CreditManagerMagazine 06 2022

FINANSE
jątku jednostki i możliwość zaspokojenia wierzycieli.
Ustawa o rachunkowości zawiera wymóg
ujawnienia w sprawozdaniu finansowym
transakcji z jednostkami powiązanymi oraz
ze stronami powiązanymi zawartych na warunkach
innych niż rynkowe. Widać więc wyraźnie,
że ustawodawca dostrzega istotność
transakcji, które są zawierane z jednostkami/
stronami, które są nie tylko powiązane kapitałowo,
ale i również poprzez powiązania
osobowe. Widzi także ryzyko, że transakcje
te mogą być zawierane na warunkach innych
niż rynkowe i obliguje do podania odpowiedniej
informacji w sprawozdaniu finansowym,
aby jego odbiorca posiadał jasność
odnośnie gospodarowania majątkiem Spółki
i zaciągania zobowiązań, czego jednostki
często nie ujawniają.
e. Transakcje bezgotówkowe, liczne kompensaty
pomiędzy podmiotami – należy dogłębną
uwagę zwrócić na przepływ pieniężny
w jednostce, w szczególności w przypadku, gdy
występują liczne kompensaty niepoparte dowodami
źródłowymi uprawniającymi do
kompensaty.
7. Zastosowanie zasady ostrożności w jednostce
Istotą zasady ostrożności jest odpowiednia reakcja
na ryzyko i niepewność działalności gospodarczej,
które w odpowiedni sposób powinny
być odzwierciedlone w sprawozdaniu
finansowym.
Polega ona na uwzględnianiu przy wycenie
aktywów, zobowiązań i ustalaniu przychodów
oraz kosztów wszelkich znanych spółce
na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego
zdarzeń wpływających na wartość jej
aktywów netto i wynik finansowy.
Zasada ostrożności polega na szybszym ujmowaniu
w sprawozdaniu finansowym zdarzeń
negatywnych (utrata wartości aktywów,
koszty i straty), niż pozytywnych (wzrost
wartości aktywów, przychody i zyski). Zysk
powstaje dopiero w momencie sprzedaży
i/lub powstania, dającej się prawnie wyegzekwować,
należności lub innego zwiększenia
wartości majątku własnego Spółki, natomiast
znane lub prawdopodobne zobowiązania,
straty i inne ubytki wartości powinny być ujęte
jako zmniejszenie aktywów lub zwiększenie
zobowiązań oraz wpływać na wynik finansowy
już w momencie, gdy są prawdopodobne.
Należy pokreślić, że zmiany korzystne mogą
wpływać na wynik finansowy tylko wtedy, gdy
ich uzyskanie jest pewne lub wielce prawdopodobne.
Stosowanie zasady ostrożności kładzie silny
nacisk na cel rachunkowości, jakim jest
ochrona interesów między innymi wierzycieli.
Dzięki przestrzeganiu zasady ostrożności,
z jednej strony realne staje się odtworzenie
majątku przedsiębiorstwa, a więc istnieją je-
go materialne podstawy do dalszej działalności,
a z drugiej natomiast przyczynia się do
właściwej wyceny majątku Spółki i do ujawnienia
tylko pewnych zysków.
Ustawa o Rachunkowości zawiera szczegółowe
odniesienia do zasady ostrożności, jak na
przykład:
a. wymóg wyceny zapasów według cen nabycia
lub kosztów wytworzenia nie wyższych od
cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy
b. stosowanie odpisów czynnych i biernych
rozliczeń międzyokresowych kosztów, które
następują stosownie do upływu czasu lub
wielkości świadczeń. Czas i sposób rozliczenia
powinien być uzasadniony charakterem
rozliczanych kosztów,
c. ujęcie należności i udzielonych pożyczek –
w kwocie wymaganej zapłaty.
Mniejsze jednostki, które nie posiadają obowiązku
badania, często nie tworzą na przykład
odpisów na zagrożone należności, czy
też przestarzałe zapasy, co znacząco może
zniekształcać obraz danej jednostki.
8. Uzasadnianie błędów w sprawozdaniu finansowym
zastosowaniem uproszczeń przy
braku spełnienia warunków do ich zastosowania
oraz przy braku odpowiednich zapisów
w polityce rachunkowości
Braki w ujawnieniach, czy też niezastosowanie
zasady ostrożności jednostki uzasadniają
zastosowanie uproszczeń wskazanych w Ustawie
o Rachunkowości, nie pamiętając jednocześnie
o:
a. Właściwej analizie warunków, które należy
spełnić, aby dane uproszczenie zastosować.
b. Uwzględnieniu danego uproszczenia w polityce
rachunkowości, którą powinien zatwierdzić
kierownik jednostki,
c. Opisaniu zastosowania danego uproszczenia
w sprawozdaniu finansowym.
9. Brak kompletnego ujęcia kosztów na przełomie
okresów
„Ustawa o rachunkowości zawiera wymóg ujawnienia
w sprawozdaniu finansowym transakcji z jednostkami
powiązanymi oraz ze stronami powiązanymi zawartych
na warunkach innych niż rynkowe.”
„Mniejsze jednostki, które nie posiadają obowiązku badania,
często nie tworzą na przykład odpisów na zagrożone
należności, czy też przestarzałe zapasy, co znacząco może
zniekształcać obraz danej jednostki.”
Przy zamykaniu danego okresu obrachunkowego
najczęściej istnieje pula kosztów, które
jednostka powinna uwzględnić w sprawozdaniu
zgodnie z zasadą memoriału. Jednostka
powinna uwzględnić w odpowiednim okresie
obrachunkowym wszystkie koszty, które
poniosła, w tym te, dla których nie otrzymała
jeszcze faktur. Brak odzwierciedlenia kompletności
kosztów zniekształca wynik finansowy
jednostki.
O braku dochowania zasady memoriału może
świadczyć nie tylko brak ujęcia faktur, ale
i na przykład brak odpowiedniego ujęcia w zakresie
księgowania kosztów wynagrodzeń,
co może powodować zniekształcenie wyniku
finansowego, a tym samym błędnie wpływać
na wnioski odbiorców sprawozdania finansowego.
10. Błędna prezentacja kosztów na przełomie
okresów
Prezentacja wyżej wspomnianych kosztów ma
kluczowe znaczenie przy uwzględnieniu odpowiedniej
wartości zobowiązań przy wyliczaniu
wskaźników finansowych oraz przy
ustalaniu czy zobowiązania pieniężne przekraczają
wartość majątku jednostki zgodnie
z Prawem Upadłościowym, które wskazuje
literalnie, że są to zobowiązania zgodne z bilansem,
z wyłączeniem rezerw.
Koszty typowe, związane z daną działalnością
operacyjną, do których jednostka spodziewa
się faktur, powinny być uwzględniane
w okresie obrachunkowym, do którego należą
i wykazywane w sprawozdaniu jako zobowiązania
jednostki, a nie jako rezerwy.
Według Ustawy o Rachunkowości rezerwy są
to zobowiązania, których termin wymagalności
lub kwota nie są pewne, a jeśli jednostka
otrzymała wykonanie świadczenia i posiada
ono wiarygodnie określoną wartość,
czyli jednostka zna wartość, na jaką będzie
wystawiona faktura jest to zobowiązanie i tak
też powinno zostać wykazane.
CZERWIEC / JUNE 2022
www.creditmanagermagazine.pl
13