ocena stanu psychicznego pacjentów z ... - Nowiny Lekarskie

638Monika Stachowiak-Andrysiak, Bogusław Stelcer, Adam Mikstacki, Dariusz Kuliński, Barbara TamowiczAntonovsky [3] w ramach koncepcji salutogenetycznejokreśla adaptację jako aktywne przeciwstawianie sięentropii w środowisku, w którym obecność stresorówjest zjawiskiem nieuniknionym. Podkreśla wszechobecnośćstresu oraz mechanizmów przystosowawczych.Prawdopodobnie im wyższe poczucie koherencji i jegoskładowe u danego pacjenta, tym lepsza adaptacja dosytuacji choroby, nawet przewlekłej, radykalnie zmieniającejstyl życia.Chorzy leczeni ambulatoryjnie wypełniali kwestionariuszew domu, zwracając wypełnione ankiety podczaskolejnej dializy. Część czyniła to, przebywając naoddziale szpitalnym.Do analizy statystycznej włączano tylko te ankiety,które w zakresie danej zmiennej były wypełnionew sposób jednoznacznie prawidłowy. Do analizy wynikówwykorzystano testy nieparametryczne: U Manna--Whitneya oraz Kruskala-Wallisa z pakietu programuStatistica 7.0 PL.WynikiW skład grupy weszło 48 mężczyzn i 58 kobiet.Wykształcenie w grupie badanej przestawiało się następująco:wykształcenie podstawowe – 27 badanych;zawodowe – 35 badanych; wykształcenie średnie – 31badanych; wyższe – 13 badanych.Zależności wiekowe w badanej grupie przedstawiałysię następująco: najmłodsza osoba badana miała ukończone26 lat, najstarsza 76 lat. Średnia wieku dla grupybadanej wynosiła 53 lata i 9 miesięcy. Ze względu nakategorię wiekową grupę badawczą podzielono na trzymniejsze podgrupy. Do pierwszej włączono osoby, którenie przekroczyły trzydziestego roku życia. Drugą stanowiłyte, których wiek mieścił się w przedziale od 30 do65 roku życia. W skład trzeciej grupy wchodziły osoby,które przekroczyły 65 rok życia.Średni czas leczenia dla osób badanych wynosił 39miesięcy. Najkrótszy czas leczenia wyniósł 1 miesiąc,najdłuższy – 22 lata.Charakterystykę sposobu udzielania odpowiedziprzez osoby chore na pytania kwestionariuszy badawczychprzedstawia Tabela 1.Odrębnej analizie poddano reakcje mężczyzni kobiet. Statystyki opisowe dla poszczególnych płcizawarto w Tabeli 2.Wyniki dotyczące odpowiedzi chorych, pogrupowanychze względu na poziom wykształcenia, zamieszczonow Tabela 3. Zmienną niezależną, jaką był poziomwykształcenia, uszeregowano w cztery kategorie dotyczącetej cechy. Wykształcenie okazało się czynnikiem różnicującymodpowiedzi w wymiarze poczucia sensowności,mierzonym Kwestionariuszem Orientacji Życiowej.Ani miejsce leczenia, ani jakość świadczonej opieki,nie okazały się czynnikami różnicującymi odczuciaosób badanych. Nie stwierdzono istotnych statystycznieróżnic ze względu na wiek, lub czas podjęcia dializy.Czynnik płci okazał się mieć znaczenie w wymiarzezrozumienia, mierzonym Kwestionariuszem OrientacjiŻyciowej. Wyniki wskazują, że na ustalonym poziomieistotności α = 0,05 grupa mężczyzn cechowała się istotniewiększym zrozumieniem niż badane kobiety (p =0,01).Wartość średnia całej badanej populacji w KwestionariuszuOrientacji Życiowej, wynosząca x = 126,00, jestniższa od norm podawanych przez autora narzędzia [3].Nieznaczne obniżenie wartości średniej w grupie badanej,może świadczyć o dewastującym wpływie przewlekłejchoroby na ocenę własnych mechanizmów zaradczychi zdolność zmagania się wyzwaniami życia.Zaobserwowano istotną statystycznie zależnośćpomiędzy wzrostem poczucia sensowności a wykształceniem(p = 0,02). Osoby bardziej wykształcone cechowałoprzekonanie o sensie życia, i o tym, że wartopodejmować wysiłki na rzecz pokonywania trudnościi wyzwań.Nasilenie lęku w badanej grupie było wyższe niżnatężenie depresji, wartości średnie wynosiły odpowiedniox = 8,36 (0 min. – 21 maks.) i x = 6,92 (0 min. – 21maks.) Niższe wyniki depresji korespondują z umiarkowanieśrednimi wartościami uzyskanymi w skali agresji,dla której wartość średnia wynosiła x = 2,93 (0 min. – 6Tabela 1. Charakterystyka grupy badanejTable 1. Characteristics of the study groupCecha N ważnych Średnia Mediana SDHADSLęk 88 8,36 8 4,79Depresja 88 6,92 7 4,45Agresja 102 2,93 3 1,69AIS 102 25,56 26 7,79Zrozumienie 101 47 45 11,98Zaradność 100 46 46 10,41Sensowność 100 37,54 37,5 9,47SOC 106 121,76 126 41,42Wiek 106 53,88 54 15,76< 30 rok życia 931–65 rok życia 65> 65 rok życia 32Wykształcenie– podstawowe 27– zawodowe 35– średnie 31– wyższe 13PłećKobiety 48Mężczyźni 58PRACE ORYGINALNE