Ἡ Χωροταξία ὡς μέσον Ἀρχαιογνωσίας: Ἡ περίπτωση τῆς Λευκάδας καί ὁ συσχετισμός της μέ τήν Ὁμηρική Ἰθάκη.
Διεθνές Συνέδριο, Πάτρα 2007.
Διεθνές Συνέδριο, Πάτρα 2007.
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Εἰκ. 8.: Πρωτεύουσα ἐπί Δωριέων.<br />
α) <strong>Ἡ</strong> σύνδεσή <strong>της</strong> <strong>μέ</strong> <strong>τήν</strong> ἔναντι ἀκτή <strong>μέ</strong>σω του λεγο<strong>μέ</strong>νου<br />
Μώλου τῶν Κορινθίων, πού <strong>ὁ</strong>πωσδήποτε προϋπῆρχε, ὅπως<br />
ἀναφέρουμε παραπάνω, <strong>καί</strong> <strong>ὁ</strong> <strong>ὁ</strong>ποῖος διηυκόλυνε <strong>τήν</strong> πρόσβαση<br />
πρός <strong>τήν</strong> ἀκαρνανική ἀκτή, ἐξουδετερώνοντας ἔτσι<br />
τό κλασικό μειονέκτημα τοῦ νησιοῦ, <strong>τήν</strong> ἀπομόνωση.<br />
Συγχρόνως δέ, ἔδινε <strong>τήν</strong> δυνατότητα <strong>τῆς</strong> ἀναπτύξεως <strong>τῆς</strong><br />
πόλεως <strong>καί</strong> στίς δύο πλευρές <strong>τῆς</strong> διορύκτου.<br />
Γεγονός μεγάλης στρατηγικῆς σημασίας μιά <strong>καί</strong> ἡ πόλις<br />
ἐκτεινόταν τόσο στη νησί ὅσο <strong>καί</strong> σ<strong>τήν</strong> ἔναντι ἠπειρωτκή<br />
ἀκτή.<br />
<strong>Ἡ</strong> σημερινή οἰκιστική ἀνάπτυξη εἶναι ἐνδεικτική γιά <strong>τήν</strong><br />
ταυτόχρονη ἀνάπτυξη τῶν δύο πλευρῶν.<br />
β) <strong>Ἡ</strong> δυνατότητα κατασκευῆς μεγάλου λι<strong>μέ</strong>να προφυλαγ<strong>μέ</strong>νου<br />
ἀπό τό ἀνοικτό πέλαγος, <strong>ὁ</strong> <strong>ὁ</strong>ποῖος ὅπως ἤδη ἀναφέραμε<br />
(σ.3) ἐξελίχθηκε ἀργότερα, σέ ἕναν ἀπό τούς 3 ἤ 4<br />
μεγαλύτερους λι<strong>μέ</strong>νες <strong>τῆς</strong> ἀρχαίας Ἑλλάδας.<br />
Ἐδῶ θά πρέπει νά παρατηρήσουμε ὅτι πολλά θέματα δέν εἶναι διευκρινισ<strong>μέ</strong>να, <strong>ὡς</strong> πρός <strong>τήν</strong> ἀλλαγή<br />
θέσεως <strong>τῆς</strong> πρωτεύουσας τοῦ νησιοῦ.<br />
Εἶναι πλεόν σαφές ὅτι κατά <strong>τήν</strong> τρίτη χιλιετηρίδα ὑπῆρξε <strong>ὁ</strong> σημαντικός οἰκισμός στο Νυδρί, πού ἀνέσκαψε<br />
<strong>ὁ</strong> W. Dörpfeld. Μιᾶς τέτοιας σημασίας οἰκισμός δέν μπορεῖ παρά νά ἦταν ἡ τότε πρωτεύουσα τοῦ<br />
νησιοῦ. Αὐτό βέβαια δέν ἀποκλείει ὅτι ὑπῆρχαν <strong>καί</strong> ἄλλοι οἰκισμοί στό νησί. Ὅπως π.χ. στό ὅρμο <strong>τῆς</strong><br />
Βασιλικῆς πού, ἀργότερα βέβαια, τοποθετεῖται <strong>ὁ</strong> οἰκισμός Φαρά, ἤ στόν Κοῦλμο, ὅπου τοποθετεῖται ἡ<br />
Νήρικος –Λευκάς. Αλλά <strong>καί</strong> σέ ἂλλες τοποθεσίες σύμφωνα <strong>μέ</strong> τά εύρήματα τοῦ W. Dörpfeld.<br />
Στην <strong>περίπτωση</strong> τοῦ Κούλμου συνηγοροῦν ὑπέρ <strong>τῆς</strong> ἀπόψεως αὐ<strong>τῆς</strong> τά τείχη πού ὑπάρχουν ἐκεῖ <strong>καί</strong><br />
ὑποδηλώνουν κάποια ὀχυρή θέση, ἡ <strong>ὁ</strong>ποία θά μποροῦσε νά ὑπάρχει ἀπό <strong>τήν</strong> ἐποχή <strong>τῆς</strong> ἀκμῆς τοῦ<br />
οἰκισμοῦ στό Νυδρί <strong>καί</strong> νά ἀποτελοῦσε ἕνα ἀμυντικό ὀχυρό (ἕνα εἶδος προκεχωρη<strong>μέ</strong>νου φυλακίου) σέ<br />
σχέση <strong>μέ</strong> <strong>τήν</strong> ἔναντι ἠπειρωτική ἀκτή. Σέ αὐτό τό ὀχυρό <strong>μέ</strong>ρος, μετά <strong>τήν</strong> ὑποβάθμιση κάποια στιγμή<br />
τοῦ οἰκισμοῦ στό Νυδρί, ἀναπτύχθηκε τό νέο κέντρο τοῦ νησιοῦ, σέ συνδυασμό ὅπως φαίνεται <strong>μέ</strong> <strong>τήν</strong><br />
ἔναντι ἀκτή. Μιά <strong>καί</strong> ἔγινε ἀντιληπτό ὅτι <strong>ὁ</strong> χῶρος ἔνθεν <strong>καί</strong> ἔνεθεν <strong>τῆς</strong> διορύκτου εἶναι σ<strong>τήν</strong> οὐσία<br />
ἑνιαῖος. <strong>Ἡ</strong> δέ στρατηγική του σημασία παίρνει μεγαλύτερες <strong>καί</strong> οὐσιωδέστερες διαστάσεις <strong>μέ</strong> τόν διττό<br />
αὐτό γεωγραφικό χαρακτήρα.<br />
Εἶναι σ<strong>τήν</strong> οὐσία μία πρωτεύουσα ἡ <strong>ὁ</strong>ποία ἐκτείνεται τόσον στό νησιωτικό ὅσο <strong>καί</strong> στό ἠπειρωτικό<br />
<strong>μέ</strong>ρος τοῦ τότε κράτους. Κάτι μοναδικό, πού ἑδραιώνει <strong>τήν</strong> κοινή πορεία τοῦ νησιωτικοῦ κράτους <strong>μέ</strong><br />
τμῆμα, <strong>τῆς</strong> ἠπειρωτικῆς ἀκ<strong>τῆς</strong>. 21 Καὶ ὃπως φαίνεται δέν εἶναὶ μόνον <strong>ὁ</strong> Κοῦλμος. Ἀλλά <strong>καί</strong> <strong>ὁ</strong> λόφος <strong>τῆς</strong><br />
Κατούνας πρέπει νά παίζει σημαντικό ρόλο σ<strong>τήν</strong> διάρθρωση τοῦ χώρου. Μή ξεχνᾶμε ὅτι ἡ πρώτη<br />
σύνδεση <strong>μέ</strong> <strong>τήν</strong> ἔναντι ἀκτή, <strong>ὁ</strong> λεγόμενος μῶλος τῶν Κορινθίων ξεκινάει ἀπό τόν κάμπο <strong>τῆς</strong> Κατούνας,<br />
ἐνῶ ἡ δεύτερη σύνδεση ἀπό τόν κάμπο τοῦ Κούλμου. Τό πιό στενό σημεῖο μεταξύ <strong>Λευκάδας</strong> <strong>καί</strong><br />
Ἀκαρνανίας εἶναι ἡ περιοχή μεταξύ τοῦ Λόφου τοῦ Κούλμου <strong>καί</strong> τοῦ λόφου <strong>τῆς</strong> Κατούνας, ἀπό τόν<br />
<strong>ὁ</strong>ποίο μπορεῖ κανείς νά ἔχει ἐποπτεία ἀπό <strong>τήν</strong> περιοχή σχεδόν τοῦ Νυδρίου <strong>μέ</strong>χρι <strong>καί</strong> <strong>τήν</strong> Πρέβεζα.<br />
Σ<strong>τήν</strong> περιοχή ἀναπτύσσεται ἓνα ἀπό τά μεγαλύτερα λιμάνια <strong>τῆς</strong> τότε Ἑλλάδας. Καί αὐτό τό λιμάνι<br />
<strong>ὁ</strong>ριοθετείται πρός βορράν <strong>μέ</strong> τόν Κοῦλμο (γέφυρα Ρωμαίων) <strong>καί</strong> πρός νότον <strong>μέ</strong> <strong>τήν</strong> Κατούνα (Μῶλος<br />
Κορινθίων). Σ<strong>τήν</strong> δέ ἒναντι ἀκτή ἔχουμε τόν λόφο τοῦ Ἁγ. Γεωργίου <strong>μέ</strong> τό κάστρο <strong>καί</strong> τό βουνό <strong>τῆς</strong><br />
Πλαγιᾱς.<br />
21<br />
Εἶναι χαρακτηριστικό τό ὅτι ἡ ἔναντι ἀκτή <strong>τῆς</strong> Ἀκαρνανίας ἀνήκει ἰδιοκτησιακά σ<strong>τήν</strong> Λευκάδα.Μέ βάση <strong>τήν</strong><br />
πληροφορία αὐτή <strong>τήν</strong> <strong>ὁ</strong>ποία μᾶς διέσωσε <strong>ὁ</strong> Ansted Prof. D.T.: The Ionian Islands, London 1863, ἐξεδόθη δικαστική<br />
ἀπόφαση τό 1964, ἡ <strong>ὁ</strong>ποία ἐπικυρώνει τό ἰδιοκτησιακό αὐτό παράδοξο. Καί ἐπικυρώνει ἔτσι <strong>καί</strong> <strong>τήν</strong> μακραίωνη<br />
σχέση μεταξύ τῶν δύο ἀκτῶν. Π. Ροντογιάννης: ΟΙ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΕΣ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΟΣ. Ζ΄ Ἐπετηρίς Ἑταιρείας Λευκαδικῶν<br />
Μελετῶν, ΑΘΗΝΑΙ 1988.<br />
9