TOURMAG SAYI 17

Tourism Magazine 

Ocak•Şubat•Mart 2019 | Yıl: 5 | Sayı: 17 | Fiyat: 10 TL 

Lebiderya dedikleri 

türden bir ülke 

HINDISTAN 

Saffet Emre Tonguç 

BİR ULUDAĞ NOSTALJİSİ 

Wilco van Herpen 

ÜNLÜLERLE GEZİYORUM 

Serda Büyükkoyuncu 

AMSTERDAM’IN 

ALTINI ÜSTÜNE GETIRDIK 

Fırsatların ve umutların hep var olduğu 

HAYALLER ÜLKESi 

AMERiKA

Art of meeting the highest expectations 

Hotel Suadiye and its unique location combined with Istanbul’s cultural heritage of thousands of years, has a privileged 

position in Istanbul metropolis. Istanbul Hotel Suadiye, being a mirror with its renovated and comfortable rooms to 

Istanbul’s Asian side, will be happy to provide the best service with a creative and dynamic team. 

Intersecting the shore of Suadiye and the famous Baghdad Street, Istanbul Hotel Suadiye presents a peaceful environment 

using also its advantages of being in the center of Istanbul Asian side. For all guests at Hotel Suadiye on business or just as 

tourists, Istanbul Hotel Suadiye is an ideal place to go to enjoy and travel along the capital of culture. The perfect location 

enables our guests to visit as many places as they can reach, nothing stands between your sightseeing trip. 

In a short while on foot, you are able to profit by all services around the hotel; which are famous restaurants, 

huge shopping malls, clubs, railway and bus service, shipping traffic, travel agencies, cinema, theatre and much more. 

We warmly invite you to discover a new world and for having unforgettable impressions. 

Bağdat Caddesi Plaj Yolu Sokak No: 25 Suadiye 34740 İstanbul - Türkiye 

Pbx: +90 216 445 84 24 Web: www.hotelsuadiye.com E-mail: info@hotelsuadiye.com

Toplantı, Düğün, Konferans, Spa konforlu konaklama seçenekleriyle 

business class ayrıcalıkları... 

Miracle İstanbul Asia 

Harmandere Mah. Dedepaşa Cad. Site Sk. No:8 Kurtköy-Pendik İSTANBUL/TURKEY // Tel: 0216 510 04 04 // Faks: 0216 510 04 08 

sales@miracleistanbulasia.com www.miracleistanbulasia.com ınstagram @miracleistanbul

OFFERING HOSPITALITY WITH SIMPLICITY, 

ELEGANCE & COMFORT 

All rooms are spacious and enjoy plenty of natural Mediterranean sunlight. They have all been subtly 

finished with considerable attention to detail, using relaxing earth tones with a small plant in each room 

that adds a touch of nature. The location of light fixtures has been purposely chosen to create a calming and 

soothing ambience both for daytime and nighttime. 

Enjoying 5 different types of rooms on each floor, our guests’ requirements may be met more efficiently. 

All accommodations are equipped with ample power sockets, free Wi-Fi, various comfortable bathroom 

amenities and different bed and pillow types to satisfy our clients’ expectations. 

Our rooms have been furnished with all necessary comforts to make your dream stay one to remember!

Editör 

Fırsatların hep var olduğu Amerika’dan notlar 

CANAN TOPRAKKAYA 

tourmag@tourmag.com.tr 

Yaklaşık 20 yıl önce Amerika’ya 

geldi. Parasız ve de yeterli 

olmayan İngilizcesiyle tutunmaya 

çalıştığı bu koca ülkede, 

New Jersey eyaletinin Chatham 

bölgesi seçimlerinde belediye 

başkanlığına seçildi. ABD'de 

bu göreve gelen ilk Türk olan 

Mimar Tayfun Selen’in bir sonraki 

hedefi, Kongre’ye seçilen ilk 

Türk olmak... 

Cumhuriyetçi Parti’nin adayı 

olarak görevine başlayan Tayfun 

Selen’e ilk kutlama ziyaretini ise 

TOURMAG Turizm Dergisi gerçekleştirdi. 

ABD’de yaşayan dergimiz editörlerinden Filiz Baeira’yı 

makamında kabul eden Başkan Selen, ilk demecini de bize verdi: 

“Kapılarımız herkese açık. Burada belediye başkanlığına seçilmiş 

olmaktan dolayı ülkem adına da çok mutlu oldum. Bana destek olan 

soydaşlarıma ve her milletten insanlara bir defa da aracılığınızla 

teşekkürlerimi iletiyorum.” 

Büyük gurur kaynağımız Tayfun Selen’e başarılar dilerken, yine 

dergimiz editörlerinden, aynı zamanda fotoğraf sanatçısı Bülent 

Uluçay’ın Amerika’nın California eyaletine yaptığı seyahati kapak 

dosyamıza taşıdık. Uzak Doğu’dan Orta Doğu’ya, Avrupa’dan Güney 

Amerika’ya uzanan zengin çeşitliliği çektiği fotoğraflarla perçinleyen 

Uluçay’a 15 günlük seyahat yetmedi; "En kısa zamanda yeniden 

Amerika" diyerek, yaşadıklarını sayfalarımıza taşıdı. 

Dünya'nın En Büyük Küçük Şehri 

Tayfun Selen sayesinde fırsatların hep var olduğunu yeniden hatırlarken, 

Bülent Uluçay’ın objektifiyle Stanford Üniversitesi’nden 

Silikon Vadisi’ne, Tahoe Gölü’nden tarihi dağ kasabası Placerville’ye, 

Virginia City’den girişinde “Dünya’nın En Büyük Küçük Şehri” yazan 

Reno’ya, Los Angeles’taki Hollywood Stüdyoları’ndan “Golden 

Gate” köprüsüyle ziyarete gelenleri etkileyen San Francisco’ya kadar 

uzanıyoruz. Hiçbir yerde kayda girmemiş detayları sizlerle adım 

adım paylaşarak... TOURMAG, en uzakları yakın ediyor ve “Hayaller 

Ülkesi Amerika” diyor. 

“Türk mutfağı inanılmaz, akıl karıştırıyor” 

Hayaller Ülkesi yalnızca Amerika değil... Hollandalı aşçı, fotoğrafçı 

ve gazete muhabiri Wilco Van Herpen’in düşüncesi böyle... TatilBudur.com 

ile “Ünlülerle Geziyorum” turlarında Türkiye’yi karış karış 

gezen Wilco, bir ülkeyi tanımanın en iyi yolunun yürümek, toplu 

ulaşım araçlarını kullanmak ve yerelleşmek olduğunu söylüyor ve 

ekliyor: “Türkiye’den fazlasıyla etkilendim.” 

FIJET’in 60. Yıl Kongresi Fas’ta gerçekleşti 

Biliyorsunuz, TOURMAG bir FIJET üyesi... 

Dünya Turizm Yazarları ve Gazetecileri 

Federasyonu’nun her sene dünyanın değişik 

bir ülkesinde yapılan kongresi, bu yıl 30 ülkeden 

200 turizm yazarı ve gazetecinin katılımıyla 

Fas’ın Marakeş kentinde gerçekleştirildi. 

60. kongrenin organizasyonu 

Fas Kralı VI. Mohammed himayesinde 

yapılırken; bu çok önemli federasyonun 

Türkiye bölümü olan ATUR- 

JET’in Başkanı Delal Atamdede, 

TOURMAG’e izlenimlerini anlattı. 

Bu arada geçtiğimiz günlerde gerçekleşen 

kongrede yeniden FIJET 

Türkiye'nin başkanlığına seçilen 

Atamdede’yi kutluyor, “Dünya’nın 

gözü bizde” diyoruz. 

TOURMAG TURİZM DERGİSİ 

Üç ayda bir yayınlanan yaygın süreli dergi 

Haber, Aktüel, Turizm, Magazin 

Yayıncı 

Kadir Toprakkaya K-İletişim 

Karanfil Sokak No: 27/13 

Göztepe - Kadıköy İstanbul 

0 532 266 82 43 / 0 532 470 73 05 

tourmag@tourmag.com.tr 

www.tourmag.com.tr 

ftourmag.com.tr Ltourmagcomtr 

itourmagturkey 

ISSN: 2149-8768 

Ocak-Şubat-Mart 2019 // Sayı: 17 

İmtiyaz Sahibi 

Kadir Toprakkaya 

Genel Yayın Yönetmeni 

Canan Toprakkaya 

Sorumlu Yazı İşleri 

Müdürü 

İrem Toprakkaya 

Haber Müdürü 

Cenay Toprakkaya 

Reklam Müdürü 

Tulu Evrensel 

0 532 266 82 43 

reklam@tourmag.com.tr 

Yayın Kurulu 

Ahmet Vefik Alp 

Barbaros Kon 

Delal Atamdede 

Hüseyin Kurtoğulları 

Mehmet Akyıl 

Nilgün Şirin 

Sema Kutlu 

Sertaç Kayserilioğlu 

Yonca Atamdede 

Editörler 

Filiz Baeira 

Pınar Baltacı 

Reha Kadak 

Serap Gürses 

Yiğit Uygun 

Çeviri 

Melike Küçükosman 

Görsel Yönetmen 

Kubilay Şenyiğit 

Katkıda Bulunanlar 

Emin Eren Özlen 

Saffet Emre Tonguç 

Serda Büyükkoyuncu 

Sidal Yaşar 

Yaprak Gürdal 

Yeşim Yeşiltaç 

Basım 

Ege Basım Matbaa ve 

Reklam Sanatları Ltd. Şti. 

Sertifika No: 12468 

Esatpaşa Mah. Ziyapaşa Cad. 

No: 4 Ataşehir - İstanbul 

Tel: (0216) 470 44 70 

www.egebasim.com.tr 

Basım Tarihi: 

21 Ocak 2018 

6 Ocak / Şubat / Mart | 2019 

January / February / March

İçindekiler 

32 

54 58 

32 

44 

52 

HAYALLER ÜLKESİ AMERİKA 

Bülent Uluçay: Aylar öncesinden beni saran heyecanı ve 

dilimden hiç düşürmediğim o efsanevi ‘Hotel California’ 

şarkısı eşliğinde gerçekleştirdiğim California / Silikon 

Vadisi seyahati, beklentilerimin çok ötesinde izlenimler ve 

deneyimlerle dolu geçti benim için... 

BİR ULUDAĞ NOSTALJİSİ 

Saffet Emre Tonguç: Uludağ’a ilk gittiğimde sene 1979’du 

ve 13 yaşındaydım. O zamanların Türkiye’si yokluk içindeydi. 

Sınıf arkadaşım Çiğdem Subaşı, bana bir kayak takımı 

ayarlamıştı ve kayağa gönül verdiğim yer oldu Uludağ... 

Günümüzde pırıltısını yitirmiş olsa da bir döneme attığı 

imzadan dolayı anılarımızda capcanlı. 

ÜNLÜLERLE GEZİYORUM 

Wilko Van Herpen: Bir ülkeyi tanımanın en iyi yolu benim 

için yürümek, toplu taşıma araçlarını kullanmak ve yerelleşmek. 

Sonra insanlarla çok konuşmak... Bir ülkede turist 

olarak kaldığınız süre boyunca, o ülkenin sadece genel 

hayatına dair bir fikir edinebilirsiniz. 

52 

44 

54 

58 

68 

74 

74 

68 

LEBİDERYA DEDİKLERİ TÜRDEN BİR ÜLKE; 

HİNDİSTAN 

Zekeriya Şen: Her köşesinden fışkıran kültürel değerler 

ile birlikte tarih, yemek, coğrafya, efsaneler, epik öyküler, 

insan, tanrılar ve dinler... Bir havan içerisinde ezilen çok 

kültürlülük, tüm gözler için şölen. Arayı fazla açmadan 

tekrar ziyaret edilmesi gereken bir cevher Hindistan... 

TÜRSAB Başkanı Firuz Bağlıkaya: 

TURİZM SEKTÖRÜNÜ EN İYİ NOKTAYA 

GETİRMEK İÇİN ÇALIŞIYORUZ 

Reha Kadak: Türkiye Seyahat Acentaları Birliği, ülkemizin 

en önemli turizm meslek birlikleri arasında... Uzun yıllar 

ülke turizmine yaptığı katkılarla turizmimizin niteliğini 

yükselten bir kuruluş olan TÜRSAB'ın Başkanı Firuz Bağlıkaya 

ile keyifli bir röportaj gerçekleştirdik. 

AMSTERDAM’IN ALTINI ÜSTÜNE GETİRDİK 

Serda Büyükkoyuncu: Best Men, yani seyahat yazarları 

bendeniz Serda Büyükkoyuncu ve Saffet Emre 

Tonguç... Bizi pek çok yerde görüyorsunuz; dergilerde, 

gazetelerde, televizyon programlarında konuk olarak 

ya da birbirinden ayrıcalıklı yerleri anlattığımız kendi 

televizyon programımızda, hatta ‘Piri’ isimli sesli seyahat 

uygulamamızla yurt dışında... İşte o programın Amsterdam 

bacağında gecesini ayrı, gündüzünü ayrı gezdik, 

kazan-kepçe misali Amsterdam’ın. 

BİR TURİZMCİDEN FAS İZLENİMLERİ 

Delal Atamdede: Dünya Turizm Yazarları ve Gazetecileri 

Federasyonu - FIJET'in her sene dünyanın değişik bir 

ülkesinde yapılan kongresi, bu yıl 30 ülkeden 200 turizm 

yazarı ve gazetecinin katılımıyla Fas’ın Marakeş kentinde 

gerçekleştirildi. 

Ocak / Şubat / Mart | 2019 

January / February / March 

7

Hagia Sophia's Mystery 

Hagia Sophia's secrets 

will change the history 

DİLEK KARAGÖZ 

Göksel Gülensoy's documentary ''Beneath 

the Hagia Sophia'', a product of 20 years of 

labour, which Dan Brown uses this work for 

the book ''Inferno'', was released in America. 

The documentary, which is planned to 

appear in Turkey in the year 2019 with its 

long version, will contain information that 

will change the known history. 

After 20 years of researching the legends 

of the Hagia Sophia with his team, Gülensoy's 

documentary ''Beneath the Hagia 

Sophia'' was released September 23rd in 

LACMA (Los Angeles Country Museum 

Art), one of the largest museums in the 

USA. Following this special 52-minute 

demonstration which was received with 

great interest by sector representatives 

and artists, the 90-minute long version of 

documentary will release in 2019 in Turkey. 

Moreover, this long version includes 

surprise information that will change the 

course of history. 

IT BECAME DAN BROWN'S MUSE 

Göksel Gülensoy, who was an inspiration 

to Dan Brown's book ''Inferno'' says; ''I am 

not telling the details in order not to spoil 

the surprise, but there will be information 

to shock the audience." He also explains 

how his interest in Hagia Sophia started: 

''Firstly in 1994, I shot a documentary 

called Legends of Hagia Sophia. In this 

documentary, I met Master İhsan Tunay 

and he worked as a consultant for the 

documentary. After that documentary, 

the energy of Hagia Sophia attracted me. 

After that work the awards started to 

come. It had a different fiction. Of course, 

we were happy for the prizes' coming. Then 

Ihsan Hoca saying that 'There are tunnels 

and cisterns under Hagia Sophia. If you 

shoot those cisterns, you will be the only 

man in the world who has displayed the 

underneath of Hagia Sophia' guided me. 

After that day, I started working to get 

permits. Finally in 1998, with the special 

permission of the Ministry, I was the leader 

of the team as both director and producer 

and we displayed underneath of Hagia 

Sophia for the first time. So far we have no 

evidence, no documents. Research does 

not show result. We do not know how long 

the tunnels and in what direction they are 

going. As with all legends, a madmen threw 

a stone into the well, as a whole team we 

jumped to the well. That's how the whole 

story started.'' 

GREAT INTEREST FROM USA 

Göksel Gülensoy saying that Beneath 

the Hagia Sophia were met with great 

appreciation in America, and he is pleased 

that his documentary, which he prepared 

with his own resources without the help of 

the state, attracted intense interest from 

the sector representatives. Besides the 

documentary, a book of this work will also 

be published. 



9

15.02.2019

Fikri Takip 

TROAS Kültür Rotaları Projesi 

hayata geçiyor 

KADİR TOPRAKKAYA 

Fizibilite çalışmalarını yürüten TROAS Kültür Rotaları Projesi ekibi şu isimlerden oluşuyor: Genel 

Koordinatör Ali Öztüfekçi, Saha Koordinatörü Osman Topçu, Saha Uzmanı İlker Yıldız, Saha Uzmanı 

Alper Ertübey, Saha Ekibi Hasan Çelimli, Adem Biçer, Tuncay Akgün, Bayram Akgün, İsmail Sabah, 

Zeynep Başkurt, İsmail Bakır, Mustafa Onur Yurdal, Volkan Akoluk, Mehmet Esendal, Aykut Degre, 

Bilimsel Danışma Kurulu Turgay Yenidünya, Prof. Dr. Abdullah Kelkit, Doç. Dr. Alper Sağlık, Dr. Şerif 

Baldıran, Basın Danışmanı Nilgün Atar, Sosyal Medya Sorumlusu İlker Bayburtlu. 

Güney Marmara Kalkınma Ajansı tarafından 

onaylanan TROAS Kültür Rotaları Projesi 

gerçekleşiyor. Çanakkale merkezden başlayarak 

Kazdağları, Lapseki, Gelibolu, Bolayır, 

Bozcada ve Gökçeada'yı kapsayan 800 km, 

3 bölüm, 19 etaplı projenin ilk 300 km'lik bölümünün 

işaretleme, tabelalandırma, haritalandırma, 

köy çalışmaları ve tanıtımının iki 

yıl süreceğini belirten Proje Genel Koordinatörü 

Ali Öztüfekçi; "Troya 2018 yılının önemli 

çalışmalarından biri olarak gördüğümüz 

projenin Güney Marmara Kalkınma Ajansı 

desteğine layık görülmesiyle birlikte, artık 

uygulama safhasına geçilmesinin de önü 

açıldı. Projeyi ilk günden beri destekleyen, 

emek veren, ileri taşıyan, yol açan herkese 

teşekkür ederiz" ifadelerini kullandı. 

YENİ TURİZM DESTİNASYONU 

Çanakkale Rehberler Odası Başkanı Cihan 

Müşterioğlu, konuyla ilgili yaptığı açıklamada 

"Projenin bölgede yeni bir turizm 

akımı yaratacağına inanıyoruz. En önemlisi, 

rotanın uygulamaya geçmesiyle birlikte 

bölge yeni bir turizm destinasyonu haline 

gelecek, köylerde kırsal kalkınma ivme 

kazanacak" dedi. 

KÜLTÜR TURİZMİNİ BAŞLATACAK 

TROAS Kültür Rotaları Fizibilite Projesi 

ekibini makamında ağırlayan Çanakkale 

Belediye Başkanı Ülgür Gökhan ise; "Bu 

proje sadece yabancılara değil, kendi 

vatandaşlarımıza da tarihimizi öğretecek. 

Bu bilgileri alanlar rotayı tamamlayacak" 

şeklinde konuştu. Başkan Gökhan, sözlerine 

şöyle devam etti: "İçeriği ve hedefleri 

açısından TROAS Kültür Rotaları Projesi'nin 

Çanakkale turizmi ve tanıtımında çok 

önemli bir rol oynayacağını söyleyebilirim. 

TOURMAG 

Turizm 

Dergisi, 

geçtiğimiz yıl 

yayınladığı 

bir sayısında 

AENEAS Yolu 

Projesi'ni 

kapak konusu 

yapmış ve 

büyük ilgi 

görmüştü. 

TROAS Kültür Rotaları Proje Koordinatörü 

Ali Öztüfekçi. 

TROAS Kültür Rotaları Fizibilite Projesi ekibine, Türkiye Turizm Yazarları ve Gazetecileri Derneği (ATURJET) de 

destek verdi. Çalıştay öncesinde Büyük Kulüp’te gerçekleşen buluşmaya ATURJET Başkanı Delal Atamdede, 

Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Kurtoğulları, TOURMAG Turizm Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Canan Toprakkaya, 

TurizmHaberleri.com Genel Yayın Yönetmeni Nilgün Atar, TROAS Kültür Rotaları Proje Koordinatörü Ali Öztüfekçi 

ve Hatti Travel’den Turgay Yenidünya katıldı. 

Söz konusu bölgenin yoğun arkeolojik 

yerleşimleri, antik kentleri, binlerce yıllık 

tarihini ele alan bu rota çalışması, çok 

doğru ve yerinde. Bu proje, bölgede kültür 

turizminin başlangıcı olacak. Rotanın 

içinde antik çağlardan günümüze gelen 

Aziz Paul Yolu, Aeneas Yolu, Alexandria 

Troas, Assos, Aristo, Felsefe Okulu gibi 

önemli değerler, kentler arası binlerce yıllık 

orijinal tarihi yollar var." 



11

Aktüel 

GNALIC’İN SIRLARI 

MURAT ERDİN 

İstanbul Boğazı’nın iki yakasını denizin 

altından birleştiren Marmaray inşaatı 

kazıları sırasında ortaya çıkartılan Bizans 

limanı ve batıkları, önemli bir keşif olarak 

değerini koruyor. Bu kazılarda, Bizans’a ait 

liman duvarı ve 34 gemi batığı bulunmuştu. 

Gün yüzüne çıkartılan binlerce buluntu arasında 

ahşap taraklar, amforalarla taşınan 

kargo yükleri ve taş taşımak için Afrika’dan 

getirilmiş develerin iskeletleri vardı. 

Araştırmacılar, Yenikapı’da bulunan bu 

batıkların; o dönem ticareti yapılan malları, 

kıyafetleri ve insanların sosyo-kültürel 

zevklerini daha iyi anlayabilmemiz için çok 

yararlı kaynaklar olduğunu vurguluyor. 

Tıpkı 1583'te Hırvatistan açıklarında batan 

‘Gnalic’ gemisi gibi. 

Ambarında Osmanlı Padişahı III. Murad’ın 

ısmarladığı malları barındıran önemli bir 

gemiydi Gnalic. Osmanlı sarayında yangın 

çıkmış ve Harem’in bir bölümü eşyalarıyla 

birlikte kül olmuştu. Haremi yeni baştan 

donatmak isteyen Padişah, Venedik’e uzun 

bir sipariş listesi göndermişti. Sultanı 

memnun etmek için elinden geleni yapan 

Venedik, Gnalic’i itinayla yüklemişti. 

Rönesans sanatını yansıtan aynalar, çeyizlik 

cam eşyalar, gözlük camları, deri giysiler, 

süs eşyaları ve ipek kumaşlarla yüklenen 

gemi Venedik’ten hareket ettiğinde ekim 

ayının sonları yaklaşmış ve fırtına mevsimi 

kapıya dayanmıştı. Mürettebatın endişesine 

rağmen yükün ağırlığını omuzlarında hisseden 

kaptan, hareket emri verdi. Adriyatik’e 

geldiğinde korkunç bir fırtınaya yakalanan 

Gnalic, içindeki paha biçilemez mallarla göz 

açıp kapayıncaya kadar Akdeniz’in dibini 

boyladı. Gemiden hiç kimse kurtulamadı. 

O günden beri denizin altında yatıp duran 

Gnalic’in ilk keşfedilmesi 1967 yılına rastlar. 

Ancak o yıllardaki teknik yetersizlik ve Yugoslavya 

hükümetinin ilgisizliği, batığın su 

üstüne çıkarılmasını engelledi. Gnalic için 

2011 yılında yeniden başlayan araştırmalar 

ilk meyvelerini verdi. Üç boyutlu çizimlerle 

batığı bilgisayar ortamına aktaran araştırmacılar, 

1583’te batan geminin içindeki 

malların iyi durumda ve yerli yerinde 

olduğunu tespit etti. Bu heyecan verici 

keşif hâlâ sürüyor. Bilim adamları, batığın 

bulunduğu yerin yakınlarına dalgaölçer yerleştirerek, 

kaybolan bazı parçaların nereye 

doğru sürüklenmiş olabileceğini ölçtüler. 

Gnalic’de çıkarılmayı bekleyen sağlam 

küpler ve ahşap bölmeler var. 

Su altında çalışmak oldukça zor ve dikkatli 

olmayı gerektiren bir çaba... Yoğun basınç 

dalgıçları zorlarken, uzun yıllar su içinde 

kalmış nadide bir esere dokunmak son derece 

riskli. Ayrıca batıklar üstünde çalışmak 

büyük maliyet gerektiriyor. Başlangıçta 

Gnalic batığının ortaya çıkartılmasına destek 

olmaktan kaçınan Hırvatistan hükümeti, 

turistik kaygılarla olsa gerek bir süre sonra 

araştırma ekibine lojistik destek vermeye 

karar verdi. En önemli desteği ise UNESCO 

sağladı ve Gnalic’in tamamen ortaya çıkartılması 

için parasal yardım sağladı. 

Türk, Japon, Fransız, Alman ve Hırvatlardan 

oluşan uluslararası araştırma ekibi, öncelikle 

define avcılarına karşı korumak için gemi 

batığını yasal koruma altına aldı. Bundan 

sonraki adım ise, batığın en yakın olduğu 

ülke olan Hırvatistan’ın Biograd kentinde bir 

müze oluşturup, çıkartılan tüm objeleri sergilemek 

oldu. Bu çaba, batığa olan kamuoyu 

ilgisini giderek artırdı. 

Avrupa Rönesansı’na ışık tutacak bir yüke 

sahip olan Gnalic’in sırları insanlığın bilgisine 

yavaş yavaş sunulurken; böyle titiz 

bir çabadan elde edilen bilgiler; tarihçileri, 

arkeologları ve antropologları memnun 

edecek. Gayet tabii turizmciler de para 

kazanacak. Titanic batmadan hemen önce 

geminin telsizcisi tarafından gönderilen 

“Bir buzdağına çarptık” mesajı, 2012’de 

düzenlenen bir müzayedede 27 bin 500 dolara 

satılmıştı. Gnalic’in içindeki Rönesans 

eserlerine ise paha biçilemeyecek. 



Award 

Marco Polo 

Travel Writing 

Awards delivered 

ATURJET President Delal Atamdede, 

during his visit to the Presidential 

Palace presented the TOURMAG 

Tourism Magazine's issue which has 

a cover subject of Croatia to the 

President Kolinda Grabar-Kitarovic. 

KADİR TOPRAKKAYA 

The 8th edition of Travel Writing Awards 

"Marco Polo" 2018, which organized annually 

by the FIJET Croatia (World Federation 

of Travel Journalists and Writers) were 

presented to their owners. The awards ceremony 

that arranged for Marco Polo, who 

known as the world's first travel writer, 

held at Zagreb, capital of Croatia with the 

participation of ATURJET (Turkey Tourism 

Writers and Journalists Association). 

EMPHASIS ON LOCAL 

MEDIA AND DOMESTIC TOURISM 

In the ceremony, committed under the 

auspices of the Croatian Presidency with 

the organization of FIJET Croatia and the 

Croatian Journalism Society’s Tourism 

Journalists Assembly, tourism writers and 

journalists were awarded who introduced 

Croatia in a best way with writings, news, 

films and interviews. The jury which 

rewarded written, digital and visual 

interviews voicing travel stories, explained 

that they are evaluating the possibilities 

of providing more space to local media and 

developing domestic tourism. 

FIRST PRIZE TO ASHLEY 

COLBURN AND BORIS LJUBICIC 

The first prize Marco Polo for domestic 

best reportages was shared by Ashley 

Colburn and Boris Ljubicic. Colburn 

was awarded for her serial of tourism 

reportages, photo serial and films 

from Croatia. And Ljubicic is the 

author of visual identity for all 

promotional tourism reportages, 

films and official promotive films 

published in 2018, with more than several 

millions readers or TV viewers. The award 

for international journalists who published 

the best reportages went to Belgium 

editor in chief and journalist Gilbert 

Menne, for his reportages published in 

the digital magazine for tourism "Travelling 

News" distributed to all tourism 

professionals in Belgium. 

FIJET TURKEY ALSO 

ATTENDED THE CEREMONY 

ATURJET that represent FIJET in Turkey 

was also attended to the award ceremony. 

ATURJET President Delal Atamdede and 

member of Board of Directors Hüseyin 

Kurtoğulları gave detailed information 

about Turkey to the guests, and invited 

some of the names of the organization 

to Turkey. Furthermore, FIJET President 

Tijani Haddad informed the Croatian 

President Kolinda Grabar-Kitarovic about 

FIJET's mission and activities related to 

world tourism. 

PRESIDENT KITAROVIC 

HOSTED AT HER PALACE 

Croatian President Kitarovic, who gave an 

invitation to the participants at Presidential 

Palace after the award ceremony, said 

in his speech that tourism is important 

for all countries in the world, which is not 

only monetary, but also critical for cultural 

wealth and development. The President 

who signified that Croatia is home to 11 

million tourists and has a tourism income 

of 14 million dollars, said "We are striving 

to increase both the number of tourists 

and the tourism income." 



15

İpucu 

Gezginler için 

ucuza seyahat 

etme tüyoları 

Günümüzde hemen herkesin, özellikle de 

genç kesimin en büyük hayallerinden biri 

dünyayı gezmek. Kimi zaman vakit sıkıntısı, 

kimi zaman iş yoğunluğu, kimi zaman ise 

maalesef maliyet yüzünden ertelenir hep bu 

hayaller. “Hiç olmazsa bütçemin yettiği kadarını 

gezsem yeter” diyenlerin az bütçeyle 

mümkün olduğunca çok yer gezebilmesi için 

özel tüyolar hazırladık. İşte ayrıntılar: 

ERKEN REZERVASYON CÜZDAN KURTARIR 

Pek tabi düşük bütçeli tatil denince akla ilk 

gelen çözüm, erken rezervasyon ile alınan 

biletler oluyor. Özellikle uçakla seyahat 

etmeyi düşünüyorsanız, biletinizi ne kadar 

erken alırsanız işin içinden o kadar ucuza 

çıkma şansınız artar. Üstelik böylece hemen 

her arkadaş veya aile ortamında bahsi 

en azından bir kez geçmiş olan “Bu sene 

de Prag’a gidelim, oradan da belki Avrupa 

turu yaparız” cümleleri havada kalmamış 

olur ve biletinizi çok önceden aldığınız için 

bu sefer bahsi geçen gezinizi gerçekten 

yapma fırsatı bulursunuz. 

ÇOK GEZEN DEĞİL, 

ÇOK OKUYAN KÂRLI ÇIKAR 

Diyelim ki ilk olarak İtalya’ya gitmeye karar 

verdiniz, gitmeden önce derin bir araştırma 

yapmanız faydanıza olacaktır. “Nerede ne 

yenir, en uygun hediyelik eşya nereden alınır, 

konaklama açısından en cep yakmayan, 

fakat konforu da bir kenara bırakmadan 

kalabileceğiniz oteller hangileridir?” gibi 

ayrıntıları İtalya için yola çıkmadan önce 

belirlerseniz, son dakikada acele ile ilk 

bulduğunuza razı olmaz ve bütçenizi dilediğiniz 

gibi ayarlama şansı elde edersiniz. 

Ayrıca, yolculuğa çıkmadan önce gidilecek 

ülke veya şehirdeki müzeleri iyice okuyup 

araştırmak gerekir. 

TABANLARA KUVVET 

Tabii ki kıtalar arasını yürüyerek geçin 

demiyoruz, fakat gittiğiniz ülkede her yere 

taksi ile ulaşım sağlamayı düşünüyorsanız, 

ne yazık ki cebinizde bir sonraki ülkeye 

gitmeye yetecek paranız kalmayabilir. Ülke 

veya şehir değiştirmeyecekseniz, yürümek 

veya toplu taşıma aracı kullanmak hem 

cebinizi rahatlatır, hem de size gittiğiniz 

yerin kültürünü daha yakından tanıma 

imkânı sunar. 

NE VARSA MARKETLERDE, 

SOKAK ARALARINDA VAR 

“Nasıl olsa bir kere dünyayı gezeceğiz. Gelmişken 

her şeyin en pahalısını, en lüksünü 

deneyelim” demeyin! Emin olun, sokak 

aralarında gördüğünüz butik dükkânlardaki 

tatlar ve tezgâhlarda yapılıp ayaküstü 

tüketilen yöresel yemekler, geriye dönüp 

baktığınızda gezinizin en keyifli anlarından 

olacaktır. Ayrıca marketler ne güne duruyor? 

Damak tadınıza uygun yüzlerce, hatta 

binlerce gıdayı oldukça ekonomik bir fiyata 

bulabileceğiniz süpermarketler, seyahat 

boyunca en büyük yardımcınız olacaktır. 

DÜŞÜK SEZON, 

DÜŞÜK BÜTÇE DOSTUDUR 

Temmuz ayında Fransa’ya gittiğinizi hayal 

edin. Harika bir atmosfer, mis gibi bir hava, 

çocuklar gibi şen Eyfel Kulesi’nin altında 

fotoğraf çektiriyor veya çimlere uzanmış 

o harika manzaranın tadını çıkarıyorsunuz 

öyle değil mi? Aklınıza gelmeyen bir şeyler 

var… Müzelerde bekleyeceğiniz bitmek 

tükenmek bilmeyen kuyruklar, turizm 

mevsiminde ülkeye akın etmiş turistlerin 

oluşturduğu kalabalık, otel ve uçak rezervasyonlarındaki 

cep yakan fiyatlar... Tüm 

bunlar gezinizi eziyete dönüştürecekse, 

mutlaka düşük sezonda geziye çıkmayı 

denemelisiniz. Düşük sezonun illa kış 

mevsiminin ortası olması da gerekmiyor 

elbette. İlkbaharın başları veya sonbaharın 

ortalarına erken rezervasyon ile alacağınız 

biletler hem cebinizden gereksiz masraf 

çıkmasını önleyecek, hem de gezinizi daha 

sakin ve huzurlu bir şekilde geçirmenizi 

sağlayacaktır. 

PAZARLIK ETMEK ŞART 

“Ben pazarlık edemem” demeyin. Birçok 

ülkede turistler için otel, hediyelik eşya, 

restoran hatta taksilerde bile pazarlık payı 

bırakılarak fiyat verilmektedir. Seyahatinizi 

ucuza getirmek istiyorsanız, bu ihtimalleri 

göz önünde bulundurarak, yerine 

göre satıcılar ile kıran kırana bir pazarlığa 

girişmeniz faydalı olacaktır. Seyahatinizi 

tüm bu maddelere uyarak geçirirseniz, 

düşük bütçe ile tahmin ettiğinizden çok 

daha fazla yer gezme imkânı bulabilirsiniz. 

Unutmayın, geriye döndüğünüzde aklınızda 

gezi boyunca biriktirdiğiniz güzel anılar 

ve deneyimler kalacaktır. Siz seyahatinizi 

dolu dolu geçirmeye bakın, şimdiden iyi 

tatiller dileriz! 



17

Marmara Bölgesi 

Hersek Lagünü'ne Kuş Gözlem Kulesi 

Son sayımlara göre 206 kuş türünün bulunduğu 

Hersek Lagünü'nde, "Kuş Gözlem Kulesi" 

ile "Doğa Tanıtım ve Eğitim Merkezi" 

hizmete girdi. Altınova Belediye Başkanı 

Metin Oral, Yalova'nın Altınova ilçesindeki 

152 hektarlık lagünde İlçe Belediyesi ve 

Doğu Marmara Kalkınma Ajansı işbirliğiyle 

inşa edilen "Kuş Gözlem Kulesi" ile "Doğa 

Tanıtım ve Eğitim Merkezi"nin açılışında 

yaptığı konuşmada, lagünü "Kuş Oteli" 

olarak adlandırdıklarını ifade etti. 

Lagün ve çevresinde yapılan çalışmalarla ilçeye 

değer kattıklarını vurgulayan Oral, şunları 

belirtti: "Buraya çok değer katacak projelerimiz 

var. 40 dönüm üzerine tıbbı aromatik bahçemiz 

üzerinden buradaki lagüne ulaşacağız. 

Burada bisiklet ve yürüyüş yollarıyla devam 

edeceğiz. Hemen karşımızda da Kuş Gözlem 

Kulemiz var. Şu anda proje inşaatı devam 

ediyor. Türkiye'nin tek engellilere uygun, 

asansörlü kuş gözlem kulesi... Arkasında da 

Doğa Eğitim Merkezi yapılıyor. İçinde kuş 

takip merkezi, kuş tedavi merkezi, kafeteryalarıyla 

buranın turizmine ve tanıtımına hizmet 

edecek bir alan yapılıyor." 

Sakarya karavan turizminin 

merkezi olma yolunda 

Sakarya'da bir araya gelerek dernek kuran karavan tutkunları, 

kenti "karavan turizminin merkezi" haline getirmeyi hedefliyor. 

Bireysel faaliyetlerde bulunduktan sonra bir araya gelen karavancılar, 

kurumsal bir çatı altında toplanmak amacıyla yaklaşık bir yıl 

önce Sakarya Kamp ve Karavan Derneği'ni kurdu. 

Kentte mayıs ayında "Sakarya Doğa Turizm Tanıtım ve Kamp 

Festivali" ile ekim ayında "Kışa Merhaba" etkinliklerini düzenleyerek 

karavan severleri ve üreticileri buluşturan dernek üyeleri, 

doğasıyla cazibe merkezi olan Sakarya'yı karavan turizminde söz 

sahibi hale getirmek için faaliyet gösteriyor. 

KARAVAN İLE "DOĞA DOSTU" SEYAHAT 

Dernek Başkanı Ebru Yetim, konuyla ilgili yaptığı açıklamada 

"çekme karavan" ve "motokaravan" olarak ikiye ayrılan karavanların 

insanlara özgürce tatil yapma imkânı sağladığını söyledi. 

Karavanla seyahatin "doğa dostu" olduğuna işaret eden Yetim; 

"Bir rezervasyona tabi olmadan istediğiniz yerde istediğiniz 

şekilde tatil yapabiliyorsunuz. Yer bulamama gibi bir endişeniz 

olmuyor, herhangi bir yerde konaklayabiliyorsunuz. Gittiğiniz yerler 

genellikle doğayla iç içe yerler" diye konuştu. Yetim, karavan 

turizmi sayesinde yurt içinden ve dışından birçok insanla temas 

halinde olunabildiğini belirterek, bu sayede kültürel bir iletişim 

imkânı oluştuğunu aktardı. 

Uluabat Gölü artık daha temiz 

Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin 35 milyon liralık yatırımıyla hayata 

geçirilen, Uluabat Gölü'nü evsel ve sanayi atıklarından arındıracak 

Akçalar Atıksu Arıtma Tesisi hizmete girdi. Anadolu'ya 

kuzeybatıdan giren kuş göç yolu üzerinde yer alan, Balıkesir'deki 

kuş cennetine yakınlığı ve barındırdığı kuş zenginliğiyle sadece 

Türkiye'nin değil, Avrupa ve Ortadoğu'nun önemli sulak alanlarından 

biri olan Uluabat Gölü'nün çevresindeki yerleşim birimlerinin 

atıkları artık arıtmaya tabi tutuluyor. 

AVRUPA BİRLİĞİ STANDARTLARINDA ÇIKIŞ SUYU KALİTESİ 

Yaklaşık 25 bin nüfusa sahip Gölyazı, Çatalağıl, Karacaoba, Başköy, 

Akçalar ve Fadıllı bölgesine hizmet veren tesiste ilk olarak 

fiziksel, sonrasında ileri biyolojik ve ultraviyole dezenfeksiyon 

arıtma ile Avrupa Birliği standartlarında çıkış suyu kalitesi yakalanıyor. 

Günde 4 bin 561 metreküp atık suyun arıtıldığı tesis ile 

dünyada nesli tehlike altında olan küçük karabatak, tepeli pelikan, 

bıyıklı sumru, pasbaş patka, 

alaca balıkçıl ve kaşıkçı gibi 

kuş türlerine ev sahipliği 

yapan ve bunlar için önemli 

bir üreme alanı olan Uluabat 

Gölü'nde, hem kuş hem de 

balık türlerinin sürdürülebilirliği 

sağlanacak. 



Marmara Bölgesi 

Antandros'ta 

2 bin 200 yıllık 

kararname 

Balıkesir'in Edremit ilçesindeki Kazdağları'nın 

eteklerinde M.Ö. 10. yüzyılda kurulduğu düşünülen, 

bazı kaynaklara göre tarihi M.Ö. 2 bin yılına uzanan 

Antandros Antik Kenti'nde, üzerinde 22 satırdan 

oluşan kararnamenin (dekret) yer aldığı 2 bin 200 

yıllık yazıt bulundu. 

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Edremit Belediyesi'nin 

desteğiyle antik kentte yürütülen 19. dönem kazılarında 

ortaya çıkarılan yazıtın üzerindeki dekretin 

yeni bilgiler içerdiği tahmin ediliyor. Ege Üniversitesi 

Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi 

ve Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. Gürcan Polat, konuyla 

ilgili yaptığı açıklamada antik kentte bir süre önce 

tamamlanan 19. dönem kazılarının 20 kişilik bilim 

heyeti ve 18 işçi olmak üzere toplam 38 kişilik ekip ile 

yapıldığını belirtti. 

YENİ BİR BİLGİ 

Antandros'taki kazıların iki alanda yürütüldüğünü, 

bunlardan birisinin yamaç ev olarak değerlendirilen 

Roma villası olduğunu anlatan Polat, şöyle konuştu: 

"2001 yılından beri bu Roma villasını kazıyoruz. Bu seneki 

çalışmalarımızda daha önce açmış olduğumuz bir 

su kuyusu vardı, eve ait olduğunu düşündüğümüz. O 

su kuyusunu besleyen bir kanalın üzerine ters olarak 

kapatılmış ve düzgün kenarı olan bir taş dikkatimizi 

çekti. O taşı kaldırdık. Bir stel olabileceğini düşündük. 

Ben daha çok mezar steli olabileceğini hayal 

ediyordum. Kaldırınca bir de baktık ki 22 satırdan 

oluşan ve dekret içeren bir yazıt. Bu dekret, Bergama 

Kralı Eumenes ve Attalos tarafından Antandros'a 

gönderilmiş olan bir komutanın onurlandırılmasına 

ve ona imtiyazlı davranılmasına ilişkin bir metin 

içeriyor. Bu, herkesin görebileceği bir yere dikiliyor ve 

bugünkü Resmi Gazete'yle özdeşleştirebileceğimiz 

bir uygulama. Yeni bir bilgi bu..." 

Kartepe teleferiğine kavuşuyor 

Kocaeli'de Sapanca 

Gölü ve İzmit Körfezi'nin 

aynı anda 

izlenebileceği Kartepe 

Teleferik Hattı'nın 

temeli atıldı. Hikmetiye 

İstasyonu'nun yer 

alacağı Derbent Poligon 

Alanı'nda düzenlenen 

temel atma töreninde 

konuşan Kocaeli Büyükşehir 

Belediye Başkanı 

İbrahim Karaosmanoğlu, 

teleferik projesini hayata geçirmeye yıllar önce niyetlendiklerini, daha 

sonra bunun yapımını Kartepe Belediyesi'ne devrettiklerini söyledi. 

Kartepe Belediye Başkanı Hüseyin Üzülmez ise teleferik projesinin birinci 

etabına başladıklarını belirterek, bölgeye kazandıracakları teleferiğin doğal 

güzelliği havadan görme imkânı sunacağını vurguladı. "Türkiye ve dünyada 

birçok teleferik projesini yerinde gördüm. Ya bir deniz ya da bir dağ manzarası 

var. Hem dağ hem deniz hem de göl, hatta açık havada ikinci bir deniz 

manzarası olan dünyada başka bir teleferik projesi yok" diyen Üzülmez; hiç 

ağaç kesilmeden en modern teknolojiyle yapılacak teleferik projesinde 10 

kişilik kabinlerin bulunacağını anlatarak, proje kapsamında uzunlukları 11 ila 

46 metre arasında değişen 15 direk inşa edileceğini aktardı. 

YILLIK 1,5 MİLYON İLAVE 

TURİST GETİRECEK 

Teleferik projesiyle kent ve 

ülke turizminin gelişimine 

büyük katkı sağlayacaklarının 

altını çizen Başkan 

Üzülmez; "Kartepe, Kocaeli'nin 

turizme açılan kapısı. 

2017 yılında Kocaeli'ye 

uğrayan turistlerin yüzde 51'i 

Kartepe'ye geldi. Bu da yaklaşık 

500 bin turist demek. 

Fizibilite çalışmalarına göre 

proje, Kartepe'ye yıllık 1,5 

milyon ilave turist getirecek" 

ifadelerini kullandı. 



19

Ege Bölgesi 

Tarihi Kadıkalesi'nde 

8 yüzyıllık pati izleri 

Aydın'ın Kuşadası ilçesinde eski ismi "Anaia" 

olan Kadıkalesi Örenyeri'nde yapılan 

kazılarda, 8 yüzyıl öncesine ait tuğla ve 

kiremitlerde kedi-köpek patisi izlerine 

rastlandı. Kent merkezine 8 kilometre mesafede 

bulunan, geçmişi 5 bin yıl öncesine 

dayanan ve Antik Çağ'daki ismi "Anaia" 

olan Kadıkalesi Örenyeri'ndeki kazılarda, 

geçmiş dönemdeki sosyal ve ticari yaşama 

dair buluntular gün yüzüne çıkarılıyor. 

Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Bizans 

Sanatı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. 

Zeynep Mercangöz başkanlığında yürütülen 

kazı çalışmalarında elde edilen ve 

ticaret eşyası olarak kullanılan seramikler, 

önemli yer kaplıyor. Seramiklerin çok 

çeşitli biçim, renk ile desen örneklerinin 

varlığı, Kadıkalesi'ndeki üretimin oldukça 

zengin ve kaliteli olduğunu gösterirken, 

farklı kültürlere ait malzemelerin yanı sıra 

sosyal yaşama dair dikkat çekici detaylar 

da kaydediliyor. 

UZUN DÖNEM AKROPOL 

OLARAK KULLANILDI 

Prof. Dr. Zeynep Mercangöz, Bizans 

döneminde yapılan kalenin uzun dönem 

akropol olarak kullanıldığını, içerisinde 5. 

yüzyılda inşa edilen kilisenin bulunduğunu 

anlattı. Kalenin 1413 yılında Osmanlı'ya geçmesine 

rağmen 1. Dünya Savaşı'na kadar 

kullanılmadığını, bu dönemde Osmanlı'nın 

siper olarak kullanmaya başladığını 

aktaran Mercangöz, kazılarda buldukları 

tuğla ve kiremit parçaları üzerindeki izleri 

araştırdıklarında heyecan verici sonuçlara 

ulaştıklarını belirterek, şu bilgileri verdi: 

SEVİMLİ DOSTLARIN İZLERİ 

"Alandan topladığımız her türlü çanak çömlek 

parçası, bulundukları yerin yakınında sergilenmekte. 

Bunların arasında pek çok tuğla 

ve kiremit parçaları üzerinde rastladığımız 

hayvan patileri yer alıyor. Kedi ve köpek 

başta olmak üzere pek çok hayvan patisi var. 

Bu patiler, üreticisi alanda bu malzemeleri 

kurusun diye bıraktığında üzerinde gezinmiş 

hayvanlara ait. Hepsi de Orta Çağ’dan kalma 

malzemeler. Günümüzden yaklaşık 800 yıl 

öncesinin verileri bunlar. Bizim için her biri 

çok heyecan verici bir durum. O dönemki 

insanların hayvanlarla birlikte yaşadıklarının 

kanıtlarıdır. Sadece kiremit tuğla izleriyle 

değil, arkeozooloji araştırmalarımızla da bu 

hayvanlara ilişkin kemikler ortaya çıkıyor." 

Kütahya Çini Müzesi tarihe ışık tutuyor 

Germiyanoğulları Beyi 2. Yakup Çelebi 

tarafından 1411-1412 yıllarında yaptırılan, 

mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne 

ait Paşamsultan Mahallesi'ndeki İmaret 

Mescidi, 1999 yılında Kültür ve Turizm 

Bakanlığı tarafından restore edilerek Çini 

Müzesi'ne dönüştürüldü. Müze, Selçuklu 

ve Osmanlı dönemlerine ait buluntuların 

da aralarında olduğu yaklaşık 500 eser 

ile ziyaretçilerini çininin tarihi gelişimine 

tanıklık ettiriyor. 

Kütahya Müze Müdürü Metin Türktüzün, 

Kütahya'nın adeta çininin başkenti olduğunu 

belirterek, müzenin ülkenin çini tarihine 

ışık tutan önemli bir merkez olduğunu 

söyledi. Müzede çok değerli eserlerin 

sergilendiğini aktaran Türktüzün; "Sergilenen 

eserler Kütahya ve İznik çinilerinden 

oluşmaktadır. Tamamı el sanatı çinilerdir. 

Sergilenen en eski eserler ise, Selçuklu 

dönemine ait 700 yıllık çini kalıntıları... 

Konya'daki Selçuklu döneminden kalma 

Kubadabad Sarayı kazılarında çıkan çini 

kalıntıları ile Topkapı Sarayı'ndan getirilmiş 

16. yüzyıla ait Osmanlı döneminden 

kalma İznik çinileri burada sergileniyor. 

Diğer eserler de son yüzyıla ait çiniler" 

açıklamasında bulundu. 

GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE VE 

GELECEK NESİLLERE 

Metin Türktüzün, son yüzyıla ait çini 

eserlerin büyük kısmının Kütahya'nın en 

eski çini imalathanelerinden Azim Çini 

Fabrikası'nın sahibi Rifat Çini tarafından 

bağışlandığını ifade etti. İznik ve 

Kütahya çinilerinin 14. yüzyıldan itibaren 

aynı dönemde yapılmaya başladığını ve 

günümüze kadar geldiğini hatırlatan Türktüzün, 

şöyle devam etti: "Kütahya ve İznik 

çinileri birbirinden farklı özelliklere sahip. 

İznik çinileri saraya yönelik yapılmıştır. 

Kütahya çinileri ise ağırlıklı olarak halkın 

kullanım eşyasına yöneliktir. Çinicilik 

faaliyetleri, geçmişten günümüze kadar 

devam ettirilmektedir. Aynı zamanda günümüz 

çini ustaları aracılığıyla da gelecek 

nesillere aktarılmaktadır. Kütahya'da 

birçok aile, çinicilikten geçimini sağlamaktadır." 



Ege Bölgesi 

Antik tiyatro asırlar 

sonra güneşe kavuştu 

Helenistik dönemde İzmir'de yapılan 

ve 1500 yıl önce üzeri toprakla kapanan 

Smyrna Tiyatrosu, kazı çalışmalarıyla gün 

yüzüne çıkıyor. Yaklaşık 2 bin 400 yıllık 

Smyrna Antik Kenti'nde Kültür ve Turizm 

Bakanlığı'nın izniyle Dokuz Eylül Üniversitesi 

(DEÜ) adına kazı çalışmaları yapan 

ekip, kentin Kadifekale yamacında kurulu 

tiyatrosunun bir kısmına ulaştı. 

Yaklaşık 700 yıl kullanıldıktan sonra M.S. 4. 

yüzyılda adeta kaderine terk edilen ve 100 

yıl içinde üzeri toprakla kapanan tiyatronun 

seyirci oturma sıralarının bir bölümü, 1500 

yıl sonra güneş ışığına kavuştu. Smyrna 

Antik Kenti Kazı Başkanı DEÜ Arkeoloji Bölümü 

Öğretim Üyesi Doç. Dr. Akın Ersoy, konuyla 

ilgili yaptığı açıklamada İzmir'in 8 bin 

yıllık bir yerleşim tarihine sahip olduğunu, 

bu tarihin son halkasını Kemeraltı ile Kadifekale 

arasındaki yamaçların oluşturduğunu 

belirti. Kayalık bir tepe önüne kurulan ve 

muhteşem bir İzmir manzarasına sahip Smyrna 

Tiyatrosu'nun yapımının M.Ö. 3. yüzyıla 

dayandığını kaydeden Ersoy, tiyatronun 700 

yıl boyunca hizmet verdiğini söyledi. 

20 BİN KİŞİLİK TİYATRO 

Doç. Dr. Akın Ersoy, burada o dönem tiyat- 

ro oyunlarının izlendiğini, dini ritüellerin 

ve bazı sosyal etkinliklerin gerçekleştirildiğini 

anlatarak; "Kaynaklardaki çizimler 

ve kalıntıları göz önüne aldığımızda 20 bin 

kişilik bir tiyatro örneğiyle karşılaşıyoruz. 

Bu dönemde Hıristiyanlığın yayılması ve 

bu tür etkinliklere pagan etkinlikler olduğu 

için izin vermemeleri, tiyatroların ortadan 

kalkmasına neden oldu. Bu alanın terk edilmesi, 

hızla toprakla dolmasına yol açtı. Yüz 

yıllık süreçte bu alan büyük ölçüde doldu" 

ifadelerini kullandı. 

Pamukkale adrenalin tutkunlarını da cezbediyor 

Sahip olduğu tarihi ve doğal güzellikleriyle 

UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer 

alan "beyaz cennet" Pamukkale, büyüleyici 

görselliği ile adrenalin tutkunlarını da 

cezbediyor. Pamukkale'ye 2,5 kilometre 

uzaklıktaki Dinamit Tepe'den yamaç paraşütüyle 

tandem (ikili) uçuş yapan turistler, 

beyaz travertenlerin eşsiz manzarasını 

havadan seyretme imkânı buluyor. 

İsmiyle dikkatleri çeken mahalle; DONT 

Pamukkale üzerinde paraşütle yaşadıkları 

görsel şovu fotoğraf ve videoya kaydederek 

ölümsüzleştiren adrenalin tutkunu turist 

sayısı her geçen gün artıyor. Türkiye'de 

en çok yamaç paraşütü uçuşu gerçekleştirilen 

merkezler arasında gösterilen 

Pamukkale'de, son 6 ayda 15 bin kişi beyaz 

travertenleri gökyüzünden izleme fırsatını 

yakaladı. Pamukkale Kaymakamlığı başkanlığında 

İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 

İlçe Gençlik ve Spor Müdürlüğü, Türk Hava 

Kurumu, Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği 

ile Türkiye Hava Sporları Federasyonu 

temsilcilerinden oluşan İlçe Sportif Turizm 

Kurulu, bölgede uçuşların denetim ve 

koordinasyonunu sağlıyor. 

Dont, Muğla'nın 2014'te büyükşehir olmasıyla kurulan Seydikemer'in 

65 mahallesinden biri. Kışın fazla insanın bulunmadığı, 

sıcaklarda yayla olarak da kullanılan mahallenin nüfusu yaz 

aylarında 2 bini geçiyor. 

Fethiye-Antalya karayolunun 60 ve 65. kilometreleri arasında 

yer alan "Dont" levhası ise seyahat edenlerin ilgisini çekiyor. 

Vatandaşlar, levha önünde durarak çektikleri fotoğrafları 

sosyal medyada paylaşıyor. Paylaşılan fotoğrafların altına 

yazılan yorumlardan bazıları da okuyanları gülümsetiyor. 

İLÇEDEN DAHA BİLİNİR HALE GELDİ 

Belediye Başkan Yardımcısı Mustafa Ali Türkan, konu ile ilgili 

yaptığı açıklamada Seydikemer'in, Muğla'nın en genç ilçesi olduğunu 

söyledi. İlçenin 65 mahalleyle 60 bin nüfusa sahip olduğunu 

bildiren Türkan; "Seydikemer, Muğla'nın en büyük yüzölçümüne 

sahip ilçe. Mahallelerinden olan Dont, ismiyle dikkat çekiyor. 

Fethiye-Antalya karayolunda bölgeyi ziyarete gelen herkesin 

kapsamı alanında... Dont levhası, ilçemizden daha bilinir hale geldi. 

Seydikemer'in tanınırlığına da katkı sağlıyor. Her yıl 500 bin 

üzerinde yerli ve yabancı turist, bölgemizdeki Saklıkent'i ziyaret 

ediyor. Bunun dışında Letoon ve Tlos antik kentleri de UNECSO 

Dünya Mirası Listesi'nde yer alıyor. Kültür turizme önem verenlerin 

Seydikemer'den tat alacağına inanıyorum" dedi. 



21

Akdeniz Bölgesi 

Roma dönemi mezarları gün yüzüne çıkarılacak 

Hatay'ın Altınözü ilçesinde bir kısmı toprak altında bulunan Roma 

dönemine ait nekropolde başlatılan kazı çalışmaları, tarihe ışık tutacak. 

Binlerce yıllık geçmişe sahip ve çok sayıda medeniyeti barındıran 

nekropoldeki çalışmalar ile girişinde "Utansızca yaşadı ve öldü", 

"Ruhun esen kalsın", "Ruhu şad olsun" şeklinde ifadeler ile kişilerin 

kimlik bilgilerinin yer aldığı kaya mezarları, gün yüzüne çıkarılacak. 

Buğarbaşı Şelalesi 

keşfedilmeyi bekliyor 

Altınözü Kaymakamlığı ve Altınözü Belediyesi tarafından ilçenin 

turizmden hak ettiği payı alması ve turist sayısının artırılması için 

hazırlanan "Yunushan Gelinler Dağı Nekropolü Restorasyon ve 

Çevre Düzenlemesi Projesi" kapsamında, Hatay Arkeoloji Müzesi 

Müdürlüğü başkanlığında 30 işçi ve bir arkeoloğun katılımıyla alanda 

kazı çalışmaları başlatıldı. İlçeye bağlı Yunushan mahallesinde 

gerçekleştirilen kazılarda, şu ana kadar tespit edilen ve bir kısmı 

toprak altında olan 19 kaya mezarında temizlik ve inceleme yapıldı. 

ÇOK ZENGİN BİR ARKEOLOJİK ALAN 

Mustafa Kemal Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. 

Hatice Pamir, Altınözü ilçesinde 2007 yılından bu yana bölgenin 

arkeolojik dokusunun tespitine yönelik araştırmalar yürüttüklerini 

söyledi. Bölgenin son derece zengin bir arkeolojik alana sahip olduğunu 

belirten Pamir, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve 

Müzeler Genel Müdürlüğü'nün izniyle kaya mezarları alanında yapılan 

çalışmalarda çok önemli değerlerin ortaya çıktığını kaydetti. 

Mersin'in Mut ilçesinde 

bulunan ve doğal 

güzelliğiyle dikkatleri 

çeken Buğarbaşı 

Şelalesi keşfedilmeyi 

bekliyor. İlçe merkezine 

20 kilometre 

uzaklıktaki Dere 

mahallesinde yer 

alan şelale, kanyon 

içine gizlenmiş doğal 

yapısıyla görenleri 

kendine hayran 

bırakıyor. 

Mut'ta ikinci bir Yerköprü 

olmaya aday 

gösterilen doğa harikası 

şelalenin turizme 

kazandırılması isteniyor. 

Dere Mahallesi'nde 

çiftçilik yapan İbrahim Oduncu (60), konuyla ilgili 

yaptığı açıklamada şelalenin Mut'un görülmesi gereken 

yerlerinden biri olduğunu söyledi. Şelalenin yolu olmadığı 

için çoğu kimsenin burayı bilmediğini belirten Oduncu; 

"Şelale çevresinde bağımız bahçemiz var. O yüzden 

sadece biz biliyoruz. Buraya piknik ve mesire alanı, çevre 

düzenlemesi yapılmasını istiyoruz. Buğarbaşı Şelalesi'ni 

Mersin turizmine kazandırabiliriz" diye konuştu. 

"Zafer Takı" eski ihtişamına kavuşuyor 

Anadolu'nun en önemli yerleşim yerlerinden olan Anavarza Antik 

Kenti'nde yer alan ve Romalıların 3. yüzyılda Perslere karşı kazandığı 

zaferin anısına inşa ettirilen "Zafer Takı" olarak adlandırılan kapı, 

restore ediliyor. 

Adana'nın Kozan ilçesi Dilekkaya mahallesinde bulunan antik kentte 

22,5 metre genişliği, 10,5 metre yüksekliğiyle en büyük anıtsal şehir 

kapıları arasında yer alan Zafer Takı'nın eski ihtişamına yeniden kavuşturulması 

planlanıyor. Düşen blokların restore edilip tekrar kapı üzerine 

monte edileceği çalışmalarla UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’nde 

yer alan Anavarza Antik Kenti'nin tanınırlılığının daha da arttırılması ve 

daimi listeye alınması hedefleniyor. 

TURİSTLERİN UĞRAK NOKTASI 

Adana Kültür ve Turizm Müdürü Sabri Tari, konu ile ilgili yaptığı açıklamada 

Anavarza'nın görkemli kapısı, sütunlu caddesi ve sur duvarlarıyla 

önemli antik şehirlerden biri olduğunu söyledi. Tiyatrosu, stadyumu ve 

2 bin 700 metre uzunluğunda, 34 metre genişliğindeki sütunlu caddesiyle 

antik kentin yerli ve yabancı turistlerin uğrak noktalarından biri 

olduğunu anlatan Tari, bölgede çevre temizliği ve restorasyon çalışmalarının 

tüm hızıyla devam ettiğini dile getirdi. 



Akdeniz Bölgesi 

temiz su taşıyan boruların da olduğu 

bölgenin turizme kazandırılması hedefleniyor. 

Milattan sonra 1. yüzyılda Romalılar 

tarafından kurulduğu tahmin edilen antik 

kentte daha sonra hüküm süren Bizans 

İmparatorluğu döneminde yapıldığı tespit 

edilen sistemin ve diğer kalıntıların bölgede 

yapılacak düzenlemelerle sergilenmesi 

planlanıyor. 

Bin 600 yıllık kanalizasyon 

sistemi sapasağlam 

Osmaniye'nin Düziçi ilçesinde belediyenin 

altyapı çalışması sırasında bulunan 

tarihi Eirenopolis şehrine ait bin 600 yıllık 

kanalizasyon sistemi, tuvalet ve temiz 

su borularının, ilk günkü gibi sapasağlam 

durması dikkatleri çekti. 

Belediyenin Cumhuriyet Mahallesi'nde 

altyapı çalışması yapmak için dört yıl önce 

kazdığı alanda antik kente ait bulgulara 

rastlanılması üzerine Osmaniye Müze 

Müdürlüğü bünyesinde 2016'da başlatılan 

kazı çalışmaları sürüyor. Düziçi Belediyesi'nin 

desteğiyle süren kazı çalışmalarıyla 

Eirenopolis Antik Kenti'ne ait kilise, vaftiz 

alanı ve hamam kalıntılarının bulunduğu 

2 bin metrekarelik alanda ortaya çıkarılan 

kanalizasyon sistemi, tuvalet ve buraya 

KENTİN İLK KALINTILARI OLMASI 

AÇISINDAN ÖNEMLİ 

Osmaniye Müzesi Müdürü Ayşe Şensoy, 

antik kent kalıntılarının belediyenin kanalizasyon 

çalışması yaparken ortaya çıktığını 

söyledi. Kalıntıların bulunmasının ardından 

Müze Müdürlüğü başkanlığında, Düziçi 

Belediyesi sponsorluğunda kazı çalışmalarına 

başlandığını dile getiren Şensoy; 

"Çalışmalara hız verdik. Alanda bulunan iki 

katlı ev kamulaştırılarak yıkıldı ve tabanındaki 

mozaikler gün yüzüne çıkarıldı. Burada 

bulunan mozaiklerin bizim için önemi; Eirenopolis 

Antik Kenti'nin Düziçi'nde olduğu 

bilinse de ilçede Efes gibi ayakta herhangi 

bir kalıntı yoktu. Mozaikler, bu kentin ilk 

kalıntıları olması açısından çok önemli" 

şeklinde konuştu. 

“Eski Maraş” ayağa kaldırılıyor 

Kahramanmaraş’ın “Eski Maraş” bölgesindeki 

tarihi konak ve çarşılar, Büyükşehir 

Belediyesi ve Dulkadiroğlu Belediyesi 

tarafından yapılan restorasyonlarla ayağa 

kaldırılıyor. 

Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye 

Başkanı Fatih Mehmet Erkoç, Dulkadiroğlu 

Belediyesince Kurtuluş Mahallesi’nde restoresi 

yapılan 300 yıllık Üdürgücü Konağı’nın 

açılışında yaptığı konuşmada, belediyelerin 

güç birliğiyle ecdadın bıraktığı eserlerin 

restorasyonlarını yaptıklarını dile getirerek; 

“Kahramanmaraş’ın ruhunu en güzel şekilde 

anlatan eserleri restore ederek yeniden kente 

kazandırıyoruz. Bu mahallelerde bir makro 

projemiz var. Çalışmalarımızla Kahramanmaraş’ın 

tarihini gün yüzüne çıkartıyoruz” dedi. 

TURİZM YOLU PROJESİ 

Dulkadiroğlu Belediye Başkanı Necati 

Okay ise, restorasyonlarla “Eski Maraş” 

olarak bilinen bölgenin değişimine ve 

dönüşümüne katkı sunduklarını kaydetti. 

Çalışmaların devam edeceğini belirten 

Okay; “Eski mahallelerimizin bulunduğu 

bu bölgelerdeki restorasyonlarla birlikte 

Kahramanmaraş’a gelen misafirlerimizi 

gururla gezdiriyoruz. Her geçen gün buralara 

ilgi artıyor. Kahramanmaraş turizmine 

bu eski mahallelerimiz, konaklarımız 

katkı sunuyor. Tematik Mutfak Müzesi, 

Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi ve 

Üdürgücü Konağı ile birlikte restorasyon 

çalışmalarına devam ediyoruz. Turizm 

Yolu Projesi kapsamında da 11 konağın 

restorasyon faaliyetleri sürüyor" ifadelerini 

kullandı. 



23

Güneydoğu Anadolu Bölgesi 

Kartal Yuvası’ndaki tarihi 

cami ibadete açılacak 

Mardin'de "Kartal Yuvası" olarak bilinen, 

turizme kazandırılacak Mardin Kalesi'ndeki 

yaklaşık 700 yıllık cami de ibadete açılacak. 

Hamdaniler tarafından 10. yüzyılda yapıldığı 

tahmin edilen ve Artuklu döneminin en 

büyük eserlerinden biri olan, bin 200 metre 

yükseklikteki kalenin turizme kazandırılması 

için altı yıl önce başlatılan çalışmalar 

hızla sürüyor. 

Kalede yer alan, büyük bölümü yıkılan 

yaklaşık 700 yıllık cami de yürütülecek restorasyon 

ve konservasyon çalışmalarıyla 

asırlar sonra cemaatine kavuşacak. Kalede 

yer alan, Akkoyunlu ve Artuklu dönemlerinde 

yapıldığı belirtilen camide arkeolojik kazının 

yanı sıra restorasyon ve konservasyon 

çalışması yürütülüyor. Caminin 2020 yılında 

ibadete açılarak, cemaatiyle buluşması 

hedefleniyor. 

Tarihi Mecidiye Hanı, 

Sahaflar Çarşısı'na dönüştürülecek 

Gaziantep'teki Tarihi Mecidiye Hanı, kültürel 

etkinliklerin düzenleneceği Sahaflar Çarşısı'na 

dönüştürülecek. Şahinbey Belediyesi'nden 

yapılan yazılı açıklamaya göre, 1725 

yılında inşa edilen ve Sultan Abdülmecid 

döneminde onarılan Mecidiye Hanı'nda 

restorasyon çalışmaları sürüyor. 

MİMARİ UNSURLARIN RESTORASYON 

ÇALIŞMALARI SÜRÜYOR 

Mardin Müze Müdürü Nihat Erdoğan, 

konuyla ilgili yaptığı açıklamada kentte 

"Kartal Yuvası" olarak anılan, Mezopotamya 

ovasının kuş bakışı en iyi izlenebildiği yerlerden 

biri olan kalenin turizme kazandırılarak, 

ziyarete açılması için çalışmaların devam 

ettiğini söyledi. Kalenin şehirle bağlantısının 

güneyindeki girişten sağlandığını, bu kısmın 

kale niteliğini kaybetmeden önceki tek giriş 

olduğuna işaret eden Erdoğan, bu girişin 

hemen sağında da caminin yer aldığını belirtti. 

Nihat Erdoğan, yapım tarihi tam olarak 

bilinmemekle birlikte buluntulardan yapının 

Artuklu ve Akkoyunlular dönemlerine ait olduğunu 

dile getirerek, cami içerisinde süren 

kazılarda açığa çıkartılan mimari unsurların 

restorasyon ve konservasyon çalışmalarına 

devam edildiğini aktardı. 

Şahinbey Mahallesi'ndeki tarihi yapı, restorasyonu 

tamamlandıktan sonra Sahaflar 

Çarşısı ve okuma salonlarıyla kültür merkezi 

haline gelecek. Projenin hayata geçirilmesiyle 

han, düzenlenecek etkinliklerle şehrin 

sosyal ve kültürel hayatına katkı sunacak. 

Açıklamada değerlendirmelerine yer verilen 

Şahinbey Belediye Başkanı Mehmet Tahmazoğlu, 

Gaziantep'in en güzel hanlarından 

biri olan binayı harabe halde devraldıklarını 

işaret ederek, şunları kaydetti: 

Batman'ın Balıklı 

Göl'ü turizme 

kazandırılacak 

Batman'ın Kozluk ilçesindeki Erzen 

Antik Kenti ve Balıklı Göl'ün çevre 

düzenlemesi yapılması için proje 

hazırlanacak. Kozluk Kaymakamı 

Osman Bilici, konu ile ilgili yaptığı 

açıklamada Oyuktaş köyü Yeşilyurt 

mezrasında yer alan ve halk arasında 

"Golemasiye" olarak bilinen Erzen 

Antik Kenti ve Balıklı Göl'ü, Kültür ve 

Turizm Bakanlığı Diyarbakır Kültür 

ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge 

Kurulu'nun 2009 yılında sit alanı ilan 

ettiğini söyledi. 

Göldeki balıkların sedef ve ayak 

mantarı gibi hastalıkların tedavisinde 

iyileştirici etkisi olduğunu düşünen 

yöre halkının sık sık burayı ziyaret 

ettiğini dile getiren Bilici, şunları 

kaydetti: "Erzen Antik Kenti ve Balıklı 

Göl'ün çevre düzenlemesinin yapılarak 

turizme kazandırılması için Batman 

Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü ile 

ortaklaşa proje çalışması yapıyoruz. 

Hazırlanacak proje, GAP İdaresi'ne 

sunulacak. Projenin kabul edilmesi 

halinde Erzen Antik Kenti ve Balıklı 

Göl’ün çevre düzenlemesi yapılarak 

turizme kazandırılacak." 

EN GENİŞ AVLUYA 

SAHİP HANLARDAN BİRİ 

"Restorasyonu yakın zamanda tamamlamayı 

hedefliyoruz. Asıl zor olan kısımların çalışmaları 

alt kattaydı ve zor olan kısmını geçtik. 

Hedefimiz, Mecidiye Hanı'nın restorasyon 

çalışmalarını tamamlayıp, burayı sahaflar 

çarşısına dönüştürmek. Şu an mevcut hanlar 

içerisinde en geniş avluya sahip hanlardan 

birisi burasıdır. Bu avlu kısmında da yine çay, 

kahve ve kitap okuma alanları olacak. Üst 

katta da kütüphanemiz yer alacak. Her hafta 

buraya bir yazarı davet edip, imza ve sohbet 

günleri yapmayı amaçlıyoruz." 

BALIKLARIN KUTSAL 

OLDUĞU DÜŞÜNÜLÜYOR 

Yeşilyurt mezrasında oturan Hüsamettin 

Baydak ise, balıkların kutsal 

olduğuna inandıkları için avlamadıklarını 

belirterek; "Gölün suyu kış 

aylarında sıcak, yaz aylarında ise 

soğuk oluyor. Köyümüzde şehitliğimiz 

var, bu gölün şehitliğe ait olduğuna 

inanıyoruz. Göldeki balıklara hiç 

kimse dokunmuyor. Mantar, sedef ve 

romatizma hastalıklarına balıklar iyi 

geliyor" şeklinde konuştu. 



Güneydoğu Anadolu Bölgesi 

Kadın eliyle Çermik'i ihya edecek 

Yozgat'ın Sarıkaya ilçesinde doğup 

büyüyen ve çocukluk hayali kaymakamlık 

mesleğine bir süre önce adım atan Nazlı 

Demir, üçüncü görev yeri olan Diyarbakır'ın 

Çermik ilçesinde de güzel çalışmalar 

gerçekleştirmek için kolları sıvadı. 

Kaymakam Nazlı Demir, ilçede turizmi 

geliştirmek, eğitim seviyesini yükseltmek 

ve kadın istihdamını artırmak amacıyla çalışmalar 

yürütüyor. Sık sık çarşı, pazar, esnaf, 

okul ve köy ziyaretleri gerçekleştiren Demir, 

güler yüzlü ve cana yakın davranışlarıyla 

kısa sürede vatandaşın sempatisini kazandı. 

Vatandaşlar, ziyaretlerinde sorunlarını din- 

leyen, kendileriyle sohbet eden kaymakamın 

ilçeye atanmasından duydukları memnuniyeti 

dile getiriyor. Göreve başladıktan sonra 

kaymakamlığı ziyaret eden kadınlarının 

sayısında artış yaşanırken, Nazlı Demir 

kendisini ziyaret eden kadınların sorunlarını 

elinden geldiğince çözmeye çalışıyor. 

HUZURLU VE GÜVENLİ 

BİR ORTAM HÂKİM 

Kaymakam Demir, dergimize yaptığı 

açıklamada Çermik'in üçüncü görev yeri 

olduğunu, Kayseri'nin Felahiye ilçesinden 

buraya atandığını söyledi. "Çermik ilçesinin 

ilk kadın kaymakamı olma onuruna eriştik. 

Bundan sonra ilçemiz için çeşitli projeler 

üretmeyi hedefliyoruz" diyen Demir, Anadolu 

insanının her yerde çalışkan olduğunu, 

özellikle kadınların hem evde hem işte hem 

de tarlada çalıştığını anlatarak, kadınların 

aile ekonomisine katkı sağlayacak pek çok 

değer ürettiğini aktardı. Kadınların yaptıkları 

yöresel gıda ürünleri ve el işleriyle 

aslında bir şekilde üretimin içinde olduklarına 

işaret eden Demir; kadınlara istihdam 

ve düzenli gelir sağlanması için kooperatif 

kurmayı hedeflediğini, böyle bir çalışma ile 

yöresel değerlerin de gün yüzüne çıkacağını, 

bununla ilgili proje hazırlanması için 

proje ekibi oluşturduklarını bildirdi. 

2019, "Göbeklitepe Yılı" olacak 

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip 

Erdoğan tarafından 2019 yılının "Göbeklitepe 

Yılı" ilan edilmesiyle Şanlıurfa'daki tarihi 

ören yerinin, 2019'da Türkiye'nin turizm 

lokomotifi olması bekleniyor. Şanlıurfa 

İl Kültür ve Turizm Müdürü Aydın Aslan, 

konuyla ilgili yaptığı açıklamada Cumhurbaşkanı 

Erdoğan'ın gelecek yılı turizmde 

"Göbeklitepe Yılı" ilan etmesinin büyük 

sevincini yaşadıklarını söyledi. 

Göbeklitepe'nin özellikle UNESCO Asıl 

Listesi'ne girdikten sonra yerli ve yabancı 

turistlerin görmek istediği mekânların 

başında geldiğini belirten Aslan, her yıl bölgeye 

yüzlerce tur düzenlendiğini, 2019'un 

"Göbeklitepe Yılı" ilan edilmesi dolayısıyla 

şehre olan ilginin çok daha net şekilde 

ortaya çıkacağına inandıklarını dile getirdi. 

Göbeklitepe'nin kentin 2023 turizm hedefine 

kolaylıkla ulaşabilmesini sağlayacağını 

vurgulayan Aydın Aslan, şöyle devam etti: 

LOKOMOTİF GÖREVİ ÜSTLENECEK 

"Göbeklitepe'yi bu yıl çok iyi değerlendireceğiz. 

Tarihi ören yeri ilimize, bölgemize ve 

ülkemize ciddi anlamda turizm getirisi sağlayacaktır. 

Göbeklitepe, 2019 kültür turizmi 

anlamında ülkemiz için lokomotif görevi 

üstlenecektir. Bu anlamda yerli ve yabancı 

turist açısından cezbedici bir mekân olarak 

öne çıkıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın 

projelerinde, tanıtım ve etkinliklerinde 

sürekli Göbeklitepe'nin ön planda olmasını 

bekliyoruz. Türkiye'nin katılacağı yurt dışı 

fuarlarında Göbeklitepe'ye özel önem 

verilecek. Göbeklitepe'nin geniş kitleler 

tarafından görülebilmesi için yurt içinden 

ve dışından birçok seyahat acentesine 

yönelik bölgede info turları düzenlenecek. 

Göbeklitepe özelinde bilimsel-kültürel 

etkinlikler, sempozyumlar ve konferanslar 

organize edilecek." 



25

Doğu Anadolu Bölgesi 

Hesarek Kayak Merkezi için 

master planı hazırlanıyor 

Yılın 6 ayında karı eksilmeyen 2 bin 500 rakımlı Hesarek Dağı 

eteklerinde devlet yatırımı olarak inşa edilen Hesarek Kayak Merkezi, 

en uzunu 1600 metre olan profesyonel, acemi ve çocuklar için 

5 pist, teleski, telesiyej ve baby lift mekanik sistemleriyle rutin iş 

yaşamından sıkılan insanların hafta sonu keyifli bir gün geçirmeleri 

için fırsat sunuyor. 

Kayak sporu tutkunu binlerce kişiye kışın tatil keyfi yaşatan tesis; 

il merkezine 34, Bingöl Havalimanı'na 40 ve Elazığ Havalimanı'na 

ise 110 kilometre mesafede yer alıyor. Dikme köyünde yer alan 

tesislere ulaşım ayrıca, köy minibüsleri ve özel araçlarla sağlanıyor. 

Bingöl'de 4 yıl önce hizmete giren tesis, kentin turizmine 

önemli katkı sağlarken; her yıl düzenlenen kayak festivali, paraşüt 

gösterileri ve çeşitli etkinliklere de ev sahipliği yapıyor. 

TURİZMİ GELİŞTİRME PROGRAMI KAPSAMINA ALINDI 

DAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı tarafından 'Turizmi Geliştirme 

Programı' kapsamına alınan kayak merkezi için master planı 

hazırlanıyor. Çalışma kapsamında, Hesarek Kayak Merkezi'nde 

yaklaşık 1 milyon dönümlük alana 9'un üzerinde mekanik tesis ile 

yeni pistler, dağ evleri, yeni oteller ve çeşitli sosyal donatı alanlarının 

yapılması hedefleniyor. 

İranlı turistlerin gözdesi; 

Cıbıltepe 

Erzurum'un hedefi 

1 milyon turist 

Kuzeydoğu Kalkınma Ajansı tarafından kış ve spor turizminin 

geliştirilmesi ile bölgenin sağlık turizmi gelirinin artırılmasına 

yönelik Nahçıvan'a ziyaret programı düzenlendi. Vali Okay 

Memiş, programda yaptığı konuşmada Erzurum’un bölge için 

önemli bir şehir olduğunu belirterek, şu açıklamalarda bulundu: 

"Erzurum, yakın zamanda tamamlanacak şehir hastanesi ile 

bölgenin adeta sağlık başkenti olacak. İlimiz kış turizminde 

de Palandöken gibi uluslararası bir kayak merkezine sahip. 

Erzurum, Palandöken ve diğer kış sporları tesisleriyle ülkemizin 

sayılı kayak turizm merkezlerinden biri. Her gelirden 

yerli ve yabancı turistin rahatlıkla tatilini yapabileceği 

şehrimizde bu yıl 1 milyon turist hedefimiz var. Önümüzdeki 

yıllarda bu hedefimizi daha üst seviyelere çıkaracağız." 

Türkiye'nin önemli kış turizm merkezleri arasında yer alan Cıbıltepe 

Kayak Merkezi, İranlı turistlerden rağbet görüyor. Kars'ın Sarıkamış 

ilçesinde sarıçam ormanları, kristal karı ve uzun kayak pistleriyle kış 

turizminin vazgeçilmez mekanlarından 2 bin 634 rakımlı Cıbıltepe, 

ülkenin dört bir yanından gelen yerli turistlerin yanı sıra son yıllarda 

daha çok İranlı turist ağırlamaya başladı. 

İranlı turistler, sarıçam ormanları arasında uzun pistlerde kayak 

yapmanın keyfini yaşıyor. Kayak merkezinde hizmet veren bir otelin 

müdürü Mehmet Saraçoğlu, konuyla ilgili yaptığı açıklamada kayak 

merkezine geçen senelere göre özellikle İranlıların daha yoğun ilgi gösterdiğini 

kaydederek; "İranlılar, Sarıkamış'ı gerçekten çok sevdi. Geçen 

sene ilk defa yaklaşık 380 kişi gelmişti. Zaten Sarıkamış, sarıçamları ve 

kristal karı ile çok beğenilen bir yer. İranlılar da burayı çok sevdi. Biz de 

elimizden geldiği kadar kendilerine hizmet etmeye çalışıyoruz" dedi. 

OTELLERDE DOLULUK ORANI YÜZDE 100 

İranlı Turist Emirali Müsteşari ise, Sarıkamış'ın çok fantastik ve 

güzel bir yer olduğunu söyledi. Sarıkamış'a ilk kez geldiğini belirten 

Müsteşari; "Kayak merkezi ve oteller çok kaliteli, çok güzel. Kaldığımız 

otelin hizmeti ve personelinden memnunuz. Burada insanlar 

yardımsever, herkese çok teşekkür ediyoruz" diye konuştu. Yeni 

yılda otellerde doluluk oranının yüzde 100 olduğu Cıbıltepe'de, 

toplam uzunlukları 25 kilometreyi bulan 8 slalom ile 1 snowboard 

pisti, saatte bin 200 kişi taşıma kapasiteli 4 telesiyej hizmet veriyor. 



Doğu Anadolu Bölgesi 

Doğa ve inanç turizminin alternatif rotası: 

DARENDE 

Dünya Rafting Şampiyonası'nın 

adresi belli oldu: 

TUNCELİ 

Vali ve Belediye Başkan Vekili Tuncay Sonel'in 

girişimleri sonucunda geçtiğimiz yıl Türkiye Rafting 

Şampiyonası'na ev sahipliği yaparak adından 

söz ettiren Tunceli, 2019 yılının Haziran ayında 

düzenlenecek Dünya Rafting Şampiyonası'nın 

da ev sahibi olacak. Vali Sonel'in girişimlerini 

sürdürmesi sonrasında 2019 yılı Dünya Rafting 

Şampiyonası'nın 8-13 Haziran tarihleri arasında 

Tunceli'de yapılması kesinlik kazandı. 

Şampiyonanın yapılmasının rafting sporunun 

gelişmesi ve bölge turizmine katkı sağlaması 

açısından büyük önem arz ettiğini ifade eden 

Vali Tuncay Sonel, şunları ifade etti: "Geçtiğimiz 

yıl 23-27 Mayıs tarihlerinde Tunceli'de ilk kez 

Türkiye Rafting Şampiyonası düzenlenmişti. 

Şampiyonaya ülkemizin farklı yörelerinden gelen 

yaklaşık 500 sporcu ve teknik heyet katılmıştı. 

Düzenlenen organizasyon hem ilimizde rafting 

sporunun gelişmesine, hem de ilimizin tanıtımına 

oldukça katkı sağlamıştı. Türkiye Rafting Şampiyonası'ndan 

sonra şimdi de 2019 yılı haziran 

ayında Tunceli'de Dünya Rafting Şampiyonası 

düzenlenecek. Böyle büyük bir organizasyonun 

ilimizde yapılması bizleri mutlu etti. Desteklerinden 

dolayı Gençlik ve Spor Bakanımız Mehmet 

Muharrem Kasapoğlu'na ve Türkiye Rafting 

Federasyonu Başkanı ve WRF Dünya Rafting 

Federasyonu 2. Başkanı Fikret Yardımcı'ya şükranlarımı 

sunarım." 

Anadolu'nun inanç ve doğa turizmi 

merkezlerinden Malatya'nın Darende 

ilçesi, tarihi ve doğal güzellikleriyle 

yılın stresini atmak isteyenler için 

alternatif tatil rotası sunuyor. İlçede 

"Somuncu Baba" olarak tanınan Şeyh 

Hamid-i Veli'nin türbesinin de bulunduğu 

Tohma Kanyonu'ndaki külliyeyi 

ziyaret edenler, manevi huzuru ve 

doğal güzellikleri aynı atmosferde 

buluyor. 

Somuncu Baba Külliyesi'nde "Allah 

dostu, gönül ereni" olarak bilinen Şeyh 

Hamid-i Veli'nin türbesinin yanı sıra 

Somuncu Baba Camisi, Hulusi Efendi 

Haziresi, Yeni Cami, Somuncu Baba 

Müzesi, Şeyh Hamid-i Veli Kütüphanesi, 

Balıklı Kuyular ve Balıklı Havuz yer 

alıyor. Sarp kayalıklara sahip Tohma 

Kanyonu ortasından geçen Tohma 

Çayı ve ağaçların her mevsim oluşturduğu 

renk cümbüşü, ziyaretçilerin 

ilgisini çekiyor. Jeolojik dönemlerdeki 

kırılmalarla oluşan, sarp kayalıklar 

arasından akan suyu taşıyan Tohma 

Kanyonu, yılın stresini atmak isteyenler 

için alternatif bir rota oluşturuyor. 

Kanyonun ortasında bulunan ve yıl boyunca 

22 derece olan Kudret Havuzu 

da farklı zaman geçirmek isteyen yerli 

ve yabancı turistlere hizmet veriyor. 

"HERKESİ DARENDE'YE 

BEKLİYORUZ" 

Darende Kaymakamı Enver Zengince; 

Kayseri, Sivas, Elazığ, Kahramanmaraş, 

Adıyaman ve Erzincan'ın ortak 

noktasında bulunduklarını belirterek, 

Darende'nin çok önemli mesire alanlarına 

sahip olduğunu ve bu sayede de 

ziyaretçileri ilçeye çektiklerini ifade etti. 

Tohma Kanyonu ve çayının ilçe için çok 

önemli olduğunu vurgulayan Zengince; 

"Darende, hayatın çeşitli kargaşa ve 

sıkıntılarıyla karşı karşıya gelecek insanlarımızın 

gönüllerini, kalplerini dinginleştirebileceği 

bir yer. Biz hem hemşehrilerimizi 

hem de memleketimizin çeşitli 

yörelerinde bulunup bu imkanlardan 

faydalanmak isteyen vatandaşlarımızı 

Darende'ye bekliyoruz" dedi. 



27

İç Anadolu Bölgesi 

Yıldıztepe yeni yatırımlarla 

ziyaretçilerini bekliyor 

Türkiye'nin önde gelen kayak merkezlerinden 

Yıldıztepe, 5 yılda yapılan 

yaklaşık 100 milyon liralık yatırımın 

ardından kayakseverleri bekliyor. Ilgaz 

Dağı'nın eteklerinde bulunan ve uzunlukları 

300, 2 bin 400 ve 4 bin 500 metre 

olan üç piste sahip kayak merkezi, 

yapılan yeni yatırımlarla misafirlerine 

daha iyi hizmet verecek. 

Tarihi han, turistlerin 

fotoğraf stüdyosu... 

Nevşehir'in Göreme beldesinde restore 

edilerek halı mağazasına dönüştürülen 

450 yıllık tarihi han, turistlerin uğrak 

mekanı haline geldi. Duvar ve tabanı tamamen 

eski dokuma halılarla kaplanan 

han, sosyal medyada fotoğraf paylaşımında 

bulunmak isteyenlerin tercih 

ettiği yerler arasında bulunuyor. Göreme'ye 

gelen turistler, ziyaret ettikleri 

mağazada hem Anadolu motifleriyle 

süslü halı alabiliyor hem de renk renk, 

desen desen dokuma halılar arasında 

objektiflere poz veriyor. 

Doğal güzelliğiyle de çevre illerden çok 

sayıda günübirlik ziyaretçi ağırlayan 

Yıldıztepe Kayak Merkezi'nin, kış tatilini 

Ilgaz Dağı'nda geçirmek isteyen yerli 

ve yabancı ziyaretçilere unutulmaz bir 

tatil yaşatması hedefleniyor. Ilgaz Kaymakamı 

Muhammet Gürbüz, Yıldıztepe'nin 

Türkiye'de önemli bir yere sahip 

olduğunu söyledi. Kayak merkezinin, 

ulaşımının kolay olması dolayısıyla çok 

sayıda ziyaretçi ağırladığını vurgulayan 

Gürbüz, şu açıklamalarda bulundu: 

ADETA TABİAT HARİKASI 

"Bulunduğumuz kayak merkezinin 

fauna ve florası da çok canlı. Adeta 

tabiat harikası bir yer. Yıldıztepe'yi kış 

tatilinin cazibe merkezi haline getirmek 

için çalışmalar yürütüyoruz. Devletimizin 

yapmış olduğu yaklaşık 100 milyon 

lira tutarındaki yatırımlar, burayı daha 

cazip hale getirdi. Karayolları Genel 

Müdürlüğü tarafından 15 Temmuz 

İstiklal Tüneli'nden kayak merkezine 

kadar 4 kilometrelik çok özel bir asfalt 

yapıldı. Bölgeye 350 araçlık otopark 

inşa edilerek, çevre düzenlemesi gerçekleştirildi. 

Ayrıca, telesiyej hattının 

alt ve üst noktalarına kafeteryalar inşa 

edildi. Otellerimizde çok ciddi yenileme 

ve restorasyon çalışmaları oldu. Bu yıl 

daha kaliteli ve misafirleri memnun 

edecek hizmet sunmayı umuyoruz." 

MAĞAZA YETKİLİLERİ 

İLGİDEN MEMNUN 

Turistlere dokuma halı satışı da yapılan 

mağazanın sahibi Serkan İkman, 

halı almak ve fotoğraf çektirmek için 

daha çok Uzak Doğulu turistlerin 

mağazaya ilgi gösterdiğini belirterek; 

"Buraya gelen müşterilere etnik değeri 

olan dokuma halı ve kilimleri tanıtarak 

satışını yapıyoruz. Günümüzde sosyal 

medyanın faydasını görüyoruz. Özellikle 

Çinliler başta olmak üzere çeşitli 

ülkelerden gelen konuklar fotoğraflarını 

paylaştıkça, mağazamız daha çok 

ilgi görüyor. Çin’deki bir televizyon 

kanalında da mağazamızın görüntülerine 

yer verilmişti, bu da bize mutluluk 

veriyor. Burası 450 yıllık eski bir han. 

O dönemde yol üzerinde gelip giden 

insanlar burada konaklarmış. Göreme'nin 

en eski yapılarından biri. Uzun 

süredir de halı mağazası olarak kullanılıyor" 

şeklinde görüşlerini paylaştı. 

Mevlana Müzesi'nin 

turkuaz kubbesi 

yenileniyor 

Adına ilahiler söylenen Mevlana Müzesi'nin 

Kubbe-i Hadra'sını süsleyen turkuaz renkli 

çiniler, 1960 yılından bu yana en kapsamlı 

restorasyonunu geçirecek. Türkiye'nin en çok 

ziyaret edilen müzelerinden biri olan Mevlana 

Müzesi ile özdeşleşen ve 13. yüzyılda yapılan 

turkuaz renkli kubbeye bugünkü şekli, Kanuni 

Sultan Süleyman döneminde verildi. 

Bugüne kadar 6 kez tamir ve bakımdan geçen 

kubbeye turkuaz rengi ise, 1960'taki son restorasyonda 

uygulandı. Kubbe-i Hadra'nın zamanla 

yıpranmasından dolayı turkuaz çinilerinin 

değiştirilmesi için çalışma başlatıldı. Turkuaz 

kubbenin 1960'tan bu yana yapılan en kapsamlı 

restorasyonunun Şeb-i Arus'a yetiştirilmesi 

hedefleniyor. 

ASLINA UYGUN OLARAK İMAL EDİLECEK 

Konya İl Kültür ve Turizm Müdürü Abdüssettar 

Yarar, konuyla ilgili yaptığı açıklamada Kubbe-i 

Hadra'nın çinilerinin zamanla yıprandığını, bu 

yüzden çinileri yenilemek için restorasyon başlatacaklarını 

dile getirerek; "Kubbe-i Hadra'nın 

çinilerini yenileme faaliyetlerinde geldiğimiz 

durum, yaklaşık maliyetlerin belirlenmesi 

safhasıdır. Kubbe-i Hadra'nın 10 bin 200 parça 

ve 357 farklı ölçekten oluşan taş çinileri, aslına 

uygun olarak turkuaz renkte özel olarak imal 

edilecek. Yani 

Kubbe-i Hadra'yı, 

Selçuklu dönemine 

ait rengiyle aslına 

uygun olarak 

restore edeceğiz. 

Kubbenin lazerle 

ölçümleri yapıldı. 

Bilim kurulumuzun 

belirlemiş olduğu 

çerçevede çalışmalarımız 

devam 

ediyor" ifadelerini 

kullandı. 



İç Anadolu Bölgesi 

Selçuklu yadigarı köprü 

turizme kazandırılıyor 

Kırıkkale'de Kızılırmak Nehri üzerinde bulunan 

Selçuklu yadigarı Çeşnigir Köprüsü'nün 

turizme kazandırılması için çalışmalar 

başladı. Kırıkkale Valiliği, Keskin ilçesine 

bağlı Köprüköy'de bulunan tarihi Çeşnigir 

Köprüsü ve Karakeçili ilçesindeki Osmanlı 

döneminden Eski Tunç Çağı'na kadar dört 

kültür katmanına dair kalıntılar tespit edilen 

Büklükale Ören Yeri'nin turizme kazandırılması 

için hazırlanan Çeşnigir Kanyonu Projesi'nin 

ilk etap çalışmalarını başlattı. 

Proje kapsamında Anadolu Selçuklu 

Devleti dönemine ait tarihi köprü, 

Kızılırmak'ın doğal güzelliği ve bölgenin 

tarihi zenginliğiyle birlikte kentin turizm 

merkezi haline getirilecek. Kırıkkale 

Valisi Yunus Sezer, projeyle vatandaşlara 

doğayla iç içe, sağlıklı, kaliteli yaşam ve 

ayrıcalıklı bir ortam sunulmasının amaçlandığını 

belirtti. Köprünün 13. yüzyıldan 

kalma tarihi bir yapı olduğunu anlatan 

Sezer, şunları dile getirdi: 

KÖY AKTİF OLARAK KULLANILACAK 

"Projeyi çok geniş olarak düşünüyoruz. 

İçerisinde kır kahvehaneleri, köylülerin 

yöresel ürünlerini satabileceği alanlar, 

kano etkinlikleri, elektrikli tekneyle baraj 

ve tarihi köprü gezisi, asma köprü, teleferik, 

macera adası, cam teraslar ve kanyon 

boyunca yürüme alanlarımız olacak. Proje 

kapsamında köyümüzü de aktif olarak 

kullanacağız. Alanımıza yöresel mimariye 

uygun birkaç bina yapacağız. Bol bol seyir 

alanları olacak. Vatandaşlarımızın gelip 

güneşin batışını izleyebilecekleri, sportif 

faaliyet yapabilecekleri, balık tutabilecekleri, 

rahatlayabilecekleri bir alan yapacağız. 

Kırıkkale'ye yeni bir mekan kazandırmak 

için çabalıyoruz." 

İki bin yıllık havuzda kar altında yüzme keyfi 

Yozgat'ın Sarıkaya ilçesinde "Kral kızı" 

olarak da bilinen Basilica Therma Roma 

Hamamı'nda, sıfırın altında 6 derecedeki 

kar yağışı altında yüzme keyfi yaşanıyor. 

Roma İmparatorluğu döneminde Kayseri'de 

yaşayan kralın amansız bir hastalığa 

yakalanan kızının iyileşmesini sağladığına 

inanılan ve bu nedenle bölgede "Kral Kızı" 

olarak adlandırılan tarihi hamamın turizme 

kazandırılması için çalışmalar sürüyor. 

Yozgat Valiliği'nin koordinesinde 2014 

yılında Sarıkaya Belediyesi ile İl Kültür ve 

Turizm Müdürlüğü tarafından yapılan kazı 

çalışmaları sonrası gün yüzüne çıkartılan 

hamam kalıntıları ve termal suyla beslenen 

havuz, kış aylarında da tercih ediliyor. Daha 

önce havuzlar toprak altında olduğu için 

boşa akan termal suyun temizlenerek, 

ortaya çıkartılan havuzları doldurmasıyla 

mimari yapısıyla dikkatleri çeken antik 

hamam, iki bin yıldır kendiliğinden çıkan 

şifalı suyuyla ilgi görüyor. 

DÜNYANIN EN ESKİ 

TERMAL TEDAVİ MERKEZİ 

Sarıkaya Belediye Başkanı Ömer Açıkel, 

konu ile ilgili yaptığı açıklamada yağış 

altında havuzda yüzen gençlerin bir 

taraftan karın, bir taraftan da şifalı sıcak 

suyun tadını çıkardıklarını belirtti. Basilica 

Therma Roma Hamamı'nın turizme kazandırılması 

için çalışmaların sürdüğünü ifade 

eden Açıkel; "Antik Roma hamamını merak 

edenleri, iki bin yıldır şifalı akan termal 

suyu merak eden bütün hemşehrilerimizi 

ilçemize davet ediyoruz. Gelip bu güzelliği 

görmelerini bekliyoruz. Sıcak su kendiliğinden 

çıkıyor. Çok şifalı olduğu bilimsel çevrelerce 

de kabul edilmiş, üniversite raporları 

var. Burası dünyanın en eski termal tedavi 

merkezi, dünyanın ilk SPA merkezi olarak 

kabul ediliyor" diye konuştu. 



29

Karadeniz Bölgesi 

Dede Korkut, UNESCO listesinde! 

Türk destanı Dede Korkut'un UNESCO 

Dünya Somut Olmayan Kültür Mirası Temsili 

Listesi'ne oy birliğiyle kabul edilmesi, 

Dede Korkut'un türbesinin bulunduğu Bayburt'ta 

sevinçle karşılandı. Bayburt Valisi 

Ali Hamza Pehlivan, Dede Korkut'un Masat 

köyündeki türbesinde yaptığı açıklamada, 

Korkut'un UNESCO Dünya Somut Olmayan 

Kültür Mirası Temsili Listesi'ne dâhil 

edilmesinin Bayburt için çok özel anlamlar 

taşıdığını söyledi. 

Bu durumun hem Türkiye'yi hem de 

Bayburt'u mutlu ettiğini belirten 

Vali Pehlivan; "Türkiye, Dede Korkut 

destanlarıyla dünyada bu listede 

en çok unsuru, değeri olan ilk 5 ülke 

arasındaki yerini korudu. Dede Korkut ile 

birlikte ülkemiz 17. unsurunu, varlığını bu 

listeye dâhil etmiş oldu" dedi. Pehlivan, 

Dede Korkut hikâyelerinin Anadolu'nun 

kuzeydoğusunda olduğu gibi Azerbaycan 

gibi ülkelerde de geçtiğine dikkat 

çekerek; "Bu hikâyelerin birkaçında 

Bayburt'tan da bahsedilir. Hatta Parasar'ın 

Ulu Bayburt Hisarı diye bahsedilir, 

Bayburt'tan ve Bayburt Kalesi'nden. Bu 

hikâyelerin kahramanlarından birisi de şu 

anda yine mezarı Bayburt'ta olan Bamsı 

Beyrek'tir. Bu şahsiyet de yine destan 

kahramanı olarak hikâyelerde geçmektedir" 


Uzungöl, zengin kaynak 

sularıyla da dikkat çekiyor 

Türkiye'nin önemli turizm destinasyonları arasında 

yer alan ve her yıl yüz binlerce kişinin ziyaret ettiği 

Uzungöl'ün kaynak suları da ilgi görüyor. Trabzon'un 

Çaykara ilçesine bağlı, adını Uzungöl'den alan mahallenin 

de bulunduğu bölgede birçok noktada doğal 

kaynak suyu çıkıyor. 

Çaykara Belediye Başkanı Hanefi Tok, konuyla ilgili 

yaptığı açıklamada dik yamaçları ve muhteşem 

orman örtüsünün yanı sıra yaban hayatıyla da öne 

çıkan "Özel Çevre Koruma Bölgesi" içinde yer alan 

Uzungöl'ün turizmde dünya markası olduğunu 

söyledi. Uzungöl'ün sadece yer üstü değil, yer altı 

zenginliğine de sahip olduğunu belirten Tok; "Bölgemiz, 

doğal su kaynakları açısından zengin bir bölge. 

İlçemizin tamamının içme suyu doğal su kaynaklarından 

sağlanıyor" ifadesini kullandı. 

153 yıllık Velipaşa Hanı 

turizme kazandırılacak 

Çorum’da Osmanlı İmparatorluğu 

döneminde inşa edilen ve günümüzde 

çok az örneği bulunduğu belirtilen 

153 yıllık Velipaşa Hanı, Çorum Belediyesi 

tarafından restore edilerek 

turizme kazandırılacak. Yozgat 

Beylerbeyi Veli Paşa’nın 1865’te yaptırdığı 

Çepni Mahallesi’ndeki tarihi 

han, uzun bir dönem Anadolu Oteli 

olarak kullanıldı. Bin metrekare alana inşa edilen iki katlı han, bitişiğinde 

bulunan 35 odalı otel kısmı ile 1914 yılında meydana gelen yangında büyük 

oranda hasar gördükten sonra yeniden inşa edilerek bugünkü halini aldı. 

Daha sonra mülk sahiplerinin market ve depo olarak kullandığı Velipaşa 

Hanı, Çorum Belediyesi tarafından turizme kazandırılmak için 35 yıllığına 

kiralandı. 

Tarihi yapının restorasyonu için yaklaşık 6 milyon lira maliyet öngörülen 

projeyi hazırlayan ve Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı (OKA) tarafından 

kabul edilen belediye, restorasyon çalışmalarına başladı. Süslemeleri, 

işçiliği, mimari ve inşaat mühendisliği açısından özel bir eser olarak değerlendirilen 

tarihi handa devam eden restorasyon çalışmalarında kerpiç 

duvarlar örülmeye başlandı. Bağdadi ve tavan işleri tamamlanan restorasyon 

süreci, zemin ve dış cephe bölümlerinde devam ediyor. 



Karadeniz Bölgesi 

bir şekilde söyleyebileceklerini ifade etti. 

Mozaiklerin hiç bozulmadığına işaret eden 

Çelikbaş; “Mozaiklerde çok önemli figürlere 

ulaştık. Bu figürler, Marcos ve Lucas’ı 

temsil eden figürler. Bir tane boğa figürü, 

bir tane aslan figürü, iki tane de tavus 

kuşunun olduğu bir panoya rastladık. Bu 

figürlerin Anadolu’daki benzer örneklerine 

baktığımız zaman en bütünlük gösteren 

örnek, Hadrianaupolis antik kentinde bu 

yıl çalışmalar sonucunda bulmuş olduğumuz 

mozaik. Kilisenin, Marcos ve Lucas’a 

addedilerek yapıldığını düşünebiliriz” diye 

konuştu. 

Hadrianaupolis’in gizemi çözülecek 

Karabük’ün Eskipazar ilçesinde bulunan 

Hadrianaupolis antik kentinde, yaşamın 

aniden son bulmasının nedeni araştırılacak. 

Karabük Kültür ve Turizm Müdürü İbrahim 

Şahin ve Karabük Üniversitesi Arkeoloji 

Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Ersin Çelikbaş, 

ortaya çıkarılan mozaikler nedeniyle 

“Karadeniz’in Zeugması” olarak adlandırılan 

antik kentte kazı çalışmaları sırasında 

bulunan ve Anadolu’nun en eski kiliselerinden 

biri olduğu değerlendirilen bin 500 

yıllık yapıda inceleme yaptı. 

Dr. Ersin Çelikbaş, burada gazetecilere 

yaptığı açıklamada kiliseden çıkarılan 

mozaiklerin M.S. 5. yüzyıla ait olduğunu net 

MOZAİK CENNETİ 

Öğretim Üyesi Çelikbaş, Hadrianaupolis’in 

daha önce sadece kent olarak isminin 

bilindiğine işaret ederek, şöyle devam 

etti: “Sadece bir isimden ibaret olmadığı, 

gerçekten çok önemli bir antik kent 

olduğu, özellikle ‘mozaik cenneti’ 

dediğimiz bir noktada artık burası. 

Çünkü gerçekten mozaikleriyle 

ön plana çıkıyor. Özellikle Batı Karadeniz 

Bölgesi’nin en önemli mozaik kenti 

olarak burayı gösterebiliriz. Buranın antik 

dönemde piskoposluk, yani hac merkezi 

olduğunu net bir şekilde söyleyebiliriz. Burada 

önemli din adamları yaşamış. Birkaç 

yıl içerisinde daha da somut buluntularla, 

arkeolojik belgelerle açıklayacağımız 

verilerin tüm dünyanın ilgisini buraya 

çekeceğine eminiz.” 

Astım ve KOAH hastalarının gözdesi: Ballıca Mağarası 

Tokat'ın Pazar ilçesinde bulunan Ballıca 

Mağarası, iyi geldiği düşüncesiyle astım ve 

KOAH hastalarından ilgi görüyor. Şehir merkezine 

26 kilometre uzaklıkta, Pazar ilçesine 

bağlı Ballıca köyünde bin 85 rakımlı tepede 

yer alan mağara, Türkiye'nin en büyük ve 

görkemli mağaraları arasında yer alıyor. 

Milyonlarca yılda oluşan sarkıt ve dikitlerle 

ziyaretçilerin ilgisini çeken ve halen 

keşfedilmemiş bölümleri bulunan mağara; 

"Havuzlu", "Büyük Damlataşlar", "Çamurlu", 

"Fosil", "Yarasalı", "Çöküntü", "Sütunlar", 

"Mantarlı" ve "Yeni" ismini taşıyan salonlarıyla 

ziyaretçilerini ağırlıyor. Ortalama 

18 derece sıcaklığı ve yüzde 54 nem oranı 

ile özellikle astım ve KOAH hastalarının 

ilgisini çeken mağarayı, geçen yıl 110 bin 

yerli ve yabancı ziyaretçi gezdi. 

KAFİLELER HALİNDE ZİYARET EDİLİYOR 

Tokat İl Kültür ve Turizm Müdürü Adem 

Çakır, konuyla ilgili yaptığı açıklamada 

Ballıca Mağarası'nın Tokat için önemli bir 

değer olduğunu söyledi. Mağarayı ziyaret 

edenlerin sayısında son yıllarda artış yaşandığını 

belirten Çakır; "Mağaranın astım 

ve KOAH hastalarına iyi geldiği söyleniyor. 

Hastalar kafileler halinde mağaraya gelip, 

bir veya iki hafta boyunca günde 4 ila 7 saat 

kalıyor" dedi. 



31

Kapak 

Fırsatların ve umutların hep var olduğu 

HAYALLER ÜLKESİ 

AMERiKA 

Yazı ve Fotoğraflar 

BÜLENT ULUÇAY 

Aylar öncesinden beni saran heyecanı ve dilimden hiç 

düşürmediğim o efsanevi “Hotel California” şarkısı 

eşliğinde gerçekleştirdiğim California / Silikon Vadisi 

seyahati, beklentilerimin çok ötesinde izlenimler ve 

deneyimlerle dolu geçti benim için. Öyle ki, daha San 

Francisco Havaalanı’nın gümrük kontrol noktalarında 

sıranın bana gelmesini beklerken fark ettim 

demografik olarak ne kadar sıra dışı ve renkli bir 

şehre geldiğimi. Havaalanı kapısından çıkar çıkmaz 

kendinizi büyük bir etnik ve kültürel farklılığın içinde 

hissediyorsunuz. Zira yüzölçümü olarak epey büyük 

bir alanı kapsayan ve San Francisco da dâhil olmak 

üzere birçok şehri bünyesinde barındıran San Francisco 

Körfez Bölgesi, etnik ve kültürel olarak, Uzak 

Doğu’dan Orta Doğu’ya, Avrupa’dan Güney Amerika’ya 

uzanan oldukça zengin bir çeşitliliğe sahip. 

İstanbul’dan San Francisco’ya uzanan; on üç saatlik, 

uzun ve yorucu ama bir o kadar da keyifli bir direkt 

uçuştan sonra soluğu, beni California’ya davet eden 

ve tüm gezi boyunca bana adeta rehberlik eden 

dostumun, San Francisco’ya bir saat uzaklıktaki 

evinde, benim için ayrılmış odada aldım. O ilk geceyi 

California’nın dünyaca ünlü temiz havası sayesinde 

uzun bir uyku çekerek ve dinlenerek geçirdim. Elbette 

içimde, gezi boyunca karşılaşacağım yeni yüzler, 

yeni yerler ve yeni yaşantıların heyecanı vardı. 



Kapak 

DÜNYANIN 6. BÜYÜK EKONOMİSİ 

Seyahat boyunca sohbet etme şansı bulduğum 

birçok kişiye göre, California’nın en 

fark yaratan özelliklerinden biri temiz havasıymış. 

Gerçekten de kendisini çevreleyen 

yemyeşil ulusal park ve ormanlar sayesinde, 

oksijen kalitesinin yüksek olduğu bir havaya 

sahip California. Bunu daha ilk günden fark 

etmeniz mümkün… Ancak, California’yı 

Amerika’nın diğer birçok eyaletinden ayrı kılan 

tek özelliği havası değil elbette. Eyaletin 

ekonomik büyüklüğü ve demokratik politik 

yapısı, onu diğer eyaletlerden ayrıştıran 

diğer önemli özellikler olarak sayılabilir. 

Zira tek başına California, dünyanın 6. 

büyük ekonomisi konumunda… Eyalet, bu 

sıralamada birçok gelişmiş ülkeyi geride 

bırakmayı başarmış. California, oldukça 

kozmopolit olduğu bilinen demografik 

yapısına rağmen; demokratik bir yapılanma 

sayesinde, farklı kültürleri, dilleri, dinleri, 

sosyal yaşamları bir potada eritebilmiş olması 

bakımından da diğer birçok eyaletten 

ayrışmakta. California’da yaşayan insanların 

birbirlerine olan saygısı, özel hayata verilen 

önem ve gündelik yaşamın her alanında ve 

her fırsatta sergilenen hoşgörü emareleri 

gerçekten görülmeye değer. 

San Fransisco… Şehrin bir yanında Pasifik okyanusu, ortasında da bir körfez var. Sanırım bu konumdan 

dolayı yaz kış hava sıcaklığı hemen hemen aynı. Eşcinsel evlilikleri kabul eden ve belediye binasında 

dalgalanan eşcinselleri temsil eden gökkuşağı renginde bayrağı ile “liberallerin şehri” ünvanını haklı 

olarak alıyor. Nufüsun yüzde 3’ü aynı seksten evli ya da birlikte yaşayan insanlardan oluşuyor. 

STANFORD ÜNİVERSİTESİ VE 

ZAMANDA YOLCULUK 

Dinlenmeyle geçen ilk gecenin ardından, 

ertesi gün soluğu dünyanın sayılı üniversitelerinden 

biri olan Stanford Üniversitesi’nin 

tarihi ve ihtişamlı kampüsünde aldım. 

Stanford gerçekten büyüleyici bir kampüse 

sahip. Kampüs içerisinde büyük bir 

futbol sahası, mimari açıdan göz dolduran 

tarihi binalar, Rodin heykelleri, alabildiğine 

büyük ve yeşil avlular, alışveriş merkezi ve 

spor alanları bulunmakta. 

GOOGLE, YAHOO, CISCO, 

HP GİBİ DEV TEKNOLOJİ FİRMALARI 

Ancak onu dünyanın diğer üniversitelerinin 

önüne koyan asıl büyük etkenin eğitim 

kalitesi oluğu bilinen bir gerçek. Nitekim, 

Stanford Üniversitesi akademisyenleri ve 

öğrencileri tarafından topluma kazandırılan 

ve bizim de günlük hayatta sıkça kullandığımız 

birçok gerçekleşmiş proje var. Bu 

dünyaca ünlü projelerin en önemlileri arasında 

Google, Yahoo, Cisco ve HP gibi dev 

teknoloji firmalarını sayabiliriz. Ayrıca yine 

birçok değerli çalışmaya imza atmış bir tıp 

fakültesine sahip olan üniversite, bu alanda 

da tüm dünyada örnek gösterilmekte. 



33

Kapak 

SİLİKON VADİSİ VE SAN JOSE 

Seyahatimin ikinci günü, Silikon Vadisi’nin 

başkenti olarak adlandırılan San Jose’nin 

kollarına bıraktım kendimi. İlk durağım 

oldukça büyük bir AVM oldu. “İstanbul’dan 

California’ya gidip de AVM mi gezilir?” dediğinizi 

duyar gibiyim. Ancak, hem bölgede 

yaşayanların yaşantıları hakkında ipucu 

edinebilmek hem de fiyatlar hakkında genel 

bir fikir sahibi olabilmek için, AVM’lerden 

daha iyi bir yer olamazdı gidebileceğim. 

1960’larda Meksikalı 

artist ve duvar ressamı 

Diego Rivera’yı keşfeden 

duvar ressamları, şehrin 

duvarlarına politik resimler 

yapmaya başlamışlar. 

Özellikle Latin Amerika’daki 

iç savaşlardan kaçıp 

gelenlerin burada kabul 

görmesini sağlamaya yönelik 

politik resimler, Mission 

caddesinin civarındaki 

sokakları kaplamakta… 

beni en çok etkileyen ayrıntılardı. Kısa 

ve eğlenceli bir molanın ardından, Tahoe 

Gölü’ne doğru, US-50 Otoyolu üzerinde yol 

almaya devam ettik. Ancak, yol boyunca 

karşımıza çıkan eşsiz doğa manzaraları, sık 

sık durmamıza ve objektiflere sarılmamıza 

sebep oluyordu. Elbette bu, gönüllü olarak 

katlanabileceğimiz ve hatta sahip olmaktan 

mutluluk duyacağımız bir sorundu. 

Tahoe Gölü’ne yaklaşık 15-20 kilometre 

kala, gölü çevreleyen dağların birinin zirvesinden 

geçen yolumuz bize gölü tepeden 

gören olağanüstü bir manzara sunuyordu. 

Göle kilometrelerce uzaktan, önü alabildiğine 

açık bir terastan bakıyormuşuz gibi 

hissettim. 

Tahoe Gölü, bölgedeki popülerliğini sonuna 

kadar hak eden bir güzelliğe sahip. Harita 

üzerinde gölü diklemesine ikiye böldüğünüzde, 

gölün bir tarafı Nevada eyaletine, 

diğer tarafı California’da kalıyor. Dolayısıyla 

gölün etrafında dolaşırken California 

ve Nevada eyaletlerine giriş çıkış yapabiliyorsunuz. 

Göl etrafında çok sayıda plaj, 

yürüme parkurları, göle kıyısı olan müstakil 

evler, kamp alanları, oteller ve restoranlar 

bulunmakta. Tabi tüm bunlara, yeşilin tüm 

tonlarının eşlik ettiğini söylememe gerek 

yok sanırım. Öte yandan, Tahoe Gölü’nde 

son derece özenle korunan vahşi yaşamın 

izlerini gözlemlemeniz de mümkün. Zira, 

gezinti sırasında her an kartal, şahin, 

akbaba gibi yırtıcı kuşlar veya geyik, 

kurt, tilki veya ayı gibi yaban hayvanlarını 

görebilirsiniz. 

TAHOE GÖLÜ, TARİHİ DAĞ 

KASABASI PLACERVILLE 

Bir sonraki gün kendimizi kızılçam ormanlarının 

çevrelediği kıvrımlı yollarda yol 

alırken bulduk. Rotamız, California’da ve 

çevre eyaletlerde yaşayanların “hafta sonu 

kaçamağı” olarak gördükleri ve sıklıkla ziyaret 

ettikleri Lake Tahoe, yani Tahoe Gölü 

oldu. Bu arada, Tahoe Gölü güzergâhında 

bulunan tarihi dağ kasabası Placerville, 

fantastik görünümü ve tarihi dokuya sahip 

mimari yapıları sayesinde bizi kısa bir 

süreliğine yolumuzdan alıkoymayı başardı. 

Kırmızı tuğlalı binalar, eski duvarlara 

yapılmış enfes güzellikteki duvar grafitleri, 

baş döndüren temiz havası, Placerville’de 



Kapak 

SEVİMLİ VE GİZEMLİ KOVBOY 

KASABASI VIRGINIA CITY 

Aynı günün devamında, gezimize rehberlik 

eden dostumun yönlendirmesiyle bir anda 

rotamızı Tahoe Gölü’ne kırkbeş dakika 

mesafede ve Nevada sınırları içerisinde 

bulunan Virginia City’ye çevirdik. Virginia 

City, 19. yüzyıldan kalma binaları, orijinalliğini 

koruyan kovboy salonları, hâlâ 

kovboy kıyafetleri ile sokaklarda dolaşan 

yerli halkıyla, size adeta zamanda geriye 

yolculuk yapma fırsatı sunuyor. Bu sevimli 

ve gizemli kovboy kasabasında zaman 

ve mekân kavramları ortadan kalkıyor. 

Virginia City’de geçirdiğimiz birkaç saat 

boyunca, kasabanın yerlileri tarafından 

büyük ilgiliyle karşılandık. Özellikle 

Türkiye’den gelen bir fotoğrafçı olduğumu 

ve yanımda taşıdığım TOURMAG Turizm 

Dergisi için çekim yapmaya geldiğimi 

söylediğimde, orada tanıştığımız insanların 

bize nasıl yardımcı olmaya çalıştığını 

görmek çok değerliydi benim için. Virginia 

City’ye yolunuz düştüğünde “Bucket 

of Blood and RedDog” isimli salonlara 

uğramanızı özellikle tavsiye ederim. Zira 

Bucket of Blood’ta sahne alan David John 

ve Cumstock Covboys grubundan country 

müzik parçalarını; RedDog’ta canlı rock 

şarkılarını dinlerken büyülendiğinizi 

hissedeceksiniz. 

DÜNYANIN EN BÜYÜK KÜÇÜK ŞEHRİ! 

Tahoe Gölü’nü görmek için başladığımız 

günübirlik gezi, görülmesi gereken 

yerlerin çokluğu nedeniyle ertesi güne 

sarktı. Gece konaklamamız ise, küçük Las 

Vegas olarak da bilinen ve yine Las Vegas 

gibi Nevada sınırları içerisinde bulunan 

Reno’da gerçekleşti. Yeri gelmişken belirteyim; 

bu sevimli ve renkli şehrin girişinde 

yer alan ışıklı ve büyük bir tabelada aynen 

şu ifadeler yazıyor: Dünyanın En Büyük 

Küçük Şehri! 

Geceyi Reno’da geçirdikten sonra, günün 

ilk saatleriyle birlikte California’nın Tracy 

şehrinde bulunan kaldığımız eve geri 

dönmek üzere yola koyulduk. O günü biraz 

dinlenerek, biraz da ertesi gün başlayacağımız 

yeni bir maceranın hazırlıklarını 

yaparak geçirdik. İstanbul’un keşmekeşinden 

biraz olsun uzaklaşıp, kendimi San 

Francisco Körfezi’nin huzuruna bırakmak 

oldukça iyi gelmişti. 

FİLM ENDÜSTRİSİNİN VAZGEÇİLMEZİ 

HOLLYWOOD 

Yeni rotamız, mesleğim gereği hep görmeyi 

arzuladığım ve California denildiğinde 

akla ilk gelen noktalardan biri olan Los 

Angeles’teki Hollywood Stüdyoları idi. 

Yaklaşık beş saatlik bir yolculuktan sonra 

vardığımız Los Angeles, ihtişamı ile büyülerken, 

trafiğiyle de İstanbul’u aratmıyordu. 

Ancak, Hollywood Stüdyoları’na ayak 

bastığım andan itibaren her şeyi unutmuş, 

kendimi stüdyoların ışıltılı ve hayranlık 

bırakan ortamına bırakmıştım. Hollywood 

Stüdyoları’nda bir yandan sinema 

sektörünün incelikleri ile ilgili bilgilenirken, 

diğer yandan çocukluğunuza döndüğünüzü 

hissedebilirsiniz. Bu arada, Los Angeles’a 

gelmişken meşhur Hollywood yazısını 

fotoğraflamadan dönmek olmazdı tabi. 

CALIFORNIA’DA 15 BİN TÜRK YAŞIYOR 

Bir gün önce yaptığımız uzun, yorucu ama 

keyifli Los Angeles gezisinden sonra bir 

günlük dinlenmeye ihtiyacımız vardı. Bu 

dinlenme sürecinde California’da yaşayan 

Türklerle tanışıp, onların yaşantılarına 

dair bilgiler edinmeye çalıştım. Edindiğim 

bilgilere göre, sadece San Francisco 



35

Kapak 

Körfezi Bölgesi’nde üç bin civarında Türk 

yaşarken, California genelinde bu rakam 

on beş bin civarındaymış. İletişim kurduğum 

Türk dostlarımdan edindiğim izlenim 

çerçevesinde rahatlıkla ifade edebilirim 

ki Amerika’daki Türkler, Türkiye’deki gelişmeleri 

oldukça yakından takip ediyorlar ve 

Türkiye ile ilgili hemen her konuda oldukça 

duyarlılar. Ayrıca California’da da tıpkı 

Türklerin yoğun yaşadığı Amerika’nın diğer 

bölgelerinde olduğu gibi Türk ürünlerinin 

satıldığı marketler veya Türk yemeklerinin 

sunulduğu restoranlar bulunmakta. 

DR. ÖMER UYUKLU’DAN KÜLTÜREL 

ETKİLEŞİM İLE DİL ÖĞRENME 

San Francisco’da tanıştığım Türklerden 

biri de 40 yıla yakın bir süredir Amerika’da 

yaşayan ve 1992 yılından bu yana, Amerikalı 

olmayan uluslararası öğrencilere 

yönelik akademik İngilizce eğitimi veren 

Dr. Ömer Uyuklu. 



Kapak 

California College of Communications’ın 

(CalCC) sahipliğini ve yöneticiliğini 

yapan Uyuklu’nun sahibi olduğu CalCC, 

çeşitli üniversiteler ile işbirliği gerçekleştirilerek 

yürütülen programlar sayesinde, 

diğer dil okullarına nazaran fark 

yaratmakta ve böylece okulun öğrencilerine 

farklı ufuklar açıp, onların kişisel 

gelişimlerine katkıda bulunmakta. CalCC 

ayrıca, organize ettiği yaz programları 

ve yurtiçi konaklamalı gezilerin yanı 

sıra, birçok sosyal ve kültürel etkinlik 

düzenleyerek de öğrencilerinin kültürel 

etkileşim ile dil öğrenmelerine olanak 

tanımakta. 

İKİ YILLIK EĞİTİM VEREN KOLEJLER, 

SERTİFİKA PROGRAMLARI 

California’da bulunduğum süre zarfında, 

şu aralar ülkemizde de oldukça popüler 

olan yurtdışında eğitim alma konusunda 

bir hayli bilgi edinme şansım oldu. Hemen 

şunu belirtmeliyim ki fazla alternatifin 

olduğu bir eğitim ortamı var California’da. 

Örneğin, Türkiye’den başvurarak kabul 

alabileceğiniz üniversiteler ya da iki 

yıllık eğitim veren ve Türkiye’deki meslek 

yüksekokullarına benzer bir yapıları olan 

kolejler olduğu gibi, farklı üniversiteler 

bünyesinde oluşturulmuş ve onlarca farklı 

alanda altı aylık, dokuz aylık veya 1 yıllık 

sürelerle eğitim veren sertifika programları 

da bulunmakta. Üstüne üstlük 

bu programları tamamlayan ve öğrenci 

vizesi olanların, bir yıla varan sürelerle 

geçici çalışma hakkı elde ederek, öğrenim 

gördükleri alanlarda pratik yapabilecekleri 

süreli/geçici işler bulabilmelerine de 

olanak tanınmakta. Sertifika programlarının 

geçerliliği oldukça yüksek… Bu programlardan 

mezun olup da Apple, Google 

ve Facebook gibi teknoloji şirketlerinde 

çalışma olanağı yakalamanız mümkün. 

Şehrin hemen her 

yerinde bisiklet yolları 

var. Olmayan yerlerde de 

öncelikleri. Her türlü toplu 

taşım aracında engelliler 

ve bisikletlilerin rahatça 

binmelerini sağlayacak 

düzenekler bulunuyor. 

SAN FRANCISCO KÖRFEZİ VE 

GOLDEN GATE KÖPRÜSÜ 

Seyahatimin son günlerini San Francisco 

Körfezi Bölgesi’ndeki şehirleri, bu şehirlerdeki 

tarihi ve turistik bölgeleri, üniversiteleri 

ve büyük teknoloji şirketlerinin 

kampüslerini gezerek, onları fotoğraflamaya 

ayırdım. İlk durak San Francisco şehir 

merkezi oldu. San Francisco gerçekten yaşayan 

bir şehir. Farklı mimarisi, İstanbul’a 

benzeyen çok dik yokuşlu yolları, kendine 

has mimarisi, kültürel ve sosyal zenginliği, 

hâlâ yolcu taşımacılığında kullanılan troleybüsleri, 

plajları, hemen her ülke mutfağından 

örnekler sunan restoranları ve altın 

kapı anlamına gelen eşsiz “Golden Gate” 

köprüsüyle, onu ziyarete gelen birçok 

insanı olduğu gibi beni de oldukça etkiledi 

San Francisco... Bu nedenle, mesleğe yeni 

başlamışçasına büyük bir heyecan duyarak 

sabahtan akşama kadar fotoğrafladım şehirdeki 

tüm bu güzellikleri. Sadece Golden 

Gate köprüsünün ihtişamını görmek ve onu 

fotoğraflamak bile günlerdir hissettiğim 

tatlı yorgunluğu üzerimden atmama yetti. 

Şu anda, dünyadaki en uzun 

yedinci asma köprü komununda 

olan Golden Gate Köprüsü… Bir 

zamanlar "asla inşa edilemez" 

denilen fakat rüzgâra, dumana, 

sise karşı verilen 4 yıllık 

mücadeleden sonra 27 Mayıs 1937 

yılında açılan bu muhteşem yapı, 

Amerika’nın başta gelen simgelleri 

arasında… 

Şehrin ilginç noktalarından biri de 

'Rus Yolu' dedikleri çok dar ve virajlı bir 

yol. Onu görmek için tramvayla tepelere 

çıkıyorum. Burada bir zamanlar Rus 

askerlerinin mezarları varmış. Şimdi ise 

8 tane çok keskin virajı olan dik bir yokuş 

ve dünyadaki en yamuk yol olarak burası 

da bir turist ilgi alanı. San Francisco’nun 

en önemli geliri de zaten turizm. 

SAN FRANCISCO & İSTANBUL 

BENZERLİĞİ 

Hazır San Francisco’dan bahsederken, 

bu şehrin dünyada coğrafi bakımdan 

İstanbul’a çok benzeyen şehir olduğuna değinmeden 

geçemeyeceğim. Birkaç yıl önce 

bir büyük gazetemizin internet sayfasında 

bunu ifade eden bir haber okuduğumda 

benzerliği tam idrak edememiştim. Ancak 

San Francisco sokaklarında gezindiğimde, 

iki şehir arasındaki benzerliğin sadece 

uydu fotoğraflarında rastlanan benzerliklerle 

sınırlı kalmadığını; iki şehrin, yokuşları, 

trafiği, kozmopolit yapısı, tramvayları, 

tepeleri ve hatta şehirlerin yakalarını 

birbirine bağlayan asma köprüleriyle de 

birbirlerine benzediğini şaşkınlıkla gözlemlemiş 

oldum. → 

Burt Lancester’in Oscar aldığı ünlü Alcatraz 

Kuşçusu’na adını veren Alcardaz adası... 1861-1963 

yılları arasında cezaevi olarak kullanılmış. San 

Francisco Körfezi'nde sahile 2,4 km uzaklıkta 9 hektar 

alana yayılmış olan Alcatraz Adası, ABD'nin en ünlü 

hapishanelerinden biri olma özelliğini de taşıyor. 



37

Kapak 

YEŞİL TEPELER VE DAĞLARLA 

ÇEVRİLİ SİLİKON VADİSİ 

California’ya ve Silikon Vadisi’ne gelip de 

teknoloji şirketlerinin kampüslerini ziyaret 

etmemek olmazdı. California’nın dünyaca 

ünlü teknoloji başkenti olan Silikon Vadisi’ne 

ilk kez seyahat ediyorsanız, yüksek 

teknoloji ile donatılmış çok katlı binalarla, 

gökdelenlerle veya klasik fabrika manzaralarıyla 

karşılaşacağınız fikrine kapılmanız 

normal kabul edilebilir. Ancak, gerçekte 

karşılaşacağınız manzara hayal ettiğinizden 

çok daha sade ve etkileyici olacaktır. 

Yeşil tepeler ve dağlarla çevrelenmiş bir 

vadiye oturtulmuş olan Silikon Vadisi, 

mütevazı sayılabilecek plazalardan, çoğu 

tek katlı müstakil evlerden veya üç katı 

geçmeyen apartman komplekslerinden, 

neredeyse hemen hepsi birbirini andıran 

alışveriş merkezlerinden, her mahallede 

yer alan çeşitli yaşam ve spor alanlarından 

oluşan ve aslında bünyesinde San Jose 

başta olmak üzere irili ufaklı birçok şehri 

barındıran bir bölgenin genel adı... 

MÜHENDİS VE MÜHENDİSLİK CENNETİ 

Hepimizin hemen her gün kullandığı 

telefon aplikasyonlarının veya bilgisayar 

programlarının birçoğunun genel 

merkezleri Silikon Vadisi’nde bulunuyor. 

Apple, Google, Facebook, Whatsapp, 

Tango, Cisco, Yahoo, Adobe, Paypal, Uber 

bunlardan sadece birkaçı… Bu şirketlerde 

hiç azımsanmayacak sayıda Türk çalışanlar 

da bulunuyor. Bu şirketlerin ağırlıklı olarak 

bilgisayar mühendisi istihdam ettiklerini 

göz önünde bulundurursak, Silikon Vadisi 

tam bir mühendis ve mühendislik cenneti... 

Bu nedenle, başta Hindistan ve Çin olmak 

üzere, dünyanın çeşitli ülkelerinden Silikon 

Vadisi’ne, bu şirketlerde istihdam edilmek 

üzere gelen veya getirtilen binlerce 

bilgisayar mühendisi bu bölgede yaşamını 

sürdürüyor. 

TÜM DÜNYA MUTFAKLARININ 

ÖRNEKLERİNİ BULMAK MÜMKÜN 

Son olarak, gezi boyunca bir noktadan 

başka bir noktaya geçerken yaşadığımız 

koşuşturmaca içerisinde yemek yemeyi 

de ihmal etmedik elbette. Hemen yeri 

gelmişken şunu belirteyim: California’da 

bulunuyorsanız, damak zevkinize uygun 

yemek yiyebileceğiniz bir yer bulmak asla 

bir sorun değil, bir zevktir. Zira, neredeyse 

tüm dünya mutfaklarının örneklerini 

bulabileceğiniz eyalette, yiyecek-içecek 

sektöründeki bu zenginlik, onu ayrıcalıklı 

kılan etkenlerin bir diğeri. 

Levent Ağdaş 

California seyahati için on gün, on beş gün 

ve hatta bir aylık süreler bile asla tam anlamıyla 

yeterli olmayacaktır. Bu nedenle, bu 

seyahati ağzımda yarım kalan bir tat olarak 

kabul edip, yakın bir zamanda gerçekleştireceğim 

bir başka California seyahatinin 

hayaliyle döndüm Türkiye’ye. Elbette 

fotoğraf makineme kaydettiğim yüzlerce 

güzel kareyle… 

Tabi bu gezi boyunca bana her türlü desteği 

sağlayan, ev sahipliği yapan arkadaşım 

Levent Ağdaş’a teşekkürü bir borç 

bildiğimin altını bir kez daha çizerek ifade 

etmek isterim. 



Kapak 

Amerika deyince olmazsa 

olmazlar arasında yer alan 

Universal stüdyolarını asla 

geçmemek gerektiğini görünce 

anladım. Burada görecek pek çok 

şey bulacaksınız. Bunların başında 

dünyaca ünlü filmlerin çekildiği 

birbirinden büyük dev stüdyolar, 

bu filmlerde kullanılan eşyaların 

saklandığı depolar, sanatçıların ve 

yönetmenlerin konakladığı evler 

ve City walk bölgesi… 

Sokaklarda 1960’lı yılların 

İstanbul’unda kullanılan 

tramwayların benzerinin bugün 

bile gayet başarılı biçimde 

kullanıldığını, üzerinde taşıdığı 

insanların bize çok benzediğini 

görmek uzun süre tebessüm 

etmemi sağladı… Bu tramvaylar 

ilk önce 1850'lerde atlarla 

çekiliyormuş. O yokuşlarda atları 

kontrol etmenin zor olduğunu 

gören Smith Hallidie adında 

bir İngiliz altın madenlerindeki 

sistemin burada da çalışacağını 

iddia etmiş ve nitekim sistem 

kurulunca çok güzel işlemiş. 

Canlı olarak dinleyebileceğiniz 

caz müzisyenlerinin çalıp 

söylediği kulüplerden, tekno 

müziğin sabahlara kadar 

susmadığı mekânlara, en 

ünlü müzikallerden striptiz 

kulüplerine kadar gece hayatının 

tüm renklerini San Francisco’da 

bulabilirsiniz. Tabi sokak 

müzisyenlerini de... 

Fotoğraf çekerken 

beni fark eden ve 

dikkatlice bakan iki 

sarı yelekli görünce, 

Fransa’dan başlayan 

rüzgârın buralara 

mı ulaştığını 

düşündüm bir an. 

Ama arkadaşlarım, 

“Dünya’da en son 

olacak yerdir” 

dediler. 



39

Özel Haber 

ABD’nin ilk Türk belediye başkanı: 

TAYFUN SELEN 

Story of a Turkish-American pioneer: 

MR. TAYFUN SELEN 

FİLİZ BAEIRA 

Amerika Birleşik Devletleri’nin doğu kıyısında bulunan 

New Jersey eyaletinin 20 bin nüfuslu Chatham bölgesi 

seçimlerinde, belediye başkanlığına ABD vatandaşlığı da 

bulunan Türk mimar Tayfun Selen seçildi. ABD'de bu göreve 

gelen ilk Türk olan Selen, yemin ederek göreve başladı. 

1996’da parasız ve yetersiz İngilizceyle geldiği ülkede 

belediye başkanlığına layık görülen Tayfun Selen’in bir 

sonraki hedefi ise, Kongre’ye seçilen ilk Türk olmak... 

ABD’nin New Jersey eyaletine bağlı Chatham Belediye 

Başkanlığı’na Cumhuriyetçi Parti'den seçilen Türk mimar 

Tayfun Selen’e ilk ziyaret ve ilk tebrik, TOURMAG Turizm 

Dergisi’nden oldu. ABD’de yaşayan TOURMAG Turizm 

Dergisi editörlerinden Filiz Baeira’yı makamında kabul 

Yes, the star is born in the state of New Jersey, and in 

a lovely town of Chatham where our pride, Mr. Tayfun 

Selen has risen as a star. In the next few weeks, I will 

share a special interview with Mr. Selen, as his schedule 

is extremely booked with attending special events. I 

did visit the municipal building, spoke with a few lovely 

people who work there and headed to the town center of 

Chatham. I’ll be talking about Chatham in the future, but 

let’s focus on our Mr. Selen and get to know him. 

Hundreds of media companies, including the giant ones, 

have been busy by writing about the victory of Mr. Tayfun 

Selen, and I think they will be monitoring him closely as 

they cover his successes yet to come. The unpresented 



Special News 

success story of Tayfun Selen holds a special importance 

because he is the first ever Turkish-America elected official 

to hold the title of Mayor, not only in New Jersey, but 

in entire United States, making him a true pioneer. 

eden Başkan Selen; “Kapılarımız herkese açık. Burada belediye 

başkanlığına seçilmiş olmaktan dolayı ülkem adına 

da çok mutlu oldum. Bana destek olan soydaşlarıma ve 

her milletten insanlara bir defa da aracılığınızla teşekkürlerimi 

iletiyorum” şeklinde konuştu. 

"OLMAZ DİYE BİR ŞEY YOK, OLUYOR" 

Siyasete atılma sürecinin planlı bir durum olmadığını belirten 

Tayfun Selen; "Fakat politikadan her zaman zevk aldım. 

10 sene kadar önce bölgenin (Chatham) imar komisyonunda 

çalışmaya başladım, yaklaşık 5 sene görev aldım. Daha 

sonra Cumhuriyetçi Parti'nin ilçe yönetimi, ilçe başkanlığı 

derken politikacılarla tanışıldı. Benim seçilmem, burada 

yaşayan vatandaşlarımıza ve genç arkadaşlarımıza bir 

ilham kaynağı olabilir. İlerde Türklerin politikaya atılmasına 

bir vesile olabilir diye düşünüyorum. Milletvekilleri olsun, 

senatörler olsun, belediye başkanları olsun, valiler olsun 

belki de Türk asıllılardan çıkabilir. Olmaz diye bir şey yok, 

oluyor. Ufak çapta küçük bir bölgenin belediye başkanlığıyla 

bunu başlattık" açıklamasında bulundu. 

TAYFUN SELEN HAKKINDA 

İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü mezunu 

olan 47 yaşındaki Tayfun Selen, 22 yıl önce göçmen olarak 

geldiği ABD’de politikaya atılarak, yaşadığı Chatham’ın 

belediye başkanı seçildi. Evli ve bir kız çocuğu babası 

olan Selen, 7 Kasım 2017’de Cumhuriyetçi Parti adayları 

arasından Chatham Belediye Komitesi üyeliğine seçilen 

ilk Türk olmuştu. Komitede yapılan belediye başkanlığı seçimini 

de kazanan Tayfun Selen, ABD’de bu göreve gelen 

ilk Türk oldu. Cumhuriyetçi Parti üyesi olan ve 15 yıldır 

Chatham’da yaşayan Selen, New Jersey’deki Montclair 

State University’de İşletme alanında yüksek lisans yaptı. 

“Lincold Educational Services” adlı okulun yönetiminde 

ise Kıdemli Başkan Yardımcılığı görevini yürütüyor. 

As a Turkish-born American citizen who settled in America 

more than two decades ago, Mr. Tayfun Selen had 

been elected as a member of the Chatham Municipal 

Committee in 2017. Outgoing Chatham Mayor Curt 

Ritter had previously announced he would not run for 

a 4th term, and the Chatham Township law states that 

the public elects 3 to 5 new committee members, then 

the committee appoints the Mayor. Mr. Selen was their 

choice. 

This is not Mr. Selen’s first achievement, yet it’s the first 

highest official position among Turkish Americans. Mr. 

Selen graduated from Istanbul Technical University’s 

Department of Architecture, and holds a Master’s degree 

in Business and Administration from Montclair State University. 

He’s resided in Chatham for 15 years and serves 

as the Senior Advisor of the Lincoln Educational Services. 

I believe the people of Chatham trusted Mr. Selen’s fair 

balance of being impartial and I think he has proven 

that by being chosen by the residents of his community, 

whose population is dominated by Americans, this is a 

very strong message and success. Had he been elected 

and appointed in a town heavily populated with those of 

his native land, it would have been interpreted as it was 

an easy victory. But Mr. Selen earned this position by 

being dedicated and earning the trust of all. 

As I promised you earlier saying that I would manage to 

meet with Mr. Tayfun Selen, only a few days after that 

promise made, Mr. Mayor has kindly received me in his 

office allowing us to congratulate him on the behalf of 

the TOURMAG and entire nation of Turkey. This brief 

but meaningful meeting afforded me to see firsthand 

that Mr. Tayfun Selen, beyond being a person who 

holds a special place and will go down the history, is an 

amazing, helpful, kind, gentle and polite human being 

who stated that his 

door was open to all 

and thanking everyone 

who supported him 

and the people around 

the world, including his 

colleague on the other 

side of the isle. 

We, as the TOURMAG 

family, send our 

congratulations to Mr. 

Selen, his family and 

his community for such 

a great achievement, 

and wish him continued 

success. Who knows, 

we may see him as the 

First Turkish American 

President! 



41

Destination America 

İSTİKAMET 

AMERİKA 

FİLİZ BAEIRA 

Sevgili TOURMAG okurları; 

Bu sayısında TOURMAG, rotasını Amerika’ya çevirmek 

isteyen ya da bunun planını yapan, fakat hâlâ 

aklında cevabını bulamadığı soruları olan okuyucularımızın 

bu sorularına geniş kapsamlı yer vererek; 

seyahatinizin verimli, sağlıklı ve amaçlandığı hedefe 

ulaştığı bir seyahat olmasını arzu ediyor. Bugünden 

itibaren gelecekteki her sayımızda 'DESTINATION 

AMERICA' başlığı altında Google’dan belki de bulamayacağınız, 

sadece benim gibi burada uzun yıllar 

yaşamış insanların hayat deneyimlerinin ürünü olan 

çok faydalı bilgiler bulacağınıza inanıyorum ve takip 

etmenizi öneriyorum. Ayrıca, bilmek istediğiniz ya 

da yayımlanmasını istediğiniz konular olursa da 

öneri olarak bize ulaştırabilirsiniz. 

Başlamadan önce, neden bu konuyu detaylı bir 

şekilde ele almak gereğini hissettiğimizi paylaşmak 

istiyorum. Ben, Türkiye’de doğmama ve 25 yaşıma 

kadar da ülkemde yaşamama rağmen, uzun yıllardır 

Amerika’da yaşadığımdan dolayı her defa Türkiye'ye 

geldiğimde sanki bir turist ve yabancı gibi 

hissediyorum kendimi. Yani, Türkçesi çok iyi olan 

bir yabancı gibi... Eğer ben, doğup büyüdüğüm bir 

ülkede böylesine yabancıymış gibi hissedip zorluklar 

yaşayabiliyorsam; sadece bir ülke değil, bir kıta olan 

Amerika’ya gelen siz vatandaşlarımın hissettiği 

endişe ve tedirginliklere cevap olmak istedim. 

Amerika sınırına yürüyen göçmenlerden birinin sırt 

çantasında yazdığı gibi, ya da bu ülkeye gelip, burada 

yerleşip, çalışıp, yeni bir hayat kurmak isteyen herkesin 

söylediği “The American Dream” (Amerikan rüyası) 

sözü, kısaca bize hepimizin böyle bir çantası olduğunu 

ve içinde hepimizin ayrı ayrı hayalleri olduğu gerçeğini 

gösteriyor. İşte biz de, tam da bu doğrultuda hayallerinize 

ulaşmanızı kolaylaştırmayı amaçlıyoruz. 

Amaçlar ne kadar çeşitlilik gösterirse göstersin; 

ister Türk, ister İtalyan, isterse Arap kökenli göçmenler 

olsun, Amerika hayallerinin arasında önce 

evlatları, daha sonra da kendileri için bir sürü seçenek 

ve imkânlarla dolu olan bu ülkede iyi bir gelecek 

ve yaşam isteği en başta yer almaktadır. 

Mayflower gemisi ile yüzyıllar önce okyanus 

ötesinden gelen göçmenlerin hayalleri ile günümüz 

insanının hayalleri, ortak özellik taşımaktadır. Güçlü 

olmak, mutlu olmak, rahat ve huzurlu bir yaşam ve 

önümüze sunulan imkânlar... Yıllar önce yaşamlarını 

çok kötü ve zor şartlar nedeniyle uzun bir okyanus 



Destination America 

yolculuğunda kaybedenlerin de hayalleri 

hep bu oldu. Daha iyi bir yaşam ve hayat, 

özgürce ve insan gibi yaşabilmek... Eğer 

insan öleceğini bile bile böyle bir yolculuğa 

çıkmayı göze aldıysa, bu bize neden 

insanların Amerika’ya gelmek istedikleri 

sorusunun en güzel cevabını içeren bir 

olumsuz örnek olmalı. 

Amerika sadece bir ülke değil, sihirli masallar 

diyarı gibi koca bir kıta. Doğusunda 

Atlas, batıda Pasifik okyanusları, kuzeyinde 

de yine devasa bir ülke Kanada’nın yer 

aldığı kocaman bir kıta. Size söz veriyorum, 

geliş nedeniniz ya da gelirken size verilen 

vize türü ne olursa olsun, daha iyi bir yaşam 

için Amerika’da yaşamaya karar verdiğinizde, 

gelecekteki yaşantınızın temellerini 

atmış oluyorsunuz. 

* * * 

Hadi gelin, "Acaba ne yapabilirim? Başarabilir 

miyim?" diyenlerimiz için kısa bir 

yaşam hikâyesiyle bu söylediklerimin imkansız 

olmadığına hep birlikte şahit olalım. 

Türk pidesini damak tadımızı tatmin etmek 

için sadece bizlerin masasına değil, ilk kez 

Amerika'ya taşıma ve tanıtma unvan ve başarısı; 

bir zamanlar yasal olmayan ama şimdi 

hem Türk hem de Amerikan vatandaşı olan 

milyonların tanıdığı, Clifton Paterson - New 

Jersey'de hizmet veren Taşkın Bakery’ye aittir. 

Değerli sahibi Kadir Bey’i uzun yıllardır şahsen 

tanıma imkânım olduğu için, bu başarısını bire 

bir gözleme fırsatına da sahip oldum. 

Bugün seksen insana iş imkânı sağlayan ve 

Taşkın Turkish Pide’nin Amerika’daki tek 

tescilli sahibi olan Kadir Bey, 1997'de bugün 

milyonların tanıdığı Taşkın Bakery’yi sadece 

1650 dolar sermaye ile başlattığını söylerken, 

625 dolar olan unu almakta güçlük çektiğini 

ve hatta alamadığını da çok samimi bir 

şekilde TOURMAG'e anlattı. Ailesi dışında 

kendisini mutlu eden tek şeyin, insanlara 

hizmet edip onları mutlu etmek olduğunu 

söyleyen Kadir Bey, 15 yaşına kadar olan 

çocuk ve gençlerin her istediklerini ücretsiz 

alabildiklerini ve böylece başkalarını mutlu 

etmenin tadına vardığını da ilk kez bizimle 

paylaştı. Hatta, "Çocuklarım arabada" diyen 

bir anneye çocuklarının istedikleri neyse 

ikram ettiğini de sözlerine ekledi. 

Çeşitli yerel gazete ve dergilerin ödüllerine 

sahip olan Taşkın Bakery, Turkey One 

Association Başkanları Demet Sabancı 

Çetindoğan ve Özlem Gençoğlu tarafından 

da sertifika ile ödüllendirilmiş. Geçirmiş 

olduğu küçük bir ameliyata rağmen bizimle 

vakit geçirip sohbet ettiği için Kadir Bey’e, 

bu imkanı sağlayan değerli kızı Derya 

Hanım'a ve Taşkın Bakery yetkililerinden 

değerli Melis Hanım'a bir kez daha teşekkürlerimi 

sunuyorum. 

* * * 

İşte şimdi de apayrı bir hikâye... Tamamen 

kendine özgü, değişik mücadeleleri içeren 

ama sonuç itibariyle hedefi hemen hemen 

bütün göçmenlerin hedefleriyle bire bir 

aynı olan kısacık bir hikâye daha… 

Geçenlerde Taşkın Bakery’de kendi ailem için 

bir şeyler almaya gittiğimde, işte aşağıda 

fotoğraflarını gördüğünüz çok samimi iki arkadaşla 

tanışıp konuşma fırsatım oldu; Tuğrul 

Şenyurt ve Engin Yılmaz... 15 yıldan fazla, akrabadan 

ileri olan bu iki arkadaşı, öğle yemeği 

esnasında tanıma onuruna sahip oldum. 

için en son 2017'de kesin olarak Amerika’ya 

yerleşerek, burada 'Moon and Star' isimli iç 

ve dış mekân tasarımı ile uğraştığını, yaptığı 

işten de çok mutlu olduğunu aktardı. 

Gelişen teknoloji ve internet sayesinde artık 

sınırların hemen hemen sadece harita üzerinde 

kaldığı günümüzde, Türkiye’den Amerika’ya 

gelme nedeni ya da şekli ne olursa 

olsun, internet ve iletişimdeki hız nedeniyle 

insanlar artık daha Amerika’ya gelmeden 

kalacak yer ve işlerini bile bulabiliyor. Yıllar 

önce bir tek tuzlu kuru pasta bulamadığımız 

günlerle bugün artık Türk mantısı siparişi bile 

verdiğimiz günlere geldiğimize inanamıyorum. 

New York, New Jersey, Los Angeles ve 

daha bir sürü eyalet yüzlerce, binlerce, hatta 

milyonlarca Türk göçmenle dolu. Bu sayı gün 

geçtikçe de artıyor. Eskiden konuşacak bir 

Türk arkadaş edinebilmek için kilometrelerce 

mesafelere misafirliğe giderken, şimdi 

artık çoğunluğu Türk olan cadde, mahalle, 

hatta eyaletler bile var. 

Hani 'Çıkın çıkın gelin' diye bir sözümüz var 

ya, hayalleriniz ne olursa olsun; daha iyi, 

daha kaliteli, huzurlu ve bir sürü imkâna 

sahip olmak ya da evlatlarınıza böyle bir 

yaşam vermek istiyorsanız, Amerika sizi 

bekliyor. Hadi gelin, siz de Amerikan rüyası 

yaşayanların arasına katılın. Kim bilir, belki 

bir gün Türk Cumhurbaşkanı bile olabilirsiniz. 

Sonuç olarak, eğer sizin de bir Amerikan 

rüyası hikâyeniz varsa durmayın, hemen 

yazmaya başlayın ve güncellenen göçmenlik 

kanunları ile ilgili sorularınız ya da 

yapılması gereken işlemler için de OGMEN 

LAW PLLC'yi mutlaka takip edin... 

Tuğrul Bey, ilk defa Amerika’ya 1989 yılında 

gelip Los Angeles eyaletinde kaldığını, beş 

altı yıl sonra Türkiye’ye dönüp tekstil işi ile 

meşgul olduğunu, 2006 yıllarında da tekrar 

Amerika’ya dönerek, Türkiye’den Amerika’ya 

tekstil ihraç ettikten sonra ikinci kez 

Türkiye’ye dönerek bu defa 10 yıl Aydın 

Üniversitesi’nde yüksek düzey eğitimci ve 

öğrenci dekanı olarak çalıştığını söyledi. 

Kendisi emekli olduktan sonra da sadece 

ve sadece iki kız evladının daha iyi bir geleceğe 

ve imkânlara sahip olmasını istediği 



43

Bir Seyyahın Gözünden 

BİR 

ULUDAĞ 

NOSTALJİSİ 

" 

BÜYÜK BIR 

AILE GIBIYDIK" 

Uludağ’a ilk gittiğimde sene 1979’du ve 13 yaşındaydım. 

O zamanların Türkiye’si yokluk içindeydi. Sınıf 

arkadaşım Çiğdem Subaşı, bana bir kayak takımı 

ayarlamıştı ve kayağa gönül verdiğim yer oldu Uludağ. 

Günümüzde pırıltısını yitirmiş olsa da bir döneme attığı 

imzadan dolayı anılarımızda capcanlı. 

SAFFET EMRE TONGUÇ 

tonguc@saffetemretonguc.com 

1970 ve 1980’lerin başında Uludağ, cemiyet hayatının 

gözdesiydi. Kışın gelmesiyle beraber soluk söz 

konusu dağda alınır, herkes önceki yıllardan birbirini 

tanır, kimse kendini kasmaz, bugüne kıyasla çok 

kısıtlı imkânlarda çok güzel tatiller yapılırdı. Sonra 

tablo değişti. Uludağ gene kalabalık, hatta daha çok 

turist çekiyor ama o eski halinden hiç eser yok. 

PEK BİR ŞEYİMİZ YOKTU AMA MUTLUYDUK 

Sene 1945, Uludağ’da ilk olarak Büyük Otel açılır. 

1955’te de Fahri Kınav, dağ yolu üzerinde bulunan 

Kirazlı Yayla’daki Kirazlı Hotel’de misafirlerini 

ağırlamaya başlar. Bu otelin tam 12 odası vardır. 

Odalar sobayla ısınır, koridordaki ortak banyo 

kullanılır. İmkânlar kısıtlıdır ama tesiste Koç Ailesi 

de kalır. Bazen kış koşullarından dolayı yollar 

kapanır, oteldeki misafirler yemek bile bulamaz ama 

insanlar aile sıcaklığındadır, mutludur. 1966’da Otel 

Fahri bugünkü yerinde hizmete girer, artık odalarda 

banyo vardır ve ilklere imza atılır. 

70’lerde dağdaki ilk disko olan Scotch’u açarlar, buz 

pateni pisti Türkiye’de büyük bir yeniliktir, bugünlerin 

SPA’sı, Otel Fahri’de saunası ve fizyoterapistleriyle 

mütevazı bir sağlık kulübü olarak devreye girer. Bütün 

sosyete akınlar halinde gelir, herkes birbirini tanır, 



Bir Seyyahın Gözünden 

yılbaşılarda ve sömestr tatillerinde 66 odalı 

otelde yer kalmaz. Önce salonun üst katında, 

sonra sinema salonunda yerlere yataklar 

açılır. 180 kişilik otelde 300 kişi konaklar. Bu 

arada herkesin odası bellidir, hep aynı odada 

kalınır, hep aynı masada yemek yenilir. 

Akşam yemeğinde herkes birbirini selamlar, 

“Afiyet olsun” der. Kadınlar hep bakımlı, şık 

ve özenlidir. Dağ bir defile yeri gibidir. Otelin 

parası, bir sene önceden nakit olarak ödenir. 

Türkiye’de çoğu şey bulunmaz, aileler yurt 

dışından getirdiklerini otellerde diğer misafirlerle 

paylaşır. Feyyaz Tokar, Toblerone 

çikolataları eliyle herkese ikram eder. 

SOSYETENİN GÖZBEBEĞİ 

Sosyete kış davetlerini dağda verir, çoğu 

zaman da kendi getirdikleriyle mönüyü ve 

içecekler listesini zenginleştirirler. Oteller, 

gelen misafirlerin evleriyle kıyaslandığında 

lüks değildir ama herkes çok eğlenir. 70’lerin 

sonunda seyahat özgürlüğü kısıtlıdır, yurt 

dışına iki yılda bir çıkılır, o yüzden kayak için 

soluk hep dağda alınır. Boynerler, Eczacıbaşılar, 

Demirörenler, Özbekler, Maçorolar ve 

Çiftkurtlar, dağın müdavimleri arasındadırlar. 

Sabancılar, Uludağ’ı daha geç keşfederler, 

genelde Kervansaray Otel’de kalırlar. 

Zeynep Fadıllıoğlu’nun annesi Yüksel Behlil, 

arkadaşı Nükhet Erenyol ile Otel Fahri’nin 

sadık müşterilerindendir. Sezon uzundur, 

bazen nisan ayında bikinisiyle otellerin 

terasında güneşlenen bile olur. 

Beceren Cafe’nin yerinde Odun Palas 

denilen bir tesis vardır, kayak pistinde de 

yazın kalınan barakalar. Beceren Hotel 

sonra yapılır, Fatma Beceren hep otelde, 

işin başındadır. Beş çayları çok meşhurdur, 

yanındaki ikramları da. Beta Disko önce 

Beceren’in altında açılır; Metin Fadıllıoğlu, 

Ahmet ve Celal Çapa gibi isimler burada 

DJ’lik yapar, sonra disko Büyük Hotel’e 

taşınır. Büyük Otel’in işletmecisi Bülent 

Garan’ın oğlu Mehmet (Memo) de DJ’liğe 

Beta’da adım atar. İzzet Otel de sosyetenin 

ilgi gösterdiği yerlerden biridir. 

KİMLER GELDİ, KİMLER GEÇTİ 

Hakkı Devrim, bir yazısında “Uludağ’a değil, 

Fahri’ye giderdik” diyor. Fahri Bey gerçekten 

ilginç bir kişiliktir. Harçlıkları biten çocukların 

cebine para koyar, aileler bunu çok sonra 

öğrenirler. Otelde sanayicisinden politikacısına, 

sanatçısına kadar farklı meslek guruplarından 

kalanlar olur. Mesut Yılmaz, Bal 

Mahmut (Baler), Vasfi Rıza Zobu ve Bedia 

Muvahhit, dost sohbetlerine burada devam 

ederler. Akşam yemekleri bazen dört-beş 

saat sürer. Sinema salonunda 17.30-19.30 

arası sessiz film gösterilir, 20.00-22.00 

arası ise hep birlikte Türk filmlerine ağlanılır. 

Yemek sonrasında Taverna denilen bölüme 

geçilir. Fahri Bey’in çocukluk arkadaşı Zeki 

Müren veya Müzeyyen Senar, sabahın ilk 

ışıklarına kadar şarkı söyler. 

KOVBOY RAHMİ KOÇ 

O günleri nostaljik bir çerçevede anlatan 

Fahri Bey’in kızı Serra Kınav, “Büyük bir aile 

gibiydik” diyor ve kıyafet balolarını anlatıyor: 

"Rahmi Koç kovboy, annem çingene 

kılığına girerdi. Karnaval tarzı kıyafetlerle 

bazen pistlerde dolaşırdık." 

Uludağ’a 1970’lerde krema tabakası gelirdi, 

dağ kültürleri vardı ama 1983’ten sonra yurt 

dışına çıkışın kolaylaşması, Özal devri zenginlerinin 

dağ kültürüyle tanışması, profili 

çok değiştirdi. Zamanla yurt dışındaki kayak 

merkezleri, cemiyet hayatı mensuplarına 

daha cazip geldi. Oteller bakımsızlaştı ve 

Uludağ, efsanevi günlerini geride bıraktı. 

Buna karşın günümüzde yerel yönetimler 

sağlık, spor ve yaz turizmini önemsiyor, altyapı 

bu kalemlere göre yapılıyor. Dolayısıyla 

Uludağ, gene gözde ve kalabalık olacak. 

Fakat eski müdavimler, sadece nostaljik 

sohbetlerin konusu kalacaklar. 

Uludağ, Bursa’ya 2 bin 540 metre 

yüksekten bakıyor. İsterseniz kayak 

yapın, isterseniz bahar çiçeklerini 

seyre çıkın, isterseniz hafif 

yürüyüşlerle temiz havanın tadını 

çıkarın. Uludağ, her mevsim başka 

güzel... Batı Anadolu’nun en 

yüksek dağı... 1961 yılında Uludağ’ın 

neredeyse 13 bin hektarlık 

bölümü, “milli park” olarak kabul 

edilmiş. Antik çağlarda Olympos 

olarak adlandırılmış. O devrin 

insanları, kendilerini yüksek 

yerlerden izleyen tanrıların bu 

dağda yaşadıklarına inanırlarmış. 

Bizans döneminde din adamlarının 

barınağı olmuş. Hatta o kadar 

çok keşiş Uludağ’da inzivaya 

çekilmiş ki, dağ bu kez de “Keşiş 

Dağı” adıyla anılmış. Cumhuriyet 

ile birlikte Uludağ adını almış. 



45

Röportaj 

Turizmde 40. yıl: 

ÇETİN GÜRCÜN 

REHA KADAK 

Türkiye, dünya turizmi açısından önemli bir konumda 

yer alıyor. Bu konumda yer almamıza turizm mesleğinde 

yürüttüğü çalışmalarla katkı sağlayan önemli isimler 

var. Çetin Gürcün, turizmde 40. meslek yılını geride 

bırakırken, TÜRSAB (Türkiye Seyahat Acentaları Birliği) 

ve UFTAA (Dünya Seyahat Acentaları Birlikleri Federasyonu) 

bünyesinde yer aldığı yönetici pozisyonlarında da 

ülkemize çok önemli katkılar verdi, vermeye de devam 

ediyor. Gürcün ile bir araya gelerek, meslekte 40. yılını, 

TÜRSAB ve UFTAA’taki çalışmalarını konuştuk. 

Çetin Bey, turizm sektörümüzün duayen isimlerinden 

birisiniz. Meslekte 40. yılınızı kutluyorsunuz. Turizm 

dünyasına nasıl adım attınız? 

1978 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni 

kazanarak, İzmir’den İstanbul’a geldim. Okula kaydımı 

yaptırmaya geldiğim aynı gün bir seyahat acentasında 

çalışmaya başladım. Çünkü babam o yıl emekli olmuştu ve 

benim de mutlaka çalışmam gerekliydi. Lisanım da olduğu 

için en kolay olarak seyahat acentasında çalışabilirdim. 

Bu süre içinde çeşitli acentalarda çalıştıktan sonra 1989 

yılında kendi acentam Intermed Turizm’i kurdum. 1989 

yılından bu yana da Intermed Turizm’deki faaliyetlerimiz 

devam ediyor. Böylelikle, 1978 yılında adım attığım turizm 

sektöründe 2018 yılı itibariyle 40 yılı geride bırakmış 

bulunuyorum. 

Turizm sektörüne giriş yaptığınız yıllardan bugüne 

ülke turizmimizde neler değişti? 

Ben bir konuda kendimi şanslı hissediyorum; o da Türk turizminin 

emekleme, yeni yeni yürüme ve koşma evrelerine 

bilfiil şahit oldum, içinde yer aldım. Türkiye turizmi, ilk olarak 

kültür turizmiyle başladı. Kültür turizminde ülkemiz 

sahip olduğu değerler açısından dünyadaki entelektüel 

gezginlerin vazgeçilmezlerinden oldu. 1970 senesinde 

Diyarbakır Maarif Koleji'nde okurken, birçok turist 

Diyarbakır’daki tarihi yerleri görmeye geliyordu. Düşünün 

artık, ülkemizin o yıllarda ve o bölgemizde ne kadar ilgi 

çekici kültürel değerlere sahip olduğunu. Bizler de okulda 

okurken Diyarbakır’daki Sur bölgesinde İngilizcemizi 

geliştirmek için turistlere rehberlik yapardık. 



Röportaj 

Turgut Özal’ın başbakan olmasıyla deniz, 

kum ve güneş turizmine yönlendirildik. 

Artık bu pazarda olmalıydık. Devlet 

planlamasıyla Belek başta olmak üzere 

denize kıyısı olan güney ilçelerimizde, daha 

sonra Ege bölgemizde çeşitli turizm ve 

otel yatırımları yapılmaya başlandı. Ancak 

buradaki tek sıkıntı, Avrupalı turistleri 

buraya getirecek tur operatörleri çok 

yoktu. Var olanlar da Türkiye’yi küçümsüyorlardı. 

Bana göre Türkiye, bu konuda bir 

dönüm noktası yaşadı. Bu durumun böyle 

olması sonucunda bizim seyahat acentalarımız, 

Avrupa’nın çeşitli yerlerine gidip tur 

operatörleri kurdular ve ülkemizi turizm 

olarak çok iyi tanıtmaya ve pazarlamaya 

başladılar. Devlet de bu süreçte bu çalışmalara 

ve taşımacılık sektörüne yönelik 

faaliyetler yaptı ve özel havayolu şirketlerinin 

kurulmasına ön ayak oldu. Ve ülkemiz 

turizm alanında yükselmeye, dünyadaki 

potansiyeli artmaya başladı. Bugün Türkiye 

mass turizminde; yani deniz, kum ve güneş 

turizminde kesinlikle süper ligdedir. 

Meslek yaşamınızda TÜRSAB’ın çok 

önemli bir yeri var. TÜRSAB ile olan 

bağınızdan da bahsedelim mi? 

Evet, meslek yaşantım içinde TÜRSAB, 

bir meslek örgütü olarak benim her zaman 

önceliklerimden biri olmuştur. Gerek 

toplumsal olaylara ve cemiyet hayatına 

olan yakınlığım, gerekse mesleğimle ilgili 

burada neler yapabilirim düşüncesiyle 

uzun yıllardır TÜRSAB’ın içerisinde oldum. 

İlk katıldığım TÜRSAB kongresi, 1985 yılındaydı. 

1993 yılında ise TÜRSAB’ın yönetim 

kuruluna seçildim. 1993-1999 yılları arasında 

iki dönem sayman ve bir dönem de 

genel sekreterlik görevlerinde bulundum. 

1999 yılında aktif yönetimden ayrıldım 

ama TÜRSAB’la ilişkim hiç kopmadı. 

"Türkiye turizmi, 

ilk olarak kültür 

turizmiyle başladı. Kültür 

turizminde ülkemiz 

sahip olduğu değerler 

açısından dünyadaki 

entelektüel gezginlerin 

vazgeçilmezlerinden 

oldu." 

1999 ile tekrar yönetime geldiğim 2013 

yılları arasındaki süreçte TÜRSAB içindeki 

meslek-ihtisas komitelerinin kurulmasına 

öncülük ettim, ilk kurucu başkanlıklarını 

yaptım. Yine yönetimde yer almadığım 

dönemde TÜRSAB içinde gerek yurt içi 

gerekse yurt dışında çeşitli görevler aldım. 

Netice itibariyle, TÜRSAB ile ilgili ilişkim 

yine hiç kopmadı. 2013 yılında turizm camiasının 

talebi ve o dönemki başkanımızın da 

isteğiyle yeniden yönetime seçilip, yeniden 

genel sekreterlik görevine getirildim. 2013 

yılından başlayarak iki dönem üst üste 

genel sekreterlik görevlerini yürüttüm. Bu 

süre zarfında TÜRSAB’ın genel işleyişindeki 

tüm sorunların çözülmesinde çaba 

harcadım. 

Ülke turizmimiz son dönemde 

nasıl bir süreçten geçiyor? 

Biliyorsunuz 2015 yılında ülkemiz kötü 

süreçlerden geçti. 2016 yılında maalesef 

ülkemizin güvenli bir ülke olup olmadığı 

dünyada sorgulanmaya başladı. Bu dönemde 

Türk turizmi çok sert bir düşüş yaşadı. 

Ülkemizin jeopolitik durumundan dolayı 

çeşitli baskılara, terör olaylarına maruz 

kaldık. Fakat baktığınızda bu terör olayları 

Londra, Paris gibi dünya şehirlerinde de 

yaşandı. Bu bize has bir durum değildi ama 

dış dünyada bizim bu durumumuz çok göze 

battı, haliyle turizmde eksi duruma düştük. 

Bizler ve devlet yönetimi başka arayışlara 

yöneldik. Ülkemizin zedelenen imajını 

yeniden olumlu bir duruma dönüştürmek 

için çözümler üretmeye başladık. 

Biz o dönemde UFTAA’nın 50. yılda Altın 

Jübile Kongresi yapacağı bilgisine ulaştık 

ve onlarla irtibata geçtik. UFTAA, dünya turizm 

endüstrisinde bir şemsiye örgüt, tüm 

dünyadaki seyahat acentaları birliklerinin 

bir üst federasyonu durumunda. Bizlerin ve 

THY’nin yoğun çabalarıyla, bakanlığımızın 

da desteğiyle UFTAA’nın bu kongresini 

İstanbul’a aldık. Bu zedelenen imajımız için 

çok ama çok anlamlıydı. Dünya çapında bir 

turizm örgütünün ülkemizde kongre yapması, 

bu kongreye de dünyadan 32 ülkenin 

katılması, ülkemizin güvenliği açısından 

dünyaya verdiğimiz olumlu bir mesajdı. 

Siz aynı zamanda UFTAA’nın Türkiye 

Temsilcisi ve Başkan Yardımcısı 

görevindesiniz. Bu göreve nasıl 

seçildiniz? UFTAA’da ne gibi çalışmalar 

yürütülüyor? 

UFTAA’nın az önce bahsettiğim kongresi 

2016 yılında yapıldı. Bu kongrede önemli 

çalışmalarda bulundum. Kongre, seçimli 

bir kongreydi. UFTAA delegelerinin ve 

yönetiminin talebiyle, TÜRSAB gibi dünya 

çapında bir meslek örgütünden birinin 

UFTAA yönetiminde temsil edilmesi 

gerektiğini söylediler. O dönemki TÜRSAB 

yönetimi de beni uygun görmüş. O kongrede 

32 ülkenin hepsinden oy alarak UFTAA 

yönetimine seçildim ve Türkiye’yi temsilen 

hâlâ görevim devam ediyor. UFTAA, turizm 

konularında geride kalmıştı, daha çok uçak 

biletleri ve küçük seyahat acentalarına 

yönelik çalışmalar içindeydi. Biz yönetimine 

girdikten sonra örgüte yeni bir ivme 

kazandırdık, turizme yönelik çalışmalar 

yapılmasına öncülük ettim. 

UFTAA, o dönem tarihinde ilk kez kendi 

merkez ofisi dışında başka bir ülkede 

ofis açma karar aldı. O da global turizm 

ofisiydi. Bu ofisi de biz TÜRSAB çatısı 

altında kurduk. Bu ofisin kurulmasıyla 

Türkiye, dünya turizminde adından daha 

çok söz ettirmeye başladı. Bu çalışmalar 

sonucunda 2018 yılının şubat ayında 

İsrail’de yapılan UFTAA Kongresi'nde beni 

UFTAA’nın başkan yardımcılığı görevine 

getirdiler. UFTAA’da yürüttüğümüz çalışmalar 

neticesinde dünyada ilk kez düzenlenecek 

olan, dünya turizm bakanlarının 

ve otoriterlerinin buluşacağı özel bir zirve 

düzenliyoruz. Bu zirveyi de ülkemizde 

gerçekleştireceğiz. 



47

Kültür Rotası 

Kadim İstanbul; 

CİBALİ / FENER / BALAT 

İstanbul’un kadim semtleri Cibali, Fener ve Balat’ı, Cruise Tourism Club (CTC) 

organizasyonu ve deneyimli Tur Rehberi Lale Koşağan eşliğinde keşfe çıktık. 

Tarihi Yarımada’da ezan sesleri ile çan seslerini bir arada duyacağınız bu 

sokaklarda, İstanbul kültürüyle tanışacaksınız. 

DİLEK KARAGÖZ 

İstanbul söz konusu olduğunda sık duyduğumuz laflardan 

biridir; "Nerede o eski İstanbul?" Peki, nedir gerçekten o 

dillere destan eski İstanbul? Nasıl bir kültürdür? Neden 

bu kadar özlenir? Bu sorulara sayfalarca, hatta kitaplar 

dolusu cevap verilebilir elbette. Ancak anlatmak yerine 

görmek ve göstermek daha kolay olabilir. Nasıl mı? Bir 

gününüzü Cibali, Fener, Balat ve Ayvansaray turuna 

ayırarak... 

Tarihi Yarımada’da ezan sesleri ile çan seslerini bir arada 

duyacağınız; Müslümanın, Hıristiyanın ve Yahudinin yüzyıllarca 

birbirine komşuluk ettiği yerlerden söz ediyoruz. 

Gayrimüslimlerin sayısı bugün azalsa da, yüzyıllarca var 

olan o birlikteliğin kokusu buraların havasına suyuna, 

taşına toprağına sinmiş. Adım attığınız andan itibaren 

sizi içine çeken ve bulunduğunuz zamandan çekip alan bir 

zaman tünelinde gibisiniz. Hele de yanınızda gördüğünüz 

her sokağın, her binanın tarihini, tek tek arşınladığınız 

kaldırım taşlarındaki yaşanmışlıkları aktaran deneyimli 

bir rehberiniz varsa... 

SİNAGOG, KİLİSE, CAMİ BİR ARADA 

İstanbul’un bu kadim semtlerini adım adım keşfetmek için 

Cruise Tourism Club (CTC) organizasyonu ve deneyimli 

Tur Rehberi Lale Koşağan ile düşüyoruz yollara. Rezan 

Has Müzesi ziyaretiyle başlıyor yolculuğumuz. Daha ilk 

durağımızdan biliyoruz ki, sırasıyla Cibali, Fener, Balat ve 

Ayvansaray’a doğru ilerleyecek yürüyüş rotamız, aslında 

kadim bir kültüre yolculuk. 

Bu rota üzerinde nerelere uğramıyoruz ki; Cibali Kapı, Gül 

Cami, Aya Kapı, Aya Nikola Rum Ortodoks Kilisesi, Patrik- 




Cibali Tütün Fabrikası 

Gül Camii 

Rezzan Has 

Müzesi 

hane, Kantemir Konağı, Kanlı Kilise, Fener 

Rum Lisesi, Demir Kilise, Çana Sinagogu, 

Tahta Minare Cami, Hüseyin Sadık Türbesi, 

Balat’ın meşhur Merdivenli Yokuş’u ve 

evleri, Ahrida Sinagogu, Yanbol Sinagogu, 

Tarihi Agora Meyhanesi, Surp Hıreşdagabet 

Ermeni Kilisesi ve Balat Cami... 

Haliç’in batı kıyısında, Unkapanı ile Küçük 

Mustafa Paşa semtleri arasında bulunan 

Cibali, adını 29 Mayıs 1453’te İstanbul fethedildiği 

sırada Bursa Subaşısı Cebe Ali Bey’in 

bu kapıdan şehre girmesiyle ismini almış. 

Bizans’ın önemli semtlerinden biriyken 

fetihten sonra kaptan-ı deryaların yaşamayı 

tercih ettiği Osmanlı’nın gözde semtlerinden 

birine dönüşen Cibali, zamanla semt 

sakinlerinin artık Boğaz kıyılarını tercih 

etmeleriyle meyhaneleri, tulumbacı, kayıkçı 

ve gemicileriyle anılmaya başlamış. 

Cibali Kapı 

CİBALİ KAPI’DAN FENER KAPISI’NA 

Bir yandan rehberimiz Lale Koşağan’a kulak 

verirken, bir yandan Cibali’nin yüzlerce 

yıllık sokaklarında ilerliyoruz. Cibali, Fener, 

Balat semtleri, zamanında İstanbul’da en 

çok yangın felaketinin yaşandığı semtlerden 

oldukları için günümüze yıkıntı olarak 

kalan çok sayıda yapıya rastlıyoruz. Cibali’de 

günümüze kadar kalabilmiş eserler 

arasında; Cibali Kapısı’nın girişinde, sağ 

tarafta eski Cibali Karakolu’nun yıkıntısı 

ve bu yıkıntının içerisinde iyi korunan Cebe 

Ali Türbesi bulunuyor. Cibali’deki önemli 

yapılardan biri de Bizans döneminde Aya 

Teodosia Kilisesi olarak bilinen Gül Cami. 

Osmanlı’nın önemli ticaret alanlarından biri 

olan semtteki Cibali Tütün Fabrikası’ndan 

da söz etmeden geçmek olmaz elbette. 

Zira bugün Kadir Has Üniversitesi bünyesinde 

bu binayı gezmek mümkün... 

Gezimiz devam ederken, sıra geliyor 

Haliç’in batı yakasında yer alan semtlerden 

bir diğerine... Fener’deyiz. Burası, Osmanlı 

öncesinde “Fanarion” adını taşıyormuş. Haliç 

kıyılarının en önemli deniz fenerinin burada 

bulunması, bu adı getirmiş kendisine. 

Evliya Çelebi, Seyahatnamesi’nde Fener 

Fener Rum Patrikhanesi 

semtinden bahsederken, Sultan Mehmet’in 

fetihten sonra Mora Rumlarını Fenerkapısı’na 

yerleştirdiğini ve o dönemde Fener’in 

meyhaneleri ve balıkçıları ile ünlü olduğunu 

yazmış. İstanbul’un on sekizinci kapısı olan 

Fenerkapısı’nın iç ve dış taraflarında Yunan 

milletine mensup insanlar oturmuş. Bu 

semtteki en önemli yapı da kuşkusuz Fener 

Rum Patrikhanesi... 

18. YÜZYIL RUM KONAKLARI 

Fener, Osmanlı döneminde varlıklı 

Musevilerle genelde Rumların oturdukları 

bir bölge olmuş. Bölgede yaşayanlar, 

çevirmenlik yaparak Osmanlı devlet yapısı 

içinde görev alan ya da ticaretle uğraşan 

insanlarmış. Bu durum kuşkusuz mimariye 

de yansımış ve özellikle 17. ve 18. yüzyıllarda 

Rum yalıları ve görkemli konaklar bu 

semti süslemiş. Özellikle Yıldırım Caddesi, 

Fener Külhanı ve Merdivenli Yokuş gibi 

sokaklarda hâlâ var olan sıraevler, sizi inşa 

edildikleri dönemin enerjisiyle kuşatmaya 

devam ediyor. 



49


Haliç kıyısı boyunca Fener’den Balat’a 

doğru ilerledikçe, semtin tarihi dokusu 

içinde zarifçe açılmış birer zarf gibi duran 

restoran ve kafeleri görmek ayrı bir 

keyif. Burnunuzda kesif bir kahve kokusu 

eşliğinde butik kafeler, vintage mağazalar, 

tasarım dükkânları ve modern antikacıları 

seyrederek yürümek büyüleyici. Fotoğraf 

meraklıları için ise bir cennet. Rehberimiz 

Lale Koşağan öncülüğünde verdiğimiz kahve 

ve yemek molaları, bu mekânların tadını 

sindirebilmek için eşsiz bir fırsat. 

PALATION’DAN BALAT’A 

Balat’ın adı, Rumca “Palation; Saray” 

kelimesinden geliyormuş. Bizans döneminin 

önemli saraylarından Blakhernaia Sarayı’nın 

burada olması, ismin kaynağını açıklıyor. 

Yahudilerin, Ermenilerin, Rumların ve Türklerin 

yıllarca bir arada yaşadığı semtte her 

biri kendi kültürlerinden izler bırakmış. Bunu 

bugün de hissetmek olağanüstü bir his. Zira 

çan sesi biter bitmez ezan sesini duymak, 

bu hissi tetikleyen en güzel rastlantılardan. 

Semtte yakın dönem kent tarihimizin önemli 

mekânlarını görmek mümkün. Şekerlemeleri 

ile ünlü Osmanlı İstanbul’unun gözde 

markası Şekerci Cafer Erol, rengârenk 

vitriniyle kaç yaşında olursanız olun sizi içeri 

çekmeyi başarıyor. Adına şarkılar yazılmış 

Agora Meyhanesi’nin hâlâ misafirlerini beklediğini 

görmek de yüzünüzü güldürüyor. 

“TÜRKİYE’YE AŞIĞIM” 

Bütün bir gün yürüyerek kılcal damarlarını 

keşfetmeye çalıştığımız İstanbul’un 

kadim semtlerinin tadı damağımızda 

kalıyor. Rehberimiz Lale Hanım’ın gün 

sonunda devam eden enerjisine ise şapka 

çıkarmamak elde değil. Soruyoruz sırrını, 

anlatıyor: “30 yıldır rehberlik yapıyorum. 

Ülkesel go-kart sahibiyim. Eşimle 

kurduğum bir seyahat acentem de var ve 

genellikle incoming çalışıyorum. Türkiye’nin 

her yerinde rehberlik yapabilirim. 

Mesleğini çok seven ve keyifle yapan, 

İstanbul ve Türkiye aşığı bir insanım. Çok 

insan gezdirdim. Bir çekmece dolusu 

kartvizit var elimde sakladığım. Türkiye’ye 

hem protokol heyetleri hem de sivil olarak 

gelen ziyaretçilerim oldu. Benim için 

hepsi aynı. Dillerim İngilizce ve Fransızca. 

Bu dilleri konuşan herkese Türkiye’yi 

anlatabilirim. En büyük hedefim, buraya 

gelenleri buradan giderken Türkiye’ye aşık 

göndermek. Rehberler ülkenin vitrinidir. 

Kendimi her zaman Türk kadınını temsil 

ediyor olarak düşündüm. Hâlâ da bunu 

yapıyorum.” 

“BU SEMTLER 40-50 YIL İÇİNDE 

ÇOK DEĞİŞECEK” 

Koşağan, Cibali, Fener ve Balat için 

İstanbul mozaiğinin en yoğun hissedildiği 

semtler olduğunun altını çiziyor Lale 

Koşağan: “Buralar çok sayıda gayrimüslim 

grubunun Müslümanlarla birlikte aynı anda 

bir arada yaşadığı semtler. Özellikle Balat, 

Yahudilerin yoğun olarak yaşadığı bir yer. 

İspanya’dan zorla göç ettirilen Sefaradların 

ilk yerleştiği semt. Osmanlı döneminde 

burada grup halinde yaşama durumu hep 

var. Ancak bu gettolaşma Cumhuriyet 

sonrasında yok oluyor. Buralar hep üst 

tabaka insanların yaşadığı yerler değil, 

burada genelde orta tabakaya mensup 

insanlar yaşamış. Çok zenginler ise Pera ve 

Galata’ya yerleşmiş. Cumhuriyet döneminde 

bu semtler gayrimüslimler tarafından 

terk edilmeye başlandığında, buraya 

Anadolu’dan göç etmiş, düşük gelirli 

insanlar yerleşmiş. Fakat geçmişte burada 

yaşayan kültürlere ait yapılar hâlâ duruyor 

ve buranın kültürünü biz biliyoruz. Bu da 

bölgeyi özel kılıyor. Hâlâ metruk binalarda 

yaşayanlar var ama 1980’lerden sonra 

Avrupa Birliği fonlarıyla binalar restore 

edilerek kafe, otel ve restoranlara dönüştürülmeye 

başlandı. Bu bir süreç tabi, fakat 

buranın çehresinin 40-50 yıl içinde ciddi 

olarak değişeceğini düşünüyorum.” 



Aktüel 

Wilco van Herpen ile 

ÜNLÜLERLE 

GEZİYORUM 

Hollandalı ünlü aşçı, fotoğrafçı ve haber muhabiri 

Wilco van Herpen, TatilBudur.com ile gerçekleştirdiği 

“Ünlülerle Geziyorum” turları ve Türkiye’yi gezerken 

yaşadıkları hakkında bilgiler verdi. 

Türkiye’yi keşfiniz nasıl başladı, 

nasıl bir maceraydı bu? 

Amsterdam’da Hotel Okura’da şef olarak çalışırken, bir 

Türk meslektaşım bana Türkiye’nin ne kadar güzel bir ülke 

olduğunu anlatıp duruyordu. Hatta o kadar çok ısrar etti 

ki, o yıl Türkiye’ye ilk defa turist olarak geldim. Gerçekten 

de bana anlattığı gibiydi her şey. Güzel insanları, inanılmaz 

yemekleri ve akıl almaz doğası beni büyüledi. Hayatım 

boyunca hiç bu kadar tarihi bir arada görmemiştim. Sonra 

mesleğimi değiştirdim ve fotoğrafçı oldum. Bir fotoğrafçı 

olarak Türkiye’yi birçok kez ziyaret etme fırsatım oldu ve 

daha önce keşfettiğim Türkiye’den daha da çok etkilendim. 

Hatta yaşamak istedim, çalışmak istedim. 1998 yılının 

sonunda bunun için bir şansım oldu. Hemen valizlerimi 

toparladım, fotoğraf çantamı aldım ve Türkiye’ye geldim. 

Ne kadar kalacağımı bilmiyordum; bir hafta, bir ay veya 

bir yıl ama o adımı attım. Sonrasında Türkiye’de 20 yıldan 

uzun bir süre kaldığımı fark ettim. 

Türkiye'ye geldiğinizde ilk nelere merak sardınız? 

Mutfak kültürü, tarihi, insanları... 

Türkiye’nin her köşesini gezmek istedim. İnsanlarını tanımak, 

yemeklerini yemek, muazzam büyük açık hava müzelerinde 

dolaşmak, bana bu kültürün inceliklerini öğretti. 

Bazen içinde yaşayanlar, yaşadıkları toprakların 

sırrının ve güzelliğinin farkına varmaz. Bunun nedeni 

ne olabilir ya da bunu kırmanın yolları nelerdir? 

Her gün havyar yerseniz, kısa bir süre sonra havyarın 

tadından zevk alamazsınız. Her gün şampanya içerseniz, 

inceliğini fark edemezsiniz. Eğer yaşamınızın belirli 

kısmı hayatınız boyunca aynı şeyle kuşatılmışsa, örneğin 

Türkiye’de yaşıyorsanız, Türk tarihinin zenginliği otomatik 

olarak hayatınızın ve yaşam alanınızın normal bir 

parçası olacaktır. İşte o yüzden de çoğu zaman dışarıdan 

gelen insanlar, bu güzelliği ve zenginlikleri daha rahat 

görebiliyor. 



Aktüel 

Sanırım Beyoğlu’ndaki mekânlarda şef 

olarak da çalıştınız. En çok neler sizi şaşırttı, 

nasıl bir Türk mutfağı buldunuz? 

Türk mutfağı inanılmaz, akıl karıştırıyor. 

Sorun şu ki; Türkiye’de sadece bir mutfak 

yok, pek çok farklı mutfak var: 21. yüzyıl 

Türk halk mutfağı, Osmanlı mutfağı, 

Bizans, Selçuk, Hitit, Karadeniz, Ege, Girit, 

Antep, Adana, Mardin ve dahası... Türkiye’deki 

lezzetler kültürlerle harmanlandığından 

çok zengin, fakat ne yazık ki çok iyi 

kullanamıyoruz. 

Bir röportajınızda Türkiye’yi nara benzetmişsiniz, 

“İçinde binbir parça” var diyerek… 

Çok güzel bir tanımlama. Siz hangi 

parçaları kendinize yakın buldunuz? 

Kendimi bir şeyle karşılaştırmam gerekirse, 

kuru bir süngerle karşılaştırırdım. Her 

gün bir damla bilgi süngere damlar ve daha 

zengin bir hale getirir, bilgiyi toplar. Yirmi 

yıl bir sünger olduktan sonra, o süngerin 

artık kuru olmadığını söyleyebilirim. Bilgilerle, 

tecrübelerle dolup taşıyorum. 

Gazetecilikten geliyorsunuz, hem de 

bir fotoğrafçısınız. Fotoğrafta görmek 

istedikleriniz neler, karelerinize neler 

sığdırmayı seviyorsunuz? 

Kendiliğinden gelişen anları... Bir kişiden, 

bir dakika önce oturduğu gibi oturmasını 

asla isteyemem. Eğer bir fotoğrafı yakalıyorsam, 

hemen çekiyorum. Bu bir avcı gibi 

olmaktır, en iyi fotoğrafı yakalamak için 

bir avcı olmak. Bir şansın var ve bu şansı o 

anda kullanman gerekiyor. 

Bir ülkeyi “yerelleşerek” tanıyorsunuz. 

Tatil ve keşfetmek arasındaki en önemli 

ayrıntı da bu sanırım, ne dersiniz? 

Bir ülkeyi tanımanın en iyi yolu benim için 

yürümek, toplu taşıma araçlarını kullanmak 

ve yerelleşmek. Sonra insanlarla çok konuşmak... 

Bir ülkede turist olarak kaldığınız 

süre boyunca, o ülkeye ait sadece genel 

hayatına dair bir fikir edinebilirsiniz. 

TatilBudur.com’un düzenlediği 

‘’Ünlülerle Geziyorum’’ ile Hollanda, 

Gaziantep ve Mardin turlarını gerçekleştirdiniz. 

Projeye nasıl dâhil oldunuz, 

süreç nasıl ilerledi? 

Mesleği profesyonel bir gezgin olmayan 

insanlarla birlikte yürümek ve seyahat 

etmek gerçekten çok güzel... Bazen benim 

fark ettiğimden daha farklı şeylere dikkat 

ettiklerini görüyorum. Ben, profesyonel 

bir gezgin olarak her gün çevremdeki insanlardan 

öğrendiklerimi diğer insanlarla 

da paylaşmak istiyorum. Televizyon programlarımda 

izleyicilerimle paylaştığım 

bilgiler, elbette ki TatilBudur’la seyahat 

ederken paylaştığım bilgilerden farklı 

olabiliyor. Hakkında bir şey bilmediğim 

insanlarla bir arada gezdiğinizde daha 

fazla etkileşim içinde oluyorsunuz. Hem 

de onlar için, programımı izlerken ortaya 

çıkan tüm soruları sormak için bir şans 

doğuyor. 

2019 yılı 'Göbeklitepe' yılı ilan edildi ve 

“Ünlülerle Geziyorum” projesi kapsamında 

sizinle beraber butik Gaziantep 

ve Şanlıurfa turunuz var. Daha sonraları 

katılımcılar sizinle birlikte hangi rotalara 

yelken açacaklar? 

Biraz heyecan yaratmak için yeni rotaları 

sürpriz olarak bırakmak istiyorum. İpucu 

vermek gerekirse, biraz gastronomi üzerine 

yoğunlaştık. Diğer yandan “Ünlülerle 

Geziyorum” kapsamında katılımcılar ile 

memleketim Hollanda’ya tekrar gitmek 

çok güzel olur. Hollanda’da çiftçi golf’ü yapabileceğimiz 

ve "Schiermonnikoog" gibi 

kuzey adalarından birine gidebileceğimiz 

farklı bir tur yapmak istiyorum. Bu, birçok 

insan için gerçek bir deneyim. Düşük-yüksek 

gelgit deniz çıkışları ile yürüyerek 

mücadele edebileceğiniz özel bir macera. 

Dünyayı keşfetmek bir yanda, Türkiye’yi 

keşfetmek öte yanda. Türkiye’de vazgeçemediğiniz 

tatil rotaları nelerdir? 

Bunu söylediğim için üzgünüm ama Türkiye’nin 

tüm klasik güzellikleri görülmeye değer. 

Örneğin; Pamukkale, Efes, Kapadokya, 

İstanbul, Mardin, Kaz Dağları... Fakat daha 

az popüler olan Van Gölü, Kars, Bozcaada 

ve Gökçeada, Marmara Adaları, İğneada, 

Kastamonu ve Burdur (Sagalassos Antik 

Kenti) gibi yerler de görülmeye değer. Tabi 

ki çok önemli olup da bahsetmediğim diğer 

tüm yerleri de ayrı güzel. Çünkü Türkiye’nin 

her yerinde farklı bir renk, farklı bir tat ve 

her sokağın köşesinde farklı bir macera 

bulabilirsiniz. O yüzden hep diyorum; “Türkiye’yi 

keşfet, Türkiye’yi keşfet…” 

Son olarak isteyip de gitme fırsatı bulamadığınız, 

hayalinizi süsleyen rotalar var mı? 

Osmanlı İmparatorluğu’nun sınırlarını takip 

ederek tüm ülkelerine seyahat etmek, 

oradaki Osmanlı kültürünün izini sürmek istiyorum. 

Sonra bir de Karadeniz sahil gezisi 

var aklımda. İlk fırsatta da Uzak Doğu’ya 

gitmek ve oranın yerel mutfağı ile kendimi 

şımartmak istiyorum. 



53

Travel 

Lebiderya dedikleri türden bir ülke; 

HiNDiSTAN 

Hindistan, lebiderya dedikleri türden bir ülke... Her köşesinden fışkıran 

kültürel değerler ile birlikte tarih, yemek, coğrafya, efsaneler, epik öyküler, 

insan, tanrılar ve dinler... Bir havan içerisinde ezilen çok kültürlülük, tüm gözler 

için şölen. Arayı fazla açmadan tekrar ziyaret edilmesi gereken bir cevher... 



Travel 

ZEKERİYA ŞEN 

Fest Travel Genel Müdürü 

Hindistan ülke olarak her lakaba uygun; tek biri 

haricinde, o da sıkıcı. Hindistan ile çok fazla iş yapan 

biri olarak bende bıraktığı tat bambaşka. Belli kalıpları 

kırdırıp buraya yolladığım gezginlerin seyahat 

sonrası teşekkürlerle dönmesi ve akıllarındaki soru 

işaretlerinin gereksiz olduğunu görmüş olmaları, 

benim için en değerli hediyelerden biri. 

Yaklaşık yirmi yıldır irili ufaklı Hindistan ile bir ilişkim 

var. Renkler, binlerce egzotik kokular, sıcaklık, toz, 

kargaşa, fakirlik, sevinç, taşkınlık, hayatı dolu dolu 

yaşamak, ölümü gururla karşılamak ve insanlık... Her 

şey nefes kesiyor, meydan okuyucu ve her zaman 

gözünün tam ortasında, anında gerçekleşiyor. Hindistan’ı 

hem çok sevdim hem de nefret ettim, fakat 

aşk bu değil mi zaten! 

14 milyonun üzerinde nüfusu ile Yeni Delhi, tam tabir 

yerindeyse nabzı hızlı atan bir şehir. Mughal ve Britanya 

mimarisinin izini taşıyan şehir, India Gate (Hindistan 

Kapısı) ile temsil ediliyor. Şehrin logosu gibi ama 1664 

yılında Şah Cihan tarafından yaptırılan, Hindistan’ın en 

büyük camisi olan Cuma Camisi, İmparator Babur’un 

1526 yılında inşa ettirdiği devasa Kırmızı Kale (Red Fort) 

ve elbette Agra’nın incisi Taj Mahal’ın prototipi olarak 

kurgulanan Humayun’un Türbesi, şehrin en önemli 

gezilecek yerleri arasında üst sırada yer alıyor. 

NEFES KESEN BAHAİ LOTUS TAPINAĞI 

Biraz daha fazla zamanınız olursa, modern tapınağı 

görmek için Bahapur’a gidebilirsiniz. 1989 yılında 

tamamlanan, nefes kesen Bahai Lotus Tapınağı... 

Beyaz taç yaprağı mimarisiyle Sydney Opera Evi’ni 

anımsatıyor. İçinize ferahlık serpen bu yapı, dünyanın 

en fazla ziyaret edilen mekânlarından biri... En son 

verilere göre, yaklaşık 50 milyon gezgin bu mimarinin 

güzelliğini algılıyor. Günbatımında eğer doğru bir çatı 

katından Delhi’ye bakarsanız, onun tüm güzelliklerine 

şahit olabilirsiniz. Bir tarafınızda elbette nefes kesen, 

batmakta olan güneşin şehrin üzerine bıraktığı altın 

renkli tablo, diğer tarafta ise şehrin şu anki halini 

yansıtan katmer katmer siluetler... 

ŞEHİR İÇİNDE ŞEHİRLER 

Aslında Delhi, kendi içerisinde var olan birkaç 

şehirden oluşuyor; şehir içerisinde şehir adeta. 

Ülkenin başkenti, aynı zamanda politik, entelektüel 

ve kültürel merkezi... Yirmi beş yıl önce ekonomisini 

dış dünyaya açan bir ülke olarak Delhi’nin bazı 

sokaklarında en son model arabaları görüp, diğer 

sokaklarında sefaletin dibine şahit olabilirsiniz. Bir 

zamanlar Mugal’lar tarafından yönetilen, resmi mercilerde 

Farsça konuşulan ve sanatın doruk anlarını 

yaşadığı bir şehir olan Delhi, başka bir boyutta bu 

göz kamaştırıcı özelliğini koruyor. 

DÜNYANIN EN YÜKSEK KİREMİT MİNARESİ 

Biraz daha popüler rotanın dışına çıkmak isterseniz; 

72,5 metre yüksekliğindeki, dünyanın en yüksek kiremit 

minaresi olan, ense açınızı sıfırlayan Kutup Minar, 

zamanınızı fazlasıyla hak ediyor. Hindistan’ın ilk 

Müslüman imparatoru olan Kutbeddin Aybeg, bu yapının 

inşaatını başlatmış ve ancak 170 yıl içerisinde 

tamamlanabilmiş. Fakat tartışma götürmeyen tek 

şey, kulenin yaklaşık 800 yıldır sadece Hindistan’ın 

değil, tüm dünyanın en mükemmel anıtlarından biri 

olduğudur. Çok yakınında ise 7 metre yüksekliğinde 

metal bir sütun yer alıyor. Bu bir zamanlar orada bulunan 

Caynacı Tapınağı'ndan geri kalan bir gösterge. 

1600 yıldan beri de paslanmamasıyla arkeologlar 

dâhil herkesi şaşırtmayı başarıyor. 

BELİRSİZLİK, 

TAHMİN 

EDİLEMEZLİK 

Yeni Delhi’de daha çok 

görecek mekân var 

ama her gezgin gibi ne 

yazık ki zamana karşı 

yarışmanız söz konusu. 

Trafiğin çılgınlığı, 

insanların sürekli seferi akışta olması, köşe başı tanrı 

ve tanrıçaları, inançları, renkleri, tarihin ağırlığı, sizin 

bir daha geri gelmeniz için ön ayak oluyor. Sabahın 

köründe araba ile Agra’ya gitmek için yola çıktık. 

Alternatif olarak Şatabdi Ekspresi ile Agra’ya gitmek 

de ayrı bir keyif. Fakat her gezginin istediği her şey 



55

Travel 

olamıyor. Yolculuk Agra’ya olacak ve iki saat 

sürecek. Normalde bu yol 253 km arabayla, 

bize göre maksimum 2 saatte alınır ama 

Hindistan koşullarına göre en az 6-7 saat. Bu 

belirsizlik, tahmin edilemezlik ülkeyi ayrıca 

keyifli kılıyor. En azından benim sürekli 

yüzümde bir gülümseme vardı. 

ARABA YOLCULUĞU, 

DEHŞET VERİCİ BİR TECRÜBE 

Hindistan’da araba yolculuğu yapmak ayrı 

bir heyecan... Asla sıkıcı değil, aksine heyecan 

dozajı yüksek, dehşet verici bir tecrübe. 

En önemlisi, sakin bir şoföre sahip olmanız. 

Eğer bizlerin alıştığı gibi bir şoför olsa, Hindistan 

yollarında bence bir gün dayanmaz. 

Her yerden fırlayan arabalar, yol bilmeyen 

bahtsız yayalar, fazla yüklenmiş tanımını 

yeniden tanımlayan motosikletler, otomatik 

çekçekler, duman öksüren şaftı kaymış 

kamyonlar ve otobüsler, bisikletler, antik 

zamandan kalma azman traktörler, yolun ortasında 

güneşlenen inekler ve şeritsiz öküz 

arabaları... Hepsi aynı yolda sizleri bekliyor 

ve bunları aşmak bir yetenek meselesi. 

KORNA BİR YAŞAM BİÇİMİ 

Burada kurallar farklı işliyor, idrak edemeyeceğimiz 

bir kural mekanizması, bizlerin 

harcı değil asla. Her aracın arkasına 

kazınan LÜTFEN KORNA ÇAL, KORNANI 

DUYALIM veya KORNA BİR YAŞAM BİÇİMİ 

gibi cümleler ister istemez iştahınızı 

kabartıyor. Hindistan’da aracınızdan önce 

en önemli olan şey kornanızın sağlam, 

freninizin iyi, uyanık ve dört göz (iki önde 

iki arkada) olmanız gerek. Ama gerçekte 

her şey korna ile ilerliyor ya da ilerlemiyor, 

tamamen bakış açınıza bağlı. 

bu eser, Agra’nın hatta Hindistan’ın incisi. 

Bu eseri elbette ziyaret etmeden Hindistan’dan 

dönmek bir suç... Edward Lear, daha 

ilk bakışta büyülendiği Tac Mahal hakkında 

şunları yazmıştır: "Bundan böyle dünyadaki 

insanları iki sınıfa ayırmalı; Tac Mahal'i 

görenler ve görmeyenler." Ama benim gibi 

Cuma günü şehre girip, başka da zamanınız 

yoksa ve eğer önceden de bu şaheseri 

ziyaret ettiyseniz, o zaman nefis fotoğraf 

çekebileceğiniz bir kaç püf noktası var. Ve 

Cuma gününe denk gelse de önemli değil. 

Yamuna (Cumna) Nehri boyunca ilerleyip 

yolun bittiği, Taj Mahal’ı karşınıza alabileceğiniz 

bir yerde arabanınızı bırakın. Buradan 

bitlerini temizleyen maymunlar arasından 

Taj Mahal’ın ana girişi olan Sidi Kapısı'na 

giden resmi bahçelerin oradan nefis bir 

manzaraya sahip olabilirsiniz. Turistlerden 

ırak, kendi başınıza çekeceğiniz nefis 

görseller, size ayrı bir ölümsüz anı hediye 

ediyor. Eğer zamanınız varsa Taj Mahal’in 

yapımında kullanılan mermerin işlendiği, jenerasyondan 

jenerasyona aktarılan çalışma 

ocaklarını ziyaret edebilirsiniz. Agra’nın taşı 

toprağı mermer dersek yalan olmaz. 

HAYALET KENT FATEHPUR SİKRİ 

Sırada Akbar’ın Mughal İmparatorluğu’nun 

bir zamanlar başkenti olan Fatehpur Sikri 

var. Zamanında 30 bin kişinin yaşadığı bu 

kent hâlâ güzelliğini koruyor ve gelen 

gezginleri heyecanla karşılıyor. Sadece bu 

ziyaretinizi öğle güneşinin altında yapmayın, 

o zaman haşlanmanın farklı kavramlarını 

keşfetme imkânı yakalarsınız. En iyi zaman 

sabah saatleri veya fotoğrafçılar için öğleden 

sonra. Maalesef artık burası bir hayalet 

kent... Ayakta kalan sarayı ve camisi, turistler 

için mıknatıs görevini üstenmiş durumda. 

Akbar, bu kenti evliya ve üstadı Selim Çisti’yi 

onurlandırmak için inşa ettirmiş. Gelen ziyaretçilerin 

çoğu öncelikle bu evliyanın mezarını 

ziyaret edip, iyi dilekte bulunuyorlar. 

Hatta pek çoğu telkâri mermer işlemesine 

kurdele bağlayıp niyette bulunuyor. Benim 

kurdelem de diğer kurdeleler arasında yerini 

aldı. Hayır, niyetim gerçekleşmedi. 

PEMBE ŞEHİR CAYPUR 

Şimdi sırada Hindistan’ın ruhunu, derinliklerini 

kemiklerinizde hissedeceğiniz 

Pembe Şehir Caypur var. Agra’dan yaklaşık 

235 km uzaklıkta olan bu şehre yine araba 

yolculuğu yaparak gittim. Yol maceraları 

daha renkli olmasına rağmen tema aynı 

kaldığı için tekrara girmenin bir faydası 

yok. Caypur, namı diğer Pembe Şehir, Hindistan’ın 

Racastan eyaletinde yer alıyor. 

Racastan, yaklaşık bir Almanya büyüklüğünde 

aşağı yukarı. Büyük bir bölümü Thar 

Çölü ile istila edilmiş durumda. Kralların 

Toprağı, yani Racastan, korkusuz savaşçılar 

Rajput’ların memleketi. İnanışa göre 

Rajput’lar, birebir Rama ve Krişna adlı kahramanların 

soyundan geliyorlar. Dinlerini 

ve topraklarını Müslüman istilacılara karşı 

uzun yıllar korudular. Tarihin bir döneminde 

Mughal İmparatorluğu ile ittifak kurup, 

kendi aralarında kız alıp vermeye başladılar. 

Böylece geleceklerini garanti altına 

alıp bölgenin zenginleşmesine, refahın tüm 

Hindistan’a esin kaynağı olmaya devam 

ettiler. Caypur, Hindistan’ın ilk planlanmış 

şehri ve 1727 yılından yerleşimin başlandığına 

inanılıyor. Şu an Racastan’ın başkenti 

ve yaklaşık nüfusu 3,5 milyon. Pembe Şehir 

olarak biliniyor zira eski şehirdeki tüm 

HİNDİSTAN'IN İNCİSİ TAJ MAHAL 

Agra’yı ziyaret için tek gününüz varsa bunu 

Cuma yapmayın, zira şaheser Taj Mahal’in 

kapıları o gün kapalı. 1632-1653 yılları 

arasında Şah Cihan tarafından on dördüncü 

çocuklarına doğum yaparken ölen, diğer 

yarısı eşi Mümtaz Mahal için inşa ettirilen 



Travel 

evler, yasa gereği koyu safran kırmızı renk 

ile boyanmak zorunda. Bu zorunluluk, 1876 

yılında Galler Prensi'nin ziyaretiyle birlikte 

dayatılmaya başlanmış aslında ama pek 

çok kişiyi bu kısmı pek ilgilendirmiyor. 

ÜLKENİN EN ZENGİN BÖLGESİ 

RACASTAN 

Racastan; sarayları, tapınakları ve kaleleriyle 

Hindistan’ın en zengin bölgesi, bundan 

dolayı en güzel renkler de buradan çıkıyor. 

Bu şaheser yapıların bir kısmı, turizmin 

cazibesi ile otellere devşirilmiş durumda. 

Bunların en güzeli, 1835 yılında Kraliyet Av 

Evi olarak inşa edilen ve şimdilerde otel 

olarak kullanılan Rambagh Palace. Caypur, 

tamamıyla bir renk şöleni; kafanızı çevirdiğiniz 

her köşede bir eşsiz kare ile karşılaşmanız 

mümkün. Renkli dizginli develer ve 

arkasında onun yemeğini - koca bir blok 

darı - aheste aheste taşıyan filler... 

AMBER KALESİ 

Elbette ilk durak en popüler mekânlar; bunları 

listeden silmeden hareket etmek, sanki 

suç işlemek gibi bir şey. Pembeliği ile göz 

kamaştıran Hawa Mahal, Caypur’u ziyaret 

edenlerin genellikle ilk durağı. Şehir sarayının 

bir yüzü olan Hawa Mahal, ana caddeye 

bakıyor ve 953 paravanlı pencere kanadı ile 

süslenmiş bir ön cephe. Bu paravanlar arasında 

asil kadınlar hem temiz hava teneffüs 

edip, hem de dış dünyayı gözlemliyorlardı. 

Caypur’a 11 kilometre uzaklıkta olan Arawalli 

Tepesi’ne kurulan Amber Kalesi, genellikle 

ikinci ziyaret durağı oluyor. Kaleye doğru 

yaklaşırken güzel panoramik bir fotoğraf 

çekmek için durduğunuz her yerde bir 

yılan oynatıcısı ile karşılaşmanız mümkün. 

Kurguya göre siz duracaksınız ve mecburen 

karenizin içine yılan oynatıcısını da alıp, 

Amber Kalesi’nin fotoğrafını çekeceksiniz 

ve sonra pamuk eller cebe. Ben fazlasıyla 

elimi cebime soktuğumu anımsıyorum. 

FİL SIRTINDA YOLCULUK 

Amber Kalesi’ne çıkmanın en popüler yolu, 

sırtına ahşap bir platform oturtulmuş 

olan bir fil ile. Hayvanseverler bu uygulamaya 

çok tepki verebiliyorlar ama bir de 

öykünün diğer tarafı var. Bu hayvanlar ve 

sahipleri, bu uygulama sayesinde ekmek 

yiyorlar. Daha da önemlisi, bir fil günde 

maksimum 2, bir olasılık 3 defa kaleye 

çıkıyor, yani bir suistimal, sömürü de söz 

konusu değil. Ancak muhtemelen bu çok 

yakında kaldırılacak. Fil sırtına binmek 

ayrı bir macera ve onun yürüme temposu 

ve salınımına senkronize olmak oldukça 

keyifli, bazılarına meşakkatli. Kaleye ayrıca 

yürüyerek (merak etmeyin filler tarafından 

ezilmezsiniz) veya ciplerle (farklı yönden) 

çıkmak söz konusu. Fil üzerinde kaleye 

çıkarsanız, Maharacalar gibi yedi müstahkem 

kapıdan geçiyorsunuz. Kalenin dış 

cephesi, içindeki zenginliği asla yansıtmıyor, 

onun için hemen ön yargılı olmayın. 

İçeride sizleri nefes kesen freskler, zarif 

mozaikler, özenle yontulmuş mermer 

paravanlar, bahçeler, duvarları ve tavanı 

tamamen ayna ve renkli cam ile kaplanmış 

bir salon Şiş Mahal (Aynalı Salon), ayrıca 

muz ağacını anımsatmak üzere işlenmiş 

yeşil mermer sütunlu, sivri uçlu kemerli ve 

kubbeli bir tapınak bekliyor. Ve elbette pek 

çok güzel panoramik kareler. 

ASTROLOJİ MERAKLILARI İÇİN 

CANTAR MANTAR 

Amber Kalesi'ni inşa ettiren Raja Savay 

Cay Sing II’nin astrolojiye inanılmaz merakı 

varmış. Elbette bir astronom olarak bu 

benim ekstra ilgimi çekti. Bu lider, 1727- 

1734 arasında Caypur’daki Cantar Mantar 

isimli, dünyanın o zamanki en gelişmiş 

cihazlarını barındıran, gözlemevini inşa 

ettirmiş. Özellikle uzay bilimlerine meraklı 

olanların asla es geçemeyeceği bir yer 

Cantar Mantar. İki metre genişliğindeki 

yıldız haritası, gezegenlerin hareketini 

ölçen karizmatik bir cihaz, kocaman güneş 

saatleri görülmesi gereken enstrümanlar 

arasında. Bu güneş saatleri günümüzde 

saati sadece iki saniye ile yanlış gösteriyor. 

Evrenin değişim değerlerine bakarsak, bu 

veri hâlâ geçerli ve sağlıklı. 

ALIŞVERİŞ İÇİN DİPSİZ BİR KUYU 

Pek fazla alışveriş merakım yoktur ama 

Caypur’da bu duruşunuzdan biraz özveri 

göstermeniz gerekiyor. Zira ülkenin belki 

de en güzel pazarları bu Pembe Şehir'de. 

Meşhur kuyumcu ailelerin elinden çıkan 

mücevherattan, Ganges Nehri'nin kutsal 

suyundan yapılan sabunlara kadar pek çok 

ürün var bu pazarlarda. Acılı turşulardan 

bol şıngırtılı bileziklere, el sokularak test 

edilen sütlerin satıldığı süt pazarlarından 

ince işlemeli sanat eserlerine kadar dipsiz 

bir kuyu denecek güzellikler var ortada. 

Meraklısı için yelpaze altından yeşime 

oldukça geniş. 



57

Röportaj 

TÜRSAB Başkanı Firuz Bağlıkaya: 

2019 Yılı ülkemizin turizm 

rekorları kıracağı bir dönem 

REHA KADAK 

Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜR- 

SAB), ülkemizin en önemli turizm meslek 

birlikleri arasında yer alıyor. Uzun yıllar 

ülke turizmine yaptığı katkılarla turizmimizin 

niteliğini yükselten bir kuruluş olan 

TÜRSAB'ın Başkanı Firuz Bağlıkaya da 

ülkemizin en önemli turizm insanlarından 

biri. TOURMAG Turizm Dergisi olarak Bağlıkaya 

ile TÜRSAB ve turizm çalışmaları 

üzerine keyifli bir röportaj gerçekleştirdik. 

Sayın Firuz Bağlıkaya, ülkemizin en 

önemli turizm birliklerinden TÜRSAB’ın 

başkanlığını yürütüyorsunuz. Firuz 

Bağlıkaya’nın turizm sektörüne girişi nasıl 

oldu. Sizin hikâyenizi dinleyebilir miyiz? 

1957 İstanbul doğumluyum. Ailem memur 

olduğu için Ankara’da büyüdüm. Ankara 

Turizm ve Otelcilik Meslek Lisesi’nden 1976 

senesinde mezun oldum. Yabancı Diller 

Yüksek Okulu’ndan diplomamı aldıktan sonra 

eğitimime yurt dışında devam etmenin 

daha doğru olduğunu düşünerek, Almanya 

Goethe Enstitüsü’ne gittim. Mesleğe ilk 

başlangıcım, lise yıllarında otellerde yaptığım 

stajlarla oldu. 17-18 yaşlarımdan itibaren 

komilik, bellboy'luk gibi işlerle en temelden 

başlayarak sektöre adım attım. 

Sonrasında otelcilikten seyahat acentacılığına 

geçmeye karar verdim. Acentacılığa 

Bodrum Tur’da başladım. Tur operatörlüğü 

adına da Türkiye için hareketlenmelerin 

başladığı bir dönemdi. Ardından Ceylan 

Holding’e bağlı Cey Tur şirketinde genel 

müdürlük görevine geldim. Bir sonraki 

durağım, 1995 senesinde şu anda sahibi 

olduğum Detur şirketi oldu. Dahil olduğumda 

Detur, Dedeman Grubu’na aitti. Sektörün 

önde gelen isimlerinden Murat Dedeman ile 

2005 yılına kadar birlikte güzel çalışmalara 

imza attık. 2005’ten sonra Dedeman Grubu, 

seyahat acentacılığı işinden çıkmak istedi. 

Şirketi çok iyi tanıdığım için DETUR’u ben 

devraldım. Daha sonra TÜRSAB Genel 

Sekreterliği ve İkinci Başkanlık görevlerinde 

bulundum. Şubat 2018’de yapılan seçimde 

TÜRSAB Yönetim Kurulu Başkanlığı 

görevine seçildim. Turizm alanında tecrübeli 

yönetim kurulumuzla seyahat acentalarının 

sorunlarını çözüp, sektörümüzü en iyi noktaya 

getirmek için çalışıyoruz. 

TÜRSAB, ülkemizin en 

önemli turizm birliklerinden... 

Faaliyetlerinden, çalışma 

alanlarından bahsedebilir misiniz? 

Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜR- 

SAB), 28 Eylül 1972 tarihinde yürürlüğe 

giren 1618 sayılı "Seyahat Acentaları ve 

Seyahat Acentaları Birliği Kanunu" uyarınca 

kurulmuş olan bir meslek birliğidir. 

Birliğimizin temel amacı, seyahat acentalığı 

mesleğinin ve faaliyet alanının temelini 

oluşturan turizm sektörünün gelişimine 

katkıda bulunmak. TÜRSAB’ın hizmet 

alanı içinde 1618 sayılı kanunun belirlediği 

yetkiler çerçevesinde meslek disiplininin 

sağlanması, mesleğin gelişimine ilişkin 

faaliyetler, seyahat acentalarının karşılaştıkları 

sorunların çözümü yönünde yapılan 

çalışmalar yer alıyor. Yönetim kurulu 

üyelerimiz ve ekip arkadaşlarımızla birlikte 

TÜRSAB’ı ve turizmi en iyi noktaya getirecek, 

turizm hedeflerimize en kısa sürede 

ulaştıracak projeler üzerinde çalışıyoruz. 

TÜRSAB’ın ülke ekonomisine katkıda 

bulunmasının yanı sıra kurumsal, şeffaf, 

üyelerin hak ve menfaatlerini korumaya 

TÜRSAB Başkanı 

Firuz Bağlıkaya 

odaklı bir birlik haline gelmesi gerektiğini 

her fırsatta dile getirdik. Çünkü asıl hedefimiz 

buydu. Yönetime geldiğimizde ciddi bir 

borç yükü ve beraberinde icralar olduğunu 

gördük. Adımlarımızı daha sağlam atmak 

amacıyla, önümüzü daha berrak görebilmek 

için ilk iş olarak bağımsız denetimler 

yaptırdık. Turizm sektörünün giderek 

dijitalleşen dünyaya ayak uydurması için 

çalışıyoruz. Bu kapsamda Türkiye Bilişim 

Vakfı ile birlikte “Turizm Sektörünün Dijital 

Dönüşüm” projesini hayata geçirdik. 31 

Ekim’de acentalarımızın katıldığı Dijital Dönüşüm 

Çalıştayı’nı gerçekleştirdik. Sektöre 

hizmet veren 9 kurumun yer aldığı Turizm 

İstişare Kurulu’nu oluşturduk ve TÜRSAB 

olarak ilk dönem sözcülüğünü üstlendik. 

TÜRSAB, yönetmelik olmadan yönetilen 

bir kurumdu. Yeni yönetmeliğin çıkmasını 

sağlayarak, günümüz koşullarına daha aktif 

cevap verecek yeni bir yapı oluşturduk. 

1618 sayılı Türkiye Seyahat Acentaları Kanunu’nun 

çağın gerek ve koşullarına uygun 

bir şekilde yenilenmesi yönündeki çalışmalarımız 

ise sürüyor. Eximbank ile protokol 



Röportaj 

imzalayarak, üyelerimize düşük faiz ve 

KGF garantili, teminatsız toplamda 300 

milyon TL’lik finansman kaynağı sağladık. 

Sektörün en önemli sorunlarından biri olan 

kaçak seyahat acentalarının önünü kesmek 

için denetimleri sıklaştırdık. Yeni acenta 

açılmasını zorlaştırdık. Turizm sektörünün 

ihtiyacı olan yetişmiş, kalifiye eleman 

ihtiyacını karşılamak için TÜRSAB Akademi’yi 

yeniden faaliyete geçirdik. Türkiye 

genelinde uygulanacak şekilde 'İstihdam 

Garantili Turizm Eğitimi' faaliyetlerini başlattık. 

Türkiye Rehberler Birliği (TUREB) ile 

rehber ve seyahat acentalarını buluşturan 

iş birliği platformu TÜRSAB Online’ı oluşturduk. 

Tüketici mağduriyetlerini önlemek, 

kaçak acenta faaliyetlerine son vermek 

için Dijital Doğrulama Sistemi'ni devreye 

soktuk. Sağlık turizmini geliştirmek adına 

Türkiye Sağlık Turizmi Dernekleri Federasyonu 

(TURSAF) ile protokol imzaladık. 

TÜRSAB TV’yi kurduğumuz gibi 'The Voice 

of Travel' dergisini de çıkarmaya başladık. 

Bunlar gibi pek çok adımı da önümüzdeki 

süreçte atmaya devam edeceğiz. 

2018 yılı, Türkiye ve TÜRSAB için nasıl 

bir turizm yılı oldu? Turizm adına ne gibi 

çalışmalar yürütüldü? 

2018 yılında gerek ülke turizmi açısından 

gerekse TÜRSAB’ın faaliyetleri açısından 

çok başarılı bir yılı geride bıraktık. Ülkemize 

gelen ziyaretçi rakamlarına bakıldığında; 

2017 yılında yaklaşık 38 milyon 

ziyaretçi ağırlayan Türkiye, 2018’in ilk 10 

aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine 

göre yüzde 22,4’lük bir artışla 35,5 milyon 

ziyaretçi ağırladı. 2018’in Ocak-Ekim döneminde 

ülkemize gelen yabancı ziyaretçi 

sayısı, rekor yıl kabul edilen 2015’in aynı 

dönemine göre yaklaşık yüzde 7 büyüme 

gösterdi. 2018 yılında TÜRSAB olarak 

turizm sektörüne yönelik birçok çalışmaya 

imza attık. Bizim için Türkiye’nin dünyada 

tanınması öncelikli konu. Bu nedenle 

Türkiye’nin tanıtımı için elimizden gelen 

çabayı gösteriyoruz. Yurt içi ve yurt dışı 

fuarlara katılıyor, workshop ve festival gibi 

etkinliklere destek veriyoruz. Bu konudaki 

çalışmalarımız artarak devam edecek. 

6-8 Aralık tarihleri arasında İzmir’de düzenlenen 

Travel Turkey Fuarı’nda dünyanın 

önde gelen gastronomi ve turizm uzmanları 

ile eğitimcileri bir araya getirerek, Türkiye’nin 

gastronomi potansiyelini dünyaya 

tanıtmayı hedeflediğimiz 4. Uluslararası 

Gastronomi Turizmi Kongresi’ni düzenledik. 

Türkiye’nin Avrupa ve Rusya pazarı dışında 

da tanınır ve tercih edilir bir ülke olması için 

çeşitli etkinlikler düzenliyoruz. Son olarak 

Çin, Hindistan, Ukrayna, Makedonya ve 

Bosna-Hersek Büyükelçilerine Gaziantep 

ve Şanlıurfa’yı gezdirdik. Gaziantep’te 

Zeugma Mozaik Müzesi’ni, Şanlıurfa’da 

tarihin sıfır noktası kabul edilen ve UNES- 

CO Dünya Kalıcı Mirası Listesi’ne giren 

Göbeklitepe’ye götürdük. Türkiye’de görev 

yapan büyükelçilerin ülkemizin değerlerini 

yerinde görmeleri için gezilerimizi devam 

ettireceğiz. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 

tanıtım çalışmalarına TÜRSAB olarak biz 

de katkı sağlıyoruz. Sosyal medya kanalları 

üzerinden tanıtımı önceleyen stratejiye 

koordineli olarak katkı sunacağız. 

İstanbul’un son yıllardaki turizm 

misafirleri Ortadoğulu turistler. 

Ortadoğu pazarının artı ve eksilerini 

nasıl yorumluyorsunuz? 

Binlerce yıllık geçmişe sahip, tarih boyunca 

üç farklı imparatorluğa başkentlik yapmış 

olan İstanbul, günümüzde de dünyanın en 

renkli ve kozmopolit kentlerinden biri durumunda. 

Turistik açıdan bir çekim merkezi 

olan İstanbul, dünyanın dört bir yanından 

misafirleri ağırlıyor. Bununla birlikte İstanbul’a 

gelen turistlerin ağırlığının Ortadoğu 

kaynaklı misafirlerden oluştuğunu söylemek 

de doğru değil. Zira, İstanbul’a gelen 

turistlerin milliyetlerine göre dağılımına 

bakıldığında ilk sırada Alman misafirlerin 

yer aldığı görülüyor. 

Benzer bir durum, Türkiye geneli ziyaretçi 

verilerinde de geçerli. Ocak-Ekim 2018 döneminde 

Türkiye’ye Avrupa ülkelerinden gelen 

ziyaretçilerin toplam pazar içindeki payı 

yaklaşık yüzde 45 iken, Rusya ve Bağımsız 

Devletler Topluluğu (BDT) ülkelerinin pazar 

payı yüzde 31 civarında bulunuyor. Aynı 

dönemde Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri, 

Katar, Irak, Kuveyt, Lübnan, Suudi Arabistan, 

Ürdün ve Yemen gibi Ortadoğu ülkelerinden 

gelenler, Türkiye’nin toplam ziyaretçilerinin 

yaklaşık yüzde 8’ini oluşturdu. 

2019 yılına yeni girdiğimiz bugünlerde, 

yeni yılın turizm hedefleri ne olmalı, ne 

gibi çalışmalar yürütülmeli? 

2019 yılı için ilk izlenimlerimiz pozitif 

yönde. Yurt dışı fuarlardan ve erken 

rezervasyon taleplerinden edindiğimiz 

ilk izlenimler, 2019 yılının ülkemiz turizmi 

için yeni rekorların kırılacağı bir dönem 

olacağına işaret ediyor. Özellikle en önemli 

kaynak pazarımız olan Avrupa ülkelerinden 

gelen ziyaretçi sayılarında artış bekliyoruz. 

Buna ilişkin ilk sinyalleri de Kasım ayında 

Londra’da gerçekleştirilen WTM Fuarı’nda 

aldık. Bu pazardan en az yüzde 25 artış 

bekliyoruz. Türkiye, sahip olduğu nitelikli 

tesisler ve misafirperverlik anlayışını öne 

çıkartan hizmet anlayışıyla rekabet avantajı 

çok yüksek ülkelerden biri konumunda 

bulunuyor. Dolayısıyla ülkemiz turizminin 

2019 yılında çift haneli büyüme verilerini 

yakalayarak, istikrarlı biçimde büyümeyi 

sürdüreceğini ifade edebiliriz. 

Son olarak, TÜRSAB’ın 2019 yılına dair 

çalışmaları ve hedefleri nelerdir? 

Bir yandan dijitalleşen dünyada acentalarımızın 

çağın gerek ve koşullarına 

ayak uydurmasını sağlayacak çalışmaları 

hayata geçiriyoruz, diğer yandan dünyada 

Türkiye’nin imajını yükseltecek etkinlik ve 

organizasyonlara sponsor olarak ülkemizin 

küresel rekabette öne çıkmasına 

katkı sağlıyoruz. Toplantı, Etkinlik ve 

Kongre (MICE) turizminin gelişmesi için 

de ciddi çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Bu 

bağlamda Avrupa’da etkinlik sektörünün 

önde gelen organizasyonlarından biri olan 

Best Event Award (BEA) World Festivali’ni 

YEPUD’un çalışmaları ve TÜRSAB’ın yoğun 

desteği ile 2019 yılında İstanbul’a kazandırdık. 

BEA World Festivali, etkinlik turizmi 

alanında karar vericileri buluşturan küresel 

anlamda çok önemli bir etkinlik. Dünyanın 

en önemli etkinlik firmaları ve yöneticilerinden 

oluşan 650 katılımcı ile düzenlenecek 

BEA etkinliği, önümüzdeki yıllarda da 

sürecek bir etki yaratacak. TÜRSAB olarak 

2019 yılında da dünya turizm endüstrisini 

buluşturan fuar ve etkinliklere katılmaya, 

özel etkinlik ve organizasyonlarla turizm 

sektörüne katkı vermeye devam edeceğiz. 

Bu kapsamda gastronomi turizminin 

geliştirilmesine yönelik olarak gastronomi 

kongresi düzenleyeceğiz. Mart 2019’da 

“Turizmde Fark Yaratanlar” ödül töreni 

ile turizm sektörüne değer katan isimleri 

onurlandıracağız. 



59

Bodrum the Region of Tourism 

12 months of tourism 

aim in Bodrum 

In the summer months, millions of tourists come from Turkey and 

abroad to Bodrum which is known as a tourism paradise with its 

magnificent nature and unique bays and beaches. It is aimed to 

spread the tourism mobility to 12 months with the national and 

international sports events organized in winter in the district. 

Bodrum Hoteliers Association General Secretary Orhan Kavala 

said in his statement on the subject that many tourists from 

England, Netherlands, Russia, Belgium, France, and Germany came 

to the district last year. Kavala stated that they will attend various 

fairs in abroad in the year 2019; ''We participated in fairs in Italy, 

France and England. The developments for the newyear seem 

pretty good. In the long view, there are fairs in Holland, Berlin and 

Moscow. These are very large fairs.'' 

CHEAP VACATION OPPORTUNITY 

Orhan Kavala indicated that Turkey become a popular country for 

foreign people and said: "The services we offer are much better 

than the rival countries. We have more potential, and we also offer 

cheap holiday opportunity. It is extraordinary that this service is 

provided in return for small amount of money. One of the factors 

that increase these numbers is the prices. The earnings of the rival 

countries for their services is more than ours. 

NATIONAL AND INTERNATIONAL 

ACTIVITIES IN WINTER MONTHS 

During the winter months, sailing races are also held in our 

district. Some of these races are national, some of them are 

international. This brings intense dynamism to Bodrum. There 

can be thousands of people participating in these competitions. 

Sporters participating in sailing races reach a serious number. 

This is a serious contribution to the Bodrum hotel sector. The areas 

in which competitions will be held are rich in Bodrum and they 

have a lot of options. As the numbers increase in an international 

area, Bodrum will begin to advertise its popularity all over Europe 

and the world." 

Giant bus terminal in Bodrum 

Muğla Metropolitan Municipality is making 

a giant bus terminal with a land price of 24 

million 600 thousand TL (Turkish Liras), 

the tender price of 45 million 548 thousand 

TL, and 4 million TL of solar energy 

panels. In short with a total investment of 

74 million TL… 

completed in Muğla Menteşe and obtained 

80 percent of its energy from the roof, the 

roof of the Bodrum Bus Terminal will also 

consist completely of solar panels. 

Being the first in the bus terminal, there 

will also be six electric car charging stations. 

With the transfer of the present bus 

station, which is in the district, to the out 

of the county town, it is planned to relieve 

the urban traffic to a great extent. 

The construction of the Bodrum Bus 

Terminal, which is planned to be obtained 

its energy from the solar panels on the 

roof, is 17 thousand 117 square meters. It 

has 21 intercity bus platforms, 45 minibus 

platform, 10 minibus store platform, the 

capacity of parking lot is 157 vehicles, the 

parking garage is designed for 19 vehicles 

and the disabled parking lot has 8 vehicles 

capacity. Like the Menteşe Intercity Bus 

Terminal, which its construction was 



Bodrum the Region of Tourism 

Bodrum mandarin became chips and Turkish delight 

Bodrum mandarin which grows in Muğla's 

Bodrum district, became worldwide famous 

with its fragrance and taste; besides 

the fruit itself, it attracts attention with its 

several alternative products such as chips, 

soda, jam, and Turkish delight. 

Nearly 3 thousand tons of harvest is obtained 

from 5 thousand acres of mandarin 

gardens which are located in different 

parts of the Bodrum Peninsula. The Washington 

orange, klemantin and satsuma 

grow in Bodrum besides the mandarin 

which is famous for its color, scent, taste 

and pip. Located between the old Bodrum 

houses in the neighborhoods of Bitez and 

Ortakent-Yahşi, mandarin gardens offer a 

visual feast during the winter season. 

SOURCE OF OXYGEN FOR BODRUM 

In his statement on the subject, İsmail 

Akpınar, who is the Acting President of 

Bodrum Citrus Producers Association and 

60-year-old mandarin producer, stating 

that Bodrum mandarin became known 

worldwide with its unique scent and color 

and continued as follows: "We see that 

most of the mandarin gardens have been 

sold. This is very saddening for us. Here 

I am calling to producers, the producers 

who have mandarin gardens in Bodrum 

can call us.'' Pointing out that the mandarin 

gardens' importance, Akpınar emphasized 

that mandarin, a geographical indication, is 

the source of oxygen for Bodrum. 

Green gold of tourism 

heaven Bodrum: OLIVE 

The olive, which has been picked with great efforts in January-December 

months in Muğla, one of Turkey's most popular tourism 

centers, is among the livelihoods of the locals. Also, a significant 

portion of this olive is converted to oil. Olive oil is obtained from 

the olives collected with great care by different methods. 

Olive and olive oil, which dates back to 3,000 years and is considered 

as a source of healing by different civilizations in Muğla, 

is the means of living of about 40 thousand farmers in organic 

production. The olives, also called green gold, are collected by 

hand or shake and are divided according to their types. Olives 

that are taken to processing plants and poured into the hole, also 

called funnel by the workers, are cleaned, washed and crushed by 

the machine system. Then the pulp and the juice of the olives are 

decomposed. 

USABLE BOTH IN TABLE AND INDUSTRY 

Oil and black water are separated and taken into the filter tank, 

the final residues are winnowed out and left into the rest tank. The 

natural oil is then filled into canisters and bottles, and reaches the 

tables through public markets and groceries. The remained olive 

pomace of the oil is re-grinded and used in various fields in the 

industry. Most of the olive and olive oil production in Muğla takes 

place in Milas, Bodrum, Yatağan and Menteşe districts. 



61

Antalya the Region of Tourism 

Favorite place of golf tourism Belek 

In recent years Belek, which is the region of Antalya, has 

become one of the favorite places of golf tourism. In the 

year 2018, approximately 120 thousand people came to Belek 

from 30 countries to play golf. International Association of 

Golf Tour Operators (IAGTO) Turkey and Antalya Golf Specialization 

Sports Club President Cahit Şahin said that Belek is 

one of the world's major golf resorts with its 16 high standard 

golf courses. 

Indicating that Antalya, which is located in the Mediterranean 

climatic zone, is a very suitable place for golf, Şahin said that this 

sport is also important to spread the tourism to 12 months and 

stated the followings: ''The golf season starts at Belek in September 

and continues until the end of May. Also, it is possible to 

play golf early in the morning during the summer. Mainly from 

Northern European countries, from China to South Korea, from 

Japan to Russia and Ukraine, people from all over the world are 

GREAT CONTRIBUTION TO 

TURKEY'S PROMOTION 

In addition to Turkish teams, other teams 

from Russia, Ukraine, Romania, Croatia, Sercoming 

to Antalya for playing golf. This year we hosted about 

120 thousand golf players from around 30 countries in Antalya. 

It created an added-value of around 125 million euros in terms of 

income.'' President Şahin concluded his speech as follows: 

PER CAPITA EXPENDITURE IS ABOVE ONE THOUSAND EURO 

''Those who come to play golf, also pay for the golf course in addition 

to the accommodation. The price of playing golf one time 

is average 150-165 euros in Belek region. A golf player is buying 

4-5 games in a week on average. Therefore, the gaining is much 

more according to other tourists. For the people coming to play 

golf, per capita expenditure is above one thousand euro. There 

are currently 16 golf courses in Belek. We had 550 thousand 

round games in 2012 at region. In the following years this number 

fell. In 2018, we approached these numbers with the increase by 

the number of tourists. Our goal for 2019 is to surpass the 2012 

numbers, the 550 thousand round game.'' 

Best camping site Antalya 

Turkey's leading sports tourism center 

Antalya, will host numerous teams 

between January-March, 2019. Together 

with super league, lower leagues, football 

teams coming from abroad and teams 

from other sports, approximately 3 thousand 

teams will make camp in Antalya 

accommodation facilities. 

Antalya is a favorite city of the teams for 

camping with its suitability for climate, 

availability of fields with FIFA criteria, 

abundance of technical facilities and high 

services offered in hotels. These camps 

provide great benefits in terms of the 

promotion of Turkey and tourism of winter 

season. Sports Tourism Association Chairman 

Recep Şamil Yaşacan, said in a statement 

on the subject that the local and foreign 

football teams will come for camping 

beginning from January in Antalya, which 

has more than 170 football fields. Yaşacan 

telling that Antalya is known in the world 

and attracted the attention of all teams, 

said the followings: 

FACILITIES ARE BEST IN THE WORLD 

"The airplanes coming to Turkey from all 

over the world is effective as well as the 

natural beauty and great weather. We have 

to raise this even more. The best camping 

place in football and other sports branch 

is Antalya. Our hotels and facilities are the 

best in the world. In December, January, 

February and March that are dead seasons 

for hotels normally, but thanks to sports 

tourism, accommodation facilities in 

Antalya become full. Thus, workers do not 

become unemployed. 

Chairman 

Recep Şamil 

Yaşacan. 

bia, Slovenia, Czech Republic, Hungary and 

Turkish Republics will camp in Antalya too. 

Sport tourism proves that Turkey is a reliable 

country. When teams come here, television 

programs of their countries announce 

'Zenit, Spartak Moscow, Schalke, Werder 

Bremen, Dortmund are camping in Antalya'. 

And this become Turkey's promotion and 

advertisement. Sports tourism's contribution 

to promotion is very important." 



Antalya the Region of Tourism 

VALİ KARALOĞLU: 

Antalya is turning into 

a multicultural city 

Antalya Governor Münir Karaloğlu accepted 

the committee including the President 

of Russian Art and Culture Association 

Irina Balcı, President of Ukrainian Culture 

and Art Association Olesya Mercan, President 

of Iraq Turkmen Union and Solidarity 

Association Kürşat Çavuşoğlu within the 

scope of International Migrants Day. 

Karaloğlu said; "Antalya is an immigrant city. 

We have friends from 154 countries coming 

to our city and living here. Some of them 

come for education, some of them to start a 

new business, some to find a job, and some 

to live in Antalya at their retirement. We live 

peacefully with over 80 thousand foreign 

national friends in our city. In this regard, 

Antalya is turning into a multicultural city." 

TURKEY IS A COUNTRY THAT MANAGES 

THE IMMIGRATION ISSUE 

Governor Münir Karaloğlu noting that 

Antalya is the province where most foreigners 

dwell in after Istanbul, stated the 

followings: "Turkey is not a country that 

is watching the migration issue, but also 

capable of managing it. We have General 

Directorate of Migration Management 

under the Ministry of Interior. A serious 

migration policy is occurring in Turkey. 

We also carry out different activities 

through migration management. Harmonization 

meetings were held in Antalya and 

Alanya, now migrants have both rights and 

responsibilities. We have branch offices of 

migration management in Antalya, Alanya, 

Kemer and Manavgat. We see migration as 

a wealth. As a nation, we always say that 

we are an immigrant nation." 

BEST EXAMPLE TO THE WORLD 

Russian Culture and Art Association 

President Irina Balcı signified that Antalya 

is the best example to the world, spoke as 

follows: "You are greeting immigrants very 

nicely, so we see Antalya as our second 

home. We are living here very happily. Our 

children are living very happily. Your door 

is always open for foreigners. I have never 

seen this anywhere in the world. Hopefully 

we will continue to live here together." 

MENDERES TÜREL: 

Antalya will be the star of the world 

Antalya Metropolitan Mayor Menderes 

Türel, came together with the high school 

students and made a joyous conversation. 

Telling his experiences and answering 

students' questions, Türel reminded that 

he was graduate from Antalya High School 

and said: "We will strengthen Antalya that 

is a brand city and make it unrivaled. Antalya 

will be the star of the world." 

that success comes. If you enjoy a job, you 

will be successful. Antalya is a city as big 

as Switzerland with 640 km of coastline. 

While doing normal municipal services on 

such a wide geography, on the other hand 

we make projects such as Konyaaltı Beach 

Project, Boğaçayı Project, rail system 

which will add a vision to Antalya. Doing all 

of these things comes from working hard. 

Mayor Türel pointed out the importance 

of planning life correctly and gave these 

advices: "If you plan your life right, life becomes 

more enjoyable and make you successful. 

Setting goal is very important for 

you. Good intention and sincerity are the 

most important funds of your work. After 

IT WILL BE THE FIRST 

Antalya is the third city that hosts the 

most visitors in the world along with New 

York. Tourists do not come here in vain. We 

catched many cities that are prominent 

in tourism, in fact we got ahead some of 

them. Now, we are going to advance to be 

the first in the world. We are going to get 

ahead of Paris and London. We will ensure 

that tourists coming to Antalya are tourists 

with high income levels. Now, we are trying 

to make a cruise port and new marina port 

areas. We will strengthen Antalya in the way 

of branding and make it unrivaled." 



63

Cappadocia the Region of Tourism 

Great contribution 

to economy from 

balloon tours 

The economic contribution of the tourists, 

who are participating in the hot air balloon 

tours in Cappadocia and watching the 

region's historical, cultural and natural 

beauties from the bird's eye view, was 

about 70 million Euros last year. Balloon 

tours, which have attracted more attention 

every year and become the locomotive 

of Cappadocia tourism in recent 

years, offer a unique experience to local 

and foreign tourists who come to see the 

natural beauty of the region. 

The balloons soaring in the sky one after 

the other in the early hours of the morning 

when weather conditions are convenient, 

add a different harmony to the unique view 

of the region. By the tours organized by 25 

companies operating in the region, balloons 

soar to the sky with the first lights of the 

morning. In the area where 100 balloons are 

allowed to fly at the same time, another 

50 balloons can be raised later in the 

day depending on demand and weather 

conditions. In the region which became the 

center of the hot air balloon sector, the average 

price of one-hour balloon tour varies 

between 120-170 Euros per person. 

BECAME A SECTOR ALL BY ITSELF 

Mustafa Durmaz, President of Göreme Tour- 

ism Development Cooperative, said that the 

most demanded balloon flights in different 

countries are in Cappadocia. During the tour, 

the beautiful colors of the balloons gives 

a novel touch to the landscape. Mustafa 

Durmaz, continued as follows: "The year 

2018 was excellent for tourism and the 

balloon sector in Cappadocia. 90 percent 

of the guests want to ride the balloon. For 

those who could not ride the balloon due to 

the weather conditions in the recent months, 

additional flights were organized at different 

times during the day to meet this need. 

The balloon became a sector of itself. It contributes 

greatly to the economy, also creates 

employment in the region. In addition to the 

pilot, a wide team consists of ground crew 

and service staff is available." 

Record tourist increase in Cappadocia 

There is a record increase in the number of people coming to 

see Turkey's tourism center Cappadocia that is known for its 

natural, historical, and cultural richness. The number of tourists 

visiting the region in 2018 increased by 34 percent compared to 

the previous year and became 2 million 949 thousand 542. 

In 2018, Cappadocia hosted the most visitors in August with 

the number of 412 thousand 559. Göreme Open Air Museum, 

which is one of the most popular touristic areas in the region, 

is visited by 1 million 105 thousand 693 tourists, Kaymaklı 

Underground City 532 thousand 396, Hacıbektaş Veli Museum 

443 thousand 160, and Derinkuyu Underground City 381 

thousand 726 local and foreign tourists. 

MORE THAN 3 MILLION TOURISTS ARE EXPECTED IN 2019 

Yunus Ünal, President of Chamber of Tourist Guides, stated that 

the number of tourists coming to the region is expected to increase 

in 2019, and that if the accommodation facilities in the province 

are insufficient, the visitors can be brought to Cappadocia after 

spending the night in the nearby cities and continued as follows: 

"Cappadocia is one of Turkey's most important tourism destinations. 

Around 3 million tourists visited the region last year. Tourists 

visiting the region participated in various activities. In 2019, we 

expect more than 3 million tourists. We believe that Cappadocia 

will gain more momentum in the tourism sector next season." 



Cappadocia the Region of Tourism 

Tastes of Chinese cuisine are in Cappadocia 

Chinese restaurants in the Cappadocia 

region, visited by hundreds of thousands 

of Chinese tourists each year, offer its 

customers unique tastes that are suitable 

for their palate. After the announcement of 

2018 is the year of ''Turkey Tourism Year'', 

there has been a significant increase in the 

number of Chinese tourists coming to our 

country. Turkish and Chinese entrepreneurs, 

who are roll up their sleeves to turn this 

dense to an opportunity, opened the restaurants 

where various tastes were served. 

The Chinese, who visited Cappadocia 

which is on the UNESCO World Heritage 

List, while visiting the touristic centers all 

day long, they can find their own cuisine 

in four different Chinese restaurants 

that are in service in the town of Göreme. 

Shaun Li, who serves handmade pasta to 

his customers, which is indigenous to China, 

said in his statement to our magazine 

that he had been working in a restaurant in 

Istanbul for 12 years and he had opened his 

own business in Cappadocia after learning 

Turkish at an intermediate level, and added 

that they are making handmade pasta and 

glazed chicken, which are in great demand 

in China in ''fast food'' category for the 

Chinese tourists. 

"WE EXPECT TO SEE TURKS TOO" 

Shaun Li stated that Turkish customers 

have showed interest in pasta, and said the 

followings: "A few months ago, we opened a 

place of our own in Cappadocia. The Chinese 

like it very much. Sometimes Turkish people 

come but they just eat pasta. Our master 

prepares the pasta completely by his hand 

in front of the customers. We bring some 

spices from our country. We do Chinese food 

in Cappadocia and we expect to see Turks." 

CONSIDERABLE INTEREST ABOVE 

EXPECTATIONS 

Bekir Coşkun, the owner of another 

company, offering various tastes from the 

Chinese cuisine to the customers with the 

help of Chinese chefs, said that they were 

pleased with the interest in the sector. 

Coşkun stated that they considered to 

make such an investment for a lot of visitor 

come from China to Cappadocia and 

continued as follows: "We brought a cook 

from China to reflect their own kitchen. 

Customers' interest is well above our 

expectations. Tourists who have planned 

trips to Turkey, become very happy when 

they see a restaurant that makes foods 

from their own country in Cappadocia. 

It become a surprise for them. We also 

host citizens of other countries who like 

Chinese cuisine." 

Tour by vintage car among 

fairy chimneys 

Fairy chimneys in Cappadocia, which is Turkey's most important tourism 

centers, historic monasteries carved from rock, and valleys covered with 

natural rock formations became white after the snowfall with the arrival 

of the winter season. 

Giada Wang, a Chinese tourist traveling among the snow-covered fairy 

chimneys by a vintage car, stated that she came to Cappadocia for her 

Christmas holiday. Renting a classic vehicle she encountered in a business 

in the region, Wang said that she had been exploring Cappadocia, 

which is on the UNESCO World Heritage List, and admired the region's 

historical, cultural and natural beauties. 



65

Röportaj 

Bir turizm elçisi: 

SEDAT 

BORNAVALI 

REHA KADAK 

Turizmin en önemli öğelerinden biri, turizm rehberleri... 

Alanında donanımlı bir rehber, yaşadığı ülkenin tanıtım 

elçisi konumuna gelebilir. Ülkemizde de alanında uzman, 

akademik unvanları olan önemli turizm rehberleri mevcut. 

Türkiye'nin yetiştirdiği en önemli turizm insanlarından 

akademisyen, yazar, tercüman, turizm rehberi, kısaca 

bir turizm elçisi Sedat Bornovalı ile TOURMAG’in yeni 

sayısında bir araya geldik; kariyeri, turizm çalışmaları ve 

yeni görevi İstanbul Turist Rehberleri Odası Başkanlığı 

üzerine konuştuk. 

Turizm alanında ülkemizin önemli birliklerinden olan 

İstanbul Turist Rehberleri Odası’ndaki (İRO) yeni 

görevinizi kutlar ve iyi bir turizm dönemi dileriz. Sedat 

Bornovalı’nın geniş bir CV’si ve turizm alanında önemli 

hizmetleri var. Geçmişten günümüze Sedat Bornovalı 

hikâyesini ilk ağızdan dinleyebilir miyiz? 

Çok teşekkür ediyorum. Hizmetim olduğu ifadesi sizin 

yüksek iltifatınız. Ancak turizm sektöründe 30 yılı aşan 

mesaimin bulunduğu doğrudur. İstanbul’daki İtalyan Lisesi’nde 

okuduğum sırada takip ettiğim ve diğer okulların 

müfredatında pek de bulunmayan, kültür varlıklarımıza 

ilişkin içerik; kentim ve ülkem konusunda farkındalığımın 

daha okul sıralarında artmasını sağlamıştı. Aldığım büyük 

keyif, bunu paylaşma eğilimini de beraberinde getirdi. 

Çevremi, ülkemi tanıtma arzusu, gündelik yaşamımda 

belirleyici oldu, ardından da mesleğim haline geldi. Turizm 

İşletmeciliği, Sanat Tarihi ve Coğrafya diplomaları bu 

sürecin parçası... Yoğunlukla yazın yapılabilen rehberlik 

mesleği, akademik takvimimle fazla çakışmadan 

eğitimimi sürdürmeme olanak verdi. Bu sayede Mimarlık 

Tarihi dalında yüksek lisans ve doktora çalışmalarımı da 

tamamlayabildim. 

İRO, sizinle birlikte yeni bir döneme girdi. İRO’nun yeni 

çalışmaları, projeleri neler olacak 2019’da? 

Hizmet sektöründe yalnız başına faaliyet göstermek 

mümkün olamıyor. Hizmet sektörünün kurumları için 

de aynı şey geçerli. Mümkün olduğunca sektörün tüm 

paydaşlarıyla yoğun iş birliği ve sinerji arayışı, temel anlayışımız 

olacak. Yönetim kurulumuzun çoğunluğu benden 

çok daha genç... Bu da yeni eğilimleri benimseyen, hatta 



Röportaj 

bunları belirleyen bir ekip olarak kurumumuzu 

ve elden geldiği kadarıyla mesleğimizi 

yeni nesillere hazırlayan bir dönem olma 

şansını bize verecek diye ümit ediyorum. 

Ülkemizin son yıllarda değişen bir 

turist profili var. Ortadoğulu turistler, 

ülkemizin turist popülasyonunun 

çoğunluğunu oluşturuyor. Bu durum 

rehberlerimizi olumlu ya da olumsuz 

anlamda nasıl etkiledi? 

Yeni pazarların gelişmesi her açıdan çok 

olumlu... Ülkemiz kadar çok yönlü zenginlikler 

barındıran bir bütünün sadece geleneksel 

Batı pazarlarıyla sınırlı bir ziyaretçi 

kitlesinin bulunması, zaten olağan değildi. 

Sadece Ortadoğulu değil, Uzakdoğulu 

turistler ve Latin Amerika kaynaklı önemli 

bir turizm hareketi de son zamanlarda gelişerek 

sektörümüze damgasını vurmakta. 

Hemen her ulusa ana dillerinde hizmet 

verebilen rehberlerimizin dünya çapındaki 

itibarlarına, bu hızlı uyum becerisi de 

mutlaka olumlu katkı yapıyor ve yapmaya 

devam edecektir. 

Sizin birçok kimliğiniz var; akademisyen, 

yazar, turizm rehberi, tercüman, sanat 

tarihçisi gibi. Hepsi de kültür ve turizm 

ayağına hizmet eden alanlar. İstanbul 

özelinde konuşacak olursak; Roma, 

Bizans ve Osmanlı gibi tarihin en önemli 

imparatorluklarına başkentlik yapmış ve 

bu medeniyetlerin hâlâ izlerini taşıyan 

eşsiz bir şehir... İstanbul, dünya turizminde 

tarihinden mimarisine hak ettiği ilgiyi 

görüyor mu? Bu ilginin artmasına yönelik 

ne gibi çalışmalar yapılmalı? 

İstanbul’un gerçek anlamda hak ettiği 

ilgiyi görebilmesine olanak yok. İstanbul, 

hak ettiği kadar turisti taşıyamayacak 

kadar kırılgan kültür varlıkları barındırıyor. 

Kentin o kadar yıpranmasına gönlümüz razı 

olmaz. Önemli olan, dünya çapında kültür 

yaşamında daha fazla mevcut olarak, 

İstanbul’un hak ettiği düzeydeki turistleri 

buraya çekmek... Kıymetini bilen, daha 

fazlasını isteyen, uzun süre kalan ve tekrar 

gelen, sürekli keşfetmek isteyen turistlerin 

oranını arttırmak gerekiyor. Bireysel olarak 

rehberler bu tanıtımı her gün yapıyor. 

Turistlerin sadece gördükleri yerleri tanıtmakla 

kalmıyoruz, aslında göremedikleri 

ve tekrar gelerek görmeleri gereken ne çok 

şey daha olduğunu düzenli olarak onlarla 

paylaşıyoruz. Genelde ilgiyi arttırmak için 

yeni eğilimlere hep uyum sağlayan esnek 

bir tanıtım politikası benimsenmelidir. 

Bunun için ilk aşamada, turizmin sahada 

yabancılarla da bire bir sürekli irtibatta 

bulunan, günlük beklentileri her an duyan 

ve algılayan temsilcileri olan rehberlerin 

Turizm Tanıtma Fonu yönetiminde yer alması, 

pazarın içinden anlık taleplerin dolaysız 

olarak gündemde tutulması açısından 

belirleyici bir fayda olacaktır. 

Önemli devlet adamları, diplomatlar, 

kültür-sanat ve edebiyatçılarla bir araya 

geldiniz, onlara tercümanlık ve rehberlik 

yaptınız. Bu isimlerden hangileri en çok 

hafızanızda yer etti? 

Bu saydığınız kapsamdaki kimselerin 

hepsi, kuşkusuz insanın zihninde silinmez 

hatıralar bırakıyor. Diğer yandan devlet 

adamları ve dini liderler gibi isimler, hem 

az zamanı bulunan hem de kişisel sohbet 

açma cesaretini daha kısıtlı gösterebildiğimiz 

simalar. Uzun vakit geçirebildiğim 

ve kendi arzusuyla çok uzun sohbetler 

için zamanını bana ayıran yazar Umberto 

Eco’yu, sanırım bana en zengin hatıralar 

kazandıran ünlü isim olarak hatırlayacağım. 

Son olarak, yakın zamandaki kişisel 

çalışmalarınızdan bahsedelim istiyorum. 

Kısa süre önce yayımlanan "Boğaziçi’nin 

Tarih Atlası" adlı kitabım, rehberlik alışkanlıklarımla 

kolay okunur halde sunmaya 

çabaladığım bir akademik çalışma olarak 

büyük ilgi gördü. Bu ilgiden yola çıkarak, 

fiilen birlikte gezemediğim kişilere de 

bilgi dünyasında bir anlamda rehberlik 

yapabilmek amaçlı olarak kitap çalışmalarıma 

biraz daha ağırlık verebilmeyi ümit 

ediyorum. Ancak önceliğim, kuşkusuz meslektaşlarımın 

tevdi ettiği temsil görevini 

hakkıyla yerine getirmekte olacak. 



67

Best Men 

Amsterdam’ın 

altını üstüne getirdik 

SERDA BÜYÜKKOYUNCU 

i serdabuyukkoyuncu 

‘Alem Men’ olur da içinde ‘Best Men’ olmaz mı? 

Kim mi Best Men? Aşkolsun; yer yerinden oynadı, 

bilmeyen kalmadı, magazin dünyası sallandı. Daha 

yeni dergi sayfalarında boy boy poz verdik de, 

bizimle röportajlar yapıldı. 

Best Men, yani seyahat yazarları bendeniz Serda 

Büyükkoyuncu ve Saffet Emre Tonguç... Nam-ı 

diğer ‘modern zamanlar seyyahları’, yani Best Men 

adlı ortaklar... Bizi pek çok yerde görüyorsunuz; 

dergilerde, gazetelerde, televizyon programlarında 

konuk olarak ya da birbirinden ayrıcalıklı yerleri 

anlattığımız kendi televizyon programımızda, 

hatta ‘Piri’ isimli sesli seyahat uygulamamızla yurt 

dışında... İşte o programın Amsterdam bacağında 

gecesini ayrı, gündüzünü ayrı gezdik, kazan-kepçe 

misali Amsterdam’ın. 

Biz gezdik, haydi sizi de gezdirelim dedik. Ha haa 

haa... Yanıldınız, gayet edepli bir yazı bu... Fenerin 

kırmızı olduğu halleri yazacağımı düşünüyorsanız, 

feci yanıldınız. 

AMSTERDAM'I NASIL BİLİRDİNİZ? 

1200’lü yıllarda Amstel nehrinin ağzında, sulak 

araziler üzerinde bir balıkçı kasabası olarak 

kurulmuş Amsterdam. Balıkçılar, sellerden 

korunmak amacıyla ‘terp’ adı verilen tepecikler 

oluşturmuşlar ve buralara yerleşmişler. Önce adı 

Amstel nehrinin üzerine kurulan bir tür baraj olan 

bu su bendi (dam) sebebiyle Amstelredamme’mış. 

Zamanla değişerek Amsterdam olmuş. Yaa, öyle 

oldum olası Amsterdam mı zannediyordunuz yoksa 

bu sulak diyarları? Adamlar selden kurtulmaya 

çalışırken kuruvermişler Amsterdam’ı. 

Amstel nehri üzerine inşa ettikleri bu baraj 

sadece gelgitleri kontrol etmekle kalmamış, 

büyük gemilerin nehir geçişini de engellemiş. Bu 

gemiler, mallarını iç bölgelere iletebilmek için 

yerel tekneleri, mavnaları kullanmak zorunda 

kalmış. Hollanda Kontu Floris, 1275’de Amstel 

nehrine yapılan bu baraj civarında yaşayanlara 

nehirden geçiş ücreti ödemeden ticaret yapma 

izni vermiş. Böylece Amsterdamlılar, vergi 



Best Men 

vermeden topraklarından geçme özgürlüğüne 

kavuşmuş. Bu da Amsterdamlılara 

nehir boyunca ticaret tekelini tanımış. 

Önemli bir gelir kaynağı oluşmuş, yani bir 

tür köprünün başını tutma hesabı... 

Kasaba halkı türlü tekniklerle sellerden de 

düşmanlarından da korunmayı öğrenmiş. 

Aynı zamanda avladıkları ringa balıklarını 

uzun süreli saklayabilmek için geliştirdikleri 

bir yöntem sayesinde kasaba halkı, 

Avrupa’ya balık ihraç etmeye başlamış. 

Bir yandan da Hamburg’dan getirdikleri 

biraları satmaya başlamışlar. 1323’de ise 

gümrüksüz bira limanı haline gelmişler. 

Bu sayede daha da zenginleşmişler. Kıyı 

boyunca yaptıkları, ambarları olan evleri 

depo olarak kullanmışlar. Bu depo evlerin 

cepheleri ahşap, çatıları sazdanmış. 1421 

ve 1452’de yaşanan büyük yangınlardan 

sonra kentteki bina inşaatlarında ahşap 

kullanmak yasaklanmış ve yerine tuğla 

kullanılmaya başlanmış. 

1600-1700 yıllarında altın çağını yaşamaya 

başlamış Amsterdam. 17. yüzyıl 

başlarında, dünyanın en varlıklı şehirlerinden 

biri haline gelmiş. Ayrıca Amsterdam'dan 

Kuzey Amerika'ya, Afrika'ya, 

Baltık Denizi'ne yapılan gemi seferleri ile 

dünya ticaret ağı oluşturulmuş. 18. ve 19. 

yüzyıllarda İngiltere ve Fransa’ya karşı 

girişilen savaşlar nedeniyle Amsterdam'ın 

refah düzeyinde de gerilemeler yaşanmış. 

1815'te Hollanda Krallığı kurulmuş. Hızla 

gelişen ticari ihtiyaçları karşılamak üzere 

finansal yapılanma ve bankacılık uygulamaları 

bu dönemde gelişmiş. Zenginliğin 

sonucu gelen refah, güzel sanatları ve 

bilimsel çalışmaları bu dönemde hızlandırmış. 

Rembrandt, Frans Hals, Vermeer 

ve Paulus Potter gibi ünlü sanatçılar bu 

dönemde yaşamış. 

19. yüzyılın sonlarında şehre yeni müzeler, 

bir tren istasyonu ve bir konser salonu 

inşa edilmiş. Şehri Ren Nehri'ne ve Kuzey 

Denizi'ne bağlayan su kanallarıyla, Amsterdam'ın 

tüm Avrupa'yla ve dünyayla olan 

ticari bağları daha da gelişmiş. Hollanda, 

1. Dünya Savaşı’nda tarafsız kalmış, 

yerleşim bölgelerini ve tarım alanlarını 

büyütecek yöntemlerle toprak kazanmaya 

çalışmış. 2. Dünya Savaşı’nda da tarafsız 

kalmayı seçmiş Amsterdam, ancak 1940’da 

Almanya’nın işgali üzerine kraliyet ailesi 

ve parlamento üyeleri kaçarak Londra’ya 

sığınmışlar. Yahudilerin gördüğü zulmü 

protesto eden Hollandalı liman işçileri, bir 

günlük grev yapmışlar ancak hemen hemen 

tüm Yahudiler toplama kamplarına götürülmüş. 

Savaşta sadece 5 bin Hollandalı 

Yahudi sağ kalabilmiş. 

Savaştan sonra ülke toparlanmaya çalışırken, 

müteahhitler kanal evlerini ve boş 

binaları yıkmak istediklerinde Amsterdamlılar 

bu yapıların kendilerine miras kaldığını 

düşünerek yıkıma izin vermemişler. Günümüzde 

de bu tarihi yapı korunmuş. Avrupa 

Birliği’ne 1957’de dâhil olması ve bunun 

ilerleyen sonuçları sebebiyle de bu güzel 

şehre vize almadan gelemez olmuşuz. 

Venedik’tekinden daha çok sayıda 100 

km’yi aşan 100’den fazla kanalıyla, 1200 

köprüsüyle, Avrupa’nın en çekici ve 

heyecanlı şehirlerinden biri Amsterdam. 

Kanallar birbirlerine köprü ve taş yollarla 

bağlı. Küçük bir şehir olduğu için her yere 

yürüyerek gidebilirsiniz. Kentin planı başlangıçta 

karmaşık gibi görünse de daha çok 

bir örümcek ağı biçiminde. Örnek olarak 

meydanı geniş cadde ve dar sokaklardan 

oluşan at nalı şeklindeki Amsterdam’ın 

merkezi Dam’ı gösterebilirim. Meydan, eski 

suyolları ve büyük çemberler şeklinde kanallarla 

çevrili. Bu kanallar ağına 'grachten' 

deniyor. Kentte kaybolursanız korkmayın, 

bu kanallar H, K, P dizisiyle alfabetik sıralı… 

Haydi gelin, turlayalım Amsterdam’ı ve 

Amsterdam sokaklarını... 

Amsterdam Centraal 

Sint Nıcolaaskerk 

Beurs Van Berlage 

AMSTERDAM CENTRAAL 

Ana tren istasyonundan başlayalım önce... 

Ne de olsa günümüzde uluslararası ticaret 

ve ulaşımının can damarlarından biri tren 

yolları kuşkusuz... Ancak eski liman duvarının 

olduğu yere 'Amsterdam Centraal' 

adı verilen merkez istasyonu inşa etmek, o 

dönemlerde deniz ticaretiyle yaşayan bir 

şehir için çok ağır bir darbe olmuş. İstasyon 

1889 yılında açılmış ve şehrin en önemli 

simgesi olan eski limanın yerini almış, deniz 

ulaşımının yükünü tamamıyla ortadan 

kaldırmış. Amsterdam’ın uluslararası tren 

bağlantısı bu istasyondan başlıyor. 

SINT NICOLAASKERK 

Centraal istasyonuna arkanızı dönerek 

kent merkezine doğru ilerlerken sol 

tarafta kulelerini gördüğünüz kilise, Aziz 

Nikolas Kilisesi... Denizcilerin koruyucusu 

Aziz Nikolas, Amsterdam’ın çok önemli 

dini ikonlarından biri... Hollanda’daki pek 

çok kilise onun adına yapılmış ve Hollanda’nın 

etkinliklerinden biri olan “Hediye 

Verme Günü” de yine bu isim altında 

gerçekleştiriliyor. Mimar Adrianus Bleijs 

tarafından yapılan bu kilisede, katoliklerin 

yaşamının zorlaştırıldığı o dönemlerde 

ki yapılmış gizli şapeller de var. Binanın 

içine girersiniz, kare sütunları ve köşeli 

kemerleri ile gerçekten anıtsal bir yerde 

olduğunuzu hissedeceksiniz. Bakalım 

mihrabın üzerindeki Habsburg İmparatoru 

Maximilian’ın şehrin sembolü olan tacını 

bulabilecek misiniz? 

BEURS VAN BERLAGE 

İstasyon karşısındaki köprüyü geçince 

solunuzda üstü camla kaplı tur teknelerinin, 

sağınızda ise cafelerin olduğu bulvarın adı 

Damrak... İstasyondan yürüyerek 5 dakika, 

Dam bulvarının başlangıcından 3 dakika 

mesafede olduğunu gördüğünüz bu binanın 

arkasına geçin. Ülkenin ünlü Bijenkorf çok 



69

Best Men 

Oudekerk 

Kırmızı Fener Mahallesi 

De Waag 

Rembrant’ın Evi 

katlı alışveriş merkezini gördünüz mü? Evet, 

burası vakti olanlar için daha sonra gelinecek 

yerler arasına not edildi mi? Tamam, şimdi 

tekrar binanın önüne gelelim. Şu an eski 

borsa binası Beurs Van Berlage’nin önündesiniz, 

yani Damrak’ın başında. Bina, 1903 yılında 

açıldığında mimarisi çok modern bulunmuş. 

Binanın sade çizgileri, 19. yüzyıl sonundaki 

mevcut mimari tarzlardan oldukça farklı. Bu 

yapısıyla klasik mimariden uzaklaşmanın 

bir kanıtı sanki... Bu tasarım, daha sonraları 

Amsterdam ekolüne de önayak olmuş. 

OUDEKERK 

Amsterdam’ın en eski cemaat kilisesinin 

yapımına 13. yüzyılda başlanmış. Üç yüzyıl 

boyunca da ek şapellerle bina büyütülmüş, 

yoksulların sığındığı, tüccarların bir araya 

geldiği çok süslü bir kilise olmuş ve daha 

çok cemaate hizmet edebilir hale gelmiş. 

Hazırlıklı olun, Rembrant’ın karısı Saskia’nın 

da mezarının bulunduğu çok sayıda mezar 

taşına rastlayacaksınız. Tarihten kesitler 

betimlenmiş vitray pencereleriyle, barok 

mimarisiyle çok görkemli görünen kiliseden 

etkilenmemek mümkün değil. John Westerman’ın 

meşe ağacından yapılmış muhteşem 

orgunun 8 körüğü ve 54 tane de etkileyici 

yaldızlı borusu var. Mermer ve ahşap dini 

kabartmalarla süslü bu orgun fotoğrafını 

çekmeyi unutmamalısınız. Hah işte, şimdi 

geldik Amsterdam’ın kalbine. Bekleyen 

dervişler, muradına ermişler... 

KIRMIZI FENER MAHALLESİ 

Oude Kerk Kilisesi’nin güneybatısındaki 

bölgenin adı, liman şehri olması sebebiyle 

denizcilere hizmet eden hayat kadınlarının 

evlerinin dışına astıkları kırmızı fenerlerden 

geliyor. Amsterdam’da bu mesleğin kökenleri 

13. yüzyıla dek uzanıyor. Amsterdam’ın 

liman şehri olması ve şehre gelen çok sayıda 

gemi mürettebatının ihtiyaçları sebebiyle 

bir meslek halini almış. Hatta malum meslek 

o kadar yaygınlaşmış ki, bu konuda önlemler 

almaya gerek duyulmuş. Belirlenmiş olan 

alanların dışına çıkan kadınlar, trampet ve 

düdükle uyarılarak geri yollanıyormuş. Bu 

mahalle sadece seks turizmine ve hayat 

kadınlarına değil; mağazalar, restaurantlar 

ve iş yerlerine de hizmet ediyor. Akşamları 

daha çok yetişkinlere yönelik eğlence ve 

şovlarla mahalle çok renkli bir hale geliyor. 

Kırmızı neon ışıkları altındaki pencerelerde 

müşteri bekleyen hanımlar, modern Amsterdam’ın 

simgelerinden... 

DE WAAG 

Oude Kerk Kilisesi’nin güneydoğusunda 

şehrin yapılarından biri. Bu bina, Amsterdam’daki 

en eski sınır evi. Buraya gelmek 

için Çin mahallesini kullanmanızı öneririm 

ama yaya olarak gelmelisiniz. Çünkü Çin 

mahallesindekiler, burada bisiklete binmeyi 

yasaklatmışlar. De Waag, aslında 1450 

büyük yangınından sonra yapılan duvarlarla 

birlikte şehrin doğudaki sınırlarını belirlemiş. 

Ve 1488'de kullanılmaya başlanmış. 

Kuleleri ve mimarisiyle çok hoş görünse de, 

16. yüzyılda halka açık idamların yapıldığı 

yer olarak tarihe geçmiş. Burada idamlar 

gerçekleştirilir ve mahkumlar kulelerde 

akıbetlerini beklerlermiş. 

REMBRANT’IN EVİ 

Kırmızı Fener uymadıysa size kırmızı panjur 

verelim. Kırmızı panjurlu, üç katlı bu bina, 

Rembrant’ın meşhur olduğu dönemlerde 

oturduğu ev. 1639’dan 1660 yılına kadar bu 

binada yaşamış zat-ı muhterem. Mezarı 

Oude Kerk’te bulunan karısı Saskia ve mezarı 

Zuiderkerk’de olan oğlu Titus ile bu evde 

yaşamış ve büyük bir stüdyo kurarak çok 

sayıda öğrenci yetiştirmiş. Fakat 1656 yılında 

iflas edince tüm mal varlığını satmak zorunda 

kalmış. 1990’da aslına sadık kalınarak yeniden 

dekore edilmiş ve müze haline getirilmiş. 

WATERLOOPLEIN 

Adını ünlü Waterloo Savaşı'ndan alan bu 

bölgede kurulan şehrin en eski bitpazarı, 

meraklıları için bir cennet. Uzakdoğu ve 

Asya’nın kıyafetlerini, her türlü ikinci el 

giysiyi, birbirinden ilginç eşyaları bulacağınız 

bu pazarın doğusunda gitmenizi 

önerdiğim (Musa ve Harun Kilisesi) katolik 

bir kilise de var. Kilise, 1840 yılında bir gizli 

şapelin yerine inşa edilmiş. Eski kilisenin 

ahşap ikiz kulelerinin üzerinde yer alan eski 

ahitten Musa ve Harun’a ait figürler, 1990’da 

yenilenen kilisenin bir duvarında sergileniyor. 

Waterlooplein ve bitpazarının sınırları 

içinde kalan evsizlerin yerleştiği ve bölgenin 

düzenini bozduğu iddia edilen eski Yahudi 

mahallesindeki bazı evler, türlü protestolara 

rağmen yıkılmış ve bölgeye gösterişli 

iki büyük bina yapılmış: Muziektheater ve 

Stadhuis. Hollanda Ulusal Bale ve Opera 

gösterilerine ve ünlü uluslararası gösterilere 

ev sahipliği yapan Muziektheater, Amstel 

nehri kıyısında görkemli camlı ön cephesiyle 

geceleri çok çarpıcı bir görüntüye sahip. 

Waterlooplein 



Best Men 

Plantage, Lale Çılgınlığı 

Dam Meydanı 

PLANTAGE, LALE ÇILGINLIĞI 

Bu bölge, çiçek ve bitki yetiştirmenin bir 

sanat olduğu Hollanda için önemli bir yer. 

Hollanda’nın lale çılgınlığı dönemi temelinin 

Osmanlı’dan getirilen laleler olduğu 

gerçeğini atlamamalı. Lale, 1562’de İstanbul’dan 

kumaş getirip, Anvers Limanı’na 

yanaşan bir gemideki kumaş balyalarının 

içinde ulaşmış. Balyaların içindeki lale 

soğanlarını Osmanlı soğanı zanneden 

Anversli tüccar, soğanların çoğunu yemekte 

kullanıp, kalanlarını da bahçesine 

ekmiş. 1563’te bahar geldiğinde bahçedeki 

sebzelerin arasından göz alıcı laleler 

fışkırmış. Flaman kökenli Ogier Ghiselin 

de Busbecq, Avusturya elçisi olduğu 

Osmanlı’dan ülkesine dönerken yanında 

götürdüğü lale soğanlarını imparatorluk 

bahçeleri sorumlusu arkadaşı Carolus 

Clusius’e verip, Avusturya’da da lale üretmeye 

başlamış. Protestan Clusius, Katolik 

baskısının artması üzerine 1593’te lale 

soğanlarını da yanına alarak Hollanda’ya 

gitmiş ve üniversitesinin bahçesinde lale 

yetiştirmiş. Siyasi ve ekonomik olarak 

büyümekte olan Hollanda’da Doğu ticaretinden 

zenginleşen Hollandalılar, lüks 

evlerinin bahçelerini lalelerle süslemeye 

başlamışlar o dönemlerde. 

LEIDSEPLEIN 

Amsterdam’ın en hareketli yerlerinden 

birindesiniz. Gördüğünüz cafeler, barlar 

ve restaurantlar tam bir insan mozaiğidir. 

Hani size kahve içeceğiz diye söz 

vermiştim ya, işte orası burası. Haydi 

oturun şu cafelerden birine ve kahvenizin 

tadını çıkarın. Sonra da çekinmeden dar 

Leidseplein 

Rijkmuseum 

sokaklara girin ve gezinin. Bu sayede çok 

sayıda sinema, konser ve gösteri salonları 

göreceksiniz. Bu arada sizi bekleyen 

iki sürpriz ise, gerçek boyutlarıyla bu 

sokaklara gizlenmiş iguana ve kertenkele 

heykelleri. Her mevsim hareketli olan bu 

meydanda sokak gösterisi yapan müzisyenler 

bir öğrenci de olabilir, dünyaca ünlü 

bir sanatçı da... 

RIJKMUSEUM 

Amsterdam Centraal'ın tasarımını da 

yapmış olan Petrus Josephus Hubertus 

Cuypers tarafından tasarlanan bina, Museumplein 

denilen müzeler bölgesinin göz 

bebeği. Bina, Viktoria dönemi gotik tarzının 

zarif bir örneği. 1885’te açılmış, ancak 

neogotik tarzıyla Protestanlar tarafından 

tepkiyle karşılanmış. Mimar Cuypers, inşaat 

sırasında daha çok süsleme kullanabilmek 

için planlarında gizli değişiklikler 

yapmış. Labirent gibi iç içe geçen odalarda 

binlerce nadide eser göreceksiniz. 15. 

ve 17. yüzyıl Flaman sanatçıların eserlerinin 

yanı sıra başka efsane sanatçılar 

da müzenin birçok salonunda eserleriyle 

ağırlanmaktalar. Müze bir günde gezilemeyecek 

kadar büyük. Dünyanın en büyük 

Hollanda sanat koleksiyonuna sahip... İlk 

dinsel eserlerden Altın Çağ’ın en önemli 

eserlerine kadar geniş bir koleksiyon var 

burada. Ayrıca, Asya yapıtları da oldukça 

göz dolduruyor. 

VAN GOGH MUSEUM 

Müze, 1973 yılında açılmış. Bina fark ettiğiniz 

üzere oldukça modern. Müzede Van 

Gogh’un eserleri ve kardeşi Theo’ya yazılmış 

800 mektup sergileniyor. Eserleri 

dikkatle incelerseniz, Van Gogh’un manik 

depresif hayatından kesitler göreceksiniz. 

Müzede Van Gogh’un ünlü Patates 

Yiyenler, Günebakanlı Vazo, Arles’teki Yatak 

Odası, Buğday Tarlasındaki Kargalar 

eserleri de sergileniyor. 

DAM MEYDANI 

Kentin kalbindesiniz, bakın hiç fark ettirmeden 

başladığımız yere getirdim sizleri. 

Aslında gezecek daha pek çok yer var 

ama şimdilik bu kadar genel kültür yeter. 

Gördüğünüz muhteşem bina Koninklijk 

Paleis (Kraliyet Sarayı), 1655 yılından 

beri burada. Bina aslında Belediye Sarayı 

olarak Jacob van Campen tarafından 

tasarlanmış. Napoleon’un kardeşi Louis 

Bonaparte saray olarak kullanmış ve bir 

saraya yakışır şekilde yeniden tasarlanmış. 

O dönemden beri de saray olarak 

kullanılmış. Meydanda NieuweKerk (Yeni 

Kilise) ve beyazlığı ile öne çıkan II. Dünya 

Savaşı anısına yapılmış National Monument’i 

de görüyorsunuz. 

Ee, şimdi ne mi yapacağız? Akşamı 

getirdik zaten. Güzel bir akşam yemeği 

yedikten sonra Amsterdam gecelerine 

akabilirsiniz artık. Onu da mı ben söyleyeceğim 

canım?.. 

Van Gogh Museum 



71

Aktüel 

Farklı ve özgün bir 

SEYAHAT 

TASARIMI 

YEŞİM YEŞİLTAÇ 

www.yolplanim.com 

i yolplanim 

Yazarı olduğum TOURMAG Turizm Dergisi'nden 

siz değerli okurlarımıza kurucu ortağı 

bulunduğum ‘Yol Planım Seyahat Tasarımı’ danışmanlık 

şirketinden bahsetmek istiyorum. 

Uzun yıllardır turizm sektöründe operasyon, 

pazarlama, gezi tasarımı gibi farklı alanlarda 

çalışıyorum. Bir süredir benim gibi hem bir 

gezgin hem de bir turizmci olan arkadaşım 

Fernaz Atanur’la “Bu işi nasıl daha iyi yapabiliriz?” 

içerikli sohbetlerimiz oluyordu. 

Paket turla gezmek istemeyen, ama 

kapsamlı bir rota hazırlamak için de vakti 

olmayan ya da vakti olan ama işin içinden 

çıkamayan bir kitle olduğunu ve bu işe bir 

el atılmasına ihtiyaç duyduklarını biliyorduk. 

İşte iş fikrimiz bu ihtiyaçtan doğdu. 

‘Yol Planım’, farklı ve özgün bir gezi planı 

arayan gezginlere, benzersiz seyahat 

deneyimleri sunmak için hayata geçirdiğimiz 

bir danışmanlık şirketidir. Biz seyahat 

acenteleri gibi tur paketi yapmıyoruz, 

otel ve uçak satmıyoruz. Yaptığımız işin 

literatürdeki adı ‘seyahat tasarımcılığı’. 

Evet, biz sadece tasarlıyoruz; adeta bir 

giysi gibi, tamamen size özel ve sizin zevklerinizden 

ilham alarak… 

Dünyada yaygınlaşmaya başlayan ‘Seyahat 

Tasarımcılığı’nın seyahat acentesinden farkı, 

tek odağının müşterinin kişisel zevkleri 

ve detaylar olmasıdır. Seyahat Tasarımcısı 

olan bizler, müşterilerimizin eşsiz bir seyahat 

deneyimi yaşaması için onları tanımaya 

çalışıyor, kişiliklerine ve tercihlerine göre 

bir gezi planlalıyoruz. 

‘Yol Planım’ ile hayalinizdeki seyahati 

somutlaştırıyor ve hayata geçirme 

noktasında danışmanlık hizmeti veriyoruz. 

Ne hayallerinizi ne de taleplerinizi 

sınırlamıyoruz. Misafirlerimiz tüm detay 

ve yönlendirmeleriyle baştan sona bir rota 

ya da sadece restoran, gezilecek yerler, 

konaklanacak yerler ve ulaşım önerileri 

talep edebiliyorlar. 

Bize en çok sorulan soru şu: “Nasıl yapıyorsunuz?” 

Bu soruya her zaman şöyle yanıt 

veriyoruz; “Severek yapıyoruz”. Evet, bu 

bizim için mesaisi olan bir iş değil; aksine 

bitmeyen bir heyecan, bir tutku ve bir 

bağımlılık… Her gün, her an durmaksızın 

öğrenmek ve araştırmak, yerel tedarikçilerimizle 

bazen saatler süren telefon 

görüşmeleri yapmak, bir pazar kahvaltısında 

arkadaşlarımızla Vietnam’daki bisiklet 

rotaları üzerine sohbet etmek… Bu yaptıklarımız 

bizim için iş değil, yaşam tarzımızın 

bir parçası. Seyahatten önce misafirlerimize 

gidecekleri ülkede karşılaşabilecekleri 

durumlar, yerel yaşam, örf ve adetler, 

sağlık gibi konuları içeren detaylı bir plan 

gönderiyoruz. Bizim işimiz bilmek. Bilmek 

ve tüm bilgimizi misafirlerimize aktarmak... 

Biz seyahat tasarımcıları, misafirlerimizin 

hayallerini deneyimimizle harmanlıyoruz. 

Biz diyoruz ki; bir başkası için tasarlanmış 

ya da kitlelere maledilmiş gezilerle yetinmeyin. 

Herkesin deneyimi kendine özeldir 

ve eşsizdir. Siz bize hayallerinizi anlatın, biz 

de size özel bir gezi planlayalım. 

Ferit Edgü’nün ‘Seyir Sözcükleri’ kitabından 

bir alıntı yaparak bitirmek istiyorum; “Ona bu 

yolculuğu yapacak ne zamanım ne de gücüm 

olduğunu söyledim. Bana neler göreceğimi 

anlatmasını istedim. Bunu sana kimse 

anlatamaz dedi. Çünkü herkes bir başka şey 

görür. Aynı şeyi görse bile, başka türlü algılar. 

Ve herkes gördüğünü başka türlü anlatır.” 



Gezi Notları 

BiR TURiZMCiDEN 

FAS iZLENiMLERi 

DELAL ATAMDEDE 

FIJET Yönetim Kurulu Üyesi 

ATURJET Başkanı 

Dünya Turizm Yazarları ve Gazetecileri Federasyonu 

- FIJET'in her sene dünyanın değişik bir ülkesinde 

yapılan kongresi, bu yıl 30 ülkeden 200 turizm 

yazarı ve gazetecinin katılımıyla Fas’ın Marakeş 

kentinde gerçekleştirildi. 60. kongrenin organizasyonu 

Fas Kralı VI. Mohammed himayesinde 

yapılırken; Fas Kültür Bakanı Mohammed Laaraj, 

Fas Turizm Bakanı Mohammed Sajid, Fas Milli 

Müzeler Başkanı Mehdi Qutbi, Fas Ulusal Miras 

Enstitüsü Müdürü Abdelouahed Ben Ncer, AMJET 

(Fas Turizm Yazarları ve Gazetecileri Derneği) Başkanı 

Naji Senhadji, Prof. Dr. Amelia Tomaseviç ve 

FIJET Başkanı Tijani Haddad kongreye konuşmacı 

olarak katıldılar. 

Kongrenin teması olarak belirlenen ‘What Relation 

– What Future in Tourism’ üzerine söz alan konuşmacıların 

ortak konusu; kitle turizminin (mass tourism) 

ülkelerin turizm sektörüne yarattığı kazanç ve kayıplar, 

yeni destinasyon seçimleri, terörün turizme 

zararları ve muhtemel önlemler, Akdeniz çanağının 

dünyanın en fazla turistini ağırlayan önemli bir turizm 

bölgesi olarak kirlilikten etkilenişi (petrol tankerleri, 

göçmen ölümleri, insani atıklar, hava kirliliği, 

petrol ve doğalgaz arama girişimleri), genel anlamda 

'respect' ve bunun karşılıklılık ilkesine uygunluğu, 

vandalizmin turizmin sürekliliğine (sustainability) 

etkileri, kültür ve tarihin bizlere kalan dünya mirası 

olması ve bizden sonraki nesillere intikaliydi. 

Fijet Başkanı Tijani Haddad, Aturjet Başkanı Delal 

Atamdede ve Aturjet Yönetim Kurulu Üyesi Sema Kutlu... 

FİJET Yönetim Kurulu, bu yıl Fas’ta toplandı. 



Gezi Notları 

Bu noktada sektöre yıllarını vermiş bir 

turizmci olarak ben de FIJET Kongresi 

sonrası, bölge bizlere tanıtılırken gezi 

esnasında kongrede konuşulan konuların 

ışığında Marakeş'i gözlemlemeye çalıştım. 

Şehir, Atlas Dağları'nın ayağındaki düzlükte, 

geleneksel mimariye uygun güncel 

teknolojiyi de kullanarak, geniş bulvarlar ve 

yeşil alanlarla süslenerek, turizm gelirlerinin 

de katkısı ile genişleyip büyümeye 

devam ediyor. Marakeş bu düzlüğe ayak 

uydurmuş, sanki toprak rengiyle boyanıp 

birleşmiş ve maksimum iki buçuk üç katlı 

binalardan oluşuyor. 

Özellikle 'Medina' denilen ve toprak 

surlarla çevrelenmiş 'Old Town' (Eski 

Şehir) görülmeye değer. Her ne kadar sur 

duvarları topraktan da olsa, gerek duvarlar 

gerekse binaların tarih mirası olarak kabullenilip 

korunması, Fas insanının geçmişe 

sıkı sıkıya bağlı olması dolayısıyla gerekli 

ihtimamı görüyor. Faslılar sadece kendi 

tarih ve kültür miraslarına korumacı kimlikle 

yaklaşmıyor; bunu gelen misafirlere 

karşı davranışlarında da misafirperverlik, 

yardımseverlik, paylaşımcılık ve hoşgörü 

olarak sunuyor. 

Halkın çoğunluğu Müslüman ve kendini 

Afrikalı olarak addediyor. Resmi dil Arapça 

ve Fransızca olmasına rağmen, Berberiler 

aralarında 'Tamazight' (Berberice) 

dilini konuşuyor ve bu dilin üçüncü resmi 

dil olması için çabalıyorlar. Bu alçakgönüllü 

ve yumuşak karakterli insanların 

memleketi, geçmişten beri hep üst düzey 

zengin turistlere, film yıldızlarına, yazarlara, 

modacılara destinasyon olmuş, hatta 

bazıları burada mülk bile edinmişler. Bu 

egzotik memlekette mülk edinip, huzuru 

burada arayanlardan biri de ünlü modacı 

Yves Saint Laurent. Evi ise bugün müzeye 

dönüştürülmüş. 

Delal Atamdede ve Fas Turizm 

Bakanı Mohammed Sajid... 

Ülkeye gelen üst düzey turistlere genellikle 

Mamunya, Kempinski, Sofitel vs. gibi 

ünlü otel zincirleri ev sahipliği yapmış. 

Yapmış diyorum, çünkü maalesef bugün bu 

oteller boş. Yani Fas turizmi de operasyon 

furyasından hissesine düşeni alıyor. Her 

şey dahil sistemi almış yürümüş. Anlaşılan 

o ki turizmciler, turizm politikası olarak 

kankiteye (miktar) kaliteden daha çok 

önem verir olmuş. Avrupa ülkelerinden 

100-200 Euro aralığında bir hafta her şey 

dahil sistemiyle getirilen turistler, bunu 

sorgulama ihtiyacı bile duymuyor. Sonuç 

olarak turizmciler getirdikleri yüksek sayıdaki 

turist ile gurur duyuyor. Ucuz müşteri 

varsın olsun, kişi başı gelir de varsın çok 

düşük olsun. 

İleride bu güzel destinasyonu bekleyen 

tehlikeleri hiç düşünmüyorlar. Gayet tabii 

her şey dahil sistemi doğru uygulanırsa 

verimli olabilir. Örneğin her kategori turiste, 

ödediği fiyatın kârlılığı olan hizmet gibi... Ki 

bunu ilk uygulayan da Club Med değil mi? 

Müşterisinin hem alım gücü yüksek, hem 

de gittiği memlekete getirisi de bir o kadar 

yüksek olmuştur. Tesisleri doldurmak için 

de çözümü fiyat kırmada görmemiştir, marka 

değerini hep korumuştur. Bunu çözüm 

olarak görmek ve turizmi kişi sayısına indirgemek, 

bence yapılacak en büyük hatadır. 

Tesislerimizi eskitip, eğitimsiz ve kalitesiz 

personelin müşteriyi mutsuz etmesine izin 

verdiğimizde, dosyalardaki eksiği başka 

gelir yollarıyla kapatmaya çalışırız ki, o 

zaman turistin edindiği kötü intibayı düzeltmek 

için kazandığımızdan daha fazlasını 

harcamak zorunda kalırız. Buna bizde "Adım 

çıkmış dokuza, inmez sekize" diyorlar. İyi de 

biz bunu Türkiye'de yaşamadık mı? Şimdi 

bu güzel ülkede bunun yaşanmaması için 

acizane Fas devletinin bu işe bir el atıp, 

kontrol mekanizmasını çalıştırması ve "Bu 

iş nasıl oluyor?" sorusunu sorması lâzım. 

Yoksa otele, havaalanına, eğitime, altyapıya, 

kısaca yapılan tüm yatırım ve çaba, birkaç 

açıkgözün kazancına dönüşmek üzere... 



75

Congress 

The 60 th FIJET Congress: 

TOURISM & CULTURE, 

WHAT RELATION? 

WHAT FUTURE? 

SİDAL YAŞAR 

sidal.yasar@live.com 

f sidalyasar 

The 60th Congress of the World Federation of 

Tourism Journalists and Writers (FIJET) was organized 

in Morocco between 29 November and 3 December 

2018. Under the patronage of the King Mohammed VI, 

FIJET Morocco (AMJET) hosted 250 tourism journalists 

as the members of FIJET from 24 different national 

associations in the city of Marrakech. The theme 

of the congress was the relationship between culture 

and tourism, as well as the future of that relationship. 

The annual congress was held at 

the Museum of Water on the 1st 

of December. The opening ceremony 

started off with a dance 

show of a Sicilian folkloric group 

which was followed by opening 

speeches. During his speech, the 

President of FIJET, Tijani Haddad 

emphasized the importance 

of the culture for tourism and 

pointed out the problems that 

the industry faces by underlining 

the need of a collective action for 

solving those problems with the 

following words: "We are devoted to promote tourism 

around world which respects environment and culture, 

while increasing peace and better understanding. We 

do not consider tourism destinations as competitors, 

but complementary to one another. Unfortunately, the 

climate change and terrorism have destructive impacts 

on many tourism destinations around the world. 

However, they cannot be combated only by one country, 

and there should be an international and collective 

strategy which is financed and shared by all." 

FIJET HONOURED THE 

IMPORTANT TOURISM JOURNALISTS 

Following Haddad’s speech, the Minister of Tourism 

and Transportation of Morocco, Mohamed Sajid 

expressed their genuine tradition of hospitality in Morocco 

and stated the followings: "We are very proud 

to have a spirit of openness, tolerance, dialogue and 

friendship in our country." In the end of the opening 

ceremony, FIJET did not forget to honour some of the 

important figures from the field of tourism journalism. 

The tributes were paid to Mustapha Trai, Ahmed 

Zghari, Moulay Mustapha Alaoui and Miguel Garcia 

Breira respectively. 



Congress 

"CULTURE IS THE KEY WHICH 

OPENS UP MINDS AND HEARTS" 

Afterwards, the forum on "Tourism & 

Culture, What Relation?.. What Future?" 

was held under the moderation of the 

Secretary General of AMJET, Mohamed 

Laarousi. The keynote speakers of the 

forum were the President of National 

Museums’ Foundation of Morocco, Mehdi 

Qotbi, the Chairman of National Institute 

of Archelogy and Patrimony, Abdelouahed 

Ben Ncer, and Dr. Amelia Tomasevic from 

University of Zagreb. In the beginning of 

the forum, Qotbi defined culture as the 

key which opens up minds and hearts, and 

stressed the significance of protecting 

cultures by following words: "Our responsibility 

is protecting the richness of what 

the history of humankind handed down to 

us." Ben Ncer further urged upon that the 

tourists must respect local populations 

and cultures, and stated that the best way 

to understand the history of a visited destination 

is to visit archaeological sites. 

"WE HAVE TO EDUCATE TOURISTS" 

On the other hand, Dr. Tomasevic drew a 

striking picture of the dark side of today’s 

tourism phenomenon. The participants 

watched a short video about how some 

of the most visited tourist destinations 

around the world suffer by over tourism 

and cultural vandalism. The video 

consisted of scenes from destinations 

such Rome, Venice, Dubrovnik, Taj Mahal, 

Stonehenge, the Great Wall of China and 

revealed over-crowded attractions where 

one can barely walk and irresponsible 

tourist examples who adversely affect 

cultural and historical values at attraction 

sites. Dr. Tomasevic also noted that the 

40% of the tourists share in the movement 

today are cultural tourists and it is 

estimated that this share will raise up to 

60% by 2030. She concluded with rec- 

ommendations and stated the followings: 

"We have to educate tourists, but we 

also must educate our own people and 

children about how to love and protect 

our universal values." In addition, most 

of the young journalists from the last 

FIJET’s Young Journalists Academy which 

was held in Turkey were present at the 

conference and contributed to discussions. 

Their awareness about cultural 

values and tourism phenomenon happily 

welcomed by the family of FIJET World… 

POPULAR TOURISTIC ATTRACTIONS 

OF MARRAKECH VISITED 

Within the scope of the FIJET’s 60th 

Congress, the groups of journalists also 

had the chance to visit popular touristic 

attractions in the city of Marrakech, such 

as Jardins Majorelle, Berber Museum, 

Yves Saint Laurent Museum, Koutoubia 

Mosque, Menara Gardens, Ourika Valley 

and Palace of Bahia. Moreover, around 

100 journalists have continued travelling 

towards south of Morocco by post tours 

arranged by AMJET. 

The museum exhibits more than 600 objects related 

to the Berber culture. The Berbers are very colourful 

and the most ancient ethnic group indigenous to 

North Africa, who still demonstrate the richness and 

diversity of their vibrant culture in Morocco. 



77

Sosyal Sorumluluk 

Doğaya ve insanlığa 

katkı sunan tek araç: 

BiSiKLET 

PINAR BALTACI 

Bisiklet camiasının önde gelen isimlerinden Atilla Atay, bu 

sene Sarıkamış Şehitlerini Anma Bisiklet Turu'nu, Atilla Bisiklet 

Takımı olarak dördüncü kez AKSA Jeneratör sponsorluğunda 

gerçekleştirdi. 

Atay'ın ilkini 2009 senesinde olmak üzere 2010 ve 2013 

senelerinde de düzenlediği projenin amacı, tıpkı Çanakkale 

şehitlerini anmak için binlerce kişinin Çanakkale’ye akın 

etmesi gibi, Sarıkamış şehitlerini anmak adına da insanların 

Sarıkamış’a gitmesini sağlamak ve bu dev proje sayesinde 

1.500 km civarında karlı, buzlu yollardan bisikletlerle geçerek, 

bisiklet farkındalığı konusunda da örnek teşkil edecek büyük 

adımlar atıp, yeni bisiklet oluşumlarına da ön ayak olmak. 

“BİSİKLET KÜLTÜRÜ ÜLKEMİZDE DE GELİŞMELİ” 

Profesyonel bisikletçi ve milli sporcu olan Atilla Atay, 1995 

yılında ilk defa Bisiklet Kültürünü Geliştirme Derneği'ni kurarak, 

İstanbul içi ve dışında çok sayıda sosyal proje ve organizasyona 

imza atmış. Tam 25 yıldır ara vermeden sürdürdüğü 

bisiklet turlarını ticari amaç gütmeden idealist olarak hayata 

geçirdiklerini ifade eden Atay, bisikletin yaşam içerisinde 

sunduğu katkılara dair şunları aktardı: "Bisiklet kültürü 

doğaya, insanlığa, devletin ve ailenin bütçesine katkı sunan 

tek araç. Bütün sporlar güzel ama bisikletin yeri apayrı, çünkü 

tamamen yaşamın içerisinde. Ayrıca, tüm dünyada oldukça 

önde olan bisiklet kültürünün ülkemizde de hak ettiği noktaya 

gelmesi bizler için çok önemli. Mücadelemiz her zaman bu 



Sosyal Sorumluluk 

yönde. Son on sene içerisinde binlerce 

insan, gün içerisinde bisiklete biner hale 

geldi ve bisiklet markaları arttı. Bu konuda 

mütevazi olmak istemiyoruz, derneğimizin 

ciddi ve disiplinli çalışmalarının katkısı 

oldukça fazla." 

“TÜM TURLARIMIZ PROJE BAZLI” 

Sarıkamış’taki bisiklet turu etkinliğini ilk 

defa 2009 yılında gerçekleştirdiklerini 

belirten Atilla Atay, fikrin ortaya çıkış 

sürecini dergimize şu sözlerle anlattı: 

"Turu gerçekleştirme adına kararımızı 

2009 yılında verdik. Ben oradaki boşluğu 

gördüm, baktım ki sivil halk anma etkinliklerine 

katılmıyor. Çanakkale uluslararası 

alanlarda tanındığı için rağbet oldukça 

fazla ama ne yazık Sarıkamış’a ilgi çok az. 

Bu organizayonu hayata ilk geçirdiğimiz 

yıllarda, hem şehitlerimiz daha geniş 

kitlelerce anılsın hem de bisiklet kültürüne 

farkındalık yaratılsın istedik. 2009 yılında 

gerçekleştirdiğimiz etkinlik protokol 

töreninde yaklaşık 100-150 tane sivil vardı. 

Ardından Başbakanlık bu turların sponsoru 

oldu ve sonraki etkinliklerde sayımız 1000 

kişiye ulaştı. Bizler, Atilla Bisiklet Takımı 

olarak sonucu olmayan bir iş yapmamaya 

çalışıyoruz. Bizde gezi turu yok, tüm etkinliklerimiz 

proje bazlı." 

“ONLAR HİÇ VAZGEÇMEDİLER, 

BİZ DE VAZGEÇMEYECEĞİZ” 

Bu sene AKSA Jeneratör'ün desteğiyle 

organize edilen tura 12 bisiklet sporcusu, 

1 idareci, 2 şoför, 1 kameraman olmak 

üzere toplamda 16 kişi katıldı. Sarıkamışlı 

Prof. Dr. Bingür Sönmez sayesinde, 

Sarıkamış şehitlerini anmak için yapılan 

etkinliklerle 2004 yılında 2 bin kişiye 

ulaşan ziyaretçi sayısı, 2009-2010 ve 

2013 yıllarında Atilla Atay’ın "Onlar hiç 

vazgeçmediler, biz de vazgeçmeyeceğiz” 

diyerek, basının ve halkın dikkatini 

imkânsız diye nitelendiren bu projeyle 

Sarıkamış’a çekmesinin ardından, bugün 

90 binleri aşmış durumda. 

Her sene İstanbul’dan başlayan turun bu yıl 

Ordu’dan başladığını aktaran Atay; "Tarihte 

örneği görülmemiş bir 'emre itaat' ile tek 

kurşun atamadan hakka yürüyen şehitlerimizi 

anmak için gerçekleştirilen bu proje, 

gerçek amacına en doğru şekilde hizmet 

etmiştir, edecektir ve 'marka değeri' olan 

bir organizasyon olarak halkın vicdanında, 

zihinlerde ve yüreklerde de yerini almıştır. 

Bu seneki turumuz Ordu’dan başladı. Tam 

altı etap şeklinde sürdürdüğümüz tur, 

Sarıkamış’ta yoğun katılımla son buldu" 


‘BİSİKLET OKULU’ PROJESİ 

Türkiye’de bisiklet kültürüne dair bir 

kartopunun büyümesine ön ayak olduklarını 

dile getiren Atay, bir de Bisiklet 

Okulu Projesi'nin müjdesini verdi: "Şu an 

ülkemizde yaklaşık 50 tane bisiklet festivali 

var. Tüm bu gelişmeleri artık Bisiklet 

Okulu olarak aynı çatı altında toplamamız 

gerektiğini düşünüyorum. İsmine ‘Bisiklet 

Eğitim Merkezi’ ya da ‘Bisiklet Kültür 

Merkezi’ de diyebiliriz. Fakat bu kurumun 

içerisinde mutlaka eğitim verilecek ve 

Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olacak. 

Ülkemizin zorlu trafiğinde bir eğitimin verilmesi 

şart... Çünkü birçoğumuz özellikle 

İstanbul’da kendimize güvenemiyor ve 

bisikletlerimizle ulaşım sağlayamıyoruz. 

Bu konuda İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden 

destek bekliyoruz ama olmazsa da 

kendi imkânlarımızla 2019 yılında 

mutlaka projeyi hayata geçireceğiz. 

Bu merkez, öncelikle bisiklet kullanımının 

en yaygın olduğu sahil kenarlarında 

olmalı. 

MÜFREDATLAR ÜLKE KOŞULLARINA 

GÖRE BELİRLENEBİLİR 

Okuldaki müfredat, ülke koşullarına göre 

belirlenecek. Mesela bizim ülkemizde 

verilecek eğitim, öncelikle trafik kurallarına 

göre belirlenmeli... Kötü trafikle baş 

edebilme yolları olmalı mutlaka. Örneğin; 

kavşaklarda neler yapılmalıdır, bisiklet 

kullanırken tutum ve tavırlar nasıl olmalı, 

siyah ve fosforlu elbise seçimi arasındaki 

farklar nelerdir, kask kullanımı neden 

önemli gibi birçok pratik bilgi, temel 

eğitimden ileri seviyedeki eğitime kadar 

gidebilecek. Biz bu eğitimleri zaten kendi 

bünyemizde üyelerimizle veriyoruz, fakat 

gördük ki günlük yaşam içerisinde de çok 

ihtiyaç var. Türkiye’de Adalar’da bisikletle 

ölüme bile sebebiyet veren kazalar 

olabiliyor. Tüm bunların önüne esas olarak 

geçmek için eğitim şart. Mesela bisiklet 

kullanılırken sadece sizin için doğru olan 

bisikletten keyif alırsınız, keyif alırsanız 

da devam ettirirsiniz. Okul projemiz 

üzerine çalışmalarımız son hızla devam 

ediyor." 



79

Küçük Dünya 

Özbekistan’ın modern yüzü; 

TAŞKENT 

Taşkent’te kelimenin tam 

anlamıyla büyülendim! Eşsiz 

bir mimari, tertemiz bir 

şehir, tabii ki Özbek pilavı 

derken, burası bana bir 

başkentten beklentimin çok 

daha fazlasını verdi. Bütün 

Orta Asya’yı dolaşmadım 

ama eminim burası en özel 

kentlerinden bir tanesi 

YAPRAK GÜRDAL 

www.kucukdunya.com 

f kucukdunyayaprak 

i kucukdunyayaprak 

Özbekistan'ın başkenti ve Orta Asya’nın nüfus bakımından 

en büyük kenti olan Taşkent, eski Sovyet 

Cumhuriyetleri içinde Moskova, St. Petersburg ve 

Kiev'den sonra dördüncü büyük kent. Geniş yolları, 

yeşil alanları, park ve bahçeleri, düzenli yerleşimi, 

sağlam altyapısı ile kent, Orta Asya şehir planlamacılığının 

en iyi örneklerinden birini sunuyor. 

16. yüzyılın ikinci yarısında Buhara Hanlığı tarafından 

ele geçirilen şehir, 17-18. yüzyıllarda Kazak ve Kalmıklar’ın 

denetimine geçmiş, 1809 yılında Hokand 

Hanlığı topraklarına katılmış. Hokand Hanlığı’nın 

zayıflaması ile 1865 yılında Rusya İmparatorluğu tarafından 

ele geçirilmiş ve Rusya’nın Türkistan Genel 

Valiliği merkezi olmuş. 

1899 yılında açılan Taşkent-Orenburg Demiryolu ile 

Orta Asya’nın en önemli ticari geçiş noktası haline 

gelen şehir, Kasım 1917’de Sovyet denetimine girmiş, 

1918 yılında Türkistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin 

başkenti olmuş. 1924 yılında kurulan Özbekistan 

Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti topraklarına dahil olan 

kent, 1930 yılında bu cumhuriyetin başkenti kimliğini 

almış. 1966 yılında yaşanan yıkıcı depremin ardından 

kent büyük ölçüde yeniden inşa edilmiş ve 38 km'lik 

bir metro ağı kurulmuş. Orta Asya’da ilk ve tek olan 

metro, 1978 yılında böylelikle hizmete girmiş. 

TAŞKENT'TE GEZİLECEK YERLER 

Çok sayıda tiyatro, konser, sinema salonu ve üniversite 

bulunan Taşkent, Orta Asya’nın kültür başkenti sayılabilir. 

Kenti kendiniz gezebilir, Taşkent turu satın alabilir ya 

da benim yaptığım gibi bir şoför tutabilirsiniz. 

* Emir Timur Meydanı: Meydana geçmeden önce 

Emir Timur’dan bahsetsem iyi olacak. Emir Timur 

(Timurlenk), dehasıyla bütün dünyada hayranlık 

uyandıran büyük bir komutan ve devlet adamı. 

Bugünkü Özbekistan topraklarında 1300 yılında kendi 

adıyla büyük bir imparatorluk kurmuş, 1402 Ankara 

Savaşı’nda Osmanlı topraklarının bir kısmını da imparatorluğuna 

katmış. İmparatorluğunun sınırları Hindistan’dan 

Akdeniz’e kadar uzanan Emir Timur, Orta 

Asya’da birçok medrese ve kütüphane yaptırmış. 

Özellikle Semerkant’a pek çok sanat eseri yaptırarak, 

burayı örnek ve zengin bir şehir haline getirmiş. 1882 

yılında şehir Türkistan askeri komutanlığının merkezi 

iken, M. Chernyaev’in emriyle kurulmuş. 

* Emir Timur Heykeli: Heykeltıraş 

İlkhom Jabbarov tarafından 

yapılan bronz anıtta, Emir Timur 

at üzerinde geleneksel kıyafeti 

ile görülüyor. Anıtın üzerinde 

Emir Timur’un ünlü sözü dört 

dilde yazılı: "Ülkeler kılıçla alınır, 

ancak adaletle korunur." 

* Emir Timur Müzesi: Müze, 

2006 yılında Emir Timur’un 

doğumunun 680. yıldönümünde 

kurulmuş. Müzede 

bölgenin geçmişi hakkında 

yaklaşık 3 bin eser var. Bunlar 

arasında benzersiz el yazması kitaplar, silahlar, eski 

giysiler, mutfak eşyaları ve çeşitli sikkeler bulunuyor. 

Özellikle de Özbek sanatçı grubu tarafından 

yapılan ve onun doğumundan ölümüne kadar olan 

hayatının yansıtıldığı minyatür tarzındaki Büyük Timur 

(Büyük Yaratıcı) adlı duvar resmi dikkat çekiyor. 

* Forumlar Sarayı: Kentin en görkemli ve etkileyici 

mimari eserlerinden biri olan yapının özellikle görkemli 

kubbesi görmeye 

değer. Burada 

önemli devlet ve 

uluslararası etkinlikler 

düzenleniyor. 



Küçük Dünya 

* Hazreti İmam Kompleksi: Khazrati 

Imam Kompleksi’nde Barak-Khan Medresesi, 

Tilla Sheikh Camii, Muyi Muborak 

Medresesi, Kaffal Shashi Mozolesi, 

Namazgoh Camii ve Khazrati Imam Camii 

bulunuyor. 

* Barak Han Medresesi: Medrese, 

Shaybanid hanedanı döneminde 

Ulugbek torunu Taşkent Valisi 

Barak Han (1529-1563) tarafından yaptırılmış. 

Medresenin yan duvarlarında 

kufi yazısı ile "Allah Büyüktür ve Allah 

Ebedidir" yazıyor. 

* Teleshayakh Camii: Dünyada Hz. 

Osman’a ait toplam dört Kur’an-ı Kerim 

nüshası mevcut. (1. Taşkent, 2. Topkapı Sarayı, 

İstanbul, 3. Kahire, 4. İngiltere). Bunlar 

arasında hangisinin otantik nüsha olduğu 

bilinmiyor ama bu camidekinin dünyanın 

en eski Kur’an-ı Kerim’i olduğuna inanılıyor. 

Hz. Osman’ın dünyaca ünlü Kur’an-ı Kerim’i, 

7. yüzyılda ceylan derisi üzerine yazılmış. 

El yazması Kur’an-ı Kerim; Medine, Şam ve 

Bağdat şehirlerinde hazırlanmış. Timurlenk, 

Şam şehrinde bulunduğunda Kur’an-ı 

Kerim’i alarak Orta Asya’ya getirilmiş. 

Kur’an, Rus devriminden önce St. Petersburg 

şehrine gönderilmiş, daha sonra 

Özbekistan’a geri iade edilmiş. 

* Muyiy Mubarak Medresesi: Medrese, 

18. yüzyıla tarihleniyor. Efsaneye göre Hz. 

Muhammed’in saçı, medrese kütüphanesinin 

içinde saklanıyor. 

* Kaffal Shashi Mozolesi (Kaffal 

Ash-Shashi, Qaffal Ash-Shashi): Burası 

ünlü bilim adamı, Kur’an ve Hadis alimi, şair 

ve usta, bölgedeki ilk imam Hazrati İmam'ın 

(tam adı ile Ebu Bekir Muhammed Kaffal 

Şaşi) türbesi. Türbe, yüzyıllar boyunca baskınlar 

ve depremler nedeniyle yıkılmış. Şu 

anki mozole, 1541 yılında Şeybanlılar Devleti 

hanedanı tarafından yapılmış. 

* Alisher Navoi National Park: Şehrin 

en büyük parklarından birisi olan Alisher 

Navoi, içinde büyük bir göle ve bahçelere 

ev sahipliği yapıyor. Parkın içinde Oliy 

Majlis (parlamento), düğün salonu, Istiqlol 

Concert Hall, Ebul Kasım Medresesi ve 

Alisher Navoi’nin anıtı var. 

* Ebul Kasım Medresesi (Uygulamalı 

Sanatlar Merkezi): Medrese, 19. yüzyılda 

Abulkasym Eshan tarafından yaptırılmış. 

Özbekistan’ın geleneksel el sanatlarını 

(ganch oyma, maden oymacılığı, altın 

dikiş-nakış gibi) geliştirmek için kullanılıyor. 

Sergiler, festivaller ve etkinlikler 

düzenleniyor. 

* Memorial Shahidlar Hotirası (Zulüm ve 

Baskıların Kanıtı Müzesi): Müze, baskılar 

ve zulümler sonucu öldürülen veya hapsedilen 

insanların anısına 2002 yılında küçük 

bir parkta açılmış. Müzede, Stalin rejimi 

döneminde bağımsız bir Özbekistan için 

oluşan umutların en kanlı şekilde bastırılması, 

mahkumların yaşadığı kamplar ve cezaevi 

maketleri sergileniyor. Parkta ayrıca Özbeklerin 

adalet ve bağımsızlık için savaşan 

atalarının onuruna yapılan bir anıt var. 

* Televizyon Kulesi: 375 metre yükseklikteki 

kule, Orta Asya’nın en yüksek 

yapısı. Kuleden televizyon ve radyo yayını 

yapılıyor, ayrıca kule meteoroloji istasyonu 

görevi görüyor. Kulenin lobisinde iki tane 

döner restoran var. Eğer şehrin muhteşem 

panoramik manzarasını izlemek isterseniz, 

gözlem güvertesine çıkmalısınız. 

* Mustakilik Maydoni (Bağımsızlık Meydanı): 

Sovyet döneminde meydan, Lenin 

Meydanı seçilmiş ve merkezine Lenin Anıtı 

dikilmiş. 1991 yılında ülkenin bağımsızlığı 

ilan edilince meydanın ismi Bağımsızlık 

Meydanı olarak değiştirilmiş ve Lenin Anıtı 

yerine bir Bağımsızlık Anıtı dikilmiş. 

* Özbekistan Tarihi Devlet Müzesi: Müzede 

eski çağlardan itibaren Timur dönemine kadar 

olan Özbekistan tarihi anlatılıyor. Sergilenen 

eserler arasında Sel-Ungur Mağarası'nda 

bulunan ve 1,5 milyon yıl önce yaşadığı anlaşılan 

ilkel insan kalıntıları, Fergana Vadisi’nde 

bulunan ve M.Ö. 2.000 yıllarına tarihlenen iki 

taş yılan heykeli, M.Ö. 5-19. yüzyıl arasındaki 

dönemi kapsayan para koleksiyonu var. 

TAŞKENT’TE NE YENİR? 

Unutmayın, Özbekistan’dasınız ve leziz 

Özbek yemeklerinin tadına bakmadan 

dönemezsiniz! O’rta Osiyo Osh Markazi, 

Taşkent’te güzel yerel lezzetleri tadabileceğiniz 

bir yer. Gitmişken benim 

yerime de Özbek pilavı yerseniz sevinirim. 

Taşkent’e gelmeden önce buranın 

küçük bir şehir olduğunu, Semerkand ve 

Buhara’ya nazaran görecek çok az şey 

bulunduğunu söyleyenler olmuştu. İyi 

ki onları dinleyip 

gelmemezlik 

etmemişim.

Objektifimden 

Sayısız kavgalara, savaşlara sahne olmuş; 

bir o kadar da sevgiye, aşklara ve tabi sanata... 

BİR MÜZE KENT; TOLEDO 

Köprüler, meydanlar, kilise ve sinagoglar, daha neler neler… 

Yazı ve Fotoğraflar: 

YİĞİT UYGUN 

y_uygun@superonline.com 

Yılların getirdiği o soluk renk, kısmen dökülmüş 

sıvalar, bazen bozuk yollar, hatta yıkık duvarlar, 

vazgeçilmezim olur. Çünkü tarihtir o. Yüzyıllar önce, 

sanki sizin için yapılmış muhteşem bir dekorun 

içinde dolaşır, yemek yer ve fotoğraf çekersiniz. Ne 

acayip bir duygudur bu! Beni çok etkiler... Ve bunu 

bana yaşatan her kente de aşık olurum. 

Toledo’yu anlatacağım size, eminim siz de aşık 

olacaksınız. Kıta Avrupası’nın en muhteşem kentlerinden, 

tabi bizim gibi tarih severlere... Düşünsenize, 

o duvarların ardında neler yaşandı, ne hikâyeler 

oluştu. Kimler nasıl yaşadı ve nasıl öldü? 

İspanya’nın 17 özerk bölgesinden biri olan Kastilya-La 

Mancha’nın başkenti Toledo'da gezimiz 

başlıyor. Kastilya-La Mancha bölgesi, yaklaşık 80 

bin kilometrekare yüzölçümüne sahip, toplam nüfus 

2 milyon civarında. Toledo'da ise yaklaşık 100 bin kişi 

yaşıyor. Meşhur Tajo Nehri'nin (Tako diyen de var) 

çepeçevre sarmaladığı bir yarımada aslında Toledo. 

Ve bir tepede yer alıyor. 

İ.Ö. 509'da Yahudiler tarafından kurulduğu söylenmekte. 

Bugün bile İspanya’da az bulunan sinagogların 

iki tanesi burada. İlk adı Toletum. Bu adın 

'jenerasyon' anlamında kullanıldığı söyleniyor. İ.Ö. 

192'de Roma egemenliği söz konusu. Yüzyıllar içinde 

Vizigotların hâkimiyetine giren kent, Müslümanların 

İspanya’yı fethiyle uzunca bir süre İslam coğrafyasının 

egemenliğinde kalmış. 1085'de VI. Alfonso, 

Toledo’yu Arap egemenliğinden kurtarıp, Büyük 

İspanya İmparatorluğu'nun başkenti yapmış. 

Kent, bundan sonra kültür ve din merkezi olarak 

da varlığını sürdürmüş. 1560'da başkent Madrit 

yapılsa da, bugün bile manevi başkenti sayılıyor 

İspanya’nın. Yeni Bisagra, Eski Bisagra, Puerto Del 

Sol, Cambron... Bu dört önemli kapı, kente girişleri 

sağlıyor. Sokakların kesişme noktalarında şahane 

meydanlar dikkat çekiyor. Ve bugün bile birçoğu açık 

olan, hizmet veren, ziyaretçileri büyüleyen yapılar 

dimdik ayakta... Kentteki yapılaşmalarda, genelde 

'Mudejar' stili ön plana çıkıyor. Arap ve İspanyol 

mimarisinin karışımı diyebiliriz. 

En yukarıdan başlayarak, aşağılara inen daracık 

sokaklarda tarihsel mekânları gezelim. Önce Alcazar... 

Kentin en yüksek, en korunaklı noktasında... Korunaklı 

deyince, Toledo’yu dış güçlere karşı koruyan surlar- 



Objektifimden 

Toledo kenti çıkışı... 

Tajo Nehri 

dan söz etmezsek olmaz. Kenti çevreleyen 

iki ayrı sur sistemi var. Vizigotların yaptığı 

sistem kenti daha az sarıyor, zira küçük. 

Sonrasında Arapların yaptığı sur sistemi ise 

gerçekten geniş, büyük ve uzun. 

Alcazar'da kalmıştık. Burası zaman içinde 

saray, hapishane ve kışla olarak kullanılmış. 

Günümüzde bir askeri müze... Kente uzaktan 

bakıldığında tüm ihtişamı ile sizi karşılıyor. 

Aslında kentin tamamı, uzaktan bir fotoğraf 

karesine sığmayacak kadar görkemli. Gelelim 

meşhur Toledo Katedrali'ne, yani Zocodover 

(Sokodover diyen de var) Meydanı'na. 

Burası, eskiden kentin pazaryeri ve merkezi 

durumunda... Katedrale ulaşan ana caddenin 

de başlangıcı. Toledo Katedrali; İspanya'nın 

üçüncü en büyük katedrali, ondan dolayı da 

tadilat bir türlü sonlanamıyor. Gerçekten 

de muhteşem bir yapı. Yapımına 1226'da 

başlandığı ve inşa süresinin yaklaşık 250 yıl 

sürdüğü belirtiliyor. Dışı gotik, içi ise gotik, 

barok ve Rönesans mimarisi etkisinde.... Devasa 

çanı, açılışta ilk kez çaldığında etrafta 

tahribata yol açıyor. İkinci kez denendikten 

sonra çan iptal ediliyor. Katedralin yanındaki 

bina Kardinal Sarayı... Meydandaki diğer yapı 

ise belediye binası... Özellikle kulesi, fotoğraf 

tutkunlarını mest edecek nitelikte. Aslında 

Toledo’nun tamamı böyle, burada zaman 

durmuş gibi. Tam belgesel filmlik kısaca... 

Iglesia de Santo Tome Kilisesi, Mezguita del 

Cristo de La Luz Camii, Roman San Kilisesi, 

San Martin Köprüsü ve daha neler neler… 

Bundan dolayıdır ki 1986’dan beri UNESCO 

Dünya Mirası Listesi'nde; Hıristiyan, Yahudi 

ve Müslüman toplumlarını ve tabi eserlerini 

iç içe barındırabilmiş bir kent. 

Buraya ulaşım, başkent Madrid'den sağlanır. 

Uzaklık 70 km, arabayla yaklaşık bir 

saat. Düzenli tren ve otobüs seferleri de 

var. Otel sorunu çok yaşamazsınız. İspanyollar 

turizme gerçekten fazlasıyla önem 

vermekte ve tabi yıllardır milyonlarca 

yabancı turist burayı ziyaret etmekte. Daracık, 

inişli çıkışlı sokakların arasına gizlenmiş, 

eşsiz lezzetler sunan restaurantların 

sayısı da hiç az değil. Tabi Akdeniz ağırlıklı... 

Hayatımda yediğim en iyi paella'yı Toledo'da 

tatmıştım. Lezzeti hâlâ damağımda... 

Tabi ki muhteşem tapas’ları unutamayız! İyi 

şarapları var, bir de badem ezmesi önemli. 

Bir not; tüm narenciye çeşitleri, şam fıstığı, 

dut vs. meyveler Araplar tarafından buraya 

getirilmiş. Marzipan denen çocukların sevebileceği 

bir şekerleme ile ünlü Manchego 

peynirlerinden de satın alabilirsiniz. 

Toledo deyince, çelik üretiminden mutlak söz 

etmek gerekir. Her türlü çelik üretimi, özellikle 

de kılıç burada çok ünlü. Alın size hediyelik örnekleri. 

Çok sayıda hediye dükkânında değişik 

biçimlerde kılıç ve bıçak örnekleri göreceksiniz, 

tarihsel giysiler de... Pek çok tarihsel 

filmin bu tip ihtiyaçları Toledo'da üretilmiş. Bir 

duyuma göre, Osmanlı padişahlarından bazıları 

için de burada kılıç yapılıp gönderilmiş. Tajo 

Nehri'nin sularının içeriğinin çelik üretiminde 

önemli olduğu belirtiliyor. 

Ve Toledo deyince ünlü ressam El Greco da 

çıkıyor karşımıza. Hadi, biraz da sanat… El 

Greco, O’na burada verilen bir ad. Sanatçı 

aslen Giritli... "Domenikos Theotokopoulos" 

gerçek adı. Bir süre Venedik ve Roma’da 

yaşıyor. Sonrasında buradan davet alıyor, 

bir kilise çalışması için. Geliyor ve bir daha 

ayrılamıyor Toledo’dan. Ömrünün kalan 37 

yılını burada yaşıyor. Müthiş eserler veriyor 

ve bir efsane oluyor. Kendisinden sonra 

oğlu da baba mesleğinde ilerleyip, kente 

eserler bırakıyor. Elbette en önemli eseri, 

El Greco’nun "Kont Orgaz'ın Gömülmesi" 

tablosu... Detay vermiyorum, gidin görün bu 

sihri! Fotoğraf çekmek kesinlikle yasak! 

Sanat deyince, Don Kişot’un yaratıcısı ünlü 

yazar Cervantes, Toledolu. Diğer yandan ünlü 

ressamlar Goya ve Carravaggio’nun tabloları 

da kentte ünlü yapılarda görülebilir. 

Evet, yaşlı kıtanın bir muhteşem kentini 

daha gezdik beraberce. Hem gözümüzü, 

hem damağımızı taçlandırdık! Gitmeyenler 

mutlak görsün Toledo’yu, gerçekten olağanüstü... 

Nice afiyetlere, nice gezmelere... 



85

Gezi 

Buram buram tarih kokan bir şehir: 

BUDAPEŞTE 

EMİN EREN ÖZLEN 

eminerenozlen@gmail.com 

i eminozlencom 

Üç küçük şehirden, buram buram tarih kokan muhteşem 

bir şehre dönüşme öyküsü Budapeşte’ninki... 

Şu ana kadar 37 ülke ve 83 şehir gezmeme rağmen 

Budapeşte’ye, daha doğrusu Macaristan’a daha 

önce gelme fırsatı hiç bulamadım. Ta ki bu sene Noel 

pazarları için kendime yeni bir destinasyon araştırması 

yapana kadar... 

Benim de bu üç küçük şehirden, buram buram tarih 

kokan muhteşem bir şehre dönüşen Budapeşte’yle 

tanışma hikâyem ve tabii gördüklerimi, yaptıklarımı 

siz sevgili okuyuculara anlatma vaktim geldi. Hadi 

gelin o zaman, Budapeşte’ye biraz daha yakından 

bakalım... 

Danube Nehri’nin ikiye ayırdığı ve üç ayrı şehrin 

birleşiminden (Peşte, Buda ve Eski Buda) oluşan 

Budapeşte, 1873 yılında kurulan yaklaşık 1,8 milyon 

nüfuslu bir şehir. Avrupa’nın önemli kültür ve tarih 

merkezlerinden de biri aynı zamanda. Tarih demişken, 

kısaca bir Budapeşte’nin tarihine bakalım mı ne 

dersiniz? Bir zamanlar Roma İmparatorluğu'nun bir 

parçası olan Macaristan, imparatorluğun yıkılmasıyla 

kendi krallığını kurmuş. Daha sonraları Avusturya-Macaristan 

İmparatorluğu'nun bir parçası haline 

gelmiş. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra komünist 

rejimin egemen olduğu ülke, 1989 yılında parlamenter 

rejime geçerek cumhuriyet ilan etmiş. 

BUDAPEŞTE’DE NEREDE KALMALI? NERELERİ 

GEZMELİ? NE YEMELİ? 

Malum Budapeşte, birkaç şehrin birleşiminden 

oluşan bir şehir... Ben de o zaman gezilecek yerleri 

Buda ve Peşte olarak ikiye ayırıp, ayrı ayrı anlatmak 

istiyorum sizlere. Peşte ile başlayalım. 

PEŞTE’DE GEZİLEBİLECEK YERLER 

Vörösmarty Meydanı: Şehir gezisine başlamak 

için çok iyi bir başlangıç noktası. Vörösmarty Meydanı'ndan 

Budapeşte’nin hemen her yerine kolaylıkla 

ulaşmanız mümkün. Meydan, adını vatansever şair 

Mihaly Vörösmarty’den alıyor. 

St. Stephen Bazilikası: 

St. Stephen Bazilikası, 

Budapeşte’nin en 

büyük kilisesi. 1800’lerde 

tamamlanan bazilikanın 

yapımında ünlü mimarların 

imzası mevcut... 

Şehrin Noel pazarlarından 

biri de St. Stephen Bazilikası'nda kuruluyor. Siz de 

Budapeşte’ye benim gibi Noel zamanında gelmeyi 

düşünüyorsanız, buraya kesinlikle uğramalısınız. 

Parlamento Binası: 

Dünyanın en büyük 

üçüncü parlamento binası 

olan Az Országház'ın 

yapımı 1902’de tamamlanmış. 

Macar Kraliyet 

mücevherlerine ve Macar 

kültürüne ait pek çok nadide 

parçanın yer aldığı binada tam olarak 691 oda 

bulunuyor. Koridorların toplam uzunluğu 20 km’nin 

üzerinde olan devasa yeri bir saatten önce gezmek 

pek mümkün değil ve sadece rehberli turlar ile 

gezilebiliyor. Önceden internet üzerinden rezervasyon 

yapmanızın faydası var. Ben bunu atladığımdan 

sadece dışarıdan bu yapıyı görebildim. Tur ücretleri 

yetişkinler için 19 Euro, öğrenciler için ise 10 Euro. 



Gezi 

Széchenyi Köprüsü: Budapeşte’nin en 

meşhur ikonu Zincir Köprü, 19. yüzyılda 

Tuna Nehri üzerinde, Buda ve Peşte’yi 

birleştirmek için yapılmış. 

Andrassy Ut: Şehrin en havalı caddelerinden 

biri burası. Andrassy Ut, sahip olduğu 

tarihi özellikleri, mimarisi ve binaları 

ile UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde. 

Royal Opera House, Franz Liszt Meydanı, 

Oktogon, Terör Müzesi (mutlaka gitmelisiniz), 

Zoltan Kodaly Memorial Müzesi, ünlü 

cadde boyunca görülecek yerler arasında. 

Aynı zamanda ünlü bir alışveriş caddesi... 

Yaklaşık 2,5 km’lik caddesi, çok sayıda ünlü 

markaların butik mağazaları, birçok kafe ve 

restoranlarıyla oldukça gösterişli bir yer. 

Széchenyi Kaplıcaları: Budapeşte’nin en 

karakteristik özelliklerinden birisi de kaplıcaları. 

Avrupa’nın en büyük şifalı kaplıca ve 

en büyük hamamlardan biri olan Széchenyi 

Kaplıcaları'na gitme fırsatı bulamadım ama 

bir daha Budapeşte’ye yolum düşerse, ilk 

uğrayacağım yer olacak orası kesin. 

Vaci Utca: Zengin ve ünlü Budapeştelilerin 

paralarını harcadıkları Vaci Utca, Budapeşte’de 

görebileceğiniz en kalabalık yerler 

arasında. Burası aynı zamanda şehrin en 

meşhur alışveriş sokağı... Cadde sadece yayalara 

ayrılmış durumda olup, aynı zamanda 

şehirde Noel zamanı kurulan en büyük Noel 

pazarlarından birinin de bulunduğu yer 

burası. Yani siz de Budapeşte’ye benim gibi 

Noel zamanında gelmeyi düşünüyorsanız, 

buraya kesinlikle uğramalısınız. 

Central Market Hall: Budapeşte'nin en 

popüler alışveriş noktalarından biri. Büyük 

Market (Central Market Hall), şehirdeki kapalı 

mekânların en büyüğü. İçerisinde taze 

meyve ve sebzeden, tekstil ve hediyelik 

eşyalara kadar birçok şey bulabilirsiniz. 

Burası Macar kültürünü tanımak ve şehir 

yaşamına tanıklık etmek için biçilmiş 

kaftan. 

BUDA’DA NEREYE GİDELİM? 

Balıkçı Tabyası: Burası şehrin en 

sevdiğim yerlerinden. 1800’lerin sonunda 

Macaristan’ın kuruluşu adına yapılan 

yerlerden birisi olan Balıkçı Tabyası, ülkeyi 

kuran yedi kavimi temsil eden yedi kuleye 

sahip. Kale Tepesi’nde (Castle Hill) bulunan 

tabya, hem Tuna Nehri'nin hem de şehrin en 

güzel görülebildiği ve fotoğraflanabildiği 

noktalardan biri. 

Matthias Kilisesi: Şehrin Buda bölgesinde 

görülmesi gereken en önemli yapılardan 

biri olan Matthias Kilisesi, Avusturya-Macaristan 

İmparatorluğu’nun 1867’de kurulması 

açısından oldukça önemli bir yer. 

Trinity Meydanı ve Trinity Sütunu: 

Trinity Meydanı, Buda’nın Kale bölgesinin 

adeta kalbini oluşturuyor. Meydana 

ismini veren sütun, 1710-1713 arasında 

Philipp Ungleich tarafından barok tarzında 

yapılmış. Sütunun yapılma amacı 

ise, o yıllarda salgın olan vebanın sona 

ermesi ve onları bir sonraki salgınlardan 

koruyacağı yönünde bir inanış olması. 

Tepesinde bulunan heykel, Kutsal Üçlü'yü 

(baba, oğul, kutsal ruh) temsil ediyor. 

Buda Kalesi: Aynı zamanda Kraliyet 

Sarayı olarak da bilinen ve şehrin Buda 

tarafındaki tepede yer alan görkemli Buda 

Kalesi, Avusturya-Macar İmparatorluğu 

döneminde pek çok etkinliğe ev sahipliği 

yapan tarihi bir yer. Günümüzde Budapeşte 

Tarih Müzesi, Macar Ulusal Galerisi 

ve Ulusal Szechenyi Kütüphanesi’ne ev 

sahipliği yapan Buda Kalesi, şehrin en güzel 

görülebildiği yerlerden birisi. 

NERDE KALMALI? NEREDE 

NE YİYİP İÇMELİ? 

Budapeşte’de kalmak için birçok seçenek 

var. Size sadece hangi tarafta kalmak istediğinizi 

seçmek kalıyor, Buda mı, Peşte mi? 

Ben Peşte tarafında kiraladığım bir evde 

kaldım; çok merkezi, konforlu, güvenli ve 

rahattı. Özellikle Vörösmarty Meydanı'na 

yakın bir yerde konaklamak istiyorsanız, 

araştırmalarınıza önceden başlamanızı 

tavsiye ederim. Zira bölgede bulunan 

otellerin birçoğu (bu bölge için en azından) 

5 yıldızlı otellerden oluştuğu ve doluluk 

oranları çok yüksek olduğu için, fiyatları da 

normalin çok üstündeydi. Dediğim gibi ev 

kiralama alternatifini de düşünebilirsiniz. 

Peki, gelelim Budapeşte’de ne yemeli, ne 

içmeli ve tabii ki bunları nerde yapmalı? Ne 

içmeli açıkçası bunu ben de pek bilmiyorum 

ama yemek olarak kesinlikle meşhur gulaşı 

denemelisiniz, asla pişman olmayacaksınız. 

Güzel bir kahvaltı için sizlere iki önerim 

var. Biri STIKA; burada hoş güzel bir kahvaltı 

yapabilir, ardından ara sokaklardan 

yürüyerek şehir turunuza başlayabilirsiniz. 

İkinci önerim ise MUVESZ KAFEHAV; ben 

burayı STIKA’ya göre daha çok beğendim, 

gerek yemekleri gerek içerideki atmosferi 

olsun eminim ki sizlerin de çok hoşunuza 

gidecek. 

Buda Kalesi yakınlarında, Matthias Kilisesi'nin 

hemen yanında bulunan Picnic Pavillion, 

güzel bir gulaş için doğru adres. Tavsiye 

ederim. Ve tabii ki Budapeşte’ye gelmişken 

uğramadan dönülmeyecek bir yer, olmazsa 

olmaz dediklerimden New York Cafe. Burada 

bir tatlı yiyip kahve içmeden, o atmosferi 

yaşamadan Budapeşte’den dönülmemeli. 

Küçük bir tavsiye, gitmeden önce internet 

üzerinden rezervasyon yaparsanız hiç sıra 

beklemeden buranın keyfini sürebilirsiniz. 

Aksi takdirde biraz beklemeniz gerekebilir. 



87


Klasik Türk mimarisinde bir ilk: 

ARAP ATA 

TÜRBESİ 

OPR. DR. TUĞRUL KİHTİR 

TARİH ARAŞTIRMACISI VE YAZAR 

Özbekistan’da Tim Köyü’nde 977 yılında inşa edilmiş 

olan Arap Ata Türbesi, klasik Türk mimarisi için bir 

ilk niteliğinde. Zerefşan Vadisi yakınında ve Semerkand’ın 

140 km batısında yer alan, Ortaçağ’ın ünlü 

İpek Yolu merkezleri Semerkand ile Buhara’nın tam 

orta noktasında bulunan bu köyde yer alan Arap Ata 

Türbesi, Karahanlılar dönemine ait ve o dönemden 

kalan en eski mimari eser. Diğer adı Hüseyin Yemeni 

Türbesi. Türklerin Asya kıtasında İslam dinini kabul 

ettikleri ilk dönemlerden günümüze ulaşmış. Hüseyin 

Yemeni de bölgede yaşamış bir alim kişi. 

OLGUN MİMARİSİ İLE 

PARLAK GELİŞİMİN ÖNCÜSÜ 

Kızılkum Çölü içinde ve yolu çok bozuk olan köye 4 

saatte gidilebildim. Arap Ata Türbesi, mimari yapısıyla 

kendisinden sonraki mimari tarz için belirleyici 

bir örnek oluşturmuş. Kare tarzında 6×6 metre 

boyutlarında ve merkezi tek kubbeye sahip. Yapı 

malzemesi olarak tamamen tuğladan inşa edilmiş. 

Mimari tarzına cephenin vurgulanması düşüncesinin 

ortaya çıktığı bir anlayış hâkim. 

İç mekânındaki yonca biçiminde yükseltilmiş 

trompları ve onların üstüne oturtulmuş büyük kubbesini 

dışarıdan arkasında gizleyen portalı, yapıya 

olduğundan çok daha büyük ve yüksek bir görünüş 

kazandırmış. Türbenin portalı yani giriş kısmı, büyük 

sivri kemerli ve üst kısmına yan yana sıralanmış, 

tuğladan yapılmış üç nişli geometrik süslemeler ve 

büyük kısmı silinmiş kitabe kuşağı yerleştirilmiş. 

Arap Ata Türbesi, olgun mimarisi ile Karahanlıların 

daha sonraki türbelerinde de izlenen parlak gelişimin 

öncüsü olmuş. 




10 MİLYON TÜRK BÖLGEDE 

Kızılkum Çölü, Özbekistan ve Kazakistan 

topraklarında yer alan dünyanın en büyük 

11. çölü. Yüzölçümü 300 bin kilometrekare. 

Burası 'Maveraünnehir' adı verilen 

bölgenin içinde uzanıyor. Maveraünnehir, 

Amu Derya (Ceyhun) ve Siri Derya (Seyhun) 

nehirleri arasında yer alıyor. M.Ö. 7. 

yüzyılda yani günümüzden 2 bin 700 yıl 

kadar önce İskitlerin yaşadığı bölge. M.Ö. 

2. yüzyılda da Mete (Oğuz) zamanında 

Hun Türkleri buralarda yerleşmiş ve bölge 

tarih boyunca Türklerin anayurdunun bir 

parçası olmuş. Bugün on milyona yakın 

Türk bu bölgede yaşıyor. 

Tarihi süreç içinde M.Ö. 7. yüzyıldan 

itibaren İskit, Hun, Göktürk, Batu Uygur, 

Karluk, Batı Karahanlı ve Selçuklu Türkleri 

bölgede yaşamış. Yine bir Türk olan Timur 

da bu topraklardan çıkmış. Mezarı başkent 

Semerkand’da. Bölge, Türklerin Şamanizm’den 

tek tanrılı dine, Müslümanlığa 

geçtiği yer aynı zamanda. Bu geçiş Karahanlılar 

zamanında olmuş. Karahanlılar, 

aynı dönemde doğu ve güney sınırlarında 

hüküm süren Gaznelilerle birlikte Türk ve 

İslam kültürlerini ilk birleştiren iki devlet... 

Kara kelimesi eski Türkçe’de kuvvetli, 

büyük, yüksek anlamına geliyor. 

Karahanlılar, Uygur Devleti’nin yıkılmasıyla 

840 yılında Karluklu Bilge Kül Kadir Han 

tarafından kurulmuş. Devlet, Batı ve Doğu 

olarak iki kısımdan oluşuyormuş. Batı 

Karahanlıların başkenti Semerkand, Doğu 

Karahanlıların başkenti günümüzde Kırgızistan 

sınırları içinde kalan Balasagun imiş. 

10. yüzyılın ortalarında Batı Karahanlı 

hükümdarı Kadir Han Oğulcak’ın yeğeni 

Satuk Buğra, Karahanlılar’a sığınmış olan 

İran kökenli bir Samani Şehzadesi Ebu 

Nasr veya diğer bir görüşe göre de bir 

İslam sufisiyle karşılaşması sonrasında 

İslam dinini kabul etmiş ve Abdülkerim 

adını almış. Abdülkerim Satuk Buğra, amcasıyla 

giriştiği taht kavgasını kazanınca 

da hükümdar olmuş ve devlet içinde İslam 

dinini resmen kabul etmiş. 995 yılında 

ölmüş. Semerkand yakınlarında Tim 

Köyü’ndeki 977-978 yapım tarihli Arap Ata 

Türbesi, bu dönemlerden kalma. İçinde 

meftun olan Hüseyin Yemeni de bölgede 

İslam dininin yerleşmesinde etkili olan 

alimlerden birisi. 

Kısa bir süre sonra da Karahanlı Hükümdarı 

Ahmed, 998 yılında Abbasi halifesi tarafından 

tanınan ilk Türk hükümdarı olmuş. 

Karahanlılar, 1042 yılında Doğu ve Batı 

Karahanlı Devleti olarak ikiye ayrılmışlar. 

Batı devletinin 1211 yılında Moğol Kara 

Hitaylar ve Doğu devletinin de 1212 yılında 

Türk Harzemşahlar tarafından yıkılmasıyla 

ortadan kalkmışlar ama sanat ve kültür 

açısından büyük iz bırakmışlar. 

TÜRKÇE, EDEBİYAT DİLİ OLMUŞTU 

Karahanlılar dönemi, kültürel olarak yoğun 

bir dönemdi. Doğu Karahanlılar’ın yaşadığı 

Doğu Türkistan bölgesinde Türk kültürü 

önemli gelişmeler göstermiş ve değerli 

eserler yazılmıştı. Doğu Karahanlılar 

Uygur-Çin, Batı Karahanlılar ise İslam-İran 

kültürü ile daha yakınlık içindeydiler. Doğu 

Karahanlılar zamanında Kaşgar şehri, bir 

kültür ve din merkezi haline gelmişti. Türkçe, 

edebiyat dili olmuş ve ilk kez bir Türk-İslam 

edebiyatı meydana gelmişti. Bu edebiyat, 

Uygur ve Arap harfleriyle yazılıyordu. 

Doğu Karahanlılar döneminde 1069-1070 

yıllarında Yusuf Has Hacip tarafından Uygur 

ve Arap harfleriyle yazılan "Kutadgu Bilig", 

Türkçe yazılmış en eski büyük eserdir ve 

ideal devlet sisteminden bahseder. Yine bir 

Doğu Karahanlı olan Kaşgarlı Mahmud’un 

1073-1077 yıllarında Bağdat’ta yazmış 

olduğu "Divan-ı Lügati-t Türk" adlı eseri de 

Türklerin yaşadığı coğrafyayı ve yaşamlarını 

ele alan ilk ve değerli Türk eserlerindendir. 



89

Gezgin 

Türkiye’den Uganda’ya 

BİR AŞK HİKÂYESİ 

SEDEF TURAN 

Ceyda Çakır, Şişli Terakki Lisesi’nden 

mezun olunca elinde valizi, kafasında 

hayalleriyle Amerika Birleşik 

Devletleri'nde Missouri’ye gitmiş. 

Arkadaşının tavsiyesiyle yerleştiği 

Warrensburg, hiç de filmlerde gördüğü 

Amerikan şehirlerine benzemiyormuş. 

Bir yandan çalışıp, bir yandan 

da otel yöneticiliği eğitimini tamamlamış 

ve Kansas City’deki Hyatt 

Regency Oteli'nde Yiyecek İçecek 

Departmanı'nda çalışmaya başlamış. 

Bir Amerikalı ile evlenmiş, kızı Ayda 

dünyaya gelmiş, kısa bir süre sonra 

boşanmış. 

On iki yıl ABD’de yaşayan Ceyda Çakır, 

Chicago'da 1.250 odalı McCormick 

Hyatt Regency Oteli'nde günde 14-16 

saat çalışmış. Bu tempo içinde kızını 

göremediği günler oluyormuş. Çocuğuna 

zaman ayırabilmek için oteldeki 

işinden ayrılarak, bir restoranda 

garsonluk yapmaya başlamış. Eşinin 

işiyle ilgili sorunları nedeniyle kısa bir 

süre Missouri’de yaşamayı planlamışlar, 

fakat öngördükleri süre fazlasıyla 

uzayınca değişik bir kararla Ceyda 

Çakır, gezgin yaşamına ilk adımı atmış. 

Kızı Ayda, babası ve babaannesiyle 

kalmış; Ceyda Hanım ise tek başına 

Fas’a, Marakeş’e gitmiş. Sırt çantasıyla, 

lüksten uzak yolculuk ona yepyeni 

bir yol açmış. 

'BEYAZ İNSAN' 

İzlediği Afrika belgesellerinden 

etkilenerek başlamış bu koca kıtayı 

gezmeye... Hangi ülkelere gittiğini 

sorunca ilk aklına gelenler Fas, Mısır, 

Tanzanya, Kenya, Etiyopya, Malawi, 

Zambiya, Zimbabwe, Ruanda, Uganda, 

Namibya, Güney Afrika oldu. Ceyda 

Çakır, Zambiya’dan bahsederken 

şunları söyledi: "Otobüs durağında 

korkunç bir keşmekeş içinde buldum 

kendimi. Herkes 'Muzungu, muzungu' 

diye bağırarak bir kolumdan çekiyor, 

üzerime çullanıyorlardı. 'Muzungu' 

kelimesinin anlamı beyaz insan. Hayatımda 

gördüğüm en kötü otobüse 

bindim. Bütün yolcular üst üste, tavuklar, 

yumurta satanlar, hava çok sıcak, 

yol diye bir şey yok, toz toprak içinde 

tangır tungur ilerliyorduk. On saatlik 

yol on beş saat sürdü. Victoria Şelaleleri'ne 

vardığımızda yorgunluktan 

ölmek üzereydim. O kadar etkilendim 

ki, Zambiya’dan Zimbabwe’ye geçip, 

bir de oradan görmek istedim. 



Gezgin 

BUGÜNKÜ AKLIM OLSA 

ASLA YAPMAZDIM 

Şelale, iki ülke arasında sınır oluşturuyor. Minibüsle 

yukarıya ulaşıp, köprüden geçerken 

pasaportunuza damga basıyorlar. Birkaç 

gün orada kaldıktan sonra Botswana’ya 

gitmeye karar verdim. Bugünkü tecrübem 

olmadığı için çok zorluk çektim. Maun’a 

giderek dünyanın en büyük kapalı deltası 

Okavongo’yu görmek istedim. Kaldığım hostelde 

tanıştığım iki kızla yola çıktık. 'Mokoro' 

adı verilen kanolara bindik. Her kanoda bir 

kişi olarak sazlıkların arasından epey yol 

aldık. Üç yerli, iki İngiliz ve bir Türk, sonunda 

karaya çıkarak çadırlarımızı kurduk. Bize 

rehberlik eden yerliler, çadır kurmamıza 

yardım ettiler ama ateş yakmak için çakmağımız 

var mı diye sorduklarında şaşırıp 

kaldık. Yiyecek konusunda da getirdikleri 

yetersizdi. Toprağa bir kürek saplayıp, üzerine 

tuvalet kâğıdı yerleştirdiler, ‘İşte burası 

tuvalet’ dediler. Filler çok yakınımızdan 

geçiyordu. O bölgede en korkulan hayvan 

fildir, agresif davranarak kamp alanını dağıtabilirler. 

Ufacık kanolarla suaygırlarının 

çok yakınından geçtik. İçinde bulunduğumuz 

tehlikenin farkında değildik. Bugünkü aklımla 

asla böyle bir şey yapmazdım." 

OTOSTOP İLE NAMİBYA 

Namibya’nın yüzölçümü 824 bin 296 

kilometrekare. Fakat nüfusu 2 milyonun 

altında, yani kilometrekareye iki kişi 

düşüyor. 100 km genişliğindeki Namib Çölü, 

sahil bölgesinin tamamını içine alır, Kalahari 

Çölü ise güneydoğu bölgesini kaplar. Ceyda 

Hanım, yine o iki İngiliz genç kızla Namibya’ya 

gitmek üzere plan yapmış: "Sabah 

6'da otobüse binecektik ama otobüs bir 

türlü gelmedi. Epey bekledik, sonunda 

bindik. Yaklaşık bir saatlik yolculuktan sonra 

arızalandı. Şoför ve muavinler uğraştılar, 

çalıştırmayı başardılar. Sevinçle tekrar 

bindik, on dakika sonra yine bozuldu, yine 

indik. Otostop çekmekten başka çare yoktu. 

Üç kız, bir kamyonetin arkasında bir süre 

yol aldık, şoförün sapması gereken noktada 

indik. Yirmi dakikada bir araç geçen yolun 

kenarında beklemeye başladık. İyi ki yanıma 

bir torba elma almışım, dört saat beklerken 

açlığımızı gidermeye yaradı. 

LÜTFEN ÖLMEYEYİM, 

BENİM ÇOCUĞUM VAR 

Derken ufukta bir otobüs gözüktü, heyecanla 

yine yolun kenarına yürüdük. Otobüs 

yaklaşınca gözlerimize inanamadık, dört saat 

önce indiğimiz otobüs! Sevinçle bindik. Kısa 

bir süre sonra yine bozulmaz mı? Hava zifiri 

karanlıktı. Bütün yolcular indi. Bir kadın, iki 

küçük çocuğunu bize emanet ederek onlara 

yiyecek bulmaya gideceğini söyledi. Çölde 

olduğumuzu hatırlattık. Otobüsten umudunu 

kesen yolcular bir yerlere dağıldı. Hava çok 

soğumuştu. Biz üç kız otobüste kaldık. Şoför 

ve iki muavini bize koltuklarda uyuyabileceğimizi 

söylediler, battaniye verdiler. Sürekli 

dua ediyordum; 'Allah'ım lütfen beni koru. 

Bana bir şey olmasın. Lütfen ölmeyeyim, benim 

çocuğum var' diye. Aklım hep kızımdaydı. 

Sabah otobüsü çalıştırmayı başardılar, daha 

sonra başka bir otobüse naklolduk. Birkaç 

saat sonra o da bozulunca tekrar otostop 

yapmamız gerekti. Üç kişi olunca işimiz daha 

da zordu. Yine de şansımız varmış, Namibya’ya 

giden zengin bir Güney Afrikalı ailenin 

geniş arabasına bindik, başkent Windhoek’e 

kadar rahat bir yolculuk yaptık." 

TANRI'NIN ÖFKEYLE YARATTIĞI 

'İSKELET SAHİLİ' 

Ceyda Çakır'ın çok etkilendiği yerlerden 

biri de eski Alman kolonisi Swakopmund. 

Doğası, Alman mimarisiyle hayli ilginç 

bir bölge olduğundan bahseden Çakır, 

"İlk defa zebra eti yediğim yer" deyince 

irkildim. Bembeyaz alan üzerinde kırmızı 

kum tepeleri, yedi yüz yıllık ağaçlarıyla 

Ölüm Vadisi’ni anlatan Ceyda Hanım'ın, 

Namibyalıların Tanrı'nın öfkeyle yarattığına 

inandıkları İskelet Sahili’ni görmesi mümkün 

olmamış. Balina ve fok kemikleri, kıyıya 

yakın kayalıklara çarparak batmış gemilerin 

enkazları, kükreyen kum tepeleri ancak 

helikopterle yüksekten görülebilirmiş. 

NAİROBİ'DE GÖNÜLLÜ HEMŞİRELİK 

Kızı babası ve babaannesiyle ABD’de iken 

Ceyda Çakır, yine Afrika’ya gitmek ve orada 

faydalı bir şeyler yapmak istemiş. Nairobi’de 

Kenyata Hastanesi'nde gönüllü olarak 

çalışmış. Şehir dışında kiraladığı mütevazı 

daire için haftada 10 dolar ödeyerek, iki köhne 

otobüsle tehlikeli bölgelerden geçerek 

kimi gün yarım saatte, kimi gün bir buçuk 

saatte hastaneye varıyormuş. Şartların 

son derece kötü olduğu, suyun sabunun zor 

bulunduğu bu hastanede dört ay boyunca 

çocuk ve yaşlı hastalarla ilgilenmiş. Çamur 

içindeki yollardan geçerken hırsızlardan 

korunmak için çantasına sarılan Çakır’ın 

İstanbul Nişantaşı’nda yaşadığını bilince, o 

şartlara nasıl katlandığına hayret ettim. 

KILIMANJARO'YA 

ÇIKMAYI DA BAŞARMIŞ 

Sporla arasının nasıl olduğunu sorduğumda 

aldığım cevap beni yine şaşırttı. Ceyda 

Çakır öyle sıradışı bir insan ki, verdiği 

her yanıt karakterine uygun. Sporla ilgisi 

yokmuş ama "Afrika’nın Çatısı" denen 

Kilimanjaro Dağı'na tırmanmış. 5 bin 895 

metre yüksekliğindeki dağa! Kilimanjaro 

dönüşü öyle bitkinmiş ki, iki gün yataktan 

çıkamamış. Kendine bir ödül vermek istemiş 

ve Zanzibar’a gitmiş. Deniz kenarında 

oturup, hiçbir şey yapmayarak dinlenmek 

istemiş. Ancak kendini tam bir keşmekeş 

içinde bulmuş. Doğru dürüst araştırmadan 

ulaştığı Zanzibar’da Stonetown’u görene 

kadar hayal kırıklığı yaşamış ama sonrasında 

adanın bütün güzelliklerini keşfetmiş. 

KIZI DA ANNESİ GİBİ AFRİKA TUTKUNU 

İngilizce, Almanca ve birçok Afrika 

ülkesinde konuşulan Swahili dilini bilen 

Ceyda Çakır, iki yıldır İstanbul’da yaşıyor. 

11 yaşındaki Ayda da annesi gibi Afrika 

tutkunu. Son Uganda seyahatinde tanıştığı 

turizmci Saleem Ahmed ile geçtiğimiz ay 

İstanbul’da nişanlanan Ceyda Çakır, yaz 

başında kızı Ayda ile orada hayatının yeni 

bölümüne başlayacak.

Röportaj 

Türkiye’de MICE sektörü 

Volkan Ataman’dan 

sorulur 

“Amacım, Türkiye MICE sektörünü gerçekten kaliteli 

platformlarla bir araya getirmek, sektöre yön vererek 

dünyaya açmak ve vizyon katmak oldu. Geldiğimiz 

noktada iş ile ilgili birçok hayalimi gerçekleştirdiğimi 

düşünüyorum ve hâlâ ilk günkü heyecan ile yoğun 

tempomu devam ettiriyorum.” 

REHA KADAK 

Turizm, ülkemizin olmazsa olmaz sektörlerinden. MICE da turizmin en 

önemli alt sektörlerinden biri. MICE sektörünün ülkemizde yer bulmasına 

önemli katkılar sağlayan Volkan Ataman ile bir araya gelerek turizme, 

Turizm Medya Grubu’na ve MICE’a dair konuştuk. 

Volkan Bey, Türkiye’deki MICE sektörünün gelişmesine büyük katkı 

sağlayan Turizm Medya Grubu’nun başındasınız. Öncelikle Volkan 

Ataman’ın hikâyesiyle başlayalım istiyoruz. Dünden bugüne Volkan 

Ataman’ı tanıyabilir miyiz? 

Aslen Ankaralıyım. 43 yaşındayım ve 11 yaşında bir oğlum var. Eğitim 

hayatımı tamamladıktan sonra, Ankara’da kurumsal bir şirkette uzun yıllar 

çalıştım. Çalıştığım yıllarda birçok etkinlik düzenlerdik, etkinlik sektörünün 

içerisinde olmasam da sektöre karşı her zaman çok ilgiliydim. MICE sektörünü 

bir araya getiren hiçbir yapının olmadığını fark ederek, endüstrideki 

boşluğu gördüm ve kendi şirketimi açmaya karar vererek İstanbul’a yerleştim. 

Amacım, Türkiye MICE sektörünü gerçekten kaliteli platformlarla bir 

araya getirmek, sektöre yön vererek dünyaya açmak ve vizyon katmak oldu. 

Geldiğimiz noktada iş ile ilgili birçok hayalimi gerçekleştirdiğimi düşünüyorum 

ve hâlâ ilk günkü heyecan ile yoğun tempomu devam ettiriyorum. 

Turizm Medya Grubu’nun faaliyet alanlarından bahsedelim mi? 

Yaklaşık 7 yıl önce etkinlik endüstrisi içerisinde sektörün tüm paydaşlarını 

bir araya getiren bir organizasyonun olmadığını fark ettim. Hâlihazırda 

içerisinde bulunduğum bu sektörün dinamiklerine uygun bir etkinlik oluşturmam 

gerektiğini biliyordum. Daha sonra tecrübelerimize dayanarak 

ekibimle birlikte ciddi bir altyapı çalışmasına başladık. Uzun ve zorlu ama 

keyifli bir süreçti. Sektörün en büyük markalarıyla ve tecrübeli isimleriyle 

birlikte yola koyulduk ve ilk ACE of M.I.C.E. Exhibition’ı 2014 yılında 

büyük bir başarıyla gerçekleştirdik. Bu yolculuk yalnızca Turizm Medya 

Grubu için değil, Türkiye MICE sektörü için de çok değerli. Son 6 yılda 

ülke ekonomisine ve Türkiye’nin tanıtımına ciddi oranda katkı sağladık 

diyebilirim. Aynı zamanda Türkiye MICE endüstrisinin yayın grubu olarak, 

11 yıldır MICE profesyonellerinin iş ve yaşam dergisi olan M.I.C.E. Dergi’yi 

okuyucularıyla buluşturuyoruz. 

MICE sektörünün Oscar ödülleri olarak bilinen ACE of M.I.C.E. Awards 

Kongre, Toplantı ve Etkinlik Ödülleri’nin yedincisini ise, 3 Nisan 2019 tarihinde 

“Connecting Dots” mottosuyla Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı’nda 



Röportaj 

gerçekleştireceğiz. Sektörün tüm paydaşlarını 

bir araya getiren, her yıl “en iyileri” 

belirleyen ve sektördeki firmalara prestij 

kazandıran bir organizasyon gerçekleştiriyoruz. 

ACE of M.I.C.E. Awards Kongre, 

Toplantı ve Etkinlik Ödülleri; Etkinlikler ve 

Etkinlik/Toplantı Yönetim Firmaları Ödülü 

olmak üzere 2 ana başlık ve 23 ayrı dalda 

değerlendiriliyor. 19 Kasım’a kadar 2018 yılı 

boyunca gerçekleşmiş işlerin başvurularını 

kabul ettik. İlk aşamada B2B sistemi üzerinden 

gerçekleşen başvurular, daha sonra 

Türkiye’nin en iyi markalarının üst düzey 

yöneticileri ve sektör profesyonellerinden 

oluşan 70 kişilik jüri heyeti tarafından 

online olarak oylanıyor. Gerçekleşen ilk 

elemeler sonrasında her dalda belirlenen 

3 aday, noter huzurunda jüri heyetine 

sunumlarını gerçekleştiriyor. Yapılan sunumlar 

ve oylamalar sonrasında belirlenen 

kazananlar, ACE of M.I.C.E. Awards’ın 

görkemli töreninde kırmızı halı seremonisi, 

kokteyl-prolounge ve büyüleyici sahne 

şovları eşliğinde açıklanıyor. 

Turizm Medya Grubu’nun düzenlediği 

ve alanında çok ses getiren Ace of MICE 

fuarıyla özel bir etkinliğe imza attınız. 

Bu çalışma nasıl ve hangi amaçlarda 

başladı? Önümüzdeki yıllarda neler 

yapmayı düşünüyorsunuz? 

6 yıldır sağlam adımlarla büyüyen ve 

Türkiye MICE sektörünün tüm paydaşlarını 

bir araya getiren fuar, endüstrinin 

merkezinde bulunuyor ve sektörün tüm 

oyuncuları tarafından birleştirici bir unsur 

olarak kabul ediliyor. ACE of M.I.C.E. 

Exhibition by Turkish Airlines, yıllardır 

sektörün tüm paydaşlarına geleceği 

birlikte şekillendirmek ve sahiplenmek için 

çok büyük bir fırsat sunuyor. Türkiye’nin 

ilk ve tek, dünyanın ise en büyük üçüncü 

kongre, toplantı ve etkinlik fuarı olan ACE 

of M.I.C.E. Exhibition by Turkish Airlines’ın 

altıncısını, “Connecting Dots” mottosuyla 

20-22 Şubat 2019 tarihlerinde İstanbul 

Kongre Merkezi'nde gerçekleştiriyoruz. 

Dünyanın dört bir yanından gelen MICE 

profesyonellerini ve MICE sektörünü bu yıl 

altıncı kez bir araya getiriyoruz. Türkiye’nin 

en kapsamlı B2B etkinliği olan fuarımız, her 

yıl dünyanın dört bir yanından gelen MICE 

sektörünün lider firmalarını; kurumsal şirketler, 

dernekler ve MICE profesyonellerinden 

oluşan yerli ve yabancı satın alıcılar 

ile buluşturuyor. Ayrıca, isim sponsorumuz 

Turkish Airlines ile beraber yürüttüğümüz 

“Uluslararası Hosted Buyer Programı” 

için farklı ülkelerden gelecek 220 yabancı 

misafirimiz, 6. ACE of M.I.C.E. kapsamında 

katılımcı firmalarla B2B görüşmeler 

gerçekleştirecek. 

Fuar kapsamında birçok farklı etkinlik 

gerçekleştiriyoruz. Açılış seremonisi, gala 

yemeği, Boğaz turu ve tüm sektörün her yıl 

dört gözle beklediği, artık bir marka haline 

gelmiş olan AMEzing Parti... Fuarımızın 

resmi açılış seremonisine; protokol, fuar 

katılımcıları, hosted buyer’lar, basın mensupları, 

iş, sanat ve cemiyet hayatından 

simalar katılıyor. Performans şovlarıyla 

başlayacak olan seremoni, protokol konuşmacılarının 

fuarı takdimleriyle devam 

ediyor. İlk defa 2018 senesindeki 5. ACE 

of M.I.C.E. Exhibiton by Turkish Airlines 

kapsamında Kültür ve Turizm Bakanlığı 

sponsorluğunda düzenlenen gala yemeğinde, 

zengin bir menünün yanı sıra ilgi çekici 

sahne şovları da yer aldı. Uluslararası 

Hosted Buyer’ların katılımıyla gerçekleştirdiğimiz 

Boğaz turunda, profesyonel 

rehberler eşliğinde katılımcılara İstanbul’u 

tanıtıyor ve Boğaz'ın muhteşem atmosferini 

deneyimleme fırsatı yaratıyoruz. Fuarın 

ikinci günü olan 21 Şubat 2019 tarihindeyse, 

41 ülkeden 1000’den fazla MICE profesyoneli, 

muhteşem bir parti eşliğinde bir araya 

geliyor. Artık bir marka haline gelmiş olan 

AMEzing Parti’yi her yıl ayrı bir konseptte 

düzenleniyoruz. Ulusal ve uluslararası hosted 

buyerlar, katılımcı firmalar, konuşmacılar, 

uluslararası MICE dernek başkanları, 

basın mensupları, sanat, iş, cemiyet hayatı 

ve spor camiasından çok özel isimlerin 

davetli olduğu partide; video mapping 

şov, müzik grupları, DJ ve sürprizlerle dolu 

dans performansları eşliğinde davetlilere 

unutulmaz bir gece yaşatılıyor. 

Sektördeki paydaşlarınız kimler? 

Hangi kurum ve kuruluşlarla işbirlikleri 

gerçekleştiriyorsunuz? 

6. ACE of M.I.C.E. Exhibition by Turkish 

Airlines olarak, Türkiye’nin uluslararası 

görünürlüğünü attırmak adına uluslararası, 

yerel turizm ve MICE turizmi odaklı medya 

kuruluşlarıyla çalışıyoruz. Fuarımızı ve 

Türkiye MICE pazarını en geniş kitlelere 

ulaştıracak kurumlarla partnerlik ilişkileri 

geliştiriyoruz. Uluslararası MICE endüstrisi 

birlikleri, aynı sistemle çalışan çeşitli 

ülkelerdeki MICE profesyonellerini bir 

araya getiren birlikler ve büyük MICE organizasyonlarıyla 

partnerlik ilişkisi geliştirip, 

Uluslararası Hosted Buyer programının 

tanıtımı, fuarın promosyonu ve data paylaşımı 

gibi konular kapsamında ortak çalışma 

yürütüyoruz. Bugüne kadar aralarında 

Rusya, Ukrayna, Çin, Kore, Kenya, İngiltere, 

ABD, Azerbaycan, Birleşik Arap Emirlikleri, 

Çek Cumhuriyeti, Litvanya, Letonya, 

Almanya, İtalya, İspanya ve Portekiz gibi 

ülkeler dahil olmak üzere 31 medya ve 18 

endüstri partneriyle anlaşma sağladık ve 

her yıl çıtayı bir adım yükseğe taşıyoruz. 

Bu fuar bizim değil, Türkiye MICE sektörünün 

fuarı. Türkiye MICE sektörünün tüm 

paydaşlarından destek bekliyoruz. 

İstanbul’un ve Türkiye MICE sektörünün 

son yıllardaki potansiyelini nasıl 

yorumluyorsunuz? 

Türkiye MICE sektörü, geçtiğimiz yıllarda 

yaşanan sıkıntılardan dolayı şu an geçmişteki 

gücüne sahip değil. Ancak son dönemde 

atılan adımlar ve olumlu gelişmeler, bizleri 

geleceğe dair umutlandırıyor. Sektör olarak 

daha da güçlenerek doğru adımlar atmaya 

çalışıyoruz. Turizm Medya Grubu olarak, 

MICE sektörünü bir araya getiriyoruz. Biz 

ve bu sektörün tüm paydaşlarının birlikte 

hareket etmesi ve kenetlenmesi gerekiyor. 

Birbirimize bu zor dönemlerden çıkmaya 

çalışırken destek olmalıyız. 

İstanbul ve Türkiye, dünya çapında 

destinasyonlar ve potansiyellerini defalarca 

kanıtladılar. Uluslararası seviyede 

destinasyonlarımızın ve sektörümüzün 

hak ettiği değeri göreceğine olan inancım 

tam. Sektör liderleri olarak elimizi taşın 

altına koymamız gerekiyor. Uluslararası 

alanda ülkemizin tanıtımını doğru şekilde 

gerçekleştirmemiz gerekiyor. Birlikte hareket 

edersek, uzun vadede hak ettiğimiz 

noktaya geleceğimizden eminim. 



93

Gastronomi 

Aynı malzeme, farklı anlayış! 

ÜÇ AYRI KÜLTÜRDE 

PiRiNCiN YORUMLANIŞI 

SERAP GÜRSES 

serapgurses.trvlnotes@gmail.com 

"Bir gurme ve bir gezginin ortak noktası nedir" diye 

sorsam, cevabınız ne olurdu? Şüphesiz pek çok 

farklı cevap gelirdi. Benim cevabım ise şu: Farklı 

coğrafya, iklim ve kültürlerin yarattığı yorumları 

keşfetmeye dair merak... 

Bu bir gezgin için bir ülkeyi ya da şehri gezerken 

oranın günlük yaşamına, mimari eserlerine, sanatına 

ya da kıyafetlerine olan etkiyi ve yorum farklarını 

keşfetmek olarak karşımıza çıkarken; bir gurme 

için benzer malzemelerden bambaşka üretim ya da 

pişirme teknikleri, farklı karışımlar ve oranlar, yani 

yorumlayışla yepyeni ve özel lezzetler yakalamanın 

keyfi ve merakıdır. 

Sıradan ve standart olanın dışına çıkmak; daha iyiyi, 

daha güzeli ve daha değişik olanı bulmaya doğru 

devamlı yol almak, bilinenin dışında bir dünyaya 

kapıları aralamaktır. Nasıl bir gezgin rahatını bozma 

riskini de göze alarak seyahat ederse, gurme de garanti 

tatların konforuna ve rehavetine kapılmadan, 

yenilikleri deneme cesaretine sahiptir. Bu cesaretle 

yol alırken bazen öyle muhteşem şeylerle karşılaşır 

ki, damakta kalan lezzet her şeye değer. 

Bu tıpkı, topu topu yedi notayla birbirinden farklı 

duygu ve deneyimler yaşatan milyonlarca farklı 

eserin bestelenmesi gibidir. Süt aynı süttür ama 

işte o yorum farkı; rokfordan tuluma, mozarelladan 

baby goudaya, cheddardan ezineye, hellimden 

edama binlerce çeşit peynirin üretilmesine sebep 

olur. Aynı temel malzeme kullanılarak, farklı anlayış 

ve yorumla pişirilen bambaşka yemekleri tadarak 

deneyimlemeyi seven biriyseniz, bu yazıda bahsedeceğim 

pirincin üç ayrı ülkedeki yorumlanışıyla ortaya 

çıkan üç muhteşem lezzete bir göz atın... 

TÜRK MUTFAĞININ BAŞ TACI: PİLAV 

Hem saray sofralarının hem sokak kültüründe ayaküstü 

atıştırmaların vazgeçilmez seçeneği... Sofrayı 

kurtaran, olmazsa olmazımız, bembeyaz sultanımız 

pilav... Pilavı anlatmaya ne sıfatlar yeter, ne de 

kelimeler... Aşçılık okullarında yeterlilik sınavları nasıl 

yapılıyor bilmem ama ben olsam adaylara mutlaka 

pilav yaptırır, kıvamı ve lezzeti tutturamayanı mezun 

etmezdim. Yapılışı bu kadar kolay olup da doğru ayarı 

yakalaması bu kadar maharet isteyen dünya üzerinde 

başka yemek var mıdır şüpheliyim. Suyu biraz fazla 

kaçırsanız lapa olur, bir tık az koysanız pirinçler sert 

kalır, fazla kavurursanız tıkır tıkır ağzınıza gelir. Ölçüsünü 

bilemezseniz yağ içinde yüzer, nefaseti kaçar. 

Tuzun ne fazlasını ne azını kaldırır. Velhasıl şöyle 

dumanı üstünde tüten, mis kokulu, tel tel dökülen 

nefis bir pilav yapmak için altın terazisi kadar hassas, 

kuyumcu kadar maharetli olmak gerekir. 

İdeal pilavın reçetesinde ince nüanslar vardır. Sertliğini 

doğru ayarlamak için pişirmeden önce yarım 

saat ılık ve tuzlu suda bekletiriz. Bizim pilavımız parlak 

görünümlü, pırıl pırıl olmalıdır. O yüzden süzerken 

iyice soğuk sudan geçirip nişastasını akıtır, pişirme 

suyuna limon damlatırız. Suyunu çekip göz göz 

olunca ateşi kapatır, üzerine bez ya da kâğıt havlu 

sererek tencerenin kapağını kapatır ve buharını çektirerek 

demleriz. Taneler birbirine yapışmasın diye 

kaşıkla şöylece bir harmanlayıp karıştırır, dağılmasın 

diye de fazlaca oynamayız. Velhasıl biz Türk milleti 

olarak pişirirken pilavımızın üstüne titrer, ona adeta 

bebek gibi davranırız. Fakat sonuç padişahlara layık, 

her sofraya yakışan, tadı damakta kalan, her yemeğe 

eşlik edebilen, hem sade hem de bir o kadar asil bir 

lezzettir. Etlisi, tavuklusu, bezelyelisi, havuçlusu, 

mısırlısı, şehriyelisi yapılır ama pilava illa ki en çok 

yakışan nohuttur. Pirinci bu kadar güzel yorumlayıp 

pişiren Türk mutfağı da bir alkışı fazlasıyla hak eder. 

GÜNEŞ ÜLKESİ 

İSPANYA’DAN 

DENİZLERİN ÇOCUĞU: 

PAELLA 

Paella ismini uzun yıllar 

önce ilk defa, işyerimize 

gelip giden bir tekstil 

firması sahibi müşterimizden 

duymuştum. İşi 

gereği sık sık İspanya’ya 



Gastronomi 

giden bu beyefendi, işlemleri için geldiğinde 

bekleyip çay içerken bu iş seyahatlerindeki 

gözlemlerini bizlerle paylaşırdı. Benim 

de yeme-içme konularına olan merakımı 

bildiğinden, özellikle oralarda keşfettiği 

lezzetleri aktarmaktan ayrı bir keyif alırdı: 

"İnanır mısınız, orda paella denilen bir deniz 

mahsullü pilav yedik. Aman aman aman... 

Böyle bir lezzet olamaz. Hani 'denizden 

babam çıksa yerim' derler ya, bu İspanyollar 

da denizde ne buldularsa pilavın içine eklemişler. 

Fakat ne muhteşem bir şey olmuş. 

Fırsatını bulursanız mutlaka deneyin..." 

Paellanın bundan daha güzel bir tarifi olur 

mu bilemiyorum, o yüzden aynen kullandım. 

Daha o zaman kafama yatmıştı pirinç ve 

deniz ürünlerinin birlikteliği ve dinlerken 

bile ağzım sulanmıştı. Fırsatını buldum 

bulmasına ancak ne gariptir ki ilk paellamı 

İspanya’da değil, Londra’da South Riverbank 

denilen, Thames Nehri kıyısındaki açık 

havada kurulu sokak tezgâhında yedim. 

Tavadan yeni inmiş sıcacık paella kapış kapış 

gidiyordu ve gerçekten beni hiç hayal kırıklığına 

uğratmamıştı. Daha sonra bu lezzetin 

anavatanı ve çıkış yeri olan Valencia ve diğer 

İspanyol şehirlerinde de yeme fırsatım oldu. 

Paellayı bizim pilavdan ayıran en temel 

özellik, içinde sarı rengini veren safran ve 

yöresine göre kavrulmuş soğan, sarımsak ve 

domates olması. Bu baz pilavı zenginleştirici 

olarak ise midye, kalamar, karides, ahtapot, 

balık gibi türlü deniz ürünleri parçalar 

halinde içine katılıyor ve baharatlarla birlikte 

çeşnisi oldukça bol bir lezzet şöleni ortaya 

çıkıyor. Bu kadar protein ağırlıklı garnitürü 

dengeleyecek bitkisel tat da gerek tabi, işte 

burada da bezelye ve biraz maydanoz devreye 

giriyor. Tabi tüm Akdeniz yemeklerinde 

olduğu gibi zeytinyağı olmazsa olmazımız. 

Yöreye ve zevke göre içine tavuk, sucuk veya 

av eti ekleyenler de var. Hatta doğum yeri 

olan Valencia’da ilk başlarda tavşan eti ile 

yapılırmış. İspanya kırsalında yabani tavşan 

bol bulunuyor. Paellaya özelliğini veren ise 

geniş, yayvan tavalarda veya tencerelerde 

pişirilmesidir. Bakır ve çelik tencerelerde 

paellanın hafif dibi de tutacaktır, ancak kimi 

İspanyollar bu hafif çıtırlaşmış, yanık kısma 

da bayılırlar, doğrusu 

ben de severim. 

Paella, İspanya’nın 

geleneksel halk 

yemeğidir ve bütün 

halk yemekleri 

gibi neredeyse 

her damağa hitap 

edebilecek tada 

sahiptir. Bir deniz ülkesinde doğmuş olduğu 

için içerik olarak deniz ürünleriyle çok 

zengin ve besleyicidir, rengarenk görünüşüyle 

gözleri de bayram ettirir. O yüzden 

de artık dünyanın her yerinde ve en iyi 

restoranlarda da kendine yer bulmaktadır. 

Bize de pirinci bu kadar güzel yorumladıkları 

için İspanyol dostlarımıza bir selam 

yollamak kalır. 

MAMMA MIA, BELLO RISOTTO!.. 

İtalyan mutfağının soylu prensi... Öyle pizza, 

makarnada olduğu gibi onu herkes hemencecik 

anlayamaz, lezzeti şıp diye kavramaz 

sizi. Hele bizim pilav ile karşılaştırırsanız 

hiç olmaz, çünkü pirinçten yapılmış olmaları 

dışında hiçbir ortak noktaları yok gibidir. 

Tamamen farklı anlayış, hatta ters mantıkla 

pişirilirler. Fakat sonuçta onu farklı bir kategori, 

yeni bir yemek olarak dikkate alırsanız 

lezzetli midir, evet lezzetlidir. 

Öncelikle pirincin seçimi çok önemli; daha 

tombul, beyaz ve kısa olan Arborio pirinci 

kullanılması gerekiyor. Çünkü bizim pilavın 

aksine risottoda pirincin tüm nişastasını 

salması, hafif sulu bir kremaya benzeyen bir 

sos üretmesi gerekiyor. Tam da bu nedenle 

pirinçler suda bekletilmiyor. Zeytinyağında 

kavrulan soğan ve sarımsakların üzerine 

direkt olarak ekleniyor ve biraz kavruluyor. 

Yine işin püf noktalarından biri, pirinçlerin 

yemek piştikten sonra da “al dente” kıvamda, 

yani hafif dişe gelir kalması çok önemli. 

Bu amaçla önce biraz beyaz şarap katılıyor, 

adından da sebze veya tavuk suyu. Önemli 

olan tavuk suyunu birden boşaltmayıp, 

kepçe ile ilave etmek ve pirinçler suyu 

çektikçe yeni bir kepçe eklemek. Tabi bu 

arada 15-20 dakika boyunca aynı yöne 

doğru karıştırmak gerekiyor. Bu sayede o 

bahsettiğimiz nişastalı beyaz sos ortaya 

çıkmış oluyor. Bizim geleneksel pilavımıza 

yakın bir şey bekleyenler, risottoyu ilk 

gördüklerinde “Bu ne, bulanık bulamaç 

gibi” deyip burun kıvırabilirler ama gerçek 

risotto tam da böyle olmalıdır. 

Ocak söndürüldükten sonra risottoya kavrulmuş 

mantar eklenirse daha da lezzetli 

olur. 1-2 kaşık tereyağ ve parmesan, bu işin 

olmazsa olmazıdır. Zaten benim kanımca 

parmesan hangi yemeğe ilave edilirse, 

onun lezzetini bir seviye daha yukarı taşır. 

Bu son malzemelerle beraber de kaşıkla 

şöyle bir çevrildi mi risottomuz artık sıcak 

sıcak servise hazırdır. Tercihe göre kıyılmış 

maydanoz veya fesleğen, son lezzet dokunuşlarını 

yapar. Tabi bir de karabiber... 

Yorumsa yorum, lezzetse lezzet... Tabi 

yorumlama işinin nirvanası, mürekkep 

balıklı risottodur ki İtalyanlar her daim 

insanı şaşırtmaya bayılırlar. Dünyanın en 

şirin havaalanlarından biri olan Venedik 

Havaalanı'nda dolaşırken son derece şık 

paketlerinde arz-ı endam eden simsiyah 

renkte mürekkep balıklı makarnaları, yani 

pastaları gördüğümde çok ilgimi çekmişti. 

Aynı malzemeyi risottoda da kullanıyorlar. 

Tabağınızda siyah bir risotto gördüğünüzde 

iştahınız ne kadar kabarır bilinmez ama 

çok değişik ve egzotik olduğu konusunda 

hakkını teslim etmek lâzım. 

İşte aynı malzeme, üç farklı kültür ve üç 

farklı lezzet... Gezmeyi, keşfetmeyi, denemeyi 

keyifli kılan da bu ayrımlar, nüanslar 

ve bunların hayatımıza kattığı zenginlikler... 

Yoksa dünya ne sıkıcı bir yer olurdu! Bizler 

için keşfedilecek bu güzellikleri kendine 

özgü yorumlarıyla bulup, pişirip, servis 

eden mutfaktaki annelere, türlü coğrafyalardaki 

halkların aşçılarına ve o becerikli 

şeflere selam olsun... 



95

Ajanda 

2019 etkinliklerine 

göz atmaya ne dersiniz? 

PINAR BALTACI 

Yepyeni bir yıla girdik. 2019’da sizlere mutluluk, huzur, sağlık ve başarı dilerken, 

bol bol kültür sanat aktiviteleriyle dolu bir yıl geçirmenizi de temenni ediyoruz. 

Hatta sadece dilemekle kalmayıp, 2019’un ilk çeyreğine dair bazı etkinlikleri de 

sayfalarımıza taşıyoruz. Kış aylarının vazgeçilmez konser, tiyatro ve festivallerini 

sizler için derledik. Keyifli okumalar... 

Ocak 

GAMZE TAŞDAN’DAN KİŞİSEL 

SERGİ: TUHAF ŞEYLER 

ORMANI 

Toplumsal cinsiyet, geleneksel ve popüler 

kültür başlıkları altında ortaya koyduğu 

yapıtları ile dikkat çeken Gamze 

Taşdan, “Tuhaf Şeyler Ormanı” başlıklı 

kişisel sergisiyle 29 Ocak-9 Mart 2019 

tarihleri arasında Nişantaşı Bozlu Art 

Project Mongeri Binası’nda. Sergisinde 

Cumhuriyet tarihinin en önemli 

kurumlarından biri olan Sümerbank’ın 

toplumsal hayattaki rolü ve kumaşlarında 

kullanılan desenlerinden yola çıkan 

sanatçı, tekrarlanan imgelerden oluşan 

sahneleriyle kadınlık halleri ve toplumsal 

belleğe göndermeler yapıyor. 

BIFO & MISCHA MAISKY, 

OCAK'TA LÜTFİ KIRDAR'DA! 

Konservatuvar yıllarının ardından 

Leningrad Filarmoni Orkestrası ile 

ilk konserini verdiğinde “Geleceğin 

Rostropoviç’i” olarak anılmaya başlanan 

Mischa Maisky, gençlik yıllarının 

en önemli başarılarından biri olan 

Çaykovski Yarışması’nın özel ödülünü 

de kazanmış ve 1970 yılında Sovyet 

Rusya’dan ayrılmıştı. Uluslararası 

kariyerini ise bir yandan yeteneğinin 

denk gösterildiği efsane sanatçılar 

Rostropoviç ve Piatigorski ile 

çalışarak; diğer yandan Lupu, Kremer, 

Bernstein, Pletnev, Argerich, Gililov, Capuçon, Repin ve Lang Lang gibi yıldızlarla konserler 

vererek zirveye taşıdı. Maisky’yi dinlemek yalnızca klasik müziği değil, kaliteli müziği seven 

herkes için bir ayrıcalık. Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası eşliğinde Mischa Maisky 

konseri için 24 Ocak Perşembe günü yerinizi ayırtın... 

ANKARA’DA JEHAN 

BARBUR RÜZGÂRI ESECEK 

Jehan Barbur, 30 Ocak'ta IF Performance 

Hall Ankara sahnesinde 

sizlerle... Dingin vokali, hikâyesi bol 

şarkılarıyla Türkiye’nin en başarılı 

caz vokallerinden, söz ve şarkı yazarı 

Jehan Barbur; kâh iç ısıtan, kâh 

hüzünlü şarkılarla sizi rüya âlemine 

götürecek yumuşacık sesiyle Ankara’da 

sevenleriyle buluşacak. 



Ajanda 

Şubat 

Mart 

ÇİKOLATALARIN 

DÜNYASINI YENİDEN 

KEŞFEDİN 

Kakao ağacının tohumlarından fantastik 

tatlara muazzam bir yolculuk 

"Chocolate Market", 9-10 Şubat 

tarihlerinde Zorlu Performans Sanatları Merkezi'nde. Mutluluk 

hormonu katalizörü, tatlı krizlerimizin birebir çözümü, stres düşmanı 

çikolatalar, İstanbul'un merkezinde Chocolate Market'te 

karşınızda olacak. En sütlüsünden en bitterine, en fıstıklısından 

en fındıklısına sayısız çeşit çikolatanın sunumunu yapacak olan 

20 farklı butik ve markanın endorfin cümbüşüne eşlik edeceği 

Chocolate Market'ta workshop'lar, canlı performanslar, çocuklara 

özel atölyeler ve daha fazlası sizleri bekliyor. 

İZMİR'DE ATA DEMİRER GAZİNOSU 

Ata Demirer, ‘tek kişilik’ gösterisi ve gazinosuyla 

15 Şubat tarihinde Bostanlı Suat Taşer Tiyatrosu'nda 

İzmirlilerle buluşmaya hazırlanıyor. 

Demirer, gösterisinde hem stand-up yapıyor hem 

‘tek kişilik gazino’ oluyor. Başarılı komedyen, Türk 

Sanat Müziği’nden operaya, Türk Halk Müziği'nden 

pop ve arabeske kadar geniş bir repertuvara 

sahip. Ata Demirer’e sahnede Taşkın Sabah 

yönetiminde bir orkestra ve zaman zaman dansçılar 

eşlik ediyor. Seyircinin hasretle beklediği mizah dolu hikâyeler 

de şarkı aralarında sahnede yerini alıyor. Demirer, kendine has 

üslubuyla bir yandan şakalarıyla seyirciye kahkahalar attırıyor, bir 

yandan da şarkılarıyla tiyatro sahnesine hoş bir seda getiriyor. 

6. SARIKAMIŞ KIŞ 

OYUNLARI FESTİVALİ 

BAŞLIYOR 

Türkiye'nin ilk kış oyunları 

festivali Sarıkamış Kış Festivali, 

17-19 Şubat 2019 tarihleri 

arasında Kars’ın Sarıkamış ilçesinde gerçekleştirilecek. Hem 

profesyonel hem de amatör sporcuların katıldığı festival, 2016 

yılından bu yana her kış düzenleniyor. Festival; kardan heykeller 

sergisi, uzaktan kumandalı araba yarışı, çocuk oyun parkuru ve 

paintball gibi çeşitli etkinliklere de ev sahipliği yapıyor. 

'BİR YAZ GECESİ 

RÜYASI'NA HAZIR 

MISINIZ? 

Aleksandar Popovski'nin yönettiği 

'Bir Yaz Gecesi Rüyası' oyunu, 

tiyatroseverlerle buluşuyor. Aşk 

ve rüyalar üzerine yazılmış en 

muhteşem komedi; danslı, müzikli 

görsel bir şölen... Ödüllü oyuncular Levent Üzümcü, Neslihan 

Yeldan, Sezai Aydın ve Arda Aydın'dan, dünyaca ünlü yönetmen 

Aleksandar Popovski'nin bu Shakespeare yorumunu mutlaka izleyin. 

Oyun, 3 Şubat 2019 tarihinde İstanbul Caddebostan Kültür 

Merkezi'nde, 28 Şubat'ta ise Eskişehir Atatürk Kültür Sanat ve 

Kongre Merkezi'nde izleyicilerle buluşacak. 

İSTANBUL'UN MART AYI 

KONUĞU: EVGENY GRINKO 

"Valse" adlı şarkısı ile gönüllerde 

taht kuran genç piyanist Evgeny 

Grinko, 5 Mart 2019 tarihinde Bostancı 

Gösteri Merkezi'nde sahne alacak. En son Aralık 2014'te 

çıktığı Türkiye turnesinde Ankara, Konya, İzmir, Eskişehir ve 

İstanbul'da kapalı gişe konserler veren Evgeny, uzun bir zaman 

sonra tekrardan Türkiye’deki hayranlarıyla buluşmak üzere 

İstanbul'a gelecek. 

ZORLU PSM, EMEL MATHLOUTHI'Yİ AĞIRLIYOR 

Özgürlük kavramına müzikal bir 

çerçeveden vurgu yapan Tunus 

asıllı şarkıcı Emel Mathlouthi, 

dünya müziğinin korkusuz ve dürüst 

isimlerinin başında geliyor. 

2012’de yayınladığı ve Arap Baharı’nın 

yaşandığı günlerde tüm 

bölgenin marş olarak benimsediği “Kelmti Horra” (Kelimelerim 

Özgür) parçası ile ünü Tunus’un sınırlarını aşan Mathlouthi’nin, 

Studio Cité des Arts’ta kaydettiği albüm “Ensen”, 2017 yılında 

Partisan Records etiketiyle yayınlandı. Geleneksel melodileri 

elektronik tınılarla harmanlayan, şarkı sözleriyle dinleyenlere 

umut tohumları serpen Tunus’un en narin seslerinden protest 

besteci, gitarist ve solist Emel Mathlouthi, 27 Mart Akşamı Zorlu 

Performans Sanat Merkezleri Studio’da! 

'ÇİÇEKÇİ SOKAĞI CİNAYETİ' 

TİYATROSEVERLERLE 

BULUŞUYOR 

Biraz farklı bir intikam öyküsünü 

anlatan 'Çiçekçi Sokağı Cinayeti', 

izleyiciyle buluşmaya hazırlanıyor. 20. 

yüzyılın başında İstanbul’da, Çiçekçi 

Sokağı’nda “faili meçhul” bir cinayet 

işlenir. Kosta Kortidis’in yazdığı oyun, 

işte bu tozlu dosyanın kapağını açar 

ve çok farklı bir aşk, intikam, ihtiras 

öyküsünü anlatır. Çiçekçi Sokağı Cinayeti, 23 Mart tarihinde 

Kocaeli Sabancı Kültür Merkezi'nde. 

KİMSEYE SÖZ VERMEYİN: 

SERGEY PARAJANOV, SARKIS 

İLE PERA’DA! 

Pera Müzesi, ünlü yönetmen ve sanatçı 

Sergey Parajanov’un farklı malzemelerle 

görsel sanatlar alanında verdiği 

eserleri Türkiye’de ilk kez izleyiciyle 

buluşturuyor. “Parajanov, Sarkis ile” 

sergisi, şiirsel sinemanın en büyük 

ustalarından biri olan sanatçının sıradışı 

fantezi dünyasına ışık tutuyor. Usta 

sanatçı Sarkis de bir selamlama niteliği 

taşıyan, Parajanov’a dair eserleriyle sergide yer alıyor. “Parajanov, 

Sarkis ile”, 17 Mart 2019 tarihine kadar ziyaret edilebilir. 



97

%'YE VARAN 

50 

ERKEN REZERVASYON 

İNDİRİMLERİNİ KAÇIRMAYIN, 

HEMEN 444 0 484'Ü ARAYIN! 

#dahafazlatatil

TOURMAG SAYI 17

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?