You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
de kazanılan bir değer olduğu için ölçülebilir<br />
ve ölçülmesi ile ilgili yöntemler<br />
geliştirilmiştir. Zekâ sözcüğünün, Türkçe'deki<br />
karşılığı anlak’tır.<br />
Akıl, us, zekâ ve seyrek kullanılan<br />
anlak sözcükleri çoğunlukla birbirinin<br />
yerine yanlış olarak kullanılmaktadırlar.<br />
Yazımızın konusu olan Yapay Zekâ teriminin<br />
de doğruluğu tartışılabilir: Makinelerin<br />
akıllı mı yoksa zeki mi olması<br />
beklenmektedir? İnsan aklını kullanarak,<br />
bir durum karşısında doğru, dolayısıyla<br />
mantıklı olan çözümü seçer. Aynı<br />
insan, ilk karşılaştığı bir durum karşısında,<br />
kendince en uygun davranışa,<br />
zekâsını kullanarak karar verir. Makinelerden<br />
beklenen davranışın; aklın gösterdiği<br />
yol mu, yoksa zekânın gösterdiği<br />
çözüm mü olduğu tartışmalıdır.<br />
Dilimizde Yapay Zekâ olarak kullanılan<br />
terim ilk kez 1956 yılında Dartmount<br />
Koleji’nde düzenlenen ve seçkin bilim<br />
insanlarının katıldığı konferansta “Artificial<br />
Intelligence: AI” biçiminde dillendirilmiştir.<br />
Bu toplantıya katılan J. McCarthy<br />
(Lisp dilinin geliştiricisi), M. Minsky<br />
(MIT Yapay Zekâ Laboratuvarı kurucusu),<br />
C. Shannon (IBM), A. Newell (ABD<br />
Yapay Zekâ Derneği’nin ilk başkanı) ve<br />
H. Simon (Nobel ödüllü) zeki bilgisayarların<br />
gerçekleştirilme olasılığının araştırılmasını<br />
önermişlerdir.<br />
Doğal zekâ ile yapay zekâ arasında<br />
farkların olacağı açıktır. Bu farklardan<br />
bazıları, yapay zekâyı üstün kılarken<br />
bazıları doğal zekâyı üstün kılmaktadır.<br />
İlk olarak yapay zekânın üstün olduğu<br />
yönler, ardından doğal zekânın üstün<br />
olduğu yönler açıklanacaktır:<br />
Makinelerin akıllı mı yoksa zeki<br />
mi olması beklenmektedir? İnsan<br />
aklını kullanarak, bir durum<br />
karşısında doğru, dolayısıyla<br />
mantıklı olan çözümü seçer. Aynı<br />
insan, ilk karşılaştığı bir durum<br />
karşısında, kendince en uygun<br />
davranışa, zekâsını kullanarak<br />
karar verir. Makinelerden beklenen<br />
davranışın; aklın gösterdiği yol mu<br />
yoksa zekânın gösterdiği çözüm<br />
mü olduğu tartışmalıdır.<br />
Dolayısıyla bilgisayarın unutma yeteneği<br />
yoktur.<br />
• Yapay zekâ paylaşılabilir: Zekâ,<br />
insanda eğitim, öğrenme ve çevre etkenleri<br />
ile gelişmektedir. Bu birikimin<br />
bir başka insana aktarılması, usta çırak<br />
ilişkisi ile olabilmektedir ve aktarım<br />
uzun süre almaktadır. Bir kişide oluşan<br />
zekânın tümüyle bir başkasına aktarıldığı<br />
söylenemez. Buna karşın, yapay<br />
zekâ bir bilgisayarda oluşturulduğundan,<br />
bunun diğer bilgisayarlara aktarılması,<br />
kopyalama yöntemiyle kolayca<br />
yapılabilir.<br />
• Yapay zekâ daha kolay elde edilebilir:<br />
Bir bilgisayarın zekâ düzeyinin<br />
yükseltilmesi, bir insanın zekâ düzeyinin<br />
yükseltilmesine göre daha kolaydır;<br />
kolay olduğu için maliyeti de düşüktür.<br />
• Yapay zekâ tutarlıdır: Aynı olay<br />
karşısında verilecek tepki insandan insana<br />
değişik olacaktır. Hatta benzer iki<br />
olayda, aynı insan farklı davranabilmektedir.<br />
Bunun nedeni insanların zekâ düzeylerinin<br />
farklı olması ve insan olmalarıdır.<br />
Yapay zekâ sistemlerinde aynı ya<br />
da benzer olaylarda verilen tepki hep<br />
aynı olacaktır. Farklı zekâ düzeyindeki<br />
yapay zekâ sistemlerinden aynı olay<br />
karşısında farklı tepki görülmesi, zekâ<br />
düzeyi ile ilgilidir.<br />
• Yapay zekâ kayıtlıdır: Bir durum<br />
veya olay karşısında yapay zekâ tarafından<br />
üretilen tepki kaydedilmektedir. Dolayısıyla,<br />
benzer bir durumla karşılaşıldığında,<br />
eski kararlar gözden geçirilmekte<br />
ve en yakın olan tepki verilmektedir. Buna<br />
karşın insan, karşılaştığı her olayda, geçmişte<br />
yaşadığı benzer olayı aklına getirmekte<br />
ya da onu hiç düşünmeden yeni<br />
bir karar oluşturabilmektedir.<br />
Doğal Zekânın Üstün Yönleri<br />
• Doğal zekâ yaratıcıdır: İnsan kendi<br />
ve başkalarının deneyimlerini değerlendirerek<br />
zekâsını geliştirebilir, dolayısıyla<br />
yaratıcıdır. Yapay zekâ, bilgisayara<br />
yüklenen bilgi ile sınırlıdır; dolayısıyla<br />
yaratıcılığı insana kıyasla kısıtlıdır.<br />
• Deneyimlerden yararlanma: Doğal<br />
zekâ insana duyu organlarının yardımıyla<br />
öğrendiği deneyimleri kullanma<br />
ve bu deneyimlerden yararlanma yeteneği<br />
kazandırır. Yapay zekâ sistemleri<br />
genellikle sembolik girdiler ile çalışırlar.<br />
• Usavurma yeteneği: İnsan karşılaştığı<br />
yeni durum karşısında, deneyim-<br />
Yapay Zekânın Üstün Yönleri<br />
• Yapay zekâ kalıcıdır: İnsan öğrendiği<br />
ve deneyimlediği olay ve konuları,<br />
benzerlerini yaşamadığında zaman<br />
içinde unutabilir. Ancak yinelenen ve<br />
insan için önemli deneyimlere ilişkin<br />
bilgiler bellekte sürekli tutulmaktadır.<br />
Unutmanın hızı, konuya verilen önem<br />
derecesiyle ters orantılıdır. Unutma sırasında,<br />
önce ayrıntılar, daha sonra ana<br />
bilgiler silinmektedir. Unutulan bilgiler,<br />
belli hatırlatmalar ile geri kazanılabilmektedir.<br />
Unutma özelliği, insanın belleğinin<br />
gereksiz verilerle işgal edilmesini<br />
önlemektedir. Bilgisayarın belleğine<br />
yazılmış olan bir veri bilinçli olarak silinmediği<br />
sürece, bellekte kalmaktadır.<br />
Massachusetts Institute of Technology (MIT) Yapay Zekâ Laboratuvarının kurucusu Marvin Minsky, 1968.<br />
itü vakfı dergisi<br />
9
Change language