boti 7.

áàéâ. Ëàì íàð ë ñàðëàãèéí áîðö õèéæ áàéâ.
- Õîíèíûõîîð (ãýäýñ äîòðîîð) õÿðàìöàã õèéæ èääýã áàéâ. Õÿðàìöàã õèéõäýý
ºëºíä íü öóòãàõã¿é ãýäýñ äîòðûã ë ã¿çýýíä õèé÷èõýíý.
- Øîðëîãî ãýæ õàâèðãà, ñýýð, íóðóó, õ¿ç¿¿, äîòîð ìàõààð õèéæ áàéâ.
- ¯õðèéí òîëãîéã 4, ýñâýë 6 õóâààæ ÷àíàæ èääýã (õºðººäíº).
- Òààõàéã õóéõëààä (¿õðèéí) ÷àíàæ èäíý, ìºí õîíü, ÿìààíû øèéðèéã õóéõëàæ
èäíý.
“Ìîíãîë (¿õýð), õîíèíû ìàõ õî¸ðûã èæèë, ÿìàà, ñàðëàã õî¸ðûí ìàõûã àäèë
ãýæ ÿðüæ áàéâ.
- Ñ¿¿ë ¿åä ÿìàà, ñàðëàãèéí ìàõûã áîðöëîæ ýõëýâ, ãóÿ, ýñâýë õààã áîðöëîíî.
15.Ò.Ãóíãàà, ýð, íàñ 87, Ãîâü- Àëòàé, Òîíõèë ñóì, òýòãýâýðò
- Áîðîî øîðîîòîé ¿åä õàäíû àãóé, õºíäèéä õîðãîäîõ õýðýã ãàðààä îðâîë
øîðîî þì óó, ø¿¿ þì óó? ãýæ õýëýýä øîðîîíîîñ àâ÷ àìñäàã çàíøèëòàé.
- Õàíèàä, íóñ õ¿¿õäýä õ¿ðýõýä “õàð õàëçàí òóóëàé” ãýæ õàìðûã õººëäºã, õàð,
öàãààí ðàøààíààð óãààíà. Óãàà÷èõààä áóðóó ¿¿äýýð öàöäàã.
- Äóòóó ø¿¿ñ ãýäýã áîë ýëýã, öóñ òàâèàã¿é áàéõ ¿åèéã õýëíý. Õýðýâ ýíý õî¸ðûã
òàâèàã¿é áîë ãàð õ¿ðýõ ¸ñ áàéõã¿é. Ýõëýæ àìñààä äàðàà ø¿¿ñ- ìàõàíäàà õ¿ðíý.
- Òîëãîé ºãñºí õ¿í àìàí õ¿ç¿¿ çàëãàõ òîëãîéí àð òàëûã õàãà öîõèîä òàðõèéã
àìñàíà. Ãýð äîòîð õýäýí õ¿í áàéíà, á¿ãäýä àìñóóëíà.
- Äóíä ÷ºìºã õýíä î÷íî. Òýð õ¿í ìºëæººä “áàÿí áóëóó”- íû ºíöºãèéã õóòãààð
òàñ öîõèîä ÷ºìãèéã áàñ àìñóóëíà (çàñàõ íýð).
- Õ¿íäèéí ¸ñ. Àëèâ íàéð íààäàì, òóõàéëáàë, äààõü, õóðèì, öàãààëãà, îâîî
òàõèõ ã.ì. ¿åä á¿òýí ìàõ òºäèé ë ÷àíàõã¿é.
- Óãààëãààð òîëãîé, õîíò øàãàéò, 4 ºíäºð áóðõàíä òàâèíà.
- Áîãòîñ, ñ¿éæ, ñýýð ýìýãòýé õ¿íä òàâèíà, ýð õ¿íä ÿëàíãóÿà áîãòîñ, ñ¿éæ
ºãäºãã¿é, òàâüñàí ÷ ãàð õ¿ðýõ ¸ñ áàéõã¿é.
- Ìàíàé ýíä óóöûã á¿òýí òîìîîð ÷àíàõã¿é, çààâàë õàðöàãëàæ ÷àíàäàã,
õàðöàãàòàé (ñ¿âýýíèé õàâèðãà îðîëöóóëàõ) ÷àíàæ áàéõûã ¿çýýã¿é.
- Òîëãîéä äóõàí äýýð íü (ãóðâàëæèí) ç¿ñýæ ñºõºæ òàâèíà. Òîëãîéãîîð
õ¿íäë¿¿ëæ çî÷ëóóëñàí õ¿í àìàð èäýõã¿é, ýð õ¿í ýâýðíèé õîðîíäîõ õóéõ èäýõã¿é,
áóðõàíä ë ýð¿¿òýé ÷àíàæ òàâèíà. Áóñàä ¿åä ýð¿¿ã àâ÷ ÷àíàíà. Ýð õ¿í ýð¿¿ èäâýë
çàðãàëääàã ãýäýã ¿ãòýé.
- Óóöàíä äýýä òàëûí õàëüñíààñ ãîíçãîé äºðâºëæèí ýñãýæ, õóóëæ àâíà. Óóö
òàëëàõ õ¿í áàðóóí ãàð òàëààñ, áàñ ç¿¿í ãàð òàëààñ 3, 3- ààð ç¿ñýæ ç¿ññýí ìàõàà òàë
ñîëüæ òàâèàä, äàðàà íü îëîí ç¿ñýæ òàâèíà. Áàðóóí, ç¿¿í õàíàí òàëä ñóóñàí óëñàä
õ¿ðòýýäýã.
- Õîíò øàãàéòíû õàëüñûã ë àâ÷, õ¿íä òàâèíà.
- Òîãòäîãã¿é õ¿¿õäýä ¿åíãèéí àðüñ ç¿¿äýã.
- Ãàõàéí ñî¸îãîîð ãàçàð ìàëòàõàä ãàçàð ëóñ õàëääàãã¿é ãýäýã. Õóäàã óñ ìàëòàõ,
ëàéäàõàä ýõëýæ ñî¸îãîîð ¸ñëîõ æèøýýòýé.
- “Õîâäîã ýìãýí” ãýäýã îä íü íýã æèë ¿äøèéí öîëìîí, íýã æèë ¿¿ðèéí öîëìîí
áîëæ ÿâäàã ãýäýã.
- “Õîìõîé äîëîîõ” ãýäýã. Õèé õóàðûí þì, õîâäîã ýìãýí îäòîé õîëáîîã¿é þì.
41