08.06.2017 Views

Świat chemii do szkoły podstawowej

Zeszyt ćwiczeń WSiP do chemii w szkole podstawowej.

Zeszyt ćwiczeń WSiP do chemii w szkole podstawowej.

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

CHEMIA<br />

<strong>Świat</strong> <strong>chemii</strong><br />

<br />

7


Dorota Lewan<strong>do</strong>wska<br />

Anna Warchoł<br />

CHEMIA<br />

<strong>Świat</strong> <strong>chemii</strong><br />

<br />

7


(szalki i pipeta) Andrew Brookes/Corbis/GettyImages<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

-<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Wydanie I<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują.<br />

Jej zawartość możesz u<strong>do</strong>stępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej<br />

w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując<br />

jej część, rób to jedynie na użytek osobisty.<br />

Szanujmy cudzą własność i prawo.<br />

Więcej na www.legalnakultura.pl<br />

Polska Izba Książki


......................................... 4<br />

<br />

chemicznej ........................................................... 6<br />

<br />

.... 8<br />

....................................... 9<br />

.............................. 11<br />

.................................. 15<br />

.......................... 16<br />

.......................... 19<br />

Rozdzielanie mieszanin ....................... 21<br />

.................................. 23<br />

.................................. 25<br />

............................................................. 26<br />

<br />

<br />

................................................ 30<br />

<br />

p .... 32<br />

.......... 34<br />

................................... 38<br />

<br />

........................ 40<br />

..................................... 41<br />

....................... 43<br />

<br />

............................... 44<br />

<br />

....................... 46<br />

<br />

................................. 48<br />

<br />

reakcjom chemicznym .......................... 51<br />

Symboliczny zapis przebiegu<br />

reakcji chemicznych .............................. 52<br />

..................... 56<br />

................................... 60<br />

.............................................................. 62<br />

....... 63<br />

Tlen ................................................................ 66<br />

.............................................. 73<br />

................................... 76<br />

..................... 78<br />

.......................................................... 83<br />

............. 86<br />

................................... 88<br />

............. 90<br />

<br />

hydrosfery .................................................. 91<br />

Woda jako rozpuszczalnik .................. 95<br />

<br />

.................................................... 98<br />

....... 103<br />

...... 111<br />

.................................. 118<br />

<br />

chemicznych ...................................................... 120


Wpisz tak lub nie.<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

1 <br />

<br />

2 <br />

3 <br />

4 <br />

5 <br />

-<br />

6<br />

<br />

<br />

7<br />

<br />

8 <br />

-<br />

9<br />

<br />

10 <br />

11 <br />

12 <br />

13 <br />

<br />

14 <br />

<br />

15 <br />

<br />

16 <br />

<br />

1.1 Bu<strong>do</strong>wa materii<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I.<br />

•••••<br />

••••<br />

II.<br />

••••<br />

••••<br />

III.<br />

••••<br />

••••••••<br />

<br />

<br />

RODZAJE I PRZEMIANY MATERII<br />

<br />

<br />

A.<br />

B.<br />

C.<br />

D.<br />

E. <br />

F. <br />

G.<br />

H.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

1.<br />

2.<br />

3.<br />

4.<br />

<br />

A.<br />

B.<br />

<br />

<br />

17 <br />

<br />

<br />

Po dyfuzji<br />

8<br />

9<br />

<br />

Woda jako rozpuszczalnik <br />

<br />

CHEMICZNE RACHUNKI<br />

<br />

<br />

a)<br />

1 2<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

3<br />

<br />

dm 3<br />

<br />

dm 3<br />

b)<br />

<br />

<br />

3<br />

1 2<br />

3 ?<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

c)<br />

1 2<br />

3<br />

<br />

zimna woda<br />

<br />

<br />

kostka cukru<br />

kostka cukru<br />

kostka cukru<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

d)<br />

cm 3 1 2<br />

3<br />

4<br />

120<br />

100<br />

zimna woda<br />

zimna woda<br />

<br />

zimna woda<br />

80<br />

cukier puder<br />

kostka cukru<br />

cukier puder<br />

cukier puder<br />

60<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

40<br />

20<br />

<br />

<br />

<br />

10<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

8<br />

2<br />

5<br />

7<br />

1<br />

3<br />

9<br />

10<br />

11<br />

4<br />

6<br />

1. <br />

2. <br />

3. <br />

4. <br />

5. <br />

6. <br />

7. <br />

8. <br />

9. <br />

10. <br />

11. <br />

<br />

<br />

<br />

13<br />

97<br />

23<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

4


• <br />

• <br />

• <br />

• <br />

<br />

• <br />

• <br />

<br />

<br />

<br />

przemiany substancji<br />

kosmetyki<br />

<br />

leki<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

papier<br />

<br />

sztuczne<br />

stal i inne stopy<br />

<br />

<br />

elementy<br />

konstrukcji<br />

<br />

<br />

pirotechniczne<br />

inne<br />

bada<br />

nauk<br />

zastosowanie<br />

<br />

<br />

CHEMIA<br />

nauki przyrodnicze<br />

w subie<br />

czowieka<br />

pokrene<br />

dziedziny nauki<br />

leczy<br />

yi<br />

ubiera<br />

biologia<br />

zyka<br />

geograa<br />

biochemia<br />

farmacja<br />

biotechnologia<br />

nanotechnologia<br />

petrochemia<br />

geochemia<br />

biozyka<br />

technologia<br />

ynoci<br />

inne<br />

chroni, uatia<br />

codzienne ycie<br />

poszukuje metod ochrony<br />

ro<strong>do</strong>iska<br />

zanieczyszcza ro<strong>do</strong>isko <br />

5


1. -<br />

<br />

<br />

2. <br />

<br />

3. <br />

4. -<br />

<br />

5. <br />

<br />

6. -<br />

<br />

7. -<br />

<br />

8. <br />

<br />

<br />

9. -<br />

<br />

10. -<br />

<br />

11. <br />

<br />

12. <br />

<br />

13. <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

14. <br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

6


I<br />

II<br />

III<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

7


2<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

3 A ZE<br />

4 <br />

<br />

6<br />

7<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

8 <br />

9 <br />

<br />

-<br />

<br />

25


2.1 <br />

<br />

<br />

• proton • • <br />

• • <br />

I. <br />

II.<br />

<br />

III.<br />

<br />

<br />

i <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I.<br />

II.<br />

III.<br />

A. <br />

<br />

B. <br />

<br />

C. <br />

<br />

26


Atom<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

azot<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

P<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

8<br />

<br />

A<br />

Z<br />

<br />

<br />

potas <br />

siarka srebro azot<br />

<br />

Zapis<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

ato-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

pro-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

4<br />

2<br />

azot<br />

4<br />

<br />

<br />

<br />

36<br />

26<br />

<br />

27


BUDOWA MATERII<br />

-<br />

<br />

a) ,<br />

b) ,<br />

<br />

,<br />

d) <br />

n 2 n<br />

-<br />

<br />

2 3 4 6 7<br />

<br />

<br />

<br />

*<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

4 <br />

<br />

<br />

<br />

23 <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

*<br />

E <br />

<br />

28


Atom<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

azot<br />

<br />

<br />

<br />

29


2.2<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I. ,<br />

<br />

<br />

II. <br />

<br />

<br />

III.<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

, znaj-<br />

<br />

<br />

i<br />

<br />

<br />

,<br />

oraz<br />

<br />

<br />

I.<br />

<br />

II.<br />

<br />

III.<br />

<br />

-<br />

<br />

30


-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

K <br />

K 2 L 8<br />

K 2 L 8 3<br />

K 2 L 8 8 2<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

3<br />

2<br />

<br />

<br />

4 <br />

3 <br />

K 2 L 8 3<br />

K 2 L 8 7<br />

31


2.3 <br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

woda<br />

glin<br />

chlor<br />

woda<br />

Wnioski<br />

sód<br />

sód<br />

woda<br />

glin<br />

+ jod<br />

woda<br />

potas<br />

woda<br />

magnez<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

a) ,<br />

b) ,<br />

<br />

32


J<br />

2 <br />

2 L<br />

<br />

3 E<br />

4 G D<br />

<br />

<br />

I.<br />

II.<br />

III.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I. <br />

II. <br />

III. <br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

2 L 8 8 2 <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

2<br />

3<br />

4<br />

<br />

2 <br />

<br />

33


2.4 <br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

A<br />

Z<br />

<br />

AZ<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

34


A<br />

Z<br />

E <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

24 <br />

3 3 3<br />

<br />

<br />

3 4 3<br />

<br />

22 <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

• 24 <br />

6 • • • 28<br />

• <br />

7 8 • • • <br />

6 7<br />

<br />

• 34<br />

• 32<br />

• 8 • <br />

• <br />

• 8 • <br />

• 36<br />

<br />

<br />

a) ,<br />

b) ,<br />

,<br />

d) <br />

<br />

1.<br />

2.<br />

3.<br />

4.<br />

35


BUDOWA MATERII<br />

<br />

<br />

A. <br />

B. <br />

C. <br />

<br />

E. <br />

<br />

G. <br />

<br />

<br />

I.<br />

<br />

II.<br />

<br />

III.<br />

<br />

<br />

A. <br />

B. <br />

C. <br />

<br />

E. <br />

Rozpad A ZZ A 4 2 4 2 Rozpad A A<br />

Z + <br />

<br />

<br />

<br />

a) <br />

<br />

b) <br />

d) <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

36


-<br />

<br />

<br />

a) 8 dni,<br />

b) <br />

37


BUDOWA MATERII<br />

<br />

<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

7<br />

8<br />

9<br />

10<br />

11<br />

12<br />

13<br />

14<br />

15<br />

1. <br />

2. <br />

3. <br />

4. <br />

5. <br />

6. <br />

7. <br />

8. <br />

9. A.<br />

10. <br />

11. <br />

12. <br />

13. <br />

14. <br />

15. <br />

<br />

38


MAPA MYŚLI<br />

<br />

<br />

<br />

••••<br />

•••<br />

<br />

Liczba<br />

:<br />

Liczba<br />

:<br />

Liczba<br />

:<br />

Liczba<br />

:<br />

Numer grupy<br />

Liczba<br />

:<br />

Numer okresu<br />

at. =E<br />

Symbol<br />

pierwiastka<br />

P<br />

Liczba<br />

:<br />

Liczba<br />

:<br />

Liczba<br />

:<br />

<br />

<br />

39


Wpisz tak lub nie.<br />

<br />

1<br />

<br />

-<br />

<br />

-<br />

<br />

2 <br />

3<br />

-<br />

<br />

4 <br />

5<br />

6<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

7 <br />

8<br />

<br />

<br />

9 <br />

10<br />

11<br />

12<br />

13<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

14 <br />

15<br />

16<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

17 <br />

18 <br />

19<br />

<br />

<br />

62


4.1 Powietrze – mieszanina gazów<br />

<br />

<br />

azot<br />

ozon<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

pT<br />

Powietrze<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

63


GAZY<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

pT<br />

<br />

<br />

Azot<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

64


Azot<br />

CHEMICZNE RACHUNKI<br />

-<br />

<br />

Nazwa <br />

<br />

azot<br />

<br />

<br />

ozon<br />

para wodna<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

14 7 N<br />

15 7 N<br />

<br />

65


4.2 Tlen<br />

<br />

Wpisz pierwiastek chemiczny lub .<br />

<br />

<br />

<br />

••• O 2 • CO 2<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

66


pT<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

H 2<br />

O<br />

<br />

<br />

<br />

67


GAZY<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I<br />

II<br />

III<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

3<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Tlen<br />

68


* <br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

woda<br />

z solą<br />

kuchenną<br />

gwóźdź<br />

woda<br />

wo<strong>do</strong>ciągowa<br />

gwóźdź<br />

olej<br />

gwóźdź<br />

warstwa<br />

oleju<br />

woda<br />

przegotowana<br />

gwóźdź<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

4<br />

O 6<br />

<br />

69


GAZY<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

szyk = r<br />

j<br />

j j j jj jjj<br />

j<br />

j<br />

j j jjjj j<br />

l<br />

s<br />

<br />

ek<br />

y<br />

g = cj<br />

<br />

31<br />

15?<br />

(1,1)<br />

k<br />

oc = ani<br />

70


CHEMICZNE RACHUNKI<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

16 17 18 <br />

<br />

<br />

<br />

16<br />

O<br />

17<br />

O<br />

18<br />

O<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

71


GAZY<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

72


4.3 <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Barwa<br />

<br />

<br />

pT<br />

<br />

<br />

<br />

Opis CO CO 2<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

73


GAZY<br />

<br />

<br />

<br />

••• O 2 • CO 2<br />

ATMOSFERA<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

74


1<br />

2<br />

CHEMICZNE RACHUNKI<br />

<br />

Nazwa<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

75


4.4 <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Stan<br />

<br />

<br />

<br />

Zastosowanie<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

*<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

*<br />

<br />

3<br />

<br />

76


• •<br />

• •<br />

••<br />

•••<br />

<br />

wapnia<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Nazwa<br />

<br />

<br />

<br />

Nazwa<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Nazwa<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

Nazwa<br />

77


4.5 <br />

<br />

Ne Ar Kr Xe Rn<br />

<br />

argon<br />

<br />

18<br />

<br />

<br />

<br />

3<br />

nr grupy 18<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

w przyrodzie<br />

8<br />

40<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

78


;<br />

<br />

;<br />

;<br />

-<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

Zastosowanie<br />

<br />

neon<br />

argon<br />

<br />

<br />

ra<strong>do</strong>n<br />

<br />

79


GAZY<br />

<br />

woda para wodna<br />

para wodna <br />

para wodna woda<br />

para wodna<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Barwa<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Zastosowanie<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

80


i) <br />

<br />

<br />

CHEMICZNE RACHUNKI<br />

<br />

<br />

Ne Ar Kr Xe Rn<br />

g<br />

dm 3<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

81


GAZY<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

82


4.6 <br />

<br />

Wpisz pierwiastek chemiczny lub <br />

-<br />

<br />

<br />

.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

pT<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

83


GAZY<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

A Z -<br />

<br />

Nazwa izotopu<br />

wo<strong>do</strong>ru<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

prot<br />

deuter<br />

tryt<br />

84


3<br />

<br />

2<br />

<br />

<br />

4<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

CHEMICZNE RACHUNKI<br />

<br />

<br />

<br />

4<br />

C 2<br />

4<br />

C 2<br />

2<br />

C 2<br />

6<br />

C 6<br />

6<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

85


4.7 <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

I<br />

II<br />

III<br />

<br />

-<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

86


CHEMICZNE RACHUNKI<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

mg<br />

m 3 <br />

<br />

<br />

<br />

g<br />

m =<br />

g<br />

3 dm 3<br />

<br />

g<br />

m =<br />

g<br />

3 dm 3<br />

<br />

g<br />

m =<br />

g<br />

3 dm 3<br />

<br />

g<br />

m =<br />

g<br />

3<br />

<br />

g<br />

m 3 =<br />

dm 3<br />

g<br />

dm 3<br />

3 2<br />

oraz<br />

3<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

87


GAZY<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

1<br />

5<br />

2<br />

9<br />

3<br />

6<br />

<br />

12<br />

5<br />

10<br />

6<br />

3<br />

7<br />

13<br />

8<br />

<br />

9<br />

8<br />

10<br />

11<br />

12<br />

11<br />

1 2<br />

7 <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Hasło:<br />

1 2 3 5 6 7 8 9 10 11 12 13 <br />

<br />

88


MAPA MYŚLI<br />

<br />

pt. Gazy <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

89


Chemia<br />

<br />

<br />

7<br />

H H<br />

H 2O<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

wsip.pl<br />

sklep.wsip.pl<br />

infolinia: 801 220 555

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!