OCAK - MART 2017 SAYI 75

OCAK - MART 2017 SAYI 75

OCAK-MART 2017 | SAYI 75 

İmtiyaz Sahibi: 

İTÜ Vakfı adına Prof. Dr. Mehmet Karaca 

Yayın Kurulu: 

Prof. Dr. Sinan Mert Şener (Başkan) 

Prof. Dr. Şebnem Burnaz 

Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ali Karaca 

Yrd. Doç. Dr. Gülsen Uçarkuş 

Birol Çetinkaya 

Şule Gökçe Enginarlar 

Kenan Mete 

Hatice Yazıcı Şahinli 

Yazı İşleri Müdürü /Editör: 

Hatice Yazıcı Şahinli 

Yayın Koordinatörü: 

Kenan Mete 

75. Sayı Dosya Konusu Danışmanı: 

Yrd. Doç. Dr. Gökhan İnce 

Grafik Uygulama: 

Murat Beşiktaş 

Gizem Çinik 

Katkıda Bulunanlar: 

Doç. Dr. Gülname Turan 

Osman Keskin, Erkan Mert Özoğul, 

Bartu Akın 

Fotoğraf: Altan Bal, Engin Yıldırım 

Yönetim Yeri: 

İTÜ Vakfı Merkezi 

İTÜ Maçka Yerleşkesi 80394 

Teşvikiye / İSTANBUL 

Tel: 0212 291 34 75 – 230 73 71 

Faks: 0212 231 46 33 

Baskı: 

Azra Matbaacılık 

Maltepe Mahallesi Litrosyolu Sokak 

2. Matbaacılar Sitesi No:2/4 1BE11 

Zeytinburnu-İstanbul 

Tel: 0212 674 10 51 - 52 - 53 

Yayın Türü: 

Yaygın, Süreli 

VAKFI DERGİSİ 

E-posta: basin@ituvakif.org.tr 

www.ituvakif.org.tr 

Bu dergide yayımlanan imzalı yazılar 

yazarlarının görüşünü yansıtmaktadır. 

Dergiyi ve Yayın Kurulu'nu bağlayıcı 

nitelik taşımaz. 

İTÜ Vakıf Dergisi’nde yayımlanan yazı ve 

fotoğraflardan kaynak belirtilmek koşulu 

ile alıntı yapılabilir. 

................................................................................................................................................................................................................................................... 

8 

14 

18 

21 

26 

31 

36 

41 

44 

51 

54 

56 

62 

66 

70 

102 

108 

116 

120 

127 

128 

134 

Yapay Zekâ 

Prof. Dr. Eşref Adalı 

İnsanlığın Yapay Zekâyla İmtihanı 


Ya Yapay Ahlâk? 

Tevfik Uyar 

Günümüzde Yapay Zekâ 

Doç. Dr. Sanem Sarıel 

Dünyanın Bütün Robotları, Birleşin! 


Robot İşaret Dili Öğretmeni 

Doç. Dr. Hatice Köse 

Doğadan Esinlenmiş Robotik Sistem Tasarımları ve Üretim Metodolojileri 

Dr. Fatma Zeynep Temel 

İTÜ Yapay Zekâ Laboratuvarı'nda Öncü Çalışmalar 

İTÜ ARI Teknokent Firmaları 

Dünya ile Yarışan Yapay Zekâ ve Robotik Çalışmalarına İmza Atıyor… 

Robot Meraklılarını Buluşturan Uluslararası Etkinlik 

İTÜ Robot Olimpiyatları 

Yapay Zekâ: Dost mu, Düşman mı? 

Çağrı Mert Bakırcı 

Elon Musk 2017’de Dünyayı Değiştirecek 

Kozan Demircan 

Makineler İnsanı Anlar mı? 

Nörobilim Teknikleri ile Tüketiciyi Yeniden Keşfetmek 

Yrd. Doç. Dr. Yener Girişken, Prof. Dr. Şebnem Burnaz 

Deprem Etkilerine Karşı Mevcut Yapıların Karbon Lifli Polimer 

Kompozitler ile Güçlendirilmesine Yönelik Tam Ölçekli Bina Deneyleri 

Prof. Dr. Alper İlki, Araş.Gör. Erkan Töre, Araş. Gör. Dr. Cem Demir, 

Y. Müh. Mustafa Cömert, Dr. Çağlar Göksu 

İTÜ'den Haberler 

Teknokent Dosyası 

Genç Başarı 

İTÜ Vakfı'ndan Haberler 

Yayınlar 

Sektör'den Haberler 

Spor 

Briç

Bu sayıda 

Değerli Okurlar, 

Yapay zekâ, robotlar, sanal gerçeklik, otonom araçlar, makine 

öğrenmesi, veri işleme… Dünyada hızla gelişen bu teknolojiler 

için dev firmalar ciddi yatırım ve üretim programları yapıyor, 

akademik ortamlar araştırmalarını bu alanlarda yoğunlaştırıyor. 

Zira, yapay zekâ ürünü uygulamalar giderek bir endüstri haline 

geliyor ve her geçen gün hayatımıza biraz daha etki ediyor. 

Fikir babası Alan Turing olmakla birlikte, “Yapay Zekâ”nın kavramsal 

temelleri dönemin bir grup öncü bilim insanı tarafından 

1956 yılında Dartmount Koleji’nde düzenlenen konferansta atılarak 

“Artificial Intelligence: AI” şeklinde ifade edilmiş ve zeki 

bilgisayarların gerçekleştirilme olasılığının araştırılması önerilmiştir. 

Aradan geçen 60 yıllık zaman diliminde bilgisayarların 

işlem hızındaki artış, yapay zekâ araştırmalarındaki gelişme ve 

sonuç olarak insan zekâsına yakın sistemlerin oluşturulmaya 

başlanmasıyla, bu uç teknolojiler yeni bir boyut kazandı. Bilim 

insanlarının şimdiki hedefinde düşünen, anlayan, algılayan robotlar 

var… 

Yapay zekâ ve robot teknolojilerinin hızla ileri bir boyuta evrilmesi, 

birtakım endişeleri de gündeme getirmeye başladı; bazı 

bilim insanları ve teknoloji yatırımcıları konuya temkinli yaklaşıp, 

olası tehlikelerini dillendirmeye başladılar bile… İnsan gibi düşünen 

robotlar iş ve üretim süreçlerinde yer alarak hayatı kolaylaştırmakla 

birlikte, ya insanlığı tehdit edecek boyuta ulaşırsa! 

Sonuç olarak, yapay zekâ teknolojileri hayatımıza büyük kolaylıklar 

getirse de; iş, emek, güvenlik, ekonomi, sosyal ilişkiler, psikoloji 

alanlarında insanlığı yeni bir sürecin beklediği kesin. 

Dergimizin 75. Sayısında ‘yapay zekâ’ konusuna odaklanarak bu 

alanda araştırmalarını yürüten bilim insanlarına, bu fikri ve gelişmeleri 

yakından izleyen bilim-teknoloji yazarlarına sayfalarımızı 

açtık ve bir dosya oluşturduk. İTÜ Bilgisayar ve Bilişim Fakültesi 

öğretim üyeleri Prof. Dr. Eşref Adalı, Yrd. Doç. Dr. Gökhan İnce, 

Doç. Dr. Hatice Köse ve Doç. Dr. Sanem Sarıel fikir düzleminde 

ve proje bazında yazıları ile dosyamıza katkıda bulundular. Buçerçevede; 

Prof. Dr. Eşref Adalı, yazısında zekâ terimine açıklık 

getirerek; doğal zekâ ile yapay zekâ arasındaki farkları irdeliyor, 

akıllı bilgisayarların mekanik arabirimleri olarak robotları işlevsellik 

açısından değerlendiriyor, yaratıcılığın insana özgü bir 

özellik olarak makinada oluşamayacağını vurgulayarak içimizi 

rahatlatıyor. Uzmanlık alanı olan yapay zekâ konusunda toplumu 

aydınlatan popüler bilim yazılarıyla yakından tanınan Yrd. 

Doç. Dr. Gökhan İnce iki ayrı yazı ile yapay zekâ ve bu temelde 

çalışan teknolojik sistemlerin olumlu/olumsuz yönlerini irdeliyor, 

yapılan yatırımlarla giderek sayıları ve kullanım alanları artan sanayi 

robotlarının insanların yerini alacağı yakın geleceğe dikkat 

çekiyor. Doç. Dr. Sanem Sarıel, günümüzde yapay zekâ uygulamalarında 

hangi aşamada olduğumuzu ve gerçek zekâya ne 

kadar yakın olduğumuzu irdelediği yazısında, İTÜ Yapay Zekâ 

Laboratuvarı’nda yürütülmekte olan çalışmalardan da bahsediyor. 

Doç. Dr. Hatice Köse ise, aynı laboratuvarda yürütülen robotik 

tabanlı işaret dili eğitim sisteminin tasarımı ve geliştirilmesi 

üzerine yapılan çalışmayı aktarıyor. 

Bilim kurgu yazarı, Açık Bilim Dergisi editörlerinden İTÜ Uçak 

Mühendisliği Bölümü mezunu Tevfik Uyar, yapay zekâ ve robotik 

konusuna ilgi çeken yazıları ile tanınan bir isim. Dergimize 

yazdığı yazıda konuya ahlak penceresinden bakan Uyar, yapay 

zekâların idare ettiği makine bedenlerin ahlaklarını nasıl 

programlayacağımızı önemli bir soru işareti olarak görüyor. 

Dünyanın önde gelen bilim insanları ve teknoloji yatırımcılarının, 

yapay zekânın tehlikelerine dikkat çektikleri “Yapay Zekâ: Dost mu, 

düşman mı?” başlıklı yazı; İTÜ Yapay Zekâ Laboratuvarı'nda tamamlanan 

ve devam eden projelerden bazıları; İTÜ ARI Teknokent 

bünyesinde yapay zekâ ve robotik alanında araştırmalarını sürdüren 

firmaların projeleri, robot meraklılarını 11 yıldır aynı platformda 

buluşturan önemli bir etkinlik olan İTÜ Robot Olimpiyatları konulu 

yazıları da dosya konumuz kapsamında okurlarımıza sunuyoruz. 

Robotik çalışmaları sadece yapay zekâ temelli insansı robotlar 

çerçevesinde ilerlemiyor; bu araştırmalara doğadaki diğer canlılar 

da ilham kaynağı oluyor. Çalışmalarını Harvard Üniversitesi 

Mikrorobotik Laboratuvarı’nda sürdüren İTÜ mezunu Dr. Fatma 

Zeynep Temel, hayli ilgi çekici yazısında, doğadaki mekanizmaların 

çalışma prensiplerini anlamak ve onları mühendislik sistemlerinde 

somutlaştırmaya yönelik yepyeni bir uygulama alanı 

olarak mikrorobotik çalışmalarını aktarıyor. 

Dosya konusu içinde değerlendirebileceğimiz bir başka yazı 

ise yine insan-makine etkileşimi ile tüketici uyaranlarını konu 

alan, Yrd. Doç. Dr. Yener Girişken ve Prof. Dr. Şebnem Burnaz’ın 

birlikte kaleme aldıkları “Makineler İnsanı Anlar mı? Nörobilim 

Teknikleri ile Tüketiciyi Yeniden Keşfetmek” başlıklı yazı. 

Teknoloji alanındaki girişimciliği ve inovatif fikirleri ile modern zamanları 

dahisi kabul edilen Elon Musk hepimizin merak ettiği bir 

isim. Kozan Demircan, “Elon Musk 2017’de Dünyayı Değiştirecek” 

başlıklı yazısında, Musk’un insanlığa, çevreye kısacası dünyanın 

geleceğine büyük yararlar sağlayacak projelerini aktarıyor. 

İTÜ İnşaat Fakültesi’nde, yeterli mühendislik hizmeti almamış 

yapıların depreme karşı güçlendirilmesini sağlayan yeni bir 

malzeme geliştirildi. “Karbon lifli polimer kompozit” adı verilen 

malzeme ile yapılan testler sonucu, kapasitesi son derece yetersiz 

olan bir binanın kolonlarının bu malzeme ile sargılanması 

durumunda deprem etkilerinin önemli derecede iyileşebildiği 

ortaya konuldu. Prof. Dr. Alper İlki ve ekibinin yazısı, deprem ülkesi 

Türkiye için umut verici bir çalışmaya dikkat çekiyor. 

İTÜ’den ve Vakıf’tan geniş haberler, Genç Başarı, Öğr. Gör. Metin 

Tükenmez’in her sayımızda farklı ve ilginç bir yönünü ele aldığı 

‘spor’ disiplinindeki yazısı bu sayımızın konuları arasında. 

Bu sayıda "İnsanlaşan Makinalar & Yapay Zekâ" dosya içeriğinin 

oluşturulmasına Yrd. Doç. Dr. Gökhan İnce değerli fikirleri ile katkıda 

bulundu. Kendisine teşekkürlerimizi sunuyoruz. 

Dergimizin 76. Sayısında dosya konumuz “Katma Değer Üretiminde 

Üniversite-Sanayi İşbirliği”. Geniş bir perspektifle okurlarımıza 

sunmayı planladığımız bu konu için İTÜ’lülerin katkılarını bekliyoruz. 

Saygılarımızla, 

Yayın Kurulu 

6 itü vakfı dergisi

DOSYA 

İNSANLAŞAN 

MAKİNALAR- 

YAPAY ZEKÂ

İNSANLAŞAN MAKİNALAR - YAPAY ZEKÂ 

Yapay Zekâ 

Yapay zekâlı robotlar bir gün yapımcılarına karşı gelip zarar 

verebilirler mi? Böylece Asimov’un robot tanımındaki “robot 

sahibine, daha genel anlamda insanlığa zarar veremez” ilkesi 

bozulacak mı? Bu sorunun yanıtını, bugün vermek zordur. Yapay 

zekâlı bilgisayarlar ve robotlar insan tarafından geliştirildiği sürece 

bu kuralın geçerli kalacağını söyleyebiliriz… 

Prof. Dr. Eşref Adalı 

İTÜ Bilgisayar ve Bilişim Fakültesi 

İnsanlar, geçmişte ve günümüzde, 

insan gibi davranan makineleri 

düşlemiş ve bu makineleri yapmaya 

çalışmıştır. İnsan gibi davranan 

makineleri yapmaya uğraşırken, 

kendisinin yani insanın nasıl bir yapısı 

olduğunu anlamaya çalışmıştır; 

özellikle beyninin nasıl çalıştığını öğrenmeye 

çalışmıştır. Bu bağlamda, 

insana özgü akıl ve zekâ kavramlarını 

tanımlamıştır. 

8 itü vakfı dergisi 

Doğru ve yanlışı birbirinden ayırabilme 

yetisi akıl olarak tanımlanmıştır. Aklın 

doğuştan kazanılmış bir yetenek olduğu 

anlaşılmıştır. İnsan, karşılaştığı olaylar 

ve durumlar hakkında, aklını kullanarak 

kapsamlı düşünebilmekte, yorumlar üretebilmektedir. 

İnsanın biyolojik gelişmesiyle 

birlikte aklı da gelişmektedir. Dolayısıyla, 

sağlıklı her insanın aklı vardır ve 

akıl ölçülebilir değildir. Akıl sözcüğünün, 

Türkçe'deki karşılığı us’tur. 

İnsanın, karşılaştığı bir olay ve durumu 

algılayabilme ve buna karşı çözüm 

üretme yeteneği zekâ olarak tanımlanmıştır. 

Zekâ, zaman içinde, eğitim, 

öğrenme ve çevre etkenleri ile gelişmektedir. 

Görülen eğitim ve çevre yönlendirmeleri 

insanı belli alanlarda, örneğin 

matematik, edebiyat, müzik, görsel 

sanatlar alanlarında zeki yapmaktadır. 

Dolayısıyla, bazı insanlar belli alanlarda 

daha zeki olabilirler. Zekâ zaman için-

de kazanılan bir değer olduğu için ölçülebilir 

ve ölçülmesi ile ilgili yöntemler 

geliştirilmiştir. Zekâ sözcüğünün, Türkçe'deki 

karşılığı anlak’tır. 

Akıl, us, zekâ ve seyrek kullanılan 

anlak sözcükleri çoğunlukla birbirinin 

yerine yanlış olarak kullanılmaktadırlar. 

Yazımızın konusu olan Yapay Zekâ teriminin 

de doğruluğu tartışılabilir: Makinelerin 

akıllı mı yoksa zeki mi olması 

beklenmektedir? İnsan aklını kullanarak, 

bir durum karşısında doğru, dolayısıyla 

mantıklı olan çözümü seçer. Aynı 

insan, ilk karşılaştığı bir durum karşısında, 

kendince en uygun davranışa, 

zekâsını kullanarak karar verir. Makinelerden 

beklenen davranışın; aklın gösterdiği 

yol mu, yoksa zekânın gösterdiği 

çözüm mü olduğu tartışmalıdır. 

Dilimizde Yapay Zekâ olarak kullanılan 

terim ilk kez 1956 yılında Dartmount 

Koleji’nde düzenlenen ve seçkin bilim 

insanlarının katıldığı konferansta “Artificial 

Intelligence: AI” biçiminde dillendirilmiştir. 

Bu toplantıya katılan J. McCarthy 

(Lisp dilinin geliştiricisi), M. Minsky 

(MIT Yapay Zekâ Laboratuvarı kurucusu), 

C. Shannon (IBM), A. Newell (ABD 

Yapay Zekâ Derneği’nin ilk başkanı) ve 

H. Simon (Nobel ödüllü) zeki bilgisayarların 

gerçekleştirilme olasılığının araştırılmasını 

önermişlerdir. 

Doğal zekâ ile yapay zekâ arasında 

farkların olacağı açıktır. Bu farklardan 

bazıları, yapay zekâyı üstün kılarken 

bazıları doğal zekâyı üstün kılmaktadır. 

İlk olarak yapay zekânın üstün olduğu 

yönler, ardından doğal zekânın üstün 

olduğu yönler açıklanacaktır: 

Makinelerin akıllı mı yoksa zeki 

mi olması beklenmektedir? İnsan 

aklını kullanarak, bir durum 

karşısında doğru, dolayısıyla 

mantıklı olan çözümü seçer. Aynı 

insan, ilk karşılaştığı bir durum 

karşısında, kendince en uygun 

davranışa, zekâsını kullanarak 

karar verir. Makinelerden beklenen 

davranışın; aklın gösterdiği yol mu 

yoksa zekânın gösterdiği çözüm 

mü olduğu tartışmalıdır. 

Dolayısıyla bilgisayarın unutma yeteneği 

yoktur. 

• Yapay zekâ paylaşılabilir: Zekâ, 

insanda eğitim, öğrenme ve çevre etkenleri 

ile gelişmektedir. Bu birikimin 

bir başka insana aktarılması, usta çırak 

ilişkisi ile olabilmektedir ve aktarım 

uzun süre almaktadır. Bir kişide oluşan 

zekânın tümüyle bir başkasına aktarıldığı 

söylenemez. Buna karşın, yapay 

zekâ bir bilgisayarda oluşturulduğundan, 

bunun diğer bilgisayarlara aktarılması, 

kopyalama yöntemiyle kolayca 

yapılabilir. 

• Yapay zekâ daha kolay elde edilebilir: 

Bir bilgisayarın zekâ düzeyinin 

yükseltilmesi, bir insanın zekâ düzeyinin 

yükseltilmesine göre daha kolaydır; 

kolay olduğu için maliyeti de düşüktür. 

• Yapay zekâ tutarlıdır: Aynı olay 

karşısında verilecek tepki insandan insana 

değişik olacaktır. Hatta benzer iki 

olayda, aynı insan farklı davranabilmektedir. 

Bunun nedeni insanların zekâ düzeylerinin 

farklı olması ve insan olmalarıdır. 

Yapay zekâ sistemlerinde aynı ya 

da benzer olaylarda verilen tepki hep 

aynı olacaktır. Farklı zekâ düzeyindeki 

yapay zekâ sistemlerinden aynı olay 

karşısında farklı tepki görülmesi, zekâ 

düzeyi ile ilgilidir. 

• Yapay zekâ kayıtlıdır: Bir durum 

veya olay karşısında yapay zekâ tarafından 

üretilen tepki kaydedilmektedir. Dolayısıyla, 

benzer bir durumla karşılaşıldığında, 

eski kararlar gözden geçirilmekte 

ve en yakın olan tepki verilmektedir. Buna 

karşın insan, karşılaştığı her olayda, geçmişte 

yaşadığı benzer olayı aklına getirmekte 

ya da onu hiç düşünmeden yeni 

bir karar oluşturabilmektedir. 

Doğal Zekânın Üstün Yönleri 

• Doğal zekâ yaratıcıdır: İnsan kendi 

ve başkalarının deneyimlerini değerlendirerek 

zekâsını geliştirebilir, dolayısıyla 

yaratıcıdır. Yapay zekâ, bilgisayara 

yüklenen bilgi ile sınırlıdır; dolayısıyla 

yaratıcılığı insana kıyasla kısıtlıdır. 

• Deneyimlerden yararlanma: Doğal 

zekâ insana duyu organlarının yardımıyla 

öğrendiği deneyimleri kullanma 

ve bu deneyimlerden yararlanma yeteneği 

kazandırır. Yapay zekâ sistemleri 

genellikle sembolik girdiler ile çalışırlar. 

• Usavurma yeteneği: İnsan karşılaştığı 

yeni durum karşısında, deneyim- 

Yapay Zekânın Üstün Yönleri 

• Yapay zekâ kalıcıdır: İnsan öğrendiği 

ve deneyimlediği olay ve konuları, 

benzerlerini yaşamadığında zaman 

içinde unutabilir. Ancak yinelenen ve 

insan için önemli deneyimlere ilişkin 

bilgiler bellekte sürekli tutulmaktadır. 

Unutmanın hızı, konuya verilen önem 

derecesiyle ters orantılıdır. Unutma sırasında, 

önce ayrıntılar, daha sonra ana 

bilgiler silinmektedir. Unutulan bilgiler, 

belli hatırlatmalar ile geri kazanılabilmektedir. 

Unutma özelliği, insanın belleğinin 

gereksiz verilerle işgal edilmesini 

önlemektedir. Bilgisayarın belleğine 

yazılmış olan bir veri bilinçli olarak silinmediği 

sürece, bellekte kalmaktadır. 

Massachusetts Institute of Technology (MIT) Yapay Zekâ Laboratuvarının kurucusu Marvin Minsky, 1968. 

itü vakfı dergisi 

9


Günümüzde, tıp, finans, trafik, 

sigortacılık ve süreç denetimi gibi 

alanlarda uzman sistem çözümleri 

kullanılmaktadır. ELIZA yazılımı, 

hastalara tanı koyma konusunda 

geliştirilmiş bir yazılım olarak, 

uzman sistemler için önemli bir 

örnektir. 

lerine dayanarak ve usavurma yeteneğini 

kullanarak hızlı ve yeni bir çözüm 

üretebilmektedir. Yapay zekânın üretebileceği 

çözümler, kendisine yüklenen 

bilgiler ve öğretilen çözüm yöntemleri 

ile sınırlıdır. 

Kullanım Alanları 

1956 yılında yapay zekâ terimini türetenlerin 

amacı, bilgisayarları zekileştirmekti. 

Ancak zaman içinde bu kavramın 

anlamı genişletilmiş ve aşağıdaki 

alanlarda kullanılmaya başlanmıştır: 

İnsan gibi düşünen ve davranan 

sistemler: Yapay zekâ terimini önerenlerin 

beklentileri, insan gibi düşünen 

ve dolayısıyla insan gibi davranan 

bilgisayarların geliştirilmesidir. İnsan 

nasıl öğreniyor ve zekâsını nasıl geliştiriyor 

ise, bilgisayarların da aynı yolla 

öğrenmesi ve zekâsının geliştirilmesi 

amaçlanmıştır. Bu amaca hizmet edecek 

çalışmalar halen ödüllendirilmektedir. 

Bilgisayarın zekâ düzeyini ölçmek 

için değişik yöntemler geliştirilmiş 

olmasına karşın A. Turing tarafından 

önerilen sınama yöntemi günümüzde 

de kullanılmaktadır. Bu sınama yönteminde, 

sorulan bir soruya insan ve bilgisayar 

yanıt vermekte; hakem yanıtın 

kimden geldiğini bilmeden, hangisinin 

insan hangisinin bilgisayar tarafından 

verildiğine karar vermektedir. Bu sınama 

sonucunda, bilgisayarın verdiği 

sonuçların başarımı, bilgisayarın zekâ 

düzeyini belirlemektedir. 

İnsan gibi düşünen ve davranan 

bilgisayar çalışmaları için en çarpıcı 

örnekler, satranç gibi oyun programlarıdır. 

Günümüzde, dünya satranç şampiyonları 

ile başa baş satranç oynayabilen 

programlar geliştirilmiştir. 

Uzman Sistemler: Bir uzmanın, 

uzmanlığına ilişkin bilgileri ve 

kararlarını bilgisayara öğretmenin 

sonucu olarak uzman sistemler 

üretilmektedir. Günümüzde, tıp, finans, 

trafik, sigortacılık ve süreç denetimi 

gibi alanlarda uzman sistem çözümleri 

kullanılmaktadır. ELIZA yazılımı, 

hastalara tanı koyma konusunda 

geliştirilmiş bir yazılım olarak, uzman 

sistemler için önemli bir örnektir. 

Doğal Dil İşleme: İnsanların konuştuğu 

doğal dili anlama, sorulara yanıt 

verme, diller arası çeviri ve yapay konuşma 

üretme konuları Doğal Dil İşleme 

(DDİ) başlığı altında toplanmaktadır. Bir 

Programlı robotların, bilgisayarsız olanları da tasarlanmıştır. Bu tür örnekler El-Cezeri’nin (1206) kitabında görülmektedir. 


Makine öğrenmesi yöntemleri, bir 

yapay zekâ sisteminin öğrenmesi 

amacıyla kullanılmaktadır. 

Bu yöntem, insanın kolayca 

edinemeyeceği önemli bilgilerin 

öğrenilmesi açısından önemlidir. Bu 

sayede yapay zekâ sistemleri doğal 

zekâya üstünlük sağlayabilirler. 

doğal dili anlama çalışmaların ilk aşaması 

dildeki sesleri tanımak ile başlar. 

Sesbilimi bir dildeki sesleri (ünlü ve 

ünsüz sesleri) araştırır. Bazı diller ünlü 

çeşitliliği açısından zengin bazıları fakirdir. 

Örneğin Türk dillerinde 8-13 ünlü 

sesli varken Arapça'nın ünlü sayısı 3-4 

kadardır. Sesbiliminin ardında dilin biçimbilimsel 

yapısını incelemek gerekir. 

Türkçe gibi eklemeli dillerde biçimler 

son derece önemlidir ve kök sözcüğe 

yeni anlam katarlar. Tümce içinde, özne 

tümleç ve yüklem sırası dil ailelerine 

göre değişiklik göstermektedir. Örneğin 

Türk dillerinde diziliş özne-tümleç-yüklem 

biçiminde iken Hint-Avrupa dillerinde 

özne-yüklem-tümleç biçimindedir. 

Bir insanın konuşmasını bilgisayara 

aktarabilmek için, dilin sesbilimini, biçimbilimini 

ve sözdizimini bilgisayara 

öğretmemiz gerekir. Bu aşamadan sonra, 

tümcenin anlamı çıkarılabilir. Doğal 

dillerde, bir sözcüğün birden çok anlam 

taşıdığı bilinmektedir. Bu nedenle, sözcüğün 

ilgili tümce içindeki gerçek anlamının 

bulunması, DDİ çalışmalarının 

önemli bir araştırma konusudur. Bir sözcüğün 

gerçek anlamının bulunması sırasında, 

konuşmanın konusu, önceki ve 

sonraki sözcükler belirleyici olmaktadır. 

Bir tümcenin anlamının belirlenmesi, 

bu tümcenin bir başka dile çevrilmesi 

veya soru yanıt sistemlerinde uygun yanıtın 

hazırlanması sırasında gerekli olmaktadır. 

Günümüzde, diller arası çeviri 

konusunda önemli çalışmalar yapılmaktadır. 

Otomatik yanıt sistemleri ticari 

alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Bu 

yöntem ile otelde yer ayırtma ve bankacılık 

hizmetleri verilmeye başlanmıştır. 

Robotlar: Robotlar, akıllı veya zeki 

bilgisayarların mekanik arabirimi olarak 

düşünülebilir. Bir başka deyişle, robotları 

yöneten birim bilgisayardır. İşlevsellikleri 

açısından robotlar üç sınıfa ayrılırlar: 

• Programlı robotlar: Bu tür robotların 

hareketleri adım adım bir program 

yardımıyla öğretilir. Bu amaçla geliştirilmiş 

olan özel diller kullanılır. Robot, 

programın adımlarını tartışmasız yerine 

getirir. Çalışması sırasında karşılaşacağı 

olağan dışı durumlar ve bu durumlarda 

vereceği tepkiler de program içinde 

yazılıdır. Bu tür robotlar genellikle montaj 

işlemlerinde kullanılır. 

Programlı robotların, bilgisayarsız olanları 

da tasarlanmıştır. Bu tür örnekler El-Cezeri’nin 

(1206) kitabında görülmektedir. 

• Öğretilebilen robotlar: Robotun 

yapması gereken bazı hareketleri, hareket 

denklemleri ile yazmak son derece 

zordur. Bu nedenle, robotun eli bir uzman 

tarafından tutularak hareket ettirilir. 

Robot yapılan tüm hareketleri beller ve 

daha sonra bu hareketleri kendisi yineler. 

Araba boyama robotları, bu tür robotlar 

için en güzel örneklerdir. 

• Akıllı robotlar: Akıllı robotlar, çevresi 

ile etkileşimde bulunan ve buna 

Lisp dilinin geliştiricisi John McCarthy, Rusya'daki rakiplerine karşı telgrafla gerçekleştirilen dört 

eşzamanlı bilgisayar satranç maçına ev sahipliği yaptı, 1966. 


11


Dilimizde Yapay Zekâ olarak kullanılan terimi ilk kez 1956 yılında Dartmount Koleji’nde düzenlenen konferansta “Artificial Intelligence: 

AI” biçiminde dillendiren seçkin bilim insanları arasında yer alan Claude Shannon (solda) ve Herbert Simon. 

göre davranış ve hareketlerini belirleyen 

robotlardır. Bu tür robotlara temel 

görevleri program ile öğretilir, ancak 

bu görevi yerine getirirken çevresinden 

bilgi edinerek hareket eder. Akıllı robotlar 

için en temel örnek taşıma robotları 

gösterilebilir, en üst düzey örnekler insansı 

robotlardır. 

Taşıma robotları, fabrika içinde bir 

paketi bir iş noktasından diğer bir iş 

noktasına götürebilmektedir. Taşıma sırasında, 

belli bir yolu izlemekte, önüne 

çıkan engellere göre davranabilmekte 

ayrıca diğer taşıma robotları ile iletişimde 

bulunabilmektedir. 

İnsansı robotlar, insana benzemekte, 

yürüyebilmekte ve belli ölçüde konuşabilmektedir. 

Bu robotlar, yapay zekâ 

çalışmalarının hedeflediği türlerdir. 

Akıllı robotlar, yapay zekâ çalışmaları 

kapsamında önemli bir yer tutmakta- 


Akıllı robotlar, yapay zekâ 

çalışmaları kapsamında önemli bir 

yer tutmaktadır. Bunun nedenini, 

insan gibi düşünen ve davranan 

makine yapma düşüncesine 

bağlayabiliriz. Böyle bir hedefe 

ulaşma çalışmalarında robotlar 

birçok soruyu yanıtlamaktadır. 

dır. Bunun nedenini, insan gibi düşünen 

ve davranan makine yapma düşüncesine 

bağlayabiliriz. Böyle bir hedefe 

ulaşma çalışmalarında robotlar birçok 

soruyu yanıtlamaktadır. Örneğin, robotun 

doğal dildeki konuşmayı anlaması 

ve buna yanıt vermesi beklenmektedir. 

Hareket ederken çevresini görmesi ve 

ona göre hareket etmesi beklenmektedir. 

Beklenmedik durumlarda karar vermesi 

istenmektedir. 

İnsansız Denizlatı 

Taşıma robotlarının bir üst modeli 

olarak, günümüzde sürücüsüz araçlar 

geliştirilmektedir. Sürücüsüz araçların 

havada, suda ve karada gidenleri hakkında 

günlük haber kaynaklarında bilgiler 

yer almaktadır. İnsansız Hava Aracı 

(İHA) ağırlıklı olarak askeri amaçlarla 

kullanılmaktadır. Bu araçlar, kendileri 

için belirlenmiş bir yörüngeyi izleyerek 

görüntü toplamakta, bazıları silah kullanmaktadır. 

İnsansız denizaltılar da 

benzer amaçlarla kullanılmaktadır. Binek 

arabaları ve kamyonlar için benzer 

çalışmalara son yıllarda ağırlık verilmiştir. 

Amaç, sürücü gerektirmeden aracın 

bir yerden diğer bir yere gitmesidir. Bu 

araçlarda kullanılan temel ilke taşıma 

robotlarında kullanılan teknikler ile aynıdır. 

Bu tür robotlar, konum bilgisini, 

çevredeki araçların konumlarını, trafik 

bilgilerini sürekli olarak öğrenmekte, 

belleğindeki harita bilgisi üzerinde bu 

bilgileri değerlendirmekte ve yol alabilmektedir. 

Görüntü işleme: Bir makinenin, 

insanın sahip olduğu yeteneklere erişebilmesi 

için görme yeteneğinin de 

olması gerekir. Bir bilgisayara veya robota 

görme yeteneğinin kazandırılması, 

kameradan gelen görüntünün işlenmesi 

ile sağlanmaktadır. Kamera robotun 

üzerinde olabileceği gibi ortamın uygun 

bir yerinde de olabilir. Kameradan gelen 

görüntü ile ortamdaki nesneler tanınmaya 

çalışılır. Tanıma işlemi uygulamaya 

göre basit ya da karmaşık olabilir. 

Örneğin bir aracın plakasını okumak 

basit sayılırken, bir kişiyi yüzünden tanımak 

karmaşık bir işlemdir. 

Görüntü işlemenin niteliği ve yetkinliği 

çalışmanın amacına uygun olarak

Yaratıcılık yeteneğinin insana 

özgü bir özellik olduğunu ve 

bu yeteneğin bir makinede 

oluşamayacağını varsayarsak, 

yapay zekânın insan zekâsından 

bir derece aşağıda kalacağını 

söyleyebiliriz. Bu durum insanlık 

için bir üstünlük olarak kalacak ve 

içimizi rahatlatacaktır. 

belirlenir. Dolayısıyla, yapay zekâ sistemine 

sağlayacağı katkı bu belirleme 

ile sınırlı kalır. Günümüzde, otopark ve 

otoyol girişlerinde plaka tanınması, MO- 

BESE kameraları ile toplumsal olaylara 

karışanların kimliklerinin belirlenmesi, 

uydudan çekilen fotoğraflar ile tarım 

verilerinin hesaplanması, askeri hedeflerin 

belirlenmesi görüntü işleme yöntemleri 

ile gerçekleştirilmektedir. 

Makine öğrenmesi: Bilgisayarın, bir 

konu ile ilgili büyük miktarda veri kümesini 

inceleyip yorumlayarak konuyu öğrenmesine 

kabaca makine öğrenmesi 

diyebiliriz. Örneğin, bir dilde yazılmış 

metinleri inceleyip dilin modelinin çıkarılması, 

sözcüklerin gerçek anlamlarının 

bulunması makine öğrenmesi ile 

gerçekleştirilebilmektedir. Araç sigorta 

poliçe ve hasar bilgilerini içeren veri tabanını 

inceleyerek, hasar ve kullanıcılar 

arasındaki ilişkileri ortaya çıkarmak ve 

kişiye özgü sigorta pirimi hesaplamak 

bir başka örnektir. 

Makine öğrenmesi yöntemleri, bir 

yapay zekâ sisteminin öğrenmesi amacıyla 

kullanılmaktadır. Bu yöntem, insanın 

kolayca edinemeyeceği önemli bilgilerin 

öğrenilmesi açısından önemlidir. 

Bu sayede yapay zekâ sistemleri doğal 

zekâya üstünlük sağlayabilirler. Makine 

öğrenmesi yöntemlerine veri madenciliği 

yöntemleri de eklenerek yapay zekâ 

sisteminin yetenekleri artırılmaktadır. 

Yapay Zekânın Geleceği 

Genel amaçlı bilgisayarların geçmişi 

1950’lere kadar geri götürülebilir. Yaklaşık 

70 yıllık geçmişi olan bilgisayarın, 

gelişimindeki hıza bakarak daha çok 

gelişeceğini söylemek için kâhin olmak 

gerekmez. Bilgisayarların işlem hızları 

arttıkça ve yapay zekâ ve ilişkili konularda 

çalışan bilim insanlarının araştırmaları 

arttıkça yapay zekânın her gün 

daha gelişeceği açıktır. Bu gelişmelere 

bağlı olarak bir gün insan zekâsına yakın 

sistemlerin oluşturulabileceğini söyleyebiliriz. 

İnsanların bir özelliği hayal ettiklerini 

gerçekleştirmeye çalışmaktır. Konumuz 

ile ilgili hayaller içinde Stanley 

Kubrick’in 1986’da çevirmiş olduğu 

“ 2001: A Space Odyssey” filmindeki 

HAL isimli bilgisayardır. HAL insan konuşmasını 

anlayabilmekte ve insan gibi 

Asimov’un robot tanımındaki “robot sahibine, daha genel anlamda insanlığa zarar veremez” 

ilkesi bozulacak mı? 

A. Newell, ABD Yapay Zekâ Derneği'nin ilk başkanı 

konuşabilmektedir. Hatta insanların 

dudaklarını okuyabilmektedir. 1986’da 

konuşabilen bilgisayar yoktu ancak 

günümüzde vardır. Henüz dudak okuyan 

bilgisayarları bugün görmüyoruz 

ancak gelişmelere bakarak bir gün dudak 

okuyabilen bilgisayarların olabileceğini 

söyleyebiliriz. 

Yapay zekâlı robotlar bir gün yapımcılarına 

karşı gelip zarar verebilirler 

mi? Böylece Asimov’un robot tanımındaki 

“robot sahibine, daha genel 

anlamda insanlığa zarar veremez” ilkesi 

bozulacak mı? Bu sorunun yanıtını, 

bugün vermek zordur. Yapay zekâlı bilgisayarlar 

ve robotlar insan tarafından 

geliştirildiği sürece bu kuralın geçerli 

kalacağını söyleyebiliriz. Ancak bir 

gün geliştirmenin akıllı bilgisayarlar 

tarafından yapılabileceği düşünüldüğünde, 

insanlığa zarar verebilecek sistemlerin 

de üretilebileceği söylenebilir. 

Yaratıcılık yeteneğinin insana özgü 

bir özellik olduğunu ve bu yeteneğin 

bir makinede oluşamayacağını varsayarsak, 

yapay zekânın insan zekâsından 

bir derece aşağıda kalacağını 

söyleyebiliriz. Bu durum insanlık için 

bir üstünlük olarak kalacak ve içimizi 

rahatlatacaktır. Nitekim Stanley Kubrick 

söz konusu filmde isyan eden bilgisayarı, 

bir insan tarafından devre dışı 

bıraktırmayı yeğlemiştir. 


13


İnsanlığın Yapay Zekâyla İmtihanı 



Kuşkusuz ki, yapay zekâ alanındaki bilimsel araştırmalar 

ve eşzamanlı yürütülen teknolojik gelişmeler insanlığın 

yararına ilerleme kaydediyor. Hatta potansiyel faydalara bazen 

kendimizi o kadar kaptırıyoruz ki, madalyonun diğer tarafında 

yer alan yıkıcı etkileri de görmezden gelebiliyoruz. Toplumdaki 

konumumuz ve gelişmelere bakış açımız ışığında safımızı 

belirliyoruz: “Yapay zekâ ve bu temelde çalışan teknolojik 

sistemler hayırdır/şerdir!” O halde bu yazıda biraz da “öteki”nin 

perspektifinden bakmayı deneyelim. 


Bazıları teknolojiye insanları sıkıcı 

ve zorlu işlerden özgürleştirip, 

daha eğlenceli ve keyifli bir yaşam 

sürdürebilmelerine olanak sağladığı 

için, adeta insanlığa sunulmuş bir 

hediye gözüyle bakıyor. Diğer tarafın 

argümanları da sağlam: teknoloji en genel 

haliyle insanların işlerini ellerinden 

alıyor; güçlüyü daha güçlü zengini daha 

zengin kılıyor. Mahatma Gandhi, Hindistan’ın 

refahı için devasa makinelerle 

dolu tekstil atölyeleri yerine, her köylünün 

evine yerleştirilecek yün eğirme 

aletleri ve dokuma tezgahları vermeyi 

savunuyordu. Bu sayede az sayıda insana 

iş imkanı sağlayan, merkezi bir 

seri üretimden ziyade, toplulukların yararına 

olan dağıtılmış seri üretim sağlanmış 

olacaktı. 

Yıllar geçtikçe, zamanın teknolojileri 

yerini yepyeni teknolojilere bıraktı, 

ancak tartışma baki kaldı. Bu sorunun 

yakın zaman teknolojileriyle vücut bulmuş 

en somut halini, fabrikaların üretim 

bantlarında çalışan insan işçilerin 

sorumlu oldukları işlerin artık robotlara 

teslim ediliyor olması teknolojinin beraberinde 

getirdiği sorunlara bir örnek 

teşkil etmektedir. Tarih, temeli gelir ve 

imtiyazların orantısız dağılımından kaynaklanan 

sıkıntılara dayanan devrimlerle 

doludur. Eğer ki gelecek teknolojileri 

bu amaca hizmet edecek şekilde kullanılacaksa, 

nice felaketler bizi bekliyor 

olacaktır. 

Ancak zekâsı artan makineler üretmek, 

toplumun farklı katmanları arasında 

yaşanan güç savaşından daha da 

önemli bir sorun teşkil ediyor: Benlik 

bilinci. Diğer bir deyişle kişinin kendisi 

hakkında hissettiklerinin ve düşündüklerinin 

toplamı. Örneğin, 19. yüzyılda 

Charles Darwin’in evrim teorisini ve 

insanların (görece) daha değersiz yaşam 

formlarından evrildiği fikrini ortaya 

atması zamanında fırtınalar yaratmıştı. 

Hatta bu teorinin üzerinden geçen neredeyse 

2 yüzyıl sonrasında bile, insanlık 

bu düşünceyle cebelleşip durmaktadır. 

Olur da geleceğin hızla ilerleyen teknolojisi, 

insanla kapışabilecek zihinsel 

yetilere sahip makineler üretebilirse toplum 

nasıl bir tepki verecektir? 

Geçmişte teknolojinin daha yavaş 

adımlarla ilerlemesi, benlik bilincimizin 

“zekâ” kavramına adapte olarak kendisini 

korumasına olanak sağladı. Zekâ ile 

şunu kastediyorum: Ağaçlardan meyve 

toplayarak hayatını idame eden veya 

mızrak, kılıç sallayan atalarımız 19. yüzyıldaki 

pistonlu, manivelalı, dişli, çarklı, 

buhar çıkaran sıradan makineleri görse, 

muhtemelen doğaüstü bir zekâyla karşı 

karşıya kaldıklarını düşüneceklerdi. 

Ancak günümüzde bu aletlerin herhangi 

bir zekâya sahip olmadıklarını bildiğimiz 

gibi, oldukça karmaşık otomatlar 

olan günümüzün otomatik içecek ve bilet 

satış makinelerini veya para çekme 

makinelerini bile yapay zekâya sahip 

makineler olarak tanımlamıyoruz. Peki

ya teknolojik gelişmelerin korkunç bir 

ivmeyle arttığı günümüzde veya yakın 

gelecekte bu makinelerin insan zekâsına 

meydan okuduğu durumlarla karşılaşsak 

ve hatta bizim “adapte olamayacağımız 

hızlarda” zekâmızı geçtikleri 

gerçeğiyle yüzleşecek olursak, acaba 

biz nasıl bir tepki vereceğiz? 

Makinelerin zekâsı bizimkileri 

yakalarsa, veya yakalayabileceğine 

dair belirtiler ortaya koymaya 

başlarsa ne olacak? 

İnsanlığın buna vereceği tepkiyi tahmin 

etmek için, insanlığın geçmişte başına 

gelmiş benzer bir olaya verdiği tepkiden 

yola çıkacağız ve elimizde, kökleri 20. 

yüzyıla dayanan ufak bir ipucunu takip 

edeceğiz: Zekâ Katsayısı (ZK) veya İngilizce’deki 

karşılığıyla Intelligence Quotient 

(IQ) testleri. Bu testler çocukların 

zekâsını ölçmek için kullanılmaya başlanmıştı. 

Amerika Birleşik Devletleri’nde 

çocuklar bu testteki performanslarına 

göre sınıflandırılır ve eğitimlerine bu test 

sonuçları baz alınarak yön verilirdi. İyi 

skor alanlar iyi okullara, kötü derece 

alanlar ikincil kalitede okullara gönderilir, 

ek derslerle desteklenmeye teşvik 

edilirlerdi. Yani biz insanlar olarak, elimize 

zekâyı ölçebileceğimizi düşündüğümüz 

bir ölçüt geçtiği anda (kaldı ki 

ZK testleri oldukça tartışmalıdır), hemen 

sınıflandırma, ayrımcılık ve yabancılaştırma 

rotasına yöneliyoruz. Peki ya makinelerin 

zekâsı bizimkileri yakalarsa, 

veya yakalayabileceğine dair belirtiler 

ortaya koymaya başlarsa ne olacak? 

Makinelere karşı daha aşağı zekâya sahip 

insanlara toplum olarak nasıl davranacağız? 

İnsanın onuru ve haysiyeti bu 

tarz bir kıyaslamaya 

kurban 

gidebilir 

mi? 

Aslına 

bakarsanız, 

makinelerin 

insan zekâsına 

meydan 

okuduğu 

durumlarla 

karşılaşmaya 

başladık bile. 

1997 yılında 

Deep Blue 

Kasparov’u 

satrançta 

yendi, 2011 yılında IBM Watson insan 

rakiplerini Riziko oyununda alt etti, günümüzde 

bilgisayarlı uzman sistemler 

sağlık konusunda doktorlara tavsiye 

verecek algoritmalarla donatıldı, sürücüsüz 

arabalar Amerika’da birçok eyalette 

kullanılmaya başlandı, emekçi sınıf 

işlerini kendilerinden daha hızlı, etkin 

ve hatasız çalışan robotlara kaptırdı. 

Peki ya yenilenlerin veya işlerini yapay 

zekâya karşı kaybeden insanların sayısı 

artmaya devam ettikçe veya kendilerini 

makinelerin tehdidi altında hissettikleri 

branşların sayısı artmaya başladıkça, 

bu insanların benlik bilinçleri ne olacak? 

Edge isimli dernek dünyanın en 

başarılı ve zeki (?) filozoflarına, bilim 

adamlarına ve sanatçılarına her sene 

tek bir soru yöneltiyor 

ve cevaplarını 

internetten paylaşıyor. 

2013 senesinin 

sorusu ise şu oldu: 

“Gelecekte neden 

endişe duymalıyız?” 

(What should we 

be worried about?). 

Cevaplardan bazılarını 

paylaşmak istiyorum: 

Wired dergisinin 

kurucusu ve editörü 

Kevin Kelly, azalan 

genç nüfusa karşın 

artan robot nüfusunu 

en büyük tehdit 

olarak gösteriyor. 

Silikon Vadisi’nde 

çalışan teknoloji gurusu 

Paul Saffo ise 

Makinelerin zekâsının doğası gereği 

insanınkinden daha farklı olduğunu 

savunanlar var; sonuçta insanlar 

biyolojik bir varlık, makineler ise 

değil. Bu sebeple makinelerin, 

insanların karar mekanizmalarında 

yaşadıkları süreçleri taklit 

edebilmeleri mümkün değil. 

gelecekte bizi bekleyen “mühendisler 

(engineers)” ve kendi deyişiyle “rahipler 

(druids)” olarak iki sınıf arasında 

yaşanacak savaş konusunda uyarıyor. 

Ona göre temelde teknoloji kullanımı 

konusunda iyimser ve kötümser olanlar 

olarak nitelendirilebilecek bu iki gruptan 

rahipler, robot araçların güvensiz 

olduğunu, mühendisler ise insanların 

araba kullanmalarına bile en baştan izin 

verilmemesi gerektiğini “şiddetle” savunacak. 

Daha onlarca düşünür gelecekte 

insanlığı bekleyen tehdit konusunda 

ortak payede cevaplarda buluşuyor: robotlar 

ve makine zekâsı... New York Times 

çok satanlar listesine girmiş Robot 

Mahşeri (Robopocalypse) isimli kitabın 

yazarı Daniel H. Wilson zeki robotların 

dünyayı ele geçirmesi durumunda, onlarla 

nasıl baş edeceğimize dair kafa 

patlatmış olanlardan. 

Makinelerin zekâsının doğası gereği 

insanınkinden daha farklı olduğunu 

savunanlar var; sonuçta insanlar biyolojik 

bir varlık, makineler ise değil. Bu 


15


sebeple makinelerin, insanların karar 

mekanizmalarında yaşadıkları süreçleri 

taklit edebilmeleri mümkün değil. Aynı 

kararları alsalar bile, bu kararlar aynı 

temele dayanarak alınmıyor olacak. O 

halde, farklı zekâları birbirinden ayıran 

sınırlar nelerdir ve toplum olarak bir makinenin 

aldığı kararı takip etmek ne derece 

etiktir? 

Bu konular belki kulağa bilim kurgu 

sohbeti gibi geliyor olabilir. Ancak 

uzunca bir süredir, zaten hiçbir zaman 

gerçekleşmeyeceğini iddia ederek “Bilgisayarlar 

topluma hükmetmeye başlarsa 

ne olur?” sorusunu gözardı ettik, 

ancak alametler gösteriyor ki artık bu 

soruyu sormanın vakti geldi. Eğer ki 

Bankada, devlet dairesinde, 

hastanede, alışverişte kaç kez 

“Bilgisayar çöktüğü için size 

yardımcı olamıyorum” sözünü 

işittiniz? O halde, kontrol kimde? 

Toplum çoktan makinelere teslim 

olmadı mı? 

bir gün bir bilgisayar veritabanı hatalı 

olarak kredi güvenilirliliğinizin kötü bir 

sicilden dolayı düşük olduğunu, sabıka 

kaydınız bulunduğunu veya hesabınızdaki 

tüm parayı çektiğinizi iddia ederse, 

size mi yoksa bilgisayardaki verilere 

mi inanılacak? Eğer navigasyon sistemi 

uçağınızı sis yüzünden yanlış olarak 

tanımlanmış bir piste, örneğin pistin 

sonundaki çimenlik araziye indirmeye 

çalışırsa ne olacak? Eğer ki hastanedeki 

bilgisayar programı veya donanımı 

topladığı verilerde bir hataya sebebiyet 

veriyorsa ve kanser olduğunuz izlenimi 

oluşturuyorsa, bu teşhisi koyan doktorun 

suçu mudur? Bankada, devlet dairesinde, 

hastanede, alışverişte kaç kez 

“Bilgisayar çöktüğü için size yardımcı 

olamıyorum” sözünü işittiniz? O halde, 

kontrol kimde? Toplum çoktan makinelere 

teslim olmadı mı? 

Aslında yazıyı üst paragraftaki kasvetli 

ve iç karartıcı son cümle ile bitirebilirdim. 

Ancak ben karamsar bir gelecek 

kurgulayan insanlardan değilim. Teknolojiler, 

gelişimleri süresince sorunlar 

Yapay Zekâ’nın İlk Örnekleri 

Oyunlar ile bilgisayarlarımıza, akıllı makineler ile gündelik 

yaşamımıza girdi; yetmedi, robotlar ile geleceğimizin dünyasını 

şekillendiriyor… Yapay zekânın ilk örnekleri için zamanda yüz değil, 

bin değil, binlerce yıl geri gidiyoruz… 

İnsan zekâsını henüz tamamen açıklığa 

kavuşturamamış insan ırkı olarak, 

yapay zekâyı tanımlamaya çalışmak ne 

kadar doğru bilemiyorum, çünkü teorik 

olarak yapay zekânın işleyişi makinelerin 

insan zekâsını simüle edebilmeleri 

prensibi üzerine kurulu. Ancak 

çok kaba bir söyleyişle “yapay 

zekâ”, insanlar tarafından 

programlandıkları 

çerçevenin ötesinde 

düşünme ve yaratma 

yetisine sahip olan 

makineleri betimlemek 

için kullandığımız 

tabir (en azından 

şimdilik böyle). Daha 

Şekil 1: M.Ö. 280-270'den 

kalma elinde taş tutan kanatlı 

bir TALOS'u resmeden sikke. 

(Cabinet des Médailles, Paris) 

runsalını burada kesip, zaman içinde 

insan ve yapay zekâyı karşı karşıya getiren 

mihenk taşlarına kısaca göz atalım. 

Yapay zekânın ilk örnekleri için zamanda 

yüz değil, bin değil, binlerce yıl 

geri gidiyoruz. Yunan mitolojisinde teknoloji 

ve artizan tanrısı Hephaestus 

ile mimar Pygmalion akıllı 

robot olan Talosu yaratırlar. 

Efsaneye gore bronzdan 

dev bir adam şekliyle 

vücut bulan Talos (Şekil 

1), Europa isimli bir 

kadını korumak için 

Girit adasının çevresini 

her gün 3 kez 

dolaşıyordu. (Bekçilik 

işlerini üstlenen robotların 

atası olarak görebiliriz.) 

Wolfgang von Kempelen 

tasarladığı satranç 

oynayan robotu “Mekanik 

Türk” ile 1769 yılında Avrupa 

turuna çıkar (Şekil 2). 

Vezir kıyafetli bir robotun 

o zaman için sadece satranç taşlarını 

hareket ettirecek mekanik hareketleri 

yapabiliyor olmasının inanılmazlığını bir 

kenara koysak bile, karşısına çıkan her 

rakibi bir bir yenmesi de muhteşem bir 

yapay zekâya sahip olduğuna dalalet- 

Şekil 2: Gerçek Mekanik Türk 1854 yılında yanarak 

kül olmuş olsa da, John Gaughan 120,000 dolar 

harcayarak bu otomatın bir benzerini yaratmayı 

başarmıştır. 

detaylı tanımlamalar 

illa ki içinde eksiklik 

veya çelişki barındırıyor. 

Üstelik, yapay zekâ kavramı, 

insan algısının, bilimsel 

buluşların ve teknolojik 

gelişmelerin ışığında da 

zaman içinde değişimlere 

uğramış durumda. Örneğin 

20. yüzyılda, bugün her yerde rastladığımız 

kahve veya kola makinaları 

yapay zekâya sahip robotlar olarak görülüyor 

olmuş olsa da, 21. yüzyılda artık 

bu aletleri sadece birer “otomat” olarak 

tanımlıyoruz. Yapay zekânın tanımı soti. 

İçinde dönen çarklar, manivelalar ve 

mekanik aksamları ile herkese kendini 

hayran bırakan bir robot tasarlamıştı. 

Napoleon Bonaparte ve Benjamin 

Franklin gibi devlet adamlarının da yenildiği 

bu robotun foyası yaklaşık 50 yıl 

sonra ortaya çıktı. İçinde son derece 

yetenekli satranç oyuncularının oturuyor 

olması ve bu kişinin bir mekanizma 

yardımıyla robotun kolunu oynatıyor olması 

insanlık tarihinin en büyük hilelerinden 

biri olarak anılır. Ancak, burada 

vurgulanması gereken nokta, insanların 

belki de tarihte ilk kez insan ve hayvan 

dışı bir zekâ gösterisinin, büyüyle veya 

mucizeyle değil de, bir (mekanik) düzeneğin 

kendine has zekâsı (yapay zekâ) 

ile açıklanmasına inanmaya meyil göstermiş 

olmaları. 


yaratacaklardır, ancak eninde sonunda 

düğmeye basan ve bu teknolojilerin 

geleceğine hükmedenler biz insanlar 

olacağız. Eğer ki insan tarafından yaratıldılarsa, 

insanlar tarafından da yok 

edilebilirler. İnsanın olduğu yerde umut 

vardır; umudun olduğu yerde de yaşam 

devam eder. “Senin boş umut vaat eden 

sözlerinden kime ne, makineler bizi ele 

geçirmiş, hepimiz öleceğiz!” diye ortalarda 

elleri havada bağırarak koşuşturmaya 

başlayan okurlara, umut dolu bir 

haber vereyim: Cambridge Üniversitesi’nden 

bir grup filozof, bilim adamı ve 

girişimci iş adamının başlattığı Varoluşsal 

Riskleri Araştırma Merkezi (Centre 

for the Study of Existential Risk), bizi 

hangi teknolojik risklerin beklediğini, 

bu teknolojilere karşı ne tarz önlemler 

almamız gerektiğini ve bu teknolojilerin 

beklenmedik sonuçlarını araştırmak için 

kolları sıvadı [2] . Böylece kendimizi geleceğe 

daha iyi hazırlayabileceğiz. 

Grubun ilgilendiği konular arasında 

sentetik biyolojinin biyoterör amaçlı kullanılması, 

siber saldırılar ve ağ sistemlerinin 

(elektrik ağları, hava trafiği kontrol 

ağları, uluslararası finans ağları, vs.) 

hepten çökmesi olduğu gibi, bilgisayar 

ağlarının gelecekte ortak bir zihin oluşturup 

(bkz. Terminator filminde bahsi 

geçen Skynet) son derece güçlü bir yapay 

zekâ ile insanlığı tehdit etmesi gibi 

senaryolar üzerine kafa yoruyorlar. Ancak 

yukarıda bahsi geçen Edge araştırmasında 

Indiana Üniversitesi Bilgisayar 

Mühendisliği profesörlerinden Andy 

Clark’ın da söylediği gibi süper yapay 

zekâdan korkmamız için şu an için bir 

sebep yok, eğer ki kültür bilincini -ki insanların 

bunu geliştirmesi milyonlarca 

yıllarını aldı- önceden geliştirmeyi başaramazlarsa. 

Kaynaklar: 

[1] J Glenn Brookshear, Computer Science: 

an Overview, Pearson Eğitim, 11. Baskı, 

2012 

[2] http://www.guardian.co.uk/education/ 

shortcuts/2012/nov/26/cambridge-university-terminator-studies 

1950 yılında Alan Turing’in makine 

zekâsının ölçüsü olarak Turing Testi’ni 

tanıtmasının hemen ardından, dama ve 

satranç oynayan programlar yazılarak 

yapay zekânın ilk pratik örnekleri de 

verilmeye başladı. Bir satranç programının 

insan ile kapışabilecek kapasiteye 

ulaşabilmesi için neredeyse 50 yıl daha 

gerekliydi. IBM’in satranç programı Derin 

Mavi (Deep Blue) Dünya satranç 

şampiyonu Garry Kasparov ile maça hazırdı 

(Şekil 3). Şah mat! İnsanlık olarak 

yapay zekâ karşısında ilk büyük yenilgimizi 

almıştık. 

2011 yılına geldiğimizde ise IBM hepimizi 

şaşırtacak bir başka uygulama 

ile insan zekâsını karşısına aldı. Riziko 

adıyla da TRT 1 ekranlarında boy göstermiş 

olan Jeopardy! oyununda, insanlarla 

kapışacaktı (Şekil 4). Bu oyunda amaç, 

yarışma sunucusu sorunun ipucunu verdikten 

sonra, bir butona olanca şekilde 

hızlıca basmak ve ipucuna karşılık gelen 

doğru soruyu bulmaktı. Bzzzttt! Butona 

erken basıp doğru cevapları veren Watson 

insanlığa yapay zekâ karşısında ikinci 

büyük yenilgisini tattırdı. 

Şekil 3: Deep Blue 1996 yılında 4-2 yenildiği Rus 

rakibini, 1997 yılında 3.5-2.5 yenmeyi başardı. 

Şekil 4: Watson'un yarışmaya sıradışı bir katılımı 

söz konusu olsa da, yarışmanın formatından ödün 

verilmedi. 

Watson’un 2011 yılında insan rakiplerini 

yenmesinin ardından, bir sonraki 

hedefinin tıbbi teşhis ve tedavi tavsiyesi 

alanlarında da boy göstermek olduğu 

haberleri yayılmaya başladı. Bu gerçekten 

de çok iddialı bir projeydi ve gerçekleşmesi 

halinde insanlığa faydası 

çok büyük olacaktı. 

Doktor Watson 

Yarışmanın hemen ardından IBM, Nuance 

Communications Inc., Columbia 

Üniversitesi ve Maryland Üniversitesi 

ile gerçekleştirdiği iş birliği sonucu olarak 

Watson’u doktorların tanı koyma ve 

tedavi önerilerine yardımcı olacak bir 

teşhis aracı olacak düzenleyeceklerini 

duyurdu [4] . Gerçek laboratuvar testlerinin 

ise 2012 yılında başlaması öngörülüyordu. 

Bu haberin üzerinden aylar 

geçmeden IBM’in ABD’nin en büyük 

sağlık yardım kuruluşu olan WellPoint ile 

vardıkları anlaşmanın detayları duyuruldu 

[5] : IBM Watson teknolojisinin ilk ticari 

uygulamasını hayata geçirmek adına, 

WellPoint Watson bazlı çözümlerini has- 

ta bakım hizmetlerini iyileştirmek üzere 

geliştirmeye karar vermiştir. Bu sayede 

milyonlarca Amerikalı’ya güncel ve kanıta 

dayalı sağlık hizmeti sunmayı taahhüt 

etmektedir. IBM ise bu çözümlerin 

üzerinde uygulanacağı temel Watson 

teknolojisini ve entegrasyonu sağlamakla 

yükümlüdür. 

Watson’un da sağlık sektöründe boy 

göstermesiyle gelecek yıllar çok enteresan 

gelişmelere gebe olacak gibi. 

Ancak hepimizin cevaplaması gereken 

3 önemli soru var: 1) Doktorunuzun 

Watson’u kullanarak hastalığınızı teşhis 

etmesi konusunda ne düşünürsünüz? 

2) Kendinizin veya çocuklarınızın hastalıklarını 

teşhis edecek Watson’a birinci 

elden, evinizden, yani direk ulaşım 

imkanınız olsun ister misiniz? 3) Şayet 

Watson’un teşhisi doktorunuzun koyduğu 

teşhisten farklı olursa, hangisine inanırsınız? 

Şekil 5: Bu teknolojinin gerçekten çok uzak 

olduğunu iddia edecekler için bir son söz: 

20 sene önce, her evde bir bilgisayar olacağını da 

kimse düşleyemiyordu. (Alejandro Gonzalez, 

USA TODAY) 


17


Ya Yapay Ahlâk? 

Tevfik Uyar 

Uçak Mühendisi, İTÜ-2007 

İyi kötü aramıza karışmaya 

başlayan, kendi kararlarını veren 

yapay zekâların idare ettiği 

makine bedenlerin ahlâklarını 

nasıl programlayacağımız 

önemli bir soru işaretidir. 

Zira bir şekilde öğrenebilen, 

tamamen kendi iradesiyle 

karar alabilen -ve hareket 

ederek gündelik yaşamda yolu 

bizimle kesişen- bir yapay 

zekâ yapacaksanız, onun kritik 

kararları nasıl vereceği üzerine 

de kafa yormanız, ona bir de 

yapay ahlâk entegre etmeniz 

gerekiyor. Hele ki bu kritik 

kararlar insan hayatıyla da 

ilgiliyse… 

Sanayi devrimi sonrasında makineler 

hayatlarına birer hizmetkâr olarak 

başladıklarından, robotlu gelecek 

meselesi insanlara yardım eden akıllı cihazlar 

alemi olarak düşünüldü hep. Varlıkları 

işleri hızlandırmak, üretimi seri hâle 

getirmek, insan hatasını azaltmak ve hatta 

korumak içindi! Dönemin bilimkurgularında 

insan formu verilen makineler hizmetçi, 

polis, kasa görevlisi olarak çıktı karşımıza. 

Şu hâlde bu makinelerin insan gibi yürüyüp 

düşünenleri de gündelik yaşamımızda 

aynı amaçları yapacak olmalılar. Bu senaryo 

hemen her alanda insan merkezli düşüncenin 

yerleşik olduğu yirminci yüzyılın 

ilk üç çeyreğinde son derece popülerdi. 

70’lere doğru hem teknolojide hem 

de akıllı makineler hakkındaki iyimserlikte 

önemli bir kırılma meydana geldi. Bu kırılmanın 

en mühim başlıklarından biri makine 

zekâsının insanı menfi sonuçlar verecek biçimde 

aşma olasılığıydı. Bu olasılık, özellikle 

de yapay zekânın, kendi gibi yapay 

zekâlar üretme ya da kendini geliştirme 

potansiyeliyle birlikte değerlendirilerek 

“zekâ patlaması” olarak adlandırıldı: Çünkü 

zekânın zekâ üretme hızı eksponansiyel 

olarak artacağından bir anda korkunç bir 

zekâ düzeyiyle karşılaşılabilirdi; ki bu da 

toplumda, insanda ve medeniyette radikal 

bir dönüşüme neden olacaktı. Matematikçi, 

bilgisayar bilimci ve bilimkurgu yazarı 

Vernor Vinge, bu süper zekânın bir limiti 

olmadığını düşündüğünden, zaman zekâ 

grafiğinin sağ tarafındaki bu spekülatif gelecekteki 

noktanın adını ‘teknolojik tekillik’ 

koydu (karadeliklerin uzay zamanın durumu 

açısından belirsiz olan tekillik adı verilen 

merkezlerinden esinlenerek). 

Şu an tekillikten hâlâ çok uzaktayız. Bir 

yapay zekânın insan zekâsını taklit edebilme 

gücü, bundan yarım asır evvelki bilim 

insanlarının içinde bulunduğumuz çağa 

yönelik tahminlerinden çok daha geride! 

Konunun son derece çetrefilli olduğu her 

geçen gün daha da anlaşıldığından, insan 

zekâsı ile yapay zekânın eşitleneceği, 

robotların en az bizler kadar birey olacağı 

güne dair tarih tahminleri hemen her sene 

biraz daha ileriye kayıyor. 

Şimdilik uzak da olsa tekillik çağdaş 

felsefenin önemli bir konusu. Ayrıca en 

popüler kıyamet senaryolarından. Aralarında 

Stephen Hawking gibi çok ünlü 

bilim simalarının da olduğu önemli bir 

entelektüel kitle, tekilliğin insanlığın sonu 

olabileceğini dile getirmekten çekinmiyor. 

Tekillik doğal bir sürecin kaçınılmaz sonucu 

değil. Tamamen insan ürünü bir süreç 

ve oldukça fazla kaynak gerektiriyor. Bu 

nedenle bazıları çalışmaların sınırlandırılması 

gerektiğini düşünüyor. Kalanları ise 

tehlikenin abartıldığını… Lakin bu konuda 

kuşkucu olmak da mümkün: Belki Hawking 

gibiler haklılardır, zira nükleer silahlanma 

çabası kadar somut olmadığı için, 

bir şekilde yapay zekânın fişini elimizde 

tutacağımıza inandığımız için, insanlık 

olarak problemi henüz azımsıyor ve hiçbir 

önlem alma gereği duymuyor olabiliriz. 

Oysa insanı aşmış bir yapay zekânın bizi 

tepelemek istemeyeceği, insanoğlunun 

ipini çekmeyeceği hususunda gerçekten 

de bir garanti yok. Bizlerden çok daha 

zeki, çok daha hızlı düşünen bir zekâ formunun 

neyi niçin yaptığını daha anlamadan 

bizler üzerinde tahakküm kuracağını 

düşünmemizin önünde bir engel yok. Süper 

bir zekâ, mutlak bir iktidara erişmekte 

güçlük çekmeyecektir herhalde… 

Dolayısıyla bir yapay zekânın (bize 

göre) ‘iyi’ olan şeyleri yapıp, (bizim açı- 


mızdan) ‘kötü’ olan şeylerden kaçınmasını 

nasıl sağlayabileceğimiz önemli bir 

soru… Doğada, ahlakî karar veren başka 

bir canlı olmadığına göre, bu soruyu yanıtlamak 

için başvuracağımız kaynak da 

belli: BİZZAT BİZ! O halde haydi ahlâk 

felsefecisi Philippa Foot'un yaratıcısı olduğu, 

Peter Unger’ın çeşitli varyasyonlarıyla 

meşhur olan, meşhur muzip sorulardan 

birine bakalım: 

Bir tren raylarda gitmektedir. İleride ise 

bir makas var. Makasın bir yanında dört 

kişi raylara yatırılarak bağlanmış ve ölüme 

terk edilmiş. Diğer yanında ise bir kişi, 

aynı şekilde hasmı tarafından yatırılarak 

bağlanmış. O da üzerinden geçecek 

treni bekliyor. 

Eğer makası değiştirmezseniz 

o tren dört kişinin üzerinden geçecek, 

değiştirirseniz bir kişinin 

üzerinden geçecek. Yani oradaki 

insanlardan hangilerinin öleceği, başka 

bir deyişle kaç insanın öleceği tamamen 

sizin elinizde. Treni durdurma şansınız 

yok. Kimseyi gidip çözecek vaktiniz yok. 

Ancak ve ancak makası kontrol edebiliyorsunuz… 

Bu makası değiştirerek ölü 

sayısını bire düşürür müydünüz? Yoksa 

sistemi olduğu gibi bırakır ve dört kişinin 

ölümüne seyirci mi kalırdınız? 

Soru bizi kötü bir senaryo karşısında 

sorumlu kılıp, önemli bir karar için ‘makası’ 

elimize veriyor… Merak ediyorsanız söyleyeyim: 

İnsanların çok büyük bir çoğun- 

Şu an tekillikten hâlâ çok uzaktayız. 

Bir yapay zekânın insan zekâsını 

taklit edebilme gücü, bundan yarım 

asır evvelki bilim insanlarının 

içinde bulunduğumuz çağa yönelik 

tahminlerinden çok daha 

geride! 

Tren Problemi 

luğu makası değiştirmeyi tercih ediyor. 

Hiç tanımadıkları dört kişiyi kurtarmayı, 

yine hiç tanımadıkları bir kişiyi kurtarmaya 

yeğliyorlar. Kader çoktan dört kişiyi 

hedeflemiş olsa bile…Muhtemelen bu kararın 

ardında, hiç tanımadığımız insanları 

birbiriyle özdeş görüp, azami düzeyde 

insan kurtarmaya çalışıyoruz. Belki bir tarafta 

tanıdıkların olması sonucu değiştirir. 

Hatta şüphesiz bir tarafta çok sevdiğimiz 

bir yakınımız ya da aile bireyimiz olsaydı, 

karar üzerinde muazzam bir etkiye sahip 

olurdu. 

Bunun nedeni bu tercihimizin temel 

karar biriminin fayda olması. Eğer çoğunluğun 

yaptığı gibi makası değiştirip 

de dört kişiyi kurtarıyorsak, azami faydayı 

elde edecek tercihi yapmış bulunuruz. 

Eğer tercihimiz buysa, doğal olarak iyi ahlâka 

yakışanın ve insana uygun davranışın 

da bu olacağını düşünüyoruzdur (yoksa 

tutarsız oluruz!). İşte bu ahlâk “sonuççu 

etiğin” bir ürünüdür. Eski etikçiler buna 

“utiliteryanizm” de derler; basitçe 

iyiliğin ölçütünün azami 

sayıda kişiyi mutlu etmek 

olduğu temeline dayanır. 

Demokrasi neredeyse 

tamamen utiliteryanizm üzerine kuruludur, 

politikalar -uygarlık bazı sosyal sorunları 

aşmak amacında olanlar hariç- utiliteryanist 

bir bakış açısıyla oluşturulurlar 

ve hayatın her alanında insanları bir konunun 

neden öyle olması gerektiğine “daha 

fazla insanın mutlu olduğu” gerekçesiyle 

ikna edebilirsiniz. 

Peki robotlar da öyle yapar mı dersiniz? 

Başka bir deyişle: Sizce robotlar da 

sonuççu etiğe göre mi davranmalı? 

Sonuççu etik meselesi günümüz robotikçilerini 

epey derinden ilgilendiriyor. 

Henüz hayatımızdaki robotlar evde bulaşıklarımızı 

yıkayan, biz yokken çocuğumuza 

bakan, gündelik yaşamda dertlerimizi 

anlattığımız ve sırlarımızı kimseyle paylaşmayacağını 

ümit ettiğimiz varlıklar olmayabilirler; 

lakin iyi kötü aramıza karışmaya 


19


başlayan, kendi kararlarını veren yapay 

zekâların idare ettiği makine bedenlerin 

ahlâklarını nasıl programlayacağımız 

önemli bir soru işaretidir. Zira bir şekilde 

öğrenebilen, tamamen kendi iradesiyle 

karar alabilen -ve hareket ederek gündelik 

yaşamda yolu bizimle kesişen- bir yapay 

zekâ yapacaksanız, onun kritik kararları 

nasıl vereceği üzerine de kafa yormanız, 

ona bir de yapay ahlâk entegre etmeniz 

gerekiyor. Hele ki bu kritik kararlar insan 

hayatıyla da ilgiliyse. 

Bilimkurgu eserleriyle tanıdığımız Asimov, 

meşhur robot yasalarında bir robotun 

bir insana asla zarar veremeyeceği, 

bir insanın zarar görmesine asla seyirci 

kalamayacağı gibi yasalarla insan robot 

ilişkisinin bir temelini oluşturmuştu. Pek 

güzel… Bu tür bir programlama ile robotların 

insan yaşamını ilgilendiren kararlarını 

iyi kötü düzenleyebiliriz gibi görünüyor. 

Tabii robota “insanın zarar görmesi” konusunu 

gerçekten iyi anlatabilmiş isek, zira 

aslında robota bir şey anlatmayız: Onun 

anlaması için, doğayı matematiğe çeviririz. 

Ve çevresinde olan bitenleri tıpkı bizim 

gibi algılayıp yorumlamasa bile, en azından 

bu matematiğe dayanarak alacağı 

kararların bizim kararlarımıza benzemesini 

isteriz. Şu halde az önceki soruyu bir 

yapay zekâya sorsak, onun da insanların 

çoğunluğuyla aynı kararı vermesini bekler 

ve dört kişiyi kurtarmasını bekleyeceğimizi 

söyleyebiliriz. 

Teorik konuşmayı bırakıp pratiğe dönelim: 

Bugünlerde test amacıyla insanoğlu 

arasına karışan, yakında sayıca 

çok daha fazlasını caddelerde görmeye 

başlayacağımız bir robot var: Google Car. 

Google’ın geliştirdiği bu otonom aracın 

bir aracın kaza riski ile karşı karşıya kaldığında 

ne yapacağı problemi sadece 

teknik içerikli bir problem değildir, çünkü 

kazanın niteliğine göre aynı zamanda çok 

ciddi bir ahlâki problemi de ihtiva eder. Direğe 

çarpma ya da tek bir arabayla hafif 

bir çarpışma olasılığı halinde neye nasıl 

karar vereceği ahlakçıları ilgilendirmiyor 

ancak öyle bir senaryo düşünün 

ki, Google Car, Foot’un sorusundaki 

gibi bir ikilemde kalsın ve sağa kırarsa 

tek, hiçbir şey yapmazsa dört kişinin 

öleceği bir pozisyonda karar 

versin… Otonom aracın ne yapmasını 

istersiniz? Gerçekten de 

yolunu değiştirip, aslında zaten 

çarpacağı dört kişiden vazgeçip, 


Google'ın geliştirdiği otonom araç. 

Bugünlerde test amacıyla insanoğlu 

arasına karışan, yakında sayıca çok 

daha fazlasını caddelerde görmeye 

başlayacağımız bir robot var: 

Google Car. Google’ın geliştirdiği 

bu otonom aracın bir aracın kaza 

riski ile karşı karşıya kaldığında 

ne yapacağı problemi sadece 

teknik içerikli bir problem değildir, 

çünkü kazanın niteliğine göre 

aynı zamanda çok ciddi bir ahlâki 

problemi de ihtiva eder. 

kaldırımdan yürüyen masum bir yayayı 

ezmesini mi? Fakat biz olsak öyle yapabilirdik! 

Bunu bir makinenin yaptığını düşünmek 

de aynı derecede normal mi geliyor, 

yoksa hafiften mide bulandırıcı mı? 

Eğer sonuççu ahlâk egemen olacaksa 

ve bunun karar vermek için doğru bir ölçüt 

olduğuna inanıyorsak, kendimize ve 

robotlara karşı çifte 

standart uygulamamız gerekir. Ancak bunun 

da sosyal hayata etkileri olacaktır: Otonom 

araçlar ortalarda vızır vızır dolanırken, “Yalnız 

gezmek riskli… Kalabalık olmak lazım” 

demek hiç de abes olmaz. Belli mi olur? Bir 

kaza halinde yalnızlar resmen topun ağzındalar. 

Hem öyle bir durumda araca kalabalık 

binmek de daima emniyeti artırıcı bir unsur 

olurdu. Bir de işin sorumluluk kısmı var: Size 

ait bir otonom araç bir arıza dolayısıyla kötü 

bir karar verirse sorumluluk kime ait olacak? 

Bakımlarını zamanında yaptırmadıysak, katil 

sayılacak mıyız? Birbirimize “siz aracınıza 

böyle mi terbiye verdiniz!” diye bağırıp çağıracak 

mıyız? 

Elbette bir kısmı oldukça spekülatif ve 

abartılmış olan bu sorulardan daha pek 

çok türetilebilir. Komik dahi olsa, her bir 

soruya karşılık başarılı bir ahlâki algoritma 

üretilerek, çoğunluğu tatmin 

edebilecek davranış örüntüleri 

de geliştirilebilir. 

Esasında, en azından 

kaza istatistiklerine dayanarak, 

endişeye pek 

mahal olmayacağını da 

söyleyebilirim, zira otonom 

araçlar insanlardan çok 

daha az kaza yaptıkları 

ispatlanmadıkça caddelerdeki 

yerlerini almayacaklar. 

Bana sorarsanız her 

durumda araçları insanların 

kullanmasından 

daha iyi sonuç alınacaktır. 

Tekillik riskine karşı da 

işte tam da bu yüzden savunmasızız.

Günümüzde Yapay Zekâ 

Doç. Dr. Sanem Sarıel 


Otoyollarda sürüş yapan insansız araçların veya mutfakta 

kahvaltı hazırlayan robotların, bize ve ortamlarına zarar 

vermeyecek şekilde gerekli yazılımlar ile donatılmış olması 

gerekiyor. İTÜ Yapay Zekâ ve Robotik Laboratuvarımızda bu 

konudaki çalışmalarımızı yoğunlaştırdık. Robotların ortamlarında 

güvenli çalışabilmeleri için kendi hatalarını sezebilmeleri ve bu 

hatalarından deneyim kazanarak hata yapmamayı öğrenmeleri 

üzerine çalışmalar yürütüyoruz… 

Yapay zekâ, gündelik yaşamımıza 

katkılarıyla son dönemin en popüler 

ve ilgi çekici konularından biri 

haline geldi. Internet arama motorlarında, 

gideceğimiz konuma yol durumu ve trafiği 

de göz önüne alarak en kısa sürede nasıl 

ulaşacağımızı belirleyen rota planlayıcısı 

uygulamalarda, yeni ürünler araştırdığımız 

alış-veriş sitelerinde bize sunulan öneriler 

için arka planda çalışan birçok yapay 

zekâ sistemi bulunuyor. Bu sistemlerin 

çalışması ile yaşamımız kolaylaşmakta 

ve yaşam kalitemiz iyileşmekte. Hizmet 

sunucu firmalar kullanıcı memnuniyetini 

artırmak ve operasyon maliyetlerini azaltmak 

için yapay zekâ çalışmalarına daha 

çok yatırım yapmaya başladılar. Bütün bu 

yatırımların gelecekte yaşamımızı önemli 

ölçüde değiştireceğini öngörmekteyiz. 


21


Mars robotlarına benzeyen 

gezgin robotlarımız, ev işlerinde 

çalışabilecek robot kolumuz ve 

gelişmiş benzetim ortamlarımız 

ile öğrencilerimiz robotların farklı 

uygulama alanlarında problem 

çözebilmeleri, plan yapabilmeleri ve 

deneyimlerinden öğrenebilmeleri 

için çalışıyorlar. 

Şekil 1. iRobot firmasının Roomba robot süpürgesi ortam tarama için rotasını belirlemekte. 1 

Şekil 2. Moley Robotik firmasının ilk prototip robot mutfağı 2 

Günümüzde yapay zekâ 

uygulamalarında hangi aşamadayız? 

Gerçek zekâya ne kadar yakınız? 

Günümüzde, yapay zekâ uygulamalarında 

çok önemli aşamalar kaydedilmiş 

bulunuyor. Özellikle web tabanlı 

sistemlerde yapay zekâ yöntemlerinin 

başarıyla uygulandığını görmekteyiz. 

Kullanıcı davranışları, yönelimleri veya 

tercihlerini istatiksel olarak analiz ederek 

tahminleme veya öneri sunma 

konusunda çok başarılı uygulamalar 

mevcut. Benzer şekilde arama motorlarında 

sonuçların listelenmesi esnasında 

kullanıcı beğenileri de göz önüne alınıyor. 

Akıllı kişisel asistanlar, kullanıcıların 

sesli sorularına en uygun cevapları döndürme 

konusunda birbirleri ile yarışıyor. 

Yapay zekâ araştırmalarının temel 

hedeflerden biri de zeki davranışları, 

içinde bulunduğumuz gerçek dünyada 

çalışan robot sistemlerinde de görmek. 

Yakın geleceğimizde robotlarla sadece 

fabrika ortamlarında değil, günlük 

yaşamımızdaki rutin işlerimizi kolaylaştırmak 

için de işbirliği içinde olacağız. 

Bu, evimizde kullandığımız sistemleri 

gerekli donanımsal ekipmanlar (örn., 

robot kolu, eli vs.) ve zeki algoritmalar 

ile donatarak mümkün olabilecek. İlk 

örnekler, otonom elektrik süpürgeleri 

ile ticari olarak sunuldu. Bu süpürgeler, 

ortamdaki kirli bölgeleri sensörleri 

yoluyla belirleyip oluşturdukları harita 

üzerinde etkin bir gezinme ile yer temizliğine 

yardımcı olmaktalar (Şekil 

1). Yakın gelecekte mutfakta bizim için 

yemek hazırlayan şef robotlar (Şekil 2) 

ve yaşlı/hasta bakım robotları daha da 

yaygınlaşacak. 

Robotbilim araştırmalarının en 

önemli katkılarından biri de otoyollarda 

insansız araçların kullanılarak kaza 

risklerinin en aza indirilmesi (Şekil 3). 

Şu an araçlarda otomatik paralel park 

etme özelliği, sürücü kontrolünde olacak 

şekilde mümkün hale geldi. Araçları 

tümüyle otonom yapabilmek için 

çarpışma engelleme konusunda geniş 

ölçekte araştırmalar yürütülüyor. 4 

Robotbilim çalışmalarının bir diğer 

motivasyonu, robotların canlılar için zor 

veya erişilemez ortamlarda arama/kurtarma 

gibi çalışmalar yürütebilmeleri. 

Özellikle Mars’ta farklı mikroorganizmaları 

ve su kaynaklarını inceleyerek 

önceki yaşam kanıtlarını veya burada 

yaşamın mümkün olup olmadığını araştıran 

birçok uzay robotu görev aldı. Şu 

anda sırasıyla 2004 ve 2012 yıllarında 


Şekil 4. 2016 DRC-HUBO: Darpa Robotik 

Yarışmasını Kazanan Robot 5 

Mars’a ulaşan Opportunity ve Curiosity 

bu görevi başarıyla yürütmekteler. 

2011 yılındaki Fukushima nükleer 

santrali kazasındaki reaktörlerde oluşan 

bozulma ve sorunlardan yola çıkarak 

2016 yılında organize edilen DARPA 

Robotik yarışmasında afetler sonrasında 

kurtarma için müdahale edebilecek 

Şekil 3. Google’ın otonom aracı 3 

robot sistemlerinin geliştirilmesi hedeflendi. 

Yarışmada robotların reaktörlere 

müdahale edebilmek üzere araba kullanma, 

merdiven çıkma, engelli alanda 

yol açma, kapı açma, vana açma ve 

matkap kullanma gibi zor davranışları 

yürütebilmeleri sınandı. Bu yarışmayı 

kazanan Kore ekibinin insansı robotu 

Robotların nesnelerle ve ortamla 

etkileşimi için görüntü işleme, 

ortamda güvenli gezinimi için 

haritalama ve yol planlaması, 

karmaşık görevlerini yerine 

getirebilmeleri için daha 

yüksek seviyeli planlama ve 

ortamdaki deneyimlerinden 

öğrenebilmeleri için gelişmiş 

makine öğrenmesi algoritmaları 

geliştirmekteyiz. Nesnelerle 

etkileşim süreçleri, nesneleri tutma, 

taşıma ve yerleştirme gibi işleri 

kapsamaktadır. 

(Şekil 4) bizler için tehlikeli veya erişilmesi 

zor ortamlarda kullanılacak olan 

robotların geliştirilmesi için önemli bir 

örnek oluşturmaktadır. 

Peki robotlar ne zaman fiziksel olarak 

hayatımızda daha çok yer almaya 

başlayacak? Bu sorunun yanıtı robotların 

güvenli çalıştıklarından emin olacağımız 

zamana bağlı. Otoyollarda sürüş 

yapan insansız araçların veya mutfakta 

kahvaltı hazırlayan robotların, bize ve 

ortamlarına zarar vermeyecek şekilde 

gerekli yazılımlar ile donatılmış olması 

gerekiyor. İTÜ Yapay Zekâ ve Robotik 

Laboratuvarımızda 6 bu konudaki çalışmalarımızı 

yoğunlaştırdık. Robotların 

ortamlarında güvenli çalışabilmeleri 

için kendi hatalarını sezebilmeleri ve bu 

hatalarından deneyim kazanarak hata 

yapmamayı öğrenmeleri üzerine çalışmalar 

yürütüyoruz. 7 

Mars robotlarına benzeyen gezgin 

robotlarımız, ev işlerinde çalışabilecek 

robot kolumuz ve gelişmiş benzetim ortamlarımız 

ile öğrencilerimiz robotların 

farklı uygulama alanlarında problem çözebilmeleri, 

plan yapabilmeleri ve deneyimlerinden 

öğrenebilmeleri için çalışıyorlar. 

Robotların nesnelerle ve ortamla 

etkileşimi için görüntü işleme, ortamda 

güvenli gezinimi için haritalama ve yol 

planlaması, karmaşık görevlerini yerine 

getirebilmeleri için daha yüksek seviyeli 

planlama ve ortamdaki deneyimlerinden 

öğrenebilmeleri için gelişmiş makine öğrenmesi 

algoritmaları geliştirmekteyiz. 

Nesnelerle etkileşim süreçleri, nesneleri 

tutma, taşıma ve yerleştirme gibi işleri 

kapsamaktadır. Bu sayede robotların 

bizlere gündelik yaşamımızda yardımcı 

olabilmesini hedefliyoruz. 


23


Şekil 5. Gezgin robot, farklı sensörlerden aldığı veriler ile (Üstteki çerçeveler, farklı sensör yorumlama algoritmalarının sonuçlarını göstermektedir.) ortamını ve 

ortam nesnelerini modelleyebilmektedir (alt-solda kendi haritasına nesne modellerini yerleştirmektedir). 

Robotların ortamda oluşan hataları 

sezebilmeleri için tutarlı bir ortam modeli 

oluşturmaları gerekiyor. Bu amaçla 

farklı sensör verilerini bir araya getirerek 

zamansal olarak değerlendiren 

bir sahne yorumlama birimi tasarladık. 

Şekil 5’te de görüldüğü gibi robotlar 

bu sahne yorumlama birimi ile eylem 

yürütme hatalarını sezebilmekte ve yaşamboyu 

deneyimsel öğrenme yöntemleri 

ile eylemler, ortamda bu eylemlerden 

etkilenen nesneler ve nesnelerin 

ilişkileri hakkında deneyim kazanmaktalar. 

Öğrenme ile kazanılan deneyimler 

ile robotların gelecekteki planlarını iyileştirebilmeleri 

sağlanmakta (Şekil 6). 

Bu sayede güvenli çalışan ve rasyonel 

davranan sistemler geliştirmeyi hedefliyoruz. 


Video oyunlarının tasarımı 

için yapay zekâ yöntemlerine 

başvurularak oyuncu deneyiminin 

iyileştirilmesi ve belirli sınırlamalar 

dahilinde yeni oyun içeriği 

üretilmesi konusunda yapay zekâ 

yöntemleri başarıyla uygulanıyor. 

Yapay Zekâ Gerçek Zekâya ne kadar 

Yakın? 

Zekâyı niteleyen yeteneklerden biri 

olan yaratıcı düşünme; bilgiyi sentezleme, 

değerlendirme ve uygulamayı 

gerektiriyor. Peki yapay zekâ sistemleri 

bu konuda ne kadar başarılı? Görsel 

sanat etkinlikleri, özgün yazı yazma, 

yenilikçi ürün veya oyun tasarımı gibi 

hayal gücü ve yaratıcılık gerektiren işlerde 

yapay zekâ sistemlerinin henüz 

yeterli seviyede olamadığını söyleyebiliriz. 

Bu konuyu her yaştan insanın ilgisini 

çeken video oyunlarında uygulanan 

yapay zekâ yöntemleri üzerinden 

tartışalım. 

Video oyunlarının tasarımı için yapay 

zekâ yöntemlerine başvurularak 

oyuncu deneyiminin iyileştirilmesi 8 ve 

belirli sınırlamalar dahilinde yeni oyun 

içeriği üretilmesi konusunda yapay 

zekâ yöntemleri başarıyla uygulanıyor. 

Oyun karakterlerinin oyun ortamındaki 

karar mekanizmaları, yol ve rota planlaması 

gibi konularda çok sayıda çalışma 

bulunuyor. 

Laboratuvarımızda oyunlarda öğrenme 

üzerine yürüttüğümüz bir çalışmamızda 

otomatik mantıksal çıkarsama 

yöntemleri ile The Incredible 

Machine video oyunundaki bulmacaları 

çözen bir sistem geliştirdik. 9 Bu 

sistem, kullanıcılara sunulan eğitim 

videolarından başka herhangi bir ön 

bilgi kullanmadan nesne, araç ve makineler 

arasındaki ilişki ve etkileşimleri 

öğrenebilmekte. Bu oyun ortamı, bir 

yapay zekâ sisteminin verilen zekâ 

problemine çözüm üretebilmesi için 

ortamdaki çeşitli nesne, alet ve makinelerden 

yararlanmasını gerektiren 

güzel bir uygulama alanı sunmakta. 

Bunun gibi zekâ gerektiren oyunlarda 

yapay zekâ sistemlerinin insanın çözmekte 

zorlandığı problemleri çözmesi 

ve insanı yenmesi mümkün hale geldi. 

Yapay zekâ sistemlerinin bu başarısı, 

hem bilgi işlemsel hesaplama avantajını 

kullanmaları hem de makine öğrenmesi 

ile önceki oyun deneyimlerini 

sonraki hamleleri öngörebilmek için 

kullanabilmelerine bağlı. Bu sistemlerin 

kuşkusuz olarak en ünlüsü olan 

IBM’in Deep Blue bilgisayarı, 1997 yılında 

dünya satranç şampiyonu Gary 

Kasparov’u yenerek yapay zekâ tarihindeki 

en önemli başarılardan birine 

imza attı. IBM’in insan zekâsına karşı 

geliştirdiği son yapay zekâ sistemi, 

Watson süper bilgisayarı Amerika’da 

“Jeopardy!”, ülkemizde ise “Büyük 

Risk” adıyla bilinen yarışmada insanlara 

karşı aynı koşullar ve kısıtlar altında 

yarışarak verilen cevaplara uygun 

soruları insanlardan daha hızlı bularak 

yarışmayı kazandı. Son olarak Carne-

Şekil 6. Projede geliştirilen yöntemlerle insansı bir robot üzerinde çalışabilecek bir robot kolu, nesneleri ortamda otonom olarak tanıyarak üstüste yerleştirme, 

kutuya yerleştirme gibi görevleri yürütebilmektedir. 

Yapay zekânın 50 yılı aşan 

tarihçesinde zekânın belirli 

bileşenleri yapay olarak 

modellenebildi ve bu sayede bir 

çok başarılı çalışmalar yapıldı. 

Fakat henüz hayal gücü ve 

özgünlük gerektiren uygulamalar 

için büyük ilerleme kaydedemedik. 

Bunun sebebi olarak insan 

beyninde bu etkinliklerin henüz 

nasıl yapıldığının tam olarak 

keşfedilememiş olmasını 

gösterebiliriz. 

gie Mellon Üniversitesinde geliştirilen 

bir sistem Doom video oyununda 

insanları yenmeyi başardı. Fakat insanlar 

için oynanması nispeten daha 

kolay olarak nitelendirilebilecek olan 

Angry Birds oyununda yapay zekâ sistemleri 

hala insanı yenemiyor. 

Ekim ayında San Francisco’da düzenlenen 

Artificial Intelligence and 

Interactive Digital Entertainment konferansına 

konuşmacı olarak davet edilen 

oyun tasarımcısı Jonathan Blow da 

etkileyici konuşmasında henüz yapay 3 

http://time.com/4215387/google-selfdriving-cars-real-drivers/ 

zekâ yöntemlerinin oyun tasarımı konusunda 

emekleme çağında olduğunu 4 http://fortune.com/2015/12/21/elon-muskinterview/ 

belirtti. Makine öğrenmesi yöntemleri 

ile oyuncu deneyimini yüksek seviyede 5 http://spectrum.ieee.org/automaton/ 

tutan popüler bir oyunun tasarımının robotics/humanoids/how-kaist-drc-hubowon-darpa-robotics-challenge 

şu anda mümkün olmadığını ifade etti. 

6 

Yapay zekânın 50 yılı aşan tarihçesinde 

zekânın belirli bileşenleri yapay “Cognitive robots learning 

http://air.cs.itu.edu.tr/ 

7 

olarak modellenebildi ve bu sayede bir failure contexts through real-world 

çok başarılı çalışmalar yapıldı. Fakat experimentation”, Sertac Karapinar 

henüz hayal gücü ve özgünlük gerektiren 

uygulamalar için büyük ilerleme 

and Sanem Sariel, Autonomous Robots, 

Special Issue on Constrained Decision 

Making in Robotics, Vol. 39, No. 4, 2015, 

kaydedemedik. Bunun sebebi olarak 

pp. 469-485 

insan beyninde bu etkinliklerin henüz 

8 “A Generic Approach for Player 

nasıl yapıldığının tam olarak keşfedilememiş 

olmasını gösterebiliriz. 

Modeling using Event-Trait Mapping and 

Feature Weighting”, Mehmet Akif Gunes, 

Gokhan Solak, Omer Erden, Ugur Akin 

Teşekkür: Bu yazının hazırlanmasında 

and Sanem Sariel, The Twelfth Annual 

değerli görüşlerini paylaşan Selen Sarıel, 

AAAI Conference on Artificial Intelligence 

Nurettin Uzer, Gökhan Solak ve Mustafa 

and Interactive Digital Entertainment, 2016 

Ersen’e teşekkürlerimi sunarım. 

9 “Learning Behaviors of and Interactions 

Among Objects Through Spatio- 

1 https://store.irobot.com/default/ 

Temporal Reasoning”, Mustafa Ersen 

roomba-vacuuming-robot-vacuum-irobotroomba-980/R980020.html 

on Computational Intelligence and AI in 

and Sanem Sariel, IEEE Transactions 

2 http://www.moley.com/ Games, Vol. 7, No. 1, 2015, pp. 75-87 


25


Dünyanın Bütün Robotları, Birleşin! 



Endüstriyel ve küresel 

ekonomi çağını borçlu 

olduğumuz öğelerden biri 

olan robotlar gün geçtikçe 

daha çok fabrika ve depoya 

konuşlandırılıyor. “Mavi 

yakalı” sınıfının yerini ucuz, 

dinamik, verimli, acıkmayan, 

yorulmayan, tatil kullanmayan, 

yaşamayan bir “mavi motorlu” 

sınıfına bırakma ihtimalini 

değerlendireceğiz… 


Endüstriyel robotik dünyası son 

beş yılda ses getirmiş olan büyük 

haberlerle çalkalandı. 2011 yılında 

Tayvan kökenli ve çoğunlukla Çin 

yerleşkeli elektronik üretim devi olan 

Foxconn yaptığı açıklamada, gelecek 

3-5 yıl içerisinde bir milyondan fazla 

robotu montaj hatlarına ekleyeceklerini 

beyan etti [1] (Şekil 1). Kısa bir kaç bilgi: 

Dünya çapında yapılan tüketici elektroniği 

cirosunun %40’ına sahip olan 

bu şirketin müşterileri arasında Apple, 

Acer, Amazon, Cisco, Dell, HP, Intel, 

Microsoft, Motorola, Nintendo, Nokia, 

Şekil 1: Spekülasyonlara göre FoxConn’un satın 

almayı planladığı robot modelleri, çalışanlarla 

aynı üretim bandını paylaşabilecek insansı fiziksel 

özelliklere sahip olacak. 

Samsung, Sony ve Toshiba gibi dev firmalar 

bulunuyor. Çin’in en büyük ihracatçısı 

ve özel sektör işvereni durumunda. 

Yaptıkları bu açıklamanın spekülatif 

yanını bir kenara koyarsak, bahsi geçen 

“bir milyon” sayısıyla da ilgili biraz bilgi 

vermek gerekiyor. Öncelikle bu rakam 

neredeyse dünya üzerinde bulunan 

endüstri robotu sayısına eşit. Foxconn 

açısından bakarsak sahip olduğu robot 

sayısının neredeyse yüz katına eşitti. 

Daha da önemlisi neredeyse sahip olduğu 

çalışan sayısına eşitti (yaklaşık 

1.200.000 işçi). Bu hedef tutturulamamış 

olsa da, 2016 yılında bu rakamlara 

gelen revizyon da son derece manidar. 

Bu beş yıllık süre zarfında her sene 

30.000 robot üretim hattına katılmış ve 

toplamda 60.000 işçi işsiz kalmıştı [2,3] . 

2012 yılında bir başka önemli gelişme 

yaşandı: Amerikalı çevrimiçi satış 

şirketi Amazon.com, depo otomasyonları 

için mobil robot sistemleri geliştiren 

Kiva Sistemleri adlı şirketi 775 milyon

Şekil 2: Yüzlerce Kiva robotunun kullanılmasını 

organizasyonunu sağlayan merkezi bir beyinden 

çok, her bir robotun birbirleriyle iletişimlerine 

dayanan fakat kendine ait yapay zekâsı. 

dolara satın aldı [3] . Peki Amazon gibi 

bir devin sadece 2003 yılında kurulmuş 

olan bu şirketi uçuk bir fiyata satın almaktaki 

amacı ne olabilir? Sebebi basit. 

Amazon sahip olduğu depoları ne 

kadar etkin kullanabilirse, o kadar daha 

çok para kazanacaktır. Kiva, Amazon 

için depo operasyonlarını daha hızlı 

yönetecek, karınca kolonisi prensibine 

dayalı akıllı robotlar (Şekil 2) tasarlayabilirse, 

Amazon da bu robotlar sayesinde 

depo alanına daha çok ürün 

sıkıştırabilecek, havalandırma, ısıtma, 

ışıklandırma giderlerini azaltabilecek, 

insan eğitimine çok daha az para harcayacak 

ve hırsızlıktan kuşkulanmasına 

gerek kalmayacak. Tabii ki fazla mesai, 

sağlık poliçesi ve sigortalara da son! 

Ancak bu hizmetleri kiralamayıp, çılgın 

paralar karşılığında satın almasındaki 

temel neden esas vurgulamamız gereken 

nokta: Robotlar artık üretim sonrası 

depolama sistemlerinin de vazgeçilmez 

unsuru. 

Nerden çıktı bu sanayi robotu 

sevgisi? 

Robotların endüstriye girişi, patronların 

oyuncak sevgisinden kaynaklanmıyor. 

Kısaca robotların insan işçilere kıyasla 

avantajlarını sıralayalım: 

1. Kalite: Yüksek hassasiyet (Şekil 

3) ve yüksek tekrarlanabilirlik oranlarıyla 

ürün kalitesi artar. 

2. Üretim: Robotlarla yapılan işin 

hızı artacağından, belli bir süre içerisinde 

üretilen iş miktarı da artar. Ara 

vermeksizin sabit hızda çalışan bir robot 

(Şekil 4) potansiyel olarak bir insan 

işçiden daha fazla iş çıkarabilir. 

3. Güvenlik: Robotlar işyeri güvenliğini 

artırır. İşçiler ise daha çok teftiş 

ve denetleme mevkilerine yükseltilerek 

tehlikeli işlerden kaçınmaları sağlanır. 

4. Para: İşyeri güvenliği ekonomik 

kazancı beraberinde getirir. Sağlık ve 

sigorta giderleri azalır. Robotlar bir kez 

satın alındıklarından, teorik olarak birim 

zamandaki ücretleri sabittir. Bir işçiye 

göre kendi maliyetini belli bir süre 

sonra amorti eder ve şirketi kâra geçirmeye 

başlar. Mesai fazlası ödenmez. 

Dakiktirler. Hareketleri keskin ve hassas 

olduğu için üretim hammaddelerini 

ziyan etmezler. 

Bir kereye mahsus yüksek maliyeti 

ve sabit bakım giderleri robotların tek 

dezavantajlarıdır. Gün geçtikçe ucuzlayan 

ve kalite olarak da her geçen gün 

Şekil 3: Günümüz sanayi robotlarının hassasiyet 

ve güvenilirlik seviyeleri, yaratıcı zihinlerde yeni 

oyun arayışlarını körükleyecek seviyede. 

daha mükemmeleşen robotların lüks 

birer fabrika aleti olduğu zamanlar çok 

gerilerde kaldı. Ancak dünyanın farklı 

ülkelerindeki şirketlerin, robotlara kendi 

çıkarları doğrultusunda farklı açılardan 

baktıkları da bir gerçek. Şekil 5’deki 

robot kullanım rakamları çerçevesinde 

sırasıyla bu ülkelere bir göz atalım. 

Gün geçtikçe ucuzlayan ve 

kalite olarak da her geçen gün 

daha mükemmeleşen robotların 

lüks birer fabrika aleti olduğu 

zamanlar çok gerilerde kaldı. 

Ancak dünyanın farklı ülkelerindeki 

şirketlerin, robotlara kendi çıkarları 

doğrultusunda farklı açılardan 

baktıkları da bir gerçek. 

Şekil 4: Sanayi 

tipi robotlar 

özellikle de 

kaynaklama işleri 

için biçilmiş 

kaftan. 

Kaynak: FANUC 


27


2011 yılında FoxConn’dan gelecek 

bir milyon robot satın alımının 

nasıl bir çılgınlık olduğunu sanırım 

şimdi daha rahat anlayabiliriz. Çin 

için %1600’lük bir artışa tekabül 

eden bu sayı, Çin’i sanayi robotları 

listesinde dünyanın zirvesine 

yerleştirmesini bırakın, FoxConn’u 

dünyanın robot mabedine 

çevirmeye yetecektir. 

Şekil 5: Ülkelere göre sanayi robotlarının yıllık olarak faaliyete geçme rakamları (adet bazında). 

Kaynak: Ulusal robot federasyonu (IFR) 

buna bağlı yaşanan işçi açığı, 3) Teknolojik 

prestij. Özellikle otomotiv sektörünün 

lokomotifliğini yaptığı sanayi 

sektörlerinde robotların kullanımı hızla 

arttı. Örneğin, otomotiv denildiğinde 

ilk akla gelen isim olan Almanya’nın 

yıllık bazda eklenen 20.000, toplamda 

150.000'i aşkın robot sayısıyla tüm 

Avrupa’daki robotların yarısına sahip 

olduğunu görüyoruz. Aslında robot sayısı, 

teknolojik gelişmişlik, kuvvetli ekonomi 

ve siyasal nüfuzun bir yansıması 

gibi. 

Sırada ABD var. ABD’deki robot 

sayısının ülkenin gelişmişliğiyle paralel 

olmadığını görüyoruz. ABD, Kanada 

ve Meksika’daki sanayi robotu 

sayıları toplamının Japonya veya Kore 

gibi küçük yüzölçümlü ülkelerle neredeyse 

eşit olması şaşırtıcı gibi gelse 

de, arkasında yatan birçok sebep var. 

Öncelikle ABD’nin nüfusu çok fazla. 

Üstüne üstlük göç alan bir ülke. Bu 

Şekil 6: Japonya’da robot sevgisi öyle bir tutku 

derecesinde ki, çocuklar korkuyla kaçışmak yerine 

sarılmayı yeğliyorlar. 

Sanayide robot kullanımı özellikle 

60’lı yıllarda başladı. Büyük ekonomilerden 

A.B.D., İngiltere, Almanya ve 

Japonya ilk olarak robotlara yönelen 

ülkeler oldular. Bunun üç ana sebebi 

vardı: 1) Gelişmiş ülke oldukları için 

işçi ücretlerinin yüksekliği, 2) Emekçi 

nüfusun göreceli olarak az olması ve 

Şekil 7: FoxConn çalışanlarının kişisel hayatları bir ranza, çalışma masası ve raflardan oluşan yaşam 

alanlarında geçiyor. Kaynak: Wired 


Şekil 8: FoxConn çalışanlarının intiharlarını 

engellemek amacıyla gerilmiş ağlar. Kaynak: Wired 

yüzden fabrikaların işçi bulamama 

gibi bir sıkıntısı yok. Ayrıca Amerika 

büyük şirketlerin kârının, işçilerin 

sosyal güvencesinden daha öncelikli 

olduğu bir ülke olduğu için, ucuz işçi 

çalıştıramayan Avrupa ülkelerine oranla 

Amerika’daki patronlara daha fazla 

tolerans gösteriliyor. Ancak hızla artan 

robot rakamlarından da bu trendin değişmeye 

başladığını gözlemleyebiliyoruz. 

2019 yılına kadar %20'lik bir artış 

hedefliyorlar. 

Asya’ya geldiğimiz zaman uçuk rakamlarla 

karşılaşıyoruz. Sadece Çin, 

Kore ve Japonya’nın 2016 yılında faaliyete 

soktuğu endüstri robotları sayısı 

tüm dünyadakilerin yarısından fazla 

olduğu görülüyor. Robot kullanımında 

liderliği Çin devralmış gibi gözükse 

de, 2014 IFR verilerine göre Japonya 

toplam 262.000 robot ile dünyada en 

çok endüstriyel robotun bulunduğu 

ülke. Japonya’daki robot sayısını yorumlamak 

için çok farklı parametrelere 

bakmak gerekiyor. Öncelikle insan 

sayısı, hammadde ve toplam yüzey 

alanı olarak belki de dünyanın en fakir 

memleketi. Buna rağmen dünyanın en 

büyük ekonomilerinden biri olmasını 

etkin üretim tekniklerine borçlu. Robotların 

bu etkinlikte yadsınamaz bir 

payı var. Özellikle otomotiv ve elektronik 

sektörlerinin başı çektiği daha 

birçok teknoloji üretimi yapan alanda 

robotlar sayesinde bu kıt kaynaklar 

ikame edilebiliyor. Bu yüksek sayıdaki 

robotun bir diğer açıklaması da Japonların 

kültürleri gereği teknolojiyi ve 

neredeyse teknolojiyle eş anlamlı tuttukları 

robotları, hayatlarının, eğitimlerinin 

ve kültürlerinin bir parçası haline 

getirmiş olmaları (Şekil 6). Ancak Japonya'da 

endüstriyel robotik penetrasyonu 

ivmesini kaybetmeye başlamış 

durumda. Bunun sebebi fabrikalarını 

ve üretimini her geçen gün daha fazla 

denizaşırı ülkelere kaydırıyor olması. 

Yurtdışındaki ucuz işgücünden faydalanmadan 

global (özellikle Çin, Tayvan 

ve Kore çıkışlı) firmalarla başetmesi 

artık mümkün değil. Ayrıca Fukuşima 

faciası gösterdi ki bir çok doğa felaketine 

(deprem, tsunami, tayfun, sel, 

vb.) açık bir ülke olan Japonya, büyük 

facialardan sonra kesilen üretim 

ve dağıtım akışından dolayı bir anda 

ekonomisini tepetaklak bulabilir. Ancak 

burada atlanmaması gereken bir 

nokta var. Japonya için sanayi robotu 

sayısının gün geçtikçe azalması ile 

toplam robot sayısı arasında bir bağ 

yok. Servis ve kişisel robot sayısında 

rakipsiz büyümeye devam ediyorlar [3] . 

Aynı kıta içerisinde, bu sefer Çin’e 

geçelim. Ekonomisinin devasalığına 

oranla 2014 rakamlarına göre 150.000 

adet ile mütevazı görülebilecek bir 

toplam robot sayısına sahip olan Çin’in 

düzenli olarak %30'u aşan bir artışla 

çok hızlı bir büyüme gösterdiği söylenebilir. 

Tek tip robot üretip, onu her işte 

kullanma döneminin sonuna 

gelindi. Artık çeviklik gerektiren 

işlerde esnek ve bol serbestlik 

derecesine sahip robotlar, ufak 

alanlarda hızlı üretim sağlayan 

küçük robotlar, göze güzel görünen 

ve şirkete prestij kazandıracak 

estetik robotlar vs. şeklinde bir çok 

robot kategorisinden üretim için 

optimal olanları seçilebiliyor. 

Şekil 9: Endüstri robotlarının insanın ruhunu 

ferahlatan estetik özelliklere sahip olduğunu 

söylemek zor. 

Yazının başında da bahsettiğimiz, 

yılda 30.000 adet robot entegrasyonu 

Fox Conn’u dünyanın robot mabedine 

çevirmeye yetecektir. 

Tabii ki Fox Conn’un tüm fabrikalarını 

robot otomasyonu ile güncelleme 

isteğinin arkasında yatan motivasyonlardan 

biri üretimini arttırma çabası. 

Diğer sebep ise günlüğü birkaç 

dolardan çalışan Çin emekçi sınıfının 

artık gözünü açma eğilimi içerisinde 

olmaları. Eskiden duymadığımız tarzda 

ufak çaplı ayaklanmalar, boykotlar 

ve başkaldırı haberleri gelmeye 

başladı Çin’den. Yaptıkları zorlu, yorucu, 

yalnızlığa sürükleyici ve sıkıcı 

işlerden dolayı ruhsal bunalıma giren 

çalışanlara, yaşadıkları zorlu şartlara 

(Şekil 7) kulaklarını tıkayan patronlara 

ve devletlerine karşı seslerini duyurma 

çabasında olan işçiler de eklenince 

intihar vakaları hızla yükselişe 

geçti. Fox Conn intihar sorununu yüksek 

binaların çevresine ağlar gererek 

çözmeye çalışsa da [4] (Şekil 8), olası 

bir isyan dalgasını bastırmada ne Fox 

Conn, ne de özel sektörden yana olan 

komünist polis devleti bile yeterli olmayabilir. 

Sadece Fox Conn’un bahsi 

geçen işçi sayısı 1,2 milyon. Fazla 

gözlerini açmalarına fırsat vermeden 

korku salmanın yollarından biri, varlıklarına 

tehdit unsuru olan robotların 

konuşlandırılacağı söylentilerini yaymak 

da olabilir. 


29


Şekil 10: Taşınabilir tip sanayi robotu Frida. 

Kaynak: ABB 

Endüstriyel robotiğin geleceği 

Tüm bu gelişmelerin ışığında açık olan 

bir durum var. O da yeni nesil robotların, 

eski, hantal, tek bir işi yapabilen, 

pahalı ve kocaman üretim robotlarının 

aksine, esnek, yetenekli, güvenli ve 

ucuz olmaları gerektiği. İnsanlarla aynı 

çevre içerisinde yanyana hatta dirsek 

dirseğe çalışan robotlara ihtiyaç var, 

insana çarptığı zaman 5 metre ötedeki 

duvara yapıştıracak robotlara değil. 

Yani, hepimizin endüstri devlerinin üretim 

tesisleriyle ilgili videolarında görmeye 

alışık olduğumuz devasa ve gudubet 

robotların (Şekil 9) yerini, daha 

mütevazı robotlar almalı. Tek tip robot 

üretip, onu her işte kullanma döneminin 

sonuna gelindi. Artık çeviklik gerektiren 

işlerde esnek ve bol serbestlik 

derecesine sahip robotlar, ufak alanlarda 

hızlı üretim sağlayan küçük robotlar, 

göze güzel görünen ve şirkete prestij 

Robotların insanların söylediklerini 

anlayıp doğru cevapları verdikleri 

bir zamandan, doğru hamleleri ve 

hareketleri yapmaya başladıkları bir 

döneme gelirsek? Acaba sonunda 

robotların haklarını sokaklarda 

“Robotlar kardeş, patron kalleş!” 

nidalarıyla aradıkları dönemleri 

görecek miyiz? 

kazandıracak estetik robotlar vs. şeklinde 

bir çok robot kategorisinden üretim 

için optimal olanları seçilebiliyor. 

Yakın zamanda ortaya konulmuş şık 

ve estetik olduğu kadar hızlı, yüksek 

performanslı ve hassas robotlardan bir 

seçki sunmak istiyorum. 

İlk robotumuz Japon Kawada Industries 

çıkışlı Nextage robotu. Bu robot 

güvenlik bariyerlerine ihtiyaç duymuyor. 

Kafasındaki kameralar sayesinde bulunduğu 

yeri anlama ve çevresindeki objelerin 

3 boyutlu görüntüsünü oluşturma 

özelliğine sahip olduğundan çalışma 

alanına biri girdiğinde otomatik olarak 

duruyor. Hafif ve tekerlekli olduğu için 

aynı fabrika içerisinde bile birçok farklı 

çalışma alanında ve görevde kullanılabiliyor. 

İşgal ettiği alan bir insanınki kadar. 

2011 yılında tanıtılan İsviçreli otomasyon 

devi ABB’nin yeni tasarımı olan 

FRIDA (Friendly Robot for Industrial Dual-arm 

Assembly) adlı robot (Şekil 10), 

bir insan tarafından tepesindeki bir tutamaçtan 

kaldırılarak istenilen çalışma 

bandına rahatça yerleştirilebiliyor. Güvenli 

olması açısından motorları kısıtlı 

bir güçle sürülüyor ve vücudunun dışında 

yumuşak tamponlar bulunuyor. Söylentilere 

göre bu robotlar FoxConn’un 

ısmarlayacağı seri. 

Sıradaki robotumuz Japon çıkışlı 

Yaskawa endüstrilerinin robotu Motoman, 

tek koluyla 10 kiloya yakın kaldırma 

kuvvetine ve toplamda 15 serbestlik 

Şekil 11: Robot Gücü İllüstrasyonu. Kaynak: 

Willow Garage 

derecesine sahip bir robot. Kutulama işi 

gibi can sıkıcı bir işin üstesinden geliyor. 

Robot devrimi yakın mı? 

Geçen 20 yıl boyunca bilim adamları 

ve mühendisler, zorlu ve tehlikeli işlerde 

kullanılabilecek birçok robot tasarladılar. 

Depremde çöken binaların 

altında hayatta kalanları arayan robotlardan, 

ev ve bina temizliğinde kullanılan 

robotlara, resepsiyonist robotlardan, 

yemek yapan robotlara kadar. 

Fabrika ve depo robotları da istisna 

değil. Bu robotlar muhtemelen önce 

insanlarla yanyana aynı üretim bandında 

çalışacaklar. Kişisel görüşüm hem 

ucuz, hem kolayca eğitilebilir, hem de 

her işe koşulacak esneklikte olacakları 

için bir süre sonra tamamen insanların 

yerlerini alacaklar. 

How Stuff Works teknoloji sitesinin 

kurucusu Marshall Brain 2040 yılında 

robotların dünyadaki işlerin yarısını 

alacağını öngörüyor. Zaten 2016 yılında 

1.779.000 sanayi robotu öngörülüyor 

ki bu da dünya üzerinde yaşayan 

yaklaşık her 4000 insana bir robot karşılık 

geliyor demek. Peki ya robot çalışanlar 

insan çalışanlardan fazla olduğunda 

ne olacak? Günümüz işçi sınıfı 

zaten zar zor savundukları haklarını, 

işlerini hepten ellerinden alacak robotlar 

yüzünden istemeye istemeye feda 

etmek zorunda mı kalacaklar? Peki ya 

robotlar o zamana kadar daha güçlü 

bir zekâya sahip olurlarsa? Robotların 

insanların söylediklerini anlayıp doğru 

cevapları verdikleri bir zamandan 

(bkz. IBM Watson), doğru hamleleri 

ve hareketleri yapmaya başladıkları 

bir döneme gelirsek? Acaba sonunda 

robotların haklarını sokaklarda “Robotlar 

kardeş, patron kalleş!” nidalarıyla 

(Şekil 11) aradıkları dönemleri görecek 

miyiz? 

KAYNAKLAR: 

[1] http://spectrum.ieee.org/automaton/ 

robotics/industrial-robots/foxconn-to-replace-human-workers-with-one-million-robots 

[2] http://www.nextbigfuture.com/2016/10/ 

foxconn-reaches-40000-robots-of.html 

[3] http://www.pcworld.com/article/2890032/foxconn-expects-robots-to-take-over-more-factory-work.html 

[4] http://www.wired.com/magazine/2011/02/ff_joelinchina/all/1 


Robot İşaret Dili Öğretmeni 

Doç. Dr. Hatice Köse 


İnsan-robot etkileşiminde temel unsur robotun insan ile 

iletişimde bulunmasıdır. Robotlar etkileşim sırasında insanın 

üç duyusunu (görme, işitme, dokunma) tetikleyebilir. Bu nedenle 

sadece sözlü değil, sözsüz jestlere dayalı iletişim de kurulabilir. 

Özellikle sözlü iletişim konusunda sorun yaşayan işitme engelliler, 

otizmliler ya da konuşma bozukluklarına sahip bireyler için bu 

önemli bir unsurdur. 

Türk işaret dilini bir robottan öğrenmek 

ister misiniz? 

Doç. Dr. Hatice Köse ve araştırma 

ekibi 5 yılı aşkın bir süredir robotik 

tabanlı etkileşimli bir işaret dili 

eğitim sisteminin tasarımı ve geliştirilmesi 

üzerinde çalışıyor. Bu sistem, robotun işaret 

dilinde “konuşmasını”, yapılan işaretleri 

anlamasını ve insan davranışlarını algılayıp 

uygun geribildirimi seçmesini sağlayan ve 

yapay zekâ uygulamalarına dayanan bir 

bilişsel mimariyi temel alıyor. Bu yapısı ile 

“Robot işaret dili öğretmeni” sistemi dünyada 

ilk ve tek olma özelliği de taşıyor. Literatürde 

işaret dilini gerçekleyen çeşitli insansı 

robot çalışmaları yer almaktadır. Ancak 

bu çalışmalarda robotlar işaret dilini kısıtlı 

bir veri tabanı için sadece demo amaçlı 

gerçeklemektedir. Yine işaret dili tanıma 

konusunda başarılı görü tabanlı sistem- 

Resim 1. Doç. Dr. Hatice Köse, doktora öğrencileri 

Pınar Uluer ve Neziha Akalın. 

ler de mevcuttur, ancak çift taraflı iletişimi 

sağlayan ve bunu etkileşim ve eğitim için 

kullanan başka bir robotik sistem mevcut 

değildir. İnsan-robot etkileşimini temel alan 

bu sistem, özellikle çocuklar için tasarlanmış 

ve çocukların robotla oynayacağı taklit 

tabanlı sıralı oyunlar (örneğin iSpy-uSign) 

yöntemini kullanarak işaret dili eğitimi vermeyi 

amaçlamaktadır. 

Bu çalışmalarda Dr. Köse ve öğrencilerinden 

oluşan araştırma ekibi yer almaktadır 

(Resim 1). Çalışmalar Bilgisayar ve Bilişim 

Fakültesi, HELP laboratuvarında sürdürülmektedir. 

Çalışmalar sırasında 8’i doktora 

olmak üzere 13 öğrenciye burs sağlanmıştır. 

Bu robotik sistem ile şimdiye kadar 

200’den fazla gönüllünün katıldığı çeşitli 

çalışmalar yapılmıştır. Katılımcılar arasında 


31


yer alan kısmi işitme kaybı olan veya sağır 

çocukların sayısı 100’ü geçmektedir. 

Bu çalışmalarda özellikle küçük yaşlardaki 

çocukların eğitim performansında robotun 

fiziksel varlığının istatistiksel olarak daha 

başarılı sonuçlar verdiği, gençler ve yetişkinlerde 

ya da işaret dili bilen kişilerde bu 

etkinin azaldığı, bu kişilerin avatar ve video 

tabanlı görsel medyayı da başarı ile takip 

edebildikleri saptanmıştır. 

Neden işaret dili? 

Türk İşaret Dili’nin önemi son yıllarda artan 

bir ivmeyle kabul görmektedir. 2017’de 23. 

İşitme Engelliler Olimpiyat (Deaflympics) 

Oyunları Samsun’da yapılacaktır. Gençlik 

ve Spor Bakanlığı, Samsun Valiliği ve İşitme 

Engelliler Federasyonu’nun desteğiyle 

yapılan bu olimpiyat Türkiye’de yapılacak 

en büyük spor organizasyonu olacaktır. 

İşaret dilinin öneminin anlaşılmasıyla, işaret 

dili eğitimi alanların sayısı da hızla artmaktadır. 

Özellikle sağır çocukların erken yaşta 

bu eğitimi alması bilişsel ve sosyal gelişimleri 

açısından büyük önem arzeder. İşaret 

dili, yüz, baş, üst gövde, kollar, eller ve parmakların 

kullanıldığı görsel bir dildir. İşaret 

dillerinin dilbilimsel yapısı ve kuralları sözel 

dillerden büyük oranda farklıdır. Bu yüzden 

her işaret diline özgü eğitim yöntemlerinin 

geliştirilmesi esastır. Ancak geliştirilen eğitim 

sistemlerinin büyük bölümü yetişkinleri 

hedef almaktadır. 2011 ve 2014’te Dr. Köse 

ve ekibinin yürüttüğü çalışmalarda [KOSE, 

vd.,2014 ve KOSE, vd., 2011] yetişkinlerin 

görsel medya aracılığıyla işaret dili eğitimi 

alabildiği ancak, özellikle işaret dili bilmeyen 

küçük çocukların görsel materyaller- 

Şekil 1. Genel oyun modeli (Kose vd., 2015a) 


Resim 2. iSign oyunundan bir sahne 

den ziyade fiziksel cisimlerden daha iyi öğrenebildikleri 

gözlemlenmiştir. Bu amaçla 

Dr. Köse ve ekibi tarafından robotik tabanlı 

bir işaret dili eğitim sistemi tasarlanmış ve 

geliştirilmiştir. Bu sistemi oluşturan parçalar, 

robotun; 1) insan hareketlerini algıladığı 

bir hareket tanıma modülü, 2) işaretlerin 

anlamlarını pekiştirmek için kullanılan renkli 

kartları tanıdığı görü modülü, 3) hareketleri 

gerçeklediği bir hareket veri tabanı, 4) 

çocuklarla karşılıklı iletişimini sağlamak 

için verdiği jest, ses ve işaret tabanlı geri 

bildirimleri kontrol eden modül ve 5) tüm bu 

davranışları yönetip robotun otonom olarak 

doğru zamanda doğru davranışı/geri bildirimi 

vermesini sağlayan bilişsel mimaridir 

Bu çalışmalarla; robotlar ve görsel 

avatar bazlı etkileşimli eğitim 

platformları kullanarak, hem ulusal 

hem de uluslararası alanda iletişim 

sorunları yaşayan çocukların eğitim 

ve iletişim başarısını artırmak 

hedeflenmektedir. 

(Şekil 1). Bu modüllerin tasarım ve geliştirilmesinde 

yapay zekâ uygulamalarından 

yararlanılmıştır. 

Sistem, iki yönlüdür ve robot ve çocuk 

arasında bu amaca özel olarak tasarlanan 

sıralı etkileşim oyunları üzerinde çalışır. Burada 

amaç, robotun öğretmen ya da ebeveyne 

çocuğun eğitimi sırasında yardımcı 

olması, çocuğun tekrarlı eğitim fazı ve sonrasında 

öğrendiklerini test etmesi için bir 

test ortamı sunması ve bu sırada çocuğun 

öğrenme performansını ve motivasyonunu 

artırmasıdır. Çocuk ve robota oyun sırasında 

eşlik eden bir öğretmen, oyunda seçtiği 

kelimelere ait renkli kartları çocuk ve robot 

arasındaki sırayı düzenlemekte kullanır. 

Robot “eğitim” modundayken öğretmenin 

gösterdiği kartta yazan ve görseli bulunan 

kelimeye ait işaretleri gerçekler. Örneğin 

robota “elma” resmi gösterildiğinde görü 

modülünü kullanarak bu resmi tanır ve 

“elma” kelimesine ait işareti yapar. Çocuk 

bu karttaki görseli, metni ve robotun hareketlerini 

birleştirerek kelimeye ait işaretlerin 

kinematik ve semantik anlamlarını öğrenir. 

Eğitim modu bitiminde robot “test” modu-

Robot çeşitli makine öğrenmesi 

metotları/sınıflandırıcılar kullanarak 

insanın içinde bulunduğu ruh halini 

algılayıp uygun duygu durumunu 

ve iç dünyasını belirtecek 

davranışları gerçekleyebilir. 

Resim 3. İngiltere’de gerçekleştirilen çocuklarla etkileşimli müzik oyunundan bir sahne. 

olduğu gibi doğal görünen iletişim rutinlerini 

kullanması ve sosyal ipuçlarından yararlanması 

esastır. Bunlar yüz ifadeleri, göz 

ve baş hareketleri, el jestleri şeklinde ifade 

edilebilir [Kose, vd., 2010]. Ancak işaret 

dili çalışmalarında dikkat edilecek unsur 

sözlü iletişimde kullanılabilecek bu tür jest 

ve mimiklerin, işaretlerde kullanılanlarla 

karıştırılmaması için belirli sınırlar içinde tutulmasıdır. 

Robot çeşitli makine öğrenmesi 

metotları/sınıflandırıcılar kullanarak insanın 

içinde bulunduğu ruh halini algılayıp uygun 

duygu durumunu ve iç dünyasını belirtecek 

davranışları gerçekleyebilir. Dr. Köse ve ekibi 

çalışmalarında insan duygu durumlarını 

da robota yansıtmak ve robot öğretmenin 

çalışma süre ve zorluğunu buna göre ayarlamasını 

da amaçlamaktadır. Bu amaçla, 

özel sensörlerle insan nabız ve EMG bilgisi 

alınarak bu bilgilerden, insanın duygu duna 

geçer. “Pasif test” modunda robot hiçbir 

ipucu vermeden hareketleri karışık bir 

sıra ile gerçekleştirir, her hareketi bitirdikten 

sonra çocuktan gerçekleştirdiği hareket/işaret 

ile ilgili renkli kartı göstermesini 

bekler. Çocuk önündeki kartlar arasından 

doğru olduğunu düşündüğü kartı robota 

gösterir (Resim 2). Robot görü modülü 

yardımıyla bu kartı tanır. İşaretle eşleşen 

doğru kart gösterilirse gülümser, yanlış 

kart gösterilirse nötr yüz ifadesi gösterir 

ve her iki yüz ifadesini de sesli geribildirim 

ile destekler. Robotun “aktif test” modunda 

ise, çocuğa kartlar gösterilir ve çocuğun 

hareketi yapması beklenir. Çocuk hareketi 

yapınca, robot hareket tanıma modülü yardımı 

ile hareketin doğruluğunu kontrol eder 

eğer doğru ise robot gülümser ve hareketi 

tekrarlar, yanlış ise nötr yüz ifadesi ile çocuktan 

tekrar etmesini ister. Bu çalışmaya 

kelimelerin tahminine dayalı bir çocuk oyunundan 

esinlenilerek “iSpy-uSign”ya da kısaca 

“iSign” ismi verilmiştir. 

İnsan-robot etkileşiminde temel unsur 

robotun insan ile iletişimde bulunmasıdır. 

Robotlar etkileşim sırasında insanın üç duyusunu 

(görme, işitme, dokunma) tetikleyebilir. 

Bu nedenle sadece sözlü değil, bu çalışmada 

olduğu gibi sözsüz jestlere dayalı 

iletişim de kurulabilir. Özellikle sözlü iletişim 

konusunda sorun yaşayan işitme engelliler, 

otizmliler ya da konuşma bozukluklarına 

sahip bireyler için bu önemli bir unsurdur. 

Robotun insan ile etkileşimi sırasında ya da 

etkileşimi için insanlar arasındaki iletişimde 

Resim 4. Çocuk Nao ile etkileşim oyunu oynuyor. 

rumunun çıkarımı üzerinde çalışılmaktadır. 

İşaret dili dışında müzik de çocuk-robot 

sözsüz iletişimini sağlamak için etkin 

bir yoldur. Dr. Köse’nin konu ile ilgili çalışmalarında 

çocuklar ve robot arasındaki 

sözsüz etkileşimin düzenlenmesi için müzikten 

ve hesaplamalı bilişsel metotlardan 

yararlanılmıştır [Kose vd. 2009; Kose vd. 

2010]. Bu çalışma İngiltere’de 70’i ilkokul 

öğrencisi olmak üzere yaklaşık 100 katılımcı 

ile test edilmiştir (Resim 3). 

Literatürde farklı işaret dillerini tanımak 

için bilgisayar destekli başarılı çözümler 

sunulmuştur. Ancak bu çalışmalar yetişkinler 

için geliştirilmiştir. Çocukların iskelet 

sistemleri farklı boyut ve orandadır. Çocuklar 

tarafından yapılan işaretlerin yüksek 

başarım ile tanınabilmesi için çocukların 

iskelet sistemine uygun ve çocukların 

yaptıkları işaret verileri kullanılarak makine 

öğrenmesi metotları ile eğitilen sistemlere 

ihtiyaç vardır (Resim 7). Bu çalışma bu 

anlamda ilk çalışmalardan olma özelliğine 

sahiptir. Robotun işaretleri tanıdığı modül, 

Saklı Markov Modelleri (SMM) tabanlı bir 

sistemdir. Her işaret primitifi Yapay Sinir 

Ağları (YSA) ile tanınır ve bu primitiflerden 

oluşan hareket sekansını Saklı Markov 

Modelleri tanır. Her primitif için özel 

eğitilmiş bir YSA ve her bir işaret için özel 

eğitilmiş bir SMM vardır. Derinlik ölçen kameralar 

(Örn. Kinect) yardımı ile insanlardan 

her bir hareket için alınan veriler ile 

sistem eğitilir. Veri sayısı arttıkça başarım 

yükselir. 


33


Resim 5. R3 insansı robotu ve 

Nao insansı robot 

Resim 6. Deneylerden bir sahne 


Çalışmalarda 2 adet Nao H25 

insansı robot ve 1 adet Robovie 

R3 insansı robot kullanılmaktadır. 

Nao robotlar 25 serbesti derecesine 

sahip küçük ve kompakt robotlardır. 

Bu nedenle kolayca taşınıp okullara 

ve kreşlere götürülebilmekte ve 

testlerde kullanılabilmektedirler. 

miştir. Ancak insandan Kinect kamera 

aracılığıyla alınan verinin doğrudan 

robota gönderilmesi ve robotun insan 

hareketine en yakın hareketleri üretmesi 

amaçlanmaktadır. Robotun üst vücut 

eklemleri ve insan eklemleri birebir eşleşmemektedir, 

bu yüzden insanın eklem 

bilgilerinin en az veri kaybıyla robotunkilere 

aktarılacak şekilde düzenlenmesi 

gerekir. Bu aktarım sırasında robotun 

eklem sınırlarını da göz önünde bulundurmak 

ve hassas olan kol eklemlerine 

ve parmaklarına zarar vermeyecek şekilde 

hareket etmesini sağlamak esastır. 

Bu amaçla Yapay Sinir Ağları ve Bulanık 

Mantık tabanlı bir koruma modülü geliş- 

Resim 7. “Arkadaş” işareti için veri toplanması 

Resim 8. Leap Motion sensör ile parmak ve avuç 

hareketlerinin takibi 

Parmak hareketlerinin tanınması ve 

gerçeklenmesi için ise Leap Motion sensörü 

kullanılır. Proje dahilinde [Demircioğlu 

vd. 2016] ‘de parmak primitiflerinin 

tanınması için kural tabanlı bir sistem 

önerilmiş ve bu sistem Random Forest 

ve SVM metotları ile karşılaştırılmıştır. Bu 

çalışma 2016’da İTÜ ARI Teknokent’in 

düzenlediği Girişimci ve Yenilikçi Bitirme 

Tasarım Projesi (BTP) Yarışması’nda 

3.lük ödülüne layık görülmüştür. Sistem 

aynı zamanda Türk İşaret Dili’ndeki parmak 

primitiflerini tanıyan ilk sistemdir 

(Resim 8). 

Testler sırasında kullanılan işaretler 

robot üzerinde manuel olarak geliştiriltirilmiştir. 

Robotun insan öğretmenden 

alınan veri ile eğitildiği Gaussian Karışım 

Modelleri tabanlı bir hareket gerçekleme 

modülü üzerinde çalışılmaktadır. 

Çalışmalarda 2 adet Nao H25 insansı robot 

ve 1 adet Robovie R3 insansı robot kullanılmaktadır. 

Nao robotlar 25 serbesti derecesine 

sahip küçük ve kompakt robotlardır. Bu 

nedenle kolayca taşınıp okullara ve kreşlere 

götürülebilmekte ve testlerde kullanılabilmektedirler 

(Resim 4). Ancak 3 bağımlı parmaklı 

elleri bazı işaretlerin gerçeklenmesi için uygun 

değildir. Robovie R3 robotu bu proje için 

özel olarak orijinal tasarımından değişikliğe 

uğramış, bağımsız 5 parmaklı eller, bilekte ek 

serbesti, insanlara çarpmasını önlemek için 

Kızılötesi algılayıcılar, hareket algılaması için 

RGB-D sensör (ASUS Xtion) ve gereğinde 

geribildirim için kullanılmak üzere üst gövdeye 

takılabilen bir tablet ile donanmıştır. Ayrıca 

duygu durum geri bildirimi için LED ışıklarla 

ağız eklentisi yapılmıştır. Japonya dışında bu 

robot sadece İTÜ’de bulunmaktadır. Ancak 

bu eklentilere sahip tek robot İTÜ’deki versiyondur 

(Resim 5).

Robovie R3 robotu bu proje için 

özel olarak orijinal tasarımından 

değişikliğe uğramış, bağımsız 5 

parmaklı eller, bilekte ek serbesti, 

insanlara çarpmasını önlemek 

için Kızılötesi algılayıcılar, hareket 

algılaması için RGB-D sensör 

(ASUS Xtion) ve gereğinde 

geribildirim için kullanılmak üzere 

üst gövdeye takılabilen bir tablet 

ile donanmıştır. Ayrıca duygu 

durum geri bildirimi için LED 

ışıklarla ağız eklentisi yapılmıştır. 

Japonya dışında bu robot sadece 

İTÜ’de bulunmaktadır. Ancak bu 

eklentilere sahip tek robot İTÜ’deki 

versiyondur. 

Robocup 2011 konferansı etkinlikleri çerçevesinde halka açık gerçekleştirdiğimiz bir çalışma 

Bu sistem aynı zamanda daha büyük 

yaşta ve işaret dili bilen ancak okuma 

güçlüğü yaşayan çocukların eğitim materyallerine 

ulaşımı için de kullanılmaktadır. 

Bu amaçla özel olarak geliştirilen insan 

verisine dayalı hareketler avatarlarla 

görselleştirilip akıllı tahta, tablet ve telefon 

uygulamalarında kullanılmaktadır. Bu çalışmaların 

en önemli avantajı kinematik 

açıdan robotun gerçekleyemediği yüz hareketlerinin 

gerçeklenmesine olanak sağlaması 

ve robotun kullanılamadığı uzak 

noktalara dahi ulaştırılabilmesidir. Bu çalışmada 

Kinect2 kameralarla yüz ifadelerinin 

alınması ve en az kayıpla avatarlarla 

görselleştirilmesi üzerinde çalışılmaktadır. 

Bu çalışma, yazıdan işaret diline otomatik 

çeviri ve avatar görselleştirmesini 

içerir ve bu haliyle Türk İşaret Dili 

için ilk ve tek çalışma olma özelliği 

taşımaktadır. Dr. Köse halen çalışmalarını 

“Play for Children with Disabilities/Engelli 

çocuklar için oyun” 

temalı Avrupa Birliği LUDI Cost Aksiyonu 

çerçevesinde sürdürmektedir. 

Dr. Köse ve ekibi bu çalışmalarla 

robotlar ve görsel avatar bazlı etkileşimli 

eğitim platformları kullanarak 

hem ulusal hem de uluslararası 

alanda iletişim sorunları yaşayan 

çocukların eğitim ve iletişim başarısını 

arttırmayı hedeflemektedir. 

Kaynakça: 

• Köse H., P. Uluer, N. Akalın, İnsansı Robot 

Destekli İnteraktif Türk İşaret Dili Eğitimi, Ellerle 

Konuşmak: Türk İşaret Dili Araştırmaları, Koç 

Üniversitesi Yayınevi, Mart 2016 

• Demircioğlu, B., G. Bülbül, H. Köse, “Recognition 

of Sign Language Hand Shape Primitives 

With Leap Motion”, 7th workshop on the Representation 

and Processing of Sign Languages: 

Corpus Mining, 10th edition of the Language 

Resources and Evaluation Conference (LREC), 

23-28 May 2016, Portoroz (Slovenia), sf. 47-52. 

• Uluer, P., N. Akalın, and H. Kose, , A New Robotic 

Platform for Sign Language Tutoring, International 

Journal of Social Robotics, Springer 

Special Issue on: “Taking Care of Each Other: 

The Future of Social Companion Robots”, Volume 

7, Issue 5, pp 571-585, 11/2015 

TİV Anaokulu'nda bir çalışmamız 

• Kose, H., Uluer, P., Akalın, N., Ozkul, A., Yorganci, 

R., & Ince, G.; The Effect of Embodiment 

in Sign Language Tutoring with Assistive 

Humanoid Robots International Journal 

of Social Robotics, Volume 7, Issue 4, pp 

537-548, 

• Kose H., N. Akalin, R. Yorganci, B. S. Ertugrul, 

H. Kivrak, S. Kavak, A. Ozkul, C. Gurpinar, 

P. Uluer ve G. Ince (2015a). iSign: Humanoid 

Assisted Sign Language Tutoring for 

Children, Intelligent Assistive Robots-Recent 

Advances in Assistive Robotics for Everyday 

Activities,The Springer Tracts in Advanced 

Robotics (STAR),vol. 106, pp 157-184 

• Kose, H., N. Akalın, ve P. Uluer. Socially Interactive 

Robotic Platforms as Sign Language 

Tutors, International Journal of Humanoid Robotics 

(IJHR), Special Issue on Human-Robot 

Interaction, Vol. 11, issue 1, Mart, 2014, 

• Kose, H., R. Yorganci , H. E. Algan, and 

D.S. Syrdal, “Evaluation of the Robot Assisted 

Sign Language Tutoring using video-based 

studies”, International Journal of Social 

Robotics, Special issue on "Measuring Human-Robot 

Interaction, 4(3): 273-283, 

2012 

• Kose, H., K. Dautenhahn, D. S. Syrdal, 

and C. L. Nehaniv, “Drum-mate: 

interaction dynamics and gestures in 

human-humanoid drumming experiments,” 

Connection Science, vol. 22, 

no. 2, pp. 103– 134, 2010. 

• Kose, H., E. Ferrari, K. Dautenhahn, 

D. S. Syrdal, and C. L. Nehaniv, “Effects 

of Embodiment and Gestures on Social 

Interaction in Drumming Games with 

a Humanoid Robot“, Special issue on 

Robot and Human Interactive Communication, 

Advanced Robotics, Vol. 24, 

No.14, pp. 1951-1996, 2009. 


35


Doğadan Esinlenmiş 

Robotik Sistem 

Tasarımları ve Üretim 

Metodolojileri 

Dr. Fatma Zeynep Temel 

Harvard Üniversitesi 

Mikrorobotik Laboratuvarı 

Biyoloji bilimlerinde araştırma yapan arkadaşlarımız, 

gerçek hayvanlarla yapmakta zorlandıkları bilimsel deneyleri, 

o hayvanların hareketlerini taklit edebilen robotlarımızla yaparak, 

doğal sistemler üzerindeki hipotezlerini test etmeye başladılar. 

Böylece geliştirdiğimiz robotlar için yepyeni bir uygulama alanı da 

ortaya çıkmış oldu ki, bunun gelecekte birçok bilimsel araştırmanın 

önünü açacağını düşünüyoruz. Orta ve uzun vadede ise, bu 

robotların insanların giremediği enkaz içinde arama-kurtarma 

faaliyetleri, tehlikeli ortamlarda keşif ve inceleme, uzayda keşif ve 

inceleme gibi görevlerde de kullanılmasını öngörüyoruz… 

Robotların hayatımızı etkileyecek 

bir sonraki büyük teknolojik gelişme 

olduğu, günümüzde herkes 

tarafından kabul edilmektedir. Asimov’un 

kitap serilerinde ve bilim-kurgu filmlerinde 

karşımıza çıkan robotlar genellikle insanların 

kurulu düzenine başkaldıran ya 

da karşı ütopya oluşturan mekanizmalar 

olarak karşımıza çıkarken, bilim ve teknolojinin 

öncü isimleri, robotların gerek 

Şekil 1: Harvard Üniversitesi Mikrorobotik 

Laboratuvarı’nda geliştirilen RoboBee 

(sol) ve RoboBee’nin pop-up montaj öncesi ve 

sonrası görünümü (sağ) [1] . 

(Fotoğraflar Harvard Mikrorobotik 

Laboratuvarı’nın izni ile kullanılmıştır). 

biyomedikal uygulamalarda, gerekse 

günlük yaşamımızdaki aktivitelerimizi 

kolaylaştırmak ve geliştirmek amacıyla 

yaygın olarak kullanılmasını öngörmektedir. 

O halde ister istemez, akşam yemeğini 

hazırlayarak ya da kıyafetlerimizi 

ütüleyip katlayarak hayatımızı kolaylaştıracak 

bu robotların neden hala etrafımızda 

olmadığını merak edebiliriz. Robotik 

bilimciler olarak bizler, robotların gerçek 

hayatın içinde her geçen gün daha fazla 

yer alması ve karşımıza çıkan güçlüklere 

çözüm bulmak için diğer alanlarda bilimsel 

faaliyetleri yürüten arkadaşlarımız ile 

koordineli olarak çalışıyoruz. 

Aslında, modern yaşamda ve teknolojide, 

robotlar halihazırda kullanımda 

bulunuyor. Örneğin her gün kullandığımız 

otomobil kapılarının üretimindeki kaynak 

işlemlerini, büyük boyutlu, oldukça hassas 

ve hızlı hareket eden robotlar gerçekleştiriyor. 

Bu robotların büyük yapısal 

elemanlarını yüksek hızlarda hareket ettirirken 

çevrelerinde insan olması tehlike 

arz ediyor. Büyük boyutlu bu mekanizmaların 

günlük hayatımızda kullanımının 

yaygınlaşması için öncelikle insanların 

işine yarayacak boyutlara indirgenmesi, 

üretim yöntemlerinin kolaylaştırılarak 

robot maliyetlerinin azaltılması ve farklı 

malzemelerin kullanılarak insanların ortamına 

uygun hale getirilmesi gerekmektedir. 

Harvard Üniversitesi Mikrorobotik La- 


Şekil 2: Origamiden yararlanarak geliştirilmiş pop-up MEMS üretim süreci [2] . (Fotoğraflar Harvard 

Mikrorobotik Laboratuvarı’nın izni ile kullanılmıştır). 

boratuvarı’nın kurucu ve yöneticisi Prof. 

Robert J. Wood’un önderliğinde, ben ve 

arkadaşlarım, robotik teknolojileri günlük 

hayatımızda kullanmak ve kullanımını 

arttırmak amacıyla geleceğe yönelik 

yenilikçi, daha kullanışlı, daha kolay 

üretilebilir ve daha ucuza mal edilebilen 

robotlar geliştirmek için araştırmalarda 

bulunuyoruz. 

Harvard Üniversitesi Mikrorobotik 

Laboratuvarı’ndaki çalışmalarımızda ilham 

aldığımız iki temel alan bulunuyor. 

Birincisi, içinde yasadığımız doğa, çünkü 

robotlarla gerçekleştirmek istediğimiz 

birçok farklı işlev için muhtemelen 

bir biyolojik analog bulmak mümkün. 

Dolayısıyla doğadaki mekanizmaların 

çalışma prensiplerini anlamak ve onları 

mühendislik sistemlerinde somutlaştırmaya 

çalışmak için biyologlarla birlikte 

çalışıyoruz. İkincisi ise origami (kağıt 

katlama sanatı) ve açılır-kapanır (popup) 

öykü kitapları gibi geleneksel olmayan 

yerler… Bu yöntemler özellikle 

üretim teknolojilerini geliştirmek ve yeni 

malzemelerin kullanımını araştırmak için 

bize yol gösteriyor. Bu yazıda, laboratuvarımızda 

kullanılan yenilikçi üretim 

yöntemleri, malzemeler, eyleyiciler ve 

bunları kullanarak, biyomedikal uygulamalar, 

arama-kurtarma operasyonları, ya 

da tehlikeli çevre şartlarındaki işlemlerde 

kullanılmak üzere geliştirdiğimiz, robotlardan 

örneklere yer vereceğim. 

Bir arının uçuşunu izlediğimizde çok 

farklı ve karmaşık mühendislik sorularını 

sormaya başlayabiliriz. Örneğin, arının 

kanatları nasıl hareket ediyor? Bu kanatlar 

hava ve kanatların oluşturduğu hava 

hareketleri ile nasıl etkileşimde bulunuyor? 

Kanatları hareket ettiren torasik 

(göğüsteki) mekanizma nasıldır? Torasik 

mekanizmayı hareket ettirmek için kullanılan 

kaslar hangileridir? Kasları yönlendiren 

metabolik prosesler nelerdir? Uçuş 

modu nedir? Bu uçuş modunu sağlamak 

için arının kullandığı algılayıcılarını (sensörler), 

kontrol metodolojisi ve bunların 

arkasındaki nörobiyoloji nasıl çalışır? Bütün 

bu ilginç soruların tartışılarak araştırılması 

sonucunda, arıdan esinlenmiş 

RoboBee (Şekil 1) gibi robotik böceklerin 

üretimi mümkün hale gelmiştir. 

Doğadaki canlıların yaptığı hareketleri 

yapabilen mühendislik sistemlerini 

gerçekleştirebilmek için, bu canlıların 

hareketlerini izleyerek türettiğimiz yukarıdaki 

gibi soruların cevaplarını bulmamız 

gerekmektedir. Bu sistemlere yönelik en 

önemli sorulardan biri de nasıl ürettiğimiz 

ile ilgili olmaktadır. Geleneksel teknikleri 

kullanarak ve yüzlerce belki binlerce makina 

elemanını mikroskop altında birleştirerek 

arı kadar küçük boyutlu robotların 

üretimi mümkün değildir. Dolayısıyla bu 

karmaşık sistemlerin üretimi için alternatif 

çözümler bulunması gerekmiştir. 

Pop-up, yani iki boyutlu sayfalar açıldığında 

üç boyutlu yapıların ortaya çıktığı 

kitaplar, son derece karmaşık yapılar ve 

mekanizmalar kullanılarak, son derece 

vasıfsız, yani mühendislik bilgisi olmayan 

çocukların kullanması için tasarlanmıştır. 

Doğadaki böceklerden esinlenilmiş kü- 

Robotik bilimciler olarak bizler, 

robotların gerçek hayatın 

içinde her geçen gün daha 

fazla yer alması ve karşımıza 

çıkan güçlüklere çözüm bulmak 

için diğer alanlarda bilimsel 

faaliyetleri yürüten arkadaşlarımız 

ile koordineli olarak çalışıyoruz. 

Şekil 3: Harvard Ambulatory Micro Robot – hamam böceğinden esinlenmiş dörtayaklı otonom robot (üst 

sol) [3] . Kırkayaktan esinlenmiş farklı ayak sayılarına sahip robotlar (üst sağ) [4] . Su böceğinden esinlenmiş 

farklı bacak uzunluklarına sahip zıplayan robotlar ve su böcekleri (alt) [5] . (Fotoğraflar Harvard Mikrorobotik 

Laboratuvarı’nın izni ile kullanılmıştır). 


37


Şekil 4: Kendi kendine katlanan robotun üç aşaması. Robot ilk olarak tamamen düz bir durumda 

bulunuyor. Piller robot üzerindeki devreye takıldıktan 10 saniye sonra katlanmaya başlıyor ve 270 saniyede 

bütün katlama bitip robot rijid bir duruma geliyor [6] . (Fotoğraflar Harvard Mikrorobotik Laboratuvarı’nın 

izni ile kullanılmıştır). 

çük boyutlu robotların üretiminde de, işte 

bu kitaplarda kullanılan tekniklere benzeyen, 

origamiden yararlanarak geliştirilmiş 

yöntemler kullanmaktayız. Bu üretim 

yöntemlerini çözümleyen mühendislik 

sistemlerine literatürde “pop-up kitap 

mikro-elekro-mekanik sistemler (MEMS)” 

adı verilmektedir. 

Pop-up MEMS’i üretmek için öncelikle 

akıllı kompozit (bileşim) yapılar oluşturulmaktadır. 

Bu kompozit yapılar, rijid, 

yapışkan ve elastik olmak üzere üç temel 

malzemeden oluşmaktadır. Örneğin basit 

bir menteşeyi Şekil 2’de gösterildiği 

gibi, rijid, yapışkan, elastik, yapışkan ve 

rijid levha malzeme katmanlarını kullanarak 

bir kompozit levha üretmek mümkündür. 

Öncelikle bu yapıların tasarımı için 

ticari bilgisayar destekli çizim ve tasarım 

yazılımlarının yanı sıra, Harvard Üniversitesi 

Mikrorobotik Laboratuvarı’nda geliştirilmiş 

açık kaynak kodlu “popupCAD” 

yazılımından yararlanılmaktadır. Bu yazılımlarla 

ana mekanizmanın tasarımı 

yapılırken, yapıyı çevreleyen ve sadece 

bir itme ile montaja olanak veren iskele 

ya da destek yapı da tasarlanmaktadır. 

Tasarımın sonucunda oluşturulan kesim 

dosyaları ile farklı levha malzemeler lazer 

kesim tezgâhlarında kesilmekte, ve daha 

sonra bilesim sırasına göre levhalar üst 

üste hizalanmaktadır. Kullanılan malzemelerin 

çeşidine göre farklı ısıl ya da sıkıştırma 

işlemleri uygulanarak yapışkan 

malzemelerin aktive olması ile levha malzemeler 

kompozit yapı haline getirilmektedir. 

Son olarak akıllı kompozit yapıya 

hafif bir itme uygulanarak ana mekanizma 

ortaya çıkarılmakta, gereken yerlere 

de sabitleme işlemi yapılmaktadır. 

Pop-up MEMS cihazların mekanizmaları, 

levha malzemelerin katlanarak 

farklı menteşelerin ve üç boyutlu yapısal 

elemanların oluşturulmasıyla yapıldığı 

için, hesaplamalı origami bilimi ile ilgilenen 

araştırmacılar tarafından da yoğun 

ilgi görmektedir. Yapılan araştırmalar sonucunda, 

aklımıza gelen, geometrik olarak 

son derece karmaşık yapıların bile 

bu yöntemle üretilebileceği ispatlanmıştır. 

Bu teknikle, tamamen keyfi olarak çok 

karmaşık yapıları, istediğimiz malzeme 

kombinasyonları ile (metaller, polimerler, 

seramikler, kompozitler, vs.), oldukça 

hızlı bir şekilde üretebilmekteyiz. Şekil 

3’te görülen kırkayaktan esinlenmiş çok 

ayaklı robot, hamamböceğinden esinlenmiş, 

gövde uzunluğu ile oranlandığında 

Usain Bolt’tan iki kat daha hızlı giden 

dört ayaklı Harvard Ambulatory Micro 

Robot (HAMR), su böceğinden esinlenmiş 

suda zıplayan robot (waterstrider), 

bu yöntemle üretilmiş böcek robotlara 

Üretim ve deneyler esnasında 

ortaya çıkardığımız ve 

geliştirdiğimiz teknik ve beceriler 

sayesinde RoboBee, hem havada 

hem suda hareket etmekte, 

manevra yapmakta ve elektrostatik 

yapışma ile farklı yüzeylere 

konabilmektedir. 

örnek olarak gösterilebilir. Bu robotların 

üretiminden sonraki aşamada ise, robotların 

farklı koşullardaki hareket kabiliyetleri 

hakkında bilgi edinmek için, örneğin 

akışkan -yapı etkileşimi gibi, deneyler 

yapmakta, ve öğrendiğimiz bilgiler doğrultusunda 

tasarımlarımızı geliştirmekteyiz. 

Üretim ve deneyler esnasında ortaya 

çıkardığımız ve geliştirdiğimiz teknik ve 

beceriler sayesinde RoboBee, hem havada 

hem suda hareket etmekte, manevra 

yapmakta ve elektrostatik yapışma ile 

farklı yüzeylere konabilmektedir (Şekil 3). 

Origamiden esinlenen akıllı kompozit 

yapıların üretiminde kullanılan malzemelerin 

farklılaştırılması ile kendi kendine 

katlanan yapılar da oluşturulabilir. Akıllı 

kompozit yapılar oluşturulurken, ısı ile 

etkin hale getirilen biçim bellekli alaşım 

levhaları ve direnç devreli esnek baskılı 

devre kartları (PCB) kullanılarak üretim 

yapılmakta ve daha sonra dirençlere 

akım uygulanıp ısıtılarak biçim bellekli 

alaşımların daralarak şekil değiştirmesi 

sağlanmaktadır. Bu kalıcı şekil değişimi 

kompozit yapıdaki kesimlerin nerede ve 

nasıl olduğuna bağlı olarak 120 dereceye 

kadar bükülme sağlayabilmektedir. 

Kompozit yapılar üç boyutlu şekillerini 

aldıktan sonra üzerlerine eyleyiciler 

(motor), pil ve algılayıcılar yerleştirilerek 

işlevsel robotlar haline getirilmektedir. 

Şekil 4’te bir örneği görünen robotların 

kendi kendine katlanabilme özellikleri 

sayesinde, üretim sırasında oluşan hatalar 

en aza inmekte ve üretim süresi 

önemli ölçüde azalmaktadır. 

Farklı malzemelerin farklı tekniklerle 

kullanıldığı bir diğer önemli robotik dalı 

da yumuşak dokulu robotik sistemlerdir. 

Harvard Üniversitesi Mikrorobotik Labo- 


Şekil 5: Okyanus bilimciler tarafından numune toplamak için kullanılan yumuşak parmaklar 

(SquishyFingers) [7] (sol üst ve alt). Uzunluğu yaklaşık 5 cm olan, ilk tamamen yumuşak otonom robot 

“Octobot” [8] (sağ üst). Zorlu çevresel şartlarda hareket edebilen otonom yumuşak robot [9] (sağ alt). 

(Fotoğraflar Harvard Mikrorobotik Laboratuvarı’nın izni ile kullanılmıştır). 

Yaptığımız robotların büyük 

çoğunluğunu, doğadaki 

ipuçlarını kullanarak 

geliştiriyoruz ve çok farklı 

şekilde çalışan robotlar ya da 

robotik elamanlar üretiyoruz. 

nusların genetik haritasını çıkarmaya çalışan 

okyanus bilimcilere önemli bir araç 

sağlanmıştır. Yakın zamanda ahtapottan 

esinlenerek ve tamamen üç boyutlu yazıcı 

kullanılarak üretilen yumuşak robot 

“Octobot”, ilk bütünüyle yumuşak malzemeden 

oluşan otonom robot özelliğini 

taşımaktadır. Bu küçük robot, gövdesinin 

içinde gerçeklesen kimyasal reaksiyon 

sonucunda ortaya çıkan gazın oluşturratuvarı’nda 

yumuşak malzemeler kullanılarak 

geliştirilen robotlara örnekler 

Şekil 5’te gösterilmiştir. Bu robotlardan 

biri olan süngerimsi yumuşak parmaklar 

(Squishyfingers), okyanus bilimciler 

tarafından yaygın olarak kullanılmaya 

başlanmıştır. Okyanuslardaki bitki ve 

hayvanlar sert kıskaçlarla yakalandıklarında 

yaşadıkları strese bağlı olarak DNA 

yapılarında değişiklikler olduğu gözlemlenmiştir. 

Bu sebeple deniz canlılarının 

oldukça hassas aletler kullanılarak yakalanması 

gerekmektedir. Süngerimsi yumuşak 

parmakların üretiminde kullanılan 

fiberlerin farklı yönlerde kullanılmasıyla 

parmakların bükülme, kıvrılma, kıvrılarak 

bükülme gibi farklı işlevleri gerçekleştirmesi 

sağlanmaktadır. Böylelikle, okyaduğu 

basınçla kollarını hareket ettirmektedir. 

Bir başka yumuşak robot ise “Octobot”un 

tersine oldukça büyük boyutta 

olup zorlu çevresel şartlarda kolaylıkla 

hareket edebilmektedir. Bu robot, sıvı 

plastik malzemelerin özel hazırlanmış 

kalıplarda sertleşmesiyle formunu kazanmakta 

ve yine hava basıncıyla ayaklarını 

hareket ettirerek tırtıl gibi ilerlemektedir. 

Burada bir parantez açarak, yumuşak 

malzemelerin sadece robotların yapımında 

değil, eyleyici ve sensor gibi 

tamamlayıcı robot elemanlarının üretiminde 

de kullanıldığını belirtmek istiyorum. 

Örneğin, dielektrik elastomerler 

elektrik enerjisini mekanik enerjiye çevirebilmekte, 

dolayısıyla kas benzeri yumuşak 

eyleyiciler yapmakta kullanılmaktadır. 

Şekil 6’da örneği görülen dielektrik 

elastomer eyleyiciler, farklı malzemeler 

kullanılarak ve çok katmanlı üretim metodu 

ile üretilmekte ve geleneksel eyle- 


39


yicilerle mümkün olmayan 

karmaşık hareketleri yapabilmektedirler. 

Yumuşak eyleyicilerin 

yani sıra, silikon 

elastomerler kullanılarak 

üretilen hiperelastik gerilme 

sensorleri de giyilebilir 

robotik (rehabilitasyon ya 

da hareketleri kolaylaştırıcı 

giyilebilir iskelet sistemleri), 

tıbbi teşhis ve insan-bilgisayar 

etkileşimi gibi farklı 

alanlarda kullanılmaktadır. 

Bu sensörler genellikle silikon 

elastomer yapının içindeki 

mikro kanallara iletken 

bir akışkanın (sıvı metal) 

doldurulmasıyla ya da mekanik 

enerjiyi elektrik enerjisine 

çeviren piezoelektrik 

malzemelerin silikon elastomerler 

içine gömülmesiyle 

üretilmektedir. 

Görüldüğü gibi, yaptığımız 

robotların büyük 

çoğunluğunu, doğadaki 

ipuçlarını kullanarak geliştiriyoruz 

ve çok farklı şekilde 

çalışan robotlar ya 

da robotik elamanlar üretiyoruz. 

Gerek ben gerekse arkadaşlarım, 

yaptığımız sunumların sonunda bu 

robotların neden ilgimizi çektiği ya da 

neden bu robotları yaptığımızla ilgili sorular 

alıyoruz. Bizim için en önemli motivasyon 

kaynağı ve bizi bu çalışmaları 

yapmak için heyecanlandıran başlıca 

nokta, mikro-robotik biliminin, akışkanlar 

mekaniği, mikro-üretim ve biyomühendislik 

gibi birçok alanı kapsayan ve 

bu alanlarla ilgili konuları çalışabileceğimiz 

temel bir araştırma konusu olması. 

Bunun yanında, geliştirdiğimiz teknolojileri 

kullanarak, minimal invaziv cerrahi 

aletler üretiyoruz. Doğadan esinlenerek 

robotik sistemler geliştirmek bizim baş- 

Çocukların ve gençlerin ilgisini 

“Bilim, Teknoloji, Mühendislik 

ve Matematik” (STEM – Science, 

Technology, Engineering 

and Mathematics) konularına 

çekmek ve onları bu alanlarda 

heyecanlandırmak için, bu robotik 

sistemlerin eğitim araçları olarak 

kullanılmasının önemine de dikkat 

çekmek istiyorum. 


Şekil 6: Dielektrik elastomer kullanılarak yapılmış, 2 cmX 2 cm ölçülerinde kas 

benzeri yumuşak eyleyici [10] (üst). Sıvı metalin silikon elastomer içindeki mikro 

kanallara enjekte edilmesiyle üretilmiş gerilme sensoru [11] (alt). (Fotoğraflar Harvard 

Mikrorobotik Laboratuvarı’nın izni ile kullanılmıştır). 

lıca itici gücümüzü oluştursa da, bu 

doğrultunun yavaş yavaş tersine döndüğünü 

de görmekteyiz. Biyoloji bilimlerinde 

araştırma yapan arkadaşlarımız, 

gerçek hayvanlarla yapmakta zorlandıkları 

bilimsel deneyleri, o hayvanların 

hareketlerini taklit edebilen robotlarımızla 

yaparak, doğal sistemler üzerindeki 

hipotezlerini test etmeye başladılar. 

Böylece geliştirdiğimiz robotlar için 

yepyeni bir uygulama alanı da ortaya 

çıkmış oldu ki, bunun gelecekte birçok 

bilimsel araştırmanın önünü açacağını 

düşünüyoruz. Orta ve uzun vadede ise, 

bu robotların insanların giremediği enkaz 

içinde arama-kurtarma faaliyetleri, 

tehlikeli ortamlarda keşif ve inceleme, 

uzayda keşif ve inceleme gibi görevlerde 

de kullanılmasını öngörüyoruz. Son 

olarak, çocukların ve gençlerin ilgisini 

“Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik” 

(STEM – Science, Technology, 

Engineering and Mathematics) konularına 

çekmek ve onları bu alanlarda heyecanlandırmak 

için, bu robotik sistemlerin 

eğitim araçları olarak kullanılmasının 

önemine de dikkat çekmek istiyorum. 

Referanslar 

[1] P. S. Sreetharan, J. P. Whitney, 

M. D. Strauss, and R. J. Wood, 

“Monolithic fabrication of millimeter-scalemachines,” 

J. Micromech. 

Microeng., 22, 2012. 

[2] D. M. Aukes, O. Ozcan, and 

R. J. Wood (2014 Monolithic Design 

and Fabrication of a 2-DOF 

Bio-Inspired Leg Transmission. 

In: Duff A., Lepora N.F., Mura A., 

Prescott T.J., Verschure P.F.M.J. 

(eds) Biomimetic and Biohybrid 

Systems. Living Machines 2014. 

Lecture Notes in Computer Science, 

vol 8608. Springer, Cham. 

[3] A. T. Baisch, O. Ozcan, B. 

Goldberg, D. Ithier, and R. J. 

Wood, “High Speed Locomotion 

for a Quadrupedal Microrobot,” 

The International Journal of Robotics 

Research, 33, 2014. 

[4] K. L. Hoffmann and R. J. 

Wood, “Turning gaits and optimal 

undulatory gaits for a 

modular centipede-inspired 

millirobot,” The 4th IEEE RAS/ 

EMBS Int.Conf. on Biomedical 

Robotics and Biomechatronics, 

Italy, 2012. 

[5] J.-S. Koh, E. Yang, G.-P. Jung, 

S.-P. Jung, J. H. Son, S.-I. Lee, P. 

G. Jablonski, R. J. Wood, H.-Y. Kim, and K.-J. 

Cho, “Jumping on water: Surfacetension-dominated 

jumping of water striders and robotic insects,” 

Science, 349, 2015. 

[6] S. Felton, M. Tolley, E. Demaine, D. Rus, and 

R. J. Wood, “A method forbuilding self-folding 

machines,” Science, 345, 2014. 

[7] K. C. Galloway, K. P. Becker, B. Phillips, J. Kirby, 

S. Licht, D. Tchernov, R. J. Wood, and D. F. Gruber, 

“Soft Robotic Grippers for Biological Sampling on 

Deep Reefs,” SoftRobotics, 3, 2016. 

[8] M. Wehner, R. L. Truby, D. J. Fitzgerald, B. 

Mosadegh, G. M. Whitesides, J. A. Lewis, and R. 

J. Wood, “An integrated design and fabrication 

strategy for entirely soft, autonomous robots,” 

Nature, 536, 2016. 

[9] M. T. Tolley, R. F. Shepherd, B. Mosadegh, 

K. C. Galloway, M. Wehner, M. Karpelson, R. J. 

Wood, and G. M. Whitesites, “ A Resilient, Untethered 

Soft Robot,” SoftRobotics, 1, 2014. 

[10] M. Duduta, R. J. Wood, and D. R. Clarke, 

“Multilayer Dielectric Elastomers for Fast, Programmable 

Actuation without Prestrech,” Advanced 

Materials, 28, 2016. 

[11] Y. Menguc, Y.-L. Park, H. Pei, D. Vogt, P. 

M. Aubin, E. Winchell, L. Fluke, L. Stirling, R. J. 

Wood, and C. J. Walsh, “Wearable soft sensing 

suit for human gait measurements,” The International 

Journal of Robotics Research, 33, 2014.

poz değişimleri olmasına rağmen kişilerin yüksek bir başarımla 

tanınması sağlanıyor. Proje ile kişileri anında tanıyan ve yüz tanıma 

teknolojisinde çığır açabilecek yüzde 100 yerli yeni bir yazılım 

geliştirildi. Sistem, 'Yerel Zernike Momentleri' adlı yeni ve özgün bir 

yöntem kullanıyor. 

İTÜ Doğal Dil İşleme Yazılım Zinciri 

Yrd. Doç. Dr. Gülşen Cebiroğlu Eryiğit, İTÜ Doğal Dil İşleme 

Yazılım Zinciri çalışmasıyla, makineler ve insanlar arasındaki 

Türkçe iletişimi doğal ve verimli hâle getiriyor. Proje, İTÜNOVA 

TTO’nun Türkiye’den ABD’ye gerçekleştirdiği ilk lisanslama 

başarısı olma özelliğini taşıyor. 

İTÜ Yapay Zekâ Laboratuvarı'nda 

Öncü Çalışmalar 

İTÜ Yapay Zekâ ve Robotik Laboratuvarı’nda 

yapay zekâ yöntemleri ve algoritmaları geliştirilerek 

akıllı sistemler oluşturulması; otonom sürüşe 

sahip robotlar, nesne temelli öğrenme, insanrobot 

etkileşimi, insan-bilgisayar etkileşimi, 

bilişsel robotlar, kullanıcı deneyimi, işaret dili, veri 

madenciliği, robot ile görüntü işleme vb. alanlarda 

çeşitli araştırma ve proje çalışmaları yürütülüyor. 

Bu projelerden bir bölümünü özet olarak 

sayfalarımıza aktardık. 

Yüz Tanıma Teknolojisi 

İTÜ Bilgisayar ve Bilişim Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim 

Üyesi Prof. Dr. Mühittin Gökmen, yüz tanıma teknolojisinde geliştirdiği 

sistemle önemli bir çalışmaya imza attı. TÜBİTAK ARDEB’in desteklediği 

proje ile yüz tanımaya yönelik olarak geliştirilen kamera sistemi, 

suçluyu bulma konusunda İçişleri Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, 

Milli İstihbarat Teşkilatı ile Jandarma Genel Komutanlığı’na ciddi katkı 

sağlamaktadır. 

Türk bilim insanlarının imza attığı bu çalışma kapsamında geliştirilen 

yazılım sayesinde kameralarla kişileri anında tanımak mümkün hale 

geldi. Bunun için gerekli olan tek şey kişiye ait bir fotoğraf. Sistem, kılık 

değiştirse bile aranan kişiyi 

tanıyabiliyor. 

Projeyi geliştiren Prof. Dr. 

Muhittin Gökmen, Türkiye'de 

yüz tanıma konusunda çalışmalar 

yapan akademisyenlerden 

biri. Geliştirilen yüz 

tanıma yöntemi ile ışık ve 

2000’den bugüne doğal dil işleme alanında çalışmalar yürüten 

İTÜ Bilgisayar ve Bilişim Fakültesi öğretim üyelerinden 

Yrd. Doç. Dr. Gülşen Cebiroğlu Eryiğit, İTÜ Doğal Dil İşleme 

Yazılım Zinciri çalışmasıya, makineler ve insanlar arasındaki Türkçe 

iletişimi doğal ve verimli hâle getiriyor. Proje, İTÜNOVA TTO’nun 

Türkiye’den ABD’ye gerçekleştirdiği ilk lisanslama başarısı olma 

özelliğini taşıyor. İTÜNOVA TTO bu yeni çalışmayla birlikte, Türkçe 

dil işleme teknolojileri alanında 15 yıllık bir akademik birikimin 

sonucu olan İTÜ-DDİ Yazılım Zinciri’ni endüstriyel kullanıma açtı. 

Bugün tüm dünyanın bilgi birikiminin terabaytlarca alanlarda 

depolandığını; ama bu bilgi yığınının ayrıştırılamadığını, işlenemediğini 

ve anlamlandırılamadığını biliyoruz. İnsan gücü ile gerçekleştirilemeyecek 

kadar büyük bir veritabanı her gün yeni bilgilerle 

çığ gibi büyüyor. 

Sosyal medya ortamlarında konuşulanlar, markalarla ilgili forumlarda 

yapılan yorumlar, aransa bile bulunamayan bilgi dolu 

dokümanlar, yazım hatası veya işaret dili veya mesaj dili nedeniyle 

erişilemeyen anahtar kelimeler ve benzeri… Bunların hepsi aslında 

doğru ayrıştırılarak ve anlamlandırılarak çözümlense, ihtiyaç sahipleri 

için paha biçilmez stratejik değere sahip bilgiler barındırıyor. 

İnsan gücü ile yapılamayacak kadar yüklü bu işi, ancak makinelerin 

yapabileceği biliniyor. Dolayısıyla doğal dil işleme yeteneğine 

sahip makineler geliştirmek bugün dünyada hala gelişmekte 

olan çok kritik bir teknoloji. Hele bir de popüler dillere göre farklı 

bir dil ailesine mensup olan Türkçe, makinelerin öğrenmesi için 

en zor diller arasında. Şu an ticarileştirildiği söylenen örneklerin 

yetenekleri fazlasıyla sınırlı. 

Bu noktada İTÜNOVA TTO, Türkçe Dil İşleme Teknolojileri konusunda 

15 yıllık bir akademik birikimin ürünü olan İTÜ-DDİ Yazılım 

Zincirini endüstrinin kullanımına açmıştır. 

http://blog.itunovatto.com.tr/ 


41


Camomile 

Web ortamında üretilen veriler yapay zekâ ve bilgisayar bilimleri 

alanlarında yeni anlayışlar kazanmak için toplanabilir ve keşfedilebilir. 

Ancak, gerçekten yararlı olabilmesi için bu verilere açıklama yapılmalı 

ve çok büyük miktarlarda sunulmalıdır… 

İnsan faaliyetleri, özellikle Web aracılığıyla, büyük miktarda heterojen 

veri üretmektedir. Bu veriler, sosyal bilimler, dilbilim, ekonomi, davranışsal 

çalışmaların yanı sıra yapay zekâ ve bilgisayar bilimleri alanlarında 

yeni anlayışlar kazanmak için toplanabilir ve keşfedilebilir. 

Bu bağlamda, 3M (multimodal, multimedya, çok dilli) veriler, bir çok 

bilimsel etki alanı arasında bir çalışma, insan verisi paylaşmanın bir paradigması 

olarak görülebilir. Ancak, gerçekten yararlı olabilmesi için bu 

verilere açıklama yapılmalı ve çok büyük miktarlarda sunulmalıdır. Ek 

açıklamalı veriler, insan verilerini istatistiksel tabanlı makine öğrenme 

yöntemleriyle işleyen bilgisayar bilimleri için, ancak birkaç yıl önce hayal 

edilemeyecek bir şekilde, yeni anlayışları desteklemek için mevcut geniş 

kitleyi giderek daha fazla kullanan sosyal bilimler için de yararlıdır. 

Bununla birlikte, çok sayıda manuel çalışma içerdiğinden, verilere 

açıklama yapmak maliyetlidir; bu bağlamda, farklı yöntemleri farklı soyutlama 

seviyeleri ile açıklamaya ihtiyaç duyduğumuz 3M verileri özellikle 

maliyetlidir. Mevcut açıklama çerçevesi bazen otomatik araçlarla (çoğunlukla 

ön bölümlendirme) yardım alan bazı yerel manuel açıklamalar içerir. 

Projede, manuel açıklama işlemi birçok sitede uzaktan yapılacağı ve 

ana noktaya yerel sitede lokalize edileceği, 3M verileri üzerinde ortak 

bir açıklama çerçevesi ilk prototipi geliştirmeyi amaçlanmıştır. Dahası, 

aynı ilke ile, multimedya verilerinde bulunan yöntemlerin (konuşma, görüntüleme) 

otomatik olarak işlenmesine ayrılmış bazı sistemler, otomatik 

açıklamalar üreterek kopyalamaya yardımcı olacaktır. Bu otomatik ek 

açıklamalar, her bir uzmanlık noktasında uzaktan yapılır ve bu noktalar, 

daha sonra, açıklayıcılara anlamlı bir yardım sağlamak için yerel olarak 

birleştirilir. Bu yeni açıklama kavramını geliştirmek için, pratik bir vaka çalışması 

üzerinde test edilmiştir. 

rin uyuşmazlığı ve birlikte çalışabilme eksikliği gibi nedenlerden 

dolayı ciddi ölçüde kısıtlanmıştır. VITAL platformu internete bağlı 

nesnelerin kaynağı ve mimarisine bağlı kalmadan bu verileri tek 

bir çatı altında birleştiren bir ara katman platformudur. Bu platform 

sayesinde veriler üzerinde filtreleme ve diğer işlem protokolleri veri 

sağlayıcılar ve uygulama geliştiricilere sunulmakta ve sınırsız bir 

potansiyele sahip olan akıllı şehir uygulamalarının geliştirilmesi kolaylaştırılmaktadır. 

Bu proje kapsamında geliştirilen VITAL platformu İstanbul Büyükşehir 

Belediyesi Trafik Kontrol Merkezi tarafından sağlanan 

İstanbul’daki tüm yollara ait hız verileri üzerinde test edilmiştir. 

Platforma veri madenciliği teknikleri kullanılarak hız tahmin modülü 

eklenmiş ve yollardaki trafik yoğunluğunu bildiren bir sistem geliştirilmiştir. 

MICAT 

Yüksek boyutlu Manyetik Rezonans Görüntüleri’nden Beyin 

Bağlantılarının ve Patolojilerinin bilgisayar ortamında oluşturulması 

amacıyla yenilikçi yapay zekâ algoritmaları tasarlanıyor… 

MICAT, yüksek boyutlu Manyetik Rezonans Görüntüleri’nden 

Beyin Bağlantılarının ve Patolojilerinin bilgisayar ortamında 

oluşturulması amacıyla yenilikçi yapay zekâ algoritmaları 

tasarlanmaktadır. Tıbbi uygulama konuları bu projelerde Parkinson 

hastalığı ve beyin tümörü (kanser) hastalıkları olup projeler tıp doktorları 

da dahil çoklu disiplinli ekipleri içermektedir. Bu faaliyetler 

“Büyük Veri” ve “Veri Madenciliği” alanlarının tıbbi görüntüleme alanında 

önemli uygulama alanına girmektedir. Bu projelerde oluşturulan 

bilgi birikiminin makine öğrenmesi ve veri madenciliği yöntemleri 

sayesinde çok yüksek sayıda tıbbi görüntü verilerine uygulanmasını 

amaçlanmaktadır. Benzeri araştırma faaliyetlerinin, beynin ve ilgili 

hastalıklarının daha iyi anlaşılması, zamanında teşhis, müdahale 

edilmesi, sonuç olarak toplumda sağlık hizmetleri ve insan hayatı 

kalitesinin yükseltilmesinde faydalı olması öngörülmektedir. 

Vital 

Bu platform sayesinde veriler üzerinde filtreleme ve diğer işlem 

protokolleri veri sağlayıcılar ve uygulama geliştiricilere sunuluyor 

ve sınırsız bir potansiyele sahip olan akıllı şehir uygulamalarının 

geliştirilmesi kolaylaştırılıyor… 

Nesnelerin interneti hızlı büyüyen yaygın bir olgu haline gelmiştir. 

Günümüzde tüketici ürünlerinden araçlara etkinlik mekânlarından 

insanlara kadar birçok fiziksel varlığa ait veriler izlenmekte 

ve kaydedilmektedir. Bununla birlikte bu verilerin kullanışlılığı, sistemle- 


Gezgin Robotlar Tarafından Eylem 

Temsillerinin Öğrenilmesi ve Dinamik 

Planlama Yapılması 

Bu proje ile, bir robotun planlamada kullanılan eylem temsillerini 

dış dünyanın doğrudan gözlenmesi yoluyla güncellemesi ve 

öğrenmesi yöntemi özgün olarak ilk defa geliştirildi... 

Otonom İnsansı Robotlar İçin 

Güvenli Görev Yürütme 

Bu çalışmanın sonuçlarının otonom robot ve insan-robot etkileşimi 

araştırmaları açısından ev ve ofis uygulamalarında güvenlik ve 

güvenilirliğin sağlanması için çok önemli etkileri ve katkılarının 

olacağı düşünülüyor… 

Yol planlamasından (path planning) farklı olarak eylem 

planlaması (action planning), verilen bir dünya durumundan 

belirlenen hedeflere ulaşmak için önerme mantığı ile 

temsil edilen ve yürütülmesi için belirli önkoşullar gerektiren ve 

yürütüldüğünde ortamda çeşitli etkiler yaratan gerçek dünya eylemlerinin 

geçerli şekilde sıralanması sürecidir. Otonom eylem 

planlama araştırmaları, oldukça geniş planlama problemlerine 

etkin şekilde yanıt verecek ölçeklenebilir planlayıcıların geliştirilmesine 

yoğunlaşmaktadır. Her yıl düzenlenen uluslararası planlama 

yarışmaları (IPC) yeni geliştirilen planlayıcıların başarımını 

ölçmek ve daha gerçekçi hale getirilmiş ve genişletilmiş tanım 

kümeleri ile planlama problemlerinin yarattığı kısıtlamaları planlayıcılar 

üzerinde gözlemleyebilmek için geliştirilen standart test 

platformları haline gelmiştir. 

Robotlar fiziksel ortamda yaşayan etmenler olduğundan 

yüksek seviyeli planlayıcıların gerçek dünya problemlerinde 

test edilmesi ve sınanması için uygun araçlar oluşturmaktadır. 

Son dönemlerde etkileşimli ve süreli zamanda yürütülen 

eylemler için zamanlamayı da (scheduling) göz önüne alan 

zamansal planlayıcıların kullanılmasının gerekliliği anlaşılmıştır. 

Bu projede, bir robotun farklı nitelikteki ve sayıdaki 

kaynaklar gerektiren, etkileşimli ve süreli zamanda 

yürütülen eylemler içeren zamansal planları yürütmesi 

aşamasında beklenmeyen durumlar oluştuğunda, 

eylem temsillerini ortam durumu gözlemlerine göre 

mantıksal çıkarsama yöntemleri ile güncelleyebilmesi ve 

dinamik olarak yeniden plan oluşturabilmesi için gerekli 

olan yöntemlerin geliştirilmesi sağlanmıştır. Robotun plan 

veya yeniden planlama yapabilmesi için zamansal bir 

planlayıcı kullanılmış ve bu planlayıcının güncellenmiş 

eylem temsilleri ve dünya durumlarına göre dinamik 

olarak planlama yapması mümkün hale getirilmiştir. 

Eylemlerin önkoşul veya etkilerinde ortamın güncel 

durumu göz önüne alınarak güncellemeler yapılmıştır. 

Önerilen eylem temsili öğrenme ve dinamik 

planlanlama yöntemleri hem kalıcı hem de geçici 

hata durumları göz önüne alınarak geliştirilmiştir. Nesnelerin 

tanınması ve durumlarının belirlenmesi için ileri seviyeli 

görüntü ve video işleme yöntemleri uygulanmıştır. Bu proje ile, 

bir robotun planlamada kullanılan eylem temsillerini dış dünyanın 

doğrudan gözlenmesi yoluyla güncellemesi ve öğrenmesi yöntemi 

özgün olarak ilk defa geliştirilmiştir. 

Önerilen yöntemler gerçek dünya kısıtlarını göz önüne alacak 

şekilde geliştirilecektir. Deneyler hem benzetim ortamında hem 

de gerçek robotlar üzerinde yapılacaktır. Nesnelerle yapı inşası 

uygulama alanı hedeflenen türde eylemler içerdiği için deneylerin 

yapılacağı uygulama alanı olarak belirlenmiştir. Arama/kurtarma 

uygulama alanının dış ortamda temsili bir senaryosu da test 

ortamı olarak kullanılacaktır. 

Robotların ortamlarına ve etkileşimde bulundukları nesnelere zarar 

vermemeleri için hata ve olağandışı durumları sezebilmeleri ve bu 

durumları kotarabilmeleri gerekmektedir. Bu projede otonom insansı 

robotlarda güvenli görev yürütme için hata sezme, hata tanıma ve hata 

kotarma yöntemleri incelenmektedir. Çalışmanın en önemli motivasyonu, 

robotların günlük uygulama senaryolarında güvenli şekilde kullanılabilmelerine 

yönelik gerekli yöntemlerin geliştirilmesidir. Bu araştırma alanı, 

yapısı ve tasarımı bilinen ortamlarda çalışan endüstriyel robotlar için iyi 

incelenmiş, belirli standartları ve yönergeleri belirlenmiş bir alan olmasına 

rağmen, yapısı bilinmeyen/değişen ortamlarda çalışan otonom robotlar 

için bu konuda çok sayıda açık problem bulunmaktadır. Projede bu problemlerin 

çözümüne yönelik olarak robotlar için güvenli bir görev yürütme 

sistemi geliştirilmektedir. 

Sistemde farklı sensör verilerini etkin şekilde işleyen ve yürütmeyi takip 

için gereken bilgileri çıkaran bir algı iş hattı geliştirilmektedir. Özellikle 

görüntü, ses, kuvvet, dokunma sensör verileri değerlendirilerek 

dünya olgularına ilişkin yüklemler oluşturulmaktadır. Bu 

yüklemler robotun dış ve iç durumlarına ilişkin hata bağlamlarını 

temsil etmektedir. Bu amaçla sensör bilgilerini bir araya getiren 

olasılıksal grafiksel modellerden yararlanılmaktadır. Bunun 

yanında, her bir sensör verisinin değişik koşullardaki etkileri 

incelenerek algılama için bilgi-işlemsel açıdan etkin olan 

uyarlanır bir aktif sensör seçim stratejisi geliştirilmiştir. 

Projenin en önemli katkısı hedeflenen hata sezme 

ve tanıma yöntemlerinin geliştirilmesindedir. 

Hata tanıma için hem gözetimli öğrenme hem de 

zamansal olasılıksal modeller araştırılmaktadır. Hiyerarşik 

Saklı Markov Modellerine (HSMM) dayanan hata tanıma 

yöntemleri hataların uygun sebepler ile ilişkilendirilmesini 

sağlar. Hata modelleri farklı HSMM katmanları ile temsil 

edilir ve bu modeller üretilen bir plandaki eylemler yürütülürken 

ortamın değişen durumuna göre sürekli olarak 

güncellenir. Proje kapsamında nesne algılama hataları, 

nesne konumlama hataları, nesne ile etkileşimde yürütme 

parametreleri hataları, donanım bozulmaları, nesne 

düşürme, nesneye çarpma, engele çarpma, dış olaylar/ 

aktörler nedeniyle oluşan anormallikler (örneğin, 

mevcut olan bir nesnenin dış müdahale ile ortamdan 

taşınmış olması) durumları modellenmektedir. Sistem, sonuç olarak durumları 

başarı, güvenli-hata veya güvensiz-hata olarak sınıflandırmaktadır. 

Robotun hata tanısını yaptıktan sonra beklenmeyen durumu yürütme parametrelerini 

değiştirme veya yeniden plan üretme yoluyla kotarması sağlanmaktadır. 

Bu şekilde çok geniş bir sensör veri kümesi değerlendirilerek 

yapılan bu tür bir sınıflandırma ilk defa yapılmaktadır. 

Otonom robotlarla günlük yaşam uygulamaları için yapısı bilinmeyen/ 

değişen ortamlarda hataların tanınması ve kotarılması, güvenli görev yürütme 

için çok önemli bir problemdir. Bu çalışmanın sonuçlarının otonom 

robot ve insan-robot etkileşimi araştırmaları açısından ev ve ofis uygulamalarında 

güvenlik ve güvenilirliğin sağlanması için çok önemli etkileri ve 

katkılarının olacağı düşünülmektedir. 

Robovie R3-İnsansı (Humanoid) 

Robot ve Aksesuarları, İTÜ Yapay 

Zekâ ve Robotik Laboratuvarı 


43


İTÜ ARI Teknokent Firmaları 

Dünya ile Yarışan 

Yapay Zekâ ve Robotik 

Çalışmalarına İmza Atıyor… 

Bilim ve disiplinlerarası ar-ge çalışmalarının sonucunda ortaya çıkan “Yapay zekâ” 

ürünü teknolojiler, tıptan mühendisliğe, uzay araştırmalarından sinir bilimlerine kadar 

çok geniş bir alanda kullanılıyor. Her gün biraz daha gelişen, şaşırtan uygulama 

alanları ve sonuçlarıyla “yapay zekâ” konusu giderek daha fazla araştırmacının, 

teknoloji yatırımcısının ilgisini çekiyor, üniversite-sanayi işbirliğine dayalı araştırma 

alanları açılıyor; teknokentler bünyesinde “yapa zekâ ve robotik” konusuna odaklanan 

firmalar, bilim ortamının desteğini de arkasına alarak bu alanda çalışmalarını 

sürdürüyor. 

“Yapay zekâ ve robotik alanında ben de varım!” diyen, İTÜ ARI Teknokent bünyesinde 

Ar-Ge odaklı çalışmalarını sürdüren firmalardan; Tazi.io, Acrome, Miletos, Next 

Horizons, Sudo Robotik ve Yapı Kredi Teknoloji’nin ürünleri iş dünyasında verimlilik 

ve endüstriyel üretimde kolaylık sağlıyor. 

tazi.io: Sürekli Öğrenen Yapay Zekâ 

tazi.io ürünleri sürekli öğrenen ve ölçeklenebilir algoritmalar 

kullanılarak geliştirildi. Veri değiştiği anda, tazi modelleri de 

öğreniyor. Böylece önemli olaylar olduktan sonra değil, olurken 

gerekli aksiyonlar alınabiliyor… 

tazi.io’daki ürünlerimiz, özellikle veriyi 

oluşturan dünyanın devamlı olarak 

değiştiği, IoT (Internet of Things), telekom, 

insan kaynakları, sağlık, sigortacılık, 

bankacılık, reklamcılık, çok oyunculu online 

oyunlar gibi alanlarda, akan veriden sürekli 

(çevrimiçi, online) öğrenerek müşterilerimizin 

işine yarayacak bilgiler üretiyor. Ürünlerimizdeki 

modeller sürekli olarak ve farklı veri 

kaynaklarından öğrenebildiği için, verinin 

üretiminde yer alan müşteri, ürün özelliği gibi 

faktörler değiştikçe anında modeller güncelliyorlar, 

dolayısı ile sezonsal ya da ani değişimleri 

hemen öğrenebiliyorlar. Örneğin, bir 

şirketin web sitesine gelen kullanıcıların hareketlerinden, 

sitede ne tür içerikle ilgilenip 

ilgilenmediklerini sürekli olarak öğrenerek, 

sitedeki kullanıcı tecrübesi ve problemleri, 

olağandışı durumları anında tespit edebiliyor 

ve problemlere kullanıcı siteden gitmeden 

çözüm üretilmesi sağlayabiliyorlar. 

tazi.io'nun halihazırdaki ürünleri şunlar: 

tazi hunt 1 : sürekli anomali ve örüntü tanıma 

ve tahmin etme, 

tazi wise: dinamik ve gerçek zamanlı 

öneri, 

tazi select: sürekli öznitelik değerlendirme 

ve seçme, 

tazi eval: sürekli veri analitiği çözümleri 

değerlendirme ve birleştirme. 

Ürünlerimizi bu konudaki başka ürünlerden 

ayıran özellikleri şöyle sıralayabiliriz: 

İş problemi odaklı yaklaşım ve hızlı 

kurulum: 

Müşterilerimizle ilk görüşmelerimizde 

ellerinde olan verinin ne olduğu ve bu veri 

ile neler yapmak istediklerini öğreniyoruz. 

tazi.io 2015 Mayıs'ında, Prof. Dr. Zehra 

Çataltepe ve Dr. Tanju Çataltepe tarafından, 

İTÜ ARI Teknokent’te bir B2B teknoloji 

startup'ı olarak kuruldu. Amacı sürekli olarak 

akan veriden öğrenen yapay öğrenme 

ürünleri ile çözümler üretmek. Ekip olarak 

yapay öğrenme ve büyük ölçekli sistemlerde 

yirmi yılın üzerinde hem endüstri hem 

de akademi tecrübesi barındırıyor. 

Prof. Dr. Zehra Çataltepe, İTÜ, Bilgisayar ve 

Bilişim Fakültesi'nde öğretim üyesi. Yapay 

Öğrenme alanında İTÜ'de yüksek lisans ve 

doktora dersleri veriyor. Bu konuda 80’in 

üzerinde patent, makale, bildirisi, yönettiği 

tezler, danısmanlık yaptığı ya da yönettiği 

TEYDEB, Teknokent, KOSGEB, AB projeleri 

var. Sürekli öğrenme ve derin öğrenme 

konularında çalışmalarına devam 

ediyor. 

Dr. Tanju Çataltepe, tazi.io’nun kurucu ortağı. 

Lisans derecesini MIT’den ve doktorasını 

UCLA’den alan Tanju Çataltepe, 

A.B.D.’de Xerox ve AT&T şirketlerinde 

araştırmacı ve Türkiye’de telekom ve bilgi 

teknolojileri alanlarında yönetici olarak 

çalıştı. Büyük ve gerçek zamanlı sistemlerin 

tasarım ve operasyonu konusunda 

20 yılı aşkın endüstri deneyimi var. 


tazi.io ürününün çözdüğü yapay öğrenme 

probleminin odağına bu iş hedeflerini koyuyoruz. 

Yapay öğrenme sistemleri kendilerine 

gelen veriden öğrenirler. Fakat, 

öğrenmenin iş hedeflerine hizmet edebilmesi 

için, hem sisteme gelen özelliklerin 

ve örneklerin ne olduğu, hem de yapay öğrenme 

sisteminin neyi optimize ettiği çok 

önemli. Ürünümüzün demo, entegrasyon, 

PoC, pilot ve kurulum sürecini 2-8 hafta 

arasında gerçekleştirebiliyoruz. Bütün bu 

süreçler sırasında müşterimiz ile iletişim 

halinde olduğumuz için, ürünümüze gelen 

verinin iş problemini çözmede kullanılabilir 

olması ve çözümün ihtiyacı en iyi şekilde 

karşılıyor olmasını sağlıyoruz. Ürünlerimizdeki 

çevrimiçi öznitelik seçimi yöntemleri 

sayesinde öğrenmek için faydalı olabilecek 

bütün öznitelikleri her an otomatik olarak 

değerlendiriyor ve sadece problem çözümüne 

faydalı olabilecek olan özellikleri 

modellerin oluşturulmasında kullanıyoruz. 

Toplam veri miktarı çok fazla olsa bile, veriyi 

oluşturan sistemler devamlı değiştiği için 

öğrenmede işe yarayacak veri sayısı aslında 

sanıldığından daha az olabiliyor. tazi.io 

modelleri, hem gerekli öznitelikleri kullanmayı 

sağlayan, hem de sadece eğitim verisini 

ezberlemeyi (overfitting) engelleyen 

mekanizmalar sayesinde, başka sistemlere 

göre daha iyi performans gösteriyor. 

İnsana hesap verebilen ve insandan da 

öğrenebilen yapay öğrenme modelleri: 

tazi.io'nun yapay öğrenme modelleri, 

sadece aldığı kararların ne olduğunu 

değil, bu kararın sebebini de kullanıcıya 

ya da bağlandığı sisteme gönderiyor. 

Sebeplere bakarak, hem iş sistemlerinin 

alacakları aksiyonlar daha detaylı olarak 

tanımlanabiliyor, hem de tazi.io'nun neden 

karar verdiği kullanıcılar tarafından incelenip 

aksiyonlar daha kolaylıkla onaylayabiliyor. 

Özellikle verinin değiştiği ya da belirli 

bir alt alanda az olduğu durumlarda, tazi. 

io veri yanında insandan da öğrenebiliyor. 

Böylece çok fazla miktarda veri toplanmasını 

beklemeden başka sistemlere göre 

daha hızlı sonuçlar üretebiliyor. 

Sürekli olarak öğrenme: 

tazi.io ürünlerinde kullanılan yapay 

öğrenme modelleri, sürekli öğrenen ve ölçeklenebilir 

algoritmalar kullanılarak geliştirildi. 

Böylece, veri değiştiği anda, tazi.io 

modelleri de öğreniyor, dolayısıyla önemli 

olaylar olduktan sonra değil, olurken gerekli 

aksiyonlar alınabiliyor. Örneğin, birçok 

değişen sistemden oluşan telefon ya 

da elektrik şebekesi, insan sosyal ağları 

gibi sistemlerde, yeni oluşan hatalar, anormal 

ya da beklenmedik durumlar, değişen 

müşteri ihtiyaçları, anında belirlenebiliyor. 

İnsanlar öğrenirken de aslında buna 

benzer prensiplerle, sürekli, hedef odaklı 

ve kararlarının sebeplerini açıklayarak 

öğreniyorlar. Öte yandan, iletişim, ulaşım, 

haberleşme, sosyal medya, eğitim, oyun 

gibi sektörlerde, üretilen verinin hızı, çeşitliliği 

ve değişkenliği her geçen gün artıyor. 

Bu sistemlerin devamlı olarak operasyonel 

durumda kalması için sadece insan 

operatörler, kural tabanlı sistemler ya da 

ancak veri toplandıktan sonra öğrenen 

yapay öğrenme sistemleri yetersiz kalıyor. 

Özellikle insan operatörlerin nihai kararı 

aldığı sistemlerde, karar destek sistemlerinin 

hem hızlı ve doğru öğrenmeleri, hem 

de kararların nedenini açıklamaları gerekiyor 

ki operatörlerin işleri kolaylaşsın. tazi. 

io’nun bu tür sistemlerde operatörlerin 

önüne çıkan yanlış pozitifleri ve sıradan 

problemler üzerinde harcayacağı zamanı 

azaltması sayesinde, işlenebilen veri miktarı 

artıyor ve yanlışlar azalıyor. Böylelikle 

insan operatörler daha karmaşık ve yeni 

problemlerin çözümü ile meşgul olacak 

zamanı bulabiliyor. 

tazi.io’yu İTÜ ARI Teknokent'te kurduk. 

Dünyanın en güzel şehirlerinden biri olan 

İstanbul’da ve İTÜ Maslak kampüsünde 

çalışıyor olmak, hem biz hem de çalışanlarımız 

için çok keyifli. İşbirliği yapabileceğimiz 

birçok büyük-küçük şirketin varlığı, 

İTÜ’nün donanımlı akademisyen ve yetişmiş 

insan kaynağı yanında İTÜ NOVA, Çekirdek, 

GINOVA gibi kurumlar da, İTÜ ARI 

Teknokent’te iyi bir inovasyon ekosistemi 

oluşmasını sağlıyor. 

Prof. Dr. Zehra Çataltepe / Dr. Tanju Çataltepe 

1 

tazi hunt TUBITAK TEYDEB tarafından 

desteklenen bir proje kapsamında üretilmiştir. 


45


ACROME Robotik ve Mekatronik Sistemleri'nden 

Çok Amaçlı Endüstriyel Robot 

Acrome, Endüstri 4.0 devrimi yolunda uyguladığı robotik 

çözümlerle yapay zekâ ile kendi kendine işleyen üretim tesisi 

hedeflerini bir adım ileriye taşıyor... 

ACROME Robot 

ACROME Robot ile ülkemiz endüstrisinde 

kaynak ve boya yapabilen, taşıma 

ve montaj amaçlı kullanılabilen, konveyörler 

arası yük taşıyabilen, paketleme yapabilen 

tasarımı ve üretimi tamamen Acrome 

tarafından yapılacak olan; sektörün endüstriyel 

robotlardan beklentisi göz nünde bulundurulduğunda, 

talepleri karşılayabilecek geniş kapsamlı 

bir çözüm ortaya koyabilen 

çok amaçlı bir robot elde 

etmek amaçlanmaktadır. 

Endüstriyel robotlar; 

imalat, otomoiv, gıda, ilaç 

gibi birçok sanayi sektöründe 

ve yüksek düzeyde otomasyon 

uygulamalarında çok kritik 

bir role sahiptir. Bu robotların endüstri 

için taşıdıkları öneme rağmen hala 

endüstriyel robotların kullanımını 

engelleyen ve zorlaştıran engeller 

varlığını sürdürmektedir. 

Önemli engellerin başında endüstriyel 

robotların yüksek maliyetli 

otomasyon araçları olması gelir. Bir 

diğer engel ise kullanıcı arayüzlerinin 

kullanıcı dostu tasarlanmamasından 

dolayı robotların programlanmaya yönelik 

ACROME, 

endüstriyel ve 

akademik alanda kullanılmak üzere robotik 

ve mekatronik sistemler geliştiren ve aynı 

zamanda kontrol mühendisliği çözümleri 

sunan 2013 yılında kurulmuş girişimci bir 

firmadır. ACROME ismi firmanın dört odak 

noktası olan Otomasyon, Kontrol, Robotik 

ve Mekatronik kelimelerinin baş harflerinden 

oluşmaktadır. ACROME bu alandaki faaliyetleri 

ile birçok firma ile çözüm ortağıdır. 

Düşük maliyeti, sezgiselliği ve kullanıcı 

dostu yazılımı sayesinde 6 eksenli robot 

kol platformu ACROME ROBOT, geleneksel 

teknik destek ihtiyacının oldukça uzun zaman 

ve bütçe kayıplarına neden olmasıdır. 

Bu doğrultuda Acrome, NI LabVIEW ile 

çalışan, düşük maliyetli, sezgisel, program kolaylığına 

sahip ve açık kaynak kodlu endüstriyel 

robotlar geliştirmektedir. Endüstriyel robotların 

nitelikli insan gücünün yerini almalarına ya da 

insanlar ile koordineli çalışabilmelerine olanak 

sağlayarak, yüksek hassasiyetleri ve 

aralıksız çalışabilmeleri gibi avantajları 

sayesinde, Acrome tarafından geliştirilecek 

olan robot sistemleri büyük bir 

pazar payına sahip olacaktır. 

ACROME myCONTROL 

ACROME kontrol, mekatronik 

ve robotik konularının uygulamalarına 

yönelik lisans, yüksek 

lisans ve doktora düzeyinde 

öğrenciler için myCONTROL 

adı altında kontrol deney düzenekleri 

üretmektedir. 

Şu anda ACROME tarafından 

aktif olarak üretilen ve üniversitelerde 

kullanılan 5 farklı deney düzeneği bulunmaktadır. 

Bunlar Top Dengeleyen 

Mekanizma, Top ve Çubuk Düzeneği, Delta 

Robot, Tek Serbestlik Dereceli Helikopter ve 

endüstriyel robotlara göre daha yüksek 

bir güvenlik sunmakta ve robot kol teknolojisinin 

endüstride kullanımını kolaylaştırmaktadır. 

Akademik alanda ise eğitim ve 

araştırmaya yönelik olarak ACROMEmy- 

CONTROL deney düzeneklerini geliştirmekte 

ve üretmektedir. Ayrıca, ACROME 

PROJECT adı altında veri toplama ve test 

sistemleri, görüntü işleme ve gömülü sistem 

kontrolü alanlarında endüstriyel projeler 

geliştirmektedir. ACROME, enstrümantasyon 

çözümleri ve veri toplama alanında 

dünya lideri olan National Instruments firmasının 

Silver Alliance Partneri’dir. 

Stewart Platform'dur. Bu deney düzenekleri 

teorik bilgilerin pratiğe dönüşmesi açısından 

akademik çalışma yapmak isteyenler için oldukça 

faydalıdır. 

ACROME ekibi tarafından yerli olarak üretilen 

bu deney düzenekleri,Türkiye’deki birçok 

üniversitenin yanısıra dünyada da çeşitli üniversitelerde 

öğrenciler ve akademisyenler tarafından 

aktif olarak kullanılmaktadır. 

ACROME Project 

ACROME açık kaynak kodlu yazılım desteği 

ile kişi veya şirketlere özel endüstriyel çözümler 

üretmektedir. Arçelik, Vestel, General Electric, 

THY Teknik ve Autoliv gibi şirketlere robotik ve 

mekatronik çözümler üreten ACROME, daha 

az maliyetle daha fazla iş yapılmasını sağlayarak 

üretim verimliliğini arttırmaktadır. Robotik ve 

mekatronik teknolojilerini endüstriyel proseslere 

entegre etmeye yönelik projelerden bazıları: 

• Panel Piksel Hataları Görsel Kontrol Sistemi, 

üretim hattındaki panellerin hatalı piksel 

bölgelerinin ve istenmeyen materyallerin tespiti 

için LabVIEW ortamında tasarlanan ölü 

piksel görsel kontrol sistemi, Arçelik ile AC- 

ROME iş birliğinde geliştirilmiştir. 

• THY Test Konsol; taşınabilir veri toplama 

ve kontrol sistemidir. Bu sistem yüksek 

hız ve gerilim, pozisyon, yük, basınç ve debileri 

görüntüleyip kaydeden veri toplama 

kanallarına sahiptir. 

ACROME, sanayi ve akademinin gelecek 

nesil için robotik ve mekatronik altyapısını 

geliştirmek amacıyla mekatronik sistemler ve 

bu sistemleri geliştirenler arasında bir köprü 

oluşturmaktadır. Geleceğin teknolojisini 

günümüz endüstrisine uygulayarak üretim 

verimliliğini maksimize etmektedir. Endüstri 

4.0 devrimi yolunda, uyguladığı robotik çözümlerle 

yapay zekâ ile kendi kendine işleyen 

üretim tesisleri hedefini bir adım ileriye taşımaktadır. 

Robotik ve mekatronik konularının 

temeli olan kontrol algoritmalarını öğretmeye 

yönelik deney düzenekleriyle öğrencilerin teoriyi 

pratiğe çevirmesine yardımcı olmaktadır. 

Başar Şahinbeyoğlu 


Miletos’la Derin Yapay Sinir Ağları 

ya da Derin Öğrenme 

Miletos, hem iş piyasasına, hem de akademik dünyaya yönelik 

yapay zekâ ürünleri geliştiriyor. Şirketin iş piyasasına yönelik 

geliştirdiği araçlar, değerli belgeleri tanıyor… 

İnsanların insandışı bir varlıkta zekâ üretme 

hayali programlanabilir sayısal bilgisayarların 

1940’larda ortaya çıkmasıyla gerçeklik 

kazandı. Aynı yıllarda yapay sinir ağları araştırmaları 

da başladı. Yapay sinir ağları, memeli 

hayvanların sinir sistemi/beyin fonksiyonlarını 

örnek alır. Beyinde, yapısal olarak birbirinden 

farksız hücreler birbirinden çok farklı işlemleri 

yerine getirirler. Dahası, beyin, zaman içerisinde 

doğumda sahip olmadığı bir takım fonksiyonları 

yerine getirmeyi öğrenir. Yapay sinir 

ağları bu temel gözlemlerden doğmuştur. İlk 

yapay sinir ağı yaklaşımlarının sınırları 1970’li 

yıllarda backpropagation algoritması ile aşıldı; 

1980’li yıllarda paralelleştirme ile daha büyük 

yapay sinir ağları kurulabildi; 2010’lara gelindiğinde 

üç gelişme daha derin yapay sinir ağlarının 

inşasını mümkün kıldı: 1) Derin yapay sinir 

ağlarının kurulmasının önündeki engellerin anlaşılması 

ve bu sorunları aşan mimarilerle tekniklerin 

geliştirilmesi, 2) Web aracılığıyla derin 

ağları besleyebilecek miktarda veri toplanabilmesi, 

3) Artan işlem becerisi (grafik işlemcileri) 

ile derin sinir ağlarının eğitilebilmesi. 

Son dönemdeki bu gelişmeleri “derin öğrenme” 

adıyla özetliyoruz. Dünyada yapay 

zekâ araştırmaları; makine öğrenmesinin bir alt 

dalı olan, derin yapay sinir ağları ya da diğer 

adıyla derin öğrenmeye odaklanmış durumda. 

Yapay sinir ağları, insanların yapmakta 

iyi olduğu, kendisi için bir algoritma bulunması 

zor problemleri çözmek konusunda 

başarılıdırlar. Gördüğümüz nesneleri ya da 

yüzleri tanımak, yahut okumak beynimizin 

başarılı olduğu ama kendisi için algoritmik 

çözümler geliştirmesi zor problemlerdir. 

Okuma işlemiyle gözle elde ettiğimiz bir takım 

şekillere ait görsel bilgi beyin tarafından 

kavramlara dönüştürülür. Yapay sinir ağları 

okuma işleminin kavram kısmını gerçekleştiremese 

de, örneğin postaya verilmiş zarf 

üzerindeki posta kodunu teşhis edebilir, posta 

kodunun görüntüsünü işleyerek, görüntü 

bilgisini posta kodu bilgisine dönüştürebilirler. 

Uygulamada bu beceri, zarfların üzerlerindeki 

posta kodlarına göre sınıflanmasını 

sağlar. 

Miletos nesne tanıma sistemi şirketin resmi Web sitesi üzerinden 

denenebiliyor. Miletos takımı, ImageNet 2015 yarışmasında "kızıl 

panda" sınıfında Microsoft ile birinciliği paylaştı. 

MİLETOS 

Miletos, 2014 yılında İTÜ Teknokent 

bünyesinde kurulmuş, Türkiye’nin yapay 

zekâ uygulamaları geliştiren az sayıdaki 

araştırma geliştirme şirketlerinden biridir. 

Başlangıcı 2011’e dayanan şirketi bugünkü 

düzeyine getiren, temel bilim altyapısı 

ve bilgisayar bilimleri, elektronik mühendisliği, 

istatistik gibi farklı alanlara nüfuz 

eden kökleridir. Şirket adını ise, bilimin 

kurucusu sayılan Thales’in memleketi 

Miletos, öğrenme algoritmaları uygulamak, 

geliştirmek, bu algoritmaların öğrenmek için gereksineceği 

veriyi oluşturmak ve bu algoritmalarla 

bilgisayarları eğitmek konularında uzman 

bir Ar-Ge şirketi. Özellikle de sayısal görüntülerdeki 

nesneleri ve belge görüntülerindeki yazıları 

tanıma (optik karakter tanıması) konularında uzmanlaşmış 

bir şirket. 

Miletos’un ilk uluslararası başarısı, 2015 yılında 

Stanford Üniversitesi’nce düzenlenen ImageNet 

Challenge yarışmasındaki derecesiydi. 

Fotoğraflardaki nesneyi tanıma kısmında Microsoft 

%96,44 başarı ile birinci, Google %95,36 

başarı ile ikinci, Miletos ise %88,57 başarı ile 

ondokuzuncu oldu. 1000 ayrı nesneyi tanıyan 

yapay sinir ağlarının yarıştığı yarışmada, 26 nesneyi 

tanımada birinciler arasına girdi, “kızıl panda”yı 

tanımada birinciliği Microsoft’la paylaştı. 

Miletos, hem iş piyasasına, hem de akademik 

dünyaya yönelik yapay zekâ ürünleri 

geliştiriyor. Şirketin iş piyasasına yönelik geliştirdiği 

araçlar, değerli belgeleri tanıyor. Türkiye 

bankalarına ait ticari çeklerin tarayıcı ile elde 

edilen görüntülerinden çekler üzerindeki bilgileri 

okuyabilen sistem (CheckOCR) Miletos’ta 

geliştirilmeye devam ediyor. Miletos, ticari çeklerin 

okunmasındaki ana zorluk olan Türkçe el 

yazısı okuma problemini de çözmüş bulunuyor. 

Şirketin akademiye dönük bir çalışması 

ise geliştirmekte olduğu Osmanlıca Optik Karakter 

Tanıma sistemi (OttOCR). Bu sistemin 

amacı, Osmanlıca harflerle basılmış kitap ve 

süreli yayınları, tarayıcı görüntüsünden dijital 

metinlere çevirmek, böylece arşivlerde dijital 

arama yapabilmeyi sağlamak. Orta vadede 

Osmanlıca el yazısı okuyan ve Osmanlıca’dan 

Latin harflerine transkripsiyon yapan sistemler 

geliştirilmesi de planlanıyor. 

Miletos’un çek okuma sistemi de, Osmanlıca 

optik karakter tanıma sistemi de kendi konularında 

dünyada birer ilk niteliğinde. Şirketin 

hedefi, Türkiye’nin benzeri çözümü zor problemlerini 

derin öğrenme ile çözmek. 

Araş. Gör. Berkin Malkoç 

Milet antik şehrinden (Thales dönemindeki 

adıyla Miletos) alıyor. 

İTÜ KOSGEB B binasında faaliyet gösteren 

Miletos, üniversitenin maddi ortamı 

kadar, geliştirdiği beyin gücünden de yararlanıyor. 

Kurucusu İTÜ Fizik Mühendisliği 

Bölümü'nden Araş. Gör. Berkin Malkoç ve 

tüm çalışanları İTÜ kökenli olan Miletos’un 

tarih danışmanı Prof. Dr. Tuncay Zorlu ve 

matematik danışmanı Doç. Dr. Atabey Kaygun 

İTÜ’de araştırmalarını sürdürüyorlar. 


47


Next Horizons 

Savunma sektörüne yönelik 

olarak geliştirilen Bal Porsuğu M 

isimli robot; öğrenebilme yeteneği, 

tam otonom hareket kabiliyeti, 

modülerliği, taşınabilirliği, kolay 

kullanımı ve dayanıklılığı ile 

rakiplerinden sıyrılmaktadır… 


Askeri alanda robotik teknolojiler başta 

olmak üzere insansız sistemlere yapılan 

yatırım dünya çapında giderek 

artmaktadır. Rusya ile kriz yaşayan ve toprakları 

işgal altında bulunan Ukrayna, bu alanda 

hızlı ilerleme kaydeden ülkelerden bir tanesidir. 

Ukrayna devlet savunma sanayi işletmesi 

Ukroboronprom, askeri personel için riskli 

alanlarda görev yapacak insansız kara araçları 

geliştirmektedir. Bu örnek, insansız sistemlerin 

yakın bir zamanda gelişmekte olan 

ülkelerde de kullanımının yaygınlaşacağını 

göstermektedir. İnsansız kara araçları (İKA) 

insansız sistemlerin bir alt dalıdır. Bu sistemler 

gelecekte başta savunma sanayi olmak 

üzere pek çok sektörde strateji ve taktikleri 

kökünden değiştirecek, usul ve yöntemlerde 

belirleyici rol oynayacaktır. 

Modern insansız kara araçlarının asimetrik 

muharebe koşullarının gerektirdiği değişik 

fonksiyonları da yerine getirebilecek çok yönlülüğe 

sahip olmaları beklenmektedir. Askeri 

sistemlerin tasarımından, birliklerde kullanıma 

sunulmasına kadar geçen toplam süre, 

teknolojinin hızlı şekilde dönüşüm gösterdiği 

günümüzde kritik bir faktördür. 

Bomba ve mayın imha operasyonlarının 

robotlar tarafından gerçekleştirilmesi, can 

kayıplarını azaltmaktadır. Buna karşın günümüzdeki 

bomba imha robotları modüler 

olmamakta ve hantal kalmaktadırlar. Ayrıca 

ciddi bir maddi külfet meydana getirmektedirler. 

Bunların dışında günümüzde sunulan 

birçok bomba imha robotu esas olarak bir 

“robot” sınıfına girmemekte, bu yüzden otonom 

algılama yapamayan “insansız kara aracı” 

olarak nitelendirilmektedirler. 

Next Horizons; İTÜ Çekirdek bünyesinde 

doğan ve gelişimini devam ettiren bir girişimdir. 

Mevcut durumda farklı boyutlarda robotik platformlar 

geliştirmektedir. Girişimin ana ürünü “Bal 

Porsuğu” isimli robot platformudur. 

Bal Porsuğu; karada uygulama özelliğine 

sahip modüler-geliştirilebilir bir robottur. Savunma, 

güvenlik, tarım gibi birçok sektörde 

kullanılabilmektedir. Patent başvurusu yapılan 

bu platformun mayın tespit/imha üzerine özelleştirilmiş 

sürümü üzerine geliştirmeler devam 

etmektedir. Tasarlanan sistem, tespit edilen 

mayın veya bombaya müdahale edebilecek 

bir kol bulundurmaktadır. Robot üzerinde ısınem, 

basınç, gaz, hareket, yangın sensörü ile 

GPS, Glonas gibi algılayıcılar bulunmaktadır. 

Buradan alınan veriler, gömülü sistem içerisindeki 

algoritmalar ile yorumlanmaktadır. 

Savunma sektörüne yönelik olarak geliştirilen 

Bal Porsuğu M isimli robot; öğrenebilme 

yeteneği, tam otonom hareket kabiliyeti, modülerliği, 

taşınabilirliği, kolay kullanımı ve dayanıklılığı 

ile rakiplerinden sıyrılmaktadır. 

Modüler yönü ile robot, istenilen görevde 

kullanılabilir duruma gelmektedir. Robotik kollar, 

su püskürtücüler, algılayıcı setleri gibi faydalı 

yükler platformda kullanılabilmektedir. 

Taşınabilir yönü ile robot, bekleme süresi 

olmaksızın istenilen ortama getirilerek operasyonlarda 

kullanılabilmektedir. 

Dayanıklılığı yönüyle robot; 

su, toz gibi engellere ve 

darbelere direnç gösterebilmekte 

ve kararlı bir şekilde çalışmasını 

sürdürebilmektedir. 

Next Horizons, robotik 

çalışmalarına entegre olarak 

yapay zekâ üzerine araştırma 

ve geliştirme faaliyetlerinde 

de bulunmaktadır. Yapay 

sinir ağları gibi algoritmaların 

kullanıldığı bu sistemler ile 

yapılacak olan fonksiyonlar 

robota öğretilmekte ve bu yolla bir zekâ elde 

edilmektedir. Tasarlanan algoritmalar ile yer 

altındaki mayınların tespiti, otonom bir şekilde 

bomba imhası, otonom yangın söndürme 

gibi çok çeşitli görevler yerine getirilebilmektedir. 

Next Horizons geliştirdiği robotların dışında 

bu robotların kontrol ünitelerini de 

kendi bünyesi içerisinde tasarlamaktadır. 

Yakın zamanda satışa çıkacak ürünlerde el 

konsolu tabanlı sistemler kullanılsa da “akıllı 

giysi” çalışması araştırma ve geliştirme faaliyetleri 

kapsamında devam etmektedir. Geliştirilecek 

olan inovatif sistem ile kullanıcının 

elleri serbest bir şekilde robotu kontrol edebilmesi 

sağlanacaktır. Ayrıca savunma ve 

emniyette kullanılacak robotlar ile verilecek 

bu giysiler; kullanıcı kişiyi darbelere karşı 

korumak ve vücut sıcaklığını ayarlamak gibi 

görevleri de yerine getirecektir. 

Günümüzde insansız kara araçları; 

mevcut personelin yerini almak veya yardımcı 

sistem olarak hizmet etmek üzere 

dallanmıştır. Next Horizons; geliştirdiği 

insansız kara araçları ile ikisinin de aynı 

platform üzerine gerçekleştirilmesini hedeflemektedir. 

Örnek olarak; askeri kullanıma 

özelleştirilmiş bir platform otonom mayın tarama 

ile mevcut personelin yerine alabilecek 

veya yarı-otonom kontrol edilerek personele 

yardımcı olarak kullanılabilecektir. 

Ülkemizde mayın tarama ve bomba 

imha robotları hakkında yapılan çalışmalar 

oldukça yetersiz kalmaktadır. Girişim bünyesinde 

geliştirilen robotik platformlar ile 

hiçbir can kaybı olmadan mayın ve bombayı 

tespit ve uygun şartlarda imha etmek 

mümkün olacaktır. Sinyal bozucular gibi eklenebilir 

diğer modüllerin de güvenlik güçlerini 

zorlu şartlarda rahatlatacağı ve can 

kaybını azaltacağı aşikardır. 

Next Horizons; özgün, yerli ve milli teknolojilerin 

yaygınlaşması, geliştirdiği robotik 

platformların güvenlik güçleri tarafından 

devletin bekası için kullanılması amacıyla 

çalışmaktan onur duymaktadır. 

Davut Eren Şadoğlu

Sudo Robotik’ten 

Modüler Mobil Keşif Robotu – Tıstan: 

Mobil Platform 

Elde edilen robotik platform, çeşitli alanlardaki robotik 

çalışmaları için uygun bir durumdadır. 

Modüler Mobil Keşif Robotu “Tıstan”, 

şirketin teknogirişim kuruluş projesidir. 

Proje kapsamında modülleri kolaylıkla 

değiştirilebilen bir mobil keşif robot 

prototipi imal edilmiştir. Platformun bütün 

mekanik, elektronik ve yazılımsal unsurları 

modüler tasarım paradigmasına uyularak 

tasarlanmış ve imal edilmiştir. Çalışma sonucunda 

üzerinde birçok bağlantı noktası 

bulunan bir ana platform ile bu platforma 

aynı mekanik ve haberleşme arayüzüyle 

bağlanabilen çeşitli modüller elde edilmiştir. 

Bu modüller 4 tekerlekli mobil platform, 

4 serbestlik dereceli robot kol, tek serbestlik 

dereceli uç eyleyici, 2 serbestlik dereceli 

kamera ve bilgisayar modülleri olarak imal 

edilmiştir. Tasarlanan modüler bağlantı 

arayüzü hem modüllerin platforma takılıp 

çıkarılmasını kolaylaştırmakta hem de yeni 

modüllerin tasarımında bir standart oluşturmaktadır. 

Bu da mobil robotun fonksiyonel 

esnekliğinin artması demektir. Robota uzaktan 

erişim HTML tabanlı bir kullanıcı arayüz 

programıyla sağlanmış, böylece robotun 

teleoperasyon ile kontrol edilebilmesine olanak 

verilmiştir. 

Kontrol: Mobil platformun sürüş kontrolü 

diferansiyel sürüş algoritması üzerinden 

yapılmaktadır. Bu sayede robot olduğu yerde 

dönebilme kabiliyetine sahip olmaktadır. 

Ancak tekerlekler tek yönlü olduğu için sürüş 

dinamiği holonomik olmayan denklemler 

ile ifade edilebilmektedir. Sonrası için 

planlanan yörünge planlama algoritmaları 

bu bilgi ışığında ele alınacaktır. 

Robot kol iki farklı sürüş moduna sahiptir. 

Kullanıcı sadece motorları tek tek hareket 

ettirmek isterse, ilgili motorun hız kontrol 

çevrimini çalıştırarak kolun uç pozisyon ve 

yönelimini ayarlayabilmektedir. Diğer sürüş 

modunda ise, 4 serbestlik dereceli kol için 

Sudo Robotik Otomasyon ve 

Mühendislik Ltd. Şti. 

2013 yılında TÜBİTAK 1512 teknogirişim 

desteği ile kurulmuştur. İTÜ TGA (Teknogirişim 

Atölyesi)’da çalışmalarına başlayan 

firma İTÜ ARI Teknokent bünyesindeki 

3 serbestlik dereceli Kartezyen veya yönelim 

uzayı belirlenmektedir. Bu durumda robot 

kol fazlalıklı (redundant) olmakta ve ters 

kinematik problemi tekil durumlar haricinde 

ve çalışma uzayı dahilinde çözülebilir hale 

gelmektedir. 

Platform ve robot kolunun kontrolü tek 

bir joistik üzerinden olmaktadır. Joistikten 

gelen tuşa basılması veya eksen hareketi 

gibi tüm bildirimler devamlı olarak Rosbridge 

üzerinden Robot İşletim Sistemi'ne aktarılmakta 

ve bu sayede kontrol anlık olarak 

yürütülebilmektedir. Ayrıca yazılan düğüm 

noktası ile kamera görüntü verisinin yayınlandığı 

adres sürekli olarak dinlenmekte ve 

Rosbridge üzerinden aktarılan canlı görüntü 

kokpit panelinde sürekli olarak gösterilmektedir. 

Aynı şekilde sonar, GPS, eksen kodlayıcı 

verileri de bu şekilde kokpit paneline 

aktarılmaktadır. 

Yazılım Altyapısı: Robotun yazılım alt 

yapısı, Robot Operating System (ROS) adı 

verilen sistem üzerine kurulmuştur. Başta 

Willow Garage firması tarafından geliştirilen 

ve daha sonra Open Source Robotics Foundation'a 

devredilen ROS kendi başına bir 

işletim sistemi olmayıp, birbirinden bağımsız 

olarak geliştirilmiş yazılımlar arasındaki 

iletişimi düzenleyip bir standarda bağlayan 

ve bir yazılım ekosistemi oluşturulmasına 

olanak veren bir alt yapıdır. ROS özgür bir 

yazılımdır ve ücretsizdir. Robotta ROS, Beagle 

Bone Black isimli tek kart bilgisayar 

üzerinde çalıştırılmıştır. 

Robotta iki ayrı iletişim hattı kullanılmıştır: 

Ethernet ve RS485 hatları. Ethernet hattı, 

bir yerel ağ oluşturulmasına olanak vermektedir. 

Böylece robot üzerinde ROS çalıştıran 

birden fazla bilgisayar olabilir. Karmaşık 

modüllerin kendi alt bilgisayarları olacağı 

ve bunların dağınık ROS platformu ile ana 

KOSGEB TEKMER’de faaliyetine devam 

etmektedir. Temel faaliyet alanı mobil robotik 

olan firma, endüstriyel otomasyon 

ve medikal alanlarında da ürünler vermiştir. 

Firmanın ilk projesi “Tıstan” isimli modüler 

mobil keşif robotudur. 

bilgisayara bağlanacağı öngörülmüştür. 

Ancak robot üzerindeki mevcut modüller 

arasında sadece IP kamera yerel ağ üzerinden 

ana bilgisayara bağlanmıştır. Gelecekte 

tasarlanacak modüller ile bu sayının artması 

beklenmektedir. Yerel ağ, robot üzerinde 

bulunan bir kablosuz yönlendirici (router) 

tarafından sağlanmaktadır ve ana bilgisayar 

da yine bu cihaza bağlıdır. Kablosuz yönlendirici, 

mobil robota uzaktan erişimi de 

mümkün kılmaktadır. 

Gelecek Çalışmalar: Elde edilen robotik 

platform, çeşitli alanlardaki robotik çalışmaları 

için uygun bir durumdadır. Şirketimizin 

öncelikli alanları robotun yarı otonom 

hareket edebilmesi yönündedir. Bunun için 

robotun özellikle kapalı ortamlardaki otonom 

navigasyonu için çalışmalar yapılacaktır. 

Otonom navigasyon, eşzamanlı konumlandırma 

ve haritalama (SLAM), yörünge 

planlama gibi problemleri içermektedir. Ayrıca 

robotun insanların olduğu ortamlarda 

çalışabileceği düşünülerek robot kol üzerinde 

kuvvet-konum kontrolü çalışılacaktır. 

Mesut Acar 

Modüler Robot - Genel Görünüm 


49


Yapı Kredi Teknoloji 

Bankacılıkta Verimlilik Odaklı Yapay Zekâ Çözümleri 

Yapı Kredi Teknoloji, yapay 

zekâ konusundaki çalışmalarıyla 

bankacılık ve finans sektörüne 

akıllı ürün ve çözümlerle katkıda 

bulunuyor… 

Bankacılık sektöründe zaman yönetiminin 

hayati olduğu, tekrar eden, yoğun insan 

emeği gerektiren işlemlerin gerçekleştirildiği 

bölümlerden biri şüphesiz Operasyon Merkezleri’dir. 

Operasyon Merkezi çalışanları, pek 

çok farklı kanaldan (internet, telefon, e-posta, 

faks vb) gelen, pek çok farklı tipte veriyi (müşteri 

talimatları, başvuru dosyaları, müşteri 

şikâyetleri, şube, saha, bölge yönetimlerine 

ait günlük/aylık kapasite planlamaları vb) alıp 

işlemektedir. 

Böyle bir ortamda, daha kısa sürede daha 

çok iş üreterek verimlilik sağlayacak, çalışanları 

tekrarlı, zaman alıcı işlerden ve hatadan 

olabildiğince uzaklaştıracak otomasyon ve 

yapay zekâ teknolojisi çözümlerinin iş süreçlerine 

entegre edilmesine duyulan ihtiyaç kaçınılmazdır. 

Bu çözümler sayesinde, müşteriye 

en hızlı şekilde dönüş yaparak müşteri memnuniyetini 

artırmak, düşen maliyetler sayesinde 

rekabet avantajı elde etmek ve çalışanların 

daha yüksek değerli işler yapabilmesine fırsat 

sağlamak mümkün olmaktadır. 

zıları şunlardır: ICAN, SAFIR, IMS. Makine 

öğrenmesi, doğal dil işleme, bilgi getirimi ve 

büyük veri madenciliği, optimizasyon yöntemlerini 

kullanan bu projelerin tümü aynı 

zamanda TÜBİTAK TEYDEB desteği almış 

ve Yapı Kredi Bankası bünyesinde bankacılık 

iş süreçlerine entegre şekilde halihazırda 

kullanılmaktadır. 

Yapay zekâ teknikleri içeren SAFİR, 

müşterilerden alınan işlem emirlerini gerçekleştirirken, 

operasyonlu iş süreçlerini bir 

adım daha otomatikleştirerek, belirlenen işlem 

tipine göre işleme ait bilgileri doküman 

içeriğinden algoritmik olarak belirler. Doğal dil 

işleme ve makine öğrenmesi yöntemleri ile 

dokümandan çıkan metin içeriğini anlamlandırarak, 

bankacılık işlemine ait zorunlu bilgileri 

(örneğin, gönderici/ alıcı hesabı, alıcı adı, tutarı, 

kuru, işlem tarihi gibi) insan zekâsını taklit 

edecek şekilde çıkarır. Bunun için doğal dil 

işleme alanındaki "İsim Varlık Tanıma" (Named 

Entity Recognition) yöntemlerinden yararlanır. 

"Varlık İlişki Çıkarımı" (Relation Extraction) 

teknikleri ile de birden fazla işlem barındıran 

dokümanlar için çıkarılan detay bilgiler işlem 

bazında belirlenip birleştirilir. 

SAFİR, operasyon ekiplerinin kullandığı uzman 

sistemlere işlem ile ilgili tüm girdileri besler 

ve sistem ekranları işlem detaylarıyla dolu 

olarak gelir. İlk defa bu aşamada, operasyon 

çalışanı müşteriden gelen dokümanı, barındırdığı 

işlem tipini ve detaylarını görür. Öğrenen 

bir sistem olan SAFİR’in Yapı Kredi Bankası 

operasyonlu iş süreçlerine entegre çalışmasıyla, 

maliyet ve zaman kaybına neden olan 

bilgi giriş aşaması için gereken insan gücü en 

aza indirilmiştir. Yoğun insan emeği gerektiren 

iş süreçlerinin kısalması, çalışan mutluluğunu 

artıran faktörlerden de bir tanesidir. 

Akıllı Yönetim Sistemi (IMS) bankaya gelen 

ve sınırlı sayıda insan ve bilgi teknolojisi 

kaynağıyla karşılanan milyonlarca müşteri 

talebinin, mevcut sıralama (kuyruklama) ve 

önceliklendirme sistemi içerisinde iş yoğunluğunun 

tahminini yönetir. IMS bankanın 

mevcut iş akış sistemini simüle ederek, banka 

hedef kriterlerindeki gerçekleşecek değeri 

önceden tespit eder ve hedefleri tutturacak 

kaynak atama önerileri sunar. Makine 

öğrenmesi, evrimsel algoritmalar (parçacık 

sürü zekâsı, genetik algoritmalar) ve ayrık 

olay tabanlı veri işleme tekniklerini kullanan 

Yapı Kredi Teknoloji Sanayi Bakanlığı tarafından 

verilen “Verimlilik Ödülleri”nde üçüncülük aldı. 

Yenilikçi Ar-Ge yazılım projeleri 

Yapı Kredi Teknoloji, Yapı Kredi Bankası 

iştiraki olarak İTÜ ARI Teknopark’ta 2015 yılında 

kurulmuştur. Bankacılık ve finans alanı 

başta olmak üzere, endüstriye uygulanabilir 

yenilikçi ve Ar-Ge yönü olan kapsamlı yazılım 

projeleri ve mobil uygulamalar geliştirmektedir. 

Yapay Zekâ, Makine Öğrenmesi, Doğal 

Dil İşleme, Bilgi Getirimi, Görüntü İşleme, Simülasyon, 

Optimizasyon gibi Bilgisayar ve 

Endüstri Mühendisliği’nin alt dallarından olan 

akademik konularda birçok TÜBİTAK ve Eureka 

destekli proje geliştirmiş ve tamamlamıştır. 

Uygulamalarımız, iş süreçleri üzerinde verimliliği 

arttırırken insan hatalarını engelleyerek, 

farklı kanallardan ve türden sürekli akan verilerin 

girişini, işlenmesini ve yönlendirilmesini 

otomatikleştirmektedir. Tasarımdan son ürün 

halini alana kadar tüm aşamalarını firmamız 

bünyesinde geliştirdiğimiz ürünlerimizden babir 

karar destek sistemidir. 

IMS’in en önemli ve verimliliğe katkıda 

bulunan yönü, Bankacılık Operasyon işlem 

talebi yoğunluğunu ve talep eğilimlerini kendiliğinden 

öğrenebilen ve buna uygun davranış 

geliştirebilen bir sistem olmasıdır. Sorun klasik 

talep, kaynak veya istek, hizmet ataması 

problemlerinden farklı olarak, bankacılığa 

özgü çoklu yetenek eşleştirme, karmaşık süreç 

akışları gibi durumların dikkate alınmasını 

gerektirmektedir. Hem problemi net olarak 

tanımlamak hem de hangi noktaların nasıl 

çözümlenebileceğini planlamak makine öğrenmesinin 

getirdiği yenilikçi yaklaşımlarla 

mümkün olmuştur. 

Canlı sistemlere entegre olarak çalışan 

IMS, yapay zekâ teknolojilerinin kullanımı ile 

önemli oranda zaman ve iş gücü tasarrufuna, 

ayrıca hizmet kalitesi artışı, müşteri memnuniyeti 

artışı ve çalışan bağlılığı artışıyla marka 

imajına katkıda bulunmuştur. 

Yapı Kredi Teknoloji bünyesinde geliştirilen 

bu projelerin çıktıları birçok uluslararası 

makale ile paylaşılmıştır. Söz konusu projeler, 

Koç Holding bünyesinde düzenlenen En 

Başarılı Koçlular Yarışması’nda 2015 yılında 

“Fark Yaratanlar”, 2016 yılında “Dijitalleşenler” 

kategorilerinde birincilik ödülleri, Sanayi Bakanlığı 

tarafından verilen “Verimlilik Ödülleri”nde 

ise üçüncülük almıştır. 

Yapı Kredi Teknoloji, önümüzdeki dönemde 

de yapay zekâ konusundaki çalışmalarını 

devam ettirip, bankacılık ve finans sektörüne 

akıllı ürün ve çözümlerle katkıda bulunmayı 

hedeflemektedir. 

Gülsün Eryılmaz 

Ar-Ge Koordinasyon Uzmanı 


Robot Meraklılarını Buluşturan Uluslararası Etkinlik 

İTÜ Robot Olimpiyatları 

Ülkemizde eksikliği hissedilen ve ürettiği 

katma değeri tartışılamayacak kadar yüksek 

olan robotik alanında yeni açılımlar sağlayan 

“İTÜRO”, benzersiz bir bilimsel etkinlik 

platformu olarak bu yıl 11. kez kapılarını 

açıyor… 

İTÜRO’nun bugüne kadar gösterdiği 

gelişimde, onların başarısını görerek sponsorluk 

desteği ile her zaman yanlarında 

olan çeşitli sektör firmalarının katkısı bulunuyor. 

İTÜ Kontrol ve Otomasyon Kulübü 

(OTOKON), başta Elektrik-Elektronik 

Fakültesi öğrencileri olmak üzere 

tüm İTÜ öğrencilerini kapsayan çalışmaları 

ve özellikle robotik alanındaki etkinlikleriyle 

dikkat çekiyor. 2004 yılında kurulan Kulüp, 

İTÜ Kontrol ve Otomasyon Kulübü Laboratuvarı’nda 

yapılan proje çalışmaları sayesinde 

hem öğrencilere teorik bilgilerini pratiğe 

çevirme şansı veriliyor hem de yapılan çalışmaların 

paylaşılmasıyla tüm kulüp üyelerine 

önemli bir bilgi aktarımı sağlanıyor. 

İTÜ Kontrol ve Otomasyon Kulübü’nün 

düzenlediği organizasyonların başında İTÜ 

Robot Olimpiyatları (İTÜRO) geliyor. İTÜRO 

ilk defa 2007 yılında gerçekleştirildi. Kapsamı 

her yıl biraz daha büyüyen, katılımcı 

sayısı 10 binleri bulan İTÜRO, Türkiye’den 

ve yurtdışından olmak üzere robotik alanında 

çalışmalar yapan her yaştan öğrenciyi, 

akademisyenleri ve endüstri temsilcilerini 

bu etkinlik sayesinde İTÜ bünyesinde bir 

araya getirdi. 

Başından itibaren İTÜRO’yu yakından 

izleyen, destek veren İTÜ’lü akademisyenler, 

etkinliğin 11 yılda gösterdiği gelişime 

dikkat çekerek, bu platformun Türkiye’de 

her yaştan katılımcının robotik konusunda 

bilinçlenmesine ve akademik doğrultularını 

belirlemede büyük rol oynadığını vurguluyorlar. 

11. İTÜRO Nisan 2017’de… 

Türkiye’nin en prestijli robotik organizasyonlarından 

biri olan İstanbul Teknik 

Üniversitesi Robot Olimpiyatları (İTÜRO) 

2017’de 11. kez düzenlenecek. Aynı zamanda 

uluslararası olma özelliği de taşıyan 

İTÜRO’da yine 11 farklı kategoride robotik 

yarışmanın yanısıra, robotik alanında 

güncel teknolojik gelişmeleri aktarmak 

üzere uzman isimler seminerler verecek, 

panel ve söyleşiler, atölye çalışmaları ve 

sergiler düzenlenecek. 

Teknoloji ve robot severleri 11. kez ağırlayacak 

olan İTÜRO 2017, 7-9 Nisan tarihlerinde 

İTÜ Ayazağa Yerleşkesi Süleyman Demirel 

Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilecek. 

İTÜRO 2017 organizasyonunda 2016 

daki organizasyondan farklı olarak, yangın 

söndüren kategorisi kaldırıldı. Senaryo 

kategorisinde "Trafik" teması işlenecek. Bu 

kategoriye katılacak olan robotların, bir şehir 

örnek alınarak tasarlanan pist üzerinde 

görüntü işleme kullanarak verilen görevleri 

otonom olarak yerine getirmeleri bekleniyor. 

Ayrıca, küçük yaştaki robotseverler 

için kendi aralarında yarışacakları "Çizgi 

İzleyen Minikler" kategorisi düzenlenecek. 


51


İTÜRO 2017 

İTÜRO Neleri Amaçlıyor? 

İTÜ Robot Olimpiyatları, ülkemizde eksikliği 

hissedilen ve ürettiği katma değeri tartışılamayacak 

kadar yüksek olan robotik alanında 

yeni açılımlar sağlıyor. Yarışmalar, seminerler, 

paneller gibi etkinliklerle Türkiye’nin en önemli 

gücü olan üreten beyinlerini, İTÜ Robot Olimpiyatları 

gibi benzersiz bir bilimsel etkinlikle 

buluşturarak, “Geleceğin Teknoloji Ülkesi: 

Türkiye” için bir kıvılcım yaratıyor. İTÜ Robot 

Olimpiyatları’nın düzenlenmesindeki amaçlar: 

• Robotik alanındaki gelişmeleri ve robotiğin 

uygulama alanlarını katılımcılara tanıtmak. 

• Türkiye’de ortaöğretim ve yükseköğretim 

öğrencilerini robotik alanında düzenlenen 

konferanslar ve söyleşilerle bilgi ve deneyim 

yönünden desteklemek. 

• Düzenlenecek yarışmalara Türkiye ve 

dünya genelinden katılım sağlayarak robotik 

alanında çalışma yapan insanları bir araya 

getirmek. 

• Türkiye’deki üniversite ve lise öğrencilerinin 

yaptıkları bilimsel çalışmaların destek 

görmesini sağlamak ve değerlendirilmesi 

için fırsat oluşturmak. 

• Organizasyon boyunca ve organizasyon 

sonrasında oluşturulan verimli üretim 

ortamıyla sorunlara somut çözümler üretmek 

ve üretilen bu çözümlerin hayata geçmesini 

sağlamak. 

• İTÜ öğrencilerinin bu konudaki bilgi 

birikimini ve çalışma azmini yurt dışında bu 

işle uğraşan öğrencilere, akademisyenlere 

ve şirketlere göstermek ve bu yolda ülkemizdeki 

diğer üniversite öğrencilerine örnek 

olmak. 

• Türkiye’de robotik teknolojileriyle ilgilenen 

öğrenciler ile aynı konuyla ilgili akademisyenler 

ve şirketler arasındaki iletişime 

yardımcı olmak. 

• Asya ve Avrupa’nın kucaklaştığı yer olan 

İstanbul’da İTÜRO 2017’yi uluslararası bir yarışma 

haline getirerek, kültür ve sanat beşiği 

kentimizi teknolojinin de kalbi haline getirmek. 

• İTÜ Robot Olimpiyatları’nda 2016’ya 

kadar bu yaratılan hareketin devamı için büyük 

adımlar atıldı. İTÜRO 2017’de ise hedefe 

bir adım daha yaklaşıp, onlara ulaşmak. 

Türkiye’nin dört bir yanından katılım sağlamayı 

planlayan bir organizasyonun katılımcılarının 

bir araya geldiklerinde önemli 

bir potansiyel oluşturmaları için İTÜRO ulaşılması 

gereken hedef kitle olarak; 

• Türkiye’nin üreten, fırsat bekleyen ve 

robotiğe meraklı olan gençleri; Robotikle 

ilgili çalışma yapmış ve yapmakta olan akademisyenleri; 

Robotik ve bilişim teknolojilerinin 

sahadaki uygulayıcıları olan endüstri 

temsilcilerini seçiyor. 

İTÜ Robot Olimpiyatları 2017 etkinliklerine, 

daha önceki etkinliklerinde de olduğu 

gibi başta üniversite ve lise öğrencileri, akademisyenler, 

iş adamları olmak üzere tüm 

Türkiye’den ilgililerin katılımları bekleniyor. 

İTÜRO’nun, İstanbul gibi endüstriyel aktivitelerin 

yoğun olduğu bir şehirde düzenlenmiş 

olması katılımcı sayısının artmasında 

OTOKON’un Disiplinlerarası Başarısı 

İTÜ Kontrol ve Otomasyon Kulübü, her 

yıl İTÜ Kariyer Merkezi tarafından düzenlenen 

İTÜ Kariyer Zirvesi’nin 2016 

yılındaki Elektrik Elektronik Fakültesi ev 

sahipliğini yaptı. Toplamda 137 şirketin 

katıldığı organizasyonda, Elektrik Elektronik 

Fakültesi’nde 46 şirket OTOKON 

tarafından ağırlandı. OTOKON, her yıl 

Otomatik Kontrol Türk Milli Komitesi (TOK) 

tarafından düzenlenen Otomatik Kontrol 

Ulusal Toplantısı’nın 2008 yılındaki düzenleyicileri 

arasında yer aldı. İki yıl önce de 

IEEE’nin ICM (International Conference of 

Mechatronics) konferansının da düzenleyicileri 

arasında yer aldı. Kulüp bu nedenle 

IEEE’den başarı plaketi aldı. 2011’de 

İTÜ Kültür ve Sanat Birliği (KSB) tarafından 

yılın kulübü seçildi ve İTÜ KSB’nin 

verdiği özel ödüle layık görüldü. 

OTOKON için bir diğer önemli hedef, üniversite 

öğrencilerinin sosyal paylaşımlar içerisinde 

bulunmalarını sağlamak. Kulüp, üyeleri 

arasında bütünlüğü sağlamak amacıyla 

belirli aralıklarda sosyal etkinlikler düzenliyor. 

Üyeler, bu etkinliklerde görev alarak, liderlik 

deneyimi kazanma, kişisel yeteneklerini geliştirme 

imkanı buluyorlar. OTOKON, İTÜ’de 

ve Türkiye’deki üniversitelerde bulunan öğrenci 

kulüpleriyle ortak hareket ediyor. Bu sayede 

oluşan iletişim ağıyla tüm Türkiye’deki 

öğrencilere kolaylıkla ulaşılabiliyor. 

Kulüp üyeleri, üniversite bünyesinde yürütülen 

disiplinlerarası projelerde etkin rol 

oynuyorlar. OTOKON üyelerininde aralarında 

bulunduğu ekiplerin başarısı: AIAA (Amerikan 

Havacılık ve Uzay Enstitüsü) ve AAS 

(Amerikan Astronomi Topluluğu) tarafından 

ABD’de düzenlenen geleneksel CANSAT 

(Mikro Uydu) Yarışması’nda birinci oldu; İTÜ 

Uluslararası Mühendislik Kulübü (BEST İstanbul) 

İTÜ Mühendislik Yarışması’nda İTÜ ve 

Türkiye birincisi oldu; İTÜ Güneş Teknesi de 

dünya üçüncüsü oldu; ulusal ve uluslararası 

platformda ciddi başarıları bulunan güneş 

enerjili araba (ARIBA), hidrojen enerjili araba 

(HYDROBEE), bu projelere örnek gösterilebilir. 

OTOKON üyeleri, yurtdışındaki büyük çaplı 

yarışmalarda da kendilerini gösteriyorlar; Worldskills, 

Euroskills, RoboCup ve Imagine Cup 

adlı yarışmalar bunlara örnek gösterilebilir. 

OTOKON yıl içerisinde tüm İTÜ öğrencilerine 

açık, ücretsiz birçok eğitim düzenliyor. 


üyük rol oynuyor. İTÜRO 2017’de de yarışma, 

seminer ve düzenlenen diğer etkinliklere 

katılımcı sayısının katlanarak artması ve 

10000 kişiye ulaşması bekleniyor. 

Seminerler: İTÜ Robot Olimpiyatları 

2017 kapsamında akademisyenler, sanayi 

katılımcıları, deneyimli öğrenciler tarafından, 

robotik ve kontrol bilimi gibi alanlarda 

seminerler düzenlenecek. Seminer programı 

aşağıdaki başlıklar altında planlanıyor: 

• Robotik nedir? / Robotiğin dünü, bugünü 

ve geleceği / Türkiye’de otomatik 

kontrol sistemleri ve otomasyon / Günlük 

hayatta robotik uygulamaları / Sanayide 

robotik / Akademik hayatta robotik / Tıpta 

robotik / Yapay zekâ ve robotik / Bilgisayar 

kontrollü üretim ve robotlar / Nano teknolojinin 

robotikteki uygulamaları / Robotlaşmanın 

ekonomiye etkisi / Robot tasarımı / 

Neden insan gibi gözüken ve insan davranışları 

sergileyen robot yapımı ön planda? 

/ Ekip robotlar / 21. yüzyılda robotlar ve 

etik değerler / Görüntü işleme ve robotikteki 

uygulamaları / Robotlarda öğrenme 

Paneller: İTÜRO, amacı itibariyle Türkiye’de 

robotik alanında yeni açılımlar yakalamak, 

sorunları çözüm üretmesi gerekenlerle 

buluşturmak peşindedir. Bunun için, yarışma 

katılımcıları yani Türkiye’nin erken yaşta 

üretim yapan insanları ile sanayi ve üniversite 

temsilcilerini bir araya getirmektedir. Oluşan 

bu verimli ortamda düzenlenen çözüm 

odaklı paneller aracılığıyla mevcut sorunlar 

ortaya konulacak ve çözüm üretilmesi sağlanacaktır. 

Düzenlenmesi planlanan seminer 

panel konuları aşağıdaki gibidir: 

• Türkiye’de Robotiğin Geleceği, 

• Türkiye’de Robotik Eğitiminin Yeri ve 

Sanayinin Beklentisi, 

• İnsan Robot İlişkisi, 

• Robotik Projelerinin Önemi, Katma 

Değeri, Bu Alanda Yapılan Yatırımın Geri 

Dönüşü, 

• Tıp Robotiği, 

• Robotların Sosyal Etkileşimi. 

Söyleşiler: İTÜ Robot Olimpiyatları 

2017’ye katılımlar sadece İstanbul ve civarı 

bölgelerden değil Türkiye’nin dört bir yanından 

ve dünya genelinden olacak. Daha 

önce bu alanda çalışma yapmış veya yapmakta 

olan deneyimli ve başarı sağlamış 

insanlar ile katılımcıları buluşturmak; onları 

başarıya giden yollardan haberdar etmek 

ve elde edilen deneyimi kısa yoldan yaymak 

için söyleşiler planlanıyor. 

Sergiler: İTÜ Robot Olimpiyatları 

2016’da, seminerler, paneller, söyleşiler ve 

yarışmaların yanı sıra katılımcıların ürettiklerini 

sunabileceği bir ortam sağlayan sergilere 

de yer veriliyor. İTÜRO 2017’de düzenlenecek 

sergilerin daha yüksek verimle 

geçmesi bekleniyor. Serbest kategoride 

yarışan robotlar da sergilenecek, bu sayede 

yarışmacılar projelerini ziyaretçilere 

sunma imkanı bulacak. Katılımcı projelerinin 

yanı sıra orijinal, başarılı ve hiçbir kategoride 

yarışmayacak ilgi çekici projeler de 

organizasyon süresince sergilenecek. 

Bu eğitimler öğrencilerin gelecekteki ihtiyaçlarını 

karşılayacak şekilde her yıl farklılık 

gösterebiliyor. Şimdiye kadar verilmiş bazı 

eğitimler; C Dili ile Programlama, Java ile 

Programlama, Python ile programlama, 

Django ile Web Geliştirme, Adobe Photoshop 

ile Tasarım Eğitimi, Temel Elektronik 

Eğitimi ve Robotik Eğitimi. Tüm bu eğitimlerin 

yanı sıra öğrenilen teorik bilgilerin pratiğe 

dönüşmesini sağlamak için birçok teknik 

proje yapılıyor. Bu projeler eğitimler ile 

paralellik gösterebildiği gibi ülke ve dünya 

çapındaki yarışmalara katılmak için de yapılıyor. 

Güncel olarak devam eden multikopter 

projesi "VFLY", sıfırdan başlanıp otonom 

hareket eden, yer istasyonuyla kablosuz 

haberleşme kurup bilgi alışverişi yapan bir 

hekzakopter projesi hedeflenilerek ilerliyor. 

OTOKON Robotics 

2015-2016 akademik yılının sonlarında 

kurulan OTOKON Robotics, OTOKON’un robotik 

yarışmalara katılmak için kurduğu bir 

teknik proje takımı olarak çalışmalarını sürdürüyor. 

OTOKON Robotics, kuruluşundan bu 

yana düzenlenmiş tek yarışma olan Iztech 

Roboleague 2016'da "Tasarla Yap Yarıştır" 

kategorisinde de yarışarak aktif proje hayatına 

başlamış bulunuyor. 


53


Yapay Zekâ: Dost mu, Düşman mı? 

Yapay zekâ alanındaki gelişmelerin öngörülenden hızlı 

ilerlemesi ve sonuçlarının insanlığı tehdit etme olasılığı karşısında, 

başta ünlü fizikçi Stephen Hawking olmak üzere; Frank Wilczek, 

Max Tegmark, Stuart Russell, Elon Musk, Steve Wozniak, Bill Gates 

gibi bilim ve teknoloji dünyasından önde gelen birçok isim ‘yapay 

zekâ’nın oluşturabileceği tehlikelere dikkat çekmeye başladı. 

Ayrıca, birçok yapay zekâ araştırmacısı da onlara bu konuda destek 

veriyor… 

Güçlü yapay zekâ fikrinin ancak yüzyıllar sonra başarıya 

ulaşabileceği düşünülüyordu fakat yakın zamanda gerçekleşen 

buluşlarla; 5 yıl önce uzmanlar tarafından onlarca 

yıl sonra olması beklenen yapay zekâ ile ilgili gelişmeler şu 

anda gerçekleşmiş vaziyettedir. Bununla beraber de günlük hayattaki 

süper yapay zekâ olasılığını uzmanlar ciddi ciddi ele almaya 

başladılar. Bazı uzmanlar insan seviyesindeki yapay zekânın 

yüzyıllar ötede olduğunu düşünse de, 2015 Puerto Rico Konferansı’nda 

bulunan birçok yapay zekâ araştırmacısı bunun 2060 

yılından önce olacağını tahmin ediyor. Güvenlik araştırmalarının 

onlarca yıl alabileceği düşünüldüğünde, şimdiden tedbirli olmak 

gerekiyor. 

Yapay zekânın insan zekâsını geçebilecek potansiyeli bulunduğundan, 

geçtiğinde nasıl davranacağı konusunda kesin bir 

tahmin yapamıyoruz. Geçmiş teknolojik gelişmeleri bu konuda 

kullanamıyoruz çünkü daha önce zekâ yönüyle bizden üstün olan 

hiçbir şey oluşturmadık. Nelerle yüzleşeceğimize en güzel örnek 

ise bizim evrimimiz olabilir. İnsanlar şu anda gezegeni kontrol ediyor 

ve bu; bizim en güçlü, hızlı veya büyük tür olmamızdan değil 

Dünya’nın en zekisi olmamızdan kaynaklanıyor. Eğer en zeki olma 

özelliğimizi kaybedersek hala kontrolün bizde olduğundan emin 

olabilir miyiz? 

İngiltere'nin en önde gelen bilim insanlarından biri olan Prof. 

Dr. Stephen Hawking, düşünen makinaların bizlerin var oluşuna 

karşı büyük bir tehdit olduğunu ileri sürdü. 

Ünlü fizikçi Stephen Hawking gibi bazı düşünürler, yapay 

zekânın bir endişe kaynağı olduğunu belirtiyorlar. 

Düşünen Makinalar 

Düşünen otomatların (automata) dost mu, düşman mı olduğu 

tartışması antik zamanlara kadar gider. Maryland Üniversitesi'nde 

yapay zekâ araştırmaları yürüten bilgisayar bilimci Dr. Don Perlis 

şöyle söylüyor: 

Perlis'in söylediğine göre, insana benzeyen mitolojik figürlere 

veya insansı otomatonlara ("otomata" sözcüğünün tekili) tapan insanlara 

dair izler Antik Yunan ve Antik Mısır'a kadar gidiyor. Günümüzde 

de bu tür yapay zekâlar popüler kültürün önemli bir 

parçasıdır. Stanley Kubrick'in 2001: A Space Odyssey filmindeki 

akıllı bilgisayar HAL 9000'den Arnold Schwarzenegger'in Terminatör 

filmlerine kadar bunun örneklerini görmek mümkündür. 

Perlis, yapay zekâ alanı resmi olarak 1950'lerde inşa edildiğinden 

beri insanların bir makina yükselişi hayal ettiğini söylüyor. Yakın 

geçmişte Google'a mühendislik başkanı olarak alınan mucit ve fütürist 

(sistematik olarak gelecekte olabilecekleri tahmin eden ve buna 

yönelik çalışmalar yapan bilim insanlarından) Ray Kurzweil, makina 

zekâsının insan zekâsını aştığı noktaya "tekillik" (singularity) adını veriyor. 

Kurzweil, teknolojinin eksponansiyel (giderek hızlanan) şekilde 

büyümesini öngören Moore Yasası'nı kullanarak tekilliğin 2045 yılında 

gerçek olacağını tahmin ediyor. Moore Yasası'na göre teknolojik 

gücümüz ortalama 2 yılda bir yaklaşık 2 katına çıkıyor. 

Ancak yapay zekânın bilimsel tarafı incelenecek olduğunda, heyecan 

ve hayal kırıklığının hep döngüler halinde birbirini takip ettiği 

görülür. Çünkü bu alanda sıklıkla devasa tahminler sonuçsuz kalarak 

hayal kırıklığını doğurmuştur. Reading Üniversitesi'ndeki Turing Testi 

etkinliği de, bunun örneklerinden birisidir: birçok bilim insanı, Eugene 

Goostman'ın performansını ucuz bir numara olarak değerlendirmiştir. 

Söylediklerine göre bu sohbet programı, İngilizce'yi anadili olarak 

konuşamayan bir kişiliği (genç bir çocuğu) taklit ederek sistemi kandırmıştır. 

Zaten günümüzde birçok bilim insanı, geliştirilmiş ve güncellenmiş 

bir Turing Testi'nin geliştirilmesi gerektiğine ikna olmuş haldedir. 

Buna rağmen, çok sayıda ünlü bilim insanı ve teknoloji uzmanı, 

yapay zekânın gelişmesi ve yükselmesi için insanlığın yeterince emek 

harcamadığında da hemfikirdir. Kasım 2014'te Stephen Hawking, Yapay 

Zekâ'nın doğurabileceği sonuçlarla ilgili bir uyarıda bulunmuştur. 

Hawking yalnız da değildir. SpaceX uzay araçları firmasının CEO'su ve 

kurucusu, Tesla Motors'un CEO'su, PayPal'ın kurucusu Elon Musk, 

yapay zekânın insanlığın varlığı için en büyük tehdit olabileceği konusunda 

uyarılarda bulunuyor. Bir keresinde şöyle bir tweet atmıştı: 

İnsan olmayan bir 

yapının zeki olması fikri, insan 

bünyesine pek huzur verici 

nitelikte değildir. 

Yapay zekâ konusunda 

çok dikkatli olmalıyız. Nükleer 

bombalardan bile tehlikeli olma 

potansiyeli var. 


Mart 2014'te Musk, Facebook'un kurucusu ve CEO'su Mark 

Zuckerberg ve oyuncu Ashton Kutcher güçlerini birleştirerek Vicarious 

FPC isimli bir firmaya 40 milyon dolar yatırımda bulundular. 

Bu firma, yapay bir beyin yaratma peşinde. O zamanlarda Musk, 

CNBC'ye şöyle demişti: 

Bir gözüm sürekli olarak yapay zekâ konusunda 

neler döndüğünde... O sahadan potansiyel bir tehlike 

doğabilir. 

Ancak yüksek profilli teknoloji liderlerinin bu korkularına rağmen, 

birçok araştırmacı "güçlü yapay zekâ" veya "genel yapay 

zekâ" adı verilen bu şekilde bilinçli makinaların yükselişi muhtemelen 

henüz oldukça uzakta olduğunu belirtiyor. Massachusetts 

temelli yazılım şirketi Nuance Communications'ın yapay zekâ 

başkanı olan Charlie Ortiz şöyle söylüyor: 

Makinaların insanlardan 

daha zeki olacağını düşünmek 

için bir neden göremiyorum. 

Bu yarın olacak bir şey değil. 

Bizi yok etmeyecekler ya 

da bize zarar vermeyecekler. 

Bilgisayarların bu seviyenin 

yanına bile yaklaşabilmesi için daha 

yapmamız gereken çok fazla şey var. 

Çıkarcı Makinalar 

Yapay zekâ sahası oldukça geniş ve aktif bir araştırma sahasıdır. 

Ancak günümüzde artık sadece akademik çalışmaların 

sınırları içerisinde değildir. Giderek artan bir hızla, şirketler de 

yapay zekâyı ürünlerine katmaya başladılar. Bu saha söz konusu 

olduğunda, dönüp dolaşıp karşınıza çıkacak tek bir isim vardır: 

Google. Akıllı telefon asistanlarından sürücüsüz arabalara kadar 

sayısız ürünüyle bu teknoloji devi, yapay zekânın geleceğini şekillendirecek 

olan temel oyunculardan birisidir. 

Google, makina öğrenmesi (machine learning) alanındaki öncülerdendir. 

Makina öğrenmesi, bir bilgisayar sisteminin elindeki 

verilerden bir şeyler yapmayı öğrenmesi demektir. Yani bu makinalar, 

kör bir şekilde ona verilen komutları yerine getirmez. İş yaparken, 

bir yandan da yeni yöntemler öğrenirler. Google, daha genel 

ismiyle "derin öğrenme" adı verilen makina öğrenmesi algoritmalarını 

kullanmaktadır. Bu algoritmalar, devasa miktarda veri içerisindeki 

kendini tekrar eden desenleri tespit etmeye yaramaktadır. 

Örneğin, Haziran 2012'de Google, 16.000 bilgisayardan oluşan 

bir yapay sinir ağı (neural network) inşa etmiştir. Bu bilgisayarlar, 

YouTube üzerinden milyonlarca kedi videosunu tarayarak, bir diğer 

zaman kedi gördüğünde onu diğer cisimlerden ayırt edebilecek 

şekilde kendilerini eğitmişlerdir. Düşünebiliyor musunuz? İnsanlık 

16.000 bilgisayarı bir araya getirerek tıpkı beynimiz gibi dev bir sinir 

ağı inşa ediyor ve buna öğrettiği ilk şey, kedi videoları izlemek ve 

kedileri tanımak oluyor! Şaka bir yana, tekrar soruyoruz: düşünebiliyor 

musunuz? Kendisine kedinin ne olduğu tanımlanmayan dev bir 

bilgisayar ağı, tıpkı bir bebeğin doğumundan itibaren deneyimlediği 

sayısız şeyden çıkarımlar yaparak bir şeyleri ayırt etmeyi öğrenmesi 

gibi, kedi videolarının baş kahramanını ayırt edebilmeyi öğrenmiştir. 

Google Brain (Google Beyni) adı verilen bu proje, Stanford Üniversitesi'nde 

yapay zekâ araştırmaları yürüten Andrew Ng tarafından 

yürütülmektedir. Şu anda Ng, kimi zaman "Çin'in Google'ı" olarak 

da bilinen Baidu isimli Çince arama motoru firmasının başındadır. 

Günümüzde "derin öğrenme" algoritmaları Google ve Baidu'nun birçok 

ürünün bir parçası olarak görev yapmaktadır. Ng'in söylediğine 

göre bu ürünler arasında ses tanımlama, internet aramaları ve reklam 

gibi birçok ürün bulunmaktadır. Andrew Ng şöyle söylüyor: 

Şu andaki bilgisayarlar daha 

şimdiden insanlar tarafından yapılan 

birçok işi yapabilmektedir. Ancak 

insan benzeri bir zekâya sahip 

olmalarına henüz zaman var. Bana 

kalırsa henüz tekillik noktasından 

çok uzaktayız. Günümüzdeki 

pek çok yapay zekâ uzmanı buna 

ulaşmaya çalışmaz bile. 

Yapay Zekâyı Ciddiye Almak... 

2014 yapımı Transcendence (Evrim) isimli filmde aktör Johnny 

Depp zihnini bir bilgisayara aktarıyor; ancak güç sevdası kısa sürede 

benliğini ele geçirerek insan dostlarının hayatını tehlikeye atıyor. 

Hollywood filmleri genellikle bilimsel isabetliliği ile bilinmez. Ancak 

filmlerin genel teması, genellikle tamamen uydurma olmuyor. Nisan 

2014'te Transcendence vizyona girdiğinde Stephen Hawking, 

fizikçi Frank Wilczek, kozmolog Max Tegmark ve bilgisayar 

bilimci Stuart Russell ortak bir bildiri yayınlayarak yapay zekânın 

tehlikeleri konusunda insanları uyardılar. Hawking ve diğerleri makalede 

şöyle yazdılar: 

Fazlasıyla zeki makinaların sadece birer 

bilimkurgu ürünü olduğunu düşünerek onları 

görmezden gelmek çok yaygındır. Ancak bu büyük bir 

hatadır. Belki de, tür olarak yaptığımız en büyük hata 

budur. Kuşkusuz yapay zekâ birçok faydaya sahiptir: 

savaşların tamamen durdurulmasından tutun da, 

yoksulluğun önüne geçilmesine kadar. Zeki makinalar 

yaratmak, insanlık tarihinin en büyük başarısı olabilir. 

Ancak bu başarı, aynı zamanda sonuncu da olabilir. 

Tekilliğin insanların başına gelebilecek en iyi veya 

en kötü şey olduğu düşünüldüğünde, bu sahaya ve 

etkilerini anlamak için yeterli kaynakların ayırılmadığını 

görebiliriz. Her ne kadar yapay zekânın kısa vadeli 

etkileri, onu kimin kontrol ettiğine göre değişebilecek 

olsa da, uzun vadeli etkisi, tamamen kontrol edilip 

edilemeyeceğine bağlıdır. 

Çağrı Mert Bakırcı Yapay Zekâ: Dost mu, Düşman mı? 

(Evrim Ağacı) http://evrimagaci.org 


55


Tesla ve duvar pili 

Güneş enerjisi ile kendi elektriğinizi üretin. Akşama duvar piliyle depolayın ve gündüz Tesla’yı şarj edin. 

Elon Musk 2017’de Dünyayı 

Değiştirecek 

Kozan Demircan 

Popular Science Türkiye Teknoloji Editörü 

Bilgi Üniversitesi Öğretim Görevlisi 

Elon Musk gerçek bir altyapı girişimcisi. Online ödeme 

sistemleri sağlayıcısı PayPal’dan çıkış yaptıktan sonra önce 

roket şirketi SpaceX ve ardından Tesla’yı kurdu. Gerçek altyapı 

girişimcisi; çünkü kendi şirketleri için ağır sanayi altyapısı 

kuruyor ve klasik girişimcilerin tersine, şirketlerini elden 

çıkarmadan uzun vadeli kullanmak için organize ediyor. 

Oysa klasik girişimciler şirket kurup 

biraz para kazandıktan sonra elden 

çıkararak yeni şirketlere yatırım 

yapmak istiyor. Bu bağlamda Elon Musk’ın 

hem kendi pazarını ve hem de şimdilik gücünün 

yetmeyeceği yeni pazarları güçlendiren 

bir ekosistem kurduğunu görüyoruz. 

Örneğin, yıllık geliri 10 milyar dolar olan 

SpaceX gelirlerini elektrikli otomobil üreten 

Tesla’ya aktarıyor. Sahip olduğu SolarCity 

şirketinin güneş enerjisi teknolojisini konutlara, 

elektrik santralleri ve Tesla’ya entegre 

ediyor. 

Ayrıca Mars’a insan göndermeyi ve 

uzaydan sansürsüz, ucuz özgür internet 

iletişi sağlamayı planlıyor, sesten hızlı giden 

süpersonik tramvaylar (Hyperloop) tasarlıyor. 

Enerji, iletişim ve ulaşımda tekelciliği kırarak 

geleceğin dağıtık ekonomisini inşa eden Elon 

Musk’ı desteklememiz ve ülkemizde yeni 

Elon Musk’lar yetiştirmemiz gerekiyor. 

10 yıllık yol haritası 

Elon Musk, 10 yıla yönelik yeni Tesla planını 

açıkladı. İçinde neler var neler: Öncelikle 

altyapı girişimcisi olarak evlerin çatısındaki 

güneş panelleriyle Powerwall “ev pillerini” birleştirecek. 

Elektrikli kamyonet ve yolda kendini 

sürmeyi öğrenen akıllı arabalar üreterek 

Uber gibi kiralık araç ekonomisine geçecek. 

4 adımda görelim. 

• Spor araba gibi pahalı bir elektrikli otomobil 

üret. 

• Bunu meraklılara satıp daha hesaplı bir 

elektrikli otomobil üret. 

• Bunu satıp daha da ucuz bir elektrikli otomobil 

üret. 

• Bütün bunları yaparken güneş panelleri, 

elektrikli otomobil pilleri ve ev pilleri 

(Powerwall) gibi elektrik üretirken sera gazı 

açığa çıkarmayan, yani küresel ısınmaya 

yol açmayan temiz enerji tesislerine yatırım 

yap. 

Güzel değil mi? 

Popular Science Türkiye Haziran 2016 

sayısında yazdığım gibi altyapı olmadan girişimcilik 

olmaz ve Elon Musk güneş enerjisi 

ile altyapı girişimciliğine yatırım yaptı. Bir kere 

Tesla Model S ile rekabetçi fiyatlarla satılan 

kullanışlı bir elektrikli oto üretti. 


İkincisi, 2017’den itibaren yılda 35 gigawatt 

saatlik elektrikli otomobil pili üretecek 

olan güneş enerjili Tesla Gigafactory’yi kurarak 

Tesla arabaların temel ihtiyacı olan pil üretimini 

kendi yapmaya başladı. 

Bütün bu gelişmeler olurken, Tesla şirketi 

2016 yılında SolarCity güneş enerjisi şirketini 

3 milyar dolara satın almak için teklif de verdi. 

Elon Musk zaten şirketin hisselerinin yüzde 

22’sine sahipti ve bu hamle ile güneş ışığından 

elektrik üreten temiz enerji sektörüne girmek 

istediğini göstermiş oldu. 

PARA EKONOMİSİNDEN ENERJİ 

EKONOMİSİNE GEÇİŞ 

Tesla ve gelecek 10 yıl haritası 

Tesla öncelikle sürdürülebilir temiz 

enerji şirketi olmak istiyor. Bunun için sihirli 

formülü evlerin çatısına güneş paneli yerleştirmek 

ve bu panellerle konutların elektriğini 

üretmek. 

Gündüz üretilen elektriği gece kullanmak 

için enerjiyi Powerwall ev pillerinde 

(duvar pillerinde) depolamak ve bu pillerle 

aynı zamanda Tesla elektrikli otoları sabah 

kullanmak üzere şarj etmek. İşte altyapı girişimciliği 

budur. 

Enerjide paylaşım ekonomisi 

Tesla otomobiller sadece almayı değil, 

vermeyi de öğrendi ve gerçek dağıtık ekonominin 

bir parçası olarak yakında V2G (Araçtan 

Şebekeye) teknolojisi ile evlere enerji 

sağlayacak; fakat asıl bomba aşağıda: 

Southern California Edison şirketiyle 

anlaşan Tesla firmaya 20 megawatt gücünde 

Powerpack piller satacak. 80 megawatt 

saat güç sağlayan büyük piller arıza durumunda 

jeneratör gibi devreye girerek şehirde 

elektrik kesintisini önleyecek. 

Southern California Edison bunun için 

elektrikli santrallerden gelen enerjiyi Tesla 

üretimi Powerpack pillerde depolayacak 

ve kesinti halinde şebekeye Powerpack ile 

enerji sağlayacak. Tabii bu arada Tesla da 

hızla bir otomotiv şirketinden enerji şirketine 

dönüşecek. 

Mars’a insan göndermeyi ve 

uzaydan sansürsüz, ucuz özgür 

internet iletişi sağlamayı planlıyor, 

sesten hızlı giden süpersonik 

tramvaylar (Hyperloop) tasarlıyor. 

Negatif çevre vergisi 

V2G sayesinde Tesla sürücüleri kullanmadıkları 

elektriği şebekeye geri vererek 

enerji faturasına geri ödeme alabilecekler. 

Böylece güneş panelleriyle ihtiyaç fazlası 

güç üreten bahçeli evler kullanmadıkları 

elektriği komşularına sunarak ek gelir kaynağı 

elde etmiş olacaklar (elektriği şebekeye 

geri verince vergi iadesi alacaklar). 

Siz de tüm altyapınızı veya en kritik 

noktalarını kendiniz kurarsınız piyasada 

sürdürülebilir rekabet gücü kazanırsınız. 

Bunun için elbette para, istikrarlı ekonomi 

ve devlet desteği lazım; ancak Tesla üzerinden 

giderek bunu nasıl yapabileceğimize 

dair iyi bir örnek sağlayabiliriz. 

Nasıl yapacak? 

Öncelikle benzin, dizel ve kömür gibi 

fosil yakıt üretiminden tümüyle çıkarak 

sürdürülebilir güneş enerjisi ekonomisi 

kurmak istiyor. Böylece Tesla otomobilleri, 

güneş panellerini, Powerwall ev pilini ve 

elektrikli oto akülerini üretirken bile merkezi 

elektrik şebekesine, dolayısıyla fosil yakıtlara 

bağlı kalmayacak. 

ALTYAPI GİRİŞİMCİSİ KENDİ 

EKOSİSTEMİNİ KURAR VE 

KENDİ PAZARINI BÜYÜTÜR, 

ŞİRKETİNİ DE HEMEN ELDEN 

ÇIKARMAZ 

Kısacası Elon Musk merkezi ekonomi 

yerine dağıtık ekonomiye geçerek maliyetleri 

düşürecek ve ekonomik manipülasyonu 

önleyecek. Bu yüzden Elon Musk’ın 

hedefleri dünyanın en büyük altyapı girişimciliği 

hamlesi ve teknolojik tekilliğin yaklaştığını 

gösteren önemli bir ipucu. Solarcity 

güneş panelleriyle resimdeki duvar pili 

Powerwall’u şarj edip Tesla otomobillerin 

pilini dolduracak bir sistem entegrasyonu. 

Kiracılar ve ev sahipleri artık kendi elektriğini 

kendi üretecek. 

Tesla’nın yeni ana planı 

• SolarCity üretimi çatı güneş panelleriyle 

Powerwall ev pillerini birleştirmek 

• Elektrikli otomobillerin yanı sıra elektrikli 

kamyon, kamyonet, otobüs, TIR üretmek 

(yani elektrikli taşıtları sürdürülebilir 

kârlılık için tüm segmentlere yaymak) 

• Son zamanlarda Tesla otomobillerin 

otopilot özelliğini kullanan sürücülerin 

yaşadığı kazaları önlemek için trafikte 

insanlardan 10 kat güvenli giden ve kendini 

süren akıllı arabalar üretmek (Bunlar 

yapay zekâ ile yol durumunu öğrenerek 

İstanbul trafiğinde bile kaza yapmadan 

gidecekler) 

• Son olarak da Uber tarzı kiralık araç ve 

paylaşım ekonomisine geçmek. 

Yeni otomobil 

Tesla aynı zamanda Model 3’ü geliştiriyor. 

Tesla Model S ve X’in tersine salt 

alüminyumdan değil, çelik-alüminyum karışımından 

üretilen Model 3; 74 bin dolarlık 

fiyatıyla lüks segmente ait model X’in tersine, 

orta sınıfa yönelik bir otomobil olacak. 

Aynı zamanda konutlardaki güneş enerjisi 

panelleriyle şarj olmak üzere optimize edilecek. 

Tesla bu entegrasyonu tamamlamak 

için güneş panelleri üreten SolarCity şirke- 


57


tini satın almak da istiyor. Hatta uzmanlar 

bu kararı eleştiriyor, çünkü Tesla’nın Model 

3’te kâra geçmesi için en az 500 bin otomobil 

satması, dolayısıyla bunları 2018’e 

yetiştirmesi gerekiyor. 

Yine de Elon Musk ve şirketin diğer 

paydaşları 2,5-3 milyar dolarlık satın almanın 

şirket kasasını boşaltarak Model 3’e sabotaj 

yapacağını düşünmüyor. Buna göre, 

Model 3’ün evlerde daha kolay şarj edilmesi, 

elektrikli şarj istasyonlarından daha 

ucuz bir alternatif sunacak ve otomobil 

fiyatının ikinci kalemi olan yol maliyetlerini 

azaltacak. 

Tesla Semi 

2017’de duyurulması planlanan Tesla 

Semi Amerika’nın ilk yaygın elektrikli uzun 

Tesla otomobilleri, güneş 

panellerini, Powerwall ev pilini ve 

elektrikli oto akülerini üretirken 

bile merkezi elektrik şebekesine, 

dolayısıyla fosil yakıtlara bağlı 

kalmayacak. 

aracı (TIR) olacak. Ancak bu daha başlangıç: 

Elon Musk daha küçük olmakla birlikte 

daha çok koltuğa sahip yeni bir elektrikli 

belediye otobüsü geliştirmek istediğini de 

söylüyor. 

Maliyet sorunu 

Sizce neden metro ve banliyö trenleri 

pille gitmek yerine şebeke elektriği kullanıyor? 

Neden İstanbul’da seksenlerin başında 

kullanımdan kalkan troleybüsler de şebeke 

Dünyayı Kurtaran Adam 

Enerji, ulaşım ve iletişimi özgüleştirmek temiz 

güneş enerjisi ile küresel ısınma ve çevre kirliğini 

önleyip Dünya’yı kurtarmak demek. 

elektriği kullanıyordu? Bunun sebebi otobüs 

ve kamyonların çok enerji tüketmesi. Bunlar 

elektrikli olsa kısa sürede pili biterdi. 

Bu nedenle Elon Musk yeni elektrikli otobüsü 

sadece ekspres hatlarda kullanacak. Bu 

otobüslerin her durakta yolcu alması maliyeti 

artırıyor. Sonuçta pilli otobüsler henüz dizel 

otobüslerle rekabet edecek düzeyde değil. 

MERKEZİ EKONOMİDEN 

TÜKETİCİNİN KENDİ 

ELEKTRİĞİNİ ÜRETECEĞİ VE 

KENDİ İNTERNETİNİ KURACAĞI 

ÖZGÜR, DAĞITIK EKONOMİYE 

GEÇİŞ 

Tesla ve Uber rekabeti 

Tesla otopilot Uber’ın Volvo’dan devşirdiği robot taksilerle rekabet edebilir. 

Maliyetler nasıl düşer? 

Üretim müdürlerinin ve CEO’ların bildiği 

gibi bu bir optimizasyon sorunu ve temelde 

enerji optimizasyon sorunu. Ancak enerjiyi 

kullanmanın yolu da iletişimden geçiyor. 

Elon Musk bu nedenle hem elektrikli otobüsler 

hem kamyonlar hem de otomobiller 

için yapay zekâ geliştirmeye odaklanıyor. 

Özetle bütün elektrikli taşıtlar Google’ın 

5 yıldır kullandığı servis araçları gibi trafikte 


Gigafactory 

Tesla şirketi Panasonic’le iş birliği yaparak 

ucuz ve güvenilir lityum-iyon 

piller geliştiriyor ve bunları Nevada’da 

kurulan Gigafactory’de üretecek. Çölde 

kurulan fabrika enerji ihtiyacını güneş 

ışığından elektrik üreterek karşılıyor. 

Bunun için de SolarCity panelleri 

kullanılıyor. 

Bu entegrasyon sayesinde Amerikalılar 

tek bir ürün paketi satın alarak 

evlerinde rekabeti önleyici en büyük 

kontrol aracı olan enerji tekelinden 

kurtulmuş olacaklar. SolarCity güneş 

panellerini kuracak, Powerwall ev pilini 

takacak ve Tesla Model 3 bununla şarj 

edilecek. 

• Nitekim organizasyonlar iki ana kalemde 

vatandaşları kontrol ediyorlar: 

Enerji ve iletişim. Enerji olmadan iletişim 

olmaz. 

• Örneğin, toplumsal olaylarda internet 

kesilse de başka kanallardan haber alabilirsiniz; 

ama elektrik kesilirse Ortaçağ 

karanlığına gömülürsünüz. Elon Musk 

bu yüzden “Tesla ve SolarCity iki ayrı 

şirket olarak kalırsa başaramayız” diyor. 

Gigafactory 

Çatısı güneş panelleriyle kaplı bu fabrika yılda 35 

gigawatt saat enerji depolayacak kadar çok sayıda 

otomobil pili üretecek. 

otopilotla gidecek. Böylece hem resimde 

gördüğünüz gibi Türkiye’de trafik kazaları 

azalacak hem de yoldan araba geçmezse 

hep yayaya yeşil yanan trafik ışıklarında olduğu 

gibi akıllı otolar sinyalizasyon sistemine 

entegre edilecek. 

Bu sistemi elektrikli otobüslere uyguladığımız 

ve bunları yeni model uzun ömürlü 

pillerle donattığımız zaman, tüm duraklarda 

durduğu halde pili bitmeyen kullanışlı 

toplu taşıma araçları üretmiş olacağız; 

çünkü trafiğin optimize edilmesi pil tüketimini 

de azaltacak. 

Türkiye’de yılda 183 bin yaralı ve ölümlü 

trafik kazası oluyor. Geçen yıl yaklaşık 

7500 kişi trafik kazasında hayatını kaybetti. 

Asıl kayıp budur ve otopilotlu kendini süren 

arabalar kazaları önlemenin sürücüleri 

eğitmekten sonra en etkili yolu. 

Uber paylaşım ekonomisi 

Paylaşım ekonomisinin temellerini EticaretMag 

için sevgili Erhan’la yaptığım 500 

Startups söyleşisinde [1] ele almıştık; ama 

burada Uber’in mobil uygulama ile otomobil 

kiralama ve kiralık sürücü çağırma sistemini 

özellikle vurgulamak istiyorum. Elon 

Musk, Tesla otomobillerin otopilotunu Uber 

sistemiyle eğitecek. 

Bunun için önce Tesla Model 3 satın 

alacaksınız. Sonra bunu işiniz ve aileniz 

için kullanacaksınız. Ardından eve park 

edeceksiniz ve arabaya ihtiyacı 

olan bir arkadaş sizin 

arabanızı Bitaksi 

ile taksi çağırır gibi 

kiralayacak. 

Böylece arabanız 

garajdan 

Düşünün: İstanbul’da sadece 

trafik kurallarına uyarak araba 

kullanırsanız kaza yaparsınız. 

Karşıdaki sürücünün kuralları ihlal 

edeceğini mutlaka hesaba katmanız 

gerekir. Tesla otopilot bunu sizin 

için yapıyor. 

kendiliğinden çıkıp yolcuyu alacak. Yolcu 

da size taksi parası ödeyecek. Bunun bir 

kısmını Tesla şirketi alacak. Gerisi hesabınıza 

yatacak. Hatta Tesla aracınız yolcuyu 

otopilotla evine bırakırken siz de sürücü 

koltuğunda şekerleme bile yapabilirsiniz. 

Şimdiden Los Angeles trafiğinde aracı 

otopilota alıp yolda uyuyan sürücüler var. 

Tek sorun güvenlik sorunu. Dengesiz bir 

yolcu otomobile veya size zarar verebilir; 

fakat gerçek hayatta sadece bir taksi sürücüsü 

kadar risk almış olacaksınız. Riski 

gündüz vakti güvenli rotalarda hizmet vererek 

azaltabilirsiniz. 

Bu arada Tesla otomobillerin otopilotunun 

bugüne dek bir kez kaza yaptığını 

hatırlatalım. Maalesef o da ölümlü kaza 

oldu. Ancak daha şimdiden 

otopilotların 

kaza 

Gerçek Kara Şimşek 

Tesla’nın yeni modeli 

otopilot ile trafiğe 

çıkacak. 

yapma şansı insanların yüzde 1’i; yani bugün 

Türkiye’de herkes Tesla kullansa en iyi ihtimalle 

ölümlü kaza oranı 7500’den 75’e inerdi. 

Dolayısıyla otopilotlar insanlardan çok 

daha az trafik kazasına yol açacak ve bunu 

bilmek ülkemizin geleceği için önemli. Ek 

kanıt istiyorsanız Elon Musk’ın Twitter hesabına 

bakabilirsiniz. Aralık 2016 paylaşımları 

arasında Tesla otopilotun öndeki 

otomobilin bile takla atacağını anlayıp otomatik 

olarak fren yaptığı görülüyor! 

Düşünün: İstanbul’da sadece trafik kurallarına 

uyarak araba kullanırsanız kaza 

yaparsınız. Karşıdaki sürücünün kuralları 

ihlal edeceğini mutlaka hesaba katmanız 

gerekir. Tesla otopilot bunu sizin için yapıyor. 

ELON MUSK 2022’DEN 

İTİBAREN MARS’A DÜZENLİ 

OLARAK ROKET GÖNDERMEK 

İSTİYOR 

Model 3 gerçek Kara Şimşek 

Söz konusu sistem sayesinde 

Tesla otolar hem sürücülere 

hem şirkete 

gelir sağlayacak 

hem de trafikte daha 

çok vakit geçirerek 

kendini sürmeyi öğrenecek 

(tabii otomobilin 

yıpranma 

hızı artacak). 

Buradaki 

en büyük 

sorun ise 

teknoloji değil, 

Tesla’nın 


59


Mars’a yolculuk 

Elon Musk 2022’den itibaren Mars’a insan göndermek istiyor. 

Kurşundan hızlı tramvay 

Hyperloop ile New York-Los Angeles arası 3,5 saate inecek. Hem de havalimanına 

gitme ve terminalde bekleme / gecikme olmadan. 

ekonomik performansı. Bu şirket 12 çeyrektir 

az da olsa zarar ediyor ve sürekli sübvanse 

ediliyor. Elon Musk, “2016 sonbaharında nihayet 

kâra geçeceğiz diyor ve ilk 10 yıllık yol 

haritasını büyük ölçüde başardık ama bu basit 

bir plandı” diye ekliyor. Karmaşık yeni planı 

uygulamaksa daha zor olacak. 

Enerji ekonomisi 

Şimdi Tesla’nın yeni planını resimli 7 

adımla özetleyelim. Görseller eşliğinde Elon 

Musk’ın çılgın fikirlerinin hayatımızı nasıl değiştireceğini 

görebiliyoruz. Zaten tekelci ekonomik 

sistemler yerine, doğrudan internet 

demokrasisine dayalı dağıtık ekonomilere 

geçmek istemez miyiz? 

Doğrusu kanunen başkasının kaçak elektrik 

kullanım bedelini bizim ödemek zorunda 

olduğumuz bir ülkede yaşadığımızdan, Elon 

Musk’ın başarıya ulaşmasını canı gönülden 

istiyorum. Kendi elektriğimizi güneş panelleriyle 

kendimiz üretelim ve bir kuruş elektrik 

faturası ödemeyelim. 

Hele izlemediğimiz TV kanalları için alınan 

kesilen haraçlar faturamızdan hiç tahsil edilmesin. 

Para ekonomisinden veri ekonomisine 

ve nihayet enerji ekonomisine geçmek için 


Tesla’nın dağıtık teknoloji ve iş modellerinin bir 

an önce yaygınlaşması gerekiyor. 

1. Güneş paneli ve pil entegrasyonu 

Tesla’nın amacı Model X ve Model 3’ün 

çatıdaki güneş panelleriyle dolan bir duvar 

piliyle (Powerwall) şarj edilmesini sağlamak. 

Powerwall sistemi güneş paneli ve duvar pilini 

Trafik kazalarını azaltacak 

Amerika’da bugüne dek Tesla otopilotuna 

bağlı en az bir ölümlü kaza 

gerçekleştiği ve Tesla’nın pil tüketimi 

de bilgisayarla optimize edildiği için 

Elon Musk’ın yapay zekâ destekli Kara 

Şimşek otomobiller geliştirmesi şart. 

Elon Musk, Tesla otopilot “doğru kullanıldığı 

zaman arabayı kullanan insan 

sürücülerden çok daha güvenli” 

diyor. Tesla otopilot ortalama bir Amerikalı 

sürücüden 10 kat iyi araba kullandığı 

zaman, beta etiketi kaldırılan 

devrimsel sistem yaygın kullanıma 

geçecek. 

Elon Musk 2022’de Mars’a 

gitmek istiyor ve bunu 100 kişi 

taşıyan 122 metrelik dev bir uzay 

gemisiyle yapacak. SpaceX yapımı 

Gezegenler Arası Taşıma Sistemi 

(ITS) Mars’ta durmayarak 40 yıl 

içinde insanları Jüpiter’in uydusu 

Europa ve ötesine taşıyacak. 

birbirine bağlıyor. Akıllı sistem internet üzerinden 

ve Tesla tarafından gözetlenebiliyor. Kısacası 

gerçek dağıtık ekonomi gelmeden önce 

şirketler enerjiyi kısmen kontrol edecek ama 

bu çok daha insani bir sistem. 

2. Altyapı tesisleri rekabetçi ürün olacak 

Bu ne demek? Bu hayalini kurduğumuz 

elektrikli arabalar için önce kendi elektriğini 

kendi üreten düşük maliyetli, yapay zekâ destekli, 

süper ucuz fabrikalar kurmak demek. 

Tesla 2022’de üretim verimliliğini 10 kat artırmayı 

düşünüyor. Böylece otomobiller, güneş 

panelleri ve piller ucuzlayacak. 

Bu noktada ülkemizde yaşanan son elektrik 

kesintisini hatırlayalım: Bugün sadece Tuz 

Gölü büyüklüğünde bir alanı güneş paneliyle 

kaplayarak Türkiye’nin yıllık enerji miktarını 

karşılayacağımızı biliyor musunuz? 

Peki Amerika’da enerji bakanlığından 

yatırım alan Solar Roadways şirketinin Amerika’daki 

tüm otoyolları güneş paneliyle kaplamak, 

altından fiber internet geçirmek ve 

üstüne boyalı değil, LED ışıklı yol işaretleri yerleştirmek 

istediğini? 

Bırakın şehir içi yolları, sadece şehirlerarası 

yolları güneş paneliyle kaplayarak Amerika’nın 

yıllık enerji ihtiyacının 3 katını üretebiliriz. 

Kendi elektriğini üreten ve bununla telekom 

şebekesine elektrik sağlayan güneş enerjili 

Az önce elektrikli araçlarda enerji optimizasyonu 

için araba kullanmayı kendi 

kendine öğrenen yapay zekâ destekli 

robot arabalar şart dedik. Peki bu arabalar 

kendini kullanmayı nasıl öğrenecek? 

Elbette trafiğe çıkarak! 

Oysa erkekler bile günlük mesai saatinin 

maksimum yüzde 10’unda araba 

kullanıyor. Birinci kuşak aptal otopilotların 

trafikteki insan faktörü nedeniyle 

zor yollarda çoğu zaman kapalı duracağını 

düşünürsek durumu anlıyoruz. 

Otopilotların yolları öğrenmesi uzun 

sürecek.

SpaceX roketleri 

Fırlattıktan sonra yere inen ve tekrar kullanılan roketler uzaya 

uydu ve insan gönderme maliyetlerini ilk etapta yarı yarıya 

azaltacak. 

Uzaydan internet 

Elon Musk 4000 mini küp uydu ile uzaydan ucuz 

ve sansürsüz internet yayını yapacak. 

otoyollar. Bizi doğal gaz ve termik santral bağımlılığından 

kurtaracak güneş enerjisi... 

İşte Elon Musk Solar City’nin duvar kağıdı 

gibi döşenen esnek güneş panelleriyle buna 

yatırım yapıyor ve sırada güneş ışığından, hatta 

şömine sıcağından elektrik üreten grafen 

boya var. Bütün bunları blogumda anlattım [2] . 

Ancak Elon Musk’ın gerçek Dünya’yı Kurtaran 

Adam olarak yapacakları bununla sınırlı değil. 

3. İnsan sürücüden 10 kat güvenli otopilot 

Dediğim gibi İstanbul yollarında kaza 

yapmamak için trafik kurallarına uymak yetmez. 

Aynı zamanda diğer sürücülerin trafik 

kurallarını çiğneyebileceğine hazırlıklı olmanız 

Tesla otopilot 

Gerçek Kara Şimşek kokpiti. 

lazım. Örneğin kavşakta öncelik 

benim, diye geçerseniz kaza yapabilirsiniz. 

Bunun için bize Kara Şimşek 

K.I.T.T. gibi zeki otomobiller 

lazım. Tamam, bunlar insan 

gibi konuşamazlar ama insandan 

iyi araba kullanabilirler. 

Elon Musk’a göre bunun için 

Tesla otomobiller toplam 10 

milyar km’lik sürüş deneyimine 

sahip olmalı. Bu da 5,5 yıl 

alacak. 

4. Tesla kamyonet 

Tesla yalnızca otomobil 

satarak kâr elde edemez. Bu 

sadece mercimek çorbası satan 

bir lokanta açmaya benzer. 

Bu sebeple kamyonet, otobüs, 

kamyon işine de el atmak istiyor. 

Resimde bir Tesla forum 

üyesinin hayali tasarımını görüyorsunuz. 

Belki de elektrikli kamyonet buna 

benzeyecek. 

Elbette Tesla bu konuda Volvo otomobilleri 

kendi kendine giden Kara Şimşek arabalara 

çevirerek paylaşım ekonomisinde robot taksi 

işine el atan Uber’le rekabet etmek zorunda 

kalacak. 

5. Tesla TIR 

Tesla uzun araç (TIR) işine de girmek 

istiyor. Zaten Mercedes gibi birçok firma, 

özellikle İskandinav ülkelerinde şehirlerarası 

yük taşımacılığını sürücüsüz robot 

kamyonlarla yapmak istiyor. Ancak Tesla 

Bize Kara Şimşek K.I.T.T. gibi zeki 

otomobiller lazım. Tamam, bunlar 

insan gibi konuşamazlar ama 

insandan iyi araba kullanabilirler. 

Elon Musk’a göre bunun için Tesla 

otomobiller toplam 10 milyar km’lik 

sürüş deneyimine sahip olmalı. Bu 

da 5,5 yıl alacak. 

acele etmek zorunda. Rakip şirket Nikola 

Motor Company elektrikli TIR üzerinde 

çalışıyor. 

6. Tesla otobüs 

Tesla elektrikli otobüs yolcu kabininde iki 

yanda bulunan yerden yüksek olan koltuk sıralarını 

kaldırarak hem daha çok oturan yolcu 

taşıyacak hem de dur-kalkta sarsıntıyı önleyecek. 

Bunun dışında pil tüketimini azaltmak için 

sadece ekspres duraklarda çalışacak. 

DÜNYA’YA BİR ŞEY OLURSA 

BİZE YEDEK DÜNYA LAZIM, BU 

NEDENLE MARS’A YERLEŞMEK 

AKILLICA OLUR 

7. Tesla ile paylaşım ekonomisi 

Elon Musk Tesla otopilotun trafikte insandan 

10 kat güvenli araba kullanmayı öğrenmek 

için 10 milyar km sürüş tecrübesine 

ihtiyacı olduğunu söylüyor. Bunun için Tesla 

otomobil sahipleri kullanmadıkları zaman 

araçlarını bilgisayarla başkalarına kiralayacaklar. 

Bitaksi ve Uber benzeri bu sistemde Tesla 

araçlar otopilotla çalışarak yolcuyu eve bırakacak 

ve böylece hızla sürüş tecrübesi edinecek. 

8. Mars’a yolculuk 

Elon Musk Dünya’ya bir şey olursa insanlığın 

soyunu devam ettirebilmesi için başka bir 

gezegen arıyor. Pek uzağa gitmeye de gerek 

yok. Bugünkü teknoloji ile Mars’a yerleşmek 

ve yeraltı şehirlerinde yaşamak mümkün. Türün 

devamlılığı için Balıkesir nüfusunu Mars’a 

taşısak yeter. 

Elon Musk 2022’de Mars’a gitmek istiyor ve 

bunu 100 kişi taşıyan 122 metrelik dev bir uzay 

gemisiyle yapacak. SpaceX yapımı Gezegenler 

Arası Taşıma Sistemi (ITS) Mars’ta durmayarak 

40 yıl içinde insanları Jüpiter’in uydusu 

Europa ve ötesine taşıyacak. Peki SpaceX 6 

yılda uzay gemisi yapabilir mi? Ancak dilerseniz 

bu da yeni yazının konusu olsun. 

[1] 

www.eticaretmag.com 

[2] 

www.khossan.com 


61


Sosyal bilimler araştırmalarında odak; 

çoğunlukla insan ve insana ilişkin 

davranışların insanın bulunduğu 

bağlamdaki etkileridir. Gerek kişinin davranışlarının 

nedenlerini kavramaya, gerekse 

bağlı olduğu grup veya toplumla etkileşimi 

sonucu oluşan durumların öncüllerini ve 

sonuçlarını anlamaya yönelik olarak çeşitli 

modellemeler yapılır, sonrasında nicel ve 

nitel yöntemlerle analizler yürütülür. Ancak, 

geleneksel araştırma yaklaşımlarının 

kullanıldığı çalışmaların çoğunlukla araştırmacının 

gözlemlerine ve/veya araştırmaya 

katılanların beyanlarına dayalı bulgular 

sağlaması bu alandaki çalışmaların kısıtlılığı 

konusunda tartışmalara yol açmaktadır. 

Makineler İnsanı Anlar mı? 

Nörobilim Teknikleri 

ile Tüketiciyi Yeniden 

Keşfetmek 

Yrd. Doç. Dr. Yener Girişken 

Kemerburgaz Üniversitesi İİBF 

ThinkNeuro Nöropazarlama Araştırma A.Ş. 

Prof. Dr. Şebnem Burnaz 

İTÜ İşletme Fakültesi, İşletme 

Mühendisliği Bölümü 

Nörobilimde kullanılan 

teknikler aracılığıyla tüketicilerin 

ne düşündükleri ve nelerden 

etkilendiklerini doğrudan 

sormadan, dikkatlerinin, onları 

etkileyen uyaranların ve bazı 

duygularının ölçülmesi mümkün 

hale gelmiştir… 

Tüketiciyi Anlamak Neden Önemli? 

Rekabetin giderek arttığı, teknolojideki 

değişimin en üst düzeye ulaştığı ve çevredeki 

gelişmelerin çeşitlilik kazandığı 

günümüz ortamında, özellikle pazar içgörüsü 

elde ederek yöneticilerin kararlarına 

destek olacak geri bildirimleri sağlaması 

gereken tüketici davranışı gibi bir alanda, 

tüketicinin gerçekten ne düşündüğünü 

ve davranışını gerçekte neyin şekillendirdiğini 

anlamak kritik önem taşır hale gelmiştir. 

Başarılı firmalar, nihai hedeflerinde 

olan müşterilerini memnun etme yoluyla 

sürdürülebilir kârlılığa erişmenin ve yeni 

müşteriler kazanarak büyümenin en temel 

yolunun ancak söz konusu müşterileri 

daha iyi anlayarak olabileceği gerçeğini 

kabul eden ve bu yolda yenilikçi yaklaşımlarla 

kendilerini geliştiren firmalardır. Ancak 

tüketici ihtiyaç ve isteklerini anlayan, 

bu anlayış temelinde ürün geliştiren ya 

da müşterileri ile iletişim kuran, tüketiciyi 

her türlü pazarlama faaliyetinin odağına 

koyan firmalar pazar odaklı ya da pazar 

yönelimli olarak adlandırılmaktadır. Pazar 

yönelimlilik ise, müşteriye daha üstün değer 

sunmada ve firmanın değer önerisini 

ayrıştırmada firmayı rakiplerin önüne geçirecek 

anahtar unsurdur. Bu durumda, 

tüketici araştırmaları daha önce hiç olmadığı 

kadar önem kazanmış, tüketiciyi anlamak 

kilit nokta haline gelmiştir. Her ne 

kadar mevcut araştırmalarda bilişim teknolojisinin 

gelişmesinin de etkisi ile yeni 

veri toplama ve analiz teknikleri kullanılmaya 

başlanmış olsa da tüketicinin davranışını 

tam olarak anlamada ya da öngörmede 

eksik kalınmaktadır. Soru yönelterek 

edinilmeye çalışılan bilgide eksiklik ya da 

tutarsızlıkla karşılaşılabilmektedir. Bunun 

temel nedeni ise, insanların karar verirken 

çoğunlukla bilinçdışının etkisinde olmaları 

ve bu nedenle söyledikleri ile eylemlerinin 

farklılaşmasıdır. Burada nörobilim tekniklerinin 

pazarlama alanında kullanımı devreye 

girmektedir (McClure vd, 2004; Boksem 

ve Smidts, 2015; Metereau ve Dreher, 

2015; Kopton ve Kenning, 2014; Levy vd., 

2011, Çakır vd., 2015). Nörobilimde kullanılan 

teknikler aracılığıyla tüketicilerin ne 

düşündükleri ve nelerden etkilendiklerini 

doğrudan sormadan, dikkatlerinin, onları 


Nöropazarlama, pazarlama 

alanında sadece 

satışlara yönelik etki 

açısından değil, ürün 

tasarımı, ürün iyileştirme, 

ambalajlama unsurlarının 

önceliklendirilmesi, 

etkin iletişim karmasının 

yaratılması, iletişim 

mesajlarının etkinliğinin 

ölçülmesi, vb.konularda 

yararlı sonuçlar sağlayabilir. 

etkileyen uyaranların ve bazı duygularının 

ölçülmesi mümkün hale gelmiştir. 

Nörobilimin Pazarlama Alanında 

Kullanımı 

Nörobilim tekniklerinin pazarlama alanı ile 

birlikteliğini yansıtan nöropazarlama; kullanılan 

makine ve cihazlardan edinilen veriler 

yardımıyla özellikle tüketici zihninin içerisindeki 

kara kutunun bilinmezliği ile başa 

çıkmak üzerine önemli bir adım olarak 

kabul edilmektedir. Nöropazarlama; “pazarlar 

ve pazarlama mübadeleleri ile ilgili 

insan davranışını anlamak ve analiz etmek 

için nörobilim yöntemlerinin kullanılması” 

olarak tanımlanmaktadır (Lee, Broderic ve 

Chamberlain, 2007). 

Nöropazarlamanın temeli, nörobilimci 

Antonio Damasio’nun bireylerin karar aşamasında 

beyinlerinin rasyonel kısımlarını 

değil, duygusal kısımlarını kullandıkları iddiasına 

dayanmaktadır. Bu bağlamda, 21. 

Yüzyıl’ın başından itibaren, tüketici davranışlarını 

daha iyi anlamak için nöropazarlama 

araştırmalarında gönüllü deneklerin belirli 

uyaranlara (marka ve iletişim mesajları, 

vb.) nasıl tepki verdiği beyin görüntüleme 

teknikleriyle ölçülmektedir. Türkiye’de ise 

2010 yılından itibaren tüketici nörobilimine 

dayalı ölçümlemeler, pazarlama araştırmalarında 

kullanılmaya başlanmıştır. Nöropazarlama 

uygulamaları aracılığıyla tüketici 

kararlarını yönlendiren gerçek nedenleri 

ortaya çıkarma hedeflenmektedir. Örneğin; 

markaları hangi özelliklerinden ötürü benimsiyorlar, 

reklamda dışsesten rahatsız 

mı oluyorlar, onun bilgilendirici mi olduğunu 

düşünüyorlar, kadınlar hangi kategoride 

hangi rengi ambalajın üstünde görmekten 

hoşlanıyorlar gibi birçok sorunun cevabı 

gönüllü katılımcılara herhangi bir soru sormadan 

dahi bulgulanabilmektedir. 

Hangi Makinelerle Ne Ölçümleniyor? 

Bilinçdışının pazarlama uyaranlarına verdiği 

tepkiyi anlamaya çalışan nöropazarlama 

disiplini, bu tepkileri anlayabilmek için bazı 

ölçüm yöntemleri kullanmaktadır. Bu ölçüm 

yöntemleri “Biyometrik Ölçümler” ve “Beyin 

Tepkileri Ölçümleri” olarak iki grupta 

incelenebilir. 

i) Biyometrik Ölçümler 

Biyometrik ölçümlerde en çok kullanılan 

yöntemler Eye Tracking (Göz Takibi), Facial 

Coding (Yüz Okuma) ve GSR (Galvanik 

Deri Tepkisi)'dir. 

Eye Tracking yöntemi, bir pazarlama 

uyaranı görüldüğünde tüketicilerin gözlerinin 

hangi bölgelere odaklandığının 

belirlenmesi amacı ile kullanılmaktadır. 

Nöropazarlama alanında en sık kullanılan 

ölçümleme yöntemlerinden birisidir. Eye 

Tracking ölçümlemeleri ile tüketicinin bir 

ambalaja, bir görsele, reklama veya web 

sitesine bakarken, gözlerinin en çok hangi 

bölgelere odaklandığı, nereleri gördüğü, 

ilk olarak hangi bölümün görüldüğü veya 

bakanların yüzde kaçının istenilen bölgeyi 

görüp görmediği gibi bilgiler elde edilebilmektedir. 

Bu ölçümleme infrared ışınlarıyla 

gözün hareketini ölçümleyen göz takibi 

sistemiyle gerçekleştirilir. Bu cihazlar, katılımcıların 

ekrana baktığı yerin yaklaşık 60 

cm önüne yerleştirilebileceği gibi gözlük 

biçiminde de tasarlanabilmektedir 

Facial Coding bir pazarlama uyaranına 

yüzün verdiği tepkilerden duyguları anlamaya 

çalışmak için kullanılmaktadır. Bu 

ölçümleme yöntemi 1970'li yıllarda Paul 


63


Ekman tarafından ortaya çıkarılmıştır. İnsanların 

bir görseli gördükten ilk 40 milisaniye 

içerisinde algılaması temelinden 

hareket eden yöntem, bu algının mimikler 

ve yüzdeki hareketler ile birleştiğinde 

ortaya çıkan ifadelerin anlaşılabilir olmasına 

dayanmaktadır (Ekman ve Friesen, 

1971). Bu sistem sayesinde, yüz ifadeleri 

bir web cam benzeri kamerayla kaydedildikten 

sonra özel geliştirilmiş yazılımlar 

aracılığıyla yüzdeki mikro kas hareketlerinin 

ölçümlenmesi ile duygusal tepkilere 

ulaşmak mümkün olmaktadır. 

GSR yöntemi ise insanların bir uyaran 

ile karşılaştığında deri yolu ile verdikleri 

terleme veya elektriksel tepkiyi ölçmeye 

dayanmaktadır. Herhangi bir uyarana 

bağlı olarak, özellikle avuç içi ve diğer 

kılsız bölgelerdeki elektrik dirençlerinde, 

ter bezlerinin etkinliğe bağlı değişimler 

yaşanmaktadır (Ural, 2008). GSR yöntemi 

bu değişimin ölçümlenmesi vücuttaki 

terlemeye hassas cihazlarla gerçekleştirilmektedir. 

ii) Beyin Tepkileri Ölçümleri 

Beyin tepkileri ölçümlemede ise iki ana 

yöntem vardır. Bunlardan ilki Elektro Beyin 

Grafisi denilen EEG yöntemi, diğeri 

ise fMRI olarak adlandırılan Fonksiyonel 

Manyetik Rezonans Görüntüleme yöntemidir. 

EEG ile yapılan ölçümlerde kafaya 

yerleştirilen elektroensefalografi cihazında 

bulunan elektrotlar ile bir pazarlama 

uyaranına maruz kalan tüketicilerin, bu 


maruz kalma süresi boyunca, beynindeki 

elektrik aktivitesinin ölçümlenmesi 

amaçlanmaktadır. Katılımcılardan cihazdaki 

elektrot sayısı sinyal alınabildiği için 

elektrot sayısının yüksek olması daha 

faydalı sonuçlar üretmektedir. 

fMRI yönteminde beyindeki bazı bölgeler 

yüksek çözünürlükte görüntülenmekte, 

EEG'den farklı olarak sadece baş 

yüzeyinde değil daha derin bölgelerde 

de ölçüm yapılabilmektedir (Zurawicki, 

2010). fMRI sayesinde katılımcıların bir 

pazarlama uyaranına karşı verdiği, mutluluk, 

üzüntü ve acı gibi bilinçdışında ortaya 

çıkan duygular ölçümlenebilmektedir 

(Brooks vd., 2012). 

Davranışın Ölçümlenmesine Örnekler 

Saniye Saniye Değişim 

Nöropazarlama alanında kullanıldığı belirtilen 

makinelerle tüketici davranışlarının 

ölçümlenmesi birçok alanda katkı sağla- 

Eye Tracking ölçümlemeleri 

ile tüketicinin bir ambalaja, 

bir görsele, reklama veya web 

sitesine bakarken, gözlerinin 

en çok hangi bölgelere 

odaklandığı, nereleri gördüğü, 

ilk olarak hangi bölümün 

görüldüğü veya bakanların 

yüzde kaçının istenilen bölgeyi 

görüp görmediği gibi bilgiler 

elde edilebilmektedir. 

maktadır. Örneğin sıklıkla reklam ölçümleri 

için kullanılan EEG yöntemi sayesinde 

tüketicilerin reklama verdikleri tepkiler 

ölçümlenebilir hale gelmektedir. Tüketicilerin 

kafalarına yerleştirilen elektrotlar ile 

reklam boyunca verilen tepkiler saniye 

saniye görülebilmekte, katılımcıların dikkat, 

duygusal etki ve duygusal zorlanma 

seviyelerindeki değişimler okunabilmekte 

ve bu şekilde katılımcıların hangi 

sahneye nasıl bir tepki verdikleri ortaya 

konulabilmektedir. Elde edilen sonuçlar, 

olumsuz tepki verilen yerlerin reklamdan 

çıkartılması/azaltılması ve olumlu tepki 

verilen yerlerin vurgulanması/altı çizilmesi 

suretiyle değerli bir pazarlama çıktısı 

haline getirilebilmektedir. 

Logo Tasarımlarında Eye Tracking 

Eye tracking yöntemi özellikle web sayfası 

tasarımı, marketlerdeki raf dizilimleri, 

ürünlerin ambalajları ve logo tasarımları 

gibi konularda sonuç verebilmektedir. Kişilerin 

nereye ve ne kadar baktıklarının 

ölçülebilmesine imkan veren bu yöntem 

sayesinde görsellerde en çok dikkat çeken 

öğeler veya görselde hangi bölgenin 

ilgi çektiği belirlenebilmektedir. Bu şekilde 

görsel tasarımı yapılırken gözün daha 

çok odaklandığı yerler bulunup, görseldeki 

en değerli öğeler göz haritasına 

göre konumlandırılabilmektedir. Eye tracking 

sayesinde logo tasarımları da daha 

dikkat çekici hale getirilebilmektedir (Hür 

ve Kumbasar, 2011). Son yapılan eye tracking 

çalışmalarında gözün önce ortayı 

gördüğü ve sonrasında yatay değil de dikey 

tarama yaptığı bilgisinden hareketle, 

logolarda amblemlerin orta noktalara konumlandırılmasının 

daha etkili bir tasarım 

imkanı verdiği saptanmıştır. 

Soru Sormadan Marka Tercihini 

Öğrenme 

Son yıllarda kullanım sıklığı giderek artan 

fMRI yöntemi ile özellikle marka çalışmalarında 

önemli yol alınmıştır. Profesör Dr. 

Peter Kenning ve arkadaşları tarafından 

yapılan çalışma (Kenning ve Plassman, 

2005) ve devamındaki çalışmalar tüketicilerin 

laboratuvarda normalde tercih 

ettiği markaları görünce beyinde oluşan 

aktivasyonun tercih etmediği markaları 

görünce oluşan aktivasyona göre farklı 

olduğunu göstermiştir. Tüketiciler kullandıkları 

markalara anlamlı derecede hızlı 

tepki verirken, beynin düşünme ile ilgili

larda, özellikle kültür ve dil bariyerinin 

olduğu durumlarda, pazarlama içgörüsünü 

etkin biçimde stratejik karar alma 

masasına getirebilmesidir. Bu bağlamda, 

yurtdışına açılmayı planlayan markalar 

ellerinde bulundurdukları ürün gamından 

en uygun olanlarını bu pazarlardaki tüketicilerin 

duygusal tepkilerini hesaba katarak 

seçebilmektedir. 

Tüketicilerin bilinçdışı reaksiyonlarını 

özümsemeyi amaçlayan nöropazarlama 

çalışmalarının en önemli rolü, insanları 

anlama sürecini daha etkin hale getirmektir. 

Nöropazarlama yöntemleriyle herhangi 

bir marka mesajı ya da herhangi 

bir fikir tüketicinin beynine yerleştirilememektedir. 

Nöropazarlama ile ilgili en 

büyük yanlış anlama bilgi eksikliğinden 

ileri gelmektedir. Hem dünyada hem de 

Türkiye’de birçok marka halihazırda bu 

yöntemleri kullanarak tüketicilerinin beğenisine 

uygun ürünler ortaya çıkarmış 

ve/veya o ürünlerin sunulmasında tüketibölümlerindeki 

aktivasyon düşük kalmaktadır. 

Bir başka ifade ile insanlar tercih ettikleri 

markalara karşı fazla düşünmeden 

duygusal tepkiler verebilmektedir. fMRI 

çalışmaları ile kişilere soru sormadan, 

sadece marka logoları veya markayla 

ilgili görseller gösterilerek onların marka 

tercihleri hakkında bilgi alınabilmektedir. 

Tüketicilerin bilinçdışı 

reaksiyonlarını özümsemeyi 

amaçlayan nöropazarlama 

çalışmalarının en önemli 

rolü, insanları anlama 

sürecini daha etkin hale 

getirmektir. Nöropazarlama 

yöntemleriyle herhangi bir 

marka mesajı ya da herhangi 

bir fikir tüketicinin beynine 

yerleştirilememektedir. 

Nöropazarlama Araştırmalarının 

Katkısı 

Nöropazarlama araştırmalarının geleneksel 

araştırma yöntemlerine göre en 

önemli üstünlüğü, araştırma bulgularının 

tüketicinin sözel olarak verdiği cevaba 

değil, gerçekte ne düşündüğüne dayandırılmasıdır. 

Yukarıda sözü geçen teknikler 

aracılığıyla katılımcıların gerçekte ne 

düşündüğü, nereye odaklandığı izlenebilmektedir. 

Bilinçdışının karar vermedeki 

rolü temelinde, bu sürecin nasıl işlediğini 

kavramak öncelikli önem taşımaktadır. 

Nöropazarlama, pazarlama alanında 

sadece satışlara yönelik etki açısından 

değil, ürün tasarımı, ürün iyileştirme, 

ambalajlama unsurlarının önceliklendirilmesi, 

etkin iletişim karmasının yaratılması, 

iletişim mesajlarının etkinliğinin 

ölçülmesi, vb. konularda yararlı sonuçlar 

sağlayabilir. Böylelikle tüketicilerin bilinçdışı 

reaksiyonlarını hesaba katarak ürün, 

pazarlama ve iletişim stratejilerini belirleyen 

markalar kaynaklarını daha verimli 

kullanma imkanına sahip olurlar. 

Tüketici nörobilimi ya da nöropazarlama 

çalışmalarının en pratik katkılarından 

birisi de yurtdışında yapılan araştırmaciyi 

sıkmadan, onlara keyifli gelecek yöntemler 

geliştirmişlerdir. 

Kaynaklar 

– Boksem, M.A.S. & Smidts, A. (2015). Brain 

responses to movie-trailers predict individual 

preferences for movies and their population-wide 

commercial success. Journal of Marketing 

Research 52(4): 482-492. 

– Brooks, S.J., Savov, V., Allzen, E., Benedict, C., 

Fredriksson, R. ve Schiöth, H.B. (2012), "Exposure 

to Subliminal Arousing Stimuli Induces Robust 

Activation in the Amygdala, Hippocampus, 

Anterior 

– Cingulate, Insular Cortex and Primary Visual 

Cortex: A Systematic Meta-analysis of fMRI Studies", 

Neurolmage, 59, 2962-2973. 

– Çakır, M. P., Çakar, T., & Girişken, Y. (2015). 

Neural Correlates of Purchasing Behavior in 

the Prefrontal Cortex: An Optical Brain Imaging 

Study. Proceedings of CogSci 2015 Annual Meeting 

of the Cognitive Science Society, Pasadena, 

CA, USA. 

– Ekman, P., Friesen, W. (1971) "Constants across 

cultures in the face and emotion." Journal of personality 

and social psychology 17.2, 124. 

– Hür, Ş. ve Kumbasar, S. (2011), “Göz Hareketlerine 

Dayalı Araştırma Çözümleri: Eye Tracking 

Teknolojisi”, Araştırmada Yenilikler Konferansı. 

– Kenning, P. ve Plassman, H. (2005), “NeuroEconomics: 

An Overview from an Economic Perspective”, 

Brain Research Bulletin, 67, 5, 343-354. 

– Kopton, I.M., Kenning, P. (2014). Near-infrared 

spectroscopy (NIRS) as a new tool for neuroeconomic 

research. Frontiers in Human Neuroscience, 

8 (549): 7. 

– Lee, N., Broderic A.J. ve Chamberlain, L. 

(2007), “What is ‘Neuromarketing’? A Discussion 

and Agenda for Future Research”, International 

Journal of Psychophysiology, 63, 199-204. 

– Levy, I., Lazzaro, S. C., Rutledge, R. B., & Glimcher, 

P. W. (2011). Choice from non-choice: predicting 

consumer preferences from blood oxygenation 

level-dependent signals obtained during 

passive viewing. The Journal of Neuroscience, 

31(1): 121. 

– McClure, S. M., Li, J., Toulin, D., Cypert, K., 

Montague, L. M. & Montague, P. R. (2004). Neural 

correlates of behavioral preference for culturally 

familiar drinks. Neuron, 44(14): 384. 

– Metereau, E., & Dreher, J. C. (2015). The medial 

orbitofrontal cortex encodes a general unsigned 

value signal during anticipation of both appetitive 

and aversive events. Cortex, 63: 49. 

– Ural, T (2008), "Pazarlamada yeni yaklaşım: 

Nöropazarlama üzerine kuramsal bir değerlendirme." 

Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler 

Enstitüsü Dergisi 17.2. 

– Zurawicki, L. (2010), Neuromarketing: Exploring 

the Brain of the Consumer, Springer. 


65

DEPREM 

Fotoğraf 1 

Prof. Dr. Alper İlki 1 

Araş. Gör. Erkan Töre 2 

Araş. Gör. Dr. Cem Demir 1 

Y. Müh. Mustafa Cömert 3 

Dr. Çağlar Göksu 1 

1 

İTÜ İnşaat Fakültesi 

2 

Balıkesir Üniversitesi Mühendislik 

Fakültesi 

3 

RISE Mühendislik Danışmanlık AŞ 

Deprem Etkilerine Karşı 

Mevcut Yapıların Karbon 

Lifli Polimer Kompozitler ile 

Güçlendirilmesine Yönelik 

Tam Ölçekli Bina Deneyleri 

İTÜ ve DowAksa 

ortak projesi kapsamında, 

ülkemizde yeterli mühendislik 

hizmeti almamış yapıların 

deprem sırasındaki yetersiz 

performansı ve bu tür binaların 

lifli polimer kompozitler ile 

güçlendirilmesinin, söz konusu 

yapıların deprem davranışına 

etkisi, başarıyla gerçekleştirilen 

tam ölçekli bina deneyleri ile 

incelenmiştir. Elde edilen deney 

sonuçları, yatay yerdeğiştirme 

kapasitesi son derece yetersiz 

olan bir binanın kolonlarının 

karbon lifli polimer kompozitler 

ile sargılanması durumunda, 

deprem davranışının önemli 

derecede iyileşebildiğini açıkça 

ortaya koymuştur… 


Ülkemiz sık sık büyük depremlere 

maruz kalmakta ve bu depremler 

sonrası acı kayıplar yaşanmaktadır. 

Yaşanan kayıpların en önemli nedeni 

mevcut yapıların kayda değer bir bölümünün 

yeterli deprem güvenliğine sahip 

olmamasıdır. Bu tür yapıların depreme 

dayanıklı duruma getirilmesi gelecekte 

yaşanabilecek kayıpları önemli ölçüde 

hafifletebilecektir. İTÜ ve DowAksa İleri 

Kompozit Malzemeler San. Ltd. Şti. tarafından 

bir yıldan daha uzun süredir yürütülmekte 

olan“Mevcut Yapıların Karbon 

Lifli Kompozitler ile Güçlendirilmesine 

Yönelik Tam Ölçekli Bina Deneyleri” başlıklı 

proje kapsamında ülkemizde yeterli 

mühendislik hizmeti almamış yapıların 

deprem sırasındaki yetersiz performansı 

ve bu tür binaların lifli polimer kompozitler 

ile güçlendirilmesinin söz konusu yapıların 

deprem davranışına etkisi 21-23 

Kasım 2016 tarihlerinde Yalova ilinde başarıyla 

gerçekleştirilen tam ölçekli bina 

deneyleri ile incelenmiştir. 

Yürütücülüğünü üniversitemiz öğretim 

üyesi Prof. Dr. Alper İlki’nin yaptığı 

proje kapsamında ülkemizdeki mühendislik 

hizmeti almamış ve yeterli deprem 

güvenliğine sahip olmayan yapıları temsilen 

iki adet bina, Yalova Valiliği tarafından 

tahsis edilen yaklaşık 2000 m2 lik 

bir alanda eş zamanlı (özdeş malzeme 

kalitesi ve teknik özelliklerde) inşa edilmiş, 

daha sonra bu özdeş iki binadan biri 

DowAksa tarafından üretilen karbon lifli 

polimer kompozitler ile kolonların dıştan 

enine doğrultuda sargılanması ile güçlendirilmiştir. 

Test yapıları özellikle 1990’lı 

yıllarda mühendislik hizmeti almamış 

mevcut yapılardaki yetersiz enine donatı 

aralığı (30 cm’den fazla), yüksek kolon 

eksenel yük seviyesi (kolon eksenel yük

İncelenen güçlendirme yönteminin 

sahip olduğu olumlu özellikler 

ve bu yöntemle güçlendirilmiş 

olan binanın sergilediği deprem 

performansı, yöntemin acil olarak 

güçlendirilmesi gereken mevcut 

yapılar için uygun bir çözüm 

olduğunu göstermiştir. 

Deneyler, deprem yüklerini benzeştiren 

tersinir tekrarlı yatay yerdeğiştirmelerin 

binalara eşzamanlı uygulanması 

ile gerçekleştirilmiştir. Üç gün süren deneylerde 

farklı yerdeğiştirme hedeflerine 

gidilerek binalarda hasarın oluşumu 

takip edilmiş, kritik hasar seviyelerine 

karşı gelen yerdeğiştirme adımları arasında 

dinamik ölçümler gerçekleştirilekapasitelerinin 

%22-%45’i arasında) ve 

zayıf kolon-güçlü kiriş gibi deprem davranışı 

açısından önemli olumsuzluklara 

sahiptir. Yükleme doğrultusunda iki, diğer 

doğrultuda tek açıklıklı olan yapılar 

üç katlı olarak tasarlanmıştır. Güçlendirme 

zemin katta kolon uç bölgelerinde 5 

kat, orta bölgelerinde ise 2 kat karbon lifli 

polimer sargılama şeklinde uygulanmıştır. 

Bu uygulama ile, hem eğilme etkilerine 

karşı, hem de kesme etkilerine karşı 

dayanım ve süneklikte önemli iyileşme 

sağlanmıştır. Projede İTÜ’den çok sayıda 

akademisyen ve lisansüstü öğrenci ile 

birlikte Balıkesir Üniversitesi’nden akademisyen 

ve öğrenciler de görev almıştır 

(Fotoğraf 1). 

Güçlendirilmemiş ve güçlendirilmiş 

binaların deneyleri dünyadaki çok sınırlı 

sayıdaki benzerlerinden farklı olarak aynı 

anda karşılaştırılmalı olarak yapılmış ve 

deneyler binaların yıkılmalarına kadar 

devam ettirilmiştir (Fotoğraf 2). Büyük 

bir çelik konstrüksiyon taşıyıcı sistem ile 

oluşturulmuş olan yükleme sistemi de bu 

durum dikkate alınarak tasarlanmış, binaların 

ortasına inşa edilen bu çelik reaksiyon 

sistemine her bir binaya benzeştirilmiş 

deprem yüklerini uygulamak üzere 

hidrolik kontrollü pistonlar yerleştirilmiştir. 

Deneyler sırasında meydana gelen yerdeğiştirme 

ve deformasyonların kayıt altına 

alınabilmesi için toplamda 138 adet 

ölçüm aleti yerleştirilmiş ve toplam 14 

veri toplama cihazından elde edilen veriler 

eşzamanlı olarak kaydedilmiştir. 

Fotoğraf 3 

Fotoğraf 2 

rek hasar seviyesine bağlı yapı dinamik 

karakteristiklerinin değişimi gözlenmiştir. 

Deneyler sırasında güçlendirilmemiş 

yapının kolonlarında çok sayıda eğilme 

ve kesme çatlaklarının yanı sıra, ileri 

seviye hasar durumlarından olan beton 

ezilmesi ve boyuna donatı burkulmasına 

bağlı kabuk betonu dökülmesi gözlemlenmiştir 

(Fotoğraf 3). Benzer yükleme 

seviyelerinde güçlendirilmiş binada hasar 

olarak tanımlanabilecek bir gözlem 

yapılmamıştır. 

Yalova Vali Yardımcısı, Belediye Başkanı, 

DowAksa yönetim kurulu üyeleri, 

çeşitli kamu kurum ve kuruluşları çalışanlarının 

katılımıyla 23 Kasım’da gerçekleştirilen 

deneylerin son aşamasında, 

yapılar önceden planlandığı gibi güçlendirilmemiş 

binada göçme gerçekleşinceye 

kadar eş zamanlı olarak yatay 


67

DEPREM 

yerdeğiştirmelere maruz bırakılmıştır. 

Güçlendirilmemiş yapıda yaklaşık %1 

göreli kat ötelemesi oranında (yaklaşık 

3 cm yatay yerdeğiştirme seviyesinde) 

betonarme yapılarda deprem sonrası 

meydana gelen göçmelere oldukça 

benzer bir toptan göçme durumu yaşanmıştır 

(Fotoğraf 4). Eşzamanlı yüklenen 

güçlendirilmiş yapıda ise herhangi bir 

hasar gözlenmemiş ve bu yerdeğiştirme 

düzeyinde yapının davranışında önemli 

bir değişme meydana gelmemiştir. Güçlendirilmiş 

yapıda devam edilen depremi 

benzeştiren yüklemeler sırasında yapının 

%6 göreli kat ötelenme oranına (yaklaşık 

18 cm yatay yerdeğiştirme seviyesinde) 

kadar yatay yük dayanımının yaklaşık 

%85’ini koruduğu, %14.5 ötelenme oranına 

ulaşıldığında dahi (yaklaşık 40 cm 

yatay yerdeğiştirme seviyesinde) toptan 

göçme durumunun yaşanmadığı gözlenmiştir 

(Fotoğraf 5). 

Elde edilen deney sonuçları yatay 

yerdeğiştirme kapasitesi son derece yetersiz 

olan bir binanın kolonlarının karbon 

lifli polimer kompozitler ile sargılanması 

durumunda, deprem davranışının önemli 

derecede iyileşebildiğini açıkça ortaya 

koymuştur. Yapının deprem davranışındaki 

bu ciddi iyileşmenin yanı sıra, incelemeye 

konu olan güçlendirme yönteminin 

diğer güçlendirme yöntemlerine göre 

çok daha kısa sürede uygulanabilmesi 

ve yapı kütlesinde bir artış meydana getirmemesi 

gibi üstün özellikleri bulunmaktadır. 

İncelenen güçlendirme yönteminin 

sahip olduğu bu olumlu özellikler ve bu 


Fotoğraf 4 

Üniversitemiz ve Balıkesir 

Üniversitesi’nden yaklaşık 25 

akademisyen ve öğrencinin 

katkı sağladığı üniversite-sanayi 

iş birliği ile gerçekleştirilen bu 

projenin ülkemizin yapı ve deprem 

mühendisliği konusunda geldiği 

seviyeyi gösteren örnek bir çalışma 

olduğu düşünülmektedir. 

yöntemle güçlendirilmiş olan binanın sergilediği 

deprem performansı, yöntemin 

acil olarak güçlendirilmesi gereken mevcut 

yapılar için uygun bir çözüm olduğunu 

göstermiştir. 

Dünyadaki sayılı tam ölçekli yapı deneylerinden 

biri olarak gerçekleştirilen 

bu projenin aynı anda iki binanın test 

edilmesi, açık alanda gerçekleştiriliyor 

olması ve binanın toptan göçme durumuna 

kadar test edilmesi gibi önemli farkları 

projeyi benzerleri arasında önemli bir 

noktaya taşımaktadır. Üniversitemiz ve 

Balıkesir Üniversite’sinden yaklaşık 25 

akademisyen ve öğrencinin katkı sağladığı 

üniversite-sanayi iş birliği ile gerçekleştirilen 

bu projenin ülkemizin yapı ve 

deprem mühendisliği konusunda geldiği 

seviyeyi gösteren örnek bir çalışma olduğu 

düşünülmektedir. 

2012 yılında, hammaddesi karbon 

elyaf olan global kompozit sektörüne geniş 

bir ürün yelpazesi ve teknik hizmet 

sunmak hedefiyle Dow Chemical Company 

ve Aksa Akrilik San. A.Ş.’nin ortak 

girişimi olarak kurulan Türkiye’nin ilk ve 

tek karbon elyaf üreticisi DowAksa ile 

Türkiye’nin en köklü üniversitelerinden 

İTÜ’nün ortaklaşa hayata geçirdiği ve Yalova 

Valiliği tarafından desteklenen proje, 

aynı zamanda özel sektör, kamu ve üniversite 

iş birliği konusunda Türkiye için 

önemli ve yenilikçi bir örnek oluşturmaktadır. 

Çalışmanın gerçekleşmesi adına bizlere 

büyük cesaret veren ve destek olan 

İTÜ yönetimine, her konuda olumlu bir iş 

birliği içinde projeyi son noktasına getirdiğimiz 

proje ortağımız DowAksa’ya, çalışmaya 

gece gündüz, sıcak soğuk, yağmur 

çamur demeden büyük bir özveri ile 

destek sağlayan sevgili öğrencilerimize 

ve deneysel çalışmaya ölçüm sistemleri 

konusunda önemli destek sağlayan Boğaziçi 

Üniversitesi Yapı Laboratuvarı’na 

teşekkürü borç biliriz. 

Fotoğraf 5

Yazıları ve Rölöveleriyle 

Sedat Çetintaş 

Yazar: Prof. Dr. Ayla Ödekan 

ISBN: 975-561-252-1 

Basım Yılı: 2004 

Boyutlar: 27 x 39 cm 

Cilbent kutu içinde 79 sayfa metin + 108 sayfa rölöve föyleri. 

İTÜ Vakfı Yayınları 

Genel Dağıtım: İTÜ Vakfı Yayınları 

İtuyayinlari.com.tr 

Online Sipariş: www.1773itu.com 

Satış: 0212 230 73 71 – 246 64 05 

ituvakif@ituvakif.org.tr 

2005 

“Yunus 

Nadi Sosyal 

Bilimler 

Araştırması” 

Ödülü 

Sedat Çetintaş, mimarlık tarihimizde sanatsal ve mimari değeri 

güçlü rölöve ve restitüsyonların yaratıcısı, 19. yüzyıl kültürü 

ile beslenmiş 20. yüzyılın ilk yarısında yaşayan bir Cumhuriyet 

aydını. O, Selçuklu dönemi ile Erken ve Klasik Dönem 

Osmanlı mimarlığı tutkunu bir ‘Ülkügüder’. Sedat Çetintaş, 

anıtsal yapıtları çizimleriyle günümüze taşımakla kalmamış, 

yazılarıyla da mimar olarak toplumsal duyarlılığı sürekli diri 

tutmuş bir aydın. Ülküsü bir ‘Corpus’ oluşturmak. Amacı 

doğrultusunda yaklaşık 200 adet rölöve ve restitüsyon üretmiş. 

Bu ürünlerden 108’i İTÜ Mimarlık Fakültesi Arşivi’nde 

bulunmaktadır. Bu kitap da, Sedat Çetintaş’ın bu arşivde 

yer alan yapıtlarını toplu olarak okuyucuya ulaştırmayı ve 

araştırmaya açmayı hedefliyor. Buna ek olarak, çizimleriyle 

tanıdığımız Sedat Çetintaş’ı yazılarından da okuyarak 

‘ülkügider’liğinin insancıl boyutlarına da erişme olanağı 

veriyor. Bu nedenle, kitapta yazar sık sık Çetintaş’ın kendi 

anlatımlarına yer veriyor. Böylece kendi sözcük ve anlatım 

dilini okuyucuyla paylaşarak Çetintaş’ın özellikle eski yapıları 

koruma konusundaki savaşçı kişiliğini açığa çıkarıyor. ‘Sedat 

Çetintaş’ın inanılmaz rölöveleri karşısısnda insan şaşırıyor. 

Şaşırmamız rölövelerin insan emeğinin ürünleri oluşundan. 

Hele bilgisayara dayalı bir tasarım kuşağı içinde olduğumuz 

günümüzde, bu çizimler doğal olarak inanılmaz geliyor’ diyor, 

Prof. Dr. Ayla Ödekan. 


69

İTÜ'DEN HABERLER 

İTÜ Mezunu Başbakan Binali Yıldırım’a 

Altın Arı Ödülü 

Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı, 

İTÜ Gemi İnşaatı ve Deniz Bilimleri 

Bölümü 1977 yılı mezunu Binali 

Yıldırım, İTÜ’yü ziyaret etti. 

16 Nisan 2016 tarihli senato kararıyla 

ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme 

Bakanı olduğu dönemde kendisine 

verilmesi kararlaştırılan Altın Arı ödülünü, 

o dönem “Başbakan” olarak atanmasından 

dolayı program yoğunluğu 

nedeniyle alamayan Başbakan Binali 

Yıldırım, Mayıs ayında İTÜ Rektörlüğünce 

düzenlenen Altın Arı Ödülleri’ne 

katılamamıştı. İTÜ’yü ziyareti vesilesiyle 

düzenlenen törende Başbakan Binalı 

Yıldırım’a ödülünü, Rektör Prof. Dr. Mehmet 

Karaca takdim etti. Mezun olduğu 

üniversiteden aldığı bu ödülün, kendisi 

için ayrı bir önemi olduğunu söyleyen 

Başbakan Yıldırım, İTÜ’de yetişecek 

yeni nesillerin de ülkemizin geleceğine 

yön vereceğinden emin olduğunu belirtti. 

Prof. Dr. Mehmet Karaca: 

“Türkiye’nin gelişimi üniversitelerin 

katkısıyla hızlanacak.” 

Kalabalık bir grupla İTÜ’yü ziyaret eden 

Başbakan Yıldırım’ı, Ayazağa Yerleşkesi 

girişinde Rektör Prof. Dr. Mehmet 

Karaca karşıladı. Ardından, Süleyman 

Demirel Kültür Merkezi’nde düzenlenen 

2016-2017 Akademik Yıl Açılış Töreni’ne 

geçildi. Etkinlik, Rektörü Prof. Dr. 

Mehmet Karaca’nın açılış konuşmasıyla 

başladı. Rektör Karaca ilk olarak, bu 

özel günde İTÜ mezunları Başbakan Binali 

Yıldırım ve Milli Eğitim Bakanı İsmet 

Yılmaz’ın yanı sıra, İTÜ’yü bu etkinlik 

vesilesiyle ziyaret eden konuklarla bir- 

likte olmaktan dolayı duyduğu mutluluğu 

dile getirdi. 

Teknik Üniversite’nin bugüne dek, 

aralarında dünya çapında birçok bilim 

insanı, sanatçı, devlet adamı da dahil 

olmak üzere sayısız önemli kişi yetiştirdiğinden 

bahseden Rektör, bu başarının 

1773’te Mühendishane-i Bahr-i Hümayun’dan 

beri gelen köklü bir geleneğin 

sonucu olduğunu vurguladı. Özellikle 

son 15 yılda hızlanan kalkınma çabalarının 

meyvelerini vermeye başladığını 

söyleyen Prof. Dr. Mehmet Karaca, bu 

gelişim sürecinin, üniversitelerin daha 

çok katkı yapmasının sağlanmasıyla 

daha da hızlanacağının altını çizdi. 

Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz: 

“Parlak bir gelecek için daha çok 

çalışmalıyız.” 

Akademik yıl açılışında ikinci konuşmayı 

ise Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz 

yaptı. Yılmaz, İTÜ’nün yetiştirdiği insanlarla 

yükseköğrenimde bir marka olduğunu 

defalarca ispatladığını belirtti. 

İTÜ’nün, geçmiş dönemlerdeki Başba- 


tasını belirleyen önemli devlet adamları 

yetiştiren bir marka üniversite olduğunu 

da vurguladı. İTÜ mezunu olmaktan 

dolayı büyük onur duyduğunu belirten 

Başbakan Yıldırım, İTÜ’nün elde ettiği 

ulusal ve uluslararası başarılarıyla ülkemizin 

göğsünü kabarttığını söyledi. 

Hükümet olarak eğitime ayrılan bütçeyi 

on kat artırdıklarını, eğitimin tasarruf yapılamaz 

bir alan olduğunu hatırlatan Yıldırım; 

2002 öncesindeki dönemlerde, bu 

alanda yeterli bütçelerin ayrılamadığına 

dikkat çekti. Değişen dünyanın beraberinde 

getirdiği yeniliklerin, “eğitim”i sınıf 

ortamıyla sınırlanamaz bir kavram hâline 

getirdiğini söyleyen Başbakan Yıldırım; 

bu doğrultuda orta vadede gerçekleştirilecek 

ilk hedefin, 2019’a kadar ülkemizin 

her köşesinde tam güm eğitime 

geçilmesi olarak belirlendiğini söyledi. 

Bu süreçte mevcut eksikliklerin ise tüm 

olanakların seferber edilerek tamamlanacağını 

da sözlerine ekledi. 

9 Ekim’de Hakkari’de yapılan terörist 

saldırı ve 15 Temmuz’da yaşadığımız 

hain darbe girişimi hakkında da 

konuşan Başbakan, her iki olayda da 

yaşamını yitiren şehitleri rahmetle andı, 

gazilere ise acil şifalar diledi. Bu konu 

bağlamında, 15 Temmuz Darbe Girişimi’nde 

sokaklara çıkarak tepkisini 

gösterenlerin arasında yer alan gazi 

İTÜ öğrencileri Seyit Mesut Çiçek ve 

Muhammed Cihad Akkaya’ya geçmiş 

olsun dileklerini sözlerine ekledi. Bukanlar 

ve Cumhurbaşkanlarından Süleyman 

Demirel ve Turgut Özal da dâhil 

olmak üzere Türkiye’nin geleceğine yön 

vermiş kişileri yetiştirdiğini hatırlattı. 

Konuşmasına, ulusal eğitim politikası 

ve hükümet olarak eğitim alanında geleceğe 

ilişkin projeler hakkında bilgiler 

paylaşarak devam eden Yılmaz, özellikle 

de bilimsel, çağdaş, kalitesi ölçülebilir 

bir eğitim anlayışı geliştirmek istediklerini 

söyledi. Engelli öğrencilerin 

eğitim imkânlarına daha kolay ulaşabilir 

olmasından, eğitimde genel kaliteyi 

yükseltmeye uzanan birçok noktada 

görüşlerini paylaştı. Konuyla ilgili olarak 

OECD (Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği 

Örgütü) ülkelerinin eğitime ayrılan 

ortalama bütçe payının hemen hemen 

yakalandığına dikkat çeken Yılmaz, 

bugün Türkiye’de 180 üniversitede öğrenim 

gören yaklaşık 7 milyon yükseköğrenim 

öğrencisinin bulunduğunu, 

bu durumun sadece niceliksel değil, 

niteliksel açıdan da yüksek kaliteli bir 

eğitim gerektirdiğini vurguladı. Ayrıca, 

Avrupa ülkeleri arasında en çok yükseköğrenim 

öğrencisinin ülkemizde olduğunu 

da sözlerine ekledi. 

Başbakan Binali Yıldırım: “İTÜ, 

Türkiye’nin rotasını belirleyenleri 

yetiştiren bir markadır.” 

Başbakan Binali Yıldırım ise konuşmasında, 

İTÜ’de olmaktan heyecan duyduğunu 

belirterek İTÜ’nün Türkiye’nin ronun 

yanında, geçtiğimiz yıl 10 Ekim’de 

Ankara Garı’nda yapılan barış mitingine 

düzenlenen terörist saldırıda hayatını 

kaybeden İTÜ öğrencisi Güney Doğan’ı 

da andı. Başbakan Binali Yıldırım konuşmasında 

milletimizin verdiği mücadele 

ile ülkemizin istikbâli ve istiklâli 

uğruna ne kadar kararlı olduğunu tüm 

dünyaya gösterdiğini belirtti. 

Konuşmasında üniversite öğrencisi 

gençlerimize önemli tavsiyelerde 

bulunan Başbakan Yıldırım, gençlerimizin 

dünyayla bütünleşmesi için bir 

zorunluluk olan yabancı dil öğreniminin 

önemine değindi. Başbakan Yıldırım; 

üniversite öğrencilerinin sadece mesleki 

yeterlik ve akademik başarıyla yetinmemesi 

gerektiğini, eleştirel aklı üniversitelerde 

hakim kılarak tutuculuk ve 

hoşgörüsüzlük yerine sorgulamayı ve 

gelişime açık olmayı ilke edinmelerini 

tavsiye etti. 

Türkiye’nin ekonomik gelişiminde 

üniversitelerin önemli bir rol üstlendiğini 

de anlatan Yıldırım, üniversite ayağı 

eksik bir sanayileşmenin ve ekonomik 

büyümenin söz konusu olamayacağını, 

hayat ve toplumla iç içe olamayan üniversitelerin 

topluma öncülük edemeyeceğini 

söyleyerek üniversite ortamının 

amfilerden ve laboratuvarlardan ibaret 

görülemeyeceğini, “üniversite” kavramının 

aynı zamanda sosyalleşme, hayat 

tecrübesi edinme ve dostluğu öğrenmeyle 

eş anlamlı olduğu görüşünü 

dinleyicilerle paylaştı. Öğrencilerden, 

mezun olduktan sonra keskin bir uluslararası 

rekabete hazır olmalarını isteyen 

Başbakan Yıldırım, gençlerimizi bu 

yolda en iyi şekilde hazırlamak için tüm 

güçleriyle çalıştıklarını belirtti. 

Konuşmasını zaman zaman, dinleyicileri 

gülümseten renkli ifadelerle de 

süsleyen Başbakan Yıldırım, sosyal bilimler 

alanında uzmanlaşanlar ile fen 

bilimleri alanında uzmanlaşanlar arasındaki 

bakış açısı farklılıklarına Bakanlar 

Kurulu toplantılarında da tanık olduğunu 

esprili bir dille verdiği örneklerle 

anlattı; üniversitemizde geçirdiği öğrencilik 

döneminde ders aldığı öğretim 

üyeleriyle yaşadığı anıları konuklarla 

paylaştı. 

Konuşmaların ardından Başbakan 

Binali Yıldırım’a, Rektör Prof. Dr. Mehmet 

Karaca tarafından Altın Arı Ödülü 

sunuldu. 


71


Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan İTÜ'yü Ziyaret Etti 

Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan, İTÜ'yü ziyaret 

ederek araştırma ve uygulama merkezlerinde 

incelemelerde bulundu. Maden 

Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü'nden 

1983 yılında mezun olan Elvan, 33 yıl 

önce mezun olduğu İstanbul Teknik Üniversitesi'ni 

ziyaretinden duyduğu memnuniyeti 

belirterek, geliştirilen projelerin 

gurur verici olduğunu söyledi ve yapılan 

çalışmalardan dolayı Rektör Prof. Dr. Mehmet 

Karaca ile akademisyenlere teşekkür 

etti. Kalkınma Bakanı, İTÜ yönetim kurulu 

toplantısına da katıldı. Üniversitenin projeleri 

ile ilgili olarak Rektörün sunumunu izleyen 

Elvan, ardından; DMA Elektrik Araç ve 

Enerji Depolama Ar-GE Merkezi ile Tıbbi 

Cihaz Araştırma, Geliştirme ve Uygulama 

Laboratuvarı’nda incelemelerde bulundu. 

Elvan: “Bir gurur tablosuyla karşı 

karşıyayız.” 

Ziyareti sırasında İTÜ'nün, Çin Halk 

Cumhuriyeti de dâhil olmak üzere dünyanın 

pek çok yerine elektrikli araç ihraç 

edebilecek bir potansiyele ulaştığını ve bu 

başarıda İTÜ ARI Teknokent’in de katkısı 

olduğunu söyleyen Elvan görüşünü: “Hem 

otomobillere hem de otobüslere elektrikli 

tüm aksamları bütün tasarlayan ve üreten 

bir yapı oluşturulmuş. İTÜ’nün araştırma 

altyapısıyla ilgili olarak yaptığı çalışmaları 

ve bundan sonraki hedeflerini üniversitedeki 

hocalarımızla birlikte değerlendirdik. 

Gerçekten gurur duyacağımız bir tablo ile 

karşı karşıyayız.” sözleriyle paylaştı. Bakan 

daha sonra, X ışınları yayan mamografi 

cihazlarının insan vücudunu olumsuz 

yönde etkilemesini önlemesi amacıyla 

Tıbbi Cihaz Araştırma, Geliştirme ve Uy- 


gulama Laboratuvarı tarafından geliştirilen 

ve radyasyona maruz bırakmadan 

meme kanserini teşhis edebilen 

cihazı da inceledi. 

Elvan: “Kalkınma Bakanlığı olarak 

İTÜ’ye gereken desteği vermeye 

devam edeceğiz.” 

Lütfi Elvan yaptığı konuşmada, 

proje merkezilerinde üretilen bu cihazların 

son derece önemli olduğunu 

vurguladı. Ziyaretiyle birlikte, ülkemizde 

son yıllarda; teknoloji, inovasyon 

ve Ar-Ge açısından çok ciddi çalışmalar 

yapıldığını gördüğünü söyledi. 

Ziyaret ettiği merkezlerde geliştirilen pek 

çok projenin dünyada tek veya bugüne 

kadarki en gelişmiş model olmasının 

son derece önemli olduğunu vurgulayan 

Bakan: “Başta Rektörümüz olmak üzere, 

bütün akademisyenlerimize ve araştırma 

görevlilerimize çok teşekkür ediyorum. 

Bu müthiş çalışmaları hayata geçiren üniversitemize 

Bakanlık olarak, önümüzdeki 

süreçte de destek vermeye devam edeceğiz.” 

dedi. 

Rektör Prof. Dr. Mehmet Karaca: 

“İTÜ olarak üzerimize ne düşüyorsa 

yapacağız.” 

Bakan Elvan’ın açıklamalarından sonra 

söz alan Rektör Mehmet Karaca ise görüşünü: 

“Öncelikle Sayın Bakan’a ‘Yuvanıza 

hoş geldiniz.’ diyorum. Sayın Bakan, 

1979-83 yılları arasında üniversitemizde 

öğrenim gördü. Mezun olduğu günden 

bugüne, özellikle de son dört yılda üniversitemizde 

çok şey değişti. Kendisinin 

ziyaretinden dolayı büyük bir memnuniyet 

duyduk, değerli tavsiyelerini aldık. Ülkemizin 

kalkınmasını en büyük hedef olarak 

belirleyen üniversitemiz, bu doğrultuda 

üzerine ne düşüyorsa bundan sonra da 

yapacak ve Türkiye’nin kalkınmada sınıf 

atlamasına katkıda bulunacak.” sözleriyle 

paylaştı. 

Öğrenciler tarafından geliştirilen güneş 

arabasını da yerinde gören Bakan 

Elvan burada, İTÜ Güneş Arabaları Ekibi’nden 

(İTÜ GAE) öğrencilerle birlikte 

fotoğraf çektirdi. Bakan, ziyaretine; DMA 

Elektrik Araç ve Enerji Depolama Ar-GE 

Merkezi, Tıbbi Cihaz Araştırma, Geliştirme 

ve Uygulama Laboratuvarı, UHUZAM 

Uydu Haberleşme ve Uzaktan Algılama 

UY-GAR Merkezi, TARBİL Tarımsal İzleme 

ve Bilgi Sistemi Projesi, Türkiye’nin çalışan 

tek nükleer araştırma reaktörü ve Avrupa’nın 

8’inci, dünyanın ise 18’inci kuluçka 

merkezi olan İTÜ Çekirdek ve İTÜ Teknokent 

ARI 3 Binası ile devam etti ve bu duraklarda 

aldığı ayrıntılı bilgilerin ardından, 

İTÜ ARI Teoknokent’teki akşam yemeğine 

katıldı.

Türkiye’nin İlk Çelik Test ve Araştırma Merkezi 

(ÇETAM) İTÜ’de Açıldı 

yakaladığında kalkınmamızın önünde hiçbir 

engel yok. Bizim görevimiz engelleri kaldırmak 

ve yürüdüğünüz yolda destek vermek, 

yardımcı olmaktır. Dünyada 8. Avrupa’da 2. 

büyük çelik üreticisi olacağız ama bu imkanlarla 

2023 hedefine ulaşmamamız mümkün 

mü? Birbirimizin rakibi değil yol arkadaşıyız. 

Sanayicinin ülkeye hizmeti kendi kârını artırmasıdır, 

her sene yeni fabrika bant imal etmesidir, 

siz ne kadar artarsanız ülke o kadar 

büyür” dedi. 

Ekonomi Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığı 

himayesinde Çelik İhracatçıları Birliği yürütücülüğünde, 

Türkiye İhracatçılar Meclisi 

(TİM) ve Malzeme Test ve İnovasyon Laboratuvarları 

A.Ş.‘nin (MATİL) iştirakleriyle İTÜ 

bünyesinde kurulan Çelik Test ve Araştırma 

Merkezi (ÇETAM) 24 Kasım 2016’da Ayazağa 

Yerleşkesi’nde açıldı. 

Üniversite - sanayi iş birliğinin örneklerinden 

biri olan ve ülkemizdeki çelik sanayiinde 

önemli katkılar yapması beklenen merkezin 

açılışına, İstanbul Valisi Vasip Şahin, Rektör 

Prof. Dr. Mehmet Karaca, Çelik İhracatçıları 

Birliği Başkanı Namık Kemal Ekinci, Türkiye 

İhracatçılar Meclisi Yönetim Kurulu Başkan 

Vekili Mustafa Çıkrıkçıoğlu ve çelik sektörünün 

önde gelen temsilcileri katıldı. 

Merkezin açılışında konuşan İstanbul 

Valisi ve İstanbul Kalkınma Ajansı Başkanı 

Vasip Şahin, gezdiği test merkezinden etkilendiğini 

söyledi. Proje için verilen emek 

ve paranın karşılığını bulduğuna sevindiğini 

ifade etti. 

İstanbul Valisi Vasip Şahin: “Bu ilk 

projenin sonuçlarından son derece 

memnunuz” 

Şahin “Bu merkez çelik sektörü başta olmak 

üzere diğer sektörlerde önemli bir işlev üstlenecek. 

Bu tür yatırımlar başarılı oldukça 

biz de Kalkınma Ajansı olarak kendimize 

pay çıkaracağız. Kalkınma Ajanslarının misyonu 

bulundukları bölgede yatırımları desteklemek 

ve ekonomik ivmeyi artırmaktır. Söz 

konusu İstanbul olunca, tüm ülkeye lokomotif 

olan bir şehirden bahsediyoruz. Bu ilk 

proje bizim için de deneme projesi oldu ve 

sonuçlarından son derece memnun kaldık. 

Bu tür yatırımların sektöre büyük faydaları 

olacak. Doğru yolda olduğumuzu düşünüyoruz. 

İmkanlarımızın ve ufkumuzun 

ötesine geçtiniz, özel sektör bu dinamizmi 

Rektör Prof. Dr. Mehmet Karaca: “Merkez 

sayesinde çelik endüstrisinde gelişim 

hız kazanacak” 

Rektör Prof. Dr. Mehmet Karaca ise ÇETAM 

ile ilgili konuşmasında “İTÜ’deki bu merkez 

sadece bir test merkezi değil aynı zamanda 

AR-GE merkezi. Çelik ve benzeri ürünlerin 

burada test sürecine ve AR-GE’sine katkıda 

bulunacağız. Bildiğiniz gibi çelik ülkemizde 

en büyük ihracat kalemlerimizden biri. Yurt 

dışına ihraç etmeden önce belirli merkezlere 

standartları ile ilgili prototip malzeme 

gönderilir ve olur aldıktan sonra ihracatı gerçekleşir. 

Biz hem zaman hem para kaybını 

önlemek amacıyla böyle bir düşünce ile yola 

çıktık. Bu merkez ihracat ile ilgili bütün testleri 

yapacak ve ihracatçı zaman kazanacak. 

Çelik sektöründen tutun, inşaat sektörüne 

kadar bütün sektörleri ilgilendiriyor. ÇETAM 

binamızın yanında bir binamız daha var. Onu 

da ekleyip İTÜ olarak daha da büyütmeyi 

planlıyoruz” dedi. 

Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) Başkanı 

Namık Ekinci: “ÇETAM, Türkiye’nin 

lokomotifi çelik sektöründe önemli bir 

rol oynayacak.” 

Çelik İhracatçıları Birliği Başkanı Namık 

Ekinci yaptığı konuşmada, “Sıvı çelik üretimi, 

çelik sektörünün üretim kapasitesini artırması, 

ihraç katkısı olacak. Amacımız katma 

değerli çelik üretimini artırmak. İTÜ’de çelik 

test ve analizini sağlayarak standart dışı çelik 

üretiminin önüne geçmek. Yaptığımız bu 

test merkezi sayesinde zaman ve enerji kaybına 

son vereceğiz ve ürünlerimizi test için 

yurt dışına göndermeyeceğiz. Çalışmalarımız 

bununla sınırlı olmayacak, çelik bilimi ve 

teknoloji üzerine mesleki eğitime de ağırlık 

verilecek” dedi. 


73


TİM Başkan Vekili Mustafa Çıkrıkçıoğlu: 

“Sektör için gurur duyulacak bir yatırım” 

Mustafa Çıkrıkçıoğlu da yatırımın sektör 

için gurur duyulacak bir girişim olduğunu 

vurgulayarak; “ÇETAM’a en büyük yardımlardan 

birini İstanbul Kalkınma Ajansı yaptı. 

İhracatta sertifikasyonlara ihtiyaç vardı. Bu 

merkez önemli bir açığı kapatacak. 2023 

hedefimize ulaşmada, katma değeri yüksek 

çeliği üretmede önemli katkılar sağlayacak. 

Bizde çelik fiyatı ortalama 550 dolar seviyelerinde, 

İsveç’te 2500 doların üzerinde. 

İsveç’in ortalama çelik fiyatlarını yakalamayı 

hedefliyoruz. Çelik sektörünün böyle 

donanımlı yer kazanmasında katkısı olan 

Kalkınma Ajansı, İhracatçılar Birliği üyeleri 

ve İstanbul Teknik Üniversitesi'ne teşekkür 

ediyorum Türkiye’nin kamu, özel sektör ve 

üniversite iş birliğine ihtiyacı var. Çelik sektörüne 

bu kurum büyük katkılar yapacaktır” 

dedi. 

ÇETAM’ın hedefleri nelerdir? 

İTÜ Ayazağa Yerleşkesinde kurulan ÇETAM 

öncelikle, ürün ve malzemeler için karakterizasyon 

testleri ve sertifikasyon hizmetleri 

sunarak sektörün uluslararası rekabette öne 

çıkmasını sağlamayı amaçlıyor. Böylece, 

özellikle çelik sanayiinde yer alan firmaların 

sıkça karşılaştığı sorunlardan olan ihracat 

için belgelendirme ve test zorunluluğu gibi 

tarife dışı teknik engellerin daha kolay aşılması 

hedefleniyor. Bu engellerin kalkmasıyla 

ve merkezin Ar-Ge ve İnovasyon çalışmalarına 

vereceği teknik altyapı desteğiyle birlikte, 

çelik ihracatında yükseliş bekleniyor. 

Merkez öncelikle, İstanbul ve çevresindeki 

çelik üreticilerini, tedarikçilerini, ihracat 

ve ithalatçıları ile çelik endüstrisindeki ham 

madde ve yarı madde tedarikçilerine ek olarak, 

çeliği ara ürün olarak kullanan firmalara 

da hizmet sunmayı amaçlıyor. Çelik sektörünün 

ÇETAM’dan başlıca beklentileri ise; sektörel 

bazda bir test, analiz ve sertifikasyon 

merkezi kurulması, üreticilerin ve ihracatçıların 

ürün geliştirme ve ürün test maliyetlerinin 

düşürülmesi, Türkiye’deki çelik sanayiinin 

küresel rekabet gücünün artırılması, çelik 

ürünleri satışlarında uygunluk değerlendirme 

akreditasyonu ve sertifikasyonu hizmetlerinin 

verilmesi, sektör çalışanlarına verilecek 

eğitimlerle hizmet kalitesinin artırılması, 

üniversite-sanayi iş birliğinin çelik sanayiine 

katkıda bulunması ve sektördeki teknik altyapının 

Ar-Ge odaklı ve inovatif faaliyetler 

için güçlendirilmesi olarak sıralanıyor. 

“UBAKUSAT Küpsat” Uydusu 

Uzay Yolculuğuna Hazırlanıyor 

Çelik İhracatının Yıldızları Ödüllendirildi 

Merkezin açılış töreni kapsamında Çelik İhracatçıları 

Birliği tarafından ihracatın yıldızları 

ödüllendirildi. Süleyman Demirel Kültür 

Merkezi’nde gerçekleşen ödül töreninde 16 

farklı ürün kategorisinde en fazla ihracat yapan 

39 şirkete 48 ödül dağıtılırken; her kategoride 

ilk 10’a giren firmalara toplamda 154 

sertifika verildi. 2015 yılında tüm ürünlerde 

en fazla ihracata ulaşan ilk üç çelik firması; 

Habaş, İçdaş ve Diler oldu. 


2000'li yılların başından bu yana İTÜ 

öğretim üyeleri ve öğrencilerinin uydu ve 

uzay teknolojileri alanında yaptıkları yoğun 

çalışmalar nihayet meyvesini verdi. İTÜ’nün 

geliştirdiği UBAKUSAT Küpsat uydusunun 

Uluslararası Uzay İstasyonu’na yerleştirilmesi 

ve oradan da uzaya fırlatılmasını 

kapsayan uluslararası protokol 8 Eylül’de, 

Ankara’da imzalandı. Bu oldukça önemli 

anlaşmayla birlikte, ülkemiz uzay çalışmalarında 

kayda değer bir adım daha attı. Bu 

başarıda en büyük pay sahibi ise İTÜ Uzay 

Sistemleri Tasarım ve Test Laboratuvarı’nda 

gece-gündüz demeden uzun süreli mesailerle 

çalışan ekip. 

Süreçle ilgili olarak ilk adım Japonya 

Uzay Politikalarından Sorumlu Devlet Bakanı 

YosukeTsuruho ve beraberindeki yetkililerden 

oluşan heyetten geldi. Heyet; Ulaştırma, 

Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet 

Arslan’a uydu ve uzay teknolojileri alanında 

iş birliklerinin geliştirilmesine yönelik bir 

ziyarette bulundu. Tshuruho ve Japon yetkililerle 

yapılan görüşme sonunda, Japonya 

ve Türkiye arasında gelecekteki projelere 

yönelik “Uydu ve Uzay Teknolojileri Alanında 

İş Birliği Protokolü”; Ulaştırma, Denizcilik ve 

Haberleşme Bakanlığı’nı temsilen Havacılık 

ve Uzay Teknolojileri Genel Müdürü Dr. Cihan 

Kanlıgöz ile Japonya Havacılık ve Uzay 

Keşif Ajansı’nı temsilen Ajans Başkan Yardımcısı 

Yuichi Yamaura tarafından imzalandı. 

Bu önemli iş birliği sayesinde, İTÜ Uçak 

ve Uzay Bilimleri Fakültesi tarafından geliştirilen 

“UBAKUSAT Küpsat” uydusunun Uluslararası 

Uzay İstasyonu (ISS)’nda yer alan 

Japonya’ya ait KIBO Uzay Modülü’nden 

fırlatılması planlanıyor. Ayrıca, ASELSAN 

tarafından geliştirilen uydu teknolojilerinde 

kullanılacak malzemelerin uzay dayanım 

deneylerinin yapılması da öngörülüyor. 

Protokole ek olarak, iş birliği anlaşması 

kapsamında planlanan projelere ilişkin teknik 

çalışmaları içeren ikinci bir protokol de 

Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı 

Havacılık ve Uzay Teknolojileri Genel Müdürü 

Dr. Cihan Kanlıgöz, Japonya Havacılık 

ve Uzay Keşif Ajansı KIBO Modülü Operasyon 

Direktörü Dr. Koichi Wakata, Uçak ve 

Uzay Bilimleri Fakültesi Dekan Vekili Prof. Dr. 

Metin Orhan Kaya ve Aselsan Genel Müdürü 

Faik Eken tarafından imzalandı.

İTÜ MOBGAM’dan Kolon ve 

Meme Kanserinde Erken Tanı İçin 

Önemli Hamle 

Genetik Dizilenme Testi ile önleyici 

tedavi mümkün olacak 

İTÜ’de başlayan çalışmaların ilk hedefi, 

teknolojideki gelişmeler ışığında İstanbul 

halkının bilgi odaklı ve nitelikli sağlık 

hizmeti alabilmesi olarak belirlendi. Klinik 

de bu doğrultuda, genetik temelli biyoteknolojik 

altyapıyı kamuya kazandırmayı 

ve klinik bilimler ile temel bilimleri 

Ar-Ge noktasında buluşturmayı amaçlıyor. 

GLAB’den yapılan açıklamada 

“Yaptığımız test sayesinde, halka kolon 

ve meme kanserinde önleyici tedavi sunabileceğiz. 

Çalışmalarımız kapsamında 

bugüne dek 400 kanser hastasından 

kan alındı ve 300 hastanın Genetik Dizileme 

Testi tamamlandı. Test sürecinde, 

risk grubuna giren kişilerin bu hastalıklar 

yönünden kritik genlere bakılıyor ve bu 

genlerin mutasyon durumu inceleniyor.“ 

denildi. 

Günümüzde; kontrolsüz ve çevresel 

önlemler alınmadan artan sanayi 

kuruluşları, doğal olmayan yöntemlerle 

yetiştirilen meyve ve sebzeler, 

ayaküstü ve hazır yemek alışkanlıkları, 

genetik faktör ve daha birçok 

farklı sorundan dolayı kanser hastası 

sayısı ne yazık ki artıyor. Artan hasta 

sayısına karşı önlemler artırılırken, 

tanı ve tedavide de yeni yöntemler 

keşfediliyor ve her geçen gün yeni 

bir umut ışığı ortaya çıkıyor. 

İTÜ bünyesindeki Dr. Orhan Öcalgiray 

Moleküler Biyoloji - Biyoteknoloji 

ve Genetik Araştırma Merkezi de (İTÜ 

MOBGAM) bu alandaki çalışmalarına devam 

ediyor. Bu çalışmaların bir parçası 

olarak, İTÜ MOBGAM ile İstanbul Anadolu 

Kuzey Kamu Hastaneleri Birliği’nin ortaklığında 

ve Sağlık Bakanlığı, Kalkınma 

Bakanlığı ile İstanbul Kalkınma Ajansı’nın 

desteğiyle, hazırlanan proje sayesinde, 

bu yolda önemli bir adım daha atıldı. İstanbul 

Kalkınma Ajansı (İSTKA) Yenilikçi 

İstanbul Mali Destek Programı kapsamında 

desteklenen, “Bireye Özgü Ailesel 

Kanser Sendromlarını Taramaya Yönelik 

İleri Düzey Genetik Analiz Laboratuvarı 

Projesi” ile kolon ve meme kanseri vakalarında 

erken tanı için yeni bir girişim 

başlatıldı. 

İTÜ MOBGAM’a bağlı GLAB’de (Genomik 

Laboratuvar) yürütülecek projede, toplumda 

sıkça görülen ve genetik faktörlerin 

en büyük nedenlerden biri olduğu kolon ve 

meme kanserine yakalanan kişiler ve yakınları 

için Genetik Dizilenme Testi yapılıyor. Test, söz 

konusu kanser türleri için yüksek risk taşıyan 

bireyleri önceden belirleyecek. Böylece, erken 

tanı sağlayacak önlemlerin alınabilmesi 

adına hastaların yönlendirilmesi mümkün olacak. 

Genetik ve moleküler biyoloji alanlarında 

son derece önemli çalışmalar yapan ve ileri 

derecede biyoteknolojik uygulamalar kullanan 

bilim insanlarının çalıştığı İTÜ MOBGAM, 

bu proje sayesinde, İTÜ’nün temel bilimler 

alanındaki bilgi birikiminin toplum faydasına 

sunuyor. 

İTÜ ile iş birliği projeyi 

hareketlendirdi 

Bireye Özgü Ailesel Kanser Sendromlarını 

Taramaya Yönelik İleri Düzey 

Genetik Analiz Laboratuvarı Projesi 

ile yeni biyoteknolojik uygulamaların 

içselleştirilmesi ve tıbbi nitelikli 

büyük verinin doğru bir şekilde çözümlenmesi 

de mümkün olacak. Bu 

gelişmelerin en büyük sonucunun 

ise elde edilen bilimsel verinin kamu 

yararına kullanılarak uygulanabilir 

çözüm önerilerinin ortaya çıkması 

ve disiplinlerarası bir anlayışla ele 

alınan bilgiler üzerinden bu kanser 

türlerinde erken tanı yapılarak ölüm 

oranının düşürülmesi öngörülüyor. 

Aynı zamanda bu çalışmalarla, verilere 

bütünsel bir bakış açısıyla bakılacak 

ve ülkemizin mutasyon haritası da 

çıkarılacak. 

Söz konusu yeni teknolojilerin edinilmesi 

ve biyomedikal Ar-Ge kapasitesinin 

artırılması olduğunda, devlet hastanelerinin 

temel bilimlerde başarısı tartışmasız 

olan İTÜ MOBGAM gibi kuruluşlarla 

birlikte çalışması bu tip projelerin güvenilirliğini 

artırıyor. Proje kapsamında, 

Ümraniye Eğitim Araştırma ve Göztepe 

Eğitim Araştırma hastanelerine meme ve 

kolon kanseri sebebiyle başvuran bütün 

hastalar, GLAB tarama ağına dâhil ediliyor. 

Klinisyenler bu ağ üzerinden hastalarla 

iletişime geçiyor ve mevcut bilgilere 

göre hastaların profilleri inceleniyor. 


75


Gıda Katkı Maddeleri Güvenliğinde 

Mükemmeliyet Adresi: DOKAM 

“Gıda, Metabolizma ve Sağlık: Biyoaktif 

Bileşenler ve Gıda Katkıları” kongresi 28 

Kasım’da İstanbul Teknik Üniversitesi’nde 

düzenlendi. Prof. Dr. Beraat Özçelik’in başkanlığını 

üstlendiği kongrenin açılışında, 

İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) Uzmanı, 

Y. Müh. Yasemen Özlem Malioğlu, İstanbul 

Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Hamit 

Aygül ve İTÜNOVA TTO Genel Müdürü Dr. 

Ercan Çitil katılımcılara seslendi. Ardından, 

İSTKA tarafından yaklaşık 1,5 milyon TL 

bütçe ile desteklenen “Yerel Kaynaklar ve 

Atıklardan Gıda Katkı - Yardımcı Maddeleri 

Araştırma Uygulama Merkezi” projesi tanıtıldı. 

Gazi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. 

Dr. Ali Esat Karakaya’nın “Gıda katkıları ve 

besin desteklerinin güvenlikleri ve toksikolojisi” 

başlıklı sunumu sonrasında; gıda 

katkı maddeleri, biyoteknoloji, biyoaktif bileşenler 

ve bitkisel biyoçeşitlilik vb. konular 

uzmanlar tarafından tartışıldı. 

Dr. Ercan Çitil: “Araştırmalar, 

DOKAM’da patente ve ticarî ürüne 

dönüşecek.” 

Kongrede ayrıca, Kimya-Metalurji Fakültesi 

Gıda Mühendisliği Bölümü bünyesinde kurulan 

Doğal Katkılar, Fonksiyonel Bileşenler 

ve Sağlık Mükemmeliyet Merkezi’nin (DO- 

KAM) de açılışı yapıldı. Gıdaların işlenmesinde 

kullanılan katkı maddelerinin yerini 

alabilecek doğal alternatifler, besin destekleri 

ve insan sağlığına faydalı, işlevsel gıda 

bileşenleri üretecek olan bu merkez, Türkiye’de 

bu kapsamda kurulmuş ilk mükemmeliyet 

merkezi olma özelliğini de taşıyor. 

Tıpta da kullanılabilen aromatik ve endemik 

bitkilerin bolca bulunduğu ülkemizde, 

gıda üretimi ve işlenmesi sırasında ham 

maddelerin yaklaşık %40’ı atık olarak ayrılıyor. 

Bu süreçte ortaya çıkan atıklar aslında; 

yeni, katma değeri yüksek ve doğal gıda bileşeni 

elde edilmesi adına önemli bir potansiyel 

taşıyor. DOKAM, işte bu potansiyeli değerlendirerek 

ithalata bağımlılığını azaltmayı 

ve ulusal serveti korumayı hedefliyor. 

Son yıllarda doğal ve işlevsel gıdalara 

olan yoğun tüketici ilgisi nedeniyle yükselen 

talebin karşılanması için atılan adımlardan biri 

olarak kabul edilen merkezde, doğal alternatif 

katkılar ile antioksidanlar, diyet lifler, Omega-3 

yağ asitleri, bitkisel proteinler ve peptidler gibi 

biyoaktif bileşenleri, kimyasal çözgenler kullanılmaksızın; 

süperkritik ve subkritikekstraksiyonlar 

gibi ileri teknolojilerle üretilecek. 

Kongreye ve açılışa katılan İTÜNOVA 

TTO Genel Müdürü Dr. Ercan Çitil, Türkiye’ye 

yurt dışından gelen katkı maddelerinin 

denetlenmesinin oldukça önemli olduğunu 

belirterek, DOKAM’ın hizmete girmesinin bu 

konuda olumlu bir etki oluşturacağını söyledi. 

Gıda katkı maddelerinde sadece ikâme 

değil, ihracatın da hedeflendiğinin altını çizen 

çitil, İTÜNOVA TTO’nun bu alandaki patent 

çalışmalarına destek verdiğini de sözlerine 

ekledi. Çitil konuşmasını: “Bu merkezde 

yapılacak araştırmaların zamanla patentlere, 

hatta ticari ürünlere ve belki de şirketlere 

dönüşmesi mümkün olabilecek. Böylece 

üniversite-sanayi iş birliğiyle artan bir ticarileşmenin 

de söz konusu olacağını düşünüyorum.” 

sözleriyle tamamladı. 

Kuruluş aşamasında çok sayıda araştırma 

ve fizibilite çalışması yapılan DOKAM; 

İstanbul Kalkınma Ajansı ve İTÜ başta olmak 

üzere; İstanbul İhracatçı Birlikleri, Türkiye 

Gıda İşverenleri Sendikası, İTÜNOVA Teknoloji 

Transfer Ofisi (İTÜNOVA TTO) ve Gıda 

Katkı ve Yardımcı Madde Sanayicileri Derneği’nin 

desteğini almasıyla da dikkat çekiyor. 


Prof. Dr. Celal Şengör, Leibniz Sozietät der 

Wissenschaften Üyesi Seçildi 

Bugüne kadar pek çok ülkede bilim 

akademisi üyeliğine seçilmiş olan Prof. Dr. 

Celal Şengör, son olarak Leibniz Bilim Derneği 

üyeliğine seçildi. İTÜ Maden Fakültesi 

ve Avrasya Yerbilimleri Enstitüsü öğretim 

üyesi Prof. Dr. Celâl Şengör, Almanya’daki 

Leibniz Bilim Derneği (Leibniz Sozietät 

der Wissenschaften) üyeliğine Türkiye’den 

seçilen ilk ve tek üyesi oldu. Prof. Dr. Celâl 

Şengör’ün bu önemli pâyeyi almasında, bu- 

güne kadar yaptığı bilimsel çalışmalar, araştırmalar, 

yazdığı makaleler ve yer bilimler 

alanına uluslararası ölçekte getirdiği bakış 

açısı etkili oldu. 

Leibniz Bilim Derneği (Leibniz Sozietat 

der Wissenschaften) 

Matematik alanında uzmanlaşmış Alman 

bilim adamı ve filozof Gottfried Wilhelm 

Leibniz tarafından, 1700 yılında, Berlin’de, 

“Brandenburg Seçilmiş Bilim Derneği” 

(Kurfürstlich Brandenburgische Societät 

der Wissenschaften) adıyla kurulan Leibniz 

Bilim Derneği, daha sonra Prusya 

Kraliyet Bilimler Akademisi (Preussische 

Königliche Akdecuie der Wissenschaften) 

olan ismini, II. Dünya Savaşı’ndan sonra 

Doğu Berlin’de bulunduğu yıllarda “Alman 

Bilimler Akademisi” (Deutsce Akademie 

der Wissenschaften) olarak sürdürdü. Bugün 

LSW kısaltmasıyla çalışmalarını sürdüren 

kuruluşun üye listesine bakıldığında, 

Alexander von Humboldt, Albert Einstein, 

Max Planck, Werner Heisenberg, ve Hans 

Stille gibi tanınmış üyeleri dikkat çekiyor. 

Prof. Dr. Celâl Şengör, daha önce Academia 

Europaea ve ABD Ulusal Bilimler 

Akademisi’nin ilk, Rus Bilimler Akademisi’nin 

ve Leopoldina Alman Ulusal Bilimler 

Akademisi’nin ise ikinci Türk üyesi seçildi. 

Geçtiğimiz yıl Avusturya Bilimler Akademisi 

üyeliğine de seçilen Şengör, son olarak 

Leibniz Bilim Derneği üyeliğine de seçilerek, 

akademik kariyerine bir başarı daha 

ekledi. Prof. Dr. Celâl Şengör, akademik 

çalışmalarını hâlen İTÜ Yerbilimleri Enstitüsü’nde 

sürdürüyor ve alanla ilgili uluslararası 

literatüre önemli katkılarda bulunuyor. 

Bilimin Merkez Üslerinden CERN’de Bir 

İTÜ’lü: İlknur Köseoğlu 

Hayâllerinin peşinden giden ve bu yolda 

yoğun çaba harcayan İTÜ’lüler, genç 

yaşta büyük başarılara imza atıyor. Bunlardan 

biri de Fizik Mühendisliği Bölümü’nde 

doktora çalışmalarını sürdüren İlknur Köseoğlu. 

Fizik Mühendisliği Bölümü’nden mezun 

olan Köseoğlu, 2015’te Elektronik ve Haberleşme 

Mühendisliği Bölümü’nden de 

ikinci diplomasını alarak çift ana dal programını 

başarıyla tamamladı ve ardından Fizik 

Mühendisliği Bölümü’nde yüksek lisans 

yaptı. İTÜ’deki CERN CMS deneyi ekibinde 

yer alan ve öğrencilerin CERN’deki deneyimlerden 

yararlanmasına aracılık eden 

Doç. Dr. Altan Çakır, İlknur Köseoğlu’na bu 

süreçte destek verdi. 

Dünyanın oluşum süreci üzerine 

önemli deneyler yapan CERN’de (Conseil 

Européenpour la Recherche Nucléaire), 

dönemsel olarak akademik ve deneysel 

görevler üstlenen Doç. Dr. Altan Çakır’ın 

gözetiminde akademik çalışmalarına başlayan 

Köseoğlu; üst üste başarılar elde 

etti pek çok bilim insanının hayalini kurduğu 

CERN School of Computing - Main 

School’a kabul edildi. Köseoğlu’nun eğitim 

ücreti CERN ve İTÜ Rektörlüğü tarafından 

karşılandı. Zorlu kriterlerle öğrenci kabul 

eden bu önemli kuruluşun, burada alınan 

eğitimin sonunda başarılı olan katılımcılarına 

verdiği sertifika ise dünya çapında üst 

düzey yetkinlik sağlıyor. 

Köseoğlu, yoğun bir çalışmayla önce 

yapay zekâyla öğrenme (machinelearning), 

ardından bu alanın bir alt dalı olan ve 

algoritmik tabanda çok katmanlı ve grafikli 

yüksek düzeyde veri soyutlaması (deeplearning) 

konuları üzerine de eğildi. 

İlknur Köseoğlu’nun bundan sonraki 

hedefi ise İTÜ’deki doktora öğrenimini tamamladıktan 

sonra dünyanın en saygın 

burslarından biri olan CERN Fellowship 

Bursu’nu kazanarak uzmanlığını daha da 

geliştirmek. 


77


Prof. Dr. Selahattin İncecik, IUAPPA 

Başkanlığına Seçildi 

Prof. Dr. Selahattin İncecik, hava kirliliğinin 

etkin bir şekilde kontrolü ve önlenmesi 

için gerekli politikaları yaşama geçirmeye çalışan 

bir kuruluş olan, İngiltere merkezli Hava 

Kirliliğini Önleme ve Çevre Koruma Dernekleri 

Birliği (Union of Air Pollution Preventationand 

Environmental Protection Associations 

- IUAPPA) başkanlığına seçildi. IUAPPA’nın, 

Küresel Atmosferik Kirlenme Forumu’nu başlatan 

Avrupa Temiz Hava ve Çevre Koruma 

Birlikleri Federasyonu’nun (European Federation 

of Clean Airand Environmental Protection 

Associations - EFCA) kurucusu, Birleşmiş 

Milletler Çevre Programı İklim ve Temiz 

Hava Koalisyonu’nun (UNEP Climate and 

Clean Air Coalition) ise ortak kuruluşu olmas 

göz önüne alındığında, İncecik’in elde ettiği 

başarının önemi ortaya çıkıyor. 

2008 yılından bu yana IUAPPA kuruluna 

üye olan İncecik, kuruluşun 2016-2020 

Dönem Başkanlığına, oy birliğiyle seçildi. 

Ayıca, üç yılda bir yapılan Dünya Temiz 

Hava Kongresi’ni düzenleyen kuruluş, İncecik’in 

başkanlığında, Güney Kore’nin 

Busan kentinde gerçekleştirilen 17. Dünya 

Temiz Hava Kongresi’nin ardından, bir 

sonraki kongrenin 2019’da, İstanbul’da 

yapılmasını kararlaştırdı. Böylece bu 

uluslararası kongre ilk kez Türkiye’de düzenlenmiş 

ve olacak. IUAPPA’nın kurumsal 

vizyonu doğrultusunda, hava kalitesi 

alanında; bilimsel gelişmeler ve yeni uygulamalar 

uluslararası alanda tartışılarak 

yeni teknolojilerin yaşama geçirilmesinde 

stratejiler hazırlanacak. 

Selahattin İncecik, hâlen Avrupa Bilim 

Vakfı (European Science Foundation) 

tarafından hazırlanan bilimsel projelerin 

ve Brüksel’de yürütülen Bilim ve 

Teknolojide Avrupa İş Birliği (European 

Cooperation in Scienceand Technology 

– COST) projeleri kapsamındaki çalışmaların 

hakemleri arasında yer alıyor. 

Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim 

Değişimi Raporları’ndaki “öncü yazarlık” 

(leading author) görevinden ötürü, 2007 

Nobel Barış Ödülü ‘ne katkı yapan bilim 

adamları arasında yer almış olan İncecik, 

İTÜ’den emekli olup, akademik çalışmalarını 

Asya Teknoloji Enstitüsü’nde 

(Asian Institute of Technology) sürdürmektedir. 

Türk Milli Mekanik Komitesi’nin Yeni Başkanı: 

Prof. Dr. Mehmet Omurtag 

Mekanik alanında ve yakın bilimler 

üzerine kuramsal ve uygulamalı araştırmalar 

yapanlar ile ulusal veya uluslararası 

kuruluşlar arasında bağ kurmak, mekanik 

alanında uluslararası kongreler ve toplantılar 

düzenlemek, uygulamalı mekaniğin 

bilimsel gelişimine katkı yapacak girişimlerde 

bulunmak hedefiyle, 40 yıldır faaliyet 

gösteren Türk Milli Mekanik Komitesi’nin 

(TÜMTMK) yeni başkanı, İnşaat Mühendisliği 

Bölümü’nden öğretim üyesi Prof. Dr. 

Mehmet Omurtag oldu. 

TUMTMK’nın yeni başkanı seçilen 

Omurtag, 2 yıl boyunca görev yapacak. 

Omurtag’ın birlikte çalışacağı TUMTMK 

Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı olarak 

Süleyman Demirel Üniversitesi’nden Prof. 

Dr. Abdullah Avey, Genel Sekreter Yıldız 

Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Nazmiye 

Yahnioğlu, Sayman İTÜ İnşaat Mühendisliği 

Bölümü’nden Doç. Dr. Nihal Eratlı ve 

Web Sorumlusu olarak Atılım Üniversitesi’nden 

Yrd. Doç. Dr. Besim Baranoğlu’ndan 

oluştu. 

Türk Milli Mekanik Komitesi (TÜMTMK) 

nedir? 

1976 yılında kurulan Türk Milli Mekanik 

Komitesi, gönüllülük esasına göre üye 

kabul ediyor. Komite düzenli olarak, bilimsel 

alanda başarısını kanıtlamış genç 

araştırmacılara kapısını açarak, ülkemizin 

akademik birikimine önemli ölçüde katkıda 

bulunuyor, amaçları doğrultusunda 

kongreler, yaz okulları, sempozyumlar düzenliyor. 


Doç. Dr. Seda Aksoy Esinoğlu ve 

Yrd. Doç. Dr. Mert Gür’e 

TÜBA GEBİP Ödülü 

Yrd. Doç. Dr. Mert Gür 

Doç. Dr. Seda Aksoy Esinoğlu 

Akademik çalışmalarıyla gelecek vadeden 

genç bilim insanlarına verilen, Üstün 

Başarılı Genç Bilim İnsanı Ödüllendirme 

Programı (GEBİP) ödüllerine hak kazananlar, 

Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) 

tarafından açıklandı. Doğa bilimleri, mühendislik, 

sağlık bilimleri ve sosyal bilimler 

alanında yaptıkları araştırmalar ile ülkemizin 

bilimsel birikimine katkı yapan 31 genç 

bilim insanının arasında, İTÜ Fizik Mühendisliği 

Bölümü’nden Doç. Dr. Seda Aksoy 

Esinoğlu ile Makine Mühendisliği Bölümü’nden 

Yrd. Doç. Dr. Mert Gür de yer aldı. 

2015 yılında genç bilim insanlarına 

verilen TÜBİTAK Teşvik Ödülü’nü alan 

Doç. Dr. Seda Aksoy Esinoğlu, bu yıl 

ise TÜBA-GEBİP ödülüne değer görüldü. 

Esinoğlu’na TÜBA-GEBİP ödülünü 

getiren akademik çalışmaları arasında; 

APL, PRB ve Nature gibi saygın bilimsel 

dergilerde de yayınlanan deneysel 

katı hâl fiziğinde intermetalik manyetik 

alaşımların özelliklerinin incelenmesi ile 

nanomanyetizma ve nano boyutta aygıt 

üretimin üzerine uluslararası düzeyde 

çalışmalar bulunuyor. Seda Aksoy Esi- 

Prof. Dr. Gültekin Göller’e Mükemmeliyet Ödülü 

İTÜ akademisyenlerinin bilimsel çalışmaları, 

dünyanın dört bir yanındaki 

üniversiteler tarafından ödüllendirilmeye 

devam ediyor. Kimya-Metalurji Fakültesi 

Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü 

öğretim üyesi Prof. Dr. Gültekin Göller, 

yaptığı bilimsel çalışmalarla malzeme 

bilimi ve mühendisliği alanlarına yaptığı 

katkılar nedeniyle, Bükreş Politeknik Üniversitesi 

Malzeme Bilimi ve Mühendisliği 

Fakültesi tarafından Mükemmeliyet Ödülü 

ile onurlandırıldı. 

noğlu ayrıca, “lazer kopartma” yöntemi 

ile manyetik nanoparçacık üretimi ve bu 

parçacıkların kanser tedavisinde kullanımı 

üzerine çalışmalarıyla, temel bilimleri 

sağlık bilimleriyle bütünleştiriyor. 

Makine Mühendisliği Bölümü’nden 

Yrd. Doç. Dr. Mert Gür ise “Nörolojik 

İlaçlara Hedef Olan Hücre Zarı Proteinlerinin 

İşlevinde Hücre Zarının Etkisi” 

başlıklı bilimsel çalışmasını gerçekleştirmek 

üzere bu yılın TÜBA-GEBİP ödülünü 

almaya hak kazandı. Gür’ün ödül 

almasında, aralarında; Nature Communications, 

JBC, JCP, BJ and PLoSBio gibi 

saygın dergilerin de olduğu çok sayıda 

atıf alan yayınları, akademik çalışmaları 

ve uluslararası konferans ve çalıştaylarda 

yaptığı sunumlar etkili oldu. Gür’ün 

başlıca araştırma konuları ise; biyomoleküler 

makineler ve motorlar, hesaplamalı 

simülasyon ve modelleme, moleküler dinamik 

simülasyonları, istatistiksel mekanik 

ve termodinamik, gıda kurutması ve 

ilaç tasarımı olarak sıralanıyor. 

GEBİP Ödülleri: TÜBA, genç bilim 

insanlarını çalışmalarında teşvik etmek, 

akademik projeleri için onlara maddi 

destek sağlamak, kendi araştırma gruplarını 

geliştirmede desteklemek ve çalışmalarını 

ülkemizde sürdürmeleri amacıyla 

GEBİP ödülleri veriyor. Bu yıl ödülü 

almaya hak kazanan 31 bilim insanına 3 

yıl boyunca her yıl 20 bin liralık maddi 

destek sağlanacak. Ayrıca, ödül alan 

tez aşamasındaki doktora öğrencilerine 

de 6 bin liralık ek destek verilecek. 


79


İTÜ’lülere IEEE CAMAD’dan “En İyi Bildiri” Ödülü 

Bu yıl 21’incisi düzenlenen ve yeni 

nesil haberleşme ağlarının bilgisayar 

destekli modellenmesi konusunda seçkin 

organizasyonlardan biri olarak kabul 

edilen IEEE Bilgisayar Destekli Modelleme 

ve İletişim Ağları ile Bağlantılarının 

Tasarımı (IEEE Computer Aided Modelingand 

Design of Communication Link 

and Networks - IEEE CAMAD), Kanada’nın 

Toronto eyaletinde gerçekleştirildi. 

İTÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü öğretim 

üyesi Doç. Dr. Berk Canberk ile aynı 

bölümde araştırma görevlisi Gökhan Seçinti 

ve Müge Erel’in yanı sıra, ABD Northeastern 

Universitesi Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği 

Bölümü’nden öğretim üyesi Prof. Dr. 

Kaushik Chowdhury’nin de yer aldığı “LTE 

Ağları İçin Dinamik Güç Ayarlaması ve 

Kaynak Paylaştırma Çerçevesi” (Dynamic 

Power Adjustment and Resource Allocation 

Framework for LTE Networks) başlıklı ortak 

çalışma, IEEE CAMAD 2016 Konferansı’nda 

“En İyi Bildiri” ödülüne değer görüldü. 

İTÜ İnşaat Fakültesi Çevre Mühendisliği 

Bölümü öğretim üyelerinden Yrd. 

Doç. Dr. Mustafa Evren Erşahin, Alman 

Su Ortaklığı (German Water PartnersmEvolution) 

ağlarında daha etkin bir 

enerji kullanımı için yeni kaynak atama 

algoritması geliştiriyor. 

Ayrıca, LTE kablosuz haberleşme 

sistemlerinde önemli bir problem olarak 

görülen güç tasarrufu için de yeni bir 

matematiksel model öneriyor. Bu çalışmanın, 

yeni nesil 5G haberleşme ağlarının 

modellenmesi, tasarımı ve hizmet 

sunması noktalarında da uluslararası 

ölçekte katkıda bulunması hedefleniyor. 

Yrd. Doç. Dr. Mustafa Evren Erşahin’e 

Sürdürülebilir Atık Su Arıtmada GWP 

Ödülü 

Çalışma, Doç. Dr. Berk Canberk ve 

araştırma grubunun, Chowdhury ve ekibiyle 

ortak olarak yürüttüğü araştırmalara 

dayanıyor. IEEE İletişim Sistemleri 

Entegrasyonu ve Modelleme Teknik Komitesi 

- IEEE Communication Systems 

Integration and Modeling Technical 

Committee - CSIM-TC) tarafından değerlendirilen 

109 bildiri arasından, niteliksel 

ve niceliksel açıdan en yüksek 

puanı alan çalışma, 4G LTE (Long-Terhip 

- GWP) tarafından sürdürülebilir atık 

su arıtma konusunda sıra dışı çalışmalar 

yapan genç uzmanlara verilen 2016 

yılı "GWP Award" ödülüne değer görül- 

dü. Erşahin ödülü “Anaerobik Dinamik 

Membran Biyoreaktörler: Enerji Verimli 

Atıksu Arıtımında Yenilikçi ve Düşük Maliyetli 

Bir Proses” başlıklı araştırması ile 

aldı. 

Erşahin bu çalışmasında; anaerobik 

dinamik membran (AnMB) sürecinde 

DM teknolojisinin konsantre atık su arıtımına 

uygulanabilirliğini inceliyor. Erşahin’in 

araştırması, konsantre atık suların 

DM teknolojisi kullanılarak anaerobik 

şartlarda arıtımı noktasında yapılan ilk 

çalışma olma özelliğini de taşıyor. GWP 

ödüllü çalışma, DM tabakası oluşumunun 

ve farklı koşullar altındaki filtreleme 

karakteristiklerinin değerlendirilmesi yoluyla, 

DM teknolojisine dair bilgi dağarcığını 

artırması hedefleniyor. 

Yrd. Doç. Dr. Mustafa Evren Erşahin 

ödülünü, GWP ve Çevre ve Şehircilik 

Bakanlığı tarafından, Mersin'de düzenlenen 

6. Türk-Alman Su İş Birliği Günleri 

Sempozyumu kapsamındaki törende, 

GWP Türkiye Ülke Forumu Başkanı Hans 

Joachim Werner’in elinden aldı. Aynı 

ödülü geçen yıl da İTÜ Çevre Mühendisliği 

Bölümü Araştırma Görevlisi Dr. Hale 

Özgün kazanmıştı. 


Prof. Dr. Erol Parlak’a Cumhurbaşkanlığı 

Kültür ve Sanat Büyük Ödülü 

İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı 

Ses Eğitimi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Erol 

Parlak, Anadolu’nun kültürel zenginliğini ve 

birleştirici ruhunu ortaya koyan çalışmalarından 

ötürü, bu yılın Cumhurbaşkanlığı 

Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne değer görüldü. 

Mızrapsız bir bağlama çalış şekli olan 

şelpe tekniğini (parmak tekniği) sistemleştiren 

Erol Parlak, elle bağlama çalma 

geleneğinin günümüzdeki önde gelen virtüözlerinden. 

Uyguladığı çalış teknikleriyle, 

tıpkı bağlamayı benimseyen Anadolu toprakları 

gibi ülkemizin çok kültürlü yapısını 

yansıtan Parlak, bunu yaparak yeni açılımlar 

denerken Anadolu kültürünün özünden 

ve geleneklerinden kopmuyor. Müzisyen 

kişiliğinin yanında, müzikal birikimimize 

akademik açıdan da katkıda bulunan Parlak’ın, 

Anadolu müzik sanatının büyük 

ustalarından Neşet Ertaş üzerine yapılan 

en kapsamlı çalışmalardan olan iki ciltlik 

“Garip Bülbül Neşet Ertaş” kitabı da yakın 

zamanda müzik literatürüne kazandırdığı 

önemli bir eser. 

Parlak, usta-çırak ve öğrenci-öğretmen 

ilişkisi temellerine dayandırdığı saz - bağlama 

eğitimleri, halk müziği üzerine yaptığı 

akademik çalışmaları ölümsüzleştirdiği kitapları 

ve bağlama üzerine keşfettiği yeni 

teknikler ve sistemlerle; eğitmen, yazar ve 

Design Turkey’den İTÜ’ye ‘İyi Tasarım’ Ödülü 

müzisyen olarak birbirini tamamlayan üç 

farklı kimlikle çalışmalarını sürdürüyor. 

Prof. Dr. Erol Parlak: 1964’te Eleşkirt’te 

doğdu. 1986’da İTÜ Türk Musikisi Devlet 

Konservatuvarı’ndan mezun oldu. Alan araştırmaları 

yapmak üzere 10 yıl Anadolu’nun 

farklı bölgelerini gezip, yaklaşık 1000 halk 

ezgisi dinledi ve buralardaki incelemelerinden 

yola çıkarak; bağlama çalış teknikleri ile 

saz ve ses tavırları konuları üzerine çalışmalar 

yaptı. Köln, Berlin ve Strasbourg filarmoni 

orkestralarıyla birlikte, Paris’teki Theatre de 

La Ville ve Rotterdam’da De Doelen gibi Avrupa’nın 

önemli sahnelerinde konserler verdi 

ve Anadolu kültürünün zenginliğini tanıttı. 8 

solo, 3 enstrümantal ve 9 karma olmak üzere 

20 müzik albümü ve beş kitabı bulunan 

Parlak, akademik kariyerini İTÜ Türk Musikisi 

Devlet Konservatuvarı Ses Eğitimi Bölümü’nde 

sürdürüyor. 

İstanbul Teknik Üniversitesi’nin Yeşil 

Kampüs projesi kapsamında dört yıldır 

sürdürdüğü çalışmaların bir parçası olan 

bina tanımlama ve yaya yönlendirme birimleri, 

ülkemizde tasarım alanında en önemli 

etkinliklerden biri olan Design Turkey’de 

“Kamusal Alan” kategorisinde “İyi Tasarım” 

ödülüne değer görüldü. Design WeekTurkey’de 

13 farklı kategoride 300’den fazla 

tasarım çalışması yarıştı. 

Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı’nın 

koordinatörlüğü ve Türkiye İhracatçılar 

Meclisi’nin (TİM) organizatörlüğünde, 

TURQUALITY® Programı dahilinde Endüstriyel 

Tasarımcılar Meslek Kuruluşu ile 

yapılan iş birliği sayesinde verilen ödüller 

sahiplerine kavuştu. Törende, İTÜ’den 

mezun birçok tasarımcının da ödül alması 

dikkat çekti. Ödüller; Ekonomi Bakanı Nihat 

Zeybekçi, TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, 

Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu 

Başkanı Ziya Altunyaldız, Ekonomi Bakanı 

Müsteşarı İbrahim Şenel ve TİM Başkanı 

Mehmet Büyükekşi tarafından verildi. 

Ayazağa Yerleşkesi’nde hayata geçirilen 

ve önümüzdeki süreçte İTÜ’nün diğer 

yerleşkelerinde de uygulamaya geçecek 

proje, Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Tayfun 

Kındap ve Doç. Dr. Gülname Turan’ın yürütücülüğünde 

tamamlandı, İTÜ Bilimsel 

Araştırma Projeleri birimince desteklenen 

yönlendirme sistemi projesindeki birimler; 

Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü’nden 

Doç. Dr. Gülname Turan, Araş. Gör. Dr. Koray 

Gelmez ve Araş. Gör. Emrah Özturan 

tarafından tasarlandı. Ödüle lâyık görülen 

tasarımlarda; evrensel tasarım ilkeleri, yeşil 

kampüs ve ulaşılabilirlik ölçütleri gözetildi. 

Tasarlanan ürün ailesi bina tanımlama 

ve yaya yönlendirme birimlerinden oluşuyor. 

Bina tanımlama birimi, bina isminin gereken 

uzaklıktan görünürlüğünün sağlanması 

ve farklı mimarî yapıların ortak bir dille 

kimliklendirilmesini amaçlıyor. İki parçadan 

oluşan ve çift yönlü ana gövdeye sahip 

bu birim, geniş ve düz yüzeylerinde bina 

bilgisini iki dilde yazılmış hâliyle içeriyor. 

Yerleşke florasının bu birimlere yansımasını 

sağlayan diğer parça ise uygun bitkileri 

barındırmayı hedefliyor. Yaya yönlendirme 

birimi ise dikey yapısıyla farklılaştırıldı ve 

yerleşkenin mevcut peyzaj anlayışına uygun 

olarak çift taraflı düz yüzeyleri grafik 

uygulamaya elverişli olarak kurgulandı. 

Bunun yanında, mevcut uygulamalar için 

salt yönlendirmeye odaklı tasarlanmış iki 

farklı ağırlıktaki Signika yazıyüzü kullanıldı. 

Tüm kamusal alanlardaki ihtiyaçlar dikkate 

alınarak üretilen ürünler, pilot bölge olarak 

yerleşkelerde kullanılıyor. 


81


Aslı Elif Tanuğur’a “Türkiye’nin Gelecek 

Vaat Eden Kadın Girişimcisi” Ödülü 

İTÜ Mezunu Aslı Elif Tanuğur, 10. 

Türkiye’nin Kadın Girişimcisi Yarışması’nda 

“Türkiye’nin Gelecek Vaat Eden 

Kadın Girişimcisi” seçildi. 

Ülkemizdeki girişimcilik kültürü 

geliştikçe, kadın girişimcilerin sayısı 

da artıyor. Türkiye Kadın Girişimciler 

Derneği’nin (KAGİDER), Garanti Bankası’nın 

ve Ekonomist Dergisi iş birli- 

ğiyle bu yıl 10. kez gerçekleşen “Türkiye’nin 

Kadın Girişimcisi Yarışması” 

sonuçlandı. 4 kategoride birincilik 

ödülünün dağıtıldığı yarışmada, İTÜ 

Gıda Mühendisliği Bölümü mezunu ve 

“SBS Bilimsel Bio Çözümleri” firmasının 

kurucusu Y. Müh. Aslı Elif Tanuğur 

“Türkiye’nin Gelecek Vaat Eden Kadın 

Girişimcisi” seçildi. 

IEEE CAMA’dan “En İyi Bildiri Ödülü” Müjdesi 

Kimya Metalurji Fakültesi Gıda Mühendisliği 

Bölümü öğretim üyesi ve İTÜ 

AB Merkezi Araştırma Ofisi Başkanı Prof. 

Dr. Dilek Boyacıoğlu ile ziraat mühendisi 

Taylan Samancı’yla çalışan Tanuğur, 

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme 

ve Destekleme İdaresi Başkanlığı 

(KOSGEB) tarafından desteklenen propolis 

projesiyle, 3 yıl önce “SBS Bilimsel 

BioÇözümler”i kurdu. Bugün de sürdürdüğü 

“Sözleşmeli Model ile Arı Ürünleri 

Üretimi” çalışmalarıyla 60.000 kovandan 

propolis, bal ve arı sütü temin ediyor. 

Projesi sayesinde, bugüne dek ülkemizde 

üretilmediği için Çin Halk Cumhuriyeti’nden 

ithal edilen propolis ve arı 

sütünde yeni bir tüketim şekli oluşturmayı 

hedefleyen Tanuğur, bu iki ürünü balla 

karıştırarak sürülebilir bir ürün elde etmeyi 

başardı. Çalışmasında, sağlık açısından 

olumlu etkileri gözlenen, doğal 

bir yapıya sahip lezzetli bir ürün ortaya 

çıkaran Tanuğur’un ürünü, Türkiye’nin 

yanı sıra; ABD, Kanada, Güney Kore ve 

Arap ülkelerinde de ilgi görüyor. Oğlunun 

antibiyotiğe karşı alerjisine çözüm 

arayışıyla başlayan araştırmaları bugün, 

İTÜ ARI Teknokent’te arı ürünleri üzerine 

odaklanan bir şirkete dönüştü. Girişimci 

bu yolculuğunda, Bilim, Sanayi ve 

Teknoloji Bakanlığı’ndan “tekno yatırım” 

desteği de aldı. Firma; propolis, arı sütü, 

polen, bal gibi arı ürünlerinin üretimi, işlenmesi 

ve satışa sunulmasının yanında; 

bu alanda duyusal analiz ve Ar-Ge çözüm 

ortaklığı hizmetleri de sunuyor. 

23-27 Ekim tarihleri arasında Amerika 

Birleşik Devletleri’nin Syracuse kentinde, 

Elektrik ve Elektronik Mühendisleri 

Enstitüsü tarafından düzenenlenen “Anten 

Ölçümleri ve Uygulamaları Uluslararası 

Konferansı 2016”da (2016 IEEE 

International Conference on Antenna 

Measurements & Applications Focus on 

Antenna Systems) Ulrich L. Rohde İnovatif 

Konferansı Bildiri Ödülü’nü (Ulrich 

L. Rohde Innovative Conference Paper 

Award) kazandı. Elektronik ve Haberleşme 

Mühendisliği Bölümü öğretim üyemiz 

ve Bölüm Başkanı Prof. Dr. İbrahim Akduman, 

Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği 

Bölümü araştırma görevlisi ve 

Telekomünikasyon Mühendisliği Doktora 


Programı öğrencimiz Agah Oktay Ertay, 

Telekomünikasyon Mühendisliği 

Yüksek Lisans Programı öğrencimiz 

Semih Doğu ve Yıldız Teknik Üniversitesi 

Matematik Mühendisliği Bölümü 

Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hülya 

Şahintürk’ün birlikte yazdığı bildiri, 

konferansta bu ödüle değer görülen 

iki çalışmadan biri oldu. 

Mikrodalga Meme Görüntüleme 

İçin Frekans Yanıtı İyileştirilmiş Eş 

Düzlemsel Vivaldi Anten Tasarımı (A 

Coplanar Vivaldi Antenna Design with 

Improved Frequency Response for Microwave 

Breast Imaging) başlıklı bildiriyle, 

anten uygulamaları alanında sunulan 

özgün çalışmalara verilen bu ödülü kazanan 

ekibin çalışmasında, üç aşamalı 

bir anten tasarım süreci oluşturuldu ve 

ayrıca mikrodalga meme görüntüleme 

frekanslarında çalışma yeteneklerine sahip 

bir anten tasarımı ile üretimi yapılmış 

ölçümler birlikte sunuldu.

İTÜ Yüzde 100 Yerli Deprem İzolatörü Üretecek 

Günümüzde ülkelerin kalkınması, firmaların 

uluslararası rekabette öne çıkması 

için en önemli faktörlerden biri de üniversitelerin 

akademik kültürü ve buradaki gençlerin 

enerjisi ile sanayinin sermaye desteği 

ve güçlü altyapısının birleşmesi olarak görülüyor. 

Özellikle Ar-Ge ve inovasyon alanlarındaki 

çalışmalarda itici güçlerin hem 

teknolojik gelişim hem de tasarımdaki ilerlemeler 

olduğu biliniyor. Türkiye’deki tüm 

üniversitelere açık çağrı yoluyla yapılan 

ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının 

geliştirdiği SANTEZ (Sanayi Tezleri Projesi) 

de bunu başarıyor. 

Bu projelerde, üniversitelerden Ar-Ge 

çalışması talep eden firmalara ait çalışmalar, 

üniversitedeki yüksek lisans ve doktora 

öğrencilerinin tez konusu olarak belirleniyor. 

Böylece, lisansüstü öğrenciler deneyim 

ve kariyer fırsatı elde ederken, firmalar 

da Ar-Ge çalışmaları yoluyla devlet destekli 

olarak üniversitelere katkıda bulunuyor. 

Bu kapsamda İTÜ’de yürütülen çalışmalardan 

biri de Deprem Mühendisliği ve 

Afet Yönetim Enstitüsü öğretim üyesi Yrd. 

Doç. Dr. İhsan Engin Bal’ın danışmanlığında, 

Deprem Mühendisliği Yüksek Lisans 

Programı öğrencisi Erdem Demirhan’ın tez 

çalışması olan “yerli deprem izolatörü geliştirilmesi” 

projesi oldu. 

Tasarımından Test Aşamasına Tamamı 

Yerli Deprem İzolatörü 

Demirhan’ın çalışması, şiddetli bir depremden 

sonra lojistik yardım açısından 

öncelikli binaların güvenliğine odaklanıyor. 

Projede, deprem sonrası ilk ihtiyaç duyulacak 

hastaneler, güvenlik ve acil yardım 

noktaları, okullar, iletişim merkezleri vb. 

binaların hizmet verebilmeleri için ülkemizdeki 

deprem izolatörlerinin tamamen yerli 

olarak üretilmesi hedefleniyor. Zorunlu hâle 

getirilmesiyle Türkiye’de giderek büyüyen 

deprem izolatörü pazarı için büyük bir 

avantaj sağlayacak bu projeyle, yurt dışına 

çıkan nakit akışı azalacak ve bu araçların 

çok daha uygun fiyatlarla ithal edilebilmesi 

sağlanacak. Ekonomimize doğrudan katkı 

sağlayacak bu çalışmayla, yakın geçmişte 

mekanik açıdan yerli üretimi başarılmış bu 

izolatörün, artık tasarımı da yerli kaynaklarla 

yapılabilecek. 

İki ayak üzerinde temellenen proje sürecinin 

bir ayağı, bu alanda yerli ikâme 

sağlayarak somut ekonomik fayda yaratılması; 

ikinci ayağı ise izolatörlerin üretiminde 

yapılan test aşamasında kullanılacak 

sistemlerin İTÜ tarafından hazırlanması 

olarak öne çıkıyor. İTÜ tarafından üretilen 

ve üniversitemizden Ar-Ge talebinde bulunan 

kauçuk şirketine ait fabrikaya kurulacak 

sistem sayesinde; üretim, tasarım ve 

test aşamalarının tamamı yerli kaynaklarla 

tamamlanacak bir deprem izolatörü üretilecek. 

Arsan’la yapılan protokol uyarınca, 

kurulan cihazın bir bölümü firmanın ürettiği 

ürünlerde, bir bölümü ise İTÜ’nün bu 

alandaki Ar-Ge çalışmalarında kullanılacak. 

Süreçle ilgili görüşlerini paylaşan 

Yrd. Doç. Dr. İhsan Bal, İTÜ’de bu konuda 

yürütülen akademik çalışmalarda deprem 

izolatörü ihtiyacı oluştuğunda, bunun yurt 

dışı yerine söz konusu firmadan sağlanabileceğinin 

altını çiziyor. Firmada kurulacak 

test sisteminde sürdürülecek çalışmaların 

sonunda ise bilimsel araştırmalar 

adına yeni bulgular elde edilebileceğini 

belirtiyor. 

İTÜ'nün, önümüzdeki 4 ila 6 ay içerisinde 

izolatör üretimine başlaması ve projenin 

24 ayda tamamlanması bekleniyor. 


83


Çin Ulusal Uzay İdaresi İTÜ’yü Ziyaret Etti 

Çin Ulusal Uzay İdaresi (China National 

Space Administration - CNSA), TÜBİ- 

TAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü 

(TÜBİTAK-UZAY) ile yaptığı temasların 

ardından, akademik çalışmalar ve araştırmalar 

konularında iş birlikleri başlatmak 

amacıyla İTÜ’yü ziyaret etti. Araştırmadan 

Sorumlu Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Alper 

Ünal ve Uluslararası İlişkilerden Sorumlu 

Rektör Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Gülsen 

Uçarkuş’un heyete eşlik ettiği toplantıda, 

üniversitemizin sahip olduğu araştırma 

ve eğitim altyapısı sayesinde, İTÜ’nün 

Çin Halk Cumhuriyeti’ndeki kuruluşlarla 

süren iş birlikleri değerlendirildi ve gelecekte 

birlikte imza atılabilecek olası 

projeler ele alındı. Küp uydu geliştirmede 

Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi, yer 

gözlem uydularının kullanımı bağlamında 

Çin Halk Cumhuriyeti’ne ait uydular üzerinden 

veri kullanımında ise Uydu Haberleşme 

ve Uzaktan Algılama Uyg-Ar 

Merkezi ile (UHUZAM) iş birliği yapma 

isteklerini ileten heyet, İTÜ’nün tarım ve 

ormancılık alanlarında kullandığı uzaktan 

algılama uygulamaları ve karşılıklı öğrenci 

ve akademisyen değişim programlarının 

oluşturulmasının yanı sıra, hava kirliliği ve 

karbon ölçümü konularında da ortaklaşa 

çalışmalar yapmak istediklerini belirtti. 

Uydu Haberleşme ve Uzaktan Algılama 

Uyg-Ar Merkezi’nde incelemelerde 

bulunan heyet, Çin Halk Cumhuriyeti’nin 

yürüttüğü uzay programının ana yüklenicisi 

olan Çin Havacılık ve Uzay Bilim ve Teknoloji 

Şirketi (China Aerospace Science and 

Technology Coporation - CASC) ve ülkede 

uluslararası iş birliği yapabilen tek yetkili 

ticari organizasyon olan Çin Seddi Sanayi 

Kurumu (China Great Wall Industry Corporation 

- CGWIC) temsilcilerinden oluştu. 

Heyete başkanlık eden Çin Ulusal Uzay 

İdaresi Yönetici Vekili WuYanhua, İTÜ’nün 

köklü bir geçmişe ve geniş çaplı bir teknik 

birikime sahip olduğunu belirtirken, özellikle 

laboratuvar ve araştırma merkezlerini 

dikkate aldıklarında Ar-Ge ve inovasyon 

noktaları açısından İTÜ’nün, dünyada yaşanan 

teknolojik gelişmeleri yakından takip 

ettiğini de sözlerine ekledi. Ziyaretin en 

önemli sonuçlarından biri ise İTÜ’yü temsil 

edecek bir heyetin Çin Halk Cumhuriyeti’ne 

giderek, karşılıklı ziyaretler sonucunda 

ortak bir protokol imzalanmasına dair fikir 

birliği sağlanması oldu. 

Beyaz Yolculuk için PolRec ile 

Bulgaristan Arasında İş birliği 

İTÜ Kutup Araştırmaları Uyg-Ar Merkezi 

(PolReC) önümüzdeki dönemde 

yapacağı beyaz yolculuğu planlamaya 

başladı. 1-2 Ekim tarihlerinde Bulgaristan’ın 

Kırcaali şehrinde düzenlenen Genç 

Kutup Araştırmacıları Birliği (APECS) Balkanlar 

Toplantısı’na katılan İTÜ PolReC, 

burada, bugüne kadarki kutup araştırmaları 

ve geleceğe dair projeleri üzerine 

dört sunum yaptı. PolRec için bu uluslararası 

toplantının en önemli gelişmesi ise 

Bulgaristan Antarktik Enstitüsü (BAI) ile 

imzaladığı iş birliği anlaşması oldu. 

Çalışmalarına, Türkiye ile eş zamanlı 


olarak 1967’de başlayan ve uzun yıllara 

dayanan Antarktik seferleri sayesinde, 

bu alanda son derece önemli bir deneyim 

edinen BAI ile imzalanan bu anlaşma, 

Türkiye’de ve Bulgaristan’da faaliyet 

gösteren Antarktik araştırma kurumları 

arasında gelecekte yapılması planlanan 

ortak çalışmalar için resmi bir zemin hazırlıyor. 

2016-2017 döneminde yapacağı 

25. Bulgaristan Antarktik Seferi ile bu 

alandaki bilgisini daha da derinleştirecek 

BAI ekibine, imzalanan anlaşma uyarınca, 

bu seferde iki de Türk katılımcı eşlik 

edecek. İTÜ PolReC, sefere katılacak 

olan araştırmacıların seçimi için internet 

üzerinden açık davet yaparak Türk bilim 

insanlarının katılım başvurularını alacak. 

Kırcaali Belediye Başkanı Hasan Azis 

ve Bulgaristan milletvekili Boris Stanimirov'un 

da hazır bulunduğu toplantıda, 

APECS Başkanı Gerlis Fugmann da telekonferans 

ile bağlanarak katılımcı ülkeler

Hazır Giyimde LC Waikiki ve İTÜ İş birliği 

İTÜ, daha önce FIT Moda Tasarım 

Programı dahilinde birlikte ortak projelerde 

yer aldığı, Türkiye’de hazır giyimin önde 

gelen markalarından LC Waikiki ile yeni 

bir ortaklığa başlıyor. Marka ile imzalanan 

Eğitim ve Akademik İş Birliği Protokolü ile 

hazır giyim perakendeciliğinde kritik görevler 

üstlenen çalışanların gelişimini sağlayacak 

profesyonel eğitimler verilecek. Ayrıca 

bu eğitimlerin tasarlanması, uygulanması 

ve sertifikasyon şartlarının oluşturulmasını 

da kapsayan protokol; yüksek lisans ve 

doktora tezlerine ek olarak bitirme tasarım 

projeleri gibi hazır giyim alanına odaklı ortak 

akademik çalışmaların planlanması ve 

uygulanmasını da hedefliyor. 

2023 yılına dek “Avrupa’nın en başarılı 

üç giyim perakendecisinden biri” olmayı hedefleyen 

ve İTÜ’nün uzun yıllara dayanan bir 

iş birliği bulunan LC Waikiki ile birlikte atılan 

bu önemli adımla birlikte, çalışmalar yeni bir 

aşamaya geldi. İTÜ’de düzenlenen törene; 

Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ali Fuat Aydın, Rektör 

Danışmanı Prof. Dr. Emel Önder Karaoğlu, 

İTÜ-FIT Moda Tasarımı Program Koordinatörü 

Prof. Dr. Cevza Candan, LC Waikiki Kurumsal 

Akademi Direktörü Gülperi Savcı Tandar, LC 

Waikiki Kurumsal Akademi Teknik Müdürü 

Sedat Sezer ve LC Waikiki Kurumsal Akademi 

Eğitim Sorumlusu Burcu Güven de katıldı. 

LC Waikiki ile yapılan iş birliğinin çok katmanlı 

bir hâle gelmesini sağlayacak bu proto- 

kolle ilgili görüşünü belirten Rektör Yardımcısı 

Prof. Dr. Ali Fuat Aydın, Türkiye’nin ilk teknik 

üniversitesi ve yükseköğrenimde bir marka 

olan İTÜ’nün, hazır giyimin ülkemizdeki en 

deneyimli ve popüler markalarından LC Waikiki 

ile son derece önemli bir proje başlattığını 

söyledi. Aydın ayrıca, bu ortak projenin yeni 

değerler üretecek, sürdürülebilir, gerçekçi ve 

başarılı bir üniversite - sanayi iş birliği örneği 

olduğunu belirtti. 

LC Waikiki Kurumsal Akademi Direktörü 

Gülperi Savcı Tandar ise firmaların bilim ve 

akademi çevreleriyle yakın temasta olmasıyla, 

ortak projelerin gerçekleşmesinin mümkün olduğunu 

belirtti. Tandar, hazır giyim perakende 

sektörünün küresel çaptaki sorunlarının çözümünün, 

akademik dünya ile sanayi çevrelerinin 

yapacağı sürdürülebilir ortak çalışmalardan 

geçtiğine dikkat çekti. Tandar anlaşmayı: 

“İTÜ ile yaptığımız iş birliği kapsamında, yakın 

zamanda tamamladığımız ve Mart 2016 itibariyla 

saha uygulaması başlayan ‘Buyer Eğitim 

ve Sertifikasyon Programı’ bu çalışmalara gösterilebilecek 

önemli bir örnektir. Şimdi bu protokolle 

iş birliğimizi çok daha kalıcı bir zemine 

taşımış olmaktan büyük heyecan ve gurur 

duyuyorum. Aynı zamanda bir İTÜ mezunu 

olarak son derece mutlu olduğumu da ifade 

etmeliyim.” şeklinde yorumladı. 

Protokol; ortak projeler ve Ar-Ge odaklı 

çalışmalarla sektörel bilginin artması ve yaygınlaşmasına 

yönelik bilimsel faaliyetlerin 

gerçekleşmesi, ulusal ve uluslararası bildiri, 

makale, kitap vb. yayınların hazırlanmasını 

da amaçlıyor. 

olan; Türkiye, Bulgaristan, Romanya ve 

Yunanistan'a araştırmalarında başarılar 

diledi. 

2017 Türk Antarktik 

Sezonu Başlıyor 

2016 yılında ilk Türk Antarktik Araştırma 

Seferi’ni gerçekleştiren İstanbul 

Teknik Üniversitesi Kutup Araştırmaları 

Uygulama ve Araştırma Merkezi (İTÜ Pol- 

ReC), 2017 Antarktik sezonu için çalışmalarına 

hız verdi. 

Türkiye’nin bilimsel çalışmalar yürüten 

ilk ve tek kutup araştırma merkezi 

olan İTÜ PolReC, Antarktika’da bulunan 

31 ülkeye ait 101 araştırma üssünde 

sürdürülen bilimsel çalışmalara Türk bilim 

insanlarını da dâhil etmek amacıyla 

birçok ülkeyle iş birliği yapıyor. Yapılan 

anlaşmalar kapsamında Erciyes Üniversitesi’nden 

Prof. Dr. Gökhan Halıcı, 2017 

Antarktik Yaz Sezonu için Çek Cumhuriyeti 

Masaryk Üniversitesi’ne ait Mendel 

Antarktik İstasyonu’nda çalışmalar yapmak 

üzere İstanbul’dan yola çıktı. 

Antarktika’ya götüreceği bayrak İTÜ 

PolReC Müdürü Doç. Dr. Burcu Özsoy tarafından 

kendisine teslim edilen Halıcı’yı 

uğurlama törenine, Kutup Araştırmaları 

Öğrenci Takımı (PolSTeam) üyeleri de 

üniformalarıyla katıldı. Özsoy gelişmeyi, 

“Türkiye’nin Antarktik Bilim Üssü inşa edilene 

kadar, bilim kapasitesinin artırılması 

için diğer ülkelerin bilim üslerinin kullanılması, 

ikili iş birliklerinin yapılması hem bir 

gereklilik hem de bilim ruhu olarak karşımıza 

çıkıyor.” sözleriyle yorumladı. 

İTÜ PolReC önümüzdeki yıl, farklı kurumlardan 

4 Türk bilim insanını daha Antarktika’ya 

gönderecek. 


85


Temiz ve Yenilenebilir Enerji Stratejisi 

UTES 2016’da Ele Alındı 

yum, birçok bilim insanını, konuyla ilgili 

çalışmalar yapan öğrencileri, kamu ve 

özel sektör temsilcilerini buluşturdu. Sürdürülebilir 

enerji-çevre ilişkisi, iklim değişikliği-enerji 

ilişkisi, enerji verimliliği ve 

tasarrufu, enerji ekonomisi ve yönetimi, 

global ve yerel enerji politikaları gibi konuların 

masaya yatırıldığı etkinlikte; rüzgâr, 

güneş, hidroelektrik, jeotermal, biyoyakıtlar, 

hidro-elektrik ve hidrojen enerjisi 

konularını içeren 119 bildiri uzmanlar tarafından 

katılımcılara sunuldu ve görüş 

alışverişi için tartışmaya açıldı. 

Sempozyumun en dikkat çeken konularından 

biri de enerji politikaları kapsamında 

ülkemizde yeni uygulanmaya 

Bir ülkenin kalkınmasındaki 

başlıca göstergelerden biri, tüketilen 

enerji miktarıdır. Günümüzde 

ülkelerin karşı karşıya 

olduğu sorunlardan en önemlisi 

de enerjidir. Böyle bir sorunun 

çözümünde temiz enerjinin 

üretilmesi, depolanması, dağıtılması 

ve kullanılması ulusal ve 

uluslararası düzeyde yapılan 

çalışmaların önemli bir bölümünü 

oluşturuyor. 

Küresel ısınma kaynaklı iklim 

değişiklikleri, artan dünya 

nüfusuyla orantılı aşırı enerji 

tüketimi ve fosil yakıtlara olan 

enerji bağımlılığı nedeniyle, yenilenebilir 

ve temiz enerji kaynaklarının önemi her 

geçen gün biraz daha artıyor. Bu doğrultuda, 

Türkiye’nin yenilenebilir ve temiz 

enerji stratejisinin nasıl olması gerektiği, 

başta İTÜ olmak üzere akademik dünyanın 

bu hedefe ulaşmada oynayabileceği 

roller ve alternatif enerji kaynakları konusunda 

gelişmiş ülkelerin çözüm arayışları, 

10. Uluslararası Temiz Enerji Sempozyumu’nda 

(UTES 2016) ele alındı. 

İstanbul Teknik Üniversitesi ve Su 

Vakfı iş birliği ile 24-26 Ekim tarihlerinde, 

Ayazağa Yerleşkesi Süleyman Demirel 

Kültür Merkezi’nde düzenlenen sempozbaşlayan 

“sürekli yaz saati uygulaması” 

oldu. İTÜ tarafından hazırlanan ve bu 

uygulamanın temelini oluşturan projenin 

ayrıntıları oturuma katılanlarla paylaşıldı. 

Panelde; projenin hazırlık 

sürecinde yapılan; 

elektrik, meteoroloji, 

ekonomi, sosyoloji ve 

psikoloji araştırmaları 

anlatıldı. 

UTES 2016’nın sonucunda; 

ülkemizin geleceği 

için yenilenebilir 

enerji kaynaklarına yapılan 

yatırımların artırılması 

ve bunun önündeki 

engellerin kaldırılması, 

yenilenebilir enerji teknolojilerindeki 

dışa bağımlılığın 

üniversite - 

sanayi iş birliği yoluyla 

azaltılması, biokütle ve jeotermal enerji 

yatırımlarında hedef büyütülmesi ve uygulamaların 

artırılmasının gerekliliği üzerinde 

fikir birliği sağlandı. 

Sempozyum, başta Enerji ve Tabii 

Kaynaklar Bakanlığı olmak üzere çok sayıda 

bakanlık ile resmi ve özel kuruluşlar 

tarafından desteklendi. 

Sempozyumun sonunda gerçekleştirilen 

“Uluslararası Atmosfer ve Çevre 

Yarışması” kapsamında bir etkinlik de 

gerçekleştirildi. Bu yıl “Yeşil Kampüs” temasıyla 

düzenlenen yarışmada birinciliği 

İTÜ öğrencileri ile Kocaeli Üniversitesi 

öğrencileri paylaştı. 


Üretimin Yeni Sürümü “Endüstri 4.0” 

İTÜ’de Masaya Yatırıldı 

Bilgi üretiminin başrolde olduğu günümüz 

dünyasında üretim ilişkileri de buna göre dönüşüyor 

ve üretim süreci her geçen gün hızlanarak 

gelişiyor. Üretilecek ürün, kullanılan 

iş gücü, üretim yeri gibi noktaların iç içe geçmesiyle, 

daha az zaman ve maliyetle, daha 

kaliteli üretim yapılması isteniyor. Artan dünya 

nüfusu ve ihtiyaçların çeşitlenmesi, sanayiyi, 

doğal olarak yeni bir evreye geçmeye zorluyor. 

Bu bilgiler ışığında “Endüstri 4.0” olarak 

da adlandırılan gelecekteki 4. Sanayi Devrimi, 

İTÜ evsahipliğinde, 12-14 Ekim tarihleri arasında 

düzenlenen 16. Üretim Araçları Sempozyumu’nda 

ele alındı. Ayazağa Yerleşkesi 

Süleyman Demirel Kültür Merkezi’nde Üretim 

Araştırmaları Derneği tarafından organize edilen 

etkinliğin açılış konuşmalarını Rektör Prof. 

Dr. Mehmet Karaca, Sempozyum Onursal 

Başkanı Prof. Dr. Ayhan Toraman ve Sempozşeyi 

değiştireceğine dikkat çekti. Ayrıca bu 

bağlamda 4. Sanayi Devrimi’nin, ülkemizde 

mühendislik alanındaki gelişmelere öncülük 

eden üniversitemizde ele alınmasının da son 

derece önemli olduğunu vurguladı. 

ÜAD Eş Başkanı Prof. Dr. Güneş Gençyılmaz 

konuşmasında, Üretim Araştırmaları 

Sempozyumu’nun ilk kez 1997’de, yine 

İTÜ’de yapıldığını anımsatarak, aradan geçen 

19 yılın ardından, eğitim verdiği her alanda 

Türkiye’ye öncülük eden İTÜ’nün etkinliğe 

üçüncü kez ev sahipliği yapmasının kendileri 

için sevindirici olduğunu söyledi. 

Prof. Dr. Ayhan Toraman, 

Prof. Dr. Mehmet Karaca 

yum Eş Başkanları olan İşletme Mühendisliği 

Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Ferhan Çebi 

ile Üretim Araştırmaları Derneği’nden Prof. Dr. 

Güneş Gençyılmaz yaptı. 

Çebi: “Üretimle ilgili bugüne dek 

bildiğimiz her şey değişecek.” 

ÜAD Eş Başkanı Doç. Dr. Ferhan Çebi, ilk 

olarak sempozyumun teması hakkında bilgi 

verdi. Sanayileşme sürecinin bugüne dek 

üç aşamadan geçtiğini hatırlatan Çebi, ilk 

sanayi devrimine buhar enerjisi, ikinci sanayi 

devrimine elektrik enerjisi, üçüncü sanayi 

devrimine ise bilgisayar teknolojisinin öncülük 

ettiğini belirtti. Sıradaki sanayi devrimi 

olarak öngörülen Endüstri 4.0’ın ise “üretimde 

dijitalleşme” kavramı üzerinden gerçekleşeceğini 

söyleyen Çebi, sıradaki değişimin 

üretimle ilgili bugüne dek bildiğimiz her 

Rektör Prof. Dr. Mehmet Karaca: “3.nesil 

üniversite olmaya en yakın üniversite 

İTÜ’dür.” 

Sempozyumda, konuşmasına 4. Sanayi Devrimi’nin 

lokomotifinin üniversiteler olacağının 

çok açık bir şekilde göründüğünü söyleyerek 

başlayan Karaca; dünya sistemine artık üretimi 

değil, bilgiyi yönetenlerin yön verdiğini söyledi. 

Dünyanın gelişmiş ülkelerindeki bilgi üretim 

verimliliğinin çok yüksek olduğunu belirten 

Rektör, özellikle de Stanford, Massachusetts 

Institute of Technology (MIT) vb. dünyaca ünlü 

üniversitelerin “3. nesil üniversite” misyonuyla 

hareket ederek toplum yararına bilgi üretimini 

üstlendiğini örnek verdi. İTÜ’nün 243 yıllık bir 

deneyim ve çeşitli alanlarda kendini kanıtlamış 

geniş mezun kitlesiyle ve çok sayıda uluslararası 

bağlantıya sahip bir dünya şehri olan 

İstanbul’da bulunmasının da avantajı sayesinde, 

Türkiye’de “3.nesil üniversite” olmaya en 

yakın üniversite olduğunu vurguladı. Karaca, 

“Ülkemizin en kısa zamanda bilgi ekonomisine 

geçmesi gerekiyor. Bugün artık büyük çaplı 

tesislerden, yüksek maliyetli ve belli bir fiziksel 

alana yerleşmiş bir üretim şekli ve yatırım 

eğiliminden ziyade, Uber ve WhatsApp gibi 

belli bir alana hapsolmamış, pratik ve geniş 

kitleleri doğrudan etkileyen girişimler bu süreci 

yönlendiriyor. Bizim 4. Sanayi Devrimi’ne, 

yani Endüstri 4.0’a doğru yapılan koşuda öne 

geçmek için bu gelişmeleri iyi analiz etmemiz 

gerekiyor.” dedi. 

Etkinliğe katılan İsveç Linköping Üniversitesi 

Teknoloji Enstitüsü konuk öğretim 

üyesi Prof. Dr. Robert W. Grubbström’ün bu 

sempozyuma özel olarak hazırladığı, üretim-envanter 

problemlerinde dönüştürme 

metodolojilerini irdeleyen çalışması ise ufuk 

açıcı nitelikteydi. Sempozyum, Endüstri 4.0 

bağlamında üretim yönetimi alanına ilişkin 

yenilikçi ve çağdaş yaklaşımların, stratejilerin 

ve deneyimlerin tartışılması noktasında 

kayda değer bir zemin hazırladı. 


87


Geleceğin Trafik ve Ulaştırma 

Sistemleri İTÜ’de Konuşuldu 

Metrolar, genişletilmiş kara yolları, 

önemli bir ulaşım alternatifi olan demiryolu 

ulaşımı, deniz taşımacılığı alternatifleri, 

hava taşımacılığındaki yenilikler, şehir içi 

ulaşımı rahatlatacak çözümler ve daha 

fazlası… Bu yıl “Trafik ve Ulaştırma Sistemlerinin 

Benzetimi ve Eniyilemesi" ana temasıyla, 

İTÜ ev sahipliğinde ve ülkemizde ilk 

defa düzenlenen 19. EURO (Association of 

European Operational Research Societies) 

Working Group on Transportation Konfe- 

ransı’nda geleceğin trafik ve ulaşım sistemleri 

üzerine önemli görüşler dile getirildi. 

Yöneylem araştırmasının uluslararası ölçekte 

ulaştırma konularına odaklanmış çalışma 

gruplarından EURO (Association of 

European Operational Research Societies) 

Working Group on Transportation ve İstanbul 

Teknik Üniversitesi iş birliği ile organize edilen 

uluslararası çaptaki etkinliğin konuşmacıları 

arasında; ulaşım sorunları ve alternatifleri üzerine 

çalışan Peter Wagner (German Aerospace 

Center - DLR), Jaume Barcelo (Universitat Politecnica 

de Catalunya, UPC-Barcelona Tech) 

ve Mohamed Abdel-Aty (University of Central 

Florida) da yer aldı. Üç gün süren konferans 

boyunca; trafik akım modellemesi ile denetimi 

ve yönetimi, ulaştırma modellemesi ve planlaması, 

taşıt rotalama, ulaştırmanın çevresel 

etkileri, elektrikli araçlar, acil durum yönetimi, 

karar analizi, demir yolu ağlarının tasarımı ve 

trafiği, trafik güvenliği, havacılık ve hava trafiği 

ile lojistik konularında gerçekleştirilen bilimsel 

oturumlarla, alanla ilgilenen uzmanlar ve akademisyenler 

görüş alışverişlerinde bulundu. 

Disiplinlerarası bir temelde süren konferansa; 

endüstri, işletme, kontrol, elektrik-elektronik, inşaat, 

çevre, uçak mühendisliği ile matematik, 

ekonomi, kent planlama, coğrafya gibi farklı 

bilim dallarından ve dünyanın dört bir yanından 

gelen yaklaşık 100 profesyonel ve bilim 

insanı katıldı. Ulaştırma konusunda dünyanın 

en önde gelen etkinliklerinden olan konferansta, 

son dönemde ulaştırma ve yöneylem 

araştırması alanında yapılan bilimsel araştırma 

sonuçları da yorumlandı. 

2016 IAESTE Temsilciler Toplantısı İTÜ’de Yapıldı 

IAESTE Türkiye (International Associationforthe 

Exchange of Studentsfor Technical 

Experience - Milletlerarası Teknik Stajyer Öğrenci 

Mübadelesi Birliği Türkiye Milli Komitesi) 

üyesi üniversitelerin temsilcileri, Genel Kurul 

toplantısı, her yıl olduğu gibi bu yıl da İTÜ’de 

düzenlendi. 18 Kasım’da, Deprem Mühendisliği 

ve Afet Yönetimi Enstitüsü Prof. Dr. Remzi 

Ülker Konferans Salonunda gerçekleştirilen 

etkinlik, Kimya Mühendisliği Bölümü öğretim 

üyesi Prof. Dr. Gülhayat Saygılı’nın yaptığı konuşmayla 

başladı. 

IAESTE Türkiye üyesi üniversitelerden 

gelen temsilcilerin sunumlarıyla devam eden 

program, üniversitemizin IAESTE Öğrenci Komitesi 

Denetleme Kurulu Başkanı ve Geomatik 

Mühendisliği Bölümü öğrencisi Gizem Sacıhan’ın, 

IAESTE öğrenci komitelerinin çalışmaları 

ve ulusal düzeyde yaptığı işbirliklerine dair 

sunumuyla sürdü. Önümüzdeki yılda yapılabi- 


lecek çalışmaların da planlandığı toplantıda, 

20-26 Ocak 2017 tarihlerinde Güney Kore’de 

düzenlenecek 70. IAESTE Genel Konferansı 

için yapılacak çalışmalar ve burada yer alacak 

Türkiye temsilcileri de belirlendi. 

IASTE ve IASTE Türkiye nedir? 

IAESTE (International Association for the 

Exchange of Studentsfor Technical Experience), 

1948 yılında, Londra’da, 10 ülkenin 

girişimiyle kurulan, akademi ve endüstri 

çevreleri ile üniversite öğrencilerinin ortak 

çıkarlarını temsil eden ulusal komitelerin birleşiminden 

oluşan bir konfederasyondur. Firmalar, 

üniversiteler ve üniversite öğrencileri 

arasında coğrafî sınırları aşan ve güçlü bir 

iş birliği kurmayı hedefleyen IAESTE, nitelikli 

mühendislerin ve bilim insanlarının dünyanın 

farklı yerlerinde yeni deneyimler elde etmesini 

sağlıyor. 

Yaklaşık 80 ülkede çalışmalarına devam 

eden ve her yıl 4000’in üzerinde stajyer öğrencinin 

değişimini sağlayan kuruluşun Türkiye 

merkezi olan IAESTE Türkiye ise İTÜ tarafından 

1955’te oluşturulmuştur. Rektörlüğe bağlı 

ve tüzel kişiliğe sahip olarak çalışmalarını sürdüren 

IAESTE Türkiye, enstitü niteliğinde bir 

kurumdur. 50’den fazla üyesi bulunan IAESTE 

Türkiye, yerel komiteleri aracılığıyla aday öğrencileri 

belirliyor ve yurt dışından gelecek öğrencilere 

ülkemizde staj yeri de sağlıyor.

İTÜ’de Engelleri Aşan 8 Proje 

"Sesli Adımlar" kapalı mekanlarda 

yön bulma uygulaması 

Astero Biyonik Ekibi'nin "Biyonik El" çalışması 

İstanbul Teknik Üniversitesi yerleşkelerinde 

hayata geçirilen projeler ve öğrenci 

kulüplerinin çabaları sayesinde, engellilere 

daha iyi bir yaşam sağlamak için yeni 

adımlar atılıyor. Sesli Adımlar, Evrensel 

Tekstil Merkezi, engelsiz ve yaya dostu kaldırımlar 

ile ilk meyvelerini veren projelere 

son olarak, öğrencilerin 3 boyutlu yazıcıyla 

ürettikleri biyonik el çalışması eklendi. 

Yerleşkelerde 3 yıldır süren “Yeşil Kampüs” 

projesinin en önemli ayaklarından 

biri olan “Engelsiz İTÜ” projelerini, 3 Aralık 

Dünya Engelliler Günü nedeniyle değerlendiren 

Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Tayfun 

Kındap, sadece üniversitemizde değil, 

tüm yaşam alanlarında engelli konforunun 

dikkate alınması gerektiğini vurgulayarak 

üniversitede kurulan engelli biriminin ve bu 

birimin bir engelli tarafından yönetilmesinin 

önemli bir adım olduğunu söylüyor: “Sürdürülebilir, 

yaşanabilir veya Yeşil Kampüs 

dahilinde yaptığımız bazı çalışmalar, üzerinde 

yoğun olarak çalışılmasaydı, aslında 

engelliler için bir kâbusa da dönüşebilirdi. 

Bunu göz önüne alarak, proje sürecinde 

engelli arkadaşlarımızla birlikte çalıştık ve 

hem doğa dostu hem de engelsiz bir kampüs 

yaşamı oluşturduk. İç ve dış mekânlarda 

akıllı uygulama yoluyla yön bulmayı 

sağlayan Sesli Adımlar, kolay giyilebilir 

tekstil ürünleri tasarlayan Evrensel Tekstil 

Merkezi, engelsiz ve yaya dostu kaldırımlar, 

down sendromlu çocuklarımızı hayata 

hazırlamaya yönelik çalışmalar, son dönemde 

elde ettiğimiz kazanımların sadece 

bir kısmını oluşturuyor.” 

Astero Biyonik, 3 Boyutlu Yazıcıyla 

Umut Oldu 

Farklı mühendislik dallarında öğrenimlerini 

sürdüren öğrenciler; Tamer Temizer, Ezgi 

Çetin, Onur Rodop, Arda Özdere ve Oğuz 

Sarp’tan oluşan Astero Biyonik ekibi, hayata 

geçirdikleri biyonik el çalışmasıyla, medyada 

ve sosyal ağlarda yoğun ilgi gördü. 

Sosyal sorumluluğu inovasyonun getirdiği 

olanaklarla birleştiren ekip, ilk büyük proje 

olarak 3 boyutlu yazıcıda biyonik el üretti. 

Farklı mühendislik alanlarından gelmenin 

çalışmalarını olumlu etkilediğini belirten ekip 

üyeleri, 3 boyutlu yazıcının pratik ve ihtiyaçlara 

cevap veren yapısından yararlanarak 

yaptıkları eli, gelecekte daha da geliştirerek 

tüm engellilere ulaştırmayı hedefliyor. Astero 

Biyonik, çalışmanın sosyal girişimciliğe evrilme 

sürecinde sürecinde İTÜ Çekirdek’ten 

de destek alarak, biyonik elin sürdürülebilirliği 

üzerine çalışmaya devam ediyor. 

Engellileri Yönlendiren “Sesli Adımlar” 

Türkiye’de ilk kez bir üniversitede hayata geçen 

mekân içi yön bulma uygulaması olan 

“Sesli Adımlar”, kapalı mekânlarda bluetooth 

ile çalışan yön bulma uygulamasıyla, İnşaat 

Fakültesinde yer ve yön bulmak kolaylaştı. 

İTÜ ARI Teknokent bünyesinde faaliyet 

gösteren Boni Firması tarafından geliştirilen 

bu uygulama kapsamında, İnşaat Fakültesi 

koridorlarına 120 adet bluetooth beacon 

cihazı yerleştirildi. Böylece kullanıcılar, akıllı 

telefonlarına indirdikleri “Sesli Adımlar” uygulamasıyla 

gitmek istenilen konumu belirledikten 

sonra, yer-yön tarifi alabiliyor. Hem 

yazılı hem de sesli komut verilebilen uygulama, 

sadece engelli bireyler için değil, yer- 


89


YÖK Engelsiz Üniversiteler Çalıştayı da değerlendirildi. 

Birim, yılda iki kez düzenlenen 

bölgesel toplantılara katılarak İTÜ’yü bu 

alanda temsil ediyor. 


Engellilere özel otoparklar 

leşkemizdeki herkes için kolaylık sağlıyor. 

Uygulama yoluyla, fakültede uygulamaya 

tanımlanmış bütün salonlar, sınıflar, odalar 

ve fakülte içindeki diğer birimler hakkında 

konum bilgisi alınabiliyor. Ayrıca bluetooth 

cihazlarına; çıkış kapıları, yangın merdiveni 

ve asansörler gibi acil durumlarda ilk kullanılacak 

bölümler de tanımlandı. 

Evrensel Tekstil Tasarım Merkezi 

“Evrensel Tekstil Tasarım Merkezi’nde ise 

engelli bireylerin ihtiyaçları dikkate alınarak 

giysi tasarımı yapılıyor. İstanbul Kalkınma 

Ajansı’nın (İSTKA) desteği ile kurulan merkez; 

gelişmiş altyapısı ve ileri teknolojisiyle 

engellilerin ihtiyaçları düşünülerek hazırlandı. 

Engelliler için kumaş, giysi ve diğer 

tekstil tasarımlarına ait numuneler üreten 

merkezde; kolay giyilebilir, pratik bir bakımla 

korunabilen, konforlu ve estetik giysilerin 

tasarlanmasının yanında, 3 boyutlu vücut 

tarama sistemi sayesinde vücut ölçülerinin 

alınması da sağlanacak. 

Engelsiz ve yaya dostu kaldırımlar ile 

otoparklar 

Engellilerin günlük hayatta sıkça karşılaştığı 

sorunlardan olan ulaşım konusunda da 

çalışmalar sürüyor. Engelsiz, yaya dostu 

Engelsiz ve yaya dostu kaldırımlar 

İTÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Tayfun Kındap 

3 Aralık Dünya Engelliler Günü'nde 

"Engelsiz İTÜ" projelerini anlattı. 

ve doğayla bütünleşen bir üniversite anlayışı 

ile kaldırımlar yenilendi ve genişliği 3-4 

metreye çıkarılırken yüksekliği de 5 cm ile 

sınırlandırıldı. Rampalara yer ayırarak engelli 

ulaşımını kolaylaştırıldı. Böylece engelli bireylerin 

özel bir yola ihtiyaç duymadan, yerleşke 

içinde rahatlıkla hareket edebilmeleri 

sağlandı. Hissedilebilir yüzey çalışmalarının 

hâlâ sürdüğü kaldırımlarda ayrıca, geçirimli 

beton uygulamasıyla yollarda ve kaldırımlarda 

su birikintilerinin oluşması önlendi. Bu 

yenilikleri getirirken otopark bölümleri de 

unutulmadı ve bu alanlarda engellilere özel 

alanlar ayrıldı. 

İTÜ Engelli Öğrenci Danışma Birimi 

İTÜ’deki erişilebilirlik ve engelsizlik çalışmaları 

konusunda bütün paydaşları İTÜ Engelli 

Öğrenci Danışma Birimi çatısı altında bir 

araya getirildi. Yıl içerisinde birçok çalışmaya 

önderlik eden birim son olarak "İstanbul 

Dördüncü Bölgesel Engelsiz Üniversiteler 

Birim Koordinatörleri Toplantısı"na ev sahipliği 

yaptı. Evrensel Tekstil Merkezi’nde 24 

Kasım’da gerçekleşen toplantıda, engelli 

öğrencilerimizin koordinatörlüklerden aldıkları 

hizmetlere standart getirmenin yanında, 

İTÜ’de erişilebilirlik çalışmaları 

İTÜ Mimarlık Fakültesi’nde zorunlu ders olarak 

verilen “erişilebilirlik” konusu, toplumda 

herkesin eşit koşullarda yaşamını sürdürülebilmesi 

için mimariden giyime, endüstriden 

çevre düzenlemesine kadar hayatın hemen 

her alanında büyük önem taşıyor. Dersi alan 

öğrencilere, toplumdaki herkesin sosyal hayata 

katılımını tam olarak sağlamak adına 

gereken bütün tasarımlarda erişilebilirliğin 

nasıl sağlanacağı anlatılıyor. Böylece öğrencilerimiz 

konuyla ilgili farkındalık ediniyor. 

Ayrıca İTÜ Sürekli Eğitim Merkezi ve İstanbul 

Büyükşehir Belediyesi ile yapılan protokol 

kapsamında, İTÜ Sürekli Eğitim Merkezi 

(İTÜSEM) bünyesinde “Erişilebilirlik Uzmanlık 

Sertifika Programı” düzenleniyor. 

Engelli Bireyler Ayazağa Yerleşkesinde 

Sosyal Hayata Katılıyor 

Ayazağa Yerleşkesinde yer alan ve Türkiye’nin 

ilk üniversite down kafesi olan Fanfan 

ile Sarıyer Şehit Üsteğmen Ali Büyükdicle 

Özel Eğitim İş Uygulama Okulu da engelli 

bireylerimizi topluma kazandırmakta önemli 

rol oynuyor. İTÜ Gönüllülük Kulübü ise engelli 

bireyler hakkında farkındalığı artırmayı 

amaçlayan “Vosw-otizm” projesini gerçekleştirerek, 

Sarıyer Şehit Üsteğmen Ali Büyükdicle 

Özel Eğitim İş Uygulama Okulu 

öğrencilerinin hazırladığı kek, kurabiye, limonata, 

reçel gibi ürünlerden engelliler için 

bir gelir kaynağı oluşturuyor. 

Gönüllülük Kulübü’nün “Engeller 

Durdurmasın” projesi 

İTÜ Gönüllülük Kulübü’nün diğer projesi 

“Engeller Durdurmasın” ise toplumsal 

farkındalık bekleyen engelli bireylerle ilgili 

çalışmalara dayanıyor. Proje kapsamında, 

hiçbir engelin aşılamayacak kadar büyük 

olmadığını göstermek için çeşitli etkinlikler 

düzenleniyor. Gönüllü öğrenciler düzenli 

aralıklarla İstanbul içindeki işitme, görme 

ve zihinsel engelli okullara ziyaretler yapıyor 

ve her engel grubu için özel etkinlikler 

düzenliyor. Kulübün temel hedefi, farkına 

varılmayı bekleyen çocuklara farklı olduklarını 

hissettirmeden yardım etmek, onlarla 

zaman geçirmek ve bunları yaparken de 

toplumun önyargılarını kırmak olarak öne 

çıkıyor.

Madenciliğin Yeni Uygulama Merkezi Açıldı 

İTÜ, sayısız projenin üretildiği ve uygulama 

çalışmalarının yapıldığı eğitim ve araştırma 

merkezlerine bir yenisini daha ekledi. 

Madencilik alanında hayata geçireceği güvenlik 

uygulamaları ve yapacağı Ar-Ge çalışmalarıyla 

kendi alanında Türkiye’de bir ilk olan 

İTÜ Taş Bina Madencilik Eğitim ve Uygulama 

Merkezi faaliyete geçti. 22 Aralık’ta, Akdağlar 

Agrega Maden Ocağı’nda açılan ve Maden 

Mühendisliği Bölümü’ndeki kuramsal eğitimi 

saha uygulamalarına dönüştürecek tesis, 

Türkiye’nin en güvenli maden sahasının da 

temellerini atacak. Burada eğitim alacak öğrenciler; 

maden güvenliğini artırıcı önlemler, 

açık işletme, cevher hazırlama, patlayıcı madde 

gibi dersleri uygulamalı olarak görmenin 

yanında, staj ve bitirme çalışmalarını da yapabilecek. 

Taş Bina Madencilik Eğitim ve Uygulama 

Merkezi Türkiye’de ilklerden oldu 

Ülkemizdeki maden mühendisliği bölümlerinin, 

alanla ilgili derneklerin ve madencilik 

alanındaki uzmanların; buluşma, uygulama 

ve eğitim merkezi olması beklenen İTÜ Maden 

Mühendisliği Bölümü Uygulama ve Eğitim 

Merkezi’nin açılış törenine; Rektör Prof. 

Dr. Mehmet Karaca, Sarıyer Belediye Başkan 

Yardımcısı Gökhan Zeybek ve binayı üniversitemize 

tahsis eden Akdağlar Agrega Maden 

Ocağı temsilcilerinin yanı sıra; çok sayıda şirket 

ve sivil toplum kuruluşu temsilcisi, akademisyen 

ve öğrenci katıldı. 

Rektör Prof. Dr. Mehmet Karaca açılış 

sonrasında yaptığı açıklamada tesisin sanayi- 

üniversite iş birliğinin en güzel örneklerinden 

biri olarak ülkemizde bir ilk olduğunu 

belirtti. Tesisin madencilik alanında verilen 

eğitimde oluşan kuram ve uygulama arasındaki 

boşluğu doldurmasıyla çok önemli bir 

işlev göreceğini vurgulayan Karaca, merkezde 

iş güvenliği açısından da oldukça hassas 

davranıldığını, öğrencilerimizin eğitimi kadar 

güvenliğinin de düşünüldüğünü sözlerine 

ekledi. Karaca konuşmasını: “Buradaki merkezimizde 

birinci sınıftan son sınıfa kadar 

öğrencilerin teorik eğitimin yanı sıra, ağırlıklı 

olarak uygulama yapma olanağı da bulacak. 

60 öğrenci kapasiteli uygulama merkezimiz, 

üniversitelerimizin tatil dönemlerinde bile aktif 

olarak faaliyet gösterebilecek. Özellikle de 

yaz dönemlerinde vardiyalı olarak kullanma 

olanağımız olacak.” sözleriyle tamamladı. 

Prof. Dr. Orhan Kural: “5 yıllık bir hayal 

gerçekleşti.” 

İTÜ Senato kararıyla, Taş Bina Madencilik 

Eğitim ve Uygulama Merkezi’ne adı verilen 

Maden Fakültesi ve Maden Mühendisliği 

Bölüm Başkanı Prof. Dr. Orhan Kural, açılışla 

birlikte 5 yıllık hayalinin gerçekleştiğini söyledi. 

Projenin gerçekleşmesinde zor bir süreç 

yaşandığına da değinen Kural; byük çabalarla 

üniversitemize kazandırılan bu merkezin, 

madenciler için bir buluşma noktası olacağına 

dair düşüncesini paylaştı. 

Törene katılan İTÜ mezunu ve Sarıyer 

Belediye Başkan Yardımcısı Gökhan Zeybek 

ise Ayazağa Yerleşkesi dolayısıyla İTÜ’nün 

Sarıyer’in de önemli bir markası olduğunu 

belirterek bu projede üniversitemize destek 

vermiş olmaktan ötürü büyük bir memnuniyet 

duyduklarını, iş birliğinin yeni projelerle süreceğine 

inandığını bildirdi. 

Önce öğrencilerimiz, sonra tüm 

madencilik öğrencilerine açık olacak 

İTÜ Maden Mühendisliği Bölümü Uygulama 

ve Eğitim Merkezi olarak hizmet verecek 

bina, Ayazağa semtinde yer alan Akdağlar 

Agrega Maden Ocağı içerisinde eski bir taş 

binanın yenilenmesiyle ortaya çıktı. Orman ve 

Su İşleri Bakanlığı ile Sarıyer Belediyesi’nin 

desteğiyle açılan merkezde, maden mühendisliği 

öğrencileri; maden güvenliği, açık işletme, 

cevher hazırlama ve patlayıcı madde gibi 

konularda uygulamalı dersler görecek. Yaz 

dönemlerinde de hizmet verecek merkezden 

ilk aşamada sadece İTÜ öğrencileri yararlanabilecek. 

Yakın gelecekte, merkezin diğer 

üniversitelerin maden fakültelerinde öğrenim 

gören öğrencilere de açılması planlanıyor. 


91


Danışmanlık ve Denetim Sektörünün 

Dört Büyüğü Big4 Zirvesi’nde 

İşletme Fakültesi Ekonomi Bölümü 

ve İTÜ Ekonomi Kulübü’nün iş birliğiyle 

düzenlenen Big4 Zirvesi, denetim ve 

danışmanlık alanının en büyük 4 firması; 

Ernst&Young, Klynveld Main Goerdeler 

- KPMG, Deloitte ve Pricewaterhouse 

Coopers - PwC’nin Türkiye yöneticilerini 

İTÜ Maçka Yerleşkesi’nde buluşturdu. 21 

Ekim’de düzenlenen zirveye öğrenciler 

yoğun ilgi gösterdi. 

Ekonomi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Fuat Erdal’ın 

moderatörlüğünde gerçekleşen zirvede, 

öğrencilerin bu şirketleri ve mesleği seçmeleri 

halinde nelerle karşılaşacakları ve kariyerlerinde 

onları bekleyen basamaklar konuşuldu. 

Yöneticiler, sektörel bilgileri ve bu alanda 

edindikleri deneyimi öğrencilerle paylaşırken, 

gençlerden gelen soruları da yanıtladı. 

Ernst&Young Danışmanlık Bölümü Ortağı 

Füsun Patoğlu konuşmasında, danışmanlık 

mesleğinin hiç bitmeyen bir öğrencilik olarak 

tanımlanabileceğini ve bu alanda başarının 

sadece eğitimden değil, aynı zamanda bireysel 

yetkinlikten de geçtiğini belirtti. 

KPMG Türkiye Şirket Ortağı Emrah Akın 

ise kendi başarı öyküsünü anlattıktan sonra, 

danışmanlık ve vergi konuları üzerine konuştu. 

Danışmanlığın güven vermekle eş anlamlı 

olduğunu söyleyen Akın, iyi bir danışmanın 

teknik açıdan birikimli olması, hayata dair bir 

bakış açısı geliştirmesi ve kendi ülkesine dair 

bir farkındalık oluşturması gerektiğini söyledi. 

Öğrencilere seslenerek sevdikleri işi en iyi 

şekilde yapmalarını vurgulayan Akın, gençlerin; 

yaşadıkları ülkenin büyüme rakamlarını, 

bütçesini ve vergi gelirlerini yakından takip 

etmelerini önerdi. Big4’da söz alan Deloitte 

Türkiye Sigortacılık Endüstrisi Ortağı Müjde 

Şehsuvaroğlu, öğrencilere denetim alanındaki 

kariyer olanaklarına dair görüşlerini 

aktardı. Zirvede konuşan son yetkili Pricewaterhouse 

Coopers (PwC) Türkiye Kurumsal 

Finansman Danışmanlık Hizmetleri Direktörü 

Baran Engür ise öğrencilere, şirketlerin birleşme 

ve satın alma danışmanlığı hakkında 

ayrıntılı bilgiler aktardı. 

İTÜ Radyosu 71. Yaşını “World College Radio Day” ile Kutladı 

Türkiye’nin ilk üniversite radyosu olan İTÜ 

Radyosu, bu yıl da yeni yaşını “World College 

Radio Day” eşliğinde kutladı. Amatör ruhunu 

profesyonel yayıncılık anlayışıyla birleştiren 

İTÜ Radyosu, 4 Kasım Cuma günü düzenlenen 

World College Radio Day’de dördüncü 

kez yer alarak sesini tüm dünyaya duyurdu. 

Radyo, 24 saat süren küresel yayında, bir 

saat boyunca repertuvarını dünya ile paylaştı, 

Türkçenin yanında İngilizce anonslarla da 

dünyaya seslendi. 

2012’den beri düzenlenen “World College 

Radio Day” yolculuğuna ilk kez 1 Ekim 

2013'te yayınladığı bir saatlik programla çıkan 

İTÜ Radyosu’nun hazırladığı özel program, 

4 Kasım Cuma günü “World College 

Radio Day”de, 17.00-18.00 (TSİ) saatleri arasında 

yayınlandı ve 43 ülkede yayın yapan 

700 öğrenci radyosu tarafından ortak yayınla 

tüm dünyaya ulaştı. İTÜ Radyosu’nun bu 1 

saatlik yayınında; klasik, rock ve caz türlerinde 

sadece Türk sanatçı ve grupların eserlerinden 

oluşan 11 parçaya yer verildi. Bu yıl ilk 

durağı Finlandiya olan World College Radio 

Day; Yunanistan, Amerika Birleşik Devletleri, 

İngiltere, İrlanda, İsrail, İskoçya, Almanya, İtalya, 

İsveç, Türkiye (İTÜ Radyosu), Meksika, 


Kanada, Hırvatistan, Birleşik Arap Emirlikleri 

ve Fransa'yı temsil eden öğrenci radyolarının 

ardından, son durak olarak yine ABD'ye 

döndü. Yayın saatini kaçıranlar programın 

tamamına daha sonra TuneIn üzerinden de 

erişebilecek. 

Kısa dalgadan internete 71 yıllık yolculuk 

1945’te bir stüdyo ve bir de kısa dalga vericiyle 

yayına başlayan İTÜ Radyosu, yayın 

serüvenine son 4 yıldır; rock, caz-blues ve 

klasik müzik olmak üzere üç farklı kanalla 

devam ediyor. 1954’te ilk FM (frekans modülasyonu) 

yayınını gerçekleştiren radyo, 17 yıl 

sonra ülkemizin ilk stereo-FM yayınına geçti 

ve 1980’e kadar bu yayın hayatını aralıklarla 

sürdürdü. 1995’te sesini, Ayazağa Yerleşke- 

si'nden başlattığı FM 95.0 MHz ve Türksat 

Kablo TV bazlı düzenli yayınlarıyla duyurmaya 

başlayan İTÜ Radyosu, 1998’de internet 

üzerinden yayına geçerek, Türkiye’nin internetle 

birlikte yaşadığı bu değişime öncülük 

edenlerden oldu. 

Sesini duyurduğu ilk günden bu yana 

geçen 71 yılda, 300’ün üzerinde İTÜ’lünün 

ve konuk programcının katkısıyla giderek 

profesyonelleşen İTÜ Radyosu, geniş içerikli 

arşiviyle de âdeta bir hazine değeri taşıyor. 

Repertuvarını gün geçtikçe artıran radyonun 

1500 adet uzunçalar (LP), 580 adet taş plak, 

78 tane devir plak ve son olarak 270 tane dar 

banttan oluşan müzik arşivi, her gün yeni müzikseverlerle 

buluşuyor. 

Radyo mobil uygulaması Tunein’in verilerine 

göre, üç kanalı da Türkiye’nin en çok dinlenen 

üniversite radyoları arasına giren radyo, 

yurt dışında da birçok dinleyiciye sesleniyor. 

Amerika Birleşik Devletleri’nden Rusya’ya, 

Almanya’dan Brezilya’ya, hatta Meksika ve 

Japonya’ya kadar uzanan geniş bir coğrafyadan 

dinleyici kitlesi edinen İTÜ Radyosu’nda, 

öğrencilerden oluşan ekip üyelerinin dışında 

alanında uzman kişilerden seçilmiş konuk yapımcıların 

programlarına da yer veriliyor.

Çocuklar ve Gençler, 2. Meraklı Zihinler 

Bilim Şenliği’nde Buluştu! 

Merak eden, dünyayı anlamaya çalışan 

ve bilime ilgi duyan çocuklar, İTÜ Bilim Merkezi 

ve Beyoğlu Belediyesi’nin iş birliğiyle 

düzenlenen “2. Meraklı Zihinler Bilim Şenliği”nde 

buluştu. 

Çocuklara araştırma ruhu aşılamak ve 

bilimi deneyimsel ve eğlenceli bir şekilde 

sevdirmek amacıyla gerçekleştirilen etkinlik, 

Taksim Meydanı’ndaki festival alanında 

çocukları ağırladı. 

Özellikle 7-14 yaş grubu çocukların 

bilimle daha yakından tanışmalarını hedefleyen 

organizasyon; bilimsel etkinlikler, 

tematik atölye ve laboratuvar çalışmaları, 

çocukların bilime duydukları ilgiyi geliştirecek 

zekâ oyunları, amatör ve profesyonel 

olarak bilimle ilgilenenlerin buluşları ile öğrenci 

proje stantlarıyla da yoğun ilgi gördü. 

Aralarında, çocukların ve gençlerin birebir 

katıldığı; İlk Robotum Atölyesi, Pil Böcek 

Atölyesi, Model Uçak Atölyesi, Sifigu Zekâ 

Oyunları Atölyesi ve Müzik Aleti Yapım Atölyesi 

başta olmak üzere, birçok farklı aktivite, 

şenliğe katılan çocuklar ve gençler ile aileleri 

tarafından büyük ilgi gördü. 

Önümüzdeki yıl “uzaya gidecek ilk Türk 

genci” olması beklenen, İTÜ Uzay Mühendisliği 

Bölümü son sınıf öğrencisi Halil 

Kayıkçı da şenlik açılışında yaptığı konuş- 

mayla; geleceğin bilim insanlarına, akademisyenlerine, 

sanatçılarına ve daha pek çok 

mesleği temsil edecek çocuklara seslendi. 

İlkokuldan üniversiteye kadar devlet okullarında 

eğitim gördüğünü söyleyen Halil Kayıkçı, 

devlet kurumlarından başarılı gençler 

yetişebildiğinin güzel bir örneğini sergiledi. 

Açılış törenine Rektör Prof. Dr. Mehmet 

Karaca’nın yanı sıra; Beyoğlu Kaymakamı 

Osman Ekşi, Beyoğlu Belediye Başkanı 

Ahmet Misbah Demircan ve İstanbul İl Milli 

Eğitim Müdürlüğü yöneticileri de katıldı. 

Karaca: “Bilimin yaşı yok” 

Beyoğlu Belediyesi ile birlikte organizasyonu 

üstlenen İTÜ Bilim Merkezi nedeniyle 

bir konuşma yapan Rektör Prof. Dr. Mehmet 

Karaca İTÜ Bilim Merkezi’nin üniversiteyi 

toplumla buluşturup bilimsel alanda farkındalık 

oluşturarak önemli bir rol oynadığını 

belirtti. Karaca, İTÜ’nün bir yükseköğrenim 

kurumu olmasının da ötesinde, toplumun 

her katmanına hizmet etmeyi amaçladığını 

sözlerine ekledi. Rektör konuşmasını, “Bilimin 

yaşı yoktur ve bu nedenle 7’den 70’e 

herkese hitap ediyor. Çünkü ‘merak’ insanın 

doğasında vardır ve bu duygu oldukça bilime 

duyulan ilgi de beraberinde gelecektir.” 

sözleriyle tamamladı. 

Demircan: “Günümüzde bize düşen 

daha çok buluş yapmak, beynimizi 

daha çok çalıştırmaktır.” 

Açılış törenine katılan Beyoğlu Belediye 

Başkanı Ahmet Misbah Demircan ise 

belediyenin İTÜ ile yaptığı iş birliğiyle bu 

etkinliğin ikinci kez düzenlediğini hatırlatarak 

,“Bilgi toplumunda üretimin makine 

ve robotlarla yapıldığı günlerde insanlara 

düşen daha çok buluş yapmak, beyinlerini 

daha çok çalıştırmak olacaktır. Bu 

sebeple, gençlerimizin yeni icatlar çıkarmalarını 

bekliyoruz.” diye konuştu. 

İTÜ Bilim Toplum UYG-AR Merkezi 

Müdürü Doç. Dr. Aytekin Çökelez ise 

İTÜ’nün; bilime, sanata ve topluma yenilik 

getiren her dalda katkı sunduğunu vurguladı 

ve özellikle popüler bilimin eğlenceli 

taraflarından yararlanarak toplumumuza 

bilimi sevdirmek için bu etkinliğin son 

derece önemli olduğunu söyledi. 


93


İTÜ - KKTC Yeni Erenköy Yerleşkesi İçin 

İmzalar Atıldı 

fından ana yerleşke kurulması amacıyla 

İTÜ-KKTC Eğitim Araştırma Yerleşkeleri’ne 

49 yıllığına kiralandı. 

İTÜ-KKTC Rektörü Prof. Dr. Ercan Kahya 

bu projenin, Türkiye’nin KKTC’de haya- 

İTÜ-KKTC Yeni Erenköy 

Yerleşkesi arazisindeki parsellerin 

kiralanması için 29 

Kasım'da KKTC Başbakan Yardımcılığı 

ve Maliye Bakanlığı 

Toplantı Salonu’nda sözleşme 

imzalandı. İTÜ-KKTC Eğitim 

Araştırma Yerleşkeleri Rektörü 

Prof. Dr. Ercan Kahya ile KKTC 

Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi 

Müdürü Eralp Münür Pınar 

arasında imzalanan kira sözleşmesine, 

KKTC Başbakan 

Yardımcısı ve Maliye Bakanı 

Serdar DENKTAŞ “onur şahidi” olarak 

imza attı. Sözleşmeye göre, Yeni Erenköy’de 

bulunan hazine arazi parselleri, 

Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi tarata 

geçirdiği su temin projesinin ardından 

en büyük yatırım olacağını, 6 adet hali ve 

hazine arazisi ile vakıflara ait 2 parselin 

KKTC Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi’nden 

kiralandığını belirtti. Yaklaşık 60 

kişiye ait 23 parselin bu amaçla kamulaştırıldığını 

hatırlatan Rektör, 6 yıl süren 

büyük emeklerin ardından çalışmanın 

gerçekleştiği bu günün tarihi bir önem taşıdığını 

sözlerine ekledi. Bu sözleşmeyle 

birlikte; sayısal haritalandırılma, jeolojik 

zemin etüdü ve kentsel planlama çalışmaları 

2013’te tamamlanan Yeni Erenköy Yerleşke 

arazisi için mimari projelendirme ve 

inşaat aşamalarının en kısa sürede başlaması 

bekleniyor. 

Yaklaşık 6000 öğrencilik kapasiteye 

sahip olacak yerleşke; denizcilik bilimleri, 

mühendislik, sosyal bilimler bölümleri 

ve lisansüstü programlarına 

ait binaların yanı sıra, doğal 

yaşam parkları ile sosyal ve 

kültürel alanları da kapsayacak. 

Belirlenecek bazı tematik 

alanlar ise uluslararası Ar-Ge 

ve inovasyon üssü olarak kullanılacak. 

KKTC Başbakan 

Yardımcısı ve Maliye Bakanı 

Serdar Denktaş gelişmeyle ilgili 

görüşünü: “Üniversiteler, 

bölgesel kalkınma planlamasında 

çok önemli bir rol üstleniyor. 

İTÜ’nün bölgeye yapacağı 

bilimsel, sosyal, kültürel 

ve ekonomik katkılar KKTC’de büyük bir 

değişim yaratacak, kiralanan arazilerin 

en verimli şekilde kullanılacağına inanıyorum.” 

sözleriyle paylaştı. 

Toplumu Demokratikleştirmek İçin Sanat, Kültür, Ekonomi: 

Alternatif Anlatılar İçin Mekân Oluşturma Araştırmaları 

Projesi’ne “RISE 2016” Desteği 

Mimarlık Fakültesi, Endüstri Ürünleri 

Tasarımı Bölümü Öğretim Görevlisi Mehmet 

Erkök’ün yürütücüsü olduğu “Toplumu 

Demokratikleştirmek İçin Sanat, Kültür, 

Ekonomi: Alternatif Anlatılar İçin Mekân 

Oluşturma Araştırmaları” (Art, Culture, Economy 

to Democratize Society: Research 

in Placemaking for Alternative Narratives 

(trans-making) isimli proje, Avrupa Birliği 

Horizon 2020 Bilimsel Mükemmeliyet Marie 

Skodowska Curie Araştırma Programları ve 

Bursları, Araştırma ve Yenilikçilik Değişim 

Programı 2016 (Research and Innovation 

Staff Exchange Scheme-RISE 2016) çağrısı 

kapsamında desteğe değer görüldü. 

Ocak 2017’de başlayacak ve 48 ay sürecek 

projenin 1.858.000 Euro olarak belirlenen 

toplam bütçesinin 175.500 Euro’luk 

kısmı ise İTÜ’ye ayrıldı. Proje dâhilindeki 

araştırma ve inovasyon aktiviteleri ile sanat 

ve yaratıcı alanlar sayesinde paydaşların 

temel katkısıyla sektörler arası diyalog sağlanması 

hedefleniyor. 

Proje ortakları olan 8 akademik ve 

12 sivil insiyatif nitelikli kurum, araştırma 

kapsamında disiplinlerarası bilgi değişimi 

amacıyla interaktif bir şekilde çalışacak. 

İTÜ’deki araştırmacılar proje süresince, 

farklı ülkelerde toplam 37 ay sürecek araştırma 

ziyaretleri gerçekleştirecek. 


Türkiye İnovasyon Haftası’nda İTÜ 

ve Teknokent Projeleri Vitrine Çıktı 

Gelişen ve değişen dünyada, ülkeleri 

üst sıralara taşıyan en önemli faktör 

inovasyon olarak öne çıkıyor. Artan dünya 

nüfusu ve dönüşen ihtiyaçlara göre 

kendini sürekli yenilemesi gereken üretim 

anlayışına güç katan inovasyon, bugün 

uluslararası rekabette ekonomik ve toplumsal 

açıdan en büyük faktör olarak görülüyor. 

Ülkemizdeki inovatif çalışmaların 

ele alındığı, bilişim ve endüstri çevreleri 

ile akademik dünyadan uzmanların katıldığı 

Türkiye İnovasyon Haftası’nda, 11 

girişimci firma ve 5 yeni proje yer aldı. 

Ekonomi Bakanlığı koordinatörlüğünde, 

Türkiye İhracatçıları Meclisi (TİM) tarafından 

8-10 Aralık tarihleri arasında, İstanbul 

Kongre Merkezi’nde gerçekleşen 

etkinlik kapsamında; giyim alanında yeni 

ödeme ve güvenlik sistemlerinden taşınabilir 

scootera, biyobozunur yapay damardan 

hibrit roket motoruna kadar farklı 

alanlarda geliştirilen ürünler tanıtıldı. İTÜ 

ve İTÜ ARI Teknokent’in ortak standında 

ise girişimci firmaların ve projelerin yenilikçi 

iş fikirleriyle yaşamı nasıl kolaylaştırabileceğinin 

örneklerini sergilendi. Fuarda, 

İTÜ Endüstri Ürünleri Tasarım Bölümü 

inovatif projeleri de ilgi topladı. 

İTÜ, etkinliğin ilk gününde, Uzay Mühendisliği 

Bölümü son sınıf öğrencisi Hamerkezi 

İTÜ Çekirdek’ten çıkan girişimler 

ile İTÜ’nün öğrenci proje ekipleri 

de çalışmalarını İnovasyon Haftası’nda 

paylaştı. Rektör Prof. Dr. Mehmet Karaca 

ve İTÜ ARI Teknokent Genel Müdür 

Yardımcısı Doç. Dr. Deniz Tunçalp’in 

yanı sıra, Türkiye İhracatçılar Meclisi 

(TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi’nin 

eşliğinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı 

Berat Albayrak, Ekonomi Bakanı 

Nihat Zeybekçi, Gençlik ve Spor Bakanı 

Akif Çağatay Kılıç ile Aile ve Sosyal 

Politikalar Bakanı Dr. Fatma Betül Sayan 

Kaya da standımızı ziyaret ederek İTÜ’lü 

girişimcilerden projelerle ilgili bilgi aldı. 

Etkinliğin son gününde ise Cumhurbaşkanı 

Recep Tayyip Erdoğan, bakanlar, iş 

ve ihracat dünyasından önemli isimler 

de etkinliğin konuğu oldu. Erdoğan’ın 

konuşmasının ardından, “TİM İnovasyon 

Ödülleri” ve “İnova Lig İnovasyon Liderleri 

Ödülleri”ni kazananlar sahneye çıktı 

ve ödülleri Cumhurbaşkanı tarafından 

verildi. 

lil Kayıkçı “Globalde İz Bırakan Türkler” 

başlıklı panelde yaptığı konuşmayla katılımcılara 

seslendi. Genç Liderler ve Girişimciler 

Derneği tarafından “Türkiye’nin 

On Başarılı Genci” arasında gösterilen 

Kayıkçı, salondaki izleyicilere, 2017’de 

gerçekleştireceği uzay yolculuğuna giden 

başarı öyküsünü anlattı. 

Rektör ve bakanlar İTÜ standında 

İTÜ ARI Teknokent’in parlak ve girişimci 

fikirleri gerçeğe dönüştüren kuluçka 

Türkiye İnovasyon Haftası’nda vitrine 

çıkan İTÜ ve Teknokent projeleri 

İTÜ GAE: İTÜ Güneş Arabası Ekibi, 

elektrikli araçlardaki mesafe sorununu 

önlemek ve güneş enerjisinin ulaşımda 

kullanımı üzerine yaptığı araç tasarımıyla 

çalışmalarını sürdürüyor. 

İTÜ Pars Roket Grubu: Bilimsel amaçlı 

irtifa roketleri tasarlayıp üretirken Türkiye’deki 

ilk hibrit roket motorunu da 

üreten topluluk, geliştirilmiş hibrit roket 

motorları üzerinde çalışmaya devam 

ediyor. 

Rektör Prof. Dr. Mehmet Karaca ve İTÜ ARI Teknokent Genel Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Deniz Tunçalp’in 

yanısıra, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi ile birlikte Enerji ve Tabii Kaynaklar 

Bakanı Berat Albayrak, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi, Gençlik ve Spor Bakanı Akif Çağatay Kılıç ile Aile 

ve Sosyal Politikalar Bakanı Dr. Fatma Betül Sayan Kaya da İTÜ standını ziyaret edip projelerle ilgili olarak 

İTÜ’lü girişimcilerden bilgi aldı. 


95


TARS: Endüstriyel koşullara dayanıklı, 

düşük güç tüketen, her türlü sensörün 

tak-çıkar mantığı ile entegre edilebildiği, 

batarya ya da normal güç ile çalışabilen 

nesnelerin interneti (IOT) platformu 

TARS’ı üretiyor. TARSUS Inc. Firması tarafından 

üretilen TARS; uzaktan görüntüleme, 

kontrol, ölçümleme, otonomluk, 

veri madenciliği ve yapay zekâ özellikleri 

taşıyor. 

Ahtapot: Toplulukların kendilerine özel 

bir sosyal ağ kurmasını sağlayan Ahtapot; 

kurum çalışanları, müşteriler, üyeler 

ve tedarikçiler arasında güçlü bir iletişim 

ve iş birliği kurarak verimliliği artırıyor. 

İTÜ Arı Teknoloji Geliştirme Kulübü: 

Kulüp, öğrencilerin yeni teknolojik gelişmeleri 

takip etmesini, bu gelişmeleri 

İTÜ’de öğrendikleri kuramsal bilgilerle 

harmanlayarak yerel olanaklarla üretime 

dönüştürmesini amaçlıyor. 

İTÜ Apis Ar-Ge: Havacılık ve uzay alanında 

üniversitemizi ve ülkemizi başarıyla 

temsil eden İTÜ Apis Ar-Ge takımı fuara; 

kanatlı planör, model uydu ve kendi 

üretimleri olan drone ile katıldı. 

İTÜ Biyobozunur Yapay Damar: İTÜ 

akademisyenlerinin yürüttüğü, gerçek 

damar yapısını taklit eden katmanlı biyobozunur 

yapay damar üretimi ve klinik 

öncesi analizleri projesi de Türkiye İnovasyon 

Haftası’nda yer aldı. 

Next Horizons: Askeri ve sivil amaçlarla; 

yangın söndürme, şüpheli cisimlere 

müdahale, el yapımı patlayıcı tarama, 

seyir ve keşif gibi süreçler için özelleştirilebilir 

bir otonom/yarı-otonom robot 


platformu tasarlayan NextHorizons, etkinlikte 

dikkat çeken çalışmalardan biriydi. 

Mikro-P: Her yaştan ve her seviyeden 

kullanıcı tarafından programlanabilir, küçük 

ve otonom bir robot platformu olan 

Mikro-P; elektronik alanında yazılım bilgisi, 

proje geliştirme ve çeşitli araştırmalar 

için kullanılıyor. 

Smart Mimic: Kullanım amacına yönelik 

programlanabilen ve taşınabilir akıllı 

güvenlik sistemi olan Smart Mimic, akıllı 

cep telefonlarıyla bütünleşik çalışabilen 

sistemde, içerisinde hareket algılayan 

ve sıcaklık ölçen sensörler bulunuyor. Ev 

güvenliğini sağlamak isteyenlerin yanı 

sıra, özellikle sık sık yolculuğa çıkanlar 

ile kampçılığa ilgi duyanların yararlanacağı 

Smart Mimic, mıknatıslı yapısıyla 

eşyalara da kolayca monte edilebiliyor. 

Buy Buddy: Giyim mağazalarında müşterilerin 

kasaya gitmeden alışveriş yapmalarını 

sağlayan ve güvenlik cihazı 

olarak da çalışan BuyBuddy, ürünlerin 

çalınmasını engelleyen bir nesnelerin 

interneti (IOT) tabanlı cihazı ve mobil 

uygulamasıdır. 

Teleporter: Günümüzde hızla gelişen 

artırılmış gerçekçilik alanında ortaya 

çıkan projelerden biri olan Teleporter, 

kullanıcıların cihaz başındayken; konser, 

festival, spor karşılaşmaları vb. etkinliklerin 

yapıldığı alanlardaymışçasına deneyimleyebilmesini 

ve fiziksel alandaki 

insanlarla canlı yayın yoluyla iletişim kurabilmesini 

sağlıyor. 

Project Sea Song: Mobil saha ekiplerinin 

takibi, otomobillerle uyumlu çalışacak 

akıllı cihazın bilgilerini alarak 

değerlendirme raporları oluşturan ProjectSeaSong, 

bakım ve olası kaza raporları 

üreterek sürücüleri ve teknik servisleri 

uyarmayı amaçlıyor. 

3Z: Sağlık alanında son derece önemli 

bir proje olarak görülen 3Z, hafif ve orta 

düzey obstrüktif uyku apnesi tedavisinde 

kullanılabilecek bir yöntem olarak düşünülüyor. 

Projede; herhangi bir cerrahî 

müdahale gerektirmemesi ve yüzü kaplamaması 

nedeniyle hastaya rahatsızlık 

vermeyen, ses çıkarmayan, taşınabilir 

ve yenilikçi bir ağız içi aparat üretiliyor. 

Osteoid: Geleceğin tasarım dünyasını 

şekillendirecek 3 boyutlu yazıcıların 

başrolde olduğu Osteoid, kişiye özel tedavi 

olanakları sunan ortopedik ürünler 

üretiyor. 

Getatron: Şehir içi kullanıma uygun, taşınabilir, 

tek kişilik scooter projesi olan 

Getatron ise büyükşehirlerin en büyük 

sorunlarından biri olan trafik sıkışıklığına 

getirdiği alternatif çözümle İnovasyon 

Haftası’nda yerini aldı.

Mezunların Bitirme Projelerine 

“Mekan 2016” Ödülü 

İç mimarlık ve çevre 

tasarımı alanlarında öğrenim 

gören üniversite 

öğrencilerini ortak bir 

platformda buluşturarak 

etkileşim ve iletişim 

ortamı yaratmayı amaçlayan, 

“İç Mimarlık Öğrencileri 

Ulusal Bitirme 

Proje Yarışması”nın 

bu yılki ayağı “Mekan 

2016”ya katılan İTÜ 

mezunları, biri birincilik olmak üzere, iki ödülle 

döndüler. 

Yarışmada birinciliği alan ve bu yıl İç Mimarlık 

Bölümü’nden mezun olan İlke Şahin, 

“IN’N UP” adlı bitirme projesi ile başlangıçta 

müze olarak tasarlanan ama sonrasında araş- 

tırma merkezine dönüştürülen 

Havacılık ve Uzay 

Teknolojileri Araştırma 

Merkezi’nin (İTÜ-Arc) “Büyük 

Hangar” bölümünü, 

işlevi doğrultusunda yeniden 

kurguladı. Ayazağa 

Yerleşkesi'nde bulunan 

alan böylece, kullanıcıların 

talepleri ve mevcut ihtiyaçların 

karşılanması yönünde 

yeniden ele alındı. İlke 

Şahin’in çalışmasında, binanın 

girişi için bir kafe de 

tasarlandı ve böylece bu 

alanda öğrenci sirkülasyonu 

amaçlandı. Mezuniyetini 

bu başarıyla taçlandıran 

Şahin’in daha önce, 

aralarında EASA (Avrupa 

Mimarlık Öğrencileri Meclisi 

- European Architecture 

Students Assembly) de 

olan kurumlarda staj deneyimleri 

bulunuyor. 

Bu yıl aynı bölümden 

mezun olan ve Mekan 

2016’nın mansiyon ödülünü alan Hazal Karaöz 

ise bitirme tezinde, İzmir’in Halkapınar ilçesindeki 

Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM) 

eski binasını inceledi ve yapının iç hacminin 

yeniden işlevlendirilmesi üzerine çalıştı. Hazar 

Karaöz, proje konusu olarak bu mekanı 

seçmesinde en etkili nokta, tarihi ve kentin mimari 

hafızasında önemli bir yeri olan binanın 

özgün yönlerinin olması nedeniyle büyük bir 

potansiyel taşımasıydı. Karaöz’ün projesinde 

binanın İzmir Akdeniz Akademisi’ne tahsis 

edilerek; İzmir'in yenilik ve tasarım kenti haline 

gelmesi, özellikle Akdeniz ülkeleri olmak üzere 

güçlü yurt dışı bağlantılarla etkileşime girmesi, 

demokratik ve katılımlı uygulamalarda 

yer alması amaçlandı. Söz konusu akademik 

çalışmada; köy enstitüleri, ekoköyler, organik 

tarım çalışmaları ve deneyime açık alanlar 

gibi kavramlar çerçevesinde bir senaryo kurgulandı. 

Bu doğrultuda; girişimcilerin, sanatçıların, 

tasarımcıların ve zanaatkârların; tarih, 

tasarım, kültür, sanat ve ekolojiyle ilgili üretime 

geçecekleri, deneyimler edinecekleri mekânlar 

tasarlandı. Restorasyonu İZSU (İzmir Su ve 

Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü) tarafından 

tamamlanan yapı, İzmir Büyükşehir 

Belediyesi aracılığıyla İzmir Akdeniz Akademisi 

ile İzmir Kent Koleji’ne tahsis edildi. 

İTÜ’ye Yüksek Puanla Giren Öğrenciler Arı Rozetiyle Onurlandırıldı 

Hayatımızın hangi aşamasında olursak 

olalım “birinci olmak” her zaman “kalıcı bir 

iz bırakmak” demektir. 244 yıllık tarihinde 

elde ettiği başarılarla defalarca ilk sırada yer 

almış İTÜ’nün bu haftaki senato toplantısında 

İstanbul Teknik Üniversitesi fakültelerine, 

bu yıl en yüksek puanla giren öğrenciler İTÜ 

simgesi olan arı rozetleriyle onurlandırıldı. 

Öğrenim görmekte oldukları fakülteleri birincilikle 

kazanan öğrencilere rozetleri, Rektör 

Prof. Dr. Mehmet Karaca tarafından takıldı. 

Karaca, öğrencilere, mezuniyetlerinde de 

birinci sırada yer almalarını diledi. 

Öğrenciler ayrıca, Yüksek Öğretim Kurulu 

Başkanlığı tarafından kendilerine hitaben 

yazılmış kutlama belgelerini de aldı. Kutlama 

belgelerinde YÖK Başkanı Prof. Dr. Yekta 

Saraç, bu başarının ortak bir sevinç olduğunu, 

gençlerimizin evrensel değerler ve ulusal 

kültürümüzü özümseyerek yetişeceğine 

inandığını belirtiyor. Üniversite öğreniminin 

bir son sayılmaması gerektiğini vurgulayan 

Saraç, günümüz dünyası için “yaşam boyu 

eğitim” kavramının artık bir zorunluluk haline 

geldiğini de vurguluyor Araştırma, ifade 

özgürlüğü, farklı fikirlere saygı duyma, bilim 

felsefesiyle hareket etme ve yurt sevgisi 

kavramlarının da en az mesleki bilgi kadar 

önemli olduğunun altını çizen YÖK Başkanı, 

fakülteleri bu yıl birincilikle kazanan öğrencilerin 

ülkemizin kalkınmasını sağlayacak 

beyin gücünü oluşturacağından emin olduğunu, 

öğrencilerin çalışma azminin hayat 

boyunca süreceğine inandığını söyleyip 

tebriklerini ileterek mesajını tamamlıyor. 


97


Türk Denizcilik Eğitiminin 

132. Yılı Kutlandı 

Ölümünün 

100. Yılında 

Tamburi Cemil 

Bey’i Anma 

Denizcilik Fakültesi mezunlarını her yıl 

bir araya getirerek anıları tazeleyen Geleneksel 

Balık Günü’nün 132’incisi, Denizcilik 

Fakültesi ve İTÜ Denizcilik Fakültesi Mezunlar 

Derneği (DEFAMED) iş birliği ile düzenlendi. 

3 Aralık’ta gerçekleşen etkinlikte Türk 

denizcilik eğitiminin 132’inci, Denizcilik Fakültesi’nin 

ise 24’üncü kuruluş yılı kutlandı. 

Boru-trampet takımı eşliğinde düzenlenen 

törene Rektör Prof. Dr. Mehmet Karaca, 

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı 

Ahmet Arslan, Denizcilik Fakültesi Dekanı 

Prof. Dr. Abdi Kükner, İTÜ Denizcilik Fakültesi 

Mezunları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı 

Kaptan Baybora Yıldırım ile mezunlar 

ve çok sayıda konuk katıldı. Törenden önce 

sergi alanını ziyaret eden Bakan Arslan, İTÜ 

Kutup Araştırmaları Uygulama ve Araştırma 

Merkezi’nin (İTÜ PolReC), katıldığı Türk Antarktik 

Araştırma Seferi’nden çekilen fotoğrafları 

inceledi. 

Denizcilik Fakültesi Staj Gemisine 

Kavuşuyor 

Etkinlikte konuşan Arslan, kendisinin de mezunu 

olduğu İTÜ Denizcilik Fakültesi’ndeki 


arkadaşlarıyla eski yuvalarında buluşmasından 

ötürü duyduğu mutluluğu ifade etti. 

Denizcilik Fakültesi’nin karşılaştığı sorunların 

çözümüne yönelik adımlar attıklarını 

söyleyen Arslan, simülasyon merkezinin 

faaliyete alınmasının önemine işaret etti. 

Bugün birden fazla simülasyon merkezine 

sahip fakülteye staj gemisi de tahsis 

edilmesi adına çalışmalara başlayacaklarını 

söyledi. Çok sayıda gemicinin olduğu 

bir sektörde staj gemisi yapmak ve 

bunu denizcilik alanında öğrenim gören 

gençlerin yararına sunmak istediklerini 

aktaran Arslan, geleceğin denizcilerini 

yetiştirmek adına herkesin elini taşın altına 

koyduğunu da sözlerine ekledi. Bakan 

Arslan, Antarktika’da Türk bayrağının 

dalgalandırılmasında payı olan İTÜ Pol- 

ReC ekibini ve Rektör Prof. Dr. Mehmet 

Karaca’yı kutladı. 

Rektör Prof. Dr. Mehmet Karaca ise 

Denizcilik Fakültesi’nin İTÜ’de önemli 

bir yeri olduğunu vurguladı ve nitelikli 

denizciler yetiştirmek amacıyla büyük 

fedakârlıklar yapan fakültedeki olanakların 

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme 

Bakanlığının da desteğiyle daha da gelişeceğine 

inandığını söyledi. Denizcilik 

Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Abdi Kükner ve 

DEFAMED Yönetim Kurulu Başkanı Kaptan 

Baybora Yıldırım söz alarak, mezunlara 

seslendi. 

Etkinlik, fakülteden mezun oluşlarının 

40’ıncı, 50’inci ve 60’ıncı yılını dolduranlar 

için yapılan plaket töreni ve özel balık 

menüsünün sunulduğu yemekle sona 

erdi. 

Saz icrasına modern bir tarz ve farklı bir 

yorum getirerek Türk müziğine büyük katkılarda 

bulunan Tamburi Cemil Bey, ölümünün 

100. yılında Türk Müziği Devlet Konservatuvarı 

‘nda (İTÜ TMDK) düzenlenen bir etkinlikle 

anıldı. 

Konservatuvarın Çalgı Eğitimi Bölümü tarafından 

düzenlenen "Vefatının 100.Yılında 

Tamburi Cemil Bey Hazinesi” başlıklı seminerde 

sanatçının Türk müziğini etkilediği noktalar 

ele alındı ve eserleri özel bir konserle hatırlandı. 

Etkinlik 14 Aralık’ta, İTÜ TMDK Bilimsel ve 

Sanatsal Etkinlikleri Düzenleme Kurulu (Bİ- 

SED) salonunda gerçekleştirildi. Anma programını 

hazırlayan İTÜ TMDK öğretim görevlisi 

Mehmet Bitmez açılış konuşmasında Türk müziğinin 

asırlardan beri kulaktan kulağa yayıldığını 

belirterek ses kayıt teknolojisinin ortaya 

çıkışından itibaren, özellikle gramofonun yaygınlaşmasıyla 

birlikte Tamburi Cemil Bey ve 

daha pek çok büyük sanatçının bıraktığı sanat 

mirasına daha yakından bakmanın mümkün 

olduğuna dikkat çekti. 

“Gramofonun icadıyla şöhreti yurt dışına 

yayıldı.” 

Gramofonun yaygın bir şekilde kullanılmasının 

etkisiyle, Tamburi Cemil Bey’in ününün 

yurt dışına taştığını kaydeden Bitmez, sanatçının 

geleneksel temele oturan Batı müziği ve 

o devirdeki Osmanlı halk müziğinin olanaklarını 

bestelerine yansıttığına dikkat çekti. Bitmez, 

Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Batılılaşma 

sürecinin Türk müziğini de geliştirdiğine 

ve Tamburi Cemil Bey’in de gerek tambur gerekse 

lavta ve viyolonsel icralarında Batı müziğinin 

etkisinin açık bir şekilde görüldüğünü 

de sözlerine ekledi.

Dr. Fatma Zeynep Temel, Harvard 

Üniversitesi’ndeki Robotik 

Çalışmalarını Anlattı 

Seminer konuşmacılarından Beşir Ayvazoğlu 

Tamburi Cemil Bey’in biyografisini konu 

alan kitabından söz etti. Tamburi Cemil Bey 

ile Yahya Kemal Beyatlı’nın kitabı sayesinde 

tanıştığını belirten yazar, edebiyat ve musiki 

arasında bir ilişki olduğuna inandığını da sözlerine 

ekledi. Ayvazoğlu “Tamburi Cemil Bey 

sadece bir icracı değildi, aynı zamanda iyi 

bir besteci ve söz ustasıydı. 1873-1916 yılları 

arasında yaşaması nedeniyle, savaşların 

yaşandığı bu dönemde bile gerçek sanat anlayışından 

asla taviz vermedi.”diyerek konuşmasını 

sürdürdü. 

“Tamburi Cemil Bey’in bütünü bir sanat 

eseridir” 

Cumhurbaşkanlığı Klasik Türk Müziği Korosu 

Tambur Sanatçısı Birol Yayla ise konuşmasında 

sanatçının müzik tarzının; icracılık ve 

besteciliği olmak üzere iki ana sütun üzerinde 

temellendiğini söyleyerek: “Tamburi Cemil 

Bey’in sanatı sadece yeteneğinden oluşmaz. 

Besteleri de manifesto niteliğindedir. Müstakil 

bir enstrümanla önemli bir yol açtı ve günümüzdeki 

saz eserleri repertuvarının temelini 

de Tamburi Cemil Bey’in çalışmaları oluşturuyor. 

Tamburi Cemil Bey dinleyicilerini sadece 

çalgılarıyla değil, sazı olmadığında da etkileyen 

bir karakterdir." dedi. 

Etkinlik kapsamında, Yrd. Doç. Dr. Aslıhan 

Eruzun Özel “Tamburi Cemil Bey kayıtlarından 

kemençede üslup çalışma yöntemleri”, kemençe 

sanatçısı Fikret Karakaya “Cemil Bey’in 

Tambur, Kemençe ve Lavta Tekniklerine ve 

Üsluplarına Getirdiği Yenilikler”, Öğr.Gör. Özer 

Özel “Cemil Bey Dönemi Üslubu”, Kemençe 

Sanatçısı Furkan Bilgi “Kemençenin İzinden” 

kemençe sanatçısı Derya Türkan “Orfeon Record 

Tamburi Cemil Bey Tarafından”, Doç. Dr. 

Neva Özgen “Tamburi Cemil Bey’i Anlamak”, 

Doç. Dr. Yelda Özgen Öztürk “Tamburi Cemil 

Bey’in Viyolonsel Taksimleri” ve tambur sanatçısı 

Murat Aydemir “Tamburun Mîladı Cemil 

Bey’e Dair” başlıklı sunumlar yaptılar. 

Anma etkinliği, Tamburi Cemil Bey’in eserlerinden 

oluşan konserle sona erdi. 

Robotik alanındaki çalışmalarını ABD’de 

Harvard Üniversitesi Mikrorobotik Laboratuvarı’nda 

sürdürmekte olan İTÜ Makine Fakültesi 

mezunu Dr. Fatma Zeynep Temel, bu alana 

yönelik çalışmalarını aktardığı bir seminerle 

İTÜ’ye konuk oldu. 

İTÜ Elektrik Elektronik Fakültesi İdris Yamantürk 

Konferans Merkezi’nde 25 Kasım 

2016 tarihinde gerçekleşen seminerde Temel, 

“Farklı Çevresel Koşullardaki Olağandışı Hareketlerin 

Robotik Bilimi Açısından İncelenmesi” 

(Nontraditional Motion and Locomotion in Extreme 

Environments) başlıklı bir sunum yaptı. 

Seminere İTÜ Elektrik Elektronik Fakültesi 

ile İTÜ Makine Fakültesi’nden çok sayıda öğretim 

üyesi ve her iki fakültenin doktora, yüksek 

lisans ve lisans öğrencileri katıldı. 

Çevresel koşullardaki farklılıklara göre alışılmışın 

dışında hareket eden organizmaların 

hareketlerini taklit eden robotların ve akıllı mekanizmaların, 

arama, kurtarma, tarım, mikroüretim 

ve mikromontaj, cerrahi operasyonlar ve 

tıbbi görevler gibi farklı uygulama alanlarında 

kullanılması öngörülüyor. Karakteristik uzunluğu 

mikrometre ve santimetre arasında olan ve 

doğadan esinlenen bu robotik yapıların üretimi, 

yenilikçi tasarımlara uygun, farklı yapısal malzemelerin 

ve eyleyicilerin kullanımına elverişli 

ve akıllı mekanik yapılarla mekanizma kontrolüne 

olanak sağlayan tekniklerle gerçekleştiriliyor. 

Origamiden esinlenen ve “pop-up” üretim 

adı verilen bu teknikle karmaşık mekanik yapılar, 

iki boyutlu malzemeler kullanılarak ucuz, 

hızlı ve farklı ölçeklerde üretiliyor ve üç boyutlu 

yapılara dönüştürülüyor. 

Dr. Zeynep Temel, verdiği seminerde, 

“pop-up” üretim yöntemi ile akıllı kompozit malzemeler 

kullanılarak üretilen orta ölçekteki RoboBee 

(arıdan esinlenmiş uçan robot), HAMR 

(hamam böceğinden esinlenen dört ayaklı robot), 

Delta paralel mekanizma (endüstriyel paralel 

robotların mikro boyutta uygulaması) gibi 

örnekler sundu ve uygulama alanlarını anlattı. 

Büyük ilgi gören seminer sonunda katılımcılar, 

Zeynep Temel’e, yürütmekte olduğu robotik 

çalışmaları ve genel olarak Harvard Üniversitesi’nde 

robotik çalışmalarının seyri hakkında 

çeşitli sorular yöneltip bilgi aldılar. 

Dr. Fatma Zeynep Temel, İTÜ Makine Mühendisliği 

Bölümü'nden 2005 yılında mezun 

olduktan sonra, Mekatronik Mühendisliği alanında 

Almanya Siegen Üniversitesi’nden yüksek 

lisans (2008) ve Sabancı Üniversitesi’nden 

doktora (2013) derecelerini aldı. Doktora 

çalışmasını tıbbi uygulamalar için kullanılması 

planlanan yüzen mikrorobotlar üzerine yapan 

Dr. Temel, daha sonra TÜBİTAK Yurtdışı 

Araştırmacı bursu ile ABD Brown Üniversitesi 

Termal ve Akışkan Bilimleri Araştırma Grubu’nda 

mikroorganizmaların farklı ortamlardaki 

yüzme davranışları ile ilgili araştırmalarda 

bulundu. Dr. Temel, 2015 yılının Ekim ayından 

bu yana Harvard Üniversitesi Mikrorobotik 

Laboratuvarı’nda doğadan esinlenmiş mikrorobotik, 

mikroüretim yöntemleri, tıbbi aletlerin 

geliştirilmesi ve akıllı mekanizma tasarımı konularında 



99


İTÜ BMT-KAUM, Kadına Karşı Şiddetle 

Mücadelede Güncel Gelişmeleri Ele Aldı 

Erkek egemen sosyal yapı nedeniyle 

kadına yönelik şiddet, dünyada 

hâlâ önemli bir sorun olarak varlığını 

sürdürüyor. İTÜ Bilim, Mühendislik ve 

Teknolojide Kadın Araştırmaları ve Uygulama 

Merkezi (İTÜ BMT-KAUM) de 

kadın kimliğini ve varlığını hedef alan 

şiddet kültürüne karşı, üniversitemizde 

önemli çalışmalar yapıyor. Merkez 

son olarak, konuya dikkat çekmek ve 

toplumsal farkındalık oluşturmak adına, 

25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete 

Karşı Uluslararası Mücadele Günü’nde 

“Türkiye’de ve Dünyada Kadına Karşı 

Şiddetle Mücadelede Güncel Gelişmeler” 

panelini düzenledi. 

İTÜ BMT-KAUM Müdürü, Maden 

Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Fatma 

Arslan’ın Türkiye’de ve dünyada kadına 

yönelik şiddet verilerine odaklanan 

sunumuyla başlayan etkinlikte ayrıca, 

Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı Kurucusu 

Avukat Canan Arın ile Kadının 

İnsan Hakları Yeni Çözümler Derneği 

Yönetim Kurulu Üyesi Şehnaz Kıymaz, 

İşletme Mühendisliği Bölümü öğretim 

üyesi Prof. Dr. İpek İlkkaracan’ın moderatörlüğünde 

konuyla ilgili olarak ülkemizdeki 

ve dünyadaki uygulamaları 

tartıştı. 

Türkiye’de her 5 kadından birinin 

boşanmak veya ayrılmak istediği için 

öldürüldüğünü, bu sebeple yasaların ve 

yargıçların kadınlardan yana tavır alması 

gerektiğini söyleyen Arın, yasalarda 

yapılacak değişikliklerle, çıkan kararların 

olumlu yönde etkileneceğini belirtti. 

Cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar 

maddesi ile cinsel dokunulmazlık hakkının 

kabul edildiğini söyleyen Arın, TCK 

103 Platformu’nun bu yönde verdiği 

mücadeleden de bahsetti. Arın konuy- 

la ilgili görüşlerini: “ ‘Çocukların cinsel 

istismarı’ başlıklı maddede cinsel ilişki 

yaşı 15 olarak kabul edilmiştir, platform 

ise anayasada belirtilen 'çocuk' tanımının 

18 yaş altını kapsaması nedeniyle, 

Türk Ceza Kanunu’nun 103. maddesinde 

belirtilen cinsel ilişki rıza yaşının 18 

olarak kabul edilmesini talep etmiştir. 

Ne yazık ki yapılan son değişiklikle rıza 

yaşı, kademeli cezalandırma yöntemiyle 

12 olarak değiştirilmiştir” sözleriyle 

paylaştı. 

Kadının İnsan Hakları Yeni Çözümler 

Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Şehnaz 

Kıymaz ise konuşmasında, kadına 

yönelik şiddet hakkında uluslararası 

yaptırımlardan ve sözleşmelerden söz 

etti. Uluslararası geçerliliği olan Kadına 

Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Yok Edilmesi 

Sözleşmesi (CEDAW) ve “İstanbul 

Sözleşmeleri” olarak da bilinen “Kadınlara 

Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin 

Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye 

İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi”ne 

Türkiye’nin de taraf olduğunu hatırlatan 

Kıymaz, iç hukukla çözülemeyen noktalarda 

bu sözleşmelere başvurulduğunu 

aktardı. Ayrıca Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir 

Kalkınma Programı’nın (UNDP) 

belirlediği 2030 hedeflerinde, toplumsal 

cinsiyet eşitliğinin de yer almasının önemine 

değindi. 

Eğitimsizlik ve gelenekselleşmiş 

yanlış uygulamalar nedeniyle ülkemizde 

de görülen bir sorun olan kadına yönelik 

şiddet ve çocuk yaşta yapılan evliliklerle 

ilgili sorunların tartışıldığı etkinlikte, panelistler 

izleyicilerin sorularını da yanıtladı. 


İTÜ Mezunları Türk Müziği Topluluğu 

KKTC’de Konser Verdi 

Çalışmalarını, Genel Sanat Yönetmeni 

ve Şef İnci Çayırlı yönetiminde sürdüren 

İTÜ Mezunları Türk Müziği Topluluğu (İTÜ 

MTMT), Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin 

(KKTC) 33. Kuruluş Yılı kutlamaları kapsamında, 

13-14 Kasım tarihlerinde Kuzey 

Kıbrıs’ta iki konser verdi. Etkinlik, KKTC 

Dış İşleri Bakanlığı Milli Günleri Kutlama 

Merkez Komitesi, Gazimağusa Belediyesi 

ve Yunus Emre Enstitüsü katkılarıyla İTÜ 

Kuzey Kıbrıs ve İTÜ Mezunları Derneği-Kıbrıs 

(İTÜ MEDEK) iş birliği ile gerçekleştirildi. 

İTÜ MEDEK Sanat Danışmanı ve Türk 

Sanat Müziği sanatçısı Cem Kafkas’ın 

sunduğu, TRT'de aranjör-yönetmen ve şef 

olarak görev yapan Kemençe Sanatçısı 

Ahmet Kadri Rizeli’nin koro ve saz ekibi 

şefliğini üstlendiği konserlerde, Türk Müziği’nin 

hicaz ve nihavend makamında 

bestelenen unutulmaz eserleri seslendirildi. 

Kânunda Safinaz Rizeli, udda Ahmet 

Kırım, bendirde Asım Ekren'in yer aldığı 

ekip ve 24 kişiden oluşan koronun performansı, 

izleyicilerden büyük alkış aldı. İlk 

konseri izleyenler arasında yer alan KKTC 

15 Kasım 2016 akşamı KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı'nın verdiği Cumhuriyet 

Resepsiyonu'nda İTÜ MTMT Üyeleri 

Dış İşleri Bakanlığı Müsteşarı Mustafa Lakadamyal 

da konser ardından toplulukla 

bir araya gelerek tebriklerini iletti. 

Gazimağusa Belediye Başkanı İsmail 

Arter ve eşinin onur konuğu olduğu ikinci 

konserin seyircileri arasında ise İTÜ Kuzey 

Kıbrıs Rektör Yardımcısı Doç. Dr. Serdar 

Kum, İTÜ Kuzey Kıbrıs Rektör Danışmanı 

Yrd. Doç. Dr. Aslı Çekmiş, İTÜ Kuzey 

Kıbrıs Genel Sekreteri Dursun Koç, Yunus 

Emre Enstitüsü Başkanı Hüseyin Şimsek 

de vardı. 

İTÜ Mezunları Türk Müziği Topluluğu 

onuruna düzenlenen gala yemeğinde 

Doç. Dr. Serdar Kum, Yrd. Doç. Dr. Aslı 

Çekmiş, Dursun Koç, Hüseyin Şimsek, 

Dış İşleri Bakanlığı Tanıtma Dairesi Müdürü 

Fatma Demirel, Şehir Planlama Dairesi 

Müdürü Türkmen Yiğitcan, İTÜ MEDEK 

Onursal Başkan Hakkı Atun, Asbaşkan 

Tahir Çağansel, Onursal Üye Erdoğan 

Naim, Genel Sekreter Halet Yıldırım, Sayman 

Gökhan Naim ile dernek üyeleri Hülya 

Altan, Mehmet Başel ve Mustafa Gazi 

ile İTÜ MEDEK Gençlik Kurulu topluluk 

üyeleriyle bir araya geldi. Sohbetin güzelliğinin 

yaşandığı geceye Kuzey Kıbrıs 

yemekleri lezzet kattı. 

Konser nedeniyle geldikleri Kuzey Kıbrıs’ta 

kültürel ve doğal güzellikleri de yerinde 

gören topluluk üyeleri, İTÜ Kıbrıs Yerleşkesini 

de gezdi ve Rektör Danışmanı Yrd. 

Doç. Dr. Aslı Çekmiş’ten üniversitede yapılan 

çalışmalar hakkında bir sunum izledi. 

Konserlerin ardından, KKTC Cumhurbaşkanı 

Mustafa Akıncı'nın 15 Kasım’da 

verdiği Cumhuriyet Resepsiyonu’na katılan 

İTÜ MTMT üyeleri Akıncı ve eşinin yanı sıra, 

KKTC İkinci Cumhurbaşkanı Mehmet Ali 

Talat, KKTC Üçüncü Cumhurbaşkanı Derviş 

Eroğlu ve Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri 

Komutanı Korgeneral Ömer Paç ile görüştü. 

İTÜ MTMT Yönetim Kurulu Başkanı, 

İTÜ Makine Fakültesi 1976 mezunu ve 

Beykent Üniversitesi öğretim üyesi Yrd. 

Doç. Dr. Osman Simav "Kıbrıs'a müziğimiz 

ile İTÜ'nün sesini götürdük. Topluluk olarak 

konserlerimizi, sağlık sorunu nedeniyle 

bize katılamayan değerli hocamız İnci 

Çayırlı’ya armağan ediyoruz. Bize içten 

konukseverlik gösteren Kuzey Kıbrıslı dinleyicilere 

teşekkür ediyoruz." dedi. 

Ayrıca İTÜ MTMT üyesi, İnşaat Mühendisliği 

Bölümü 1980 yılı mezunu sinema 

yönetmeni ve sunucu Deniz Yayın, 

Bayrak Radyosu’nda "Kıbrıs ve Yeşilçam" 

konulu bir söyleşi programı yaptı. 


101

TEKNOKENT DOSYASI 

Günümüz dünyasının ihtiyaçlarına 

cevap verebilecek projeleri öne 

çıkaran ve ülkemizin en önemli girişimcilik 

etkinliklerinden biri olarak proje sahiplerine 

maddî destek sağlayan BigBang 

2016’nın 12 Kasım’da gerçekleşen ödül töreninde, 

girişimciler ile melek yatırım ağları 

bir kez daha buluştu. Bu yılki teması “yansıma” 

olarak belirlenen yarışma, geleceğin 

girişimlerini sahneye taşıdı ve yeni fikirlerin 

potansiyelini yansıttı. İlgi çekici sunumları 

ve görsel açıdan da zengin içeriğiyle çevresine 

bir festival havası yayan BigBang 

2016’da, 5600 takım arasından seçilen 

250 ekip yarışmaya katılma hakkı kazandı. 

Yarışın sonunda seçilen 20 girişimci grup, 

İTÜ Çekirdek’in sunduğu bir yıllık kuluçka 

programına katılma şansı yakaladı. Böylece 

yatırım ağlarından toplam 5 milyon 

TL’lik yatırım alan takımların yolculuğu, girişimcilik 

ekosisteminin desteğiyle başladı. 

Bu projelerin arasından, İTÜ Çekirdek’ten 

her biri 175 bin TL ödül kazanan Mikrop ve 

NextHorizons ekipleri birinciliği paylaştı. 

Tam 70 girişim ise daha da büyüyebilmek 

için ilk adımı attı. 

BigBang 2016’da “Genel kategori” ve 

“Otomotiv teknolojileri” kategorilerinde yarışan 

girişimciler, İTÜ ARI Teknokent’ten ve 

çok sayıda paydaştan oluşan geniş çaplı 

bir yatırım ağı ve ödül havuzu ile desteklendi. 

Destek veren kuruluşlardan olan İstanbul 

Sanayi Odası’nın 300 bin TL’lik eğitim 

ve hızlandırma desteği, “Geleceğin Sanayicisi 

Büyük Ödülü” olan 200 bin TL tutarındaki 

nakit ödüle değer görülen “Mikrop” ve 

“3Z” ekipleri arasında eşit olarak dağıtıldı. 

Geleceğin Girişimleri BigBang 

2016’da Sahne Aldı 

Otomotiv İhracatçıları Birliği ise açtığı “Otomotiv 

teknolojileri” kategorisinde 250 bin 

TL’lik nakit ödülü; Park Kolay, Nanografen, 

Progin Bilişim, Formulate ve Metrobi arasında 

paylaştırdı. 

İTÜ Çekirdek’in kurulduğu günden 

beri yarışmayı her yıl eksiksiz destekleyen 

Elginkan Vakfı, bu yıl da BigBang yarışmasının 

destekçileri arasındaydı ve girişimcilere 

100 bin TL’lik destek sağladı. Bu yıl 

BigBang’de ilk kez yer alan ana paydaşlardan 

Turkcell’in girişimcilere desteği ise 

300 bin TL oldu. 2016 ile birlikte ilk kez 

melek yatırım ağlarını ve risk sermayesi 

şirketlerini de BigBang’e davet eden İTÜ 

Çekirdek; TR Angels, Diffusion Capitalpartners, 

500 Stratups, BIC Angels, Proline 

Ventures, Telos Angels, Vestel Ventures, 

Şirket Ortağım, Bluecap Ventures, 

Galata Business Angels ve Keiretsu’yu 

da girişimcilere destek olmaları amacıyla 

konuk etti. 

Arıkovanı, Cardtek Group, Monitise, 

Ege Kimya, Yapı Kredi Teknoloji, IBM, Microsoft 

gibi pek çok önemli kuruluşun destek 

ve iş birliğiyle yoluna devam eden İTÜ 

Çekirdek, teknoloji girişimcilerine ihtiyaç 

duydukları tüm kaynakları, girişimcilik ekosistemi 

sayesinde üniversitemizin edindiği 

deneyimle birlikte ve İTÜ ARI Teknokent 

altyapısı avantajıyla bir arada sunuyor. 

İTÜ Rektörü Prof. Dr. Karaca: 

“Ülkemizin, dünyanın lider teknoloji 

girişimcilik adreslerinden birisi haline 

gelmesi için çalışıyoruz.” 

İTÜ Çekirdek’in geçtiğimiz 4 yılda ülke genelinde 

1600 girişimciye destek verdiğini, 

bu yılki katılımcılarla birlikte bu sayının 

1850’ye yükseldiğini belirten Rektör Prof. 

Dr. Mehmet Karaca, BigBang 2016’daki 

en büyük yeniliğin, yatırımcıların sürece 

katılımları olduğunu söyledi. BigBang final 

etkinliğinin, Türkiye’deki girişimcilik 

kültürünü ve ekosistemini güçlendiren en 

önemli etkinliklerden biri olduğunu hatırlatan 

Karaca, teknoloji ve girişimcilik açısından 

dünyada öne çıkan merkezlerindeki 

çalışmaların yakından takip edildiğini ve 

bu gelişmelerin İTÜ Çekirdek’e de aktarıldığını 

vurguladı. Melek yatırım ağlarının 

BigBang sürecine dâhil edilmesinin, 

etkinliğin yurt dışına da ulaşmasında bir 

köprü olacağını sözlerine ekledi. Rektör 

konuşmasını: “Tam 5 yıldır kesintisiz bir 

şekilde düzenlediğimiz ve her geçen gün 

daha da büyüyen BigBang; girişimciler, 

yatırımcılar, akademik çevreler ve ülkemiz 

açısından son derece ilham verici bir hale 

gelmiş durumda. İTÜ Çekirdek’te, her yıl 

çok farklı alanlarda girişimlere ev sahipliği 

yapıyoruz. Ülkemizin, dünyanın lider 

teknoloji girişimcilik adreslerinden birisi 


Teleporter 

Next Horizons 

Getys 

Smart Mimic 

Leadtime 

Buy Buddy 

Nowhere Studios 

WalkOVR 

Mikrop 

haline gelmesi için çalışıyoruz. Başından 

beri bizi destekleyip büyüten tüm destekçilerimize 

bir kez daha şükranlarımızı sunuyoruz.” 

sözleriyle noktaladı. 

BigBang’in En İyileri Sahneye Çıktı 

Finalde, İTÜ Çekirdek’in BigBang yatırım 

havuzu haricinde; Next Horizons, Buy 

Buddy, Smart Mimic, Teleporter ve WalkOVR 

ekiplerine kapalı ofis olanağı da 

sağlandı. Finale kalan diğer tüm girişimlere 

açık ofisten yararlanma, yarı finale kalan 

tüm ekiplere ise İTÜ ARI Teknokent’in 

yeni açılacak girişimcilik merkezi Magnet’te 

1 ay ücretsiz kullanım hakkı tanındı. 

BigBang 2016 finalinde birçok girişimciye 

farklı noktalarda destek sunuldu. 

Katılımcılardan Teleporter ekibi, İTÜ ARI 

Teknokent’in girişimcileri Amerika’ya taşıyan 

programı ITU GATE’e davet edilerek 

50 bin dolarlık programdan yararlanma 

hakkı kazandı. 

“Microsoft Özel Ödülü” olarak dağıtılan 

toplam 240 bin dolarlık bulut bilişim 

ödülü ise; Nowhere Studios ve Getys 

projeleri arasında paylaştırıldı. Diğer bulut 

bilişim ödülü olan ve IBM’in BigBang 

girişimlerine sunduğu toplam 240 bin dolarlık 

desteği ise Buy Buddy ve Leadtime 

paylaştı. Böylece, 1 milyon 520 bin TL 

tutarındaki bulut bilişim ödülü dört ekibe 

dağıtıldı. 

Toplamda 175 bin TL kazanan, Mikrop 

ve Next Horizons ekibi BigBang birincisi 

olurken, Teleporter ekibi 170 bin TL’nin, 

3Z ise 150 bin TL’lik ödülün sahibi oldu. 

BigBang’de dereceye giren diğer ekipler 

ise, 150 bin TL ile Smart Mimic ve WalkOVR 

150 bin TL olarak sıralandı. 


103


Girişimciler Kavşak 

"Startup İstanbul 2016"da Buluştu 

1. CasBasha (Ürdün) 

Ürdünlü ve Suudi Arabistanlı internet 

kullanıcıların Amazon.com üzerinden 

alışveriş yapmasını sağlayan 

CasBasha, ödemelerin kredi kartsız ve 

banka kartsız olarak gerçekleştirilmesini 

sağlıyor. 

2. InnoveraLabs (Türkiye) 

Geliştirdiği A.T.A.R isimli güvenlik 

sistemi ile günümüzün dinamik ve atik 

siber güvenlik ihtiyacını karşılayan InnoveraLabs, 

40’tan fazla güvenlik teknolojisiyle 

donattığı sistemi sayesinde, 

tüm siber saldırı göstergelerine hızlı bir 

şekilde müdahale edilmesini ve gerekli 

görüldüğü noktalarda insan operatörlerin 

de korunma sürecine dâhil edilmesini 

sağlıyor. 

İstanbul Teknik Üniversitesi, her yıl 

dünyanın dört bir yanından gelen girişimcileri 

buluşturan, girişimci fikirleri ve 

projeleri bir araya getiren Startup İstanbul’un 

bu yılki ayağının ilk üç gününe 

ev sahipliği yaptı. Avrupa ve Asya’nın 

en önemli girişimcilik etkinliklerinden 

sayılan ve 6-10 Ekim arasında düzenlenen 

Startup İstanbul 2016; ABD’den 

ve Avrupa, Asya ile Afrika’dan gelen 

yüzlerce girişimciyi ve yatırımcıyı, Ayazağa 

Yerleşkesi'nde ağırladı. 9 Ekim’de 

verilen bir günlük aradan sonra ise büyük 

final Volkswagen Arena’da gerçekleştirildi. 

Girişimciliğin İstanbul’daki zirvesi 

Startup İstanbul’a geçtiğimiz Mayıs 

ayından bu yana yaklaşık 25 bin girişimci 

başvururken, bu projelerin 4085’i 

ilk elemeyi geçti ve ardından 2139 girişimle 

çevrimiçi görüşmeler yapıldı. 

Kısa listeye kalan 428 girişimden 100 

tanesi ise Startup İstanbul’a katılmaya 

hak kazandı. Sahneye çıkma şansı 

elde eden 50 girişim arasında girişimcilik 

ekosistemiminin kuluçka merkezi 

İTÜ Çekirdek’in projelerinden; Olbig 

Project, Irrigationalizer, Project Seasong 

ve AR Pandora da yer aldı. 

Startup İstanbul’un En İyileri 

Etkinlik, bu yıl da en iyi üç girişimi ödüllendirdi. 

Jüri oylarıyla dereceye alan ve 

ödüllendirilen üç proje şöyle sıralandı: 

3. Pobu.ca (Yunanistan) 

Ekiplerin edindikleri iş bağlantılarını 

paylaşabilmeleri için paylaşımlı bir 

sistem olan Pobuca, kişileri gruplara 

ayırmaktan ekibin e-postalarındaki tüm 

bağlantıları tek bir havuzda toplamaya 

kadar uzanan özellikleriyle öne çıkıyor. 

Taranan kartvizitlerin tanınması, e-posta 

ve SMS gönderimi gibi yeni ve heyecan 

verici özelliklerin de yakında sisteme eklenmesi 

planlanıyor. 

Soldan sağa: İTÜ ARI Teknokent Genel Müdür'ü Kenan Çolpan - E-tohum Kurucu Ortağı ve CEO'su Burak 

Büyükdemir - İTÜ ARI Teknokent Genel Müdür Yardımcıları Gökçe Tabak ve Deniz Tunçalp. 


İngiltere Ticaret Bakanı Greg 

Hands’den İTÜ ARI Teknokent’e Davet 

İngiltere Ticaret Bakanı Greg Hands 

İTÜ girişimcilik ekosistemi sayesinde yenilikçi 

fikirler üreten girişimcilere ev sahipliği 

yapan ve parlak fikirleri destekleyen İTÜ 

ARI Teknokent’e konuk oldu. Aralarında 

İstanbul İngiliz Başkonsolosu Judith Slater’ın 

da yer aldığı İngiliz heyete, İTÜ ARI 

Teknokent’in işleyişi ve ekonomiye sağladığı 

katkılar hakkında bilgi verildi. Greg 

Hands, Rektör Prof. Dr. Mehmet Karaca 

başkanlığında yapılan İTÜNOVA TTO, İTÜ 

Ginova, İTÜ Gate yetkililerinin de yer aldığı 

heyetler arası toplantı sonrasında, İTÜ 

ARI Teknokent’in ön kuluçka merkezi İTÜ 

Çekirdek’i de ziyaret etti. Hands, çalışmalarını 

burada sürdüren girişimcilerle bir 

araya geldi. 

İTÜ ARI Teknokent’in girişimciliğe uygun 

atmosferinden ve yarattığı artı değerden 

etkilendiğini belirten İngiltere Ticaret 

Bakanı Greg Hands, İngiltere’nin girişimciliğe 

yönelik ayırdığı fonların İTÜ ARI 

Teknokent’teki projelere kullandırılması 

noktasında karşılıklı görüşmelerin mümkün 

olabileceğini söyledi. Hands, İTÜ ARI 

Teknokent’in, firmaları Amerika pazarına 

taşıdığı İTÜ GATE projesinin Avrupa ayağı 

için Londra’nın da seçenekler arasında 

değerlendirilebileceğini belirtti. 

İngiltere ile ilişkileri teknoloji ve 

girişimcilik geliştirecek 

Rektör Prof. Dr. Mehmet Karaca, İngiliz 

heyetiyle gerçekleşen toplantı ile ilgili 

görüşlerini de paylaştı. İTÜ ARI Teknokent’in 

en önemli hedeflerinden birinin 

yerli girişimleri yurt dışına taşımak olduğunu 

hatırlatan Karaca, bu doğrultu- 

da Chicago ve San Francisco’da ön 

kuluçka merkezlerinin açıldığını belirtti 

ve İTÜ ARI Teknokent’in kapsama 

alanını genişletmek adına diğer 

ülkelere de ulaşmanın hedeflendiğini 

söyledi. Rektör ayrıca, Greg Hands’in, 

Avrupa’nın 8. kuluçka merkezi 

olan İTÜ Çekirdek, akademisyenlerimiz 

ile şirketler arasında bir köprü 

görevi gören İTÜ Gate ve yurt dışına 

odaklı teknoloji transfer ofisi İTÜNO- 

VA TTO’nun çalışmalarına büyük ilgi 

gösterdiğini de sözlerine ekledi. Rektör 

Karaca konuşmasını: “İngiltere 

Ticaret Bakanı Greg Hands ile gerçekleştirdiğimiz 

toplantı sonucunda, 

firmaları desteklemeye yönelik Prosperity 

Fund ve Katip Çelebi - Newton 

Fund adlı fonlara daha fazla pay 

ayrılabileceğini konuştuk. İngiltere ve 

Türkiye arasında, İTÜ ARI Teknokent 

aracılığıyla nasıl daha fazla değer yaratılabileceği 

konusunda fikir alışverişinde 

bulunduk. Sayın Bakan ayrıca, 

Londra Borsası’nda da İTÜ ARI Teknokent 

için görüşmeler yapabileceğini 

dile getirdi. Bu toplantının, iki ülke 

arasında ekonomik ilişkileri daha fazla 

geliştirmesi en büyük dileğimiz.” 

diyerek noktaladı. 

İTÜ ARI Teknokent ziyaretinde 

Greg Hands başkanlığındaki İngiliz 

heyeti, Süleyman Demirel Kültür Merkezi’nde 

düzenlenen Startup İstanbul 

etkinliğine katılarak girişimcilerin projeleri 

hakkında bilgi aldı. 


105


‘Ulaştırmada Teknoloji Hareketi’ İş Birliği 

Karayolu Yolcu Taşıma Sektörü'nün federasyonları, TOBB 

Sektör Meclisi Başkanlığı'nda, İTÜ ARI Teknokent iş birliğiyle, 

“Ulaştırmada Teknoloji Hareketi” başlattı. 13 Aralık'ta İTÜ ARI 

Teknokent'te tanıtımı yapılan bu projeyle, İTÜ Çekirdek bünyesindeki 

teknolojik girişimcilerin sektöre kazandırılarak sektörün teknoloji 

düzeyinin artırılması, sektör ihtiyaçlarına göre girişimcilerin çözümler 

geliştirmesinin sağlanması hedefleniyor. 

Otomotiv ve ulaştırma sektörlerinin, 

taşıt kullanıcısı ve filo işletmecisi firmalarının 

oluşturduğu Karayolu Yolcu Taşıma 

Sektör Federasyonları TOFED, TOF, UYOF, 

İSTAB, TTDER, IPRU, TÖHOB, TURODER; 

TOBB Sektör Meclisi Başkanlığı'nda, İTÜ 

ARI Teknokent iş birliğiyle, “Ulaştırmada 

Teknoloji Hareketi” projesini başlattı. Projenin 

tanıtımı, 13 Aralık'ta İTÜ ARI Teknokent'in 

Arı-3 Binasında gerçekleştirildi. 

Bu projeyle birlikte, İTÜ Çekirdek bünyesinde 

geliştirilen teknolojik girişimcilerin 

sektöre tanıtılması, sektörün teknolojik 

düzeyinin artırılması, girişimcilerin çalışmalarının 

sektörün ihtiyacına göre şekillenmesinin 

sağlanması ve bu iş birliğiyle 

birlikte yeni girişimcilerin ülkemize 

kazandırılması hedefleniyor. Tanıtım öncesi 

düzenlenen kokteylde, katılımcılar, 

otomotiv ve ulaştırma sektörüne yönelik 

inovatif projeleri olan girişimci firmaların 

projeleri hakkında da bilgi alma imkanı 

buldular. 

Geçtiğimiz yıl dünyanın 18., Avrupa'nın 

8. en iyi girişimci kuluçka merkezi 

seçilen İTÜ Çekirdek ‘Erken Aşama 

Kuluçka Merkezi’nin yöneticisi olan ve 

Ulaştırmada Teknoloji Hareketi projesinin 

tanıtımına ev sahipliği yapan İTÜ ARI 

Teknokent Pazarlama ve İş Geliştirme 

Direktörü Arzu Eryılmaz etkinlikte yaptığı 

konuşmada: “İTÜ ARI Teknokent olarak 

hedefimiz yeni ve inovatif teknolojilerle 

ülkemizdeki otomotiv ve ulaştırma sektörüne 

destek olabilmek. Bu doğrultuda 

kuluçka merkezimiz İTÜ Çekirdek bünyesinde 

özel kategori olarak belirlediğimiz 

“Otomotiv Teknolojileri” ile Türkiye’de 

otomotiv sektörünün sürdürülebilir 

rekabet avantajına 

sahip daha güçlü bir yapıya 

kavuşmasına yardımcı 

olmayı hedefliyoruz. Geçen 

yıl güçlerimizi birleştirdiğimiz 

Otomotiv İhracatçıları 

Birliği (OİB) ile Türkiye’de 

otomotiv teknolojilerinin gelişimi 

için çalışmaya devam 

ediyoruz. “Ulaştırmada Teknoloji 

Hareketi” tanıtımına 

ev sahipliği yapmaktan ve 

otomotiv sektöründeki işbirliklerimize 

yenisi eklemekten 

mutluluk duyuyoruz” 

dedi. 

Karayolu Yolcu Taşıma 

Sektörü federasyonları adına, 

TOBB Sektör Meclisi 

Başkanı Mustafa Yıldırım; 

“Karayolu Yolcu Taşıma 

Sektörü olarak; otomotiv 

ve ulaştırma sektörlerinin 

üreticilerinin hizmet vermeye 

çalıştığı firmaları temsil ediyoruz. Bu 

sektörde üretilen araçların kullanıcısı, 

işletmecisi bizleriz. Sektörde teknolojik 

gelişmelerin üretici nezdinde hayata 

geçmesi, tasarım süreçlerini göz önüne 

aldığımızda en az iki yıl sürüyor diyebiliriz. 

Fakat biz kullanıcılar ve işletmeciler 

olarak, 'satış sonrası' kapsamında kendi 

firmalarımızda kullanma kararı almamız 

ve sektöre teknolojik ürünleri, hizmetleri 

kazandırmamız daha kolay ve hızlı oluyor. 

Bu nedenle, sektörümüzün teknolojik 

düzeyinin artırılmasına yönelik bu iş birliğini 

önemsiyoruz. İTÜ ARI Teknokent ile 

daha yakın çalışarak, burada geliştirilen 

teknoloji tabanlı ürün ve hizmetleri sektörümüze 

kazandırmayı, sektörümüzün ihtiyaçları 

doğrultusunda teknokente geribildirimlerde 

bulunarak girişimcilerimizin 

çözümlerini şekillendirmelerini hedefliyoruz. 

Bu iş birliğimizin, sektörümüze ve 

ülkemize hayırlı olmasını dilerim' açıklamasında 

bulundu. 

Konuşmaların ardından, federasyon 

ve İTÜ ARI Teknokent yöneticileri, tören 

sahnesinde proje protokolüne imza attılar. 

Projede 2’nci aşama, sektörün öncelikli 

ihtiyaçlarına göre teknokent bünyesindeki 

girişimci firmaların çözümlerinin 

belirlenmesi ve sektörde çeşitli firma ve 

kurumlarda kullanım testlerinin başlatılması 

olarak belirtildi. 


tespit edilecek, gözlemlenecek, konuyla 

ilgili eğitimler, çalıştaylar ve toplantılar düzenlenecek, 

alıcı ortamlar için sınır değerler 

önerilecek. İki yıl sürecek bu çalışmada 

İTÜNOVA TTO, ülkemizdeki su kaynaklarının 

iç salgı bozucu kimyasallardan temizlenmesinde 

ve araştırma teknolojilerinin 

incelenmesinde öncülük edecek. 

Su kaynaklarının ileri teknolojilerle yönetimine 

katkıda bulunacak iş birliğine dair 

ayrıntılar, 3 Kasım Perşembe günü Ankara’da 

gerçekleştirilen ve Orman ve Su İşleri 

Bakanlığı Müsteşarı Akif Özkaldı ile Rektör 

Prof. Dr. Mehmet Karaca’nın da yer aldığı 

toplantıda kamuoyuyla paylaşıldı. 

Temiz Su Kaynakları İçin 

İTÜNOVA TTO Öncülük Edecek 

Plansız kentleşme, yoğun tarımsal ve 

endüstriyel faaliyetler ile turizm kaynaklı 

etkiler nedeniyle, temiz su kaynaklarının 

önemi her geçen gün artıyor. Su kaynaklarındaki 

kirlilik riskine karşı mücadelede bütüncül 

çözümler getiren yaklaşımlara her 

zamankinden daha çok ihtiyaç duyuluyor. 

Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi 

Genel Müdürlüğü ve İstanbul Teknik 

Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi’nin 

(İTÜNOVA TTO) yaptığı iş birliğiyle gerçekleşecek 

“Endokrin Bozucu Kimyasallar ve 

Arıtma Teknolojilerinin Araştırılması Projesi”, 

su kaynakları üzerindeki kirlilik baskısını 

azaltmayı ve bunların insan sağlığı üzerindeki 

etkilerini en aza indirmeyi, ayrıca su 

ekosistemini korumayı hedefliyor. 

Avrupa Birliği mevzuatının baz alındığı 

proje, sudaki ekolojik dengenin yanı sıra; 

çocuklardaki doğuştan şekil bozuklukları, 

kanser, cinsel gelişimde ve sinir sistemi 

gelişiminde gecikme gibi hastalıklarda 

insan sağlığını korumayı amaçlıyor. Proje 

kapsamında; iç salgı bozucu kimyasallar 

Prof. Dr. Mehmet Karaca: “Ekosistem 

devamlılığını ve insan sağlığını 

koruyacak önemli bir projeye imza 

attık.” 

Projeye dair görüşlerini paylaşan Rektör 

Prof. Dr. Mehmet Karaca, sağlanan iş birliğinin 

Türkiye’deki ekosistemin devamlılığı 

ve insan sağlığının korunması bakımından 

çok önemli bir hedef olduğunu belirtti. İTÜ- 

NOVA TTO’nun kamu sektörü ve özel sektörle 

iş birliği yapmada yeterli donanıma 

sahip olduğunu söyleyen Karaca, su ve 

hava kalitesinde ülke olarak belli bir seviyeye 

ulaştığımızın da altını çizdi ve projeyi: 

“Türkiye’de teknokentler toplam 2.4 milyar 

dolarlık ihracat yaptı ve bunların arasında 

ilk sırayı 927 milyon 574 bin dolarlık ihracatla 

İTÜ ARI Teknokent aldı. Bu tür projelerle 

birlikte, daha ileriye gideceğimize 

inanıyorum.“ sözleriyle yorumladı. 

Özkaldı: “Su kaynaklarını etkin bir 

şekilde yönetmeliyiz.” 

Orman ve Su İşleri Bakanlığı Müsteşarı İTÜ 

mezunu Akif Özkaldı ise İTÜNOVA TTO ile 

birlikte önemli bir projeye başlanıldığını belirterek: 

“Su kaynaklarımızı en etkin şekilde 

yönetmek zorundayız. Ülkemiz su stresi 

yaşayan bir ülke ve bu durumu etkin bir şekilde 

yönetmeliyiz. Bakanlığımız bu doğrultuda, 

su yönetimini miktar ve kalite bazında 

ele alıyor.” dedi. 

İTÜ mezunu ve öğretim üyesi Orman ve 

Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürü 

Prof. Dr. Cumali Kınacı ise yeryüzündeki 

su miktarının sınırlı olduğunu hatırlattı. 

Artan su tüketimi ve sanayileşme nedeniyle 

kullanılabilir suya olan talebin arttığını 

vurgulayan Kınacı, su kaynaklarının ve su 

kalitesinin korunmasına ilişkin çalışmalar 

yaptıklarını da sözlerine ekledi. 


107

GENÇ BAŞARI 

İTÜ Facilis Otomobil Takımı: 

1 Litre Benzinle 300 Km Yol 

Geliştirdiği yakıt tasarruflu 

araçlarla 

2011’den bu yana 

çalışmalarına devam eden 

İTÜ Facilis Otomobil Takımı, 

Shell Eco-marathon'un 

Türkiye'deki yarışlarında 

birincilik elde etti. Takımı, 

aerodinamik modelleme 

aşamasında görünüşü ve 

süzülüşüyle “Macaw” kuşunu 

andırmasından ötürü 

bu ismi verdiği ve bu kuşun 

renklerini taşıyan aracıyla, 

prototip benzinli araçlar kategorisinde, 

1 litre benzinle 

300 km yol almayı başardı. 

Shell Türkiye, Türkiye 

İhracatçılar Meclisi (TİM) 

ve Otomobil İhracatçıları Birliği (OİB) 

iş birliğiyle düzenlenen ve dünyanın en 

önemli öğrenci katılımlı inovasyon yarışmalarından 

olan Shell Eco-Marathon’a, 

Türkiye'nin farklı lise ve üniversitelerinden 

13 takım ve yaklaşık 200 öğrenci 

katıldı. Yarışmada takımlar, "en az enerjiyle 

en uzun mesafe" gitmek için yarıştı. 

“Benzinli araçlar” kategorisinde yarışmayı 

birinci bitiren takım, ödülünü 8-10 Aralık 

tarihleri arasında, Türkiye İhracatçılar 

Meclisi tarafından düzenlenen İnovasyon 

Haftası etkinliğinde aldı. Facilis Otomobil 

Takımı ayrıca, İnovasyon Haftası kapsamında 

gerçekleşen fuarda ürettiği araçları 

sergiledi. 


Yeni hedef: 1 litre benzinle 500 km yol 

Artan dünya nüfusu, hızlanan kentleşme, 

sanayide büyük çaplı yatırımların 

sürmesi nedeniyle enerji kaynaklarının 

hızla tükenmeye başladığı günümüzde 

enerji tasarrufu ve verimliliği her zamankinden 

daha da önemli hâle geldi. 

Enerji verimliliğinin etkilediği alanlardan 

biri de ulaşım olarak öne çıkıyor. Bugün 

bir yandan alternatif enerji kaynaklarıyla 

çalışan araçlar geliştirilmeye çalışılırken, 

diğer yandan ise ulaşımda kullanılan petrol 

kaynaklı yakıtlarda daha etkili tasarruf 

önlemleri alınıyor. 

İTÜ’de kurulan İTÜ Facilis Otomobil 

Takımı da bu anlayışın bir sonucu ola- 

rak ortaya çıktı. 2011’deki 

Shell Eco-marathon yarışmasına 

katılma hedefiyle 

kurulan takım, o günden 

bu yana “daha az yakıt, 

daha çok yol” hedefiyle 


Takım sıradaki hedefini 

ise Shell Eco-marathon 

2017’de yine 1 litre benzinle, 

bu kez 500 km yol 

alabilmek olarak belirledi. 

İTÜ Facilis Otomobil 

Takımı: Adını, Latincede 

“kolaylaştırmak” anlamına 

gelen “facilis” sözcüğünden 

alan takım, ülkemizde 

son yıllarda daha ciddi 

olarak gündeme gelen 

yerli otomobil tasarımı ve üretimi fikriyle 

2011 yılında Yrd. Doç. Dr. Atakan Altınkaynak 

danışmanlığında kuruldu. Shell 

Eco-marathon da dahil olmak üzere çeşitli 

yarışlara ve projelere katılarak yakıt 

tüketimini en aza indiren geleceğin otomobillerini 

üretmeyi amaçlıyor. Mobilite 

anlayışına farklı bir bakış açısı kazandırmayı 

amaçlayan İTÜ Facilis Otomobil 

Takımı, şehir hayatının en büyük sorunlarından 

olan ulaşıma Teknik Üniversite 

penceresinden bakıyor. Takım; makine, 

uçak, elektrik, elektronik ve haberleşme, 

işletme ve inşaat mühendisliği bölümlerinde 

öğrenim gören İTÜ öğrencilerinden 

oluşuyor.

İTÜ Güneş Arabası Ekibi’ne Belçika’dan Ödül 

Güneş, artık sadece günümüzü 

aydınlatmakla kalmıyor, 

temiz ve yenilenebilir 

bir enerji kaynağı olarak da 

hayatımıza giriyor. İTÜ Güneş 

Arabası Ekibi (GAE) de 

güneş arabası geliştirme 

projeleri ve katıldığı yarışlarla 

güneş enerjisinin ulaşımda 

kullanımı üzerine çalışıyor. 

İTÜ GAE ekibi, küresel çapta 

bir sorun olan aşırı enerji 

tüketiminin çözümü olarak 

görülen güneş enerjisinin, 

günlük hayatta daha fazla 

kullanılması konusunda toplumsal bir bilinç 

oluşturuyor. 

Ekip son olarak; 23-25 Eylül tarihlerinde, 

Belçika’da düzenlenen European Solar 

Challange yarışmasında yer aldı. 8 ülkeden 

12 farklı güneş arabasının yarıştığı bu 

önemli etkinlikte, ekibe ait güneş arabası 

“en hızlı tek kişilik güneş arabası” oldu. İTÜ 

GAE yarış sonunda, Uluslararası Güneş 

Arabası Federasyonu (International Solarcar 

Federation) tarafından “Güneş Enerjisi 

Ruhunu En İyi Temsil Eden Ekip” ödülüne 

değer görüldü ve bir uluslararası çapta başarıyı 

daha üniversitemize getirdi. 

Dünyanın en saygın ve 

popüler güneş arabası yarışlarından 

olan, 2017 Avustralya’da 

yapılacak World Solar 

Challenge için Uluslararası 

Güneş Enerjisi Federasyonu 

(International Solar Federation) 

Direktörü Chris Selwood’un 

davetini alan ekip, bu 

yarış için şimdiden hazırlanmaya 

başladı. Hazırlıklar konusunda 

görüşünü paylaşan 

İTÜ GAE ekip lideri Yunus 

Emre Çiçek, 2009’daki World 

Solar Challenge yarışında 

aldıkları ödülün öz güvenlerini artırdığını 

ve geçtiğimiz Eylül ayındaki yarışta alınan 

bu son başarının kendileri için ayrı bir motivasyon 

kaynağı olduğunu belirtti. Çiçek 

ayrıca, bu yarışla birlikte güneş arabalarının 

Tesla araçlardan daha verimli olduğunu 

gösterdiğini öne sürüyor. 

Geleceğin Havacılık Teknolojisi İHA’lar 

Yarıştı, İTÜ Kazandı 

Türkiye Bilimsel ve Teknik 

Araştırma Kurumu (TÜ- 

BİTAK) tarafından, Gebze 

Teknik Üniversitesi (GTÜ) 

ev sahipliğinde düzenlenen 

1. Uluslararası TÜBİTAK İnsansız 

Hava Araçları (İHA) 

Yarışması’nda İTÜ’nün iki 

takımı, iki farklı kategoride 

birinciliği kazandı. 100 yerli 

ve 6 yabancı takımın yarıştığı 

etkinliğe katılan ekipler, 

tasarladıkları İHA'lar ile TÜ- 

BİTAK tarafından belirlenen 

görevleri yerine getirip parkurları 

tamamlayarak dereceye 

girebilmek için mücadele 

etti. 

2016 TÜBİTAK UAV (Unmanned Aerial 

Vehicle - İnsansız Hava Aracı) yarışmasına 

katılmak ve İHA’lar konusunda araştırma 

yapmak hedefiyle, Uçak Uzay Bilimleri Fakültesi’nde 

kurulan İTÜ ROTA takımı, ilk yarış 

deneyiminde kürsünün zirvesinde yer aldı. 

Ekip, adını dünyanın en uzun kanat açıklığı- 

na sahip kuşu “albatros”tan alan uçakları ile 

“Sabit Kanatlı Hava Aracı” kategorisinde birinci 

oldu. Diğer birinciliği ise İTÜ Team Mini 

Quad aldı. Takım,“Döner Kanatlı Hava Aracı” 

kategorisinde rakiplerini geride bıraktı. 

Uçak Mühendisliği Bölümü öğretim 

üyesi Yrd. Doç. Dr. Özge Özdemir’in danış- 

manlığını üstlendiği İTÜ ROTA takımı, Uçak 

Mühendisliği Bölümü 3. sınıf öğrencilerinden 

oluşuyor. Tunahan Ulu’nun kaptanlığında 

çalışmalarını sürdüren ekibin diğer 

üyeleri; Batuhan Makaracı, 

Furkan Mustafa Gedik, 

Kamer Erol, Ahmed 

Selman Koçoğlu, Mustafa 

Musab Ayhan'dan oluşuyor. 

Uçak ve Uzay Mühendisliği 

Yüksek Lisans 

Programı öğrencisi Ersin 

Gürel’in (İTÜ Team Mini 

Quad) danışmanlığını ise 

Gemi ve Deniz Teknolojisi 

Mühendisliği Bölümü 

araştırma görevlisi İbrahim 

Tuğrul Ardıç yaptı. 

Ekiplerin birinci olduğu 

“Sabit Kanat Performans” 

kategorisinde 

Polonya Hava Kuvvetleri 

Akademisi Takımı ikinci, 

Bilkent Üniversitesi Team Bilkent ekibi 

üçüncü olurken; “Döner Kanat Performans” 

kategorisinde ise ikinciliği Tophane 

Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nden 

“Team Tophane” ve üçüncülüğü 

Lefke Avrupa Üniversitesi’nden “Kıbrıs 

Eagles” takımları elde etti. 


109

GENÇ BAŞARI 

İTÜ Renovate Team’in “Plan4U” Projesi, 

Valeo Innovation Challenge 2016’dan 

Ödülle Döndü 

Geleceğin akıllı, doğa dostu, pratik 

ve sürüş keyifli aracını tasarlamak hedefiyle, 

2030’un aracına bugünden bakan 

Valeo Innovation Challenge 2016, 

farklı disiplinlerden genç öğrencileri 

inovasyon ruhu ve yaratıcılıkta buluşturdu. 

Yarışmaya; güvenlik, karbon salımının 

azaltılması ve sürüş deneyimi 

geliştirme konularında birçok proje ka- 

tıldı. Fransa, Almanya, Japonya, Amerika 

Birleşik Devletleri ve ülkemizden 

toplam 8 üniversitenin finale kaldığı 

yarışmada İTÜ takımının yarıştığı kategoride 

birinci çıkmazken, öğrencilerin 

çalışması, “Otomobillerin Yeni Kullanım 

Şekilleri” (New Ways to Use Cars) kategorisinde 

ikinci seçildi. Fizik Mühendisliği 

Bölümü lisans öğrencisi Mehmet 

Anıl Güzelankara ile aynı bölümden 

mezun Emre Küçükkahveci’den oluşan 

İTÜ Renovate Team ekibinin hazırladığı 

“Plan4U” ikinciliği, Tokyo Üniversitesi 

(University of Tokyo) ve ABD’nin Northwestern 

Üniversitesi (Northwestern 

University) ile paylaştı. 

Otonom araçların, erken rezervasyon 

sistemiyle koloni halinde seyahat etmesi 

temeline dayanan proje, yolu erken rezerve 

eden otomobillere, en kısa ve en 

az yoğun yoldan varış noktasına ulaşabilme 

olanağı sunuyor. Çalışmada, geç 

rezervasyon yapan aracın ise daha uzun 

ama yine istediği zamanda hedeflenen 

yere varması sağlanıyor. Veri kullanımından 

yararlanan bu konseptte araçlar, 

trafik sıkışıklığı yaşanmayan alternatif 

rotalara yönlendiriliyor ve rezervasyonun 

geç ya da erken yapılmasına bakılmaksızın, 

yolculuklar istenen zamanda tamamlanıyor. 

İTÜ ekibi, projenin getirdiği 

akıllı rota planlaması sayesinde, şehir 

içi trafik sıkışıklığının azaltılması adına 

önemli bir çözüm öneriyor. 

İTÜ Renovate Team, aldığı dereceyle 

birlikte toplam 10.000 Euro tutarındaki 

para ödülünün de sahibi oldu. 

IEEEXtreme’de, Bofstrogonof Başarısı 

Dünya çapında faaliyet 

gösteren İTÜ Elektrik ve Elektronik 

Mühendisleri Enstitüsü 

(IEEE - Institute of Electricaland 

Electronics Engineers) 

tarafından düzenlenen IEE- 

EXtreme Programlama Yarışması'na 

katılan Bofstrogonof 

takımı, 2114 takım arasında 

52. sırayı aldı. Ülkemizden 

yarışmaya katılan 44 takım arasında genel 

sıralamada en iyi dereceyi alan İTÜ takımı; 

Bilgisayar Mühendisliği Bölümü öğrencileri 

Burak Buğrul, Burak Yalçınkaya ve Besim 

Ongun Kanat’tan oluştu. Yarışmaya katılan 

diğer İTÜ ekibi “deluxetiky” ise ilk 500’e girerek 

420. Sıranın sahibi oldu. 

24 saat boyunca, kesintisiz süren bir 

kodlama yarışması olan IEEEXtreme’de, farklı 

ülkelerden katılan yaklaşık 2000 ekip her yıl 

zorlu bir rekabete giriyor ve verilen programlama 

problemlerini çözmeye çalışıyor. 


Cansat Competition’da İTÜ APİS Model 

Uydu Takımı Birinci Oldu 

Uluslararası başarılarıyla adından sıkça 

söz ettiren İTÜ model uydu takımı APİS, 

Moğolistan’ın başkenti Ulan Batur’da düzenlenen 

“Cansat Competition 2016”da 

ülkemizi temsil etti ve zirvede yer alarak 

üniversitemizi bir kez daha gururlandırdı. 

Takım, Türkiye’nin de üyesi olduğu Asya 

Pasifik Uzay Birliği (APSCO) üyesi ülkelerden 

en iyi takımların davet edildiği “Cansat 

Competition 2016” yarışmasında birinciliği 

elde etti. 

Uzay Mühendisliği Bölümü öğrencileri 

Mert Menekşe, Gürkan Önal ve Ataberk 

Arman Kayhan’dan oluşan üç kişilik bir 

ekiple yarışa katılan takımın danışmanlığını 

aynı bölümde öğretim üyesi Prof. Dr. Alim 

Rüstem Aslan yaptı. 

Organizatörlüğünün, APSCO ve Moğolistan 

Hükümeti Haberleşme ve Bilgi Tekno- 

lojileri Kurumu’nun ortaklaşa üstlendiği yarışmada 

görev, “model uydunun (Cansat) 

rüzgâr hızına bağlı olarak, roket fırlatma 

rampasından 50 metre uzaklıkta bulunan 

bir hedefi fotoğraf veya video yoluyla tespit 

etme” olarak belirlendi. Takımların görevi 

başarmış kabul edilmeleri için ise; model 

uydu sıcaklığını, basıncını, rüzgâr hızını, 

GPS bilgilerini, nem miktarını, yüksekliği, 

3 eksende ivmeölçer, 3 eksende jiroskop 

bilgilerini ve kamera açısını anlık olarak yer 

istasyonuna iletmeleri şart koşuldu. 

ABD’de ve NASA sponsorluğunda 

gerçekleşen Cansat 2016’ya katılan Türk 

takımları arasında en iyi dereceyi elde 

ederek, genel sıralamada 9. sırayı alan 

APİS, bu birincilikle başarılarına bir yenisini 

ekledi. 

Elektrik Mühendisliği Kulübü’nden 

Türkiye’nin İlk “Elektrikli Araçlar Zirvesi” 

İTÜ Elektrik Mühendisliği Kulübü bir ilke 

imza attı ve Türkiye’nin ilk Elektrikli Araçlar 

Zirvesi’ni düzenledi. 1 Aralık’ta gerçekleştirilen 

ve büyük ilgi gösterilen zirvenin açılış 

konuşmalarını Elektrik Elektronik Fakültesi 

Dekan Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Ali Fuat Ergenç, 

Elektrik Mühendisliği Kulübü başkanı 

İbrahim Onur Aydoğan ve zirvenin genel koordinatörü 

İsa Tekin yaptı. 

Elektrikli araçlar sektöründen birçok 

firmanın katıldığı zirvede, Gersan A.Ş. 

Ürün Geliştirme Müdürü Muharrem Akbulut 

ilk sunumu yaptı. Sektörün genç 

girişimcileri olan Mekik Motors kurucularından 

Eyüp Ateş ve Volkan Gökalp, 

elektrikli araçların tasarımı konusunda 

yaptıkları sunumda, deneyimlerini katılımcılarla 

paylaştılar. Elektrikli Araçlar 

Zirvesi, +90 3B Digital Fabrikalar firmasının 

elektrikli araçlarda hafifliğin önemi 

ile Türkiye Hibrit ve Elektrikli Araçlar 

Derneği Başkanı Berkan Bayram’ın 

elektrikli araç teknolojileriyle ilgili sunumlarıyla 

sürdü. 

Etkinliğin öğleden sonraki kısmı ise 

otomotiv sektörünün güçlü temsilcilerinden 

Ford Otosan yetkililerinin, elektrikli 

araçlarda dönüşüm sistemleri konusundaki 

sunumuyla başladı. Hollandalı konuk 

Ecotap İhracat Müdürü Rien Verhoeckx 

“elektrikli araçlarda toplu taşıma”yla 

ilgili görüşlerini aktarırken, Temsa Teknoloji 

Müdürü Burak Onur’un sunumu da 

dikkatle izlendi. 

Türkiye Elektrikli ve Hibrid Araçlar 

Platformu (TEHAD) Başkanı Berkan 

Bayram’ın yeni teknolojilere ilişkin sunumuyla 

sona eren programın ardından, 

konuşmacılar İTÜ Elektrik Mühendisliği 

Kulübü’nün hazırladığı soruları yanıtladılar. 

Sunumların ardından katılımcılar, 

Derindere Motorlu Araçlar (DMA) firması 

tarafından tahsis edilen elektrikli araçla 

test sürüşüne çıktı. 

Etkinliği düzenleyerek, elektrikli 

araçlar konusunda bir farkındalık oluşturmayı 

amaçlayan Elektrik Mühendisliği 

Kulübü, bu amaç doğrultusunda zirveyi 

her yıl düzenlemeyi hedefliyor. 


111

GENÇ BAŞARI 

Uyuşturucu Ajanları Tespit Edecek 

İTÜ IGEM’e Madalya 

İTÜ IGEM (International Genetically Engineered 

Machine) takımı, 27-31 Ekim tarihleri 

arasında, ABD’nin Boston kentinde düzenlenen 

“International Genetically Engineered 

Machines” (IGEM-Uluslararası Genetik Mühendisliği 

ile Geliştirilmiş Makine) yarışmasında, 

“Metamfetamin Bazlı Uyuşturucuların 

Bakteri Biyosensörü ile Tespit Edilmesi” başlıklı 

projeyle, bronz madalyaya değer görüldü. 

Takımın projesi sayesinde, uyuşturucu 

ajan içeren örneklerle karşılaştığında renk 

değiştirmek üzere tasarlanmış bu sentetik, 

yani genetiği değiştirilmiş bakteriler ile düşük 

hacimli örneklerde bile hızlı tespit yapılabilecek. 

Proje kapsamında, modelleme yöntemi 

ile uyuşturucu maddeleri laboratuvara gerek 

kalmadan olay yerinde tespit edebilen 

ve kullanımı kolay bir biyosensör tasarlandı. 

Tasarımın tamamlanmasının ardından, laboratuvarda 

deneme aşamasına geçildi. Bronz 

madalya kazanan takımın danışmanlığını Moleküler 

Biyoloji ve Genetik Bölümü’nden Doç. 

Dr. Fatma Neşe Kök ile Doç. Dr. Nevin Gül 

Karagüler üstlenirken, ekip üyeleri olarak aynı 

bölümdeki lisans öğrencileri; Altuğ Uludağ, 

Dilşad Dağtekin, Evrim Fer, Galip Can Güçlü, 

Melis Akgün, Nedim Hacıosmanoğlu ve Yağmur 

Güneri yer aldı. 

İTÜ Rektörlüğü'nün, “Ögrenci Projeleri 

Destekleme Programı”ndan yararlandırdığı 

ve laboratuvar araştırmaları için gereken altyapıyı 

sağladığı İTÜ IGEM takımına, projenin 

modelleme aşamasında, Ulusal Yüksek Başarımlı 

Hesaplama Merkezi (UHeM) ile Bilişim 

Enstitüsü’nden Yrd. Doç. Dr. Sefer Baday 

ve Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’nden 

Yrd. Doç. Dr. Bülent Balta da görüşleriyle 

rehberlik etti. Bu süreçte; İTÜ ARI Teknokent, 

İstanbul Valiliği, Türk Hava Yolları, İstanbul 

Çocukları Vakfı ve Sentromer DNA Teknolojileri 

sponsor olarak ekibi destekledi. 

IGEM (International Genetically Engineered 

Machines) yarışması ve İTÜ IGEM: İlk kez 

2000 yılında gerçekleştirilen ve yıllık olarak 

düzenlenen IGEM, sentetik biyoloji konusunda 

önemli etkinliklerden biri sayılıyor. Yarışmada, 

doğada bulunmayan biyolojik sistemlerin 

genetik mühendisliği yöntemleri ile üretilmesi 

üzerine hazırlanan projeler yarışıyor. 

Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü öğrencileri 

tarafından bu yıl kurulan İTÜ IGEM 

takımı, IGEM yarışmasına düzenli olarak 

katılmanın yanı sıra, moleküler biyoloji ve 

genetik alanındaki temel sorunlara “sentetik 

biyoloji” yaklaşımlarıyla çözüm bulmayı 

amaçlıyor. 

Quarry Life Awards’ın Türkiye Birincisi 

Moss Busters Oldu 

Taş ocaklarındaki doğal hayatın çeşitliliğine 

dikkat çekmek ve bu alanlardaki yaşam 

çeşitliliğini göstermek amacıyla araştırma 

projelerinin yarıştığı Quarry Life Awards’da 

İTÜ Moss Busters ekibi, yarışmaya ülkemizden 

katılan 29 araştırma arasında ilk sırayı 

alarak Türkiye birincisi oldu. Farklı ülkelerdeki 

ekiplerden gelen toplam 454 araştırmanın 

katıldığı Quarry Life Awards’da, Moleküler 

Biyoloji ve Genetik Bölümü öğrencileri; Berke 

Olcaysoy, Galip Can Güçlü ve Nedim 

Hacıosmanoğlu’ndan oluşan ekip, “maden 

sahalarının yosun-mantar ortaklık (mutualistic) 

sistemleri kullanılarak rehabilitasyonu” 

konulu projeleriyle bu başarıya ulaştı. Moss- 

Busters üyeleri, kendilerini ülke birinciliğine 

taşıyan bu başarıyla geçtiğimiz yaz ayların- 

da, İstanbul Kovukdere Taş Ocağı’nda saha 

çalışmaları yapmıştı. 

Quarry Life Awards nedir? 

Quarry Life Awards, taş ocaklarında biyoçeşitlilik 

hakkında tanıtım ve eğitim amacıyla 21 

ülkede düzenlenen uluslararası bir araştırma 

yarışmasıdır. Yarışma; maden ocağı ile insan 

aktivitelerin en az zararı görmüş farklı peyzaj 

ve doğal yaşam alanlarını kapsıyor. Bu benzersiz 

habitatlar, olağanüstü yerel bitki örtüsünü 

ve faunayı geliştiriyor. Heidelberg Cement 

firması tarafından düzenlenen Quarry Life 

Awards temel olarak, maden ocaklarının biyolojik 

değeri hakkında farkındalık oluşturmayı 

ve bu alanlardaki biyo-çeşitlilik hakkında bilgi 

birikimini geliştirmeyi hedefliyor. 


Mutlu Günler Hande Gözen’in 

Tasarımıyla Renklenecek 

Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü 

öğrencisi Hande Gözen, çöp şişlerle 

oluşturduğu katlanabilir mekanizmaya 

dayalı çalışmasıyla, TEV (Türk Eğitim 

Vakfı) Mutlu Gün Panosu Yarışması’nda 

birinci oldu. Gözen bu başarıya, Endüstri 

Ürünleri Tasarımı Bölümü’nden öğretim 

görevlisi Mehmet Erkök'ün de yer aldığı 

jürinin; yaratıcılık, orijinallik, estetik, işlevsellik 

ve uygulanabilirlik açılarından 

yaptığı değerlendirme sonucunda ulaştı. 

Manevi değeri yüksek hediyeleri ön 

plana çıkarmak, tasarım dünyasına katkıda 

bulunmanın ve genç tasarımcılara 

destek olmanın hedeflendiği yarışmada 

Hande Gözen, çelenk kullanımına yeni 

bir bakış açısı getirdi; farklı ve kolay 

kullanılabilecek bir düzenek üzerinde 

çalıştı. 

Yarışmada, cenazelerde kullanılan 

metal çelenklerin nişan ve düğün gibi 

mutlu günlere uyarlanması için yeni tasarım 

fikirlerini ortaya çıkaran çalışmalarda; 

kolay taşınabilir ve kurulabilirlik, 

düşük maliyet, kırılmaz malzeme ile iç ve 

dış mekân kullanımına uygunluk olmak 

üzere 4 özellik şart koşuldu. Gözen, tüm 

ürün geliştirme sürecini çöp şişler kullanarak 

yaptığı çalışma modelleri üzerinden 

yürüttü ve çelengin katlanabilirlik 

özelliğini, katlanan sandalye sisteminden 

ve mekanizmalarından yararlanarak 

detaylandırdı. Gözen’e, çalışma süreci 

boyunca aynı bölümden Doç. Dr. Hatice 

Hümanur Bağlı ve araştırma görevlisi 

Ozan Soyupak da görüşleriyle destek 

verdi. 

Yarışmanın fikir ve uygulama aşamalarını 

başarıyla geçen Gözen, malzeme türleri, 

renkleri ve isim yazma alanı üzerinde tasarım 

açısından son dokunuşları, Bun Design’ın 

desteğiyle atölye ortamında yaptı. 

Ödülünü, TEV Mütevelli Heyet Başkanı 

ve Koç Holding Yönetim Kurulu 

Başkanı Ömer Koç ile yarışmada jüri 

üyelerinden, İTÜ Mimarlık 1982 yılı mezunu 

Han Tümertekin’den alan Hande 

Gözen, ödül alan çalışmanın kendisi 

için çok farklı bir deneyim olduğunu belirtiyor. 

Gözen, TEV ile özdeşleşecek bu 

pano tasarımı ile mutlu günleri tamamlayarak 

birçok gencin eğitimini desteklemiş 

olacak. 

Tamamlayıcı Mobilya Tasarımına İTÜ İmzası 

İTÜ’nün, Enza Home ile yaptığı iş birliği 

sayesinde, Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü 

2. sınıf öğrencileri hem firmadan burs 

alma olanağına kavuşuyor hem de Enza 

Home’un portföyünde yer alacak bir ürünü 

tasarlama şansı elde ediyor. Bu projeyle 

birlikte, endüstri ürünleri tasarımıyla ilgilenen 

genç yeteneklere çalışmalarını tanıtma 

fırsatı sunulması, tüketicilerin bu alandaki 

ihtiyaç ve beklentilerine cevap verilebilmesi, 

tamamlayıcı mobilyalarda özgün tasarımların 

ortaya çıkarılması hedefleniyor. 

Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü öğrencilerinin 

2015-2016 öğretim yılı bahar 

yarıyılı projesi olarak, Enza Home’a özel hazırladıkları 

tamamlayıcı mobilya tasarımları 

işlevsel ve yaratıcı özellikleriyle öne çıktı. 

Öğrencilerin ikinci stüdyo dersi kapsamında 

hazırladığı bu çalışmalar ayrıca, İKSV 

tarafından düzenlenen 3. İstanbul Tasarım 

Bienali paralel etkinliği olarak Taşkışla Yerleşkesinde 

açılan bir sergi ile dekorasyon 

meraklılarıyla buluştu. Bu kapsamda “En 

İyi Tasarım” olarak seçilecek çalışma, Enza 

Home portföyüne alınacak ve proje sahibi 

öğrenciye firma tarafından burs sağlanacak. 

Üniversite - sanayi iş birliğinin başarılı 

örneklerinden biri olan proje; Mimarlık Fa- 

kültesi Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü 

öğretim üyeleri Doç. Dr. Gülname Turan, Dr. 

L. N. Ece Arıburun Kırca, araştırma görevlileri; 

Miray Boğa, Ahmet Hamurcu, Sena Semizoğlu 

ve İffet Pala tarafından yürütüldü. 

Ayrıca, serbest tasarımcı Seyman Çay da 

projede yer aldı. 

Proje yürütücülerinden Doç. Dr. Gülname 

Turan “İTÜ Mimarlık Fakültesi Endüstri 

Ürünleri Tasarımı Bölümü olarak, sektördeki 

farklı firmalarla yıllardır birlikte çalışıyoruz. 

Fakat Enza Home ile yaptığımız iş birliği ve 

sonucunda ortaya çıkan proje sayesinde 

verilecek burs ve sergi sonunda seçilecek 

tasarımın Enza Home portföyüne eklenecek 

olması hepimiz için ayrı bir motivasyon kaynağı 

oldu.” diyerek projeye ilişkin görüşünü 

dile getirdi. 

Projeyle ilgili görüşünü paylaşan, Enza 

Home markasının yer aldığı Yataş Grubu 

Genel Müdürü Nevzat Yıldız ise marka 

olarak en önemsedikleri noktanın özgün 

tasarımlar sunmak olduğunu ve bu bağlamda 

dekorasyonla ilgili çalışmalar yapan 

gençlerin sektöre kazandırılması gerektiğini 

belirtti. 


113

GENÇ BAŞARI 

Bilişim ve Mobil Teknoloji 

Communication Week’te Buluştu 

Elektrik ve Elektronik Mühendisleri 

Enstitüsü İTÜ Öğrenci Kolu (İTÜ IEEE) 

tarafından 5-8 Aralık tarihleri arasında 

düzenlenen, haberleşme sektörünün 

ilk ve en büyük öğrenci etkinliği olan 

“Communications Week”, Ayazağa 

Yerleşkesi Kültür Sanat Birliği Büyük 

Salon’unda gerçekleştirildi. Teknoloji 

ve iletişim dünyasından uzmanların 

katıldığı dört günlük etkinlikte profesyoneller, 

yarının dünyasına dair görüşlerini paylaştı. 

Etkinliğin ilk oturumunda Türk Telekom 

Kurumsal Servisler Direktörü Dr. Cenk Sezgin 

“Nesnelerin İnterneti ve Akıllı Şehirler Projesi” 

ile ilgili çalışmalarını katılımcılarla paylaştı. Ardından 

Türk Telekom Akademi Grup Yöneticisi 

Doğan Özmen “Dünden Bugüne Telekomünikasyon 

Teknolojileri ve Fiber Teknolojisi”nden 

bahsetti. İkinci oturumda Huawei Teknolojileri 

Takım Lideri Ahmet Can Koral “4,5G ve LTE” 

başlıklı sunumunu yaptı. Günün son oturumunda 

ise Schneider Electric’den Güney Erkolukısa 

Akıllı Şehirler konulu sunumuyla katılımcılara 

seslendi. 

Öğrencilerle farklı sektörlerden profesyonelleri 

buluşturan bu özel etkinliğin ikinci günü 

Vestel Akıllı Telefon Proje Yönetimi Müdürü 

Aykut Demirci’nin akıllı telefon üretim süreciyle 

ilgili aşamaları anlatmasıyla başladı. Intel IoT 

Yazılım Mühendisi Mustafa Aldemir’in nesnelerin 

interneti sunumu sonrasında Crytek Yazılım 

Mühendisi Ozan Özkan, sanal gerçeklik üzerine 

düşüncelerini paylaştı. 

Enovas Mühendislik tarafından 

gerçekleştirilen Labview ile Yazılımsal 

Radyo Programlama atölye çalışmasıyla 

ilgi toplayan üçüncü günde, 

Ericsson Ortadoğu ve Afrika Bölgesi 

Stratejik Yatırımlardan Sorumlu İş Geliştirme 

Müdürü Deniz Köylü, katılımcılarla 

birlikte mobil teknolojilerin gelişimine 

baktı. İletişim Haftası’nın son konuğu 

ise mobil veri güvenliğini ele alan sunumuyla 

Samsung Mobil Çözümler Yöneticisi 

Murat Gök oldu. Bugüne dek yaptıkları iletişim 

çalışmalarıyla kayda değer bir kitle oluşturan 

yaratıcı video yapım ekibi Batesmotelpro da 

üçüncü gün konuşmalarının ardından katılımcılarla 

eğlenceli bir söyleşi gerçekleştirdi. 

Etkinliğin son gününde, Elektronik ve Haberleşme 

Mühendisliği ve Bilgisayar Mühendisliği 

Bölümü öğrencilerinden oluşan 20 kişilik 

bir ekip, Huawei Türkiye ofisini ziyaret etti. 

İş Dünyası, Ünlüler ve Öğrenciler 

Pazarlama ve Finans Zirvesi’ndeydi 

İTÜ Yatırım Kulübü tarafından 20-23 Kasım 

tarihleri arasında düzenlenen Pazarlama 

ve Finans Zirvesi, bu yıl da farklı sektörlerden 

birçok yöneticiyi ve ünlü isimleri öğrencilerle 

buluşturdu. 

Her yıl sayısız başarı öyküsünün anlatıldığı, 

çeşitli etkinlikler ve söyleşilerle renklenen 

zirve, yine yoğun bir ilgiyle karşılandı. Farklı 

kentlerden katılımcıların da yer aldığı zirvede, 

2000’e yakın öğrenci ve 30’a yakın firma ağırlandı. 

Pazarlama ve Finans Zirvesi’ni yerinde 


izleyemeyenler ise internet yoluyla yapılan 

canlı yayınla zirveyi izledi. 

20 Kasım’da yapılan özel resepsiyonla 

başlayan etkinliklerin ilki, izleyicileri dansın 

etkisine alan tango ve salsa gösterileri oldu. 

Dans gösterilerinin ardından sahneye çıkan 

Can Gox izleyicileri blues, caz ve rock tınılarıyla 

büyüledi. 

2016 Pazarlama ve Finans Zirvesi’nde 

iş dünyasının önde gelen kuruluşlarının üst 

düzey yöneticileri Cüneyt Yavuz, Semih Sel, 

Burcu Uzunoğlu Erkan Fuat Işıksal, Dr. Hakan 

Çınar, Dr. Hakan Keskin, Selçuk Çelik, Boğaç 

Göncü, Ahmet Turgut, Erman Erciyes, Can 

Pamir, Seda Gürkaynak, Duygu Ersoy, Berna 

Akyüz Öğüt, Tanya Neşeliler, Tunç Berkman, 

Feyza Tamer, Murat Yeşildere ve Başak Yiğitoğlu 

konuşmacı olarak yer alıp, deneyim ve 

birikimlerini katılımcılarla paylaştılar. 

Katılımcılar etkinlikte ayrıca, staj ve iş 

başvurusu şansı da yakaladı. Pazarlama ve 

Finans Zirvesi, düzenlenen çekilişlerde dağıtılan 

davetiyeler, hediye kuponları ve akıllı telefonlarla 

birçok sürpriz yaptı. 

Üçüncü günde ise katılımcıları büyük bir 

sürpriz bekliyordu. Gün sonunda; etkinliğin 

programında yer alan söyleşi için gelen; Cem 

Davran, Zafer Algöz, Candaş Tolga Işık ve 

Can Yılmaz’a, Cem Yılmaz ve Ozan Güven de 

eşlik etti. Organizasyonun son gününde yapılan 

panellerde ise sektöründe önde gelen 

firmalarının yöneticileri, başarı öykülerini ve 

kariyer yolculuklarını öğrencilere aktardı.

Bilişim Teknolojileri Zirvesi ve 

“Dijital Dönüşüm” 

Bu yılki temasını, Franz Kafka’nın 

ünlü eseri “Dönüşüm”ün ana karakteri 

Gregor Samsa’dan yola çıkarak “dijital 

dönüşüm” olarak belirleyen Bilişim Teknoloji 

Zirvesi, her yıl olduğu gibi bu yıl 

da farklı sektörlerden gelen birçok firma 

yöneticisini ve bilişim alanında öne çıkan 

uzmanları ağırladı. Maçka Yerleşkesi’nde 

2-3 Aralık 2016 tarihlerinde 

düzenlenen ve bankacılık, e-ticaret, basın, 

telekomünikasyon, perakendecilik, 

bilgi teknolojileri, insan kaynakları başta 

olmak üzere, farklı alanlardan gelen 

profesyonellerin konuşmacı olarak katıldığı 

etkinliği, salondaki 1000’e yakın 

seyircinin yanı sıra, 40 binin üzerinde 

çevrimiçi izleyici de takip etti. 

Zirvede, günümüzde giderek karmaşık 

bir yapıya bürünen ekonomik ve toplumsal 

ilişkilerde en etkili faktörlerden olan 

dijital dönüşüm, bu dönüşümün oluşturduğu 

büyük ve sınırları aşan değişimler, değişen 

üretim ve hizmet anlayışları, çalışma ilişkilerine 

ve yaşam alanlarına bilişim teknolojilerinin 

ve dolayısıyla dijital yeniliklerin etkisi 

gibi pek çok önemli konu ele alındı. Ayrıca 

bu noktadan hareketle, yakın gelecekte ve 

uzun vadede beklenen yenilikler, inovasyon 

ve Ar-Ge’nin dünyaya daha fazla ne katabileceği 

üzerine görüşler de paylaşıldı. Kariyer 

ve günlük yaşamlarındaki deneyimlerini katılımcılarla 

paylaşan konuşmacılar, kendi yaşadıklarından 

örnekler vererek öğrencilere farklı 

bakış açıları kazandırmaya çalıştı. 

İTÜ Endüstri Mühendisliği Kulübü (İTÜ 

EMK) tarafından ilk kez düzenlenen Derini 

buldu. Sanat, spor ve iş dünyasından 

ünlü isimler ve markalar arasından sosyal 

medyayı en iyi kullananların seçildiği bu 

süreçte kazananlar, halk oylamasıyla belli 

oluyor. İlk olarak kullanıcılardan ve 

ajanslardan alınan önerilerle, her kategoride 

5’er aday belirleniyor. Bu yıl, 

ikinci aşama olan oylamadan finale 

kalan 135 aday, 27 kategoride ödül 

için yarıştı. Sosyal medyanın en iyileri 

tam 1 milyon oyun kullanıldığı sürecin 

sonunda seçildi. Sosyal Medya Ödülleri’nde 

bu yılın kazananlar listesi şu 

isimlerden oluştu: 

Bireysel Blog - Biz Evde Yokuz, 

Dizi - Poyraz Karayel, En Popüler Kullanıcı 

- Burcu Esmersoy. 

Gazeteci - İrfan Değirmenci, Haber 

Kaynağı – Hürriyet, İçerik Platformu 

– Onedio, Kurumsal Blog – THY, 

Marka – Mavi, Medya Kişisi - Mesut 

Yar, Mizah - Cem Yılmaz, Mobil Uygulama 

– Getir, Müzik Erkek - Murat Boz, 

Müzik Grubu - Mor ve Ötesi, Müzik 

Kadın - Sıla Gençoğlu, Oyuncu Erkek - İlker 

Kaleli, Oyuncu Kadın - Burçin Terzioğlu, 

Radyo - Power FM, Resmi Kurum – Beşiktaş 

Belediyesi, Sanat Kurumu - İstanbul 

Modern, Sivil Toplum – Lösev, Spor Kulübü 

– Galatasaray, Spor Programı - Beyaz 

Futbol, Sporcu – Lukas Podolski, TV Kanalı 

- Kanal D, TV Show Programı - Güldür 

Güldür Show, Yazar - Ayşe Kulin, Youtube 

- Oha Diyorum. 

İTÜ Endüstri Mühendisliği Kulübü’nden 

Kariyer İpuçları 

Sosyal Medyanın En İyileri Ödülü 

İşletme Mühendisliği Kulübü’nün 2010 yılından 

beri verdiği Sosyal Medya Ödülleri 

de Bilişim Teknolojileri Zirvesi’nde sahiplepartmanlar 

Arası Rotanı Tasarla (DART) 

paneli, hayatın en önemli dönemeçle- 

rinden biri olan meslek seçimi hakkında 

kararsızlık yaşayan öğrencileri, farklı alanlardan 

gelerek etkinliğe konuk olan sektör 

temsilcileriyle buluşturdu. 

7 Aralık 2016’da İTÜ Maçka Yerleşkesi’nde 

gerçekleşen ve öğrencilere kariyerleri 

konusunda destek olmak amacıyla 

düzenlenen etkinliğe 7 firmadan 9 

konuşmacı konuk oldu. Pazarlama, insan 

kaynakları ve tedarik zinciri konularına 

yakından bakılan üç panelden oluşan 

DART’ta, firmaların üst düzey yöneticileri 

kendi şirketlerindeki süreçler hakkında 

önemli bilgileri öğrencilerle paylaştı ve soruları 

yanıtladı. Panellerin ardından sektör 

temsilcileriyle birebir sohbet etme fırsatı 

da bulan öğrenciler, firmalarda kendilerine 

en uygun bölümün ne olabileceğine dair 

ipuçlarını konuklardan dinledi. 


115

İTÜ VAKFI'NDAN HABERLER 

İTÜ Maçka Yerleşkesi’nde Yabancı Diller 

Yüksek Okulu’nun tarihi binası içinde, 

mimari yapısı ve tarihsel dokusu ile her 

zaman ilgi odağı olan, Prof. Nezih Eldem’in 

tasarımı “Mustafa Kemal Amfisi” restore edilerek 

kültür-sanat faaliyetlerine yeniden kapılarını 

açtı. 1964’ten günümüze İstanbul’un 

kültür-sanat hayatında iz bırakan etkinliklere 

ev sahipliği yapan, dünyaca ünlü sanatçı ve 

grupları ağırlayan ve sayısız bilimsel etkinliğe 

sahne olan Mustafa Kemal Amfisi’nin restorasyonu, 

her ikisi de İTÜ İnşaat Fakültesi 1963 

mezunu olan Ülkü-Ersin Arıoğlu ve kurucusu 

oldukları Yapı Merkezi’nin maddi desteği ve 

yakın ilgisi ile gerçekleştirildi. İTÜ Rektörlüğü 

ve ilgili birimlerinin projenin gerçekleştirilmesi 

sürecindeki katkılarının yanında, salonda 

uzun yıllardır konser etkinlikleri gerçekleştirerek, 

elde ettiği gelirin tamamını Burs Fonu’na 

aktaran ve bugüne kadar sayısız İTÜ öğrencisine 

burs desteği sağlayan İTÜ Vakfı Sosyal 

ve Kültürel Hizmetler Komitesi’nin de girişim 

ve çabası bulunuyor. 

İTÜ Mustafa Kemal Amfisi, aslına uygun 

olarak yapılan restorasyonun ardından 7 Kasım 

2016’da, İTÜ Vakfı Sosyal ve Kültürel Hizmetler 

Komitesi’nin, Ülkü Arıoğlu’na teşekkür 

amacıyla düzenlediği “Borusan Quartet” konseri 

ile açıldı. 

Konser öncesi salonun açılış konuşmasını 

yapan Rektör Prof. Dr. Mehmet Karaca, salonun 

ilk açıldığı yıldan günümüze kadar unutulmaz 

müzik etkinliklerine sahne olduğunu 

belirterek şunları söyledi: “Nereden nerelere 

geldik. Biz de 80 öncesi buralardan geçtik. 

O zaman salonun adı G Amfisi idi. Burada 

Serdar Öztürk Çok Sesli Korusu’nu dinlerdik. 

Tarihi Mirasa Saygı 

Yenilenen “İTÜ Mustafa Kemal Amfisi” 

Borusan Quartet Konseri ile Açıldı 

İstanbul Teknik Üniversitesi’nin kültür mirası tarihi 

binalarından Maçka Yabancı Diller Yüksekokulu içinde yer alan 

Mustafa Kemal Amfisi restore edilerek kapılarını yeniden kültür 

sanat etkinliklerine açtı. Mustafa Kemal Amfisi’nin restorasyonu, 

İTÜ mezunları Ülkü – Ersin Arıoğlu ve kurucusu oldukları Yapı 

Merkezi tarafından gerçekleştirildi. Salon, İTÜ Vakfı Sosyal 

ve Kültürel Hizmetler Komitesi’nin Ülkü Arıoğlu’na ithaf ettiği 

“Borusan Quartet” konseri ile açıldı… 

Türk Sanat Müziği, Türk Halk Müziği’nin 

ünlü isimleri ve şefleri bu salonda konserler 

verdiler. Salonun restore edilerek yeniden 

açılmasında İTÜ Vakfı Sosyal ve Kültürel 

Hizmetler Komitesi’nin büyük emeği var. 

Onlar zorlamasaydı bu iş mümkün olamazdı. 

Restorasyonun yapılmasında en büyük 

pay Arıoğlu Ailesi’nin. Salon tüm özellikleriyle 

çok hoş ve güzel oldu. Salonla ve destek 

verenlerle gurur duyuyoruz”. 

İTÜ Vakfı Sosyal ve Kültürel Hizmetler 

Komitesi Başkanı Zeliha Dilek konserin 

açılış konuşmasında, Mustafa Kemal Konferans 

Salonu’nun yenilenmesini üstlenerek 

İTÜ’ye kazandıran Arıoğlu Ailesi’ne bu 

değerli hizmetlerinden dolayı bir konserle 

teşekkür etmek istediklerini ve bu nedenle 

salonun açılışının Ülkü Arıoğlu’na ithaf ettikleri 

“Borusan Quartet” konseri ile gerçekleştirildiğini 

belirtti. 


Rektör Prof. Dr. Mehmet Karaca, Ülkü Arıoğlu ve Zeliha Dilek 

“G Amfisi” olarak da bilinen Mustafa 

Kemal Amfisi, Yapı Merkezi Holding’in 

mimarları ve mühendisleri, İTÜ Rektörlüğü 

Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı 

katkılarıyla restore edildi. Sahne, ses, ışık 

düzeni ve oturma üniteleri tamamen yenilenen 

amfi, böylece daha modern bir görünüme 

kavuştu. 

“Tarihi bir mirasa sahip çıktık.” 

Yapı Merkezi Holding Kurucu Üyesi İTÜ 

Mezunu Ülkü Arıoğlu açılış nedeniyle yaptığı 

konuşmada, bu restorasyonda görev almalarının, 

kendilerini yetiştiren İTÜ’ye duydukları 

saygının samimi bir ifadesi olduğunu belirtti. 

Mustafa Kemal Amfisi’nin yeni ve daha modern 

bir yüze kavuşmasının, kendisinin ve 

eşi Ersin Arıoğlu’nun üniversite yıllarından 

beri en büyük hayalleri olduğunu söyleyen 

Ülkü Arıoğlu, aslına sadık kalınarak yapılan 

çalışmanın, üniversitemizin tarihî mirasının korunması 

adına oldukça önemli olduğunu da 

sözlerine ekledi. Arıoğlu konuşmasını şu sözlerle 

sürdürdü: “Mustafa Kemal Amfisi, açıldığı 

1964 yılından beri sayısız konser ve kültür faaliyeti 

ile toplantılara ve gösterilere kucak açarak 

hem halka hem de üniversitesine çok büyük 

hizmetler vermiştir. Bu salon, geçmişte de 

son derece iyi bir akustiğe ve ses alma donanımına 

sahipti. Bu nedenle, salonu titiz akustik 

hesaplar ve mimari detaylarla tasarlayan değerli 

hocam Prof. Nezih Eldem’i huzurunuzda 

rahmetle ve saygıyla anıyorum. Böylesine tarihi 

bir mirasa hizmet etmek, bizim için ayrı bir 

sevinç kaynağıdır.” Ülkü Arıoğlu, restorasyon 

sürecinde Mustafa Kemal Amfisi’nin mimarı 

müellif, Mimar Nezih Eldem’in oğlu mimar Nejat 

Eldem’in kendilerine büyük destek verdiğini, 

Nezih Eldem’in arşivini kendilerine açtığını 

belirterek teşekkürlerini sundu. 

Ülkü Arıoğlu, bu projeyi üstlenmesinde, 

İTÜ Vakfı Sosyal ve Kültürel Hizmetler Komitesi’nin 

İTÜ öğrencilere burs sağlamak üzere 

yıllardır gönüllü olarak yürüttüğü özverili çalışmaların 

kendisine ilham kaynağı olduğunu 

vurguladı. 

Arıoğlu, projenin gerçekleştirilmesi sırasında 

katkılarını esirgemeyen İTÜ mensupları 

Rektör Prof. Dr. Mehmet Karaca, 

Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Tayfun Kındap, 

Doç. Dr. Çağatay Seçkin, Sis Alkan ve Didem 

Yücel ile Nejat Eldem’e; projeyi gerçekleştiren 

Yapı Merkezi mensupları proje 

koordinatörü İnş. Y. Müh. Fatih Yılmaz, proje 

mimarı Işık Gürel Keskinler, elektrik işleri 

şefi Selim Sencer ile çözüm ortaklarına ayrı 

ayrı teşekkür etti. 


117

İTÜ VAKFI'NDAN HABERLER 

Yayın Kurulu Üyelerine 

Teşekkür Plaketi 

İTÜ Vakfı’nın yayın çalışmalarına uzun 

yıllar özverili katkılarda bulunan Yayın Kurulu 

üyelerine Rektör Prof. Dr. Mehmet Karaca 

tarafından teşekkür plaketi verildi. 

Yayın Kurulu üyeleri Prof. Dr. Yıldız Sey 

(Başkan), Y. Müh. Naci Endem, Dr. Y. Müh. 

(Mimar) Doğan Hasol, Prof. Dr. Mete Tapan 

ve Hatice Yazıcı Şahinli (Yazı İşleri Müdürü) 

yayın faaliyetlerine yaptıkları katkılar 

nedeniyle, 26 Aralık 2016’da düzenlenen 

yemekli toplantıda teşekkür plaketi aldılar. 

İTÜ Vakfı Yayın Kurulu, özellikle son 4 

yıllık dönemde titiz ve özverili bir çalışma 

ile, çok sayıda değerli 

eserin literatüre kazandırılmasına, 

İTÜ Vakfı yayın 

ilkelerinin oluşturularak 

kurumsal bir yapı kazanmasına, 

İTÜ Vakfı Dergisi’nin 

düzenli periyotlarla 

ve zengin bir içerikle yayımlanmasına 

önemli katkılarda 

bulundu. Bu dönem, 

yayın faaliyetlerinin 

başladığı 1986 yılından 

günümüze kadar, yayınlar 

açısından İTÜ’ye en 

fazla katkının sağlandığı 

dönem oldu. Mühendisliğin 

farklı disiplinleri ile mimarlık 

ve müzik alanında 

ders kitabı, kaynak kitap 

gibi eserlerle, koleksiyon 

ve başvuru niteliği taşıyan 

eserler ve yabancı dil eğitimi kitaplarından 

oluşan 30’u aşkın yayın bu dönemde öğrenciler, 

araştırmacılar ve akademisyenlerin 

yararına sunuldu; bu kitapların satışından 

ve bazı kitap yazarlarının duyarlılıkla 

bağışladıkları teliflerle İTÜ Vakfı Burs Fonu’na 

da önemli bir katkı sağlandı. 

Rektör Karaca’nın ikinci Rektörlük dönemi 

ile birlikte İTÜ Vakfı Yayın Kurulu 

yeni üyelerden oluşan isimlerle çalışmalarını 

sürdürecek. Rektör Mehmet Karaca, 

teşekkür plaketlerini verirken yaptığı konuşmada, 

bu çalışmanın bir bayrak yarışı 

olduğunu, görevi devreden Yayın Kurulu 

üyelerinin tecrübelerine her zaman ihtiyaç 

duyduklarını, kendileri ile her zaman 

temasta olacaklarını belirtti. Yayın Kurulu 

üyeleri de, yeni Yayın Kurulu Başkanı olarak 

toplantıya katılan Prof. Dr. Sinan Mert 

Şener’e, yeni yayın döneminde başarılar 

dileyerek, önerilerde bulundular. 

İTÜ Vakfı’nın yeni Yayın Kurulu; Prof. Dr. 

Sinan Mert Şener (Yayın Kurulu Başkanı), 

Prof. Dr. Şebnem Burnaz, Yrd. Doç. Dr. 

Mehmet Ali Karaca, Yrd. Doç. Dr. Gülsen 

Uçarkuş, Hatice Yazıcı Şahinli (Yazı İşleri 

Müdürü/Editör), Kenan Mete (Koordinatör), 

Okutman Birol Çetinkaya ve Okutman Şule 

Gökçe Enginarlar’dan oluşuyor. Yeni Yayın 

Kurulu, 8 Kasım 2016’da ilk toplantısını yaparak 

göreve başladı. 

Soldan sağa: Kenan Mete, Prof. Dr. Sinan Mert Şener, Dr. Y. Müh. (Mimar) Doğan Hasol, Prof. Dr. Yıldız Sey, 

Rektör Prof. Dr. Mehmet Karaca, Y. Müh. Naci Endem, Hatice Yazıcı Şahinli, Prof. Dr. Mete Tapan. 

Komite, zengin etkinlik programı ile 

yeni döneme başladı 

İTÜ Vakfı Sosyal ve Kültürel Hizmetler 

Komitesi, yeni dönem çalışma programını 

7 Ekim’de yaptığı Genel Kurul toplantısı ile 

başlattı. Zeliha Dilek başkanlığında toplanan 

Genel Kurul, geçtiğimiz yaz aramızdan 

ayrılan ve Komite’ye bir dönem başkanlık 

da yapmış olan üyelerden İrem Vardar adına 

saygı duruşu ile açıldı. 

Komitenin çalışmalarını yakından izleyen 

ve destekleyen Ülkü Arıoğlu tarafından 

yenilenen Mustafa Kemal Amfisi hakkında 

bilgi verildi ve Ülkü Arıoğlu’na teşekkür 

amacıyla “Borusan Quartet” konseri organizasyonu 

konuşuldu. 

Çalışma döneminde düzenlenecek günübirlik 

ve konaklamalı gezi rotalarının da 

belirlendiği toplantıda, öğrenci bursları, 

burs miktarı, bu konu ile ilgili çalışma ve duyurular 

ve diğer periyodik etkinlikler gözden 

geçirildi. 

İTÜ Ayazağa Kampüsü’nde hizmet vermekte 

olan Giysi Odası’nın tadilat ve yenileme 

çalışmalarının Prof. Dr. Mahir Vardar 

tarafından üstlenilmiş olması nedeniyle, 

odanın isminin İrem Vardar Giysi Odası 

olarak değiştirilmesine karar verildi. 

Komite, İTÜ öğrencilerine burs desteği 

sağlama yönündeki çalışmaları kapsamında 

konser etkinliklerini bu dönemde de 

sürdürecek. Şubat ayı içinde planlanan 

konser etkinliğinde Burçin Büke Quartet 

konuğumuz olacak. 


Gezi: Dünya Kültür 

Mirası 3 Kent 

İTÜ Vakfı Sosyal Kültürel Hizmetler Komitesi, 

yeni dönem yurtdışı gezilerinin ilkini Özbekistan’ın 

masal kentlerine gerçekleştirdi. 

Unesco Dünya Kültür Mirası listesindeki 

kentler Buhara, Semerkand, Hiva ve Taşkent’i 

kapsayan gezi 9 – 16 Ekim tarihleri 

arasında gerçekleştirildi. 

Komite üyelerinin yanısıra, yurtiçi ve yurtdışı 

gezilerini yakından takip eden gezgin 

ruhlu katılımcılardan oluşan 33 kişilik grup 

bu şehirlerin ve tarihten süzülüp gelen kültürünü 

yakından tanıma fırsatı bulurken, aynı 

zamanda Burs Fonu’na katkıda bulundu. 

Tarihi İpek Yolu’nun zengin kentleri Buhara 

ve Semerkand, bir zamanlar bölgenin 

ekonomik, kültürel ve siyasi merkezleriyken, 

bugün bu önemini kaybetmiş olsa da, 

etkileyici kültür mirası yapılarıyla gezginleri 

kendine çekiyor. 

Bu merakla yola çıkan Sosyal ve Kültürel 

Hizmetler Komitesi gezi grubunun ilk 

durağı Taşkent oldu. Kukeltaş Medresesi, 

Keffal Şaşi Türbesi, Barak Han Medresesi, 

Ebul Kasım Medresesi, Kaht-ı İmam 

Camii, Çar-su (Dört Su) Halk Çarşısı, Deprem 

Anıtı ve Meydanı, Özgürlük Meydanı’nı 

gezen grup, üçüncü gün, UNESCO Kültür 

Mirası Listesindeki Hivalchan-Kala’daydı. 

Orta Asya'nın en büyük medreselerinden 

olan Muhammed Amin Han Medresesi, 

Muhammed Rahim Han Medresesi, yarım 

kalmış minare Kalta Minar, Cuma Camii, 

Hovli Tosh Sarayı, Hiva’nın en iyi mimari 

eserlerinden biri olan Pehlivan Mahmud 

Türbesi, Özbekistan’ın en yüksek minaresi 

İslam Hoca ve Hiva’nın nefes kesen panoramik 

Eski Hiva ve Kun-Ark manzarası gezi 

rotasının durakları oldu. 

Yine UNESCO Kültür Mirası Listesindeki 

kentlerden Buhara’da ise Buhara Emirlerinin 

yazlık sarayı Sitorai Mohi Hossa’yı 

doğu ve batı mimarisinden ayrıntılar ile 

ziyaret ve Bahaddin Nakşibendi Türbesi 

ziyareti sonrasında Semerkand’a hareket 

edildi. Güzergah üzerinde Ortaçağ’ın en 

güzel kervansaraylarından olan Rabat Malik 

ve İmam Buhari Türbesi ziyaretleri sonrası 

Semerkant’a geçildi. Burada, etkileyici 

mimarisi ile Registan Meydanı ve meydanda 

bulunan Uluğ Bey, Telkâri ve Şirdari 

(Aslanlı) Medreseleri, Gur-Emir (Gur-ı 

Mir-Timur Han Türbesi), Afrasiab Müzesini 

ziyaret ve sonrasında Aziz Daniel Mezarı 

ziyaretleri. Bibi Hanım Camii ve Türbesi, 

Şah-ı Zinde Türbeler Topluluğu, ve Uluğ 

Bey Rasathanesi görüldü. 

Gezi rotasının son durağı Taşkent şehir 

turunda; Timurlular Parkı, Timurlular Tarihi 

Devlet Müzesi, Kukeltaş Medresesi, Çar-su 

(Dört Su), Halklar Dostluğu Parkı ve Ali Şir- 

Nevaî Anıtı’nı gezen grup, anı dağarcığına 

eşsiz fotoğraflar ekleyerek yurda döndü. 

Sosyal Komite Kurucu Üyelerinden Neş’e Önal Anısına 

Kerem Görsev Quartet Caz Konseri 

İTÜ Vakfı Sosyal ve Kültürel Hizmetler Komitesi, 

“Burs Fonuna Destek” etkinlikleri kapsamında, 

Komite’nin kurucu üyelerinden Neşet 

Önal anısına düzenlediği, Kerem Görsev 

Quartet Konseri’nde müzikseverleri ağırladı. 

Caz müziğinin ülkemizdeki en önemli 

temsilcilerinden, yurtiçi konserlerinin yanısıra, 

yurt dışında verdiği sayısız konser ve albüm 

kayıtları ile uluslararası isim yapan Kerem Görsev’e 

kontrbasta Kağan Yıldız, davulda Ferit 

Odman, saksafonda ise 

Engin Recepoğulları eşlik 

etti. 

Yaptıkları müzikle her 

parçada dünya çapında 

olduklarını hissettiren Kerem 

Görsev Quartet müzisyenleri 

gecede, Kerem 

Görsev’in çeşitli albümlerinden 

ve ağırlıklı olarak 

2014 yılında çıkardığı 

“Emirgan” albümünden 

seçilen Weekend, Masai 

Mara, Summer Breeze, 

Flying Notes, I Love May, Four Days, Be be 

be, Emirgan, Conversation With the Bass, 

Mango, Dream of Saxello, Hands an Lips ve 

Sir Ali parçalarından oluşan bir repertuvar 

sundular. 

Salonu tamamen dolduran müzikseverlerin 

yakın ilgisi, Kerem Görsev’in sıcak ilgisiyle 

karşılık bulunca, Görsev izleyenlerin isteğini 

kırmayıp, gönüllerde ve anılarda iz bırakan 

filmlere fon oluşturmuş, unutulmaz birkaç caz 

parçası daha seslendirdi. 2007 yılında da aynı 

salonda, Komite’nin İTÜ öğrencilerine burs 

desteği sağlamak üzere düzenlediği konserde 

sahne aldığını belirten Görsev, aynı amaçla 

tekrar İTÜ’lülerle birlikte olmaktan mutluluk 

duyduğunu da belirtti. 

Neş’e Önal: Kurucuları arasında yer aldığı 

ve kısa zamanda büyük hedeflerle kurumsal 

bir yapıya dönüşen İTÜ Vakfı Sosyal ve Kültürel 

Hizmetler Komitesi’nin gönüllü ve özverili 

bir üyesi olarak desteğini kesintisiz 23 yıl 

boyunca sürdüren Neş’e Önal 5 Nisan 2011 

yılında aramızdan ayrıldı. O yıldan bu yıla, eşi 

Prof. Dr. Güven Önal’ın desteği ile her yıl Neş’e 

Önal anısına düzenlenen bu konserlerle hem 

hatırasını yaşatmak, hem de İTÜ öğrencilerine 

burs desteği sağlanması amaçlanıyor. 


119

YAYINLAR 

Kemal Ahmet Arû 

Kentsel Planlama ve Tasarım Kitabı 

Mimarlık Fakültesi’nde Tanıtıldı 

UNESCO 2012 yılında Mimar ve 

Şehir Plancısı Prof. Kemal Ahmet 

Arû’nun (1912-2005) “bütün dünya 

mimarları ve şehircileri için bir referans 

olduğu" vurgusuyla; doğumunun 

100. Yılının uluslararası düzeyde kutlanması 

kararını aldı. Bu kararın ardından 

yıl boyunca gerçekleştirilen etkinlik 

serisinin bir ürünü olan “Kemal Ahmet 

Arû, Kentsel Planlama ve Tasarım” başlıklı 

kitap Eylül 2016’da İTÜ Vakfı tarafından 

yayımlandı. 

Kitabın yayımlanması nedeniyle, Prof. 

Kemal Ahmet Arû’nun 1940-1982 yılları 

arasında 42 yıl kesintisiz görev yaptığı 

İTÜ Mimarlık Fakültesi’nde bir tanıtım 

toplantısı düzenlendi. Toplantı, 2 Kasım 

2016'da Mimarlık Fakültesi Kemal Ahmet 

Arû Salonu’nda gerçekleştirildi. Kitabın 

editörleri Prof. Dr. Nuran Zeren Gülersoy 

ve Doç. Dr. Turgay Kerem Koramaz tarafından 

organize edilen toplantıya İTÜ 

Mimarlık Fakültesi Dekan Vekili Prof. Dr. 

Murat Gül, Mimarlık Fakültesi öğretim 

üyeleri ve İTÜ Vakfı Yayın Kurulu Başkan 

ve üyeleri katıldı. Toplantının açılışında 

konuşan Dekan Vekili Prof. Dr. Murat Gül, 

dört yıllık emeğin ürünü olan kitap nedeniyle 

editörler Nuran Zeren Gülersoy ve 

Turgay Kerem Koramaz’a, yazıları ile kitaba 

katkıda bulunan yazarlara teşekkür 

etti. Kitabın Türkçe ve İngilizce olmasından 

dolayı önemine ve bu yönü ile zorluğuna 

da değinen Gül, içerik ve baskı olarak 

mükemmel bir eserin ortaya çıktığını 

vurguladı. Gül, kitabı gündemine alarak 

basımını gerçekleştirmiş olması nedeniyle 

İTÜ Vakfı’na da teşekkürlerini sundu. 


Prof. Dr. Nuran Zeren Gülersoy, 

toplantıda yaptığı konuşmada, Kemal 

Ahmet Arû’nun 100. doğum yılı nedeniyle 

düzenlenen ulusal ve uluslararası 

etkinliklerden bahsederek, UNES- 

CO’nun aldığı karar çerçevesinde yıl 

boyunca düzenlenen etkinlik programına 

İTÜ Mimarlık Fakültesi Dekanlığı, 

Şehir ve Bölge Planlaması Bölümü, 

Çevre ve Şehircilik Uyg-Ar Merkezi’nin 

birlikte gerçekleştirdiği ulusal 

ve uluslararası etkinliklerle katkıda bulunduğunu 

belirtti. Prof. Kemal Ahmet 

Arû’yu ve eserlerini ulusal ve uluslararası 

düzeyde tanıtmayı amaçlayan bu 

kutlama etkinlikleri kapsamında çeşitli 

anma toplantıları, Aru’nun yaşamını ve 

eserlerini anlatan sergiler, sempozyumlar, 

yarışmalar, Kemal Ahmet Arû 

İTÜ uzantılı bir web sitesi gibi çalışmalara 

ilişkin bilgi aktaran Nuran Zeren 

Gülersoy, Mimarlık Fakültesi Dekanlığınca, 

bina içindeki 127 no.lu mekana


Kentsel Planlama ve Tasarım 

Editörler 

Prof. Dr. Nuran Zeren Gülersoy 

Doç. Dr. Turgay Kerem Koramaz 


Türkçe/İngilizce 

Eylül 2016, 456 sayfa 

Kemal Ahmet Arû, Kentsel Planlama ve Tasarım” başlıklı kitap, Prof Kemal Ahmet Arû’nun 

yaşamı boyunca mimarlık ve kent planlama eğitimine ve mimarlık, kentsel planlama, kentsel 

tasarım, yerleşmeler ve konut konularına kuramsal ve uygulama alanında katkılarının 

değerlendirildiği ve bu alandaki çağdaş yaklaşımlara değerli yorumların yapıldığı Prof. Kemal 

Ahmet Arû ile birlikte çalışmış seçkin akademisyenlerin makalelerinden oluşuyor. 

İngilizce ve Türkçe on altı makale, önsöz ve üç panel yazısından oluşan bu kitabın, Prof. 

Kemal Ahmet Arû’nun anılması, mimarlık, kentsel tasarım ve planlama disiplinlerine katkılarının 

tanıtılması yanında, günümüz araştırmacılarının çalışmalarını ve çağdaş yaklaşımlarını da 

yansıtması nedeniyle ilgili bilim alanına önemli bir kaynak oluşturacağı düşünülüyor. 

da anma etkinlikleri kapsamında Prof. 

Kemal Ahmet Arû Salonu adının verildiğini 

açıkladı. 

Nuran Zeren Gülersoy, kitaba temel 

oluşturan içerik ve İTÜ Vakfı Yayını 

olarak basılması süreci ile ilgili olarak 

şunları söyledi: Etkinlik program kapsamında 

gerçekleştirdiğimiz Kemal 

Ahmet Arû Uluslararası Kentsel Planlama 

ve Tasarım Sempozyumu kapsamında 

mimarlık ve tasarım alanında 

uzman çok değerli hocalarımız arkadaşlarımız 

-çoğu da Prof. Kemal Ahmet 

Arû ile birlikte çalışmış- Aru’nun 

mimarlık ve kentsel planlama eğitimine, 

kentsel tasarım yerleşmeler ve konut 

konularına kuramsal ve uygulama 

alanında katkılarının değerlendirildiği 

ve bu alandaki çağdaş yaklaşımların 

sunulduğu çok değerli yorumların yapıldığı 

bildiriler sunmuşlardı. Bu çok 

değerli çalışmaların kalıcı bir eser haline 

getirilmesi kararı ile bu görevi biz 

üstlendik ve Türkçe/İngilizce yayınlanmasını 

istediğimiz için de çalışma 

oldukça uzun sürdü. Yayınevi arayışına 

girdiğimiz süreçte Hoca’nın adına 

yakışır bir yayınevi olmasını istedik ve 

İTÜ Vakfı’na başvurduk. İTÜ Vakfı Yayın 

Kurulu’ndan beklediğimizin üstünde 

ilgi gördük. Çalışmanın en nitelikli 

malzeme ve teknikle yayın haline gelmesi 

için İTÜ Vakfı tüm koşulları sağladı, 

kendilerine minettarım.” 

Nuran Zeren Gülersoy’un konuşmasının 

ardından, TRT tarafından 

“Cumhuriyete Kanat Gerenler” dizisi 

kapsamında çekilmiş olan Kemal Ahmet 

Arû belgeseli izlendi. 

Kitabın editörlerinden Doç. Dr. Turgay 

Kerem Koramaz ise konuşmasında, 

16 bölümden oluşan kitabın yazarları 

ve her bir bölüm hakkında kısa 

bilgiler aktardı. 

“İTÜ, Mimarlık Fakültesi, Şehir 

ve Bölge Planlama Bölümü, Yüksek 

Lisans Tezi, Prof. Kemal Ahmet Arû 

Ödülü” 

Toplantı kapsamında ”İTÜ Mimarlık 

Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü 

Yüksek Lisans Tezi, Prof. Kemal 

Ahmet Arû Ödülü” de sahibini buldu. 

Ödülü takdim konuşmasında Prof. Dr. 

Mehmet Ocakçı, ülkemizde şehirciliğin 

bir meslek ve bilim dalı olarak 

gelişmesine büyük katkılar yapmış ve 

bölümün temellerini atmış olan Prof. 

Kemal Ahmet Arû anısına bu yıl 11. 

defa ödül verileceğini belirtti. 2015- 

2016 akademik yılında tamamlanmış 

yüksek lisans tezlerinin Mimarlık Fakültesi 

öğretim üyelerinden oluşan jüri 

tarafından; özgünlük, bilimsel içerik ve 

yöntem, konu kapsam ve içerik uyumu, 

bulguların sunumu yazım ve görsel 

ifade, planlama ve uygulamaya katkısı, 

temel ve güncel kaynaklara erişim 

ölçütleri bağlamında değerlendirildiğini 

vurgulayan Ocakçı, ödülü, Doç. 

Dr. Kerem Koramaz danışmanlığında 

“Kentsel Alanlarda Oluşan Isı Adası 

Etkisinin Kentsel Tasarım Yöntemleriyle 

Azaltılması-Aksaray Meydanı Örneği” 

konulu teziyle Büşra Ekinci’nin 

kazandığını açıkladı. Büşra Ekinci’ye 

ödülü Prof. Dr. Mehmet Ocakçı tarafından 

verildi. 


121

YAYINLAR 

Analitik Mekaniğe Giriş 

Prof. Dr. Metin Gürgöze 


Ekim, 2016 

748 sayfa 

Analitik Mekaniğe Giriş kitabı, yazarın 

İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü 

bünyesinde “Makina Dinamiği, 

Titreşim ve Akustik” Yüksek Lisans 

Programı’nda 20 yıla yakın 

süredir verdiği “Mekanik Sistemler 

Dinamiği” dersinde anlatmakta 

olduğu konuların geliştirilmesi, 

sınavlarında sorulan problemlerin 

ve verilmiş bazı ödev problemlerinin 

çözümlerinin derlenmesiyle 

oluşmuştur. Kitap, Yüksek Lisans 

ve Doktora öğrencilerine, Analitik 

Mekaniğe ilişkin temel bilgileri 

vermek için yazılmıştır. Bu bağlamda 

120’nin üzerinde İngilizce 

ve Almanca kaynaktan derlenen 

bilgiler, yerine göre karşılaştırmalı 

kritikler ve yorumlar da yapılmak 

suretiyle, olabildiğince didaktik bir 

üslûpla okuyucuya sunulmaya çalışılmıştır. 

Açıkça ifade etmek gerekirse; kitap, 

incelediği konular açısından 

da, yazım üslûbu açısından da 

Türkçe Mekanik literatüründe bir 

ilktir. Kitabın ayırt edici özellikleri, 

Önsöz’ünde özet olarak ifade 

edilmeye çalışılmıştır.Analitik Mekaniğin 

temellerine ilişkin bilgiye 

erişmek isteyen Yüksek Lisans ve/ 

veya Doktora öğrencisi, ana metin 

içerisinde anlatılmış olan konu ve 

kavramları, kitabın 8. ve son bölümünü 

oluşturan 70 adet çözümlü 

problem sayesinde, kolayca özümseyebilecektir. 

Yazar, uzun yıllar 

boyu verilen emeklerin ürünü olan 

bu eserinin Türkçe Mekanik literatürüne 

önemli bir katkı sağlayarak, 

bir boşluğu dolduracağına yürekten 

inanmaktadır. 

Mimarlıkta Değerlendirme 

Genişletilmiş 2. Baskı 

Prof. Dr. Mete Tapan 


Ekim, 2016 

96 sayfa 

Mimari ürünün değerlendirilmesi 

mimarl›k alan›n›n en çok tart›ş›lan 

konular›ndan birisidir. Mete Tapan 


bu kitapta değerlendirme sürecinin 

bilinçli yap›lmas› sorununu ele alarak 

değer, değerlendirme analizleri 

ve estetik gibi kavramlar› irdeledikten 

sonra mimarl›k ürününün nesnel 

kavramlarla anlat›lmas›na ilişkin 

konulara aç›kl›k getirmektedir. 

Bir yandan karar vermenin mimarl›k 

eylemi kapsam›nda eksplisitleşmesini 

amaçlayan, öte yandan da 

mimarla işveren aras›ndaki diyaloğun 

sağl›kl› bir biçimde yap›lmas›- 

na olanak sağlayan yaklaş›mlar› 

ortaya koyan yap›t, özne ile nesne 

aras›nda oluşan değer olgusunu 

bilimsel bir anlat›mla dile getirmiştir. 

Çal›şmada ayr›ca mimarl›k 

ürünleriyle ilgili değerlendirmede 

estetik sorununun ele al›nmas›na 

olanak veren yarar-değer analizi 

ayr›nt›l› bir biçimde ele al›nm›ş ve 

bu analize uygun geliştirilen değerlendirme 

teknikleri ortaya konmuştur.

Nanofibers of Conjugated Polymers 

Eşlenik Polimerlerin Nanolifleri 

Prof. Dr. Abdülkadir Sezai Saraç 

Bu kitapta başlıca polimerik nanofiberlerin 

tanımı, electrospinning yönteminin 

genel prensipleri ve polimer proses koşulları, 

konjuge polimerlerin sentezi ile 

ilgili esaslar elektrokimyasal karakterizasyonları 

ve modelleme ve ilgili eşitlikler, 

farklı polimer karışımları ile, konjuge 

Pan Stanford Yayınevi 

Haziran, 2016 

284 sayfa 

Dağıtım: CRC Taylor & Francis Group 

polimer karışımlarının hazırlama yöntemlerinin 

detayları verilmiştir. 

Yüksek dielektrik sabite sahip, konjuge 

polimerler yüksek hızda sinyallerin güvenliğini 

sağlamak ve elektromanyetik 

girişimi önlemek amacıyla elektronik endüstrisi 

tarafından kullanılmaktadır. 

Konjuge polimerlerin çok fonksiyonlu 

mikro ve nano yapıları örneğin, polipirol 

kolay polimerleşmesi, kararlılığı ve yüksek 

iletkenliği nedeniyle büyük ilgi çekmektedir. 

Farklı dielektrik özelliklere sahip nano fiber 

malzemeler, konjuge polimerlerden 

oluşturulabilir. Electrospinnig tekniği, bir 

sıvı çözeltiye kontrollü elektrik alan kuvveti 

uygulanması temeline dayanan çok 

yönlü bir teknik olup, elde edilen sürekli 

yapıda polimer, seramik ve kompozitlerden 

oluşturulabilen çok ince fiberler yüksek 

yüzey alanı/hacim oranına sahiptir . 

Elyaf şeklindeki iletken yapılar filmlere 

göre bir çok avantaja sahiptir, bunlar; 

anizotropi, yüksek yüzey alanı ve mekanik 

dayanıklılık gibi özelliklerdir. 

Nanofibers of Conjugated Polymers” 

(Konjuge Polimerlerin Nanolifleri) adlı 

kitap yukarıda belirtilen kavramların işlenmesi 

yanında, polimerik nanoliflerin 

temel kavramları ve bu fiberlerin üretimi 

için matematik model ve eşitlikleri kapsamaktadır. 

E-kitap olarak da yayımlanan bu eserle 

ilgili ayrıntılara aşağıdaki web adresinden 

ulaşılabilir . 

http://www.panstanford.com/pdf/9789814613521fm.pdf 

https://www.crcpress.com/Nanofibers of-Conjugated- 

Polymers/Sarac/p/book/9789814613514 

TBM Excavation in Difficult Ground 

Conditions,Case Studies from Turkey 

Zor Zemin Şartlarında, TBM-Tünel Açma Makinası Kazısı, 

Türkiye’den Vaka Analizleri 

Prof. Dr. Nuh Bilgin, Prof. Dr. Hanifi Çopur , Prof. Dr. Cemal Balcı 

Wiley Ernst & Sohn Yayınevi 

Kasım, 2016 

354 sayfa 

TBM’ler tam cephe kazı yapan modern 

kazı makineleridir. Başarıları, tamamen 

kazı yaptıkları ortamın jeolojik ve jeoteknik 

özellikleriyle uyum içersinde 

çalışmalarına bağlıdır. Sadece İstanbul’da 

önümüzdeki yıl otuzdan fazla 

TBM’in çalışması planlanmıştır. 

Türkiye’nin Jeolojisi çok karmaşıktır; 

bazen tünel hattı boyunca her birkaç 

yüz metrede jeoloji değişebilmektedir. 

Bu kitap, yazarların, Türkiye’nin değişik 

yerlerinde TBM ile açılan tünellerde 

elde ettikleri tecrübelerini yansıtmaktadır. 

Geçilen formasyonların jeoteknik 

özelliklerinin, jeolojik süreksizliklerin, 

formasyonların geçiş zonlarının, faylanmaların, 

formasyonların aşındırıcılıklarının, 

gazlı ortamın, aşırı su gelirinin 

TBM’lerin performanslarını nasıl 

etkilediği, oluşan problemler ve çözüm 

önerileri teker teker ele alınmış ve ilerideki 

uygulamalara ışık tutacak nitelikte 

öneriler getirilmiştir. 

Vakaların çoğu yazarlar tarafından 

ITA-Uluslararası Tünelciler Birliği’nin 

yıllık uluslararası toplantılarında masaya 

yatırılmış ve konudaki uzmanlar 

tarafından tartışılmıştır. 

Bu kitap aynı yazarların 2014 yılında 

Amerika’da CRS Yayınevi tarafından 

yayınladıkları “Mechanical Excvation 

in Mining and Civil Industries” adlı kıtabın 

devamı niteliğindedir. 

Yazarlar Tünelcilik Derneği’nin yönetim 

kurulu üyeleridir. 


123

İTÜ VAKFI YAYINLARI 

Yayın hayatında 27 yıl... 

ANALİTİK MEKANİĞE GİRİŞ 


ISBN: 978-605-9581-02-8 


Boyutlar: 16,5 x 23,5 cm 

Sayfa Sayısı: 748 

Fiyatı: 55 TL 

KEMAL AHMET ARU 

KENTSEL PLANLAMA VE TASARIM 

Editörler: Nuran Zeren Gülersoy, Turgay Kerem Koramaz 

ISBN: 978-605-4778-99-7 


Boyutlar: 29,7 x 21 cm 



YÜZEY AKTİF MADDELER KİMYASI 

VE ENDÜSTRİYEL UYGULAMALARI 

Prof. Dr. Oya Galioğlu Atıcı 

ISBN: 978-975-7463-90-0 




Fİyatı: 35 TL 

İSTANBUL’DA KONUT [bİnbİr çeşİt] 

Editörler: Yurdanur D. Yüksel, 

Elmira Gür Dilek Yıldız 

ISBN: 978-605-4778-98-0 





ELEKTRİK ENERJİ 

SİSTEMLERİNİN ANALİZ VE 

OPTİMİZASYONA DAYALI 

İŞLETİLMESİ 

Prof. Dr. Nesrin Tarkan 

ISBN: 978-975-7463-39-9 




Fİyatı: 45 TL

. .. 

GEAR UP 

ENGLISH COURSE BOOK FOR A1-A2 


ISBN: 978-605-4778-17-1 


Boyutlar: 21 x 27,5 cm 


Fiyatı: 55 TL (İTÜ Öğrencilerine 35 TL!) 

SPEED UP YOUR WRITING SKILLS 

Semra Gönel, Menekşe Onbaşı, Birol Çetinkaya, Emrah Çeken 

Developmental Editor: Semra Gönel 

Language Editor: Shawn Farrell 

ISBN: 978-605-4778-18-8 





GEAR UP FOR PROFICIENCY 


ISBN: 978-605-9581-01-1 




Fİyatı: 45 TL (İTÜ Öğrencilerine 25 TL!) 

SHARPENING ACADEMIC SKILLS 

Dan Cupery, Semra Gönel 

Developmental Editor: Birol Çetinkaya 

ISBN: 978-605-9581-00-4 





INTRODUCTION TO 

ACADEMIC WRITING 

Aslı A. Özkara, Fulya K. Özelkan, 

S. Bahar Arıcı, Şule Gökçe Enginarlar 

ISBN: 978-605-9581-04-2 




Fiyatı: 50 TL (İTÜ Öğrencilerine 30 TL!)

YAYINLAR 

İTÜ VAKFI YAYINLARI 

‹TÜ VAKFI, ‹TÜ Maçka Kampüsü, Sosyal Tesisler / Teşvikiye - ‹stanbul 

Bilgi ve ‹letişim: 0212 230 73 71 - 232 57 62 - 291 34 75 / basin@ituvakif.org.tr 

Gemi İnşaatı ve Deniz 

Teknolojisi Mühendisliği 

Tarihi - 2015 

Reşat Baykal 

Matematik 1 Teoremler, 

40 TL Mehmet Ali Karaca 

İspatlar, Problemler - 2008 

25 TL 

Otomatik Konteyner 

Terminalleri ve Terminal 

Yönetim Bilgi Sistemleri - 2015 

Yavuz Keçeli 

Volkan Aydoğdu 

Kompleks Değişkenli 

18 TL Mithat İdemen 

Fonksiyonlar Teorisi - 2008 

20 TL 

Cisimlerin Mukavemeti 

Yenilenmiş 9. Baskı - 2015 

Mustafa İnan 

45 TL 

Uçuşun Yüzüncü Yılında 

Modern Aerodinamiğin 

Temelleri - 2006 

Ülgen Gülçat 

25 TL 

Lineer Sınır-Değer 

Problemleri ve Özel 

Fonksiyonlar - 2015 

Enstrüman Yapım 

Eğitiminde Oransal 

Ölçeklendirme - 2015 

İstanbul İçin Öngörüler - Taarla 

İTÜ Mimari Tasarım Araştırma 

Laboratuvarı Çalışmaları - 2014 

Mithat İdemen 

Eren Özek 

Editörler: Ayşe Şentürer 

Nurbin Paker - Özlem Berber 

Aslıhan Şenel 

25 TL 

15 TL 

25 TL 

Yazıları ve Rölöveleriyle 

Sedat Çetintaş - 2004 

Mimarlıkta Değerlendirme 

Genişletilmiş 2. Baskı - 2016 

Muallim İsmail Hakkı 

Bey ve Musiki Tekâmül 

Dersleri 

Genel Jeoloji- 9. Baskı, 2016 

Prof. Dr. Ayla Ödekan 

Mete Tapan 

Prof. Nermin Kaygusuz 

Prof. Dr. İhsan Ketin 

150 

TL 

15 TL 

15 TL 

35 TL 

Teknik İngilizce 

2014. 5. Baskı 

Pamela Edis 

30 TL 

Planlamada Sayısal 

Yöntemler - 2. Baskı, 2015 

Prof. Dr. Vedia Dökmeci 

15 TL 

Theory and Practice of Ship 

Handling - 2014 

Kinzo Inoue 

50 TL 

Elektromagnetik Alan 

Teorisinin Temelleri - 

Yenilenmiş 4.Baskı, 2015 

Prof. Dr. Mithat İdemen 

30 TL 

Müzikoloji ve Kaynakları 

2014 2. Baskı 

Yrd. Doç. Dr. Recep USLU 

20 TL 

Yaşamın Evrimi Fikrinin 

Darwin Döneminin Sonuna 

Kadarki Kısa Tarihi - 2.Baskı, 2015 

Prof. Dr. Celâl Sengör 

20 TL 

ORFF Yaklaşımı, Elementer 

Müzik ve Hareket Eğitimine 

Giriş - 2014 

Atilla Coşkun Toksoy 

15 TL 

Yüzey Aktif Maddeler Kimyası 

ve Endüstriyel Uygulamaları 

1.Baskı, 2016 

Prof. Dr. Oya Galioğlu Atıcı 

35 TL 

Ebrunun Mermer Yüzü - 2014 

Hikmet Barutçugil 

70 TL 

İstanbul'da Konut [binbir çeşit] 

1.Baskı, 2016 

Editörler: Prof. Dr. Yurdanur 

Dülgeroğlu Yüksel 

Doç. Dr. Elmira Gür, 

Yrd. Doç. Dr. Dilek Yıldız 

45 TL 

İstanbul Teknik Üniversitesi 

ve Mühendislik Tarihimiz - 

2. baskı, 2013 

Ord. Prof. Ata Nutku-Türk Gemi 

İnşaatı Endüstrisi ve Mühendislik 

Eğitiminin Önderi - 1.baskı, 2013 

Editör: Prof. Dr. Mehmet Karaca 

Mustafa Kaçar, Tuncay Zorlu, 

Burak Barutçu, Atilla Bir, 

C. Ozan Ceyhan, Aras Neftçi 

Aydın Eken 

150 

TL 

50 TL 

Gear Up English Course 

Book for A1-A2 

1.Baskı, 2016 

Speed Up Your Writing 

Skills- 1.Baskı, 2016 


İTÜ öğrencilerine 35 TL! 

Semra Gönel, Menekşe Onbaşı 

Birol Çetinkaya, Emrah Çeken 

Editör:Shawn Farrell 


55 TL 

50 TL 

Matematik I Çözümlü 

Problemleri - 7. Baskı, 2013 

Ayşe Peker Dobie 

30 TL 

Sharpening Academic Skills 

1.Baskı, 2016 

Dan Cupery, Semra Gönel 


40 TL 

Essentials Of Research 

Paper Writing - 3.baskı, 

2015 

Editörler: Dilek Vidana 

Tavaşoğlu, Süeda Albayrak, 

Suzan Arıman 

30 TL 

Gear Up for Proficiency 

1.Baskı, 2016 



45 TL 

Diferansiyel Denklemler 

2010 

Faruk Güngör 

25 TL 

Elektrik Enerji Sistemlerinin 

Analiz ve Optimizasyona Dayalı 

İşletilmesi-1.Baskı, 2016 

Prof. Dr. Nesrin Tarkan 

45 TL 

Dalga Kırınımında Analitik 

Yöntemler Cilt:I-II - 2011 

Alinur Büyükaksoy, 

Gökhan Uzgören, 

Ali Alkumru 

25 TL 


Kentsel Planlama ve Tasarım 

Prof. Dr. Nuran Zeren Gülersoy 

Doç. Dr. Turgay Kerem Koramaz 

80 TL 

Elektromagnetik 

Alan Teorisi Çözümlü 

Problemleri Cilt:I-II - 2009 

Gökhan Uzgören, Alinur 

Büyükaksoy, Ali Alkumru 

45 TL 

Analitik Mekaniğe Giriş 

1.Baskı - 2016 


55 TL 

Lineer Cebir Çözümlü 

Problemleri - 2009 

Mehmet Ali Karaca 

20 TL 

Introduction to Academic 

Writing - 1.Baskı, 2016 

Aslı Akçalı Özkara, Fulya Kama 

Özelkan, S. Bahar Arıcı, 

Şule Gökçe Enginarlar 


50 TL 


SEKTÖR HABERLERİ 

E.C.A. SEREL 2017’ye Parlak Fikirlerle Giriyor 

Türkiye’nin önde gelen markalarından 

E.C.A. ve SEREL 2017’ye yepyeni bir 

lansmanla giriş yaptı. Kampanyada, 

inovatif çözümlerini bir arada sunmak isteyen 

Elginkan Topluluğu markaları E.C.A. ve 

SEREL’in teknolojik özelliklerle donatılmış 

yeni ürünleri tanıtıldı. 

Hygiene Plus Teknolojisi Şimdi de Armatürlerde: 

E.C.A., Hygiene Plus kaplama 

teknolojisi ile Türkiye’de bir ilki gerçekleştiriyor. 

Nano teknoloji ile üretilen özel hijyen 

kaplama sayesinde, artık armatürlerde de 

hijyen güvenliği yaşanacak. 

Hijyen Değil; Hygiene Plus: Tüm segmentlerdeki 

SEREL’ler Hygiene Plus özelliği 

sayesinde maksimum temizlik ve maksimum 

tasarrufu bir arada sunuyor. Hygiene 

Plus özelliği sayesinde yüzeyler kir tutmuyor; 

su ve deterjan kullanımını en aza indirilerek 

hem tasarruf sağlıyor, hem de kimyasal 

kullanımı azaldığından doğayı koruyor. 

Klozetlerde Easywash Dönemi: 4Life ve 

Poseidon klozetler Serel’in geliştirdiği EasyWash 

yıkama sistemi sayesinde suya yön 

vererek su sıçratma problemini minimize 

ediyor. 

Kendi kendini yıkayabilen Lavabo: Kendi 

kendini temizleyen, yeni nesil “Easywash” 

lavabolar,siz uzaklaştıktan sonra devreye 

girerek lavabo iç yüzeyini 360º ve su sıçratmadan 

%100 yıkama teknolojisine sahip. 

Yerli Üretimde Bir İlk: Dokunma Kontrollü 

Armatür: Geliştirdiği yenilikçi ürünler ile 

tüketicinin hayatını kolaylaştıran E.C.A.’dan 

bir yenilik daha. Touch/Dokunma Kontrollü 

lavabo ve eviye bataryaları. E.C.A. sayesinde 

armatürün açma ve kapamasının 

kumanda koluyla sınırlı olduğu devri bitiriyor. 

Şık bir hareketle, bataryanın herhangi 

bir noktasına dokunarak açıp kapayabilme 

ya da kendi kendine kapanabilme ayrıcalığı 

yerli üretimde bir ilkle E.C.A. kalite ve 

güvencesiyle tüketicinin beğenisine sunuluyor. 

Türk Debriyajına Almanya’dan İnovasyon Ödülü 

MAPA Aşınma Ayarlı Debiyajı 

ile Automechanika Frankfurt 

2016’dan İnovasyon 

ödülüyle döndü. 

Dünyanın az sayıdaki 

debriyaj üreticilerinden biri 

olan MAPA’nın yeni patentli 

ürünü “Aşınma Ayarlı Debriyaj”, 

otomotiv parça/servis 

sektörünün en önemli organizasyonlarından 

Automechanika 

Frankfurt’un Eylül 

ayında düzenlenen fuarında 

ödüle layık görüldü. Bağımsız 

uzmanlardan oluşan bir 

jüri tarafından başarısı taçlandırılan 

MAPA, Türkiye’de 

bu ödülü kazanan ilk otomotiv firması 

oldu. 

Aşınma ayarlı debriyaj, MAPA’nın 

son birkaç senede 4 ayrı patentli ürününü 

geliştiren tecrübeli 

Ar-Ge ekibi tarafından 2 

yılı aşkın bir sürede geliştirildi. 

Yeni ürün standart 

debriyajlara kıyasla hem 

en az 2 kat uzun ömür 

sağlıyor hem de bu uzun 

ömrü süresince sabit pedal 

yükü sayesinde kullanıcıya 

konforlu bir sürüş 

sunuyor. Özel aparatlara 

ihtiyaç duyulmadan montajı 

kolaylıkla yapılabilen 

Aşınma Ayarlı Debriyaj 

tüm binek ve hafif ticari 

araçlara uyarlanabiliyor. 

Kompakt tasarımı, uzun 

ömrü ve yakıt verimliliği dolayısıyla ürün 

çevreci özelliği ile de öne çıkıyor. 


127

SPOR 

Futbol Dünyasından Kayan İTÜ’lü Yıldız: 

Bilge Tarhan 

Bilge Tarhan 

Öğr. Gör. Metin Tükenmez 

İTÜ Beden Eğitimi Bölümü 

Bilge Ağabey, mühendis-futbolcu olduğu için gollerini ince 

hesaplar yaparak atıyordu. Bir sezon İstanbulspor’un üç büyükleri 

de yenip dördüncü olduğunu anımsıyorum. Fenerbahçe ve Beşiktaş’ı 

1-0, Galatasaray’ı ise 3-0 yendiler. Bilge Tarhan o maçların tutulmaz 

santrforuydu. 

Bugünkü kuşaklar İstanbulspor’un unutulmaz 

bir kulüp olduğunu bilmezler. 

Yetiştirdiği oyuncularla İstanbul’un üç 

büyük takımını da besleyen İstanbulspor aynı 

zamanda Türkiye’nin en çok sevilen takımlarından 

biriydi. Anadolu’da öylesine büyük bir 


sevgiyle karşılanırdı ki, İstanbulspor’un dış sahalarda 

karşılaştığı ya da yaşadığı bir olumsuz 

durum yok gibiydi. İstanbul’da üç büyüklerin 

maçı yoksa herkes İstanbulspor’un 

maçlarına koşardı. İşte, o İstanbulspor hem 

yetiştiriciydi hem de kadrosundaki oyuncular 

çok kaliteliydi. 1960’lı yılların ortalarında kadrosundaki 

birçok oyuncuyu büyük takımlar 

transfer etmek istemişler ama onlar futbolu 

sarı-siyah forma altında bırakmışlardır. 

O futbolculardan biri Bilge Tarhan’dır. 

Bilge Tarhan’ı 10 Ekim Pazartesi günü sonsuzluğa 

uğurladık. İstanbulspor ve Ulusal takımımızda 

oynarken aynı zamanda İstanbul 

Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi'ni bitirmiştir. 

Bilge Ağabey, mühendis-futbolcu olduğu 

için gollerini ince hesaplar yaparak atıyordu. 

Bir sezon İstanbulspor’un üç büyükleri 

de yenip dördüncü olduğunu anımsıyorum. 

Fenerbahçe ve Beşiktaş’ı 1-0, Galatasaray’ı 

ise 3-0 yendiler. Bilge Tarhan o maçların tutulmaz 

santrforuydu. 

O dönemin oyuncularının büyük çoğunluğu 

yoksulluk ve türlü yoksunluklar içinde 

büyümüşlerdir. Yoksulluk denilince akla 

Doğu gelir ama İzmir’in Damlacık semtinden 

Metin Oktay aynı yoksullukların içinden çıkıp 

geldi. Yine Damlacık'tan çıkıp İzmirspor, Fenerbahçe 

ve İstanbulspor’da Bilge Tarhan 

ile aynı takımda oynayan sevgili Ağabeyim 

Bülent Buda da aynı yollardan geçti. Bülent 

Ağabey, üç kardeşi ve anne-babası ile 

Damlacık'taki bir göz odada büyümüştür. İlkokula 

başladıktan sonra ise her yaz çıraklık 

yapmış. Düşünebiliyor musunuz, ilkokuldan 

üniversiteye değin her yaz çıraklık, kahvehaneden 

dönme bir göz odada yaşam, futbol 

ve Fenerbahçe’de oynarken İktisat Fakültesi 

mezunu olmak… Böyle bir yaşamı bugünkü 

kuşaklar anlayabilir mi acaba? 

Bilge Tarhan, babasının PTT memuru 

olması nedeniyle 1941’de Adana’da 

dünyaya gelir. Ancak nüfus cüzdanı 1942 

doğumlu olarak çıkartılır. Babasının görev 

yerinin değişmesi nedeniyle ilk çocukluk 

yılları Karaman’da geçer. 1948 yılında ise 

Konya’ya taşınırlar. Ortaokulu Konya’da 

okur. Bu okulda eğitimini sürdürürken bir 

grup arkadaşıyla ders aralarında ya da 

ders bitiminde, okulun etrafını koşma yarışı 

yaparlar. Bilge Tarhan bu koşuların tamamını 

birinci bitirir. İşte size doğal atletizm 

antrenmanı… Bilge Tarhan lisede okurken 

aynı zamanda lise atletizm takımının da 

kaptanıdır. 800, 1500 ve 4x100 metrelik 

mesafeleri koşarken üç adım da atlamaktadır. 

Bilge Tarhan (sağ başta), takım arkadaşları efsane kaleci Yılmaz Urul (Arap Yılmaz) ve Yalçın Sonar ile birlikte. 

O yıllarda Türkiye’nin genelinde olduğu 

gibi Konya’da da atletizm çok önemlidir. 

Beden eğitimi öğretmenleri öncelikli 

olarak atletizm ve jimnastiği temel spor 

olarak görmektedir. Bilge Tarhan bu temel 

görüş ve anlayışın sonucu olarak 

Konya İli Liselerarası Atletizm Şampiyonası’na 

katılır. 400 metre koşacaktır. Ancak 

altı kulvarda koşacak atletler hazırdır 

(O yıllarda atletizm pisti bugünkü gibi 

sekiz kulvar değildir). Bu nedenle Bilge 

Tarhan en dıştan serbest olarak koşturulur, 

Konya ili 400 metre rekorunu geliştirir. 

İl rekoru 60 saniye iken Bilge Tarhan 57,5 

saniyede 400 metreyi koşar. 

Bilge Tarhan okul ile futbolu birlikte 

yürüttüğü günlerde, Konya İdmanyurdu’ndan 

bir yönetici onun Bursa’daki Türkiye 

Atletizm Şampiyonası’nda koşmasını 

ister. Ama o koşmaktan yana değildir. 

Çünkü atletizm kaslarını germekte ve 

bu da futbolunu olumsuz etkilemektedir. 

Koşması için kulüp tarafından 1000 Lira 

teklif edilir. Bu, o yıllar için büyük paradır. 

Ancak Beşiktaş tutkunu ve gönlünde 

Bilge Tarhan gönlündeki 

üniversiteyi, İstanbul Teknik 

Üniversitesi İnşaat Fakültesi’ni 

1959 yılında kazanır. İTÜ’de 

eğitimini sürdürürken o zamanki 

adıyla Türkiye 1. Milli Ligi’nde 

de tam 11 yıl profesyonel futbol 

oynar. Bu 11 yıl boyunca 63 gol 

atarak İstanbulspor tarihinin en 

golcü oyuncusu unvanını alır. 

siyah-beyazlı Konya Gençlerbirliği Kulübü 

olduğundan, “İdmanyurdu ile yakınlaşıyor” 

söylentilerine yol açmamak için 

parayı kabul etmeden Bursa’da koşma 

kararı verir. Bilge Tarhan Bursa’da 400 

metre yarışı için 5. kulvarda yerini alır. 1. 

kulvarda ise Türkiye rekortmeni bir atlet 

koşacaktır. Rekortmen atlet 400 metre 

koşusunu 53 saniyede tamamlarken 

Bilge Tarhan 52,8’de koşup birinci olur. 

Böylece futbolcu Bilge milli atleti geçer. 

“O günlerin futbolcuları neden bu denli 

büyüktü?” derseniz, onların her sporu 

özgürce yapmaları, yanıtın bir bölümünü 

oluşturabilir. Fenerbahçe’nin efsane 

forvetlerinden Ogün Altıparmak, Karşıyaka’da 

futbol oynarken aynı zamanda 

atletizmde ve yüzmede rekortmendi. Can 

Bartu aynı dönemde hem futbol hem de 

basketbol ulusal takımlarında oynamıştır. 

Fenerbehçe’nin Manchester City zaferinin 

mimarlarından Abdullah Çevrim de 

bir atlettir. Rıdvan Dilmen’in de Muğla’da 

atletizm takımında koştuğunu biliyoruz. 

Bilge Tarhan 1959’da İstanbul’a gelir. 

Gönlünde Beşiktaş’ta oynamak ve İstanbul 

Teknik Üniversitesi’nde okumak vardır. 

Beşiktaşlı yöneticiler büyük takımla 

üniversiteyi birlikte yürütmenin zorluğunu 

anlatırlar, o da ikna olur. Beşiktaşlı yöneticiler 

İstanbulspor Başkanı Ali Sohtorik ile 

görüştürürler. Kendisine 250 lira transfer 

parası verilir. 250 Lira da Beyoğlu’ndaki 

Güven Dershanesi’ne kayıt yaptırıp, üniversiteye 

hazırlanması için verilir. Ancak bu 

para sonraki yıllarda alacaklarından kesilir. 

Ve Bilge Tarhan gönlündeki üniversiteyi, İs- 


129

SPOR 

tanbul Teknik Üniversitesi 

İnşaat Fakültesi’ni 1959 

yılında kazanır. İTÜ’de 

eğitimini sürdürürken o 

zamanki adıyla Türkiye 1. 

Milli Ligi’nde de tam 11 yıl 

profesyonel futbol oynar. 

Bu 11 yıl boyunca 63 gol 

atarak İstanbulspor tarihinin 

en golcü oyuncusu 

unvanını alır. 1963-64 sezonunda 

Beşiktaşlı Güven 

Önüt 19 gol ile gol kralı 

olurken, Metin Oktay 18 

gol atar. Bilge Tarhan ise 

17 golde kalır. 

Gol krallığına koştuğu 

1963 yılında İTÜ İnşaat 

Fakültesi’ni de bitirir. Bir 

gün bana” Metin Kardeş, o 

sezon Kasımpaşa ile oynuyorduk. 

Ben gol krallığına 

gidiyordum. Maç 3-0 lehimize 

giderken peş peşe üç 

penaltı kazandık. İlk ikisini 

hoca başka arkadaşlarıma 

attırdı, ikisini de kaçırdılar. 

3. penaltıyı hoca benim 

atmamı istedi. Moralim 

o kadar bozuktu ki ben de topu kalecinin 

kucağına vurdum. İlk penaltıları bana attırsalardı 

belki de İTÜ tarihine bir de gol kralı 

armağan edecektim” demişti.1965 yılının 

Nisan ayında Tuzla Piyade Okulu’nda askerliğe 

başlayan Bilge Tarhan, İstanbul’da kalıp 

futboluna devam etmek için okul birincisi olmak 

zorundadır. Nitekim Piyade Okulu’nun 

73. dönemini birinci bitirip yaş kütüğüne 

plaket çakar. 1971 yılında Bursa’da oynanan 

Göztepe-İstanbulspor maçında beyin 

sarsıntısı geçirerek 17 gün komada kalır. 

Çok güçlü bir bünyesi olması nedeniyle 17 

günün sonunda komadan çıkar ve böylece 

futbolu bırakmak zorunda kalır. 

Bilge Tarhan eski bir futbolcu, inşaat 

mühendisi aynı zamanda toplumcu bir 

görev adamıydı. Biz İstanbulsporluları bir 

araya getirir, birkaç kuşağın birbiriyle kaynaşmasına 

neden olurdu. Bu toplantılarda 

da araya mutlaka bir anısını sıkıştırırdı. Bulgaristan'la 

oynanan bir dış saha karşılaşmasını 

ulusal takımımız 3-0 kazanır. Golleri 

de Bilge Ağabey atar. Dönüşte, dönem arkadaşı, 

sonraki yıllarda İstanbul Belediye 

Başkanı ve Milletvekili olacak Bedrettin Dalan 

onu omuzlarına alarak İTÜ Gümüşsuyu 

Yerleşkesinin çevresinde koşar. 


Bulgaristan'la oynanan bir dış 

saha karşılaşmasını ulusal 

takımımız 3-0 kazanır. Golleri 

de Bilge Ağabey atar. Dönüşte, 

dönem arkadaşı, sonraki 

yıllarda İstanbul Belediye 

Başkanı ve Milletvekili olacak 

Bedrettin Dalan onu omuzlarına 

alarak İTÜ Gümüşsuyu 

Yerleşkesinin çevresinde koşar. 

Mezun olduktan sonra da ömrü İstanbul 

Teknik Üniversitelileri ve İstanbulsporluları 

birleştirmek uğruna koşuşturmakla 

geçti. Ben, o futbolu bıraktıktan iki yıl 

sonra İstanbulspor genç takımına transfer 

oldum. İstanbulsporlu Eski Futbolcular 

Derneği’ni kurdu, başkanlığını yaptı, bizleri 

yılda birkaç kez toplayıp en azından üç 

kuşağın birbirleriyle kaynaşmasına öncülük 

etti. Şans nedir, diye soracak olursanız, 

derim ki, Bilge Tarhan’ı tanımak, onunla 

aynı takımın formasını giymek ve onun 

bitirdiği üniversitede hocalık yapmaktır. 

Bilge Tarhan, parlak yüzünü sonsuza değin 

bize gösterecek bir yıldız gibi ufuktaki 

yerini aldı. Işığı bol olsun… 

Maviliklere 

Dalan Su Altı 

Sporcularımız 

Madalyaya 

Uzandı 

Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu 

(TSSF) tarafından, 22-24 Ekim tarihleri 

arasında, Kemer’de düzenlenen 

“2016 Altın Palet Su Altı Görüntüleme 

Türkiye Şampiyonası”nda İTÜ 

Spor Kulübü sporcuları ikinci sırayı 

aldı. Resifleri, su altı mağaraları 

ve zengin canlı habitatıyla bilinen 

Kemer Üç Adalar’da gerçekleştirilen 

şampiyonada, 14 takımdan 46 

sporcu, madalyaya ulaşmak adına 

en güzel kareleri yakalamak ve videoları 

çekmek için yarıştı. Bu başarıyı, 

sporcular Taner Atılgan ve

Oryantiring Yarışlarında 

İTÜ’ye İki Madalya 

Cenk Ceylanoğlu, topladıkları puanlarla 

İTÜ’ye getirdi. 

Milli Takım, İTÜ Sporcularından 

Oluştu 

Şampiyona aynı zamanda, 16. 

CMAS Dünya Sualtı Fotoğraf Yarışması’na 

gidecek olan Milli Takım 

kadrosunu da belirledi. Sporcuların 

son iki yılda aldıkları puanlarla şekillenen 

ve yarışmada ülkemizi temsil 

edecek Milli Takım kadrosundaki 

4 sporcu da İTÜ Spor Kulübü’nden 

seçildi. Böylece, Meksika’da gerçekleşecek 

yarışmaya gidecek Milli 

Takımımız; fotoğraf dalında Taner 

Atılgan ve Cenk Ceylanoğlu’ndan, 

dalış eşleri olarak da Çağlar Atılgan 

ve Sinem Ceylanoğlu’ndan oluştu. 

Yön bulmada ne kadar başarılısınız? Örneğin 

sık ağaçlarla kaplı ormanlık bir alanda 

yolunuzu bulacak ya da labirent gibi 

karmakarışık şehirlerde kaybolmayacak 

kadar izci içgüdüleriniz var mı? Zamana 

karşı yarışarak yön bulmaya dayalı oryantiring, 

yön bulmada iddialı sporseverleri 

bir araya getiren bir spor dalı olarak 

biliniyor. Bu sporun İTÜ’deki temsilcisi 

Orienteering Kulübü de giderek artan performansıyla 

dikkat çekiyor. Kulüp üyesi 

öğrenciler son olarak, Türkiye Oryantiring 

Federasyonu (TOF) 1. Kademe Yarışları’nda 

iki madalya kazanarak başarılarına bir 

yenisini ekledi. 

26 - 27 Kasım tarihlerinde Bergama’da 

yapılan, Türkiye’den ve yurt dışından 70 

spor kulübü ile toplam 1200 sporcunun 

katıldığı Türkiye Oryantiring Şampiyonası 

1. Kademe yarışlarında büyük bir rekabet 

yaşandı. Kozak Yaylası’nda yapılan yarışın 

ilk gününde Ahmet Korkmaz, ikinci 

gününde ise Yasin Bosnalı M21A kategorisinde 

üçüncü sırayı alarak dereceye girdi 

ve iki bronz madalya İTÜ’nün oldu. 

Oryantiring nedir? 

Daha çok ormanlık alanlarda yapılan bir 

spor olan oryantiring, zamanla belli kural- 

lar temelinde şekillenmiş ve çoğu ülkede 

federasyonlar kurularak yapılmıştır. İsveççe 

kökenli “orientering” kelimesinden gelen 

oryantiring, ilk kez İsveç’te, Albay Ernst 

Killander tarafından yapılmaya başlandı. 

Sporun giderek daha fazla ilgi toplaması 

sonucunda, 1961’de Uluslararası Oryantiring 

Federasyonu kuruldu. Oryantiring bugün, 

başta ana vatanı İsveç olmak üzere, 

çok sayıda ülkede bilinen ve ilgi toplayan 

bir branş hâline geldi. 


131

SPOR 

İTÜ’de Yüzme Sporu 

Türkiye’deki en iyi yüzme havuzu tesislerinden birine sahip İTÜ’de, 

çeşitli yaş gruplarına yönelik yüzme okullarında, uzman antrenörler 

yönetiminde yüzme eğitimleri veriliyor. İTÜ yüzme okullarında yetişen 

öğrenciler Türkiye genelindeki yüzme müsabakalarında büyük başarılar 

elde ediyor… 

Yüzme sporu günümüzde en çok 

talep edilen, özellikle anne veya 

babaların bir şekilde kendilerinin 

ve en önemlisi çocuklarının hayatında 

olmasını istediği spor dallarından biridir. 

Anne ve babalar, yaz tatillerinde çocuklarının 

güvenliğini sağlamak için yüzme 

sporunu öncelikli olarak tercih ederler, 

sonrasında ise sağlıklı birer birey olabilmeleri 

için yüzme sporuna devam etmelerini 

isterler. Çocukların, küçük yaşlardan 

itibaren kaliteli ve doğru şekilde 

eğitim almaları, ileriki dönemde onların 

sağlam temellerle kurulu bir beden yapısına 

sahip olmalarını sağlar. Yüzme 

sporunun, günümüzde çocukların doğru 

yaş aralıklarında motorik becerilerinin 

gelişmesine en büyük katkıyı sağlayan 

spor dallarından biri olduğu bilimsel 

olarak kanıtlanmıştır. Bu doğrultuda Türkiye’ 

deki en iyi yüzme havuzu tesislerinden 

birine sahip olan İstanbul Teknik 

Üniversitesi, İTÜ Rektörlüğü ve İTÜ 

Vakfı desteğiyle yürütülen İTÜ Yüzme 

Okulları’nda yüzme eğitimi vermekte ve 

bu okullardan yetişen sporcuların oluşturduğu 

yüzme müsabakalarına katılan 

amatör sporcular yetiştirmektedir. 

İTÜ Yüzme Şubesi 2013 yılında faaliyete 

girmiş günümüzde aktif olarak 

çalışmalarına devam etmektedir. Kısa 

sürede yüzme okullarında yetiştirdiği 

öğrencileriyle Türkiye genelinde yapılan 

yüzme müsabakalarında yarışan 

sporcular büyük başarılar elde etmiştir. 

2016-2017 sezonunda Ekim ayı itibarıyla 

yüzme okullarındaki öğrenci sayısı 

büyük oranda artış göstererek 200 öğrenciye 

ulaşmıştır. İTÜ Yüzme Şubesi, 

yüzme okullarından yetiştirdiği öğrencilerini 

takım kadrosuna seçip performans 

sporcusu yetiştirmektedir. Halen 

aktif olarak yüzme okulundan seçilen 

öğrencilerin de dahil olduğu 7-25+ yaş 

aralığında 120 takım sporcusuna ve 

200 yüzme okulu öğrencisine hizmet 

verilmektedir. 

İTÜ Yüzme Şubesi’nde öncelikle her 

seviyeye uygun bir eğitim sistemi oluşturulmaktadır. 

Bu sebeple yüzme okullarında 

sınırlı kontenjanları olan gruplar 

farklı seviyeler olarak ayrılmıştır. Hedef, 

temel eğitim basamaklarından başlayarak, 

4 branşa ait teknik eğitimlerle 

ilerlemektir. Öğrencilerin hem fiziksel 

hem de mental olarak doğru bir eğitim 

sürecinden geçmesi önemsenmektedir. 

Yüzme Okulları eğitim kadrosunda bulunan 

tüm hocalar aynı zamanda performans 

sporcusu yetiştirmekte olan 

uzman kişilerden oluşmaktadır. 

İstanbul Teknik Üniversitesi Yüzme 

Şubesi Teknik Ekibi: 

• Baş Antrenör ve A Takımlar Sorumlu 

Antrenör: Merve AYDOĞAN 


İTÜ Yüzme Okulu; 6-12 yaş, 12-15 yaş 

eğitim grupları ve 3-5 yaş eğitim grupları 

olarak 3 farklı yaş aralığında ve farklı seviyelere 

uygun olarak hizmet vermektedir. 

İTÜ Yüzme Okulu, her yıl Güz ve Bahar 

dönemi olmak üzere, eğitim faaliyetlerini 

yıl boyunca sürdürmektedir. 

İTÜ Yüzme Okulları 3-5 yaş eğitimleri 

İstanbul’daki sayılı küçük yaş grup eğitimlerinden 

biridir. Bu yaş aralığındaki 

öğrenciler için öncelikli olarak eğlenceli, 

oyun odaklı eğitimlerle suyu sevmeleri 

sağlanmakta, motorik becerilerinin artırılması 

ve sosyal yönden gelişmelerini 

hedef alan bir eğitim programı uygulanmaktadır. 

İTÜ Yüzme Okulu takımı, 2015-2016 

sezonunu tümü birincilik, ikincilik ve 

üçüncülük dereceleri olmak üzere 49 madalya 

ile tamamlamıştır. 

İTÜ Olimpik Yüzme Havuzu İletişim 

Bilgileri 

İstanbul Teknik Üniversitesi, İTÜ Kapalı 

Olimpik Yüzme Havuzu Ayazağa 

Kampüsü, 34469 - Maslak/İSTANBUL 

Tel: 0 (212) 285 71 18 - 0 (212) 285 71 49 

• Alt Yapı Takımları ve 11-12 Yaş Sorumlu 

Antrenör: Müge YILMAZ 

• Yüzme Okulları ve 10 Yaş Sorumlu 

Antrenör: Benil KISTAK 

• 9 Yaş Sorumlu Antrenör: Zühre İŞİ- 

Cİ 

• 8 Yaş Sorumlu Antrenör ve A Takım 

Yardımcı Antrenör: Burak ALTAN 

• 7 Yaş, Master (25 yaş+) Sorumlu ve 

A Takım Yardımcı Antrenör: Barış 

ÇAKIR 

İTÜ Yüzme Okulu eğitimi 5 seviyeden 

oluşmaktadır. 

• Beyaz Grup (6-12 yaş) - başlangıç 

seviyesi 

• Kırmızı grup 6-12 yaş)- başlangıç 

üstü seviyesi 

• Turuncu grup (6-12 yaş)-orta seviye 

• Sarı grup (6-12 yaş) - orta iyi seviye 

• Yeşil grup (6-12 yaş) - iyi seviye 

Mavi grup(12-15 yaş) - çok iyi seviye 

olarak yaş gruplarına göre ayrılmıştır. 


133

BRIÇ 

Hazırlayan: Süleyman Kolata 

atalok55@hotmail.com 

Briç Turnuvaları 

Merhaba sevgili briçseverler, 

24 Ekim 2016 tarihinde Ankara’da Türkiye Briç Federasyonu 

Olağan Genel Kurulu yapıldı. Kulüp delegelerinin oylamasının 

sonucunda 93-91 biten başkanlık seçimini Nafiz Zorlu kazandı. 

Federasyonumuzun yeni başkanına başarılar dileriz. 

2016 Güney Marmara Açık İkili Şampiyonası 24-25 Eylül tarihlerinde 

Kocaeli’de yapıldı. 106 çiftin katılımıyla gerçekleşen 

turnuvanın dereceye girenleri şöyle: 

1. Berk Başaran – Salim Yılankıran %58.54 

2. Serkan Sofu – Kadir Filikçi %58.11 

3. Erdal Çalışkan – Soner Çubukçu %57.80 

4. Abdullah Gülsün – Ahmet Arpat %57.36 

5. Tamer Akbulut – Kutluhan Ünal %56.51 

Karışık 1. Arzu Sönmez – Hüseyin Cesur %55.62 

Kadın 1. Aylin Denizci – Yasemin Merçil %51.98 

Genç 1. Ezgi Ece Aga – Cem Yiğit Aga %49.72 

2016 Türkiye Kulüpler Takım Şampiyonası bölgelerdeki elemelerin 

sonucunda 64 takımın katılımıyla 11-16 Ekim tarihleri arasında 

Lüleburgaz’da yapıldı. İlk 2 gün eleme daha sonrasında 

ise nakavt maçları sonucunda sıralamalar şöyle oldu: 

1. İdmanocağıspor: Muhammet Badar – Nevzat Aydoğdu – 

Fikret Aydoğdu – Mustafa Cem Tokay- Alaittin Albayrak – Ercan 

Eyüboğlu – Ömer Erden – Ahmet Mumcu – İbrahim Yüksel– 

Alfredo Versace. 

2. Majörboğaziçi BSK: Tezcan Şen – Zafer Şengüler – 

Gökhan Yılmaz – Okay Gür – Tamer Çokgör – Erdoğan Kaya – 

İlker Ayaz – Hakan Peyret. 

3. Kup BSK: Süleyman Kolata – İsmail Kandemir – 

Salim Yılankıran – Melih Şen – Berk Başaran – Ekrem Serdar – 

Erdem Öztürk – Özgür Kanlı – Tolga Özbay – Bircan Öztürk. 

2016 Cumhuriyet Kupası 29-30 Ekim tarihleri arasında İstanbul’da 

yapıldı. 450 çiftin rekor katılımıyla gerçekleşen turnuvada 

ilk günkü eleme ikinci günkü final seanslarından sonra 

sıralama şöyle oluştu: 

1. İhsan Tosun – Volkan Denizci %61.16 

2. Süleyman Kolata – İsmail Kandemir %60.43 

3. Salim Yılankıran – Ali Uçar %59.42 

4. Başak Kütük – Reha Akgün %59.20 

5. Hüseyin Karadeniz – Adnan Musaoğlu %58.97 

6. Tola Özbay – Bircan Öztürk %57.80 

7. Celal Şimşekel – Ergun Amasyalı %57.63 

8. İbrahim Aydın –Okay Simsar %57.30 

9. Enver Köksoy – Ziya Atilla %57.25 

10. Serkan Ünal – Mehmet Kuranoğlu %57.14 

Kadın 1. Mey Zaim – Dilek Yavaş %55.85 

Karışık 1. Ali Gül – Süzet Magriso %55.83 

Senyör 1. Sedat Cengiz – Ayşe Fenman %53.46 

Genç 1. Burcu Üsküp – Ali Can Üstünboyacıoğlu %45.91 

2016 Salvador Assael İzmir İkili Şampiyonası 19-20 Kasım tarihlerinde 

İzmir’de yapıldı. 254 çiftin katılımıyla gerçekleşen 

turnuvanın dereceye girenleri şöyle: 

1.Melih Ersöz – Cemal Çetin %58.87 

2.Deniz Ünalan – Ümit Tarhan %58.80 

3.Ahmet Hazantekin – Aydın Köse %58.07 

4.Cengiz Şeker – Fikret Ak %57.96 

5.Armağan Erol – Ayhan Coşkun %57.57 

Karışık 1. Nurten Demirel – Osman Demirel %55.59 

Senyör 1. İdris Öztürk – Ertuğrul Aygen %53.92 

Kadın 1. Tuna Elmas – Neşe Dirim %53.78 

2016 Türkiye Kadın- Senyör – Genç ve Trefl Genç Şampiyonası 

27-28 Kasım tarihleri arasında İstanbul’da yapıldı. 22 çiftin 

katılımıyla gerçekleştirilen Senyör Şampiyonası’nın sonuçları 

şöyle: 

1. Melih Kotan – Rauf Temizel %58.49 

2. Atilla Saygı - Aydın Gürsel %58.24 

3. Dündar Çiftçioğlu – Faik Falay %56.00 

40 çiftin katılımıyla gerçekleştirilen Kadın Şampiyonası’nın sonuçları 

şöyle: 

1. Başak Oruç Orhan – Nuray Şen %56.32 

2. Tuna Elmas – Berrak Erkan %55.68 

3. Nilgün Kotan – Mey Zaim %55.59 

59 çiftin katılımıyla gerçekleştirilen Trefl Grubu Genç Şampiyonası 

‘nın sonuçları şöyle: 

1. Özge Uzun – Yunus Karakaya 21.99 

2. Asya Su Şen – Onur Saatçioğlu 21.84 

3. Cem Küçükaslan – Elif Taş 21.77 

4. Özgür Güner – Hakan Kuşçu 21.53 

5. Berkan Örek – Deniz Mete 20.95 

6. Didem Koca – Cansu Özaksoy 20.74 

7. Ahmet Can Bilgin – Emre Özdemir 20.44 

8. Bengisu Doğan – Çağla Yılmaz 20.43 

9. Atakan Nari – Melisa Sayar 20.29 

10. Mesud Küçük – Kemal Dönmez 19.77 

11. Kemal Çallıoğlu – Kaan Koç 19.75 

12. Oğuzhan Kadıoğlu – Cengiz Özgez 19.63 

13. Berkay Yiğit – Kaan Yerli 19.44 

U16 1. Berkay Onat – Göktuğ Kaçıra 17.59 

U16 2. Güney Aslan – Ali Şahan 15.67 

U16 3. Can Topkaya – Eren Çetinkaya 14.30 

70 çiftin katılımıyla gerçekleşen Türkiye Gençler İkili Şampiyonası’nın 

sonuçları şöyle: 


BRIÇ 

Bu el 2016 Uluslararası Basın Ajansı Ödülleri’nde “En iyi 

oyun” klasmanında birinci oldu. 

Batı kör 2’lisini çıktı, yerden küçük ve doğu Rua ile alıp karo 

5’lisini döndü. Doğu ası ile aldı ve trefl 3’lüsünü döndü. Güney 

damı ile kazanıp koz ile yere geçti ve tekrar koz oynadı, 

Batı bu eli bıraktı. 

Deklaran Batının dağılımını net olarak biliyordu. Yani 4-3-4-2 

olmalıydı. Şimdi kalan kartlar şöyleydi: 

Ilgaz Çiftçi - Arda Kabaca 

Zonsuz, Raber 

Dağıtan: Güney 

A542 

Q82 

R1085 

105 

B ----- 

Toygay Altun - Umut Eren 

1. Arda Kabaca - Ilgaz Çiftçi %60.70 

2. Levent İnan – Furkan Turhan %60.17 

3. Merih Dikbaş – Güldamla Özsema %58.77 

4. Ataman Aydoğdu – Erkmen Aydoğdu %58.76 

5. Yiğit Başbuğ – Mustafa Türk %57.85 

6. Onur Akbıyık – Fatih Aydın %57.37 

7. Çağatay Birben – Ali Can Üstünboyacıoğlu %56.86 

8. Murat Toygar – Ozan Akbudak %55.13 

9. Erdem Tükenmez – Emre Akkaya %54.88 

10. Mert Onmaz – Musa Yeşilsu %53.94 

11. Baturalp Gülenç – Mustafa Yücel %53.49 

Karışık 1. Mert Özdemir – Başak İkizkaya %53.47 

Kadın 1. Aslıhan Yıldız – Selen Akdaş %52.50 

RV87 

A65 

V42 

872 

K 

G 

Q1096 

V93 

Q6 

AQV4 

----- D 

3 

R1074 

A973 

R963 

CALLIN RAJ DAVID RICHARD 

Batı Kuzey Doğu Güney 

- - - 1 PİK 

PAS 2 PİK KONTUR PAS 

3 KARO 3 PİK PAS PAS 

PAS - - - 

A5 

Q8 

108 

10 

B ----- 

RV 

A6 

V 

87 

Q9 

V9 

- 

AV4 

K 

G 

----- D 

- 

1074 

9 

R96 

Üç löve kaybetmiş olan Güneyin bir de kesip pik kaybı bulunuyordu. 

Acaba 9 löveyi nasıl toplayabilirdi? Yedinci lövede 

Jedi pik 9’lusunu oynadı. Batı as ile aldığında yerden pik 

ruası debloke edildi. Batı karo dönünce, uzun süre düşünüp 

ekden çaktı. Kör valesini oynadı, dam ile örtülünce yerin ası 

ile aldı. Doğuda kör 10’lu ile R96 trefl kalmıştı. 

Pik valesi batının son kozunu toplarken, doğuyu sıkıştırıyordu. 

Doğu ne defos ederse Güney diğer renkten bir kart atacak 

ve trefl empasını tekrarlayarak 3 piki yapıyor. 

Briç 2018 Asya Oyunlarında 

2018’de Endonezya’da düzenlenecek olan Asya Oyunları’na 

bricin de kabul edildiğine dair karar 25 Eylül’de açıklandı. 

Yanlıştan Dönmek 

Wraclaw’da şampiyona sonunda gecikmeli olarak ortaya 

çıkan birincilerin ilanı, neredeyse bir devrim karar ile düzeltildi. 

Buna göre açık ikilide skoru yanlış yazan ve şampiyon 

olan Auken-Welland (Alm) ile beraber ikinci sırada gösterilen 

Yeni Zelandalı çift Bach-Cornell de birinci ilan edildi. 

İsrailli çift Levi-Asulin ile Hırvatistanlı kadınlar Pilipoviç-Sver 

birlikte birinci ilan edildiler. 


135

İçerik: İTÜ Vakfı Dergisi 

her 5 kıtada sayıda 60 ülkeye özel bir yayılan "Dosya 

ihracatı Konusu"nun ve ABD’deki yanısıra, üretimiyle özgün 

globalleşen bir yıldız 

bilimsel makale, araştırma 

yazıları ve derlemelere; 

İTÜ’deki tüm disiplinler ve 

disiplinlerarası konularda 

güncel bilimsel makalelere; 

bilimsel ve teknolojik gelişmeler 

ve yeniliklerle ilgili haberlere; 

İTÜ öğretim Bakır İhracatında elemanlarının 

Lideriz. 

Sarkuysan, 2014 yılında da İstanbul Maden ve Metaller 

akademik İhracatçı Birlikleri başarı, tarafından verilen yenilikçi “İhracatın Yıldızları proje 

Ödülleri”nde “Bakır Teller ve Örme Halatlar İhracatı” 

kategorisinde 1. sırada yer aldı. 

İstanbul Teknik Üniversitesi Vakfı 

ve buluş, yayın haberlerine 

Yayını 

NİSAN - HAZİRAN 2015 SAYI 68 

ilişkin metin ve görsel malzeme 

katkılarına açıktır. 

Yazı Boyutu: İTÜ 

Vakfı Dergisi’ne gönderilecek 

makaleler 4 sayfa; 1850 sözcük 

Şirketler Topluluğumuz 

(15 bin karakter) sınırını 

aşmamalıdır. Dipnotlar ve 

www.sarkuysan.com 

kaynaklar bu sınırlamaya 

dahildir. 

Metin Yazım 

Özellikleri: Dergiye gönderilecek metin, Microsoft 

Word programıyla yazılmalı, yazıda 12 punto boyutu 

kullanılmalı, yazı karakteri olarak Times New Roman 

veya Arial tercih edilmelidir. 

Görsel Malzeme: Gönderilen yazıda kullanılacak 

fotoğraf, şekil, tablo vb. görsel malzemenin sayısı 

makaleler için 5’i, haberler için 1’i aşmamalıdır. Görsel 

malzeme, kesinlikle metin içine yerleştirilmemeli, 

ayrıca iletilmelidir. Renkli, siyah-beyaz fotoğraf görsel 

gönderilebilir. Görsel malzemenin dijital imaj dosyası 

olarak JPG, TIFF, PSD formatlarında sunulmalı ve 

çözünürlükleri 300 DPI’dan 

düşük olmamalıdır. 

Yazar İsmi: Gönderilen 

makale, haber vb. metinlerde 

yazar ismi, unvanı ve çalıştığı 

kurum/görevi belirtilmelidir. 

Metin Başlığı: 

Makalelerde başlık 

bulunmalıdır. 

Dipnot: Dipnotlar sayfa 

altında değil, metnin sonunda 

yer almalıdır. Metin içinde 

dipnot göndermeleri yer 

alacaksa, sıra numarası ile 

belirtilmeli ve metin sonunda 

da aynı sıra numarası ile 

yazılmalıdır. 

Kaynaklar: Metin 

sonunda yer almalı ve sıra 

numarası verilmelidir. Metin 

içinde kaynaklara gönderme 

varsa, parantez içinde 

gösterilmelidir. Kaynakça 

yazım düzeni; yazar soyadı, adı, basım tarihi, yayın 

adı, çevirmen adı-soyadı, yayınevi, basım yeri şeklinde 

olmalıdır. 

Metin ve görsel malzeme elektronik ortamda 

e-posta ile veya CD’ye kayıtlı olarak, aşağıdaki iletişim 

adresimize gönderilmelidir. 

EĞİTİM 

Doç. Dr. Selçuk Şirin 

Prof. Dr. Emine Erktin 

Prof. Dr. Güngör Evren 

Prof. Dr. Gülsün Sağlamer 

Prof. Dr. Lerzan Özkale 

Prof. Dr. Mehmet Karaca 

Dr. Y. Müh. (Mimar) Doğan Hasol 

Prof. Dr. Erol Kulaksızoğlu 

Prof. Dr. Ergün Toğrol 

Prof. Dr. Ahmet Fahri Özok 

Bülent Yalazı 

Zeynep Afşeören 

Mevlude Bakır 

hyazici@ituvakif.org.tr veya 

basin@ituvakif.org.tr 

Tel. 0212 291 34 75 – 230 73 71

OCAK - MART 2017 SAYI 75

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?