You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ERZURUM MUTFAĞININ ÖZELLİKLERİ<br />
<strong>Erzurum</strong>’un gastronomi zenginliğinin temelinde yatan ana unsur<br />
<strong>Erzurum</strong> kültürünün zenginliğidir.<br />
<strong>Erzurum</strong> sanıldığı gibi mutfak<br />
açısından fakir bir coğrafya değildir. Tam<br />
tersine dört yüzün üzerinde yemek çeşidi<br />
olan gastronomi zengini şehirdir. Mutfak<br />
zenginliğinin olması aslında bir kültürel<br />
zenginliktir. Kültürel zenginliğin temelinde<br />
yatan 3 ana unsur coğrafya, ticari faaliyetler,<br />
ulaşım ve tarihi geçmiştir.<br />
<strong>Erzurum</strong>’un gastronomi zenginliğinin<br />
temelinde yatan ana unsur <strong>Erzurum</strong><br />
kültürünün zenginliğidir. Bu zenginliğin<br />
ana kaynaklarını gastronomi açısından<br />
ele aldığımız da şunları görürüz.<br />
<strong>Erzurum</strong> bulunduğu coğrafyanın<br />
etkisi ile önemli bir stratejik bölgedir.<br />
Bundan dolayı bu bölge tarih boyunca<br />
birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır.<br />
Bu medeniyetler her ne kadar yok olsalar<br />
da kendinden sonra gelen medeniyete<br />
izler bırakarak gitmişlerdir. Bu medeniyetlere<br />
ait mutfaklar birbirlerini etkileyerek<br />
ve birbirleri ile karışarak ufak tefek<br />
bazı değişikliklerle günümüze kadar gelerek<br />
yöre mutfağını etkilemiş olması muhtemeldir.<br />
<strong>Erzurum</strong> tarihi geçmişi itibariyle<br />
yerli halkının temelini Kanuni döneminde<br />
Safevi baskısından kurtarılıp <strong>Erzurum</strong>’un<br />
yeniden mamur edilmesi amacıyla <strong>Erzurum</strong>’a<br />
getirilip yerleştirilen Azeriler oluşturmaktadır.<br />
Dolayısıyla <strong>Erzurum</strong> mutfağında<br />
Azeri izleri görülmektedir.<br />
<strong>Erzurum</strong> tarihi İpek, Baharat ve<br />
kürk yollarının birleştiği bir kavşaktır.<br />
Dolayısıyla bir kervan geçiş güzergahıdır.<br />
Gelen her kervan geldikleri ülkelerin<br />
ve konakladıkları yerlerin mutfak kültürünü<br />
<strong>Erzurum</strong>’a taşımıştır.<br />
<strong>Erzurum</strong> Karadeniz, Anadolu,<br />
Kafkasya, Rusya ve İran ile bağlantılı bir<br />
coğrafya olduğu için buradaki kültürel<br />
etkileşim mutfağa da yansımıştır.<br />
<strong>Erzurum</strong> karasal bir iklime sahip<br />
olmasına rağmen kuzey bölgeleri Karadeniz<br />
etkisi altındadır. Bundan dolayı <strong>Erzurum</strong><br />
mutfağı Et, bitki ve hamur işi ağırlıklı<br />
bir mutfağa sahiptir.<br />
<strong>Erzurum</strong> mutfağı üzerine kapsamlı<br />
bir çalışma yapan Zekiye ÇO-<br />
MAKLI Karlar Ülkesinin Damak Tadı<br />
isimli kitabında gastronomi açısından<br />
<strong>Erzurum</strong> mutfağına ilişkin şu özelliklere<br />
vurgu yapmıştır:<br />
<strong>Erzurum</strong> mutfağında soğan, sarımsak<br />
ve domates cesurca ve özgürce kullanılarak<br />
orijinal ve yaratıcı lezzetler oluşturulmuştur.<br />
<strong>Erzurum</strong> damak tadında çok acı ve<br />
fazla baharat tercih edilmez.<br />
<strong>Erzurum</strong> mutfağında et, bakliyat,<br />
tahıl, hayvansal yağlar ve kurutulmuş<br />
sebze ve meyveler ile hamur işi ağırlık<br />
kazanmıştır.<br />
<strong>Erzurum</strong> mutfağının en önemli<br />
malzemesi kırmızı ettir. <strong>Erzurum</strong> mutfağında<br />
ana yemekler ya et yada etle yapılan<br />
sebze yemekleridir.<br />
<strong>Erzurum</strong> mutfağının bu kadar zengin<br />
olmasına rağmen hak ettiği konumda<br />
olmaması ve yeterince tanınmamasının<br />
sebepleri nelerdir? Sorusuna ana başlıklar<br />
altında incelersek şunları söyleyebiliriz.<br />
<strong>Erzurum</strong> mutfağı üzerine ciddi ve<br />
sistematik araştırmaların yetersiz ve az<br />
olması<br />
Ticari açıdan <strong>Erzurum</strong> mutfağının<br />
ele alınarak üzerinde çalışılmamış olması<br />
Benzer yemekler arasında <strong>Erzurum</strong><br />
mutfağındaki farklılıkları tespit edilip<br />
anlatılmaması<br />
Davetler de ve özel günlerde ikram<br />
edilen yemeklerin sıradanlaşması ve<br />
bunun bir adet haline gelmesi<br />
İnternet ve televizyonda öğrenilen<br />
yemek tariflerinin yaygınlaşması ve bu<br />
tarifler etrafında yeni bir Türk damak<br />
tadının şekillenmeye başlaması<br />
Fastfood yemek kültürünün yaygınlaşması<br />
Kırsal kesim mahallelerinde yer<br />
eden yemek tariflerinin buralarda sıkışıp<br />
kalması dışarıdan gelen misafirlere genelde<br />
davetlerde ikram edilmesi adet hale<br />
gelen yemek çeşitlerinin sunulmasıdır.
Change language