«σωστής» μερίδας με αυτήν <strong>το</strong>υ εστια<strong>το</strong>ρίου, εξηγούνεν μέρει τη στρεβλή εικόνα για <strong>το</strong> πραγματικό <strong>μέγεθος</strong>των μερίδων. Σήμερα, οι μερίδες στα εστιατόρια είναιδύο έως και τέσσερις φορές μεγαλύτερες από τις συνιστώμενεςκαι πολλές φορές αντισ<strong>το</strong>ιχούν σε δύο ά<strong>το</strong>μα(Young et al, 2003). Συνεπώς, δεν είναι παράδοξο<strong>το</strong> γεγονός ότι τα ποσοστά παχυσαρκίας φαίνεται νααυξάνονται παράλληλα με τη συχνότητα κατανάλωσηςφαγη<strong>το</strong>ύ εκτός σπιτιού, αν αναλογισθούμε ότι σήμεραμια οικογένεια ξοδεύει <strong>το</strong> 40% <strong>το</strong>υ προϋπολογισμούσε φαγητό εκτός σπιτιού, ποσοστό 26% μεγαλύτεροαπό αυτό που ξόδευε τη δεκαετία <strong>το</strong>υ 1970 και ότιπλέον καταναλώνουμε 40% πιο συχνά γεύματα εκτόςσπιτιού (Ledikwe et al, 2005).Τα τελευταία τριάντα χρόνια, οι συσκευασίες τροφίμωνέχουν αυξηθεί και μάλιστα είναι σαφές ότι η μεγαλύτερησυσκευασία αυξάνει την ενεργειακή πρόσληψη.Επιπλέον σε πολλά συσκευασμένα τρόφιμα, προκειμένουνα είναι ελκυστικά, η αναγραφόμενη μερίδα απλάαντισ<strong>το</strong>ιχεί σε μικρότερη ποσότητα με λιγότερες θερμίδεςκαι λιπαρά (Bryant et al, 2005). Τέλος, η αύξησησ<strong>το</strong> <strong>μέγεθος</strong> των σκευών σερβιρίσμα<strong>το</strong>ς μοιραίαδημιούργησε μια στρεβλή εικόνα για <strong>το</strong> <strong>μέγεθος</strong> τηςμερίδας. Είναι ενδεικτικό ότι τα τελευταία χρόνια, <strong>το</strong>πιά<strong>το</strong> σερβιρίσμα<strong>το</strong>ς αυξήθηκε από 25 σε 30 περίπουεκα<strong>το</strong>στά, <strong>το</strong> οποίο με τη σειρά <strong>το</strong>υ οδήγησε στην κατανάλωσημεγαλύτερης ποσότητας φαγη<strong>το</strong>ύ (Wansink etal, 2006) Αντίθετα, η αρχική έκθεση σε συσκευασίεςκαι σε σκεύη ελεγχόμενης μερίδας αύξησε τη συνειδη<strong>το</strong>ποίηση<strong>το</strong>υ μεγέθους της μερίδας καταλήγονταςσε, συνολικά, μειωμένη κατανάλωση (Young et al,2006).Πολιτικές μείωσης <strong>το</strong>υ μεγέθους της μερίδαςΥπάρχουν πολυάριθμες εκθέσεις φορέων, μεταξύ τωνΠίνακας 1Προτεινόμενες παρεμβάσεις που σ<strong>το</strong>χεύουν στη μείωση <strong>το</strong>υ μεγέθους της μερίδας.Προτεινόμενη ΠαρέμβασηΒιβλιογραφική ΑναφοράΕυαισθη<strong>το</strong>ποίηση κοινού Η ποσότητα <strong>το</strong>υ φαγη<strong>το</strong>ύ είναι εξίσου σημαντική με την ποιότητα Το <strong>μέγεθος</strong> της μερίδας σχετίζεται με την ενεργειακή πρόσληψηκαι την παχυσαρκία Το <strong>μέγεθος</strong> της μερίδας σχετίζεται με τη συσκευασία και <strong>το</strong> σκεύοςσερβιρίσμα<strong>το</strong>ςNielsen, 2003; Young, 2007; Mathiessen, 2003;Rolls 2003; Burger, 2007; Schwartz, 2006Εκπαίδευση για <strong>το</strong> <strong>μέγεθος</strong> της μερίδας Hogbin, 1999Εκπαίδευση <strong>το</strong>υ κοινού να προτιμά τρόφιμα χαμηλού θερμιδικούπεριεχομένου αντί να περιορίζει τις μερίδες όλων των τροφίμωνΕκπαίδευση για καλύτερη διατροφική συμπεριφορά σε γεύματα εκτόςσπιτιού Μικρότερες μερίδες Η μερίδα αντισ<strong>το</strong>ιχεί πολλές φορές σε δυο ά<strong>το</strong>μαEllo- Martin, 2005Ledkwe, 2005Εκπαίδευση για καλύτερη διατροφική συμπεριφορά σε γεύματα σ<strong>το</strong> σπίτι Μικρότερες συσκευασίες Μικρότερα πιάτα σερβιρίσμα<strong>το</strong>ς Η λήψη φαγη<strong>το</strong>ύ να γίνεται πάντα σε σκεύη και όχι από τησυσκευασία Το φαγητό να αποθηκεύεται σε μικρότερες μερίδεςWansink, 2004Μείωση των μερίδων σε εστιατόρια Ayala, 2006; Condrasky, 2007Μεγαλύτερες μερίδες από τρόφιμα χαμηλού θερμιδικού περιεχομένου Wansink, 2005Μείωση <strong>το</strong>υ συνολικού θερμιδικού περιεχομένου των γευμάτων Ledikwe, 2005; Rolls, 2003Μεγαλύτερη ποικιλία σ<strong>το</strong> <strong>μέγεθος</strong> των προσφερόμενων μερίδων Ello- Martin, 2005; Ledikwe, 2005; Rolls, 2003Σήμανση στις ετικέτες για <strong>το</strong> <strong>μέγεθος</strong> της μερίδας Bryant, 2005; Rolls, 2003Προώθηση προϊόντων συγκεκριμένης μερίδας και θερμίδων Rolls, 2003; Young, 2007Ελκυστικές τιμές για τις μικρότερες μερίδες Ello- Martin, 2005; Ledikwe, 2005;Εκπαίδευση των σεφ για <strong>το</strong> <strong>μέγεθος</strong> των συνιστώμενων μερίδων Condrasky, 200712
Επιθεώρηση Καρδιομεταβολικών Παραγόντων Κινδύνουοποίων και <strong>το</strong>υ FDA (Food And Drug Administration),που αναφέρουν ότι η προώθηση προϊόντων σε ποσότητεςπου αντισ<strong>το</strong>ιχούν σε α<strong>το</strong>μικές μερίδες και η μείωσητης ενεργειακής πυκνότητας θα ήταν εξαιρετικάχρήσιμη. Οι προσπάθειες πολλών βιομηχανιών τροφίμωννα λανσάρουν σνακ συγκριμένων θερμίδων (100calorie-packs), κέρδισε την αποδοχή <strong>το</strong>υ αγοραστικούκοινού και μείωσε τη συνολική πρόσληψη ενέργειαςέως και 32% (Young et al, 2007). Επίσης σύμφωναμε <strong>το</strong>υς καταναλωτές, η μείωση των λιπαρών και τηςενέργειας στα ημίπαχα γαλακ<strong>το</strong>κομικά, δεν αλλοίωσετη γεύση (palatability) ούτε μείωσε την επιθυμία <strong>το</strong>υςνα τα ξαναγοράσουν (Ello-Martin et al, 2005).Παρόμοιες πρακτικές μπορούν να ακολουθηθούν σεεστιατόρια και φαστφουντ. Σε μελέτη που συμμετείχανσεφ βρέθηκε ότι <strong>το</strong> 76% αυτών δεν πειθαρχεί στις συνιστώμενεςμερίδες, σερβίροντας πολύ μεγαλύτερες,ενώ η συντριπτική πλειοψηφία θεωρεί ότι υπάρχει περιθώριομείωσης των θερμίδων στα γεύματα έως 25%(Steenhuis et al, 2008). Μάλιστα, <strong>το</strong> 71% των συμμετεχόντωνδεν παρατήρησε καμία διαφορά στη γεύσηόταν τα προσφερόμενα γεύματα παρασκευάστηκαν μελιγότερο λάδι (Ello-Martin et al, 2005).Ωστόσο, <strong>το</strong> κρίσιμο ερώτημα εάν δηλαδή η μείωσηστην ενεργειακή πυκνότητα των μερίδων βοηθά στηνπιο αποτελεσματική ρύθμιση βάρους, παραμένει. Σεπρόσφατη κλινική μελέτη βρέθηκε ότι οι παχύσαρκεςγυναίκες που ακολουθούσαν διατροφή χαμηλή σελίπος και ελεύθερης ποσότητας σε τρόφιμα χαμηλήςθερμιδικής αξίας (λαχανικά, σούπα, φρούτα) για διάστημαέξι μηνών, είχαν σημαντικά μεγαλύτερη μείωσησ<strong>το</strong> σωματικό <strong>το</strong>υς βάρος (40%) συγκριτικά μετις παχύσαρκες γυναίκες που μείωσαν την πρόσληψηλίπους (εννέα έναντι έξι κιλών) (Ello-Martin et al,2004). Τέλος, η ad libitum κατανάλωση σαλάτας βρέθηκεότι μειώνει την ενεργειακή πρόσληψη κατά 17%,ενώ η κατανάλωση μικρότερης μερίδας σαλάτας κατά12%(Rolls et al, 2004). (Πίνακας 1)Έρευνα «<strong>Μερίδες</strong>: <strong>το</strong> <strong>μέγεθος</strong>… <strong>μετράει</strong>»(www.megethosmeridas.gr)Στα πλαίσια της καμπάνιας «<strong>Μερίδες</strong>: <strong>το</strong> <strong>μέγεθος</strong> …<strong>μετράει</strong>», η επιστημονική ομάδα <strong>το</strong>υ portal διατροφήςmednutrition.gr, κατέγραψε σημαντικές πληροφορίεςγια τις αντιλήψεις αλλά και τις γνώσεις των ερωτηθέντωνγια <strong>το</strong> <strong>μέγεθος</strong> των μερίδων. Η αξιοποίηση τωνευρημάτων αυτών αλλά και πρόσθετων που θα προκύψουναπό τις μελλοντικές ενέργειες στα πλαίσια τηςκαμπάνιας, θα συμβάλλουν αποφασιστικά σ<strong>το</strong> να εξαχθούνσαφή συμπεράσματα και ακόμα περισσότερο,να ανοιχ<strong>το</strong>ύν δίαυλοι ορθής ενημέρωσης για <strong>το</strong> <strong>μέγεθος</strong>των μερίδων.Δειγμα<strong>το</strong>ληψίαΗ έρευνα πραγμα<strong>το</strong>ποιήθηκε από <strong>το</strong>ν Ιούνιο έως και<strong>το</strong>ν Οκτώβριο <strong>το</strong>υ 2010, στην Αθήνα, τη Χαλκίδα,την Κόρινθο και <strong>το</strong> Κιά<strong>το</strong> σε τυχαίο δείγμα. Οι εθελοντέςπου δέχτηκαν να συμμετάσχουν στη μελέτη,συμπλήρωσαν ερωτημα<strong>το</strong>λόγιο με την καθοδήγησητων ερευνητών- διαι<strong>το</strong>λόγων, που αφορούσε στις πε-13