You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ἄγκυρα Ἐλπίδος<br />
ἔτσι, ὥστε ἡ μὲν ἀγαθὴ συνήθεια παιδεύει<br />
στὴν ἀρετή, ἡ δὲ κακὴ στὴν κακία. Ἡ πρώτη<br />
ἀνεβάζει στὸν οὐρανό, ἡ δεύτερη ὁδηγεῖ<br />
στὸ βάραθρο. Μὲ πολλὲς παραπομπὲς<br />
θεμελιώνει τὸ τελευταῖο συμπέρασμά του ὁ<br />
Νεκτάριος. Θὰ ἀναφέρουμε μόνο ἕνα<br />
παράθεμα ἀπό τόν Χρυσόστομο πολὺ<br />
χαρακτηριστικό: «Ἡ τυραννία τῆς συνήθειας<br />
εἶναι μεγάλη καὶ γιὰ τὰ ἀγαθὰ καὶ γιὰ τὰ κακά.<br />
Τόση μάλιστα, ὥστε νὰ θεωρεῖται ὡς κάτι<br />
φυσικό». Καὶ συμπληρώνει ὁ Χρυσόστομος:<br />
«Ἡ συνήθεια εἶναι ὄντως κάτι μέγα καὶ ἔχει<br />
τὴ δύναμη τῆς φύσης». Καὶ συνεχίζει: «Αὐτὸς<br />
εἶναι ὁ λόγος, γιὰ τὸν ὁποῖο μερικοὶ μὴ<br />
χριστιανοὶ ἀποκάλεσαν τὴ συνήθεια δευτέρα<br />
φύση» (Ἅπαντα, τόμ. Ε΄, σ. 420).<br />
Ἐπειδὴ ἀναφερόμαστε στὸ Ἐπιθυμητικὸ<br />
μέρος τῆς ψυχῆς, ὁ Ἅγιος ὁμιλεῖ στὴν<br />
παράγραφο ποὺ ἀκολουθεῖ Περὶ ἐμπαθοῦς καὶ<br />
ἀλόγου ἐπιθυμίας. Ἄλογη ἐπιθυμία<br />
χαρακτηρίζει αὐτὴν τῶν ματαίων πραγμάτων<br />
ἀλλὰ καὶ κάθε ἐπιθυμία τῆς καρδιᾶς, ποὺ<br />
ἀντιτίθεται στὸν ἠθικὸ νόμο. Εἶναι, ἐπίσης,<br />
ἄλογη ἡ ἐπιθυμία ὅλων τῶν μάταιων καὶ<br />
ἀσταθῶν πραγμάτων καὶ ὅσων<br />
ἀποδοκιμάζονται ἀπὸ τὸν ὀρθὸ λόγο. Σὲ κάθε<br />
περίπτωση, οἱ πονηρὲς ἐπιθυμίες εἰσέρχονται<br />
στὴν ψυχὴ ἀπὸ τὸν πονηρό, δηλαδὴ ἀπὸ τὸν<br />
διάβολο. Ἡ ἐμπαθὴς ἐπιθυμία, ὅταν χρονίζει<br />
στὴν καρδιά, γεννᾶ ἁμαρτία καὶ πληγώνει τὴν<br />
ψυχή.<br />
Ἂν οἱ ἐμπαθεῖς ἐπιθυμίες δὲν ἀποκρούονται<br />
μόλις ἐμφανισθοῦν, σκοτίζουν τὸ ἀνθρώπινο<br />
μυαλό, δημιουργοῦν ταραχὴ στὴν καρδιά,<br />
ἐξασθενοῦν τὴν ψυχή, ὑπομνομεύουν τὴ<br />
σωφροσύνη, ἀφαιροῦν τὴν ἁγνεία καὶ<br />
διασαλεύουν τὸ βάθρο τῆς ἀρετῆς.<br />
Οἱ παράγραφοι Περὶ ἀκρασίας, Περὶ<br />
ἀσωτίας καὶ Περὶ ἀκολασίας καὶ ἀκολάστου<br />
ἔχουν, ἐπίσης, ἄμεση σχέση καὶ ἀναφορὰ μὲ<br />
τὸ Ἐπιθυμητικὸν μέρος τῆς ψυχῆς.<br />
Εἰδικότερα: α) Ἡ ἀκρασία δαπανᾶ πολλὰ<br />
γιὰ τὴν ἡδυπάθεια, ὁδηγώντας τὰ θύματά<br />
της σὲ ἀπολαύσεις καὶ ἡδονές, ὁ δὲ ἀκρατὴς<br />
τρέχει πίσω ἀπὸ τὶς ἐπιθυμίες του καὶ δὲν<br />
ἐμποδίζεται ποτὲ ἀπὸ τὶς ὀρέξεις του,<br />
λησμονώντας καὶ αὐτὸν ἀκόμη τὸν<br />
δημιουργό του, τὸν Θεό. Ἔχει ἀνακηρύξει<br />
θεὸν τὴν κοιλιά του καὶ στὴν ψυχή του<br />
κυριαρχεῖ ὄχι ὁ νόμος τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ,<br />
ἀλλὰ ὁ νόμος τῆς σάρκας του. Γι’ αὐτὸ ἔχει<br />
πωρωθεῖ ἡ καρδιά του καὶ εἶναι ἀναίσθητη ἡ<br />
ψυχή του. β) Ἡ ἀσωτία εἶναι ἡ χωρὶς μέτρο<br />
χρήση καὶ σημαίνει, κατὰ τὸν Ἅγιο, ὅτι δὲν<br />
σώζει ἀλλὰ καταδικάζει καὶ τὸ σῶμα καὶ τὴν<br />
ψυχὴ τοῦ ἀσώτου. γ) Ἡ ἀκολασία εἶναι ἡ<br />
ἀχαλίνωτη φιληδονία, ἐνῶ ἀκόλαστος εἶναι ὁ<br />
ἀκρατὴς καὶ φιλήδονος, ἐπειδὴ δὲν ἐλέγχει τὶς<br />
ἐπιθυμίες του. Οἱ ἀκόλαστοι μοιάζουν μὲ τον<br />
ἡνίοχο, ὁ ὁποῖος, ὅταν δὲν μπορεῖ νὰ ἐλέγξει<br />
τὰ ἄτακτα σκιρτήματα τῶν ἀλόγων, ὅπως<br />
παρατηρεῖ καὶ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, ὁδηγεῖ<br />
στὸν γκρεμὸ καὶ τὰ ἄλογα καὶ τὸν ἑαυτό του.<br />
Ἡ πνευματικὴ φύση τοῦ ἀκόλαστου ἔχει<br />
ὑποταγεῖ καὶ ἔχει ὑποδουλωθεῖ πλήρως στὶς<br />
αἰσθήσεις του μὲ ἀποτέλεσμα, ἐπειδὴ δὲν<br />
μπορεῖ νὰ ἐλέγξει τὰ πάθη του, νὰ ἐλέγχεται<br />
ὁ ἴδιος ἀπὸ αὐτά.<br />
Δὲν εἶναι δύσκολο νὰ ἀπαντήσουμε, γιατί<br />
ἐντάσσει στὴν παρούσα συνάρτηση καὶ<br />
παράγραφο «Περὶ σιωπῆς». Ὅπως λοιπὸν<br />
μᾶς λέγει ὁ Ἅγιος, ἡ σιωπὴ εἶναι ἀποτέλεσμα<br />
καὶ καρπὸς βασιλικῆς καὶ εὐγενοῦς<br />
παιδεύσεως. Ἡ σιωπὴ εἶναι προϊὸν πολλῆς<br />
σύνεσης. Αὐτὸς ποὺ δὲν γνωρίζει νὰ σιωπᾶ,<br />
αὐτὸς δὲν γνωρίζει οὔτε νὰ συζητᾶ, νὰ κάνει<br />
διάλογο. Κατὰ τὸν ἅγιο Νεκτάριο, ἡ σιωπὴ<br />
εἶναι μητέρα τῆς προσοχῆς, κρίκος τῆς<br />
σκάλας ποὺ ὁδηγεῖ στὴν πύλη τοῦ οὐρανοῦ,<br />
κλειδὶ τοῦ Παραδείσου. Εἶναι, ἐπίσης, ἀλήθεια,<br />
ὅτι ἡ σιωπὴ ἀποδεικνύει φρόνιμους καὶ<br />
σεμνοὺς καὶ τοὺς μὴ μορφωμένους. Ἀλλὰ καὶ<br />
16
Change language