnym, uczniowie wpisują swoje wyniki do ich indywidualnych kart oceny,prezentowanych wyżej.MONOLOGI 6 pktPrzygotuj się do wypowiedzi zgodnie z otrzymanym opisem1. Wciel się w rolę Anke i opowiedz o sobie.Nazywasz się Anke Maier, masz 14 lat. Chętnie słuchasz muzyki. Grasz na pianinie, ale nielubisz tańczyć. Chętnie gotujesz.2. Wciel się w rolę Dennisa i opowiedz o sobie.59

Nazywasz się Dennis Pabel. Pochodzisz z Austrii. Jesteś energiczny i aktywny. Twojehobby to sport. Chętnie grasz w koszykówkę. Nie lubisz fotografować.3. Opowiedz o Marku i Sebastianie zgodnie z asocjogramem.W asocjogramie rysunkimuzykaSportkomputerDeutschMark undSebastianroweraparatfotograf4. Opowiedz o Vanessie zgodnie z asocjogramem.czataparatfotografKinopisanie listuVanessaSpanischsnowboard5. Opowiedz o swojej koleżance: jak się nazywa, ile ma lat, skąd pochodzi, gdzie mieszka,jakie ma hobby i czego nie lubi robić.6. Opowiedz o swoim koledze. Uwzględnij jego wygląd, cechy charakteru, zainteresowania(po 2 informacje).7. Zrób notatki i opowiedz o swojej klasie / grupie.Wiek: .........................................Miejsce zamieszkania: .........................................Liczba uczniów: .........................................Liczba uczennic: .........................................Hobby (2 informacje): .........................................8. Opowiedz o sobie: jak się nazywasz, ile masz lat, gdzie mieszkasz, co lubisz jeść, a czegonie, co lubisz robić.60

Rozumienie tekstu czytanego:Ocena:CelującyBardzo dobryDobryDostatecznyDopuszczającyWiadomości i umiejętności wykraczają poza program nauczania. Uczeńspełnia wymagania na ocenę bdb i dodatkowo poszerza swoją wiedzę. Jestbardzo aktywny na lekcjach. Bierze udział w konkursach, zajmując w nichczołowe miejsca.Uczeń bardzo dobrze rozumie tekst, który przeczytał. Zadania do tekstuwykonał w 95%.Uczeń w znacznym stopniu zrozumiał tekst i wykonał do niego zadania w75%.Uczeń ogólnie zrozumiał tekst. Potrafi rozwiązać proste zadania do tekstuw 50%.Uczeń bardzo słabo zrozumiał tekst i rozwiązał w 40% zadania do tekstu.Niedostateczny Uczeń nie jest w stanie rozwiązać prostych zadań do tekstu.Rozumienie tekstu słuchanego:Ocena:CelującyBardzo dobryDobryDostatecznyWiadomości i umiejętności wykraczają poza program nauczania. Uczeńspełnia wymagania na ocenę bdb i dodatkowo poszerza swoją wiedzę. Jestbardzo aktywny na lekcjach. Bierze udział w konkursach, zajmując w nichczołowe miejsca.Uczeń bardzo dobrze rozumie usłyszany tekst, jest w stanie z kontekstudomyślić się znaczenia nowych słów. W 95% rozwiązuje zadania do tekstu.Uczeń nie zrozumiał szczegółów, ale w znacznym stopniu zrozumiał tekst.Rozwiązał zadania do tekstu w 75%.Nie rozumie szczegółów. Częściowo zrozumiał treść tekstu. Potrafirozwiązać 50% zadań do tekstu.Dopuszczający Uczeń bardzo słabo zrozumiał usłyszany tekst. Rozwiązał zadania do 40%.Niedostateczny Uczeń nie zrozumiał tekstu.61

Pisanie:Ocena:CelującyBardzo dobryDobryDostatecznyDopuszczającyWiadomości i umiejętności wykraczają poza program nauczania. Uczeńspełnia wymagania na ocenę bdb i dodatkowo poszerza swoją wiedzę. Jestbardzo aktywny na lekcjach. Bierze udział w konkursach, zajmując w nichczołowe miejsca.Uczeń pisze prace zgodne z poleceniem. Stosuje bogaty zasób słownictwa istruktur gramatycznych. Potrafi dostosować styl i słownictwo do formy(widokówka, ogłoszenie, list). Popełnia nieliczne błędy, które nie zakłócająkomunikacji.Uczeń pisze pracę zgodną z tematem. Potrafi zastosować duży wybórstruktur gramatycznych. Popełnia nieliczne błędy gramatyczne i leksykalne,które nie zakłócają komunikacji.Uczeń pisze pracę częściowo zgodną z tematem i częściowo spójną.Popełnia błędy językowe, które częściowo zakłócają zrozumienie. Stosujeubogie słownictwo i podstawowe struktury gramatyczne.Uczeń pisze pracę częściowo zgodną z poleceniem. Używa bardzo ubogiegosłownictwa. Popełnia bardzo liczne błędy, które zakłócają zrozumienie.Niedostateczny Uczeń nie zrozumiał polecenia.Aby ułatwić nauczycielom trudne zadanie ocenienia pracy pisemnej, proponujemydoprecyzowanie kryteriów oceniania, tak, aby i uczniowie pisząc prace doskonale wiedzieli,ile punktów, za co otrzymają. W tym celu należy również bardzo dokładnie sprecyzowaćnasze oczekiwania i opisać uczniowi, co ma zrobić. Proponujemy następujący zapispolecenia:Opisz swoje zwierzę. Uwzględnij:• jakie to zwierzę,• jak wygląda (2 informacje),• gdzie mieszka,• co jada,• jak się nazywa,• co najchętniej lubi robić (2 informacje).Za to zadanie uczeń może uzyskać maksymalnie 10 punktów.Za każdy za każdy zrealizowany element treści (podpunkt w poleceniu) przyznaje się 0 – 1pkt:1 pkt – informacja zgodna z poleceniem,0 pkt – brak informacji lub informacja niezgodna z poleceniem, - brak realizacjipodpunktu.62

Dodatkowo przyznajemy 0 – 2 pkt za poprawność:2 pkt – praca poprawna, dopuszcza się 1 – 2 błędy językowe lub ortograficzne,1 pkt – drobne błędny, które nie zakłócają zrozumienia treści (3 – 4 błędy),0 pkt – więcej niż 4 błędy językowe lub ortograficzne.Błędów interpunkcyjnych nie bierzemy pod uwagę.Po każdym rozdziale uczeń powinien otrzymać możliwość naniesienia nawłasną listę wyników uzyskanych za test kontrolny. W ten sposób uzyska informację oumiejętnościach, które już opanował. Mając taką listę, uczeń ma możliwośćdokonania samooceny. Taka ewaluacja umożliwi uczniowi krytycznie i obiektywnieocenić swoje umiejętności. Po teście może więc stwierdzić, czy jest z siebiezadowolony, czy nie przyłożył się dostatecznie dobrze do pracy i nie osiągnąłoczekiwanych przez siebie wyników.Razem za test kontrolny ☺ ☹ 65/......Ważnym elementem podczas nauki języka jest ocenianie bieżące, o którymnauczyciel nie może zapomnieć. Ocenianie bieżące powinno obejmować wszystkiecztery sprawności. Uczniowie muszą wiedzieć, że na każdej lekcji mogą być pytani iotrzymać ocenę w skali 1 – 6 lub plusy za aktywność na lekcji. Oceny cząstkowepozwalają uczniowi śledzić jego postępy oraz informują go o jego brakach. Starajmysię odpytywać naszych uczniów na każdej lekcji. Nie możemy przy wystawianiu ocenkierować się tylko ocenami, które uczeń otrzymał z testów i sprawdzianów. Jednakżeprzy sprawdzaniu jego umiejętności mówienia, należy unikać sytuacji stresujących dlaucznia, czyli tzw. „odpytywania przy tablicy”. Nie jest to dobra forma sprawdzenianabytych przez ucznia umiejętności, gdyż zdenerwowany uczeń może znacznie mniejzaprezentować, niż w rzeczywistości potrafi. Znacznie lepiej jest skorzystać zpropozycji, prezentowanych przez nas wyżej.Powinniśmy również na początku roku szkolnego w przystępny sposóbzaprezentować uczniom nasze wymagania i sposób oceniania. Uczeń powinien siędowiedzieć, w jaki sposób będzie oceniany za pracę na lekcji, aktywność, pracę wgrupie, czy nauczyciel stosuje tzw. „plusy” i „minusy” w ocenie i za co można jeotrzymać. Powinno się również podać stosowaną punktację za dłuższy test oraz zakrótkie sprawdziany/kartkówki.test:Proponujemy następującej zastosowanie skali, według której oceniany jest0 – 39 % niedostateczny40 – 54% dopuszczający55 – 69% dostateczny63

70 – 84% dobry85 – 100% bardzo dobryJeżeli nauczyciel ma we własnym przedmiotowym systemie ocenianiazapisany inny przelicznik procentowy na daną ocenę, powinien oczywiście zastosowaćwłasne kryteria.Natomiast krótkie sprawdziany, które sprawdzają systematyczność pracyuczniów i ich przygotowanie do lekcji, proponujemy oceniać według następującejskali procentowej:0 – 59% niedostateczny60 – 69% dopuszczający70 – 79% dostateczny80 – 89% dobry90 – 100 % bardzo dobry6.4. Ocenianie semestralnePo zapoznaniu uczniów z kryteriami oceniania, musimy ich poinformować o zasadachwystawiania ocen semestralnych i o możliwości poprawienia oceny. Ocena semestralna ikońcowa nie może być średnią arytmetyczną wszystkich otrzymanych ocen cząstkowych.Średnia arytmetyczna byłaby oceną niesprawiedliwą, ponieważ każda z ocen ma różnąwartość. Prace, które uczeń wykonuje w grupie, w domu, powinny mieć wartość niższąniż prace, które uczeń wykonuje samodzielnie w klasie, podczas sprawdzianów. Te pracekontrolne mają wartość wyższą i powinny obejmować większą partię przerobionegomateriału. Dobrą metodą byłaby tak zwana metoda średnich ważonych. Według tejmetody, wszystkie oceny cząstkowe będziemy liczyć x 1. Będą to te oceny, które uczeńuzyskał za opanowanie materiału bieżącego. Oceny ze sprawdzianów, testów ipowtórzeń, które obejmowały większą partię materiału x 2 lub x 3.Przykład:Uczeń uzyskał w semestrze następujące oceny:Materiał bieżący – 4, 5, 6, 2 x 1Powtórzenia ustne - 3, 2 x 2Testy, sprawdziany – 3, 4 x 3Średnia ważona = 4 + 5 + 6 + 2 +( 3 x 2) + (2 x 2) + ( 3 x 3) + (4 x 3) = 48: 14 = 3,4Średnią obliczamy do pierwszej liczby po przecinku. Uczeń ten otrzymałby na semestrocenę dostateczną.64

6.5. Ocenianie zewnętrzneRozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 września 2006 r. w sprawiewarunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy orazprzeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, wprowadza trzeciącześć egzaminu gimnazjalnego, czyli egzamin z języka obcego nowożytnego nauczanegojako język obowiązkowy.Dla nauczycieli oznacza to konieczność przygotowania uczniów do tego egzaminu,czyli wyćwiczenia przez cykl nauki w gimnazjum tych umiejętności, które będąsprawdzane na egzaminie zewnętrznym.Należy więc od pierwszych dni „oswajać” ucznia z zadaniami takiego typu, jakispotkają później na egzaminie gimnazjalnym.6.6. DiagnozyDiagnoza jest bardzo ważnym narzędziem służącym nauczycielowi do ustalenia stanuosiągnięć uczniów. Jeśli uczymy w klasach, które uczyły się danego przedmiotu nawcześniejszym etapie edukacji, wówczas diagnozę należy przeprowadzić na początkukolejnego etapu kształcenia oraz po kolejnym roku nauki.W przypadku rozpoczynających dopiero naukę języka niemieckiego w gimnazjum sensma jedynie diagnozowanie ich osiągnięć po kolejnym roku nauki.Przygotowując test diagnozujący należy pamiętać o zbadaniu wszystkich czynnościopanowanych przez ucznia, opisanych przez B. Niemierko jako kategorie celów: kategoriaI: wiadomości: A – zapamiętanie wiadomości, B – rozumienie wiadomości, kategoria II: C– zastosowanie wiadomości w sytuacjach typowych oraz D – zastosowanie wiadomości wsytuacjach problemowych.Kiedy już ustalimy, które umiejętności i w jakim zakresie sprawdzimy pierwszymtestem, pamiętać należy, że przy kolejnych diagnozach sprawdzać należy te sameumiejętności za każdym razem, przez kolejne lata. Tylko wtedy możemy ustalićrzeczywisty przyrost wiedzy uczniów.Po przeprowadzonym teście należy zestawić wyniki możliwe do uzyskania zaposzczególne zadania z wynikami uzyskanymi przez uczniów. Obliczamy tzw. łatwośćposzczególnych zadań:ŁATWOŚĆ ZADANIA = suma punktów zdobytych przez uczniów za dane zadaniesuma punktów możliwych do zdobycia za dane zadanieIm wynik jest bliższy liczbie „1”, tym badana umiejętność była lepiejopanowana przez uczniów. Natomiast, jeśli wynik jest bliższy „0”, należy zastanowićsię, dlaczego wynik jest niezadowalający i co należy zrobić, by ten stan poprawić.Kolejnym krokiem jest wynotowanie, które umiejętności są opanowane przezuczniów w stopniu dobrym i bardzo dobrym, a które wręcz przeciwnie.Następnie należy zastanowić się i sformułować wnioski stąd wynikające dlaucznia, dla nauczyciela i dla szkoły i wnioski te wprowadzić w życie.Przy kolejnych diagnozach sprawdzamy, na ile nasz tzw. „program naprawczy”odniósł pozytywny skutek.65

7. Planowanie zajęć7.1. Wybór programu nauczaniaWybór programu nauczania jest sprawą niezwykle istotną. Jego wybór zależy od tego,czy będziemy języka niemieckiego nauczać jako kontynuacji po szkole podstawowej, czyod podstaw.7.2. Plany wynikoweStworzenie planu wynikowego dla każdego oddziału jest nie tylko obowiązkiemnauczyciela, ale również niezbędną pomocą, by mógł on na bieżąco kontrolować efektykształcenia. Plan wynikowy ukierunkowany jest bezpośrednio na umiejętności ucznia, tepodstawowe, niezbędne do kontynuowania nauki oraz ponadpodstawowe, wykraczającepoza niezbędne minimum, czyli przy tworzeniu tego dokumentu interesują nasbezpośrednio wyniki ucznia. Zawiera on uporządkowany wykaz efektów kształcenia. Wplanie wynikowym materiał nauczania i zagadnienia gramatyczne pełnią niejako rolęsłużebną w stosunku do tego, jakie umiejętności uczeń powinien nabyć.Plan wynikowy powinien być spójny z wewnątrzszkolnymi dokumentami, tj. szkolnymplanem pracy, wewnątrzszkolnym systemem oceniania oraz przedmiotowym systememoceniania. Powinien również uwzględniać wybrany program nauczania, możliwościintelektualne klasy, warunki nauczania oraz własne preferencje nauczyciela.Wielu wydawców proponuje nauczycielom gotowe plany wynikowe do konkretnegopodręcznika i nauczyciele mogą naturalnie z nich korzystać. Istotne jest jednak, abydokładnie się z nim zapoznali i dostosowali do własnych potrzeb i możliwości. Dlanauczycieli, którzy pragną sami przygotować plany wynikowe przygotowałyśmy pomoc wpostaci krótkiego poradnika tworzenia planów wynikowych.Proponujemy uwzględnienie w planach wynikowych następujących informacji:a. nazwę szkoły,b. imię i nazwisko nauczyciela,c. klasę,d. numer programu nauczania,e. informacje o realizowanym podręczniku,f. rok szkolny,g. wymiar nauczania.W części zasadniczej (tabeli) proponujemy umieścić:1. tematykę / problematykę zajęć,2. wymagania edukacyjne podstawowe (P),3. wymagania edukacyjne ponadpodstawowe (PP),4. środki dydaktyczne,5. procedury sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów: zadania sprawdzające, kryteriasukcesu (wskaźniki),6. liczba godzin.Tematyka zajęć wynika z realizowanego rozdziału w podręczniku.66

Wymagania edukacyjne jest to katalog niezbędnych osiągnięć ucznia przewidzianychprogramem nauczania. Zazwyczaj wymagania dzieli się w skali dwu lub pięciostopniowej.Ta druga dokładniej hierarchizuje wymagania. Dzielą się one na:wymagania konieczne (K) - na ocenę dopuszczającą,wymagania podstawowe (P) - na ocenę dostateczną,wymagania rozszerzające (R) - na ocenę dobrą,wymagania dopełniające (D) - na ocenę bardzo dobrą,wymagania wykraczające (W) - na ocenę celującą.Jednak bardzo trudne, a szczególnie czasochłonne byłoby stworzenie planuwynikowego, który dokładnie opisywałby tych pięć obszarów, dlatego teżproponujemy podział dwustopniowy, dzielący wymagania na:wymagania podstawowe (P), w których zawarte są wymagania konieczne ipodstawowe,wymagania ponadpodstawowe (PP), odnoszące się do wymagań rozszerzających idopełniających.Podane przez nas wymagania odpowiadają również ocenom szkolnym, i tak:za opanowanie 50% wymagań podstawowych uczeń otrzymuje ocenę dopuszczającą,za opanowanie 75% wymagań podstawowych uczeń otrzymuje ocenę dostateczną,za opanowanie 50% wymagań ponadpodstawowych uczeń otrzymuje ocenę dobrą,za opanowanie 75% wymagań ponadpodstawowych uczeń otrzymuje ocenę bardzodobrą.Wymagania edukacyjne opisujemy za pomocą czasowników operacyjnych,np.: uczeń potrafi, wie, zna, nazywa, wymienia, definiuje, rozumie, wyjaśnia, opisuje,określa, wylicza, streszcza, rozróżnia, ilustruje, rozwiązuje, stosuje, posługuje się,uzasadnia, charakteryzuje, ocenia, podsumowuje, planuje, pyta, proponuje, itp.By rozpocząć konstruowanie planu wynikowego musimy wybrać problematykęzajęć, określić cele nauczania, opisać dokładnie wymagania edukacyjne na poziomiepodstawowym (P) i na poziomie ponadpodstawowym (PP). Następnie planujemyśrodki dydaktyczne, niezbędne do osiągnięcia zamierzonych celów oraz planujemyzadania sprawdzające osiągnięcia ucznia. Na koniec zapisujemy wskaźniki sukcesu(zgodnie z naszym przedmiotowym systemem oceniania) i planujemy ilość godzinprzeznaczoną na realizację danej tematyki i wymagań edukacyjnych.Poniżej prezentujemy wzór tak skonstruowanego planu wynikowego.67

PLAN WYNIKOWY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO DLA KLASY I GIMNAZJUM NA PODSTAWIE PROGRAMU NAUCZANIA …………… I PODRĘCZNIKA„………”NAZWA SZKOŁY: ............................................................................................NAUCZYCIEL: .................................................................................................ROK SZKOLNY: ..............................................................................................KLASA: ............................................................................................................WYMIAR NAUCZANIA: ………. GODZINY/ TYDZIEŃ = ………. GODZINYTematyka/problematykazajęćKraje w EuropieFormypozdrowieńPrzedstawieniesięZainteresowaniaUpodobaniaLiczebniki 0-20Czasowniki w 1.,ŚcieżkiedukacyjneWymagania edukacyjnePodstawowe (P)Uczeń potrafi:- wymienić kilkakrajów europejskich- wymienić krajeniemieckojęzyczne- powiedzieć, skądpochodzą różneosoby- użyć podstawowychform pozdrowień ipożegnań- powiedzieć, jak sięnazywa- podać swoje miejscePonadpodstawowe(PP)ŚrodkidydaktycznemateriałnauczaniaROZDZIAŁ I Przedstawiamy sięUczeń potrafi:- wymienić krajeeuropejskie- wymienić krajeniemieckojęzyczne- zrozumieć ipowiedzieć,skąd pochodządane osoby- użyćróżnorodnychformpozdrowień iPodręcznik,rozdział 1,podrozdziały:Länder inEuropa,Hallo, Grüezi,Servus!Was machstdu gern?Er treibt nichtgern Sport.Essen Sie gernHamburger?Wir suchenFreunde.Procedury sprawdzania ioceniania osiągnięć uczniaZadaniasprawdzająceZadaniasprawdzająceumiejętnośćmówienia:podręcznik:rozdział 1, ćw.6,7rozdział 2, ćw. 5rozdział 3, ćw. 6rozdział 4, ćw. 6zeszyt ćwiczeń:rozdziałpowtórzeniowyKryteriasukcesu(wskaźniki)Kryteriawypowiedziwskazane wPSOZaliczeniewymagańpisemnychzadańsprawdzającychopanowaniesłownictwa istrukturgramatycznychLiczbagodzin2h/tyg.(3h/tyg)8 + 2(11 + 2)68

2. i 3. os. l. poj. Iw 1. i 3 os. l.mn.Szyk prostySzyk przestawnyZaimekosobowyzamieszkania- podać swój wiek- podać swój krajpochodzenia- zapytać o nazwisko- zapytać opochodzenie- zapytać o miejscezamieszkania,- zapytać o wiek- powiedzieć, czym sięinteresuje- zapytać o hobbyinnych osób- opisać wyglądinnych osób,- wymienić cechycharakteru innychosób- powiedzieć, czym sięktoś interesuje- zapytać dorosłąosobę o miejscezamieszkania- pochodzenie, wiek izainteresowania- liczyć od 0 do 20- przedstawić własnąklasę- dowiedzieć siępożegnań,zwracając siędo rówieśnikówi osóbdorosłych- podać swojeimię i nazwisko- podać swojemiejscezamieszkania- podać swójwiek- podać swój krajpochodzenia- powiedzieć, doktórej klasychodzi- zapytać onazwisko- zapytać opochodzenie- zapytać omiejscezamieszkania- zapytać o wiek- opowiedzieć oswoichzainteresowaniach- dowiedzieć sięZeszytćwiczeń,rozdział 1,ćwiczenia 1-41Realioznastwo:Länder inEuropaZadaniasprawdzająceumiejętnośćrozumienia zesłuchu:podręcznik:„Länder inEuropa” – ćw.3, rozdział 1,ćw. 2rozdział 2, ćw. 1rozdział 3, ćw. 2rozdział 4, ćw.3,4,5zeszyt ćwiczeń:rozdziałpowtórzeniowy– zad. 1Zadaniasprawdzająceumiejętnośćpisania:podręcznik:rozdział 2, ćw. 4rozdział 3, ćw. 4rozdział 4, ćw. 7rozdział 5, ćw. 7wg PSO69

podstawowychinformacji od grupy- czytać na głos,stosując poprawnąwymowę i intonacjęozainteresowania innych- opowiedziećdokładnie owyglądzieinnych osób,- opowiedzieć ocechachcharakteruinnych osób- opowiedzieć oupodobaniachinnych osób- dowiedzieć sięod osobydorosłej omiejscezamieszkania,pochodzenie,wiek izainteresowania- liczyć wzakresie 0-20- przedstawićwłasną klasęuwzględniającilość uczniów,miejscezeszyt ćwiczeń:rozdział 1, ćw. 4rozdział 2, ćw.9, 15rozdział 3, ćw.18b, 19, 21, 24rozdział 4, ćw.25, 26, 28rozdział 5, ćw.36rozdziałpowtórzeniowy– zad. 5Zadaniasprawdzająceumiejętnośćrozumieniatekstupisanego:podręcznik:rozdział 1, ćw. 5rozdział 2, ćw.3,6rozdział 3, ćw.1,5rozdział 4, ćw.1,2rozdział 5, ćw.1,5,670

zamieszkania,krajpochodzenia,wiek izainteresowania- dowiedzieć sięod innej grupypodstawowychinformacji najej temat- czytać zezrozumieniem,stosującnienagannąwymowę iintonacjęzeszyt ćwiczeń:rozdział 1, ćw. 6rozdział 2, ćw. 7rozdział 3, ćw.19,22rozdział 4, ćw.27, 28, 29rozdział 5, ćw.32rozdziałpowtórzeniowy,ćw.271

7.3. Konspekt lekcjiPrzed każdymi zajęciami należy zaplanować lekcję krok po kroku. Pozwoli nam tonajpełniej wykorzystać czas przeznaczony na daną jednostkę lekcyjną. Pierwszymkrokiem jest sformułowanie celów, następnie planujemy lekcję – krok po kroku,notujemy, jakie materiały będą nam potrzebne i ile czasu zajmie nam każdy z krokówlekcji. Poniżej proponujemy Państwu dwa wzory konspektu lekcji, które mogą byćpomocne w pracy nauczyciela:KONSPEKT LEKCJI JĘZYKA NIEMIECKIEGOTEMAT:KLASA:DATA:CELE LEKCJI:Lp. Kroki lekcji FormysocjalneMateriały/pomocedydaktyczne1. Powitanie i rozgrzewka językowa. Plenum 2 min.2. Przedstawienie problemu/tematu lekcji, Plenum Zapis na 5 min.wyjaśnienie zadania.tablicy3. Zebranie słownictwa do podanego tematu. Plenum Zapis na 3 min.tablicy4. Praca z tekstem. Wyszukanie w tekście Praca Podręcznik, 8 min.informacji na temat …indywidualna str. 45, zad. 1.5. Prezentacja wyników pracy i dyskusja na ten Plenum7 min.temat.6. Tworzenie w grupach tekstów dotyczących … Praca wgrupach.10 min.7. Prezentacja najciekawszych prac. Ocenapracy uczniów.Plenum8. Ćwiczenia leksykalne. PracaindywidualnaZeszytćwiczeń, str.98, ćwiczenie12.Zeszytćwiczeń,ćwiczenie, 188. Podsumowanie pracy. Zadanie domowe. Podręcznik,str. 47, zad. 8Czas5 min.3 min.2 min.lub72

KONSPEKT LEKCJI JĘZYKA NIEMIECKIEGOTEMAT:SZKOŁA:KLASA:LICZBA UCZNIÓW:DATA:CZAS TRWANIA:CELE NAUCZANIA:CELE OGÓLNE:CELE SZCZEGÓŁOWE:Uczniowie powinni …..CzasFaza lekcji/treścinauczaniaCzynnościnauczycielaCzynnościucznia2 min. Rozgrzewka Pyta o … Opowiadają o…5 min. Wstęp doZastanawiająlekcjisię nad …8 min. Praca zesłownictwemWyjaśniazadanie,rozdajemateriały,tworzy grupyStawiapytanie: „ …?”10 min Dyskusja Prezentujefolię z …Stawia pytanie„…?”5 min. Praca ztekstem10 min. Praca twórcza(np.kreatywnepisanie) iprezentacjaWyjaśniazadanie,rozdzielatekstyDzieli klasę natrzy grupy,rozdzielamateriały iwyjaśniazadania3 min. Posumowanie OmawiawynikiZapisują napaskachpapieru ….Pytająpartnera o …,następnietworzą … iomawiają ….Czytają tekst i…Piszą wierszna temat …PrezentująwynikiFormasocjalnaPlenumPraca wgrupachPracaindywidualna/plenumPraca wgrupach /plenumPracaindywidualna/plenumPracagrupowaPlenumMateriałySzarypapier,zdjęcia,pisakiPaskipapieru,pisakiFolia,rzutnikpismaTekstSzarypapier,karteczki,pisaki73

2 min. Ewaluacja RozdajeankietyewaluacyjnePisząodpowiedziPracaindywidualnaAnkietyewaluacyjne7.4. Fazy lekcjiPlanując zajęcia dydaktyczne należy pamiętać o odpowiedniej budowie jednostkilekcyjnej. Pierwszym elementem jest ustalenie celu globalnego (ogólnego) i celówszczegółowych lekcji. Gdy już ustalimy, co uczniowie powinni umieć po zajęciach,planujemy, jakimi środkami te cele osiągniemy.Ważne jest również, by wszelkie czynności prowadzące do realizacji celów byłyodpowiednio dobrane. Każda jednostka lekcyjna powinna być zbudowana znastępujących etapów:1) czynności organizacyjne,2) rozgrzewka,3) wstęp do lekcji,4) wykład lub wprowadzenie nowego materiału,5) praca ze słownictwem,6) praca własna uczniów,7) prezentacja,8) podsumowanie,9) zadanie domowe,10) ewaluacja.Nauczyciel powinien przed i w trakcie lekcji kontrolować następujące swoje działania:W zakresie motywowania uczniów:- podanie tematu lekcji,- przedstawienie celów szczegółowych lekcji,- uzasadnienie potrzeby opanowania tych wiadomości i umiejętności,- prezentowanie spodziewanych efektów uczenia się,- utrzymywanie przyjaznej atmosfery zajęć,- obserwowanie reakcji uczniów i reagowanie na nie.W zakresie rozpoznawania poziomu wiedzy i umiejętności:- organizacja ćwiczeń rozpoznawczych,- odpytywanie uczniów,- sprawdzenie zadania domowego,- angażowanie wszystkich uczniów.W zakresie dostarczania nowego materiału:- prowadzenie wykładu,- dostarczanie materiałów źródłowych,- przydzielanie ról,- wyznaczanie zadań,- ukierunkowanie percepcji, porządkowanie informacji,- uruchomienie bodźców podtrzymujących zainteresowanie,- pobudzanie do wyprowadzania wniosków.W zakresie ćwiczeń doskonalących i utrwalających:- organizacja ćwiczeń w operowaniu nowym materiałem,- obserwowanie, pomoc, korekta,74

- udzielanie informacji zwrotnych,- stopniowe zwiększanie poziomu trudności ćwiczeń,- wzmacnianie pozytywnych zachowań,- inicjowanie dyskusji.W zakresie rozpoznawania efektów edukacyjnych:- podsumowanie i porządkowanie informacji,- stwarzanie sytuacji do pomiaru osiągnięć zakładanych celów,- wystawianie ocen i ich uzasadnienie,- organizacja samooceny uczących się.W zakresie ewaluacji kształcenia:- porównanie planowanych wyników z osiągniętymi,- określenie treści dobrze i niedostatecznie opanowanych,- informowanie, czego będzie wymagał po tej lekcji,- doradzanie, jak się uczyć i utrwalać wiedzę,- zbieranie opinii uczniów na temat sposobu prowadzenia zajęć.8. Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych i gimnazjówPoniżej prezentujemy Państwu podstawę programową kształcenia ogólnego dlagimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Zakresy programowe, które dotyczą nauki językaniemieckiego w gimnazjum zostały wyróżnione tłustym drukiem.PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGODLA GIMNAZJÓW I SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH,KTÓRYCH UKOŃCZENIE UMOŻLIWIA UZYSKANIE ŚWIADECTWA DOJRZAŁOŚCI PO ZDANIUEGZAMINU MATURALNEGOPo ukończeniu szkoły podstawowej, uczeń kontynuuje kształcenie ogólne na III i IV etapieedukacyjnym. III etap edukacyjny realizowany jest w gimnazjum, zaś IV etap edukacyjnyrealizowany jest w szkole ponadgimnazjalnej.Kształcenie ogólne na III i IV etapie edukacyjnym, choć realizowane w dwóch różnychszkołach, tworzy programowo spójną całość i stanowi fundament wykształcenia,umożliwiający zdobycie zróżnicowanych kwalifikacji zawodowych, a następnie ich późniejszedoskonalenie lub modyfikowanie, otwierając proces kształcenia się przez całe życie.Cele kształceniaCelem kształcenia ogólnego na III i IV etapie edukacyjnym jest:1) przyswojenie przez uczniów określonego zasobu wiadomości na temat faktów, zasad,teorii i praktyk;2) zdobycie przez uczniów umiejętności wykorzystania posiadanych wiadomości podczaswykonywania zadań i rozwiązywania problemów;3) kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialnefunkcjonowanie we współczesnym świecie.75

Do najważniejszych umiejętności zdobywanych przez ucznia w trakcie kształcenia ogólnegona III i IV etapie edukacyjnym należą:1) czytanie – umiejętność rozumienia, wykorzystywania i refleksyjnego przetwarzaniatekstów, w tym tekstów kultury, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwojuosobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa;2) myślenie matematyczne – umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiucodziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym;3) myślenie naukowe – umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym doidentyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartychna obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa;4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych, zarównow mowie, jak i w piśmie;5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnokomunikacyjnymi;6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji;7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się;8) umiejętność pracy zespołowej.Jednym z najważniejszych zadań szkoły na III i IV etapie edukacyjnym jest kontynuowaniekształcenia umiejętności posługiwania się językiem polskim, w tym dbałości o wzbogacaniezasobu słownictwa uczniów. Wypełnianie tego zadania należy do obowiązków każdegonauczyciela.Ważnym zadaniem szkoły na III i IV etapie edukacyjnym jest przygotowanie uczniów do życiaw społeczeństwie informacyjnym. Nauczyciele powinni stwarzać uczniom warunki donabywania umiejętności wyszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji zróżnych źródeł, z zastosowaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych, na zajęciach zróżnych przedmiotów.Realizację powyższych celów powinna wspomagać dobrze wyposażona biblioteka szkolna,dysponująca aktualnymi zbiorami, zarówno w postaci księgozbioru, jak i w postaci zasobówmultimedialnych. Nauczyciele wszystkich przedmiotów powinni odwoływać się do zasobówbiblioteki szkolnej i współpracować z nauczycielami bibliotekarzami w celu wszechstronnegoprzygotowania uczniów do samokształcenia i świadomego wyszukiwania, selekcjonowania iwykorzystywania informacji.Ponieważ środki społecznego przekazu odgrywają coraz większą rolę, zarówno w życiuspołecznym, jak i indywidualnym, każdy nauczyciel powinien poświęcić dużo uwagi edukacjimedialnej, czyli wychowaniu uczniów do właściwego odbioru i wykorzystania mediów.Ważnym celem działalności szkoły na III i IV etapie edukacyjnym jest skuteczne nauczaniejęzyków obcych. Bardzo ważne jest dostosowanie zajęć do poziomu przygotowania ucznia,które uzyskał on na wcześniejszych etapach edukacyjnych.Zajęcia z języków obcych nowożytnych prowadzone są na następujących poziomach:1) na III etapie edukacyjnym:a) na poziomie III.0 – dla początkujących,b) na poziomie III.1 – na podbudowie wymagań dla II etapu edukacyjnego;2) na IV etapie edukacyjnym:76

a) na poziomie IV.0 – dla początkujących,b) na poziomie IV.1 – dla kontynuujących naukę:- w zakresie podstawowym – na podbudowie wymagań poziomu III.0 dlaIII etapu edukacyjnego,- w zakresie rozszerzonym – na podbudowie wymagań poziomu III.1 dlaIII etapu edukacyjnego,c) na poziomie IV.2 – dla oddziałów dwujęzycznych.Szkoła powinna też poświęcić dużo uwagi efektywności kształcenia w zakresie naukprzyrodniczych i ścisłych – zgodnie z priorytetami Strategii Lizbońskiej. Kształcenie w tymzakresie jest kluczowe dla rozwoju cywilizacyjnego Polski oraz Europy.Ważnym zadaniem szkoły na III i IV etapie edukacyjnym jest także edukacja zdrowotna,której celem jest rozwijanie u uczniów postawy dbałości o zdrowie własne i innych ludzi orazumiejętności tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu.W procesie kształcenia ogólnego szkoła na III i IV etapie edukacyjnym kształtuje u uczniówpostawy sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu, takie jak:uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości,szacunek dla innych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, kulturaosobista, gotowość do uczestnictwa w kulturze, podejmowania inicjatyw oraz do pracyzespołowej.W rozwoju społecznym bardzo ważne jest kształtowanie postawy obywatelskiej, postawyposzanowania tradycji i kultury własnego narodu, a także postawy poszanowania dla innychkultur i tradycji. Szkoła podejmuje odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiejdyskryminacji.Wiadomości i umiejętności, które uczeń zdobywa na III i IV etapie edukacyjnym opisane są,zgodnie z ideą europejskich ram kwalifikacji, w języku efektów kształcenia.Cele kształcenia sformułowane są w języku wymagań ogólnych, a treści nauczania orazoczekiwane umiejętności uczniów sformułowane są w języku wymagań szczegółowych.Działalność edukacyjna szkoły jest określona przez:1) szkolny zestaw programów nauczania, który uwzględniając wymiar wychowawczy,obejmuje całą działalność szkoły z punktu widzenia dydaktycznego;2) program wychowawczy szkoły, obejmujący wszystkie treści i działania o charakterzewychowawczym;3) program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danegośrodowiska, obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym.Szkolny zestaw programów nauczania, program wychowawczy szkoły oraz programprofilaktyki tworzą spójną całość i muszą uwzględniać wszystkie wymagania opisane wpodstawie programowej. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniem zarówno całej szkoły,jak i każdego nauczyciela.Szkoła oraz poszczególni nauczyciele podejmują działania mające na celuzindywidualizowane wspomaganie rozwoju każdego ucznia, stosownie do jego potrzeb imożliwości. Uczniom z niepełnosprawnościami, w tym uczniom z upośledzeniem umysłowymw stopniu lekkim, nauczanie dostosowuje się ponadto do ich możliwości psychofizycznychoraz tempa uczenia się.Na III i IV etapie edukacyjnym wymaga się od uczniów także wiadomości i umiejętnościzdobytych na wcześniejszych etapach edukacyjnych.77

Strategia uczenia się przez całe życie wymaga umiejętności podejmowania ważnych decyzji –poczynając od wyboru szkoły ponadgimnazjalnej, kierunku studiów lub konkretnejspecjalizacji zawodowej, poprzez decyzje o wyborze miejsca pracy, sposobie podnoszeniaoraz poszerzania swoich kwalifikacji, aŜ do ewentualnych decyzji o zmianie zawodu.Łącznie III i IV etap edukacyjny zapewniają pewny, wspólny i jednakowy dla wszystkich zasóbwiedzy w zakresie podstawowym. Na IV etapie edukacyjnym możliwe jest ponadtokształcenie w zakresie rozszerzonym o istotnie szerszych wymaganiach w stosunku dozakresu podstawowego.Cele kształcenia – wymagania ogólneJĘZYK OBCY NOWOŻYTNYIII etap edukacyjnyPoziom III.0 – dla początkującychI. Znajomość środków językowych.Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych,gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałychwymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.II. Rozumienie wypowiedzi.Uczeń rozumie bardzo proste i krótkie wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie i powoli,w standardowej odmianie języka, a także krótkie i proste wypowiedzi pisemne w zakresieopisanym w wymaganiach szczegółowych.III. Tworzenie wypowiedzi.Uczeń samodzielnie formułuje bardzo krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi ustne ipisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.IV. Reagowanie na wypowiedzi.Uczeń uczestniczy w prostej rozmowie i w typowych sytuacjach reaguje w sposóbzrozumiały, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub pisemnie, w zakresieopisanym w wymaganiach szczegółowych.V. Przetwarzanie wypowiedzi.Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym wwymaganiach szczegółowych.Treści nauczania – wymagania szczegółowe1. Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych,gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałychwymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:1) człowiek (np. dane personalne, wygląd zewnętrzny, uczucia i emocje, zainteresowania);2) dom (np. miejsce zamieszkania, opis domu, pomieszczeń domu i ich wyposażenia);3) szkoła (np. przedmioty nauczania, życie szkoły);4) praca (np. popularne zawody i związane z nimi czynności, miejsce pracy);78

5) życie rodzinne i towarzyskie (np. członkowie rodziny, koledzy, przyjaciele, czynnościżycia codziennego, formy spędzania czasu wolnego);6) żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki, lokale gastronomiczne);7) zakupy i usługi (np. rodzaje sklepów, towary, sprzedawanie i kupowanie, korzystaniez usług);8) podróżowanie i turystyka (np. środki transportu, orientacja w terenie, informacjaturystyczna, zwiedzanie);9) kultura (np. dziedziny kultury, uczestnictwo w kulturze);10) sport (np. popularne dyscypliny sportu, sprzęt sportowy, imprezy sportowe);11) zdrowie (np. samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie);12) technika (np. korzystanie z podstawowych urządzeń technicznych);13) świat przyrody (np. pogoda, rośliny i zwierzęta, krajobraz);14) elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego języka oraz o kraju ojczystym,z uwzględnieniem kontekstu międzykulturowego oraz tematyki integracji europejskiej.2. Uczeń rozumie ze słuchu bardzo proste, krótkie wypowiedzi (np. instrukcje, komunikaty,rozmowy) artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka:1) reaguje na polecenia;2) określa główną myśl tekstu;3) znajduje w tekście określone informacje;4) określa intencje nadawcy/autora tekstu;5) określa kontekst wypowiedzi (np. czas, miejsce, sytuację, uczestników).3. Uczeń rozumie krótkie, proste wypowiedzi pisemne (np. napisy informacyjne, listy,ulotkireklamowe, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy i proste teksty narracyjne):1) określa główną myśl tekstu;2) znajduje w tekście określone informacje;3) określa intencje nadawcy/autora tekstu;4) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu).4. Uczeń tworzy bardzo krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi ustne:1) opisuje ludzi, przedmioty, miejsca i czynności;2) opowiada o wydarzeniach życia codziennego;3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;4) opisuje swoje upodobania;5) wyraża swoje opinie i uczucia;6) przedstawia intencje i plany na przyszłość.5. Uczeń tworzy bardzo krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi pisemne w formieprostychwyrażeń i zdań (np. wiadomość, e-mail, krótki opis):1) opisuje ludzi, przedmioty, miejsca i czynności;2) opisuje wydarzenia życia codziennego;3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;4) opisuje swoje upodobania;5) wyraża swoje opinie i uczucia;79

6) opisuje intencje i plany na przyszłość.6. Uczeń reaguje ustnie w prosty i zrozumiały sposób, w typowych sytuacjach:1) nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawia siebie i inne osoby, wita się i Ŝegna,udziela podstawowych informacji na swój temat i pyta o dane rozmówcy i innych osób);2) stosuje formy grzecznościowe;3) uzyskuje i przekazuje proste informacje i wyjaśnienia;4) prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;5) wyraża swoje opinie i życzenia, pyta o opinie i życzenia innych;6) wyraża swoje emocje (np. radość, niezadowolenie, zdziwienie);7) wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę lub odmowę wykonania prośby;8) prosi o powtórzenie bądź wyjaśnienie (sprecyzowanie) tego, co powiedział rozmówca.7. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. e-mail, wiadomość) w typowychsytuacjach:1) nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawia siebie i inne osoby, udzielapodstawowych informacji na swój temat i pyta o dane rozmówcy i innych osób);2) uzyskuje i przekazuje proste informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz);3) prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;4) wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę lub odmowę wykonania prośby.8. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:1) przekazuje informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. mapach, symbolach,piktogramach);2) przekazuje w języku polskim główne myśli lub wybrane informacje z prostego tekstuw języku obcym.9. Uczeń dokonuje samooceny (np. przy użyciu portfolio językowego) i wykorzystujetechniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianiebłędów, prowadzenie notatek, zapamiętywanie nowych wyrazów, korzystanie ztekstów kultury w języku obcym).10. Uczeń współdziała w grupie, np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracachprojektowych.11. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym (np. z encyklopedii, mediów,instrukcji obsługi) również za pomocą technologii informacyjno-komunikacyjnych.12. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów zkontekstu, rozumienie tekstu zawierającego nieznane słowa i zwroty) i strategiekompensacyjne (np. opis, zastąpienie innym wyrazem) w przypadku, gdy nie zna lub niepamięta jakiegoś wyrazu.13. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).80

9. Bibliografia1. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawiepodstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego wposzczególnych typach szkół.2. Council of Europe: Daniel Coste, Brian North, Joseph Sheils, John Trim, Europejskisystem opisu kształcenia językowego: uczenie sie, nauczanie, ocenianie, WydawnictwaCentralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli, Warszawa, 20033. Glaboniat, Müller, Rusch, Schmitz, Wertenschlag, Profile deutsch,Lernzielbestimmungen, Kannbeschreibungen, Kommunikative Mittel, Niveau A1, A2, B1,B2, Langenscheidt, Berlin 20024. Niemierko Bolesław, Między oceną szkolną a dydaktyką, WSiP, Warszawa 19915. Ochenduszko Julian, Pomiar dydaktyczny w mierzeniu jakości pracy szkoły. Materiałyedukacyjne Niepublicznej Placówki Doskonalenia Nauczycieli EKO-TUR, Warszawa 20016. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 września 2006r. w sprawiewarunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy orazprzeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych.81