CreditManagerMagazine 06 2022

PRAWO
Zatory płatnicze – czyli dlaczego
warto płacić na czas…
Wciąż niewielu przedsiębiorców ma świadomość, że zawierając umowę z innym przedsiębiorcą powinni
zwrócić szczególną uwagę na precyzyjne i właściwe określenie nie tylko przedmiotu umowy, wynagrodzenia
czy zasad odpowiedzialności za jej niewykonanie lub wadliwe wykonanie, ale także na przyjęte w umowie
terminy zapłaty. Od ponad dwóch lat (01.01.2020 r.) obowiązują nowe, zmodyfikowane zasady dotyczące
m.in. obowiązków związanych z regulowaniem zobowiązań. Ich niestosowanie może się wiązać z dotkliwymi
konsekwencjami, z których najłagodniejszą jest konieczność zapłaty odsetek. Znacznie poważniejsze implikacje
– zarówno finansowe, jak i wizerunkowe, wiążą się z nałożeniem przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji
i Konsumentów kary administracyjnej za zatory płatnicze, czyli za niewywiązywanie się w terminie
ze zobowiązań umownych. Warto poznać zasady dotyczące ochrony przedsiębiorców przed opóźnieniami
płatności, które szczegółowo zostały opisane w ustawie z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym
opóźnienieniom w transakcjach handlowych (dalej: „ustawa o zatorach płatniczych” lub „ustawa”).
Justyna Halaś
Radca Prawny, Komplementariusz w Kancelarii Adwokatów i Radców Prawnych Halaś i Wspólnicy sp.k.
Do jakich transakcji ma
zastosowanie ustawa o zatorach
płatniczych?
Ustawa ma zastosowanie do transakcji handlowych
rozumianych jako umowa, której
przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru
lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony
zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością.
Oczywiście pojęcie to jest na tyle
szerokie, że w obrocie prawnym pojawiają się
wątpliwości dotyczące klasyfikacji odpowiedniej
umowy dla celów stosowania ustawy. Nie
ulega wątpliwości, że trudno też, ze względu
chociażby na umiejscowienie tego aktu prawnego,
posługiwać się pojęciem towarów czy
usług na gruncie ustawy o VAT, ta przecież
dotyczy prawa podatkowego i rządzi się dość
hermetyczną nomenklaturą. Niewątpliwie,
jeżeli przedsiębiorca ma wątpliwości, jak zakwalifikować
daną umowę, powinien przyjąć
szerszą wykładnię, która pozwoli uniknąć
sankcji za niewykonanie ustawowych obowiązków.
Trzeba także pamiętać, że umowa
nie musi mieć formy pisemnej – nawet jeżeli
realizujemy zamówienie na podstawie uproszczonego
formularza, czy wcześniej zaakceptowanych
ogólnych warunków – również, o ile
spełnione są pozostałe kryteria ustawowe, mamy
do czynienia z transakcją handlową.
Do kogo stosuje się przepisy
ustawy?
Przepisy ustawy nie mają zastosowania do konsumentów,
ponieważ jej istotą jest w szczególności
eliminacja wykorzystywania przewagi
kontraktowej w relacjach pomiędzy dużymi
a małymi i średnimi przedsiębiorcami. Ustawę
stosuje się zatem do transakcji handlowych,
których wyłącznymi stronami są:
a) przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów
ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców,
zatem także osoby fizyczne prowadzące
działalność gospodarczą;
b) podmioty prowadzące działalność, o której
mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca
2018 r. – Prawo przedsiębiorców, a zatem zajmujący
się prowadzeniem: działalności wytwórczej
w rolnictwie w zakresie upraw rolnych
oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa,
warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa
śródlądowego, wynajmowania przez rolników
pokoi, sprzedaży posiłków domowych
i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych
usług związanych z pobytem turystów,
wyrobem wina przez producentów będących
rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów
wina w ciągu roku gospodarczego,
czy koła gospodyń wiejskich;
c) podmioty, o których mowa w art. 3 ust.
1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo
zamówień publicznych (Dz.U. z 2018 r. poz.
1986 i 2215) (w tym jednostki sektora finansów
publicznych i pokrewne);
d) osoby wykonujące wolny zawód,
e) oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców
zagranicznych,
f) przedsiębiorcy z państw członkowskich Unii
Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego
Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA)
– stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym
lub Konfederacji Szwajcarskiej.
Ustawa nie będzie miała zastosowania do tych
transakcji handlowych, które dotyczą długów
objętych postępowaniami prowadzonymi na
podstawie przepisów prawa upadłościowego
i restrukturyzacyjnego, a także umów, na pod-
„W przypadku spółek wchodzących w skład grupy kapitałowej
może się okazać, że jakkolwiek przedsiębiorstwo samodzielnie
nie spełnia kryteriów dużego przedsiębiorcy, to przy
uwzględnieniu metodologii wynikającej z rozporządzenia
Komisji – powinno zostać za takie uznane.”
stawie których są wykonywane czynności bankowe
oraz w tych, których stronami są wyłącznie
podmioty zaliczane do sektora finansów
publicznych.
Duży przedsiębiorca – dodatkowe
obowiązki
Każdy przedsiębiorca powinien dokonać analizy
swojego statusu, ponieważ to czy jest mikro,
małym, średnim czy w końcu dużym przed-
8 www.creditmanagermagazine.pl CZERWIEC / JUNE 2022