przeczytaj cały wstęp i pierwszy rozdział książki - Teologia Polityczna

ziarnem, na przykład pszenicznym lub jakimś innym. Bóg zaś takie daje mu ciało, jakie zechciał; kaŜdemu z nasionwłaściwe. Nie wszystkie ciała są takie same: inne są ciała ludzi, inne zwierząt, inne wreszcie ptaków i ryb. Są ciałaniebieskie i ziemskie, lecz inne jest piękno ciał niebieskich, inne – ziemskich. Inny jest blask słońca, a inny – księŜycai gwiazd. Jedna gwiazda róŜni się jasnością od drugiej. Podobnie rzecz ma się ze zmartwychwstaniem. Zasiewa sięzniszczalne – powstaje zaś niezniszczalne; sieje się niechwalebne – powstaje chwalebne; sieje się słabe – powstajemocne; zasiewa się ciało zmysłowe – powstaje ciało duchowe. JeŜeli jest ciało zmysłowe, powstaje teŜ ciało duchowe.Tak teŜ jest napisane: «Stał się pierwszy człowiek, Adam, duszą Ŝyjącą», a ostatni Adam duchem oŜywiającym. Niebyło wpierw tego, co duchowe, ale to co ziemskie; duchowe było potem (1 Kor 15,35-46).Komentując te słowa świętego Pawła, Edyta Stein mówi, Ŝe jeŜeli ciało jest obdarzone duszą (niem. beseeltesLeib), to istnieje teŜ ciało duchowe (niem. Geisteleib). Pierwszy człowiek, Adam, stał się duszą Ŝyjącą, a ostatniAdam – duchem oŜywiającym (łac. anima vivens – spiritus vivificans). Nie było jednak wpierw tego, coduchowe, ale to, co „duszne” (niem. seelische); duchowe było potem. Nie chodzi tu o róŜnice między ciałemoŜywionym a ciałem duchowym, lecz o podstawę, na której się ona opiera, a mianowicie, o rozróŜnienie między„duszą Ŝyjącą” a „duchem oŜywiającym” 36 . Edyta Stein dokonuje następnie uzasadnienia i wyjaśnienia, mówiąc,Ŝe dusza jest „Ŝyjąca”, bo ma w sobie swoje własne Ŝycie (naturalne) i oŜywia ciało. Lecz dusza nie jest źródłemtryskającym, które rodzi z siebie Ŝycie jak „oŜywiający duch” nowego Adama. Źródłem oŜywiającym lubbudzącym Ŝycie jest dusza Chrystusa, poniewaŜ nosi w sobie pełnię Ducha BoŜego i, co więcej, poniewaŜw nieograniczonej wolności osoby Chrystusa Jego dusza dysponuje swoją pełnią Ŝycia. Nie tylko w naturalnysposób zamieszkuje ona ciało 37 , ale „posiada moc” zaczęcia swego Ŝycia w ciele i skończenia go, a następniepodjęcia go znowu 38 . Łączy się tu i przenika – mówi Stein – naturalny związek duszy z ciałem, przez co duszajest właśnie duszą, oraz władztwo Boskiej osoby przewyŜszające osobistą wolność duchów stworzonych. Niebyłoby to moŜliwe, gdyby dusza ludzka była tylko „Ŝyjącą” jak „dusza” zwierzęca. Dusza ludzka jest ze swejnatury duchem uformowanym osobowo, zdolnym przyjąć Ŝycie BoŜe. Dlatego moŜe panować nad swoim ciałemi nad swą naturą 39 . Dostrzec tu moŜna własne działanie (moralne lub niemoralne) człowieka jako podmiotu –i przejąć coś z mocy Chrystusa nad pełnią ducha (jako dar łaski, charyzmat juŜ w tym Ŝyciu, albo jako jejwieczna nagroda w Ŝyciu chwały). Granica między jej istnieniem jako duszy (związanym z ciałem) a istnieniemduchowym (zwróconym ku Bogu) przebiega przez samą jej istotę. Dlatego słowo BoŜe jest bardziej przenikająceniŜ „miecz obosieczny”, bo przenika aŜ do rozdzielenia duszy i ducha (por. Hbr 4,12) 40 .Chcąc zatem wyjaśnić naturalną działalność ducha w człowieku, naleŜy zaznaczyć, Ŝe wynika onaz całościowej struktury bytu duchowo-rozumowego. Święty Jan od KrzyŜa, którego przytacza Edyta Stein,mówi, Ŝe dusza jest rzeczywistością wyposaŜoną w róŜne władze: niŜsze i wyŜsze, albo zmysłowe i duchowe.W części niŜszej – jak i wyŜszej – władze owe dzielą się na poznawcze i poŜądawcze (nie jest to bezpośredniawypowiedź Jana, wynika jednak ona z jego nauki). Zmysły są wprawdzie organami ciała, lecz jednocześnie„oknami” duszy, przez które poznaje ona świat zewnętrzny. Zmysłowość jest wspólna ciału i duszy. Jan małozajmuje się jednak stroną cielesną. Zmysłowe poznanie nie jest moŜliwe bez czynności duchowej. Tym moŜnatłumaczyć ścisłe powiązanie „wyŜszego” i „niŜszego” bytu duchowego. Nie są to piętra zbudowane jedno nadrugim. Określenie „wyŜsza” i „niŜsza” część jest tylko przestrzennym obrazem dla czegoś, co posiada bytcałkowicie nieprzestrzenny. Jan wyraźnie mówi, Ŝe dusza jako duch nie ma ani wysokości, ani głębokości, jakciało 41 . Akt duchowy i zmysłowy są w dziedzinie naturalnej ściśle ze sobą złączone, choć „okna zmysłów” niedoprowadzają do poznania świata zmysłom podpadającym, jeśli duch nie zechce przez nie patrzeć. Duch jednak36 Por. E. Stein, Byt skończony..., s. 459-460.37 MoŜna to rozumieć dwojako: 1) jako obciąŜenie duszy przez ciało materialne, które Chrystus wraz ze swą ludzką naturąprzejął na czas Ŝycia ziemskiego, od którego był jednak uwolniony w zmartwychwstaniu; 2) jako „wkształtowanie” sięw stosowne dla duszy ciało, „wkształtowanie” mające miejsce takŜe w stanie uwielbionym. Por. tamŜe, s. 21.38 Por. tamŜe, s. 460.39 Tym, którzy przyjmują Słowo BoŜe, zostaje udzielone „nowe Ŝycie”. Tym nowym Ŝyciem mogą oni w sposób wolnydysponować. Potwierdzają to słowa Ewangelii według św. Jana (por. J 1,12).40 E. Stein, Byt skończony..., s. 460.41 Por. E. Stein, Wiedza KrzyŜa, Kraków 1999, s. 130.