Trójstronna Koncepcja Rozwoju Regionalnego ... - Korkonosze

Sprawozdanie końcowe - Koncepcja Rozwoju Regionalnego „Kraina Domów Przysłupowych“
Polska/Niemcy – Analiza stanu bieżącego oraz tendencje rozwoju
podwórka i przydomowe ogródki, wykaszanie nieużytków, usunięcie nieużywanych maszyn
rolniczych, likwidacja dzikich wysypisk śmieci, odświeżenie fasad budynków itp.). Obecny
wygląd zewnętrzny miejscowości na Górnych Łużycach odbiega od tego w innych regionach
Polski i często wywiera nagatywne wrażenie, zwłaszcza na gościach z zagranicy.
Szczególnie zadowalająco przebiegają prace konserwacyjne w przypadku obiektów
sakralnych, choć i tu daje się zauważyć duże zróżnicowanie, uzależnione od aktywności
poszczególnych parafii. W ostatnim czasie na uwagę zasługuje renowacja zespołu
staromiejskiego w Lubaniu (adaptacja Domu pod Okrętem na siedzibę Urzędu Skarbowego,
przywracanie Baszty Brackiej na potrzeby ruchu turystycznego, planowana na rok 2005
renowacja fasady Ratusza, odbudowa Tretu) oraz konserwacja i udostępnienie ruin zamku
Świecie. Niebagatelne znaczenie dla powodzenia Projektu ma odrestaurowanie przez Gminę
Sulików jednego z domów przysłupowych przy tamtejszym pl. Wolności z przeznaczeniem
na przysłupowo-zrębowy „dom modelowy”.
Za ochronę zabytków w polskiej części Górnych Łużyc odpowiedzialna jest
jeleniogórska delegatura Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. Urząd nie dysponuje
jednak środkami wystarczającymi na całościową renowację obiektów zabytkowych. Do tego
zobligowani są właściciele lub zarządcy budynków, którym Urząd może służyć jednak
fachową pomocą. Decyzją starosty zgorzeleckiego z początkiem 2005 roku zostali powołani
Społeczni Opiekunowie Zabytków, których zadaniem będzie „podejmowanie zadań
zachowawczych, mających na celu utrzymanie zabytków w jak najlepszym stanie oraz
zmierzających do popularyzowania wiedzy na ich temat. Przy realizacji swych zadań
społeczni opiekunowie powinni współdziałać z właściwymi organami administracji, czyli
wojewódzkim konserwatorem zabytków, a także starostą”. Sprawę ochrony zabytków bierze
także na siebie nowopowołany w ramach ERN Eurex „Zabytki”, który w sposób szczególny
zamierza zająć się zabudową przysłupową.
2.7 Środowisko naturalne i przyroda
2.7.1 Ochrona środowiska / infrastruktura proekologiczna
W okresie ostatnich lat jakość środowiska naturalnego na styku trzech granic – Polski,
Niemiec i Czech - zdecydowanie się poprawiła. Jeszcze w roku 1990 region ten nosił nazwę
„czarnego trójkąta” ze względu na duże zanieczyszczenie powietrza przez wykorzystanie
węgla brunatnego do wytwarzania energii elektrycznej. Nie tylko zdrowie ludności, ale także
lasy, grunty i wody zostały w znacznym stopniu skażone. Od czasu zamknięcia lub
modernizacji kopalni węgla brunatnego oraz zakładów przemysłu ciężkiego, sytuacja w
regionie w tym względzie znacznie się poprawiła. Po polskiej stronie głównym źródłem
emisji zanieczyszczeń w dalszym ciągu pozostaje Elektrownia „Turów”, ale ich emisja
systematycznie spada dzięki rozbudowie systemów filtrów. Emisja dwutlenku siarki oraz
pyłów zmniejszyła się w ciągu ostatnich 12 lat aż dziesięciokrotnie (por. Rys.2). Na terenie
kopalni i elektrowni „Turów” trwają prace nad dalszą rekultywacją hałd i nieużywanych już
wyrobisk (zasiew traw, nasadzenia drzew, wykorzystywanie odwodnionych osadów
ściekowych). Podobne działania prowadzone są na terenie dawnych wysypisk śmieci w:
Jędrzychowicach, Olszynie i Nawojowie Łużyckim. Nad jeziorem „Olbersdorfer See“ koło
Żytawy, gdzie 10 lat po wydobyciu węgla zakończone zostały prace rekultywacyjne poprzez
szeroko zakrojone prace nad zalesianiem regionu, powstał teren rekreacyjny z różnorodną
możliwością spędzania czasu wolnego.
47