plani hapësinor - parku kombëtar “sharri” - ammk-rks.net

Parku Kombëtar “Sharri” – Plani Hapësinor2.4. Kapacitetet investiveVlerësimi i kapaciteteve investive është hulumtim i potencialitdhe burimeve të mundshme për financim të planeve dhepolitikave zhvillimore për Parkun Kombëtar “Sharri”.Vlerësimi i kapaciteteve investive duhet të përdoret si bazë e tëdhënave e cila mund të konsultohet më vonë pas identifikimit tëllojeve dhe madhësisë së resurseve që janë të nevojshme përzbatimin e projekteve dhe programeve specifike.Kapacitetet investive i përbëjnë: kapacitetet e sektorit privat, atijpublik, kreditë dhe grandet, fondet ndërkombëtare, donacionet,etj.2.4.1. Investimet e realizuara para vitit 1999Investimet janë komponentë themelore për zhvillimin ekonomikdhe social të një vendi. Niveli, efikasiteti dhe struktura einvestimeve determinojnë dinamikën e rritjes ekonomike të njëvendi. Kosova në periudhën e viteve të 80-ta kishte një rritje tëshpejtë të investimeve.Regjioni turistik i Sharrit është njëri ndër regjionet më atraktive tëregjioneve të Kosovës dhe shtrihet në territorin e këtyrekomunave: Prizren, Suharekë, Shtërpce, Kaçanik, Ferizaj,Dragash, me lokalitetet më atraktive: Prevalla, Brezovica, Brodi,Radesha, Lubinja, Brodosavci, Restelica, Shtërpca, Oshlaku, KaraNikolla. Nga të gjitha këto lokalitete vetëm në Brezovicë ështëinvestuar dhe krijuar baza materiale turistike edhe përkundërfaktit se edhe lokalitetet tjera kanë vlera të larta për ndërtimin eqendrave turistike.Kosova me sakrifica të mëdha krijoi potencialin e ekonomisëturistike në Brezovicë, me ndërtimin e kapaciteteve kapitalehoteljere-turistike dhe infrastrukturës së nevojshme përkatëseturistike, për çka është ndarë 1/5-ta e buxhetit të paraparë përndërtimin e bazës së ekonomisë së turizmit në Kosovë.Në vazhdim është dhënë një pasqyrë e shkurtër e gjendjes sëbazës materiale të turizmit në Brezovicë, llojeve të objekteve dheburimeve financiare:• Në periudhën 1960-1970 ndërtohen objekte hoteliereturistike: “Shtëpia e Gurit”, “Baqilla”, “Shtëpia e Stojkut”, “Hotel‘Breza”, një teleferik dhe adaptohen kampshtëpizatekzistuese.• Në periudhën 1971-1975 ndërtohen dy ski-ashensorë,restoranti ”Livadica”, janë adaptuar disa kafene në fshatrat nërrethinën e Brezovicës si dhe është blerë rrahësi i dëborës.• Në periudhat 1976-1980 dhe 1981-1989, dinamika einvestimeve vazhdon me ndërtimin e hotelit “Narcis”,teleferikut për 850 shfrytëzues në orë, ndërtimin e rrugës9km’ deri te “Shtëpia e Stojkut”, largpërçuesit 35kW,rregullimin e shtigjeve të skijimit, ndërtimin e hotelit “Molika”,kompletimin e sistemit të teleferikëve, skiashensorëve si dhefurnizimin me makinat për rregullimin e terreneve për skijim.Mund të konkludohet se në periudhën 1971- 1991 janë bërëinvestimet më të mëdha kapitale sa i përket infrastrukturësturistike në krahasim me rajonet tjera të turizmit në Kosovë.Burimi kryesor i financimit për ndërtimin e kapaciteteve tëqendrës turistike të Brezovicës, ishte “Fondi i Federatës përkreditimin e republikave të pazhvilluara”. Mjetet e fondit ishin tëfavorshme, ngase kushtet e kreditimit lejonin afatin e kthimit prej18 deri 22-vjet, me kamatë vjetore prej 3-4% dhe greis periudhënprej 2 vjetësh.2.4.2. Investimet pas 99’Pavarësisht nga gjendja e vështirë e pasluftës, rritja e kërkesësturistike e krijuar si nga vendorët ashtu edhe nga komunitetindërkombëtar që punon në Kosovë, ka ndikuar në shtimin einvestimeve në kapacitetet hoteliere dhe restorante, por jo edheme investime në kapacitetet përcjellëse të cilat do t’ua rrisninqarkullimin këtyre lokaliteteve.Një investim i rëndësisë së madhe është riparimi i rrugës Prizren-Prevallë-Brezovicë që është bërë me ndihmën e KFOR-it gjerman.Janë realizuar edhe investime private me çka janë ngriturrestorante dhe motele të ndryshme në mënyrë të paorganizuar,pa ndonjë plan biznesi afatgjatë të hartuar me profesionalizëm,me të cilin do të analizoheshin faktorët që do të garantoninefektivitetin e investimit. Në vitin 2007 kanë filluar punimet nëfshatin turistik në Prevallë/Prizren me investim publiko privat.MMPH/AMMK – Instituti për Planifikim Hapësinor93