A Translation History of Translating of ... - Evangelism Unlimited
A Translation History of Translating of ... - Evangelism Unlimited
A Translation History of Translating of ... - Evangelism Unlimited
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Thomas P. Johnston 319<br />
# Texts<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
8<br />
9<br />
10<br />
11<br />
12<br />
13<br />
14<br />
E. “Evangelize” in Several <strong>Translation</strong> Histories:<br />
Matt<br />
11:5<br />
Luke 1:19<br />
Luke 2:10<br />
Luke<br />
3:18<br />
Luke<br />
4:18<br />
Luke<br />
4:43<br />
Luke 7:22<br />
Luke 8:1<br />
Luke<br />
9:6<br />
Luke<br />
16:16<br />
Luke<br />
20:1<br />
Acts<br />
5:42<br />
Acts 8:4<br />
Acts<br />
8:12<br />
Greek<br />
(Byzantine<br />
Textform)<br />
kai. ptwcoi.<br />
euvaggeli,zontai<br />
kai.<br />
euvaggeli,sasqai,<br />
soi<br />
tau/ta<br />
euvaggeli,zomai<br />
u`mi/n<br />
cara.n<br />
mega,lhn<br />
euvhggeli,zeto<br />
to.n lao,n<br />
euvaggeli,sasqai<br />
ptwcoi/j<br />
euvaggeli,sasqai,<br />
me<br />
dei/<br />
ptwcoi.<br />
euvaggeli,zontai<br />
khru,sswn<br />
kai.<br />
euvaggelizo,m<br />
enoj<br />
kata. ta.j<br />
kw,maj(<br />
euvaggelizo,menoi<br />
euvaggeli,zet<br />
ai<br />
euvaggeli<br />
zome,nou<br />
euvaggeli<br />
zo,menoi<br />
euvaggeli<br />
zo,menoi<br />
euvaggeli<br />
zome,nw|<br />
A <strong>Translation</strong> <strong>History</strong> <strong>of</strong> <strong>Translating</strong> <strong>of</strong> Evangelize as Evangelize 463<br />
(with some contextual words supplied for a sense <strong>of</strong> the translation)<br />
Latin Vulgate<br />
pauperes<br />
evangelizantur<br />
et haec tibi<br />
evangelizare<br />
ecce enim<br />
evangelizo<br />
vobis<br />
gaudium<br />
magnum<br />
evangelizabat<br />
populo<br />
evangelizare<br />
pauperibus<br />
oportet me<br />
evangelizare<br />
pauperes<br />
evangelizantur<br />
et castella<br />
praedicans, et<br />
evangelizans<br />
regnum Dei<br />
per castella<br />
evangelizantes<br />
Waldensian<br />
Bible (circa.<br />
1280)<br />
li paubres so<br />
prezicat<br />
et aiso a tu<br />
prezicar<br />
quar vec vos<br />
que eu<br />
preziqui a os<br />
gran gaug<br />
prezicavat al<br />
pople<br />
prezicar los<br />
paubres<br />
cove a mi<br />
prezicar<br />
paubri so<br />
prezicat<br />
et per los<br />
castels<br />
prezicanz e<br />
‘vangelizantz<br />
los castels<br />
prezicantz<br />
evangelizatur Prezicat<br />
evangelizante <br />
evangelizantes <br />
evangelizantes<br />
e prezicantz<br />
essenhantz e<br />
prezicantz<br />
lhesu Crist<br />
prezicantz la<br />
paraula Deu<br />
enaviro las<br />
cuitatz e’ls<br />
castels<br />
evangelizanti Prezicant<br />
Wycliffe<br />
1 st edition<br />
(1382)<br />
pore men ben<br />
‘taken to<br />
prechynge <strong>of</strong><br />
the gospel<br />
and to<br />
euangelize<br />
[telle, schewe]<br />
to thee thes<br />
thingis<br />
lo sothely I<br />
euangelize<br />
(or preche) to<br />
zou greet joye<br />
euangelizide<br />
to the puple<br />
(or peple)<br />
to euangelize<br />
to pore men<br />
it bihoueth me<br />
for to<br />
euaungelise<br />
pore men ben<br />
take to<br />
preche (or<br />
prechinge <strong>of</strong>)<br />
the gospel<br />
prechynge &<br />
euangelizynge <br />
euangelyzynge<br />
is<br />
euangelizide<br />
(is prechid)<br />
&<br />
euangelizyng<br />
e (prechinge<br />
the gospel)<br />
techynge &<br />
euuangelisyn<br />
ge Jhu’ c’st<br />
Passyden<br />
forth,<br />
euangelysing<br />
e the worde<br />
<strong>of</strong> god<br />
Wycliffe<br />
2 nd edition<br />
(1388)<br />
Poor men are<br />
taken to<br />
preaching the<br />
gospel<br />
and to<br />
evangelise to<br />
thee these<br />
things<br />
I preach to<br />
you a great<br />
joy<br />
and preached<br />
to the people<br />
to preach<br />
it behooves<br />
me to preach<br />
Poor men are<br />
taken to<br />
preaching <strong>of</strong><br />
the gospel<br />
and castles,<br />
preaching<br />
and<br />
evangelising<br />
preaching<br />
is<br />
evangelised<br />
and preached<br />
the gospel<br />
to teach and<br />
to preach<br />
Jesus Christ<br />
passed forth,<br />
preaching the<br />
word <strong>of</strong> God<br />
euangelysing<br />
e <strong>of</strong> (or that preached<br />
euangelist <strong>of</strong>)<br />
Jacques<br />
Lefèvre<br />
d’Étaples NT<br />
(1522)<br />
[page not<br />
available on<br />
website]<br />
& pour te<br />
annoncer ces<br />
choses<br />
car voicy ie<br />
vous<br />
euangelise<br />
& euangelisoit<br />
au people<br />
po’<br />
euangelizer<br />
Il me fault<br />
aussy<br />
euangelizer<br />
les poures<br />
sont<br />
euangelisez<br />
preschant &<br />
euangelizant<br />
euangelizastes<br />
est<br />
euangelize<br />
& qu’il<br />
euangelizoit<br />
enseigner &<br />
euangelizer<br />
Jesu Christ<br />
passoient de<br />
tous costez en<br />
euangelizant<br />
la parolle de<br />
Dieu<br />
qui<br />
euangelizoit<br />
Pierre<br />
Robert<br />
Olivétan<br />
(1535)<br />
Les paoures<br />
receoivent<br />
bonnes<br />
nouuelles<br />
& pour te<br />
annoncer ces<br />
choses<br />
Car voicy ie<br />
vous annonce<br />
& evangelizoit<br />
au peuple<br />
pour<br />
evangelizer<br />
Il me faut<br />
aussi<br />
annoncer<br />
Les paoures<br />
receoivent<br />
bonnes<br />
nouvelles<br />
preschant et<br />
annonceant<br />
French<br />
Louvain<br />
(1550)<br />
aux pauvres<br />
l’Evangile est<br />
annôcé<br />
& pour<br />
t’annôcer ces<br />
choses<br />
car ie vous<br />
annôce<br />
annonçoit au<br />
peuple<br />
pour<br />
annoncer<br />
l’Euangile<br />
Il me fault<br />
aussi<br />
annoncer<br />
aux pauvres<br />
est l’euangile<br />
annoncée<br />
preschant &<br />
annonçans<br />
evangelizans annonçans<br />
l’euangile<br />
English<br />
Geneva<br />
(1560)<br />
the poore<br />
receiue the<br />
Gospel<br />
to shewe thee<br />
these good<br />
tidings<br />
I bring you<br />
tidings<br />
King James<br />
(1611)<br />
the poore have<br />
the Gospel<br />
preached to<br />
them<br />
to shew thee<br />
these glad<br />
tidings<br />
I bring you<br />
good tidings<br />
French<br />
Geneva<br />
(1669)<br />
l'Evangile est<br />
annoncé aux<br />
pauvres<br />
et t'annoncer<br />
ces bonnes<br />
nouvelles<br />
je vous<br />
annonce<br />
he preached preached he il evangelizoit<br />
that I shulde<br />
preach the<br />
Gospel<br />
Surely I must<br />
also preache<br />
the poore<br />
receiue the<br />
Gospel<br />
preaching,<br />
and<br />
publishing<br />
preaching the<br />
Gospel<br />
to preach the<br />
Gospel<br />
I must preach<br />
to the poore<br />
the Gospel is<br />
preached<br />
preaching,<br />
and shewing<br />
the glad<br />
tidings<br />
preaching the<br />
Gospel<br />
pour<br />
evangelizer<br />
Il me faut bien<br />
evangelizer<br />
l’Evangile eft<br />
prefché aux<br />
pauvres<br />
prefchant et<br />
annonçant<br />
Evangelizans<br />
est annonce est annoncé is preached is preached eft evangelize<br />
& q’l<br />
evangelizoit<br />
de enseigner<br />
et annoncer<br />
Jefus-Chrift<br />
en<br />
annonceant la<br />
parolle [de<br />
Dieu]<br />
q' annonceoit<br />
les choses<br />
touchant<br />
& qu’il<br />
annôçoit<br />
l’Euangile<br />
d’enseigner &<br />
d’annoncer<br />
Jefus-Chrift<br />
passoient de<br />
tous costez,<br />
annôçans la<br />
parole<br />
qui annonçoit<br />
and preached<br />
the Gospel<br />
to teache,<br />
and preache<br />
Iesus Christ<br />
went to and<br />
fro preaching<br />
the worde<br />
which<br />
preached the<br />
things that<br />
concerned<br />
and preached<br />
the Gospel<br />
to teach and<br />
preach Iesus<br />
Christ<br />
went euery<br />
where<br />
preaching the<br />
word<br />
preaching the<br />
things<br />
concerning<br />
& evangelizoit<br />
d'enfeigner &<br />
d'annoncer<br />
Jefus-Chrift<br />
alloyent ça &<br />
là annonçans<br />
la parole de<br />
Dieu<br />
annonçant ce<br />
qui appartient<br />
au<br />
463 Latin Vulgate (1880 Migne edition; BibleWorks 7.0); Occitan Bible aka. “Waldensian Bible” or “Cathar Bible” for Matt, Luke, Acts [except 13:32], Apoc<br />
(available at http:www.jeanduvernoy.free.fr; accessed 8 Sept 2004; Internet), remainder from L. Clédat, Le Nouveau Testament (1887; Geneva: Slatkine Reprints, 1968);<br />
1382 Wycliffe, ed by Pickering (1848; http://books.google.com/books); The Wycliffe New Testament 1388, with modern spelling (1388; The British Library, 2002); French<br />
Jacques Lefevre and Louvain Bibles (link from lexilogos.com/bible.html; accessed 16-Sep-2006); French Olivétan (Berne, 1535); 1611 King James Version (1611;<br />
Thomas Nelson, 1982); French Geneva and David Martin Bibles (from www.lirelabible.com; accessed 29-June-06); Holman Christian Standard from Bible Navigator<br />
(2006); all other versions from BibleWorks 7 or 8 (2006, 2008).
320 Evangelizology<br />
# Texts<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
8<br />
9<br />
10<br />
11<br />
12<br />
13<br />
14<br />
Matt 11:5<br />
Luke<br />
1:19<br />
Luke<br />
2:10<br />
Luke<br />
3:18<br />
Luke<br />
4:18<br />
Luke<br />
4:43<br />
Luke<br />
7:22<br />
Luke 8:1<br />
Luke<br />
9:6<br />
Luke<br />
16:16<br />
Luke<br />
20:1<br />
Acts 5:42<br />
Acts 8:4<br />
Acts 8:12<br />
French David<br />
Martin (1707)<br />
l'Evangile est<br />
annoncé aux<br />
pauvres<br />
et pour<br />
t'annoncer ces<br />
bonnes<br />
nouvelles<br />
je vous<br />
annonce<br />
il évangélisait<br />
pour<br />
évangéliser<br />
il faut que<br />
j’évangélise<br />
que l'Evangile<br />
est prêché aux<br />
pauvres<br />
prêchant et<br />
annonçant<br />
Évangélisant<br />
A <strong>Translation</strong> <strong>History</strong> <strong>of</strong> <strong>Translating</strong> <strong>of</strong> Evangelize as Evangelize (cont.)<br />
Jean Frédéric<br />
Ostervald<br />
(1744)<br />
l'évangile est<br />
annoncé aux<br />
pauvres<br />
et t'annoncer<br />
ces bonnes<br />
nouvelles<br />
car je vous<br />
annonce<br />
en lui<br />
annonçant<br />
l'Évangile<br />
pour annoncer<br />
l'Évangile<br />
Il faut que<br />
j'annonce<br />
l'évangile est<br />
annoncé aux<br />
pauvres<br />
prêchant et<br />
annonçant la<br />
bonne nouvelle<br />
annonçant<br />
l'évangile<br />
John Darby<br />
French NT<br />
(1859)<br />
l'évangile est<br />
annoncé aux<br />
pauvres<br />
pour<br />
t'annoncer ces<br />
bonnes<br />
nouvelles<br />
je vous<br />
annonce<br />
il évangélisait<br />
Pour annoncer<br />
de bonnes<br />
nouvelles<br />
Il faut que<br />
j'annonce<br />
l'évangile est<br />
annoncé<br />
prêchant et<br />
annonçant<br />
évangélisant<br />
est évangélisé est annoncé est annoncé<br />
et qu’il<br />
évangélisait<br />
d'enseigner, et<br />
d'annoncer<br />
Jésus-Christ<br />
allaient çà et là<br />
annonçant la<br />
parole de Dieu<br />
Philippe leur<br />
annonçait<br />
touchant<br />
et qu'il<br />
annonçait<br />
l'Évangile<br />
d'enseigner et<br />
d'annoncer<br />
Jésus-Christ<br />
annonçant la<br />
bonne nouvelle<br />
de la Parole<br />
qui leur<br />
annonçait la<br />
bonne nouvelle<br />
de ce qui<br />
concerne<br />
et évangélisait<br />
d'enseigner et<br />
d'annoncer<br />
Jésus comme<br />
le Christ<br />
allaient çà et<br />
là, annonçant<br />
la parole<br />
qui leur<br />
annonçait les<br />
bonnes<br />
nouvelles<br />
touchant<br />
John Darby<br />
English NT<br />
(1884)<br />
poor have glad<br />
tidings<br />
preached to<br />
them<br />
to bring these<br />
glad tidings to<br />
thee<br />
I announce to<br />
you glad<br />
tidings<br />
he announced<br />
his glad tidings<br />
to preach glad<br />
tidings<br />
I must needs<br />
announce the<br />
glad tidings<br />
poor are<br />
evangelized<br />
preaching and<br />
announcing<br />
the glad tidings<br />
<strong>of</strong><br />
announcing<br />
the glad tidings<br />
the glad tidings<br />
<strong>of</strong> … are<br />
announced<br />
and<br />
announcing<br />
the glad tidings<br />
teaching and<br />
announcing<br />
the glad tidings<br />
that Jesus was<br />
the Christ<br />
went through<br />
the countries<br />
announcing<br />
the glad tidings<br />
<strong>of</strong> the word<br />
announcing<br />
the glad tidings<br />
concerning<br />
Douay- Louis Segond<br />
Rheims (1899) (1910)<br />
the poor have<br />
the gospel<br />
preached to<br />
them<br />
to bring thee<br />
these good<br />
tidings<br />
I bring you<br />
good tidings<br />
did he preach<br />
to preach the<br />
gospel<br />
I must preach<br />
the kingdom <strong>of</strong><br />
God<br />
to the poor the<br />
gospel is<br />
preached<br />
preaching and<br />
evangelizing<br />
preaching the<br />
gospel<br />
la bonne<br />
nouvelle est<br />
annoncée aux<br />
pauvres<br />
pour t<br />
'annoncer<br />
cette bonne<br />
nouvelle<br />
Je vous<br />
annonce<br />
Jean annonçait<br />
la bonne<br />
nouvelle<br />
pour annoncer<br />
de bonnes<br />
nouvelles<br />
Il faut aussi<br />
que j'annonce<br />
… la bonne<br />
nouvelle<br />
la bonne<br />
nouvelle est<br />
annoncée aux<br />
pauvres<br />
prêchant et<br />
annonçant la<br />
bonne nouvelle<br />
annonçant la<br />
bonne nouvelle<br />
is preached est annoncé<br />
and preaching<br />
the gospel<br />
Teach and<br />
preach Christ<br />
Jesus<br />
went about<br />
preaching the<br />
word <strong>of</strong> God<br />
preaching <strong>of</strong><br />
New<br />
American<br />
Standard<br />
(1977)<br />
and the poor<br />
have the<br />
gospel<br />
preached to<br />
them<br />
to bring you<br />
this good news<br />
I bring you<br />
good news<br />
he preached<br />
the gospel<br />
to preach the<br />
gospel<br />
I must preach<br />
the poor have<br />
the gospel<br />
preached to<br />
them<br />
proclaiming<br />
and preaching<br />
preaching the<br />
gospel<br />
the gospel …<br />
is preached<br />
et qu'il<br />
and preaching<br />
annonçait la<br />
the gospel<br />
bonne nouvelle<br />
d'annoncer la<br />
bonne nouvelle<br />
de Jésus-<br />
Christ<br />
allaient de lieu<br />
en lieu,<br />
annonçant la<br />
bonne nouvelle<br />
de la parole<br />
qui leur<br />
annonçait la<br />
bonne nouvelle<br />
they kept right<br />
on teaching<br />
and preaching<br />
Jesus as the<br />
Christ<br />
went about<br />
preaching the<br />
word<br />
preaching the<br />
good news<br />
Nouvelle<br />
Edition<br />
Genève<br />
(1979)<br />
la bonne<br />
nouvelle est<br />
annoncée aux<br />
pauvres<br />
pour<br />
t’annoncer<br />
cette bonne<br />
nouvelle<br />
Holman<br />
Christian<br />
Standard<br />
(2003)<br />
the poor are<br />
told the good<br />
news<br />
MacDonald<br />
Idiomatic<br />
(2006)<br />
Good news is<br />
being<br />
proclaimed to<br />
the poor<br />
to announce<br />
and tell you<br />
this good news<br />
this good news<br />
to you<br />
je vous<br />
I announce to<br />
annonce une<br />
you good news<br />
bonne nouvelle<br />
Jean annonçait<br />
la bonne<br />
nouvelle<br />
pour annoncer<br />
une bonne<br />
nouvelle<br />
Il faut aussi<br />
que j’annonce<br />
… la bonne<br />
nouvelle<br />
la bonne<br />
nouvelle est<br />
annoncée aux<br />
pauvres<br />
prêchant et<br />
annonçant la<br />
bonne nouvelle<br />
he proclaimed<br />
good news<br />
to preach good<br />
news<br />
I must proclaim<br />
the good news<br />
the poor have<br />
the good news<br />
preached to<br />
them<br />
I have good<br />
news for you<br />
preached good<br />
news to the<br />
people<br />
to announce<br />
good news<br />
Total<br />
1<br />
3<br />
3<br />
7<br />
6<br />
I must preach<br />
the good news 5<br />
The poor are<br />
getting good<br />
news<br />
Preaching and<br />
proclaiming the<br />
telling the good<br />
good news<br />
news<br />
annonçant la proclaiming the<br />
bonne nouvelle good news<br />
est annoncé<br />
et qu'il<br />
annonçait la<br />
bonne nouvelle<br />
d'annoncer la<br />
bonne nouvelle<br />
de Jésus-<br />
Christ<br />
allaient de lieu<br />
en lieu,<br />
annonçant la<br />
bonne nouvelle<br />
de la parole<br />
the good news<br />
… has been<br />
proclaimed<br />
and<br />
proclaiming the<br />
good news<br />
they continued<br />
teaching and<br />
proclaiming the<br />
good news that<br />
the Messiah is<br />
Jesus<br />
went on their<br />
way<br />
proclaiming the<br />
message <strong>of</strong><br />
good news<br />
as he<br />
qui leur<br />
proclaimed the<br />
annonçait la<br />
good news<br />
bonne nouvelle<br />
about<br />
announcing<br />
good news<br />
is being<br />
announced as<br />
good news<br />
and<br />
proclaiming<br />
good news<br />
they did not<br />
cease teaching<br />
and preaching<br />
Jesus as the<br />
Christ<br />
went on their<br />
way preaching<br />
the message<br />
Philip's<br />
preaching<br />
about<br />
3<br />
6<br />
7<br />
6<br />
7<br />
3<br />
3<br />
3
Thomas P. Johnston 321<br />
A <strong>Translation</strong> <strong>History</strong> <strong>of</strong> <strong>Translating</strong> <strong>of</strong> Evangelize as Evangelize (cont.)<br />
# Texts Greek Latin Waldensian Wycliffe<br />
1 st ed.<br />
15<br />
16<br />
17<br />
18<br />
19<br />
20<br />
21<br />
22<br />
23<br />
24<br />
25<br />
26<br />
27<br />
28<br />
29<br />
Acts 8:25<br />
Acts<br />
8:35<br />
Acts<br />
8:40<br />
Acts<br />
10:36<br />
Acts<br />
11:20<br />
Acts<br />
13:32<br />
Acts<br />
14:[6]7<br />
Acts 14:<br />
[14] 15<br />
Acts 14:<br />
20] 21<br />
Acts<br />
15:35<br />
Acts<br />
16:10<br />
Acts<br />
17:18<br />
Rom 1:15<br />
Rom 10:15<br />
(1)<br />
Rom 10:<br />
15 (2)<br />
euvhggeli,santo <br />
euvhggeli,sato <br />
evangelizabant<br />
evangelizavit<br />
euvhggeli,zeto evangelizabat<br />
euvaggelizo,menoj <br />
euvaggelizo,menoi <br />
euvaggelizo,meqa <br />
euvaggelizo,menoi <br />
euvaggelizo,menoi <br />
Euvaggelisa,menoi,<br />
te<br />
th.n po,lin<br />
evkei,nhn<br />
euvaggelizo,menoi <br />
euvaggeli,sasqai<br />
e prezicavo<br />
preziquet e lui<br />
Ihesu<br />
e traspasantz<br />
predicava<br />
adnuntians Anunciantz<br />
adnuntiantes<br />
anunciant<br />
Ihesu Crist<br />
adnuntiamus Anonciama<br />
evangelizantes<br />
Et aqui eran<br />
prezicantz<br />
adnuntiantes Anonciantz<br />
Cumque<br />
evangelizassent<br />
civitati illi<br />
evangelizantes<br />
evangelizare<br />
E co<br />
preziquesso<br />
en aicela<br />
ciutat<br />
essenhatz e<br />
prezicanz<br />
prezicar ad<br />
els<br />
euvhggeli,zeto adnuntiabat Anonciava<br />
euvaggeli,sasqai <br />
euvaggelizome,nwn<br />
[not in Neste-<br />
Aland text]<br />
euvaggelizome,nwn<br />
evangelizare Evangelizer<br />
evangelizantium<br />
pacem<br />
evangelizantium<br />
bona<br />
evangelizantz<br />
la pantz<br />
przicantz les<br />
bes<br />
&<br />
euuangelizeden<br />
(or<br />
euangelisi-<br />
den)<br />
euuanglizide<br />
(or<br />
euangeliside)<br />
to hym’ Jhu<br />
and (he)<br />
passynge<br />
forth<br />
euuangelizide<br />
schewynge<br />
(or<br />
schewinge)<br />
pees<br />
Wyciffe<br />
2 nd ed.<br />
and preached<br />
preached to<br />
him Jesus<br />
he passed<br />
forth and<br />
preached<br />
showing<br />
peace<br />
French<br />
Lefèvre<br />
&<br />
annonceoient<br />
‘Leuangile<br />
luy euangeliza<br />
Jesus<br />
annonceoit<br />
‘Leuangile<br />
French<br />
Olivétan<br />
&<br />
annonceoient<br />
leuangile<br />
luy annoncea<br />
Jesus<br />
annonceoit<br />
Leuangile<br />
French<br />
Louvain<br />
& annôçoient<br />
l’Euangile<br />
lui annonça<br />
Iefus<br />
annonçoit<br />
l'Evangile<br />
English<br />
Geneva<br />
and preached<br />
the Gospel<br />
preached vnto<br />
him Iesus<br />
& he walked<br />
to and fro<br />
preaching<br />
King James<br />
and preached<br />
the Gospel<br />
and preached<br />
vnto him<br />
Iesus<br />
and passing<br />
thorow he<br />
preached<br />
French<br />
Geneva<br />
&<br />
annoncerent<br />
l'Evangile<br />
lui annonça<br />
Jefus<br />
il annonça<br />
l'Evangile<br />
Annonceant annonceant annonçant preaching preaching Annonçant<br />
schewyng preached Annonçans annonceans annonçans preached preaching Annonçans<br />
And we<br />
schewen to<br />
zou<br />
and they<br />
weren<br />
prechynge<br />
there ye<br />
gospel<br />
schewinge to<br />
zou<br />
And whanne<br />
thei hadde[n]<br />
euangelysid[e<br />
] to the ilke<br />
cytee [or cite]<br />
techinge and<br />
euangelysing<br />
e the word <strong>of</strong><br />
the Lord<br />
to euangelize<br />
to [t]hem<br />
for he tolde<br />
them (or telde<br />
to hem) Jhesu<br />
so that [that]<br />
is in me [is]<br />
reedy (or<br />
redy) for to<br />
euangelize &<br />
to zou<br />
Men<br />
euuangelizynge<br />
(or<br />
euangelisinge<br />
) pees,<br />
<strong>of</strong> prechynge<br />
(or<br />
preschinge)<br />
good thingis<br />
we show to<br />
you<br />
And they<br />
preached<br />
there the<br />
gospel<br />
show to you<br />
And when<br />
they had<br />
preached<br />
teaching and<br />
preaching<br />
to preach to<br />
them<br />
for he told<br />
them<br />
so that that is<br />
in me is ready<br />
to preach the<br />
gospel<br />
them that<br />
preach peace<br />
them that<br />
preach good<br />
things<br />
nous vous<br />
annonceons<br />
& la estoyent<br />
annonceantz<br />
leuangile<br />
vous<br />
annonceans<br />
annonce<br />
leuangile<br />
enseignans &<br />
euangelizans<br />
po’leur<br />
euangeliser<br />
pour ce quil<br />
leur<br />
annonceoit<br />
ie suis prest<br />
deuagelizer<br />
des<br />
euangelisant<br />
la paix<br />
des<br />
euangelisant<br />
les biens<br />
nous vous<br />
annonceons<br />
& la estoient<br />
annonceans<br />
Leuangile<br />
vous<br />
annonceans<br />
Et apres q’lz<br />
eurent<br />
annonce<br />
Leuangile<br />
enseignans et<br />
annonceans<br />
pour leur<br />
euangelizer<br />
pource quil<br />
leur<br />
annonceoit<br />
ie suis prest<br />
deuangelizer<br />
De ceulx qui<br />
annoncent la<br />
paix<br />
De ceulx qui<br />
annoncent les<br />
biens<br />
Et nous vous<br />
annonçons<br />
& là eftoyent<br />
annonçants<br />
l'euangile<br />
vous<br />
annonçans<br />
Et aprés qu'ilz<br />
eurent<br />
annoncé<br />
l'euâgile<br />
enseignans &<br />
euangelizans<br />
pour leurs<br />
annoncer<br />
l’euangile<br />
we declare<br />
And there<br />
were<br />
preaching the<br />
Gospel<br />
we declare<br />
vnto you glad<br />
tidings<br />
And there<br />
they preached<br />
the Gospell<br />
preache preach<br />
And after they<br />
had preached<br />
teaching and<br />
preaching<br />
to preache the<br />
Gospel<br />
because he<br />
pour ce quil<br />
preached vnto<br />
leur annonçoit<br />
them<br />
ie suis prest to preache the<br />
d’euangelizer Gospel<br />
de ceux qui<br />
annoncent la<br />
paix<br />
de ceux qui<br />
annoncent les<br />
choses bónes<br />
which bring<br />
glad tydings<br />
<strong>of</strong> peace<br />
and bring glad<br />
tydings <strong>of</strong><br />
good things<br />
And when<br />
they had<br />
preached the<br />
Gospel<br />
teaching and<br />
preaching<br />
to preach the<br />
Gospel<br />
Because hee<br />
preached<br />
I am ready to<br />
preach the<br />
Gospel<br />
them that<br />
preach the<br />
Gospel <strong>of</strong><br />
peace<br />
and bring glad<br />
tidings <strong>of</strong><br />
good things<br />
Nous aussi<br />
vous<br />
annonçons<br />
Et ils eftoyent<br />
là annonçans<br />
l'Evangile<br />
vous<br />
annonçans<br />
Et apres qu'ils<br />
eurent<br />
annoncé<br />
l'Evangile<br />
enseignans &<br />
annonçans<br />
pour leur<br />
evangelizer<br />
parce qu'il<br />
leur annonçoit<br />
je suis prest<br />
d’evangelizer<br />
de ceux qui<br />
annoncent la<br />
paix<br />
voire de ceux<br />
qui annoncent<br />
les bonnes<br />
choses
322 Evangelizology<br />
# Texts French Martin<br />
15<br />
16<br />
17<br />
18<br />
19<br />
20<br />
21<br />
22<br />
23<br />
24<br />
25<br />
26<br />
27<br />
28<br />
29<br />
Acts 8:25<br />
Acts 8:35<br />
Acts 8:40<br />
Acts<br />
10:36<br />
Acts<br />
11:20<br />
Acts<br />
13:32<br />
Acts<br />
14:[6]7<br />
Acts 14:<br />
[14] 15<br />
Acts 14:<br />
[20] 21<br />
Acts<br />
15:35<br />
Acts<br />
16:10<br />
Acts<br />
17:18<br />
Rom<br />
1:15<br />
Rom 10:<br />
15 (1)<br />
Rom 10:<br />
15 (2)<br />
et annoncèrent<br />
l'Evangile<br />
lui annonça<br />
Jésus<br />
Il annonça<br />
l'Evangile<br />
en annonçant<br />
A <strong>Translation</strong> <strong>History</strong> <strong>of</strong> <strong>Translating</strong> <strong>of</strong> Evangelize as Evangelize (cont.)<br />
French<br />
Ostervald<br />
et prêchèrent<br />
l'Évangile<br />
lui annonça<br />
l'Évangile de<br />
Jésus<br />
French Darby English Darby<br />
et ils<br />
évangélisaient<br />
Lui annonça<br />
Jésus<br />
il évangélisait Il évangélisa<br />
annonçant la annonçant la<br />
bonne nouvelle bonne nouvelle<br />
annonçant Annonçant annonçant<br />
nous vous<br />
annonçons<br />
Et ils y<br />
annoncèrent<br />
l'Evangile<br />
nous vous<br />
annonçons<br />
Et après qu'ils<br />
eurent<br />
annoncé<br />
l'Evangile<br />
enseignant et<br />
annonçant<br />
Pour leur<br />
évangéliser<br />
Parce qu'il leur<br />
annonçait<br />
je suis prêt<br />
d’annoncer<br />
de ceux qui<br />
annoncent la<br />
paix<br />
de ceux qui<br />
annoncent de<br />
bonnes choses<br />
nous vous nous vous<br />
annonçons la annonçons la<br />
bonne nouvelle bonne nouvelle<br />
Et ils y<br />
annoncèrent<br />
l'Évangile<br />
Nous vous<br />
annonçons<br />
une bonne<br />
nouvelle<br />
Et après avoir<br />
annoncé<br />
l'Évangile<br />
enseignant et<br />
annonçant<br />
à y annoncer<br />
l'Évangile<br />
et ils y<br />
évangélisaient<br />
nous vous<br />
annonçons<br />
Et ayant<br />
évangélisé<br />
enseignant et<br />
annonçant<br />
à les<br />
évangéliser<br />
car il leur<br />
parce qu'il leur<br />
annonçait la<br />
annonçait<br />
bonne nouvelle<br />
je suis prêt à<br />
vous annoncer<br />
aussi<br />
l'Évangile<br />
de ceux qui<br />
annoncent la<br />
paix<br />
de ceux qui<br />
annoncent de<br />
bonnes choses<br />
je suis tout prêt<br />
à vous<br />
annoncer<br />
l'évangile<br />
ceux qui<br />
annoncent la<br />
paix<br />
ceux qui<br />
annoncent de<br />
bonnes choses<br />
and<br />
announced the<br />
glad tidings<br />
announced the<br />
glad tidings <strong>of</strong><br />
Jesus to him<br />
passing<br />
through he<br />
announced the<br />
glad tidings<br />
Douay-<br />
Rheims<br />
preached the<br />
gospel<br />
preached unto<br />
him Jesus<br />
he preached<br />
the gospel<br />
French<br />
Segond<br />
en annonçant<br />
la bonne<br />
nouvelle<br />
lui annonça la<br />
bonne nouvelle<br />
de Jésus<br />
en<br />
évangélisant<br />
New<br />
American<br />
Standard<br />
announced the<br />
glad tidings<br />
he preached<br />
Jesus to him<br />
he kept<br />
preaching the<br />
gospel<br />
New French<br />
Geneva<br />
en annonçant<br />
la bonne<br />
nouvelle<br />
lui annonça la<br />
bonne nouvelle<br />
de Jésus<br />
en<br />
évangélisant<br />
preaching preaching annonçant Preaching annonçant<br />
announcing<br />
the glad tidings<br />
*we* declare<br />
and there they<br />
were<br />
announcing<br />
the glad tidings<br />
preaching<br />
we declare<br />
unto you<br />
and were there<br />
preaching the<br />
gospel<br />
preaching preaching<br />
And having<br />
announced the<br />
glad tidings<br />
teaching and<br />
announcing<br />
the glad tidings<br />
to announce to<br />
them the glad<br />
tidings<br />
because he<br />
announced the<br />
glad tidings <strong>of</strong><br />
to announce<br />
the glad tidings<br />
them that<br />
announce glad<br />
tidings <strong>of</strong><br />
peace<br />
that announce<br />
glad tidings <strong>of</strong><br />
good things<br />
And when they<br />
had preached<br />
the gospel<br />
teaching and<br />
preaching<br />
to preach the<br />
gospel to them<br />
because he<br />
preached to<br />
them<br />
I am ready to<br />
preach the<br />
gospel to you<br />
them that<br />
preach the<br />
gospel <strong>of</strong><br />
peace<br />
that bring glad<br />
tidings <strong>of</strong> good<br />
things<br />
et leur<br />
annoncèrent la<br />
bonne nouvelle<br />
nous vous<br />
annonçons<br />
cette bonne<br />
nouvelle<br />
Et ils y<br />
annoncèrent la<br />
bonne nouvelle<br />
vous apportant<br />
une bonne<br />
nouvelle<br />
Quand ils<br />
eurent<br />
évangélisé<br />
enseignant et<br />
annonçant …<br />
la bonne<br />
nouvelle<br />
à y annoncer<br />
la bonne<br />
nouvelle<br />
l’entendant<br />
annoncer<br />
j'ai un vif désir<br />
de vous<br />
annoncer aussi<br />
l'Évangile<br />
ceux qui<br />
annoncent la<br />
paix<br />
ceux qui<br />
annoncent de<br />
bonnes<br />
nouvelles<br />
Preaching<br />
we preach to<br />
you the good<br />
news<br />
and there they<br />
continued to<br />
preach the<br />
gospel<br />
preach the<br />
gospel<br />
And after they<br />
had preached<br />
the gospel<br />
teaching and<br />
preaching<br />
to preach the<br />
gospel to them<br />
because he<br />
was preaching<br />
I am eager to<br />
preach the<br />
gospel to you<br />
[omitted in<br />
NA27]<br />
those who<br />
bring glad<br />
tidings <strong>of</strong> good<br />
things<br />
et leur<br />
annoncèrent la<br />
bonne nouvelle<br />
nous vous<br />
annonçons<br />
cette bonne<br />
nouvelle<br />
English<br />
Holman<br />
evangelizing<br />
proceeded to<br />
tell him the<br />
good news<br />
about Jesus<br />
MacDonald<br />
Idiomatic Total<br />
En route they<br />
were<br />
evangelizing<br />
preached<br />
Jesus to him<br />
evangelizing evangelizing 8<br />
proclaiming the<br />
good news<br />
proclaiming the<br />
good news<br />
about<br />
proclaim to you<br />
the good news<br />
Et ils y And there they<br />
annoncèrent la kept<br />
bonne nouvelle evangelizing<br />
vous apportant<br />
une bonne<br />
nouvelle<br />
Quand ils<br />
eurent<br />
évangélisé<br />
enseignant et<br />
annonçant …<br />
la bonne<br />
nouvelle<br />
à y annoncer<br />
la bonne<br />
nouvelle<br />
l’entendant<br />
annoncer<br />
j'ai un vif désir<br />
de vous<br />
annoncer aussi<br />
l'Évangile<br />
ceux qui<br />
annoncent la<br />
paix<br />
ceux qui<br />
annoncent de<br />
bonnes<br />
nouvelles<br />
we are<br />
proclaiming<br />
good news<br />
After they had<br />
evangelized<br />
teaching and<br />
proclaiming<br />
to evangelize<br />
them<br />
because he<br />
was telling<br />
them the good<br />
news about<br />
So I am eager<br />
to preach the<br />
good news<br />
[omitted in<br />
NA27]<br />
those who<br />
announce the<br />
gospel <strong>of</strong> good<br />
things<br />
by preaching<br />
the gospel <strong>of</strong><br />
peace<br />
the good news<br />
featuring the<br />
Lord Jesus<br />
We preach<br />
good news to<br />
you<br />
They kept on<br />
preaching the<br />
good news<br />
there<br />
5<br />
3<br />
0<br />
0<br />
0<br />
3<br />
preaching 0<br />
After they had<br />
evangelized<br />
teaching and<br />
preaching<br />
to evangelize<br />
them<br />
because he<br />
preached<br />
I am all set to<br />
expound the<br />
gospel<br />
[omitted in<br />
NA27]<br />
announcing<br />
good news<br />
7<br />
4<br />
9<br />
0<br />
7<br />
4<br />
2
Thomas P. Johnston 323<br />
A <strong>Translation</strong> <strong>History</strong> <strong>of</strong> <strong>Translating</strong> <strong>of</strong> Evangelize as Evangelize (cont.)<br />
# Texts Greek Latin Waldensian Wycliffe<br />
1 st ed.<br />
30<br />
31<br />
32<br />
33<br />
34<br />
35<br />
36<br />
37<br />
38<br />
39<br />
40<br />
41<br />
42<br />
43<br />
Rom 15:20<br />
1 Cor<br />
1:17<br />
1 Cor 9:<br />
16 (1)<br />
1 Cor<br />
9:16 (2)<br />
1 Cor 9:18<br />
1 Cor<br />
15:1<br />
1 Cor 15:2<br />
2 Cor<br />
10:16<br />
2 Cor 11:7<br />
Gal 1:8 (1)<br />
Gal 1:8 (2)<br />
Gal 1:9<br />
Gal 1:11<br />
Gal 1:16<br />
euvaggeli,<br />
zesqai<br />
euvaggeli,<br />
zesqai<br />
euvaggeli,zwm<br />
ai<br />
euvaggeli,zwm<br />
ai<br />
euvaggeli<br />
zo,menoj<br />
to.<br />
euvagge,lion<br />
o] euvhggeli<br />
sa,mhn<br />
euvhggelisa,m<br />
hn<br />
euvaggeli,<br />
sasqai<br />
euvagge,lion<br />
euvhggelisa,m<br />
hn<br />
euvaggeli,zht<br />
ai<br />
euvhggeli<br />
sa,meqa<br />
euvaggeli,zeta<br />
i<br />
To.<br />
euvagge,lion<br />
to. euvaggeli<br />
sqe.n<br />
euvaggeli,zwm<br />
ai<br />
praedicavi<br />
evangelium<br />
prezianiangit<br />
evangli<br />
evangelizare Prezicam<br />
evangelizavero <br />
evangelizavero<br />
evangelium<br />
praedicans<br />
prezica…<br />
Prezicirsi<br />
prezivantz<br />
levanglei<br />
praedicavi Prezicant<br />
praedicaverim Prezicat<br />
sunt<br />
evangelizare<br />
evangelizavi<br />
enancelar …<br />
prezicar<br />
preziqui avor<br />
lavangeli<br />
evangelizet Preziquan<br />
evangelizavimus <br />
evangelizaverit<br />
evangeliz-<br />
atum<br />
evangelizarem<br />
Preziquam<br />
Prezicara<br />
Preziquanz<br />
Forsooth so I<br />
haue<br />
prechid[e] this<br />
gospel,<br />
but for to<br />
euuangelize<br />
(or preche<br />
thee gospel)<br />
for whi zif I<br />
schal preche<br />
ye gospel<br />
wo to me, zif I<br />
schal not<br />
euuangelise<br />
(euangelise)<br />
Wyciffe<br />
2 nd ed.<br />
And so I have<br />
preached the<br />
gospel<br />
but to preach<br />
the gospel<br />
For if I preach<br />
the gospel<br />
if I preach not<br />
the gospel<br />
yat I<br />
prechynge (or<br />
preaching the<br />
preche, or<br />
gospel<br />
preching) ye<br />
gospel<br />
[the] which[e]<br />
I haue<br />
prechid[e] to<br />
zou<br />
by which[e]<br />
resoun[e] I<br />
haue<br />
prechid[e] to<br />
zou<br />
which I have<br />
preached to<br />
you<br />
By which<br />
reason I have<br />
preached to<br />
you<br />
also [for] to<br />
preche into yo also to preach<br />
[tho] thingis<br />
for fre[e]ly I<br />
euangelizide<br />
to zou the<br />
euangelie <strong>of</strong><br />
god [God]<br />
euuangelize<br />
[euangelise]<br />
to zou[,]<br />
bisidis<br />
[bysidis]<br />
that that we<br />
[t]han[e]<br />
euuangelizide<br />
(euangelisid)<br />
to zou<br />
zif any [if ony]<br />
schal<br />
euuangelize<br />
[euangelise or<br />
euangelizith]<br />
out taken<br />
the whiche is<br />
euangelize<br />
[euangelisid<br />
(or prechid)]<br />
<strong>of</strong> me<br />
that I shulde<br />
que<br />
preche hym in<br />
preziquans<br />
hethen[e]<br />
sun e la gentz<br />
men<br />
for freely I<br />
preached to<br />
you the<br />
gospel <strong>of</strong> God<br />
preached to<br />
you beside<br />
that that we<br />
have<br />
preached to<br />
you<br />
preach to you<br />
beside<br />
the evangely<br />
that was<br />
preached <strong>of</strong><br />
me<br />
that I should<br />
preach Him<br />
among the<br />
heathen<br />
French<br />
Lefevre<br />
Et ay ainsy<br />
presche ceste<br />
Euangile<br />
mais pour<br />
euangeliser<br />
car ia foit ce<br />
que ie<br />
euangelise<br />
sy ie ne<br />
euangelise<br />
Que en<br />
preschant<br />
leuangile ie<br />
mette<br />
leuangile<br />
riens prendre<br />
laquelle ie<br />
vous ay<br />
presche<br />
po' quelle<br />
raison le vous<br />
ay presche sy<br />
en<br />
souuenance<br />
French<br />
Olivétan<br />
Et ainsi ay<br />
prins courage<br />
de annonce<br />
de luy<br />
mais pour<br />
Euangelizer<br />
Car ia foit q’<br />
ie euangelize<br />
si ie ne<br />
euangelize<br />
Que en<br />
preschant<br />
Leuangile ie<br />
mette<br />
Leuangile de<br />
Christ sans<br />
rien prendre<br />
lesquelles ie<br />
vous ay<br />
annoncees<br />
par quel<br />
maniere [les]<br />
vous ay<br />
annoncees<br />
Affin que<br />
affin que nous<br />
nous<br />
euangelizions<br />
euangelizons<br />
vous ay<br />
euangelize<br />
leuangile de<br />
Dieu<br />
vous<br />
euangelize<br />
ce que nous<br />
vous avons<br />
euangelize<br />
vous<br />
euangelize<br />
autrement<br />
que leuangile<br />
qui est par<br />
moy<br />
euangelizee<br />
affin que ie<br />
leuangelisasse<br />
Pourtant que<br />
de pur don<br />
vous ay<br />
annonce<br />
L’euangile de<br />
Dieu<br />
vous annonce<br />
autrement<br />
que nous<br />
vous avons<br />
annonce<br />
vous annonce<br />
autrement<br />
que leuangile<br />
laquelle est<br />
annoncee par<br />
moy<br />
affin que ie<br />
lannonceasse<br />
entre les<br />
Gentilz<br />
French<br />
Louvain<br />
Et i'ay ainsy<br />
presché cest<br />
Euangile<br />
mais pour<br />
prescher<br />
l'Éuágile<br />
car ia foit ce<br />
que<br />
i’euangelize<br />
si ie<br />
n’euangelize<br />
Qu’en<br />
presçhant<br />
l’Euangile, ie<br />
mette<br />
l’Euangile<br />
sans despens<br />
leq’l ie vous<br />
ay presché<br />
le vous ay<br />
presché, sy<br />
en auez<br />
souuenance<br />
à fin aussy<br />
que nous<br />
annonçons<br />
l’Euangile<br />
ie vous ay<br />
annoncé<br />
l’Euangile de<br />
Dieu<br />
vous annôce<br />
l’Euangile<br />
ce que nous<br />
vous auons<br />
annoncé<br />
vous annonce<br />
l’Euangile<br />
autrement<br />
que l’Euangile<br />
qui est p moy<br />
annoncé<br />
à fin que ie<br />
l'annonçasse<br />
English<br />
Geneva<br />
Yea, so I<br />
enforced my<br />
selfe to<br />
preache the<br />
Gospel<br />
but to<br />
preache the<br />
Gospel<br />
for thogh I<br />
preache the<br />
Gospel<br />
if I preache<br />
not the<br />
Gospel<br />
verely that<br />
when I<br />
preache the<br />
Gospel<br />
which I<br />
preached<br />
vnto you<br />
after what<br />
maner I<br />
preached it<br />
vnto you<br />
And to<br />
preache the<br />
Gospel<br />
I preached to<br />
you the<br />
Gospel <strong>of</strong><br />
God<br />
preache vnto<br />
you otherwise<br />
then that<br />
which we<br />
haue<br />
preached<br />
vnto you<br />
preache vnto<br />
you otherwise<br />
the Gospel<br />
which was<br />
preached <strong>of</strong><br />
me<br />
that I shulde<br />
preache him<br />
King James<br />
So haue I<br />
striued to<br />
preach the<br />
Gospel<br />
but to preach<br />
the Gospel<br />
though I<br />
preach the<br />
Gospel<br />
if I preach not<br />
the Gospel<br />
When I<br />
preach the<br />
Gospel<br />
which I<br />
preached<br />
vnto you<br />
What I<br />
preached<br />
vnto you<br />
To preach the<br />
Gospel<br />
I haue<br />
preached to<br />
you the<br />
Gospel <strong>of</strong><br />
God<br />
preach<br />
anyother<br />
Gospel vnto<br />
you<br />
then that<br />
which wee<br />
haue<br />
preached<br />
vnto you,<br />
preach any<br />
other Gospel<br />
vnto you<br />
the Gospel<br />
which was<br />
preached <strong>of</strong><br />
me<br />
that I might<br />
preach him<br />
French<br />
Geneva<br />
M'estudiant<br />
ainsi<br />
affectueusement<br />
d'annoncer<br />
l'Evangile<br />
pour<br />
evangelizer<br />
que<br />
j’evangelize<br />
si je<br />
n’evangelize<br />
C'est qu'en<br />
preschant<br />
l'Evangile, je<br />
fasse que<br />
l'Evangile de<br />
Christ<br />
que je vous ai<br />
annoncé<br />
en quel<br />
maniere je<br />
vous l’ai<br />
annoncé<br />
Jusques à<br />
evangelizer<br />
Je vous ai<br />
annoncé<br />
l'Evangile de<br />
Dieu<br />
vous<br />
evangelizeroit<br />
Ce que nous<br />
vous avons<br />
evangelizé<br />
vous<br />
evangelize<br />
outre<br />
que l'Evangile<br />
qui a esté<br />
annoncé par<br />
moi<br />
afin que je<br />
l'evangelizasse
324 Evangelizology<br />
# Texts French Martin<br />
30<br />
31<br />
32<br />
33<br />
34<br />
35<br />
36<br />
37<br />
38<br />
39<br />
40<br />
41<br />
42<br />
43<br />
Rom 15:20<br />
1 Cor<br />
1:17<br />
1 Cor<br />
9:16 (1)<br />
1 Cor<br />
9:16 (2)<br />
1 Cor 9:18<br />
1 Cor<br />
15:1<br />
1 Cor 15:2<br />
2 Cor<br />
10:16<br />
2 Cor 11:7<br />
Gal 1:8<br />
(1)<br />
Gal 1:8<br />
(2)<br />
Gal 1:9<br />
Gal 1:11<br />
Gal 1:16<br />
M'attachant<br />
ainsi avec<br />
affection à<br />
annoncer<br />
l'Evangile<br />
pour<br />
évangéliser<br />
que<br />
j’évangélise<br />
si je<br />
n’évangélise<br />
pas<br />
c'est qu'en<br />
prêchant<br />
l'Evangile, je<br />
prêche<br />
l'Evangile de<br />
Christ<br />
que je vous ai<br />
annoncé<br />
en quelle<br />
manière je<br />
vous l'ai<br />
annoncé<br />
Jusques à<br />
évangéliser<br />
je vous ai<br />
annoncé<br />
l'Évangile de<br />
Dieu<br />
[vous<br />
évangéliserions];<br />
vous<br />
évangéliserait<br />
ce que nous<br />
vous avons<br />
évangélisé<br />
vous<br />
évangélise<br />
outre<br />
l'Evangile que<br />
j'ai annoncé<br />
afin que je<br />
l’évangélisasse<br />
A <strong>Translation</strong> <strong>History</strong> <strong>of</strong> <strong>Translating</strong> <strong>of</strong> Evangelize as Evangelize (cont.)<br />
French<br />
Ostervald<br />
Prenant ainsi<br />
à tâche<br />
d'annoncer<br />
l'Évangile<br />
mais c'est<br />
pour annoncer<br />
l'Évangile<br />
si je prêche<br />
l'Évangile<br />
si je ne prêche<br />
pas l'Évangile<br />
qu'en<br />
prêchant<br />
l'Évangile,<br />
j'établirai<br />
l'Évangile de<br />
Christ<br />
que je vous ai<br />
annoncé<br />
tel que je vous<br />
l'ai annoncé<br />
Pour prêcher<br />
l'Évangile<br />
en vous<br />
annonçant<br />
gratuitement<br />
l'Évangile de<br />
Dieu<br />
vous<br />
annoncerait<br />
un évangile<br />
de celui que<br />
nous vous<br />
avons<br />
annoncé<br />
vous annonce<br />
un évangile<br />
l'Évangile que<br />
j'ai annoncé<br />
afin que je<br />
l'annonçasse<br />
French Darby<br />
mais aussi<br />
m'attachant à<br />
évangéliser<br />
mais<br />
évangéliser<br />
si j'évangélise<br />
si je<br />
n'évangélise<br />
pas<br />
C'est que, en<br />
évangélisant,<br />
je rends<br />
l'évangile<br />
Que je vous ai<br />
annoncé<br />
Que je vous ai<br />
annoncée<br />
pour<br />
évangéliser<br />
parce que je<br />
vous ai<br />
annoncé<br />
gratuitement<br />
l'évangile<br />
vous<br />
évangéliserait<br />
ce que nous<br />
vous avons<br />
évangélisé<br />
vous<br />
évangélise<br />
qui a été<br />
annoncé<br />
afin que je<br />
l'annonçasse<br />
English<br />
Darby<br />
and so aiming<br />
to announce<br />
the glad<br />
tidings<br />
but to preach<br />
glad tidings<br />
if I announce<br />
the glad<br />
tidings<br />
if I should not<br />
announce the<br />
glad tidings<br />
in announcing<br />
the glad<br />
tidings<br />
the glad<br />
tidings which I<br />
announced to<br />
you<br />
which I<br />
announced to<br />
you as the<br />
glad tidings<br />
to announce<br />
the glad<br />
tidings<br />
I gratuitously<br />
announced to<br />
you the glad<br />
tidings<br />
announce as<br />
glad tidings to<br />
you<br />
what we have<br />
announced as<br />
glad tidings to<br />
you<br />
announce to<br />
you as glad<br />
tidings<br />
the glad<br />
tidings which<br />
were<br />
announced by<br />
me<br />
that I may<br />
announce him<br />
as glad tidings<br />
Douay-<br />
Rheims<br />
And I have so<br />
preached this<br />
gospel<br />
but to preach<br />
the gospel<br />
For if I preach<br />
the gospel<br />
if I preach not<br />
the gospel<br />
That<br />
preaching the<br />
gospel, I may<br />
deliver the<br />
gospel<br />
which I<br />
preached to<br />
you<br />
French<br />
Segond<br />
Et je me suis<br />
fait honneur<br />
d'annoncer<br />
l'Évangile<br />
c'est pour<br />
annoncer<br />
l'Évangile<br />
Si j'annonce<br />
l'Évangile<br />
si je<br />
n'annonce pas<br />
l'Évangile<br />
C'est d '<strong>of</strong>frir<br />
gratuitement<br />
l'Évangile que<br />
j'annonce<br />
que je vous ai<br />
annoncé<br />
after what<br />
manner I tel que je vous<br />
preached unto l'ai annoncé<br />
you<br />
to preach the<br />
gospel<br />
Because I<br />
preached unto<br />
you the gospel<br />
<strong>of</strong> God freely<br />
preach a<br />
gospel to you<br />
that which we<br />
have<br />
preached to<br />
you<br />
preach to you<br />
a gospel<br />
the gospel<br />
which was<br />
preached by<br />
me<br />
that I might<br />
preach him<br />
et d'annoncer<br />
l'Évangile<br />
je vous ai<br />
annoncé<br />
gratuitement<br />
l'Évangile<br />
annoncerait<br />
un autre<br />
Évangile<br />
que celui que<br />
nous vous<br />
avons prêché<br />
vous annonce<br />
un autre<br />
Évangile que<br />
celui<br />
qui a été<br />
annoncé<br />
afin que je<br />
l'annonçasse<br />
New<br />
American<br />
Standard<br />
thus I aspired<br />
to preach the<br />
gospel<br />
but to preach<br />
the gospel<br />
if I preach the<br />
gospel<br />
if I do not<br />
preach the<br />
gospel<br />
when I preach<br />
the gospel<br />
which I<br />
preached to<br />
you<br />
which I<br />
preached to<br />
you<br />
so as to<br />
preach the<br />
gospel<br />
because I<br />
preached the<br />
gospel <strong>of</strong> God<br />
to you without<br />
charge<br />
should preach<br />
to you a<br />
gospel<br />
to that which<br />
we have<br />
preached to<br />
you<br />
if any man is<br />
preaching to<br />
you a gospel<br />
the gospel<br />
which was<br />
preached by<br />
me<br />
that I might<br />
preach Him<br />
New French<br />
Geneva<br />
Et je me suis<br />
fait honneur<br />
d'annoncer<br />
l'Évangile<br />
c'est pour<br />
annoncer<br />
l'Évangile<br />
Si j'annonce<br />
l'Évangile<br />
si je<br />
n'annonce pas<br />
l'Évangile<br />
C'est d '<strong>of</strong>frir<br />
gratuitement<br />
l'Évangile que<br />
j'annonce<br />
que je vous ai<br />
annoncé<br />
dans les<br />
termes où je<br />
vous l'ai<br />
annoncé<br />
en<br />
évangélisant<br />
je vous ai<br />
annoncé<br />
gratuitement<br />
l'Évangile<br />
annonçait un<br />
évangile<br />
s'écartant<br />
de celui que<br />
nous vous<br />
avons prêché<br />
vous annonce<br />
un évangile<br />
s'écartant de<br />
celui<br />
qui a été<br />
annoncé<br />
afin que je<br />
l’annonce<br />
English<br />
Holman<br />
So my aim is<br />
to evangelize<br />
but to preach<br />
the gospel<br />
For if I preach<br />
the gospel<br />
if I do not<br />
preach the<br />
gospel<br />
To preach the<br />
gospel<br />
I proclaimed<br />
to you<br />
I proclaimed<br />
to you<br />
so that we<br />
may preach<br />
the gospel<br />
because I<br />
preached the<br />
gospel <strong>of</strong> God<br />
to you<br />
should preach<br />
to you a<br />
gospel<br />
what we have<br />
preached to<br />
you<br />
preaches to<br />
you a gospel<br />
that the<br />
gospel<br />
preached by<br />
me<br />
So that I could<br />
preach Him<br />
MacDonald<br />
Idiomatic Total<br />
to realize my<br />
ambition <strong>of</strong><br />
evangelizing<br />
but to preach<br />
the good news<br />
For if I preach<br />
the gospel<br />
were I not to<br />
preach the<br />
gospel<br />
It is that I<br />
might preach<br />
I preached to<br />
you<br />
through this<br />
message <strong>of</strong><br />
good news I<br />
preached to<br />
you<br />
We hope to<br />
preach the<br />
good news<br />
I preached to<br />
you the good<br />
news from<br />
God<br />
preached a<br />
different<br />
gospel<br />
that which we<br />
proclaimed to<br />
you<br />
If anyone<br />
preaches to<br />
you a gospel<br />
the gospel I<br />
preach<br />
that I might<br />
preach him<br />
3<br />
7<br />
7<br />
8<br />
1<br />
0<br />
0<br />
8<br />
3<br />
6<br />
6<br />
6<br />
3<br />
4
Thomas P. Johnston 325<br />
A <strong>Translation</strong> <strong>History</strong> <strong>of</strong> <strong>Translating</strong> <strong>of</strong> Evangelize as Evangelize (cont.)<br />
# Texts Greek Latin Waldensian Wycliffe<br />
1 st ed.<br />
44<br />
Gal<br />
1:[22]<br />
23<br />
[*] Gal 3:8<br />
45 Gal 4:13<br />
46<br />
Eph<br />
2:17<br />
47 Eph 3:8<br />
[*]<br />
48<br />
Phil<br />
4:15<br />
1 Thess<br />
3:6<br />
49 Heb 4:2<br />
50 Heb 4:6<br />
51<br />
52<br />
53<br />
54<br />
55<br />
1 Pet<br />
1:12<br />
1 Pet<br />
1:25<br />
1 Pet<br />
4:6<br />
Rev<br />
10:7<br />
Rev<br />
14:6<br />
euvaggeli,zet<br />
ai<br />
proeuhg<br />
geli,sato<br />
euvhggeli<br />
sa,mhn<br />
euvhggeli,<br />
sato<br />
euvaggeli,<br />
sasqai<br />
o[ti evn avrch/|<br />
tou/<br />
euvaggeli,ou<br />
euvaggeli<br />
same,nou<br />
euvhggeli<br />
sme,noi<br />
euvaggeli<br />
sqe,ntej<br />
euvaggeli<br />
same,nwn<br />
euvaggeli<br />
sqe.n<br />
euvhggeli,<br />
sqh<br />
euvhgge,li<br />
sen<br />
euvagge,lion<br />
aivw,nion<br />
euvaggeli,sai<br />
evangelizat a prezica…<br />
praenuntiavit<br />
denant<br />
anoncier<br />
evangelizavi Preziqui<br />
evangelizavit<br />
e venentz<br />
evangelizer<br />
patz a vos<br />
evangelizare Evangelizer<br />
quod in<br />
principio<br />
Evangelii<br />
quel<br />
comancement<br />
de<br />
lavangeli’<br />
adnuntiante et anonciant<br />
nuntiatum Anonciat<br />
adnuntiatum nocaia [?]<br />
evangeli-<br />
zaverunt<br />
evangelizatum <br />
evangelizatum<br />
evangelizavit<br />
evangelium<br />
aeternum ut<br />
evangelizaret<br />
Anonciadar<br />
Prezienda<br />
Prezicat<br />
co<br />
evangelizes<br />
per les seus<br />
servs<br />
prophetas<br />
avant<br />
evangeli<br />
durable que<br />
avangeliçes<br />
now<br />
euangelizith<br />
the feith<br />
tolde [toold]<br />
bifore<br />
I haue<br />
euangelizide<br />
[euangelisid]<br />
to zou now<br />
bifore<br />
and he<br />
comynge<br />
euangelizide<br />
pees to zow<br />
for to<br />
euangelie<br />
[euangelise]<br />
in hethen<br />
[men]<br />
Wyciffe<br />
2 nd ed.<br />
preached<br />
now the faith<br />
French<br />
Lefevre<br />
maintenant<br />
euangelize la<br />
foy<br />
told t<strong>of</strong>ore Predist<br />
I have<br />
preached to<br />
you now<br />
before<br />
preached<br />
peace<br />
to preach<br />
among<br />
heathen men<br />
[?] [?]<br />
and tellinge<br />
to vs<br />
Forsoth it is<br />
told to vs,<br />
and thei to<br />
whiche the<br />
firste it is<br />
tolde<br />
bi [t]hem that<br />
euangelizede<br />
n to zou<br />
sothely this is<br />
the worde[,]<br />
that is<br />
euangelizide<br />
to zou<br />
it is<br />
euangelizid[e]<br />
(or ben<br />
made)<br />
As he<br />
euangelizide<br />
bi his<br />
seruauntis<br />
prophetis<br />
hauynge the<br />
everlastynge<br />
gospel[,] that<br />
he schulde<br />
euangelize<br />
# Texts Greek Latin Waldensian Wycliffe<br />
1st ed.<br />
Totals<br />
55 uses in 43/55 Latin<br />
Byzantine uses<br />
Text; 54 in (78% <strong>of</strong><br />
Nestle-Aland Greek uses)<br />
8/43<br />
(19% <strong>of</strong> Lat)<br />
(15% <strong>of</strong> Gk)<br />
36/55<br />
(84% <strong>of</strong> Lat)<br />
(65% <strong>of</strong> Gk)<br />
and tell to us<br />
it is told to us<br />
they to which<br />
it was told<br />
t<strong>of</strong>ore<br />
by them that<br />
preached to<br />
you<br />
And this is<br />
the word that<br />
is preached<br />
to you<br />
for this thing<br />
it is preached<br />
also<br />
as He<br />
preached by<br />
His servants,<br />
prophets<br />
having an<br />
everlasting<br />
gospel that<br />
he should<br />
preach<br />
Wycliffe<br />
2nd ed.<br />
3/55<br />
(7% <strong>of</strong> Lat)<br />
(5% <strong>of</strong> Gk)<br />
ie vous ay<br />
pieca<br />
euangelize<br />
il euangeliza<br />
po'<br />
euangelizer<br />
aux Gentilz<br />
qu' au<br />
commencement<br />
de<br />
levangile<br />
il nous a<br />
annonce<br />
il nous a este<br />
annonce<br />
A ceul y<br />
ausquelz<br />
premierement<br />
a este<br />
annonce<br />
par ceut’y qui<br />
vous ont<br />
evangelize<br />
Et icelle est la<br />
parolle<br />
laquelle vous<br />
est<br />
euangelizee<br />
a este<br />
euangelize<br />
côme il a<br />
euangelize<br />
par ses<br />
serviteurs<br />
prophetes<br />
aiant<br />
leuangile<br />
eternelle:<br />
affin quil<br />
euangelisast<br />
French<br />
Lefèvre<br />
37/54<br />
[1 page<br />
miss]<br />
(70% <strong>of</strong> Gk)<br />
French<br />
Olivétan<br />
maintenant<br />
annonce la<br />
foy<br />
a devant<br />
annonce<br />
ie vous ay<br />
paravant<br />
euangelizer<br />
il annoncea la<br />
paix<br />
pour<br />
annoncer<br />
entre les<br />
Gentilz<br />
[?]<br />
& nous ayant<br />
annonce<br />
vostre foy<br />
il nous a este<br />
annonce<br />
& ceulx<br />
ausquelz<br />
premierement<br />
a este<br />
annonce<br />
par ceulx qui<br />
vous ont<br />
annonce<br />
leuangile<br />
Or icelle est<br />
la parolle<br />
laquelle vous<br />
est annoncee<br />
Car pource<br />
aussi a este<br />
euangelize<br />
comme il a<br />
denonce a<br />
ses serviteurs<br />
prophetes<br />
ayant<br />
lLeuangile<br />
eternel: affin<br />
quil<br />
euangelizast<br />
Olivétan<br />
13/55<br />
(24% <strong>of</strong> Gk)<br />
French<br />
Louvain<br />
maintenât<br />
annonce la<br />
foy<br />
prediξt<br />
Aussi vous<br />
sçauez<br />
comment ie<br />
vous ay pieça<br />
annoncer<br />
l’Euangile<br />
il annonça<br />
pour<br />
annoncer<br />
entre les<br />
Gentilz<br />
que au<br />
commencement<br />
de<br />
l’Evangile<br />
& nous<br />
annoncé<br />
vostre foy<br />
il no’ a esté<br />
annoncé<br />
& ceux<br />
ausquelz<br />
premierement<br />
a esté<br />
annoncé<br />
par ceux qui<br />
vous ont<br />
annoncé<br />
l'Euangile<br />
Et icelle est la<br />
parolle,<br />
laquelle vous<br />
est annoncée<br />
A esté<br />
annoncé<br />
l’Euangile<br />
côme il a<br />
denôcé par<br />
ses serviteurs<br />
Prophetes<br />
ayant<br />
l’Euangile<br />
eternel: à fin<br />
qu’il annôçast<br />
French<br />
Louvain<br />
4/55<br />
(7% <strong>of</strong> Gk)<br />
English<br />
Geneva<br />
now<br />
preacheth the<br />
faith<br />
preached<br />
before ye<br />
Gospel<br />
I preached<br />
the Gospel<br />
vnto you at<br />
the first<br />
and preached<br />
peace<br />
that I shulde<br />
preache<br />
among the<br />
Gentiles<br />
in the<br />
beginning <strong>of</strong><br />
the Gospel<br />
and broght vs<br />
good tidings<br />
vnto vs was<br />
the Gospel<br />
preached<br />
they to<br />
whome it was<br />
first preached<br />
by them<br />
which haue<br />
preached<br />
vnto you the<br />
Gospel<br />
and this is the<br />
worde which<br />
is preached<br />
among you<br />
was the<br />
Gospel<br />
preached<br />
also<br />
as he hathe<br />
declared to<br />
his seruants<br />
the<br />
Prophetes<br />
hauing an<br />
euerlasting<br />
Gospel, to<br />
preache<br />
English<br />
Geneva<br />
0/55<br />
(0% <strong>of</strong> Gk)<br />
King James<br />
Now<br />
preacheth the<br />
faith<br />
preached<br />
before the<br />
Gospel<br />
I preached<br />
the Gospel<br />
vnto you at<br />
the first<br />
preached<br />
peace<br />
that I should<br />
preach<br />
among the<br />
Gentiles<br />
in the<br />
beginning <strong>of</strong><br />
the gospel<br />
brought vs<br />
good tidings<br />
vnto vs was<br />
the Gospel<br />
preached<br />
they to whom<br />
it was first<br />
preached<br />
that haue<br />
preached the<br />
Gospel vnto<br />
you<br />
& this is the<br />
word which<br />
by the Gospel<br />
is preached<br />
vnto you<br />
was the<br />
Gospel<br />
preached<br />
as hee hath<br />
declared to<br />
his seruants<br />
the Prophets<br />
Hauing the<br />
euerlasting<br />
Gospel, to<br />
preach<br />
King James<br />
0/55<br />
(0% <strong>of</strong> Gk)<br />
French<br />
Geneva<br />
annonce<br />
maintenant la<br />
foi<br />
a devant<br />
evangelizé<br />
ci-devant …<br />
je vous ai<br />
evangelizé<br />
Il a<br />
evangelizé<br />
pour<br />
annoncer<br />
entre les<br />
Gentils<br />
qu’au<br />
commencement<br />
[de la<br />
predication]<br />
de l’Evangile<br />
nous ayant<br />
apporté de<br />
joyeuses<br />
nouvelles<br />
il nous a esté<br />
evangelisé<br />
il a esté<br />
evangelizé<br />
par ceux qui<br />
vous ont<br />
presché<br />
l'Evangile<br />
et cette<br />
Parole est<br />
celle qui vous<br />
a esté<br />
evangelizée<br />
qu’il a esté<br />
evangelizée<br />
comme il a<br />
declaré à ses<br />
serviteurs<br />
Prophetes<br />
ayant<br />
l'Evangile<br />
eternel, afin<br />
qu'il<br />
evangelizast<br />
French<br />
Geneva<br />
25/55<br />
(44% <strong>of</strong> Gk)
326 Evangelizology<br />
# Texts French Martin<br />
44<br />
Gal<br />
1:[22] 23<br />
[*] Gal 3:8<br />
45 Gal 4:13<br />
annonce<br />
maintenant la<br />
foi<br />
a auparavant<br />
évangélisé<br />
je vous ai cidevant<br />
évangélisé<br />
46 Eph 2:17 Il a évangélisé<br />
47 Eph 3:8<br />
[*] Phil 4:15<br />
48<br />
1 Thess<br />
3:6<br />
49 Heb 4:2<br />
50 Heb 4:6<br />
51<br />
52<br />
1 Pet<br />
1:12<br />
1 Pet<br />
1:25<br />
53 1 Pet 4:6<br />
54 Rev 10:7<br />
55 Rev 14:6<br />
pour annoncer<br />
parmi les<br />
Gentils<br />
qu’au<br />
commencement<br />
[de la<br />
prédication] de<br />
l’Evangile<br />
il nous a<br />
apporté<br />
d'agréables<br />
nouvelles<br />
il nous a été<br />
évangélisé<br />
il a été<br />
évangélisé<br />
ceux qui vous<br />
ont prêché<br />
l'Evangile<br />
et c'est cette<br />
parole qui vous<br />
a été<br />
évangélisée<br />
qu'il a été<br />
évangélisée<br />
comme il l'a<br />
déclaré à ses<br />
serviteurs les<br />
prophètes<br />
ayant<br />
l'Evangile<br />
éternel, afin<br />
d'évangéliser<br />
# Texts French Martin<br />
Totals<br />
24/55<br />
(44% <strong>of</strong> Gk)<br />
A <strong>Translation</strong> <strong>History</strong> <strong>of</strong> <strong>Translating</strong> <strong>of</strong> Evangelize as Evangelize (cont.)<br />
French<br />
Ostervald<br />
annonce<br />
maintenant la<br />
foi<br />
a évangélisé<br />
par avance<br />
je vous ai<br />
annoncé cidevant<br />
l'Évangile<br />
il est venu<br />
annoncer<br />
d'annoncer,<br />
parmi les<br />
Gentils<br />
que, au<br />
commencement<br />
de la<br />
prédication de<br />
l'Évangile<br />
nous a apporté<br />
de bonnes<br />
nouvelles<br />
l'heureuse<br />
promesse nous<br />
a été faite<br />
que ceux à qui<br />
l'heureuse<br />
promesse a été<br />
premièrement<br />
faite<br />
par ceux qui<br />
vous ont prêché<br />
l'Évangile<br />
et c'est cette<br />
parole dont la<br />
bonne nouvelle<br />
vous a été<br />
annoncée<br />
l'Évangile a été<br />
aussi annoncé<br />
comme il l'avait<br />
déclaré à ses<br />
serviteurs, les<br />
prophètes<br />
portant<br />
l’Évangile<br />
éternel, pour<br />
l'annoncer<br />
French<br />
Ostervald<br />
2/55<br />
(4% <strong>of</strong> Gk)<br />
French Darby English Darby<br />
annonce<br />
a d'avance<br />
annoncé la<br />
bonne<br />
nouvelle<br />
je vous ai<br />
évangélisé au<br />
commencement<br />
et a annoncé<br />
la bonne<br />
nouvelle<br />
d'annoncer<br />
parmi les<br />
nations<br />
qu'au<br />
commencement<br />
de<br />
l'évangile<br />
ayant apporté<br />
les bonnes<br />
nouvelles<br />
nous avons<br />
été<br />
évangélisés<br />
que ceux qui<br />
auparavant<br />
avaient été<br />
évangélisés<br />
par ceux qui<br />
vous ont<br />
annoncé la<br />
bonne nouvelle<br />
Or c'est cette<br />
parole qui<br />
vous a été<br />
annoncée<br />
qu'il a été<br />
évangélisé<br />
il en a<br />
annoncé la<br />
bonne<br />
nouvelle à ses<br />
esclaves les<br />
prophètes<br />
ayant<br />
l'évangile<br />
éternel pour<br />
l'annoncer<br />
announces the<br />
glad tidings <strong>of</strong><br />
announced<br />
beforehand the<br />
glad tidings<br />
I announced the<br />
glad tidings to<br />
you at the first<br />
he has<br />
preached the<br />
glad tidings<br />
to announce<br />
among the<br />
nations the glad<br />
tidings<br />
that in the<br />
beginning <strong>of</strong> the<br />
gospel<br />
brought to us<br />
the glad tidings<br />
indeed we have<br />
had glad tidings<br />
presented to us<br />
those who first<br />
received the<br />
glad tidings<br />
by those who<br />
have declared<br />
to you the glad<br />
tidings<br />
But this is the<br />
word which in<br />
the glad tidings<br />
is preached to<br />
you<br />
were the glad<br />
tidings<br />
preached<br />
as he has made<br />
known the glad<br />
tidings to his<br />
own bondmen<br />
the prophets<br />
having the<br />
everlasting glad<br />
tidings to<br />
announce<br />
French Darby English Darby<br />
21/55<br />
(38% <strong>of</strong> Gk)<br />
1/55<br />
(2% <strong>of</strong> Gk)<br />
Douay-<br />
Rheims<br />
doth now<br />
preach<br />
told unto<br />
Abraham<br />
before<br />
I preached the<br />
gospel to you<br />
heret<strong>of</strong>ore<br />
he preached<br />
peace to you<br />
to preach<br />
among the<br />
Gentiles<br />
that in the<br />
beginning <strong>of</strong><br />
the gospel<br />
and related to<br />
us<br />
For unto us<br />
also it hath<br />
been declared<br />
to whom it<br />
was first<br />
preached<br />
which are now<br />
declared to<br />
you<br />
And this is the<br />
word which by<br />
the gospel hath<br />
been preached<br />
unto you<br />
was the<br />
gospel<br />
preached<br />
as he hath<br />
declared by<br />
his servants<br />
the prophets<br />
having the<br />
eternal<br />
gospel, to<br />
preach unto<br />
them<br />
Douay-<br />
Rheims<br />
1/55<br />
(2% <strong>of</strong> Gk)<br />
French<br />
Segond<br />
New<br />
American<br />
Standard<br />
New French<br />
Geneva<br />
English<br />
Holman<br />
MacDonald<br />
Idiomatic Total<br />
annonce preaching annonce preaches now preaches 3<br />
a d'avance<br />
annoncé la<br />
bonne<br />
nouvelle<br />
que je vous ai<br />
pour la<br />
première fois<br />
annoncé<br />
l'Évangile<br />
annoncer la<br />
paix à vous<br />
d'annoncer<br />
aux païens<br />
au<br />
commencement<br />
de la<br />
prédication de<br />
l'Évangile<br />
nous a donné<br />
de bonnes<br />
nouvelles<br />
cette bonne<br />
nouvelle nous<br />
a été<br />
annoncée<br />
aussi<br />
que ceux à qui<br />
d'abord la<br />
promesse a<br />
été faite<br />
ceux qui vous<br />
ont prêché<br />
l'Évangile<br />
Et cette parole<br />
est celle qui<br />
vous a été<br />
annoncée par<br />
l'Évangile<br />
l'Évangile a<br />
été aussi<br />
annoncé<br />
il l'a annoncé<br />
à ses<br />
serviteurs, les<br />
prophètes<br />
ayant un<br />
Évangile<br />
éternel, pour<br />
l'annoncer<br />
French<br />
Segond<br />
2/55<br />
(4% <strong>of</strong> Gk)<br />
preached the<br />
gospel<br />
beforehand<br />
that I<br />
preached the<br />
gospel to you<br />
the first time<br />
preached<br />
peace to you<br />
to preach to<br />
the Gentiles<br />
that at the first<br />
preaching <strong>of</strong><br />
the gospel<br />
has brought<br />
us good news<br />
we have had<br />
good news<br />
preached to<br />
us<br />
those who<br />
formerly had<br />
good news<br />
preached to<br />
them<br />
those who<br />
preached the<br />
gospel to you<br />
And this is the<br />
word which<br />
was preached<br />
to you<br />
For the gospel<br />
has … been<br />
preached<br />
as He<br />
preached to<br />
His servants<br />
the prophets<br />
having an<br />
eternal gospel<br />
to preach<br />
New<br />
American<br />
Standard<br />
0/54<br />
[NA27]<br />
(0% <strong>of</strong> Gk)<br />
a d'avance<br />
annoncé la<br />
bonne<br />
nouvelle<br />
que je vous ai<br />
annoncé pour<br />
la première<br />
fois l'Évangile<br />
annoncer la<br />
paix à vous<br />
d'annoncer<br />
aux païens<br />
au<br />
commencement<br />
de la<br />
prédication de<br />
l'Évangile<br />
nous a donné<br />
de bonnes<br />
nouvelles<br />
cette bonne<br />
nouvelle nous<br />
a été<br />
annoncée<br />
aussi<br />
que ceux à qui<br />
d'abord la<br />
promesse a<br />
été faite<br />
ceux qui vous<br />
ont prêché<br />
l'Évangile<br />
Et cette parole<br />
est celle qui<br />
vous a été<br />
annoncée par<br />
l'Évangile<br />
l'Évangile fut<br />
aussi annoncé<br />
il l'a annoncé<br />
à ses<br />
serviteurs, les<br />
prophètes<br />
il avait un<br />
Évangile<br />
éternel, pour<br />
l'annoncer<br />
New French<br />
Geneva<br />
3/55<br />
(5% <strong>of</strong> Gk)<br />
foretold the<br />
good news<br />
previously I<br />
preached the<br />
gospel<br />
He proclaimed<br />
the good news<br />
to proclaim to<br />
the Gentiles<br />
in the early<br />
days <strong>of</strong> the<br />
gospel<br />
brought us<br />
good news<br />
about<br />
we also<br />
received the<br />
good news<br />
that those who<br />
formerly<br />
received the<br />
good news<br />
through those<br />
who preached<br />
the gospel to<br />
you<br />
And this is the<br />
word that was<br />
preached as<br />
the gospel to<br />
you<br />
the gospel<br />
was also<br />
preached<br />
as He<br />
announced to<br />
His servants<br />
the prophets<br />
Having an<br />
eternal gospel<br />
to announce<br />
English<br />
Holman<br />
6/54<br />
[NA27]<br />
(11% <strong>of</strong> Gk)<br />
proclaimed<br />
good news to<br />
Abraham back<br />
in that day<br />
You know that<br />
in the beginning<br />
<strong>of</strong> our<br />
relationship<br />
when I<br />
evangelized you<br />
he proclaimed<br />
the good news<br />
that I should<br />
announce good<br />
news<br />
when this area<br />
began to be<br />
evangelized<br />
He announced<br />
to us the good<br />
news<br />
we, too, have<br />
been recipients<br />
<strong>of</strong> good news<br />
the first hearers<br />
<strong>of</strong> the good<br />
news<br />
through those<br />
who preached<br />
the gospel to<br />
you<br />
This statement<br />
refers to the<br />
word preached<br />
as the evangel<br />
to you<br />
the good news<br />
was preached<br />
in accordance<br />
with his good<br />
news<br />
announced by<br />
his servants,<br />
the prophets<br />
His task was to<br />
announce the<br />
good news <strong>of</strong><br />
the eternal<br />
gospel<br />
MacDonald<br />
Idiomatic<br />
6/54<br />
[NA27]<br />
(11% <strong>of</strong> Gk)<br />
3<br />
8<br />
6<br />
4<br />
1<br />
0<br />
3<br />
3<br />
3<br />
5<br />
7<br />
4<br />
7<br />
#<br />
234/<br />
1050<br />
(22%)
Thomas P. Johnston 327<br />
#* Verse<br />
A Study <strong>of</strong> the <strong>Translation</strong> <strong>of</strong> Evangelize in the Other Modern Romance Languages<br />
Italian (La<br />
Buona Novella,<br />
1991) La Nuova<br />
Diodati<br />
Italian (Geneva<br />
Bible Society,<br />
1994) La Sacra<br />
Bibbia Nuova<br />
Riveduta<br />
Italian (San<br />
Paolo Editione,<br />
1996)<br />
Nuovissima<br />
Versione della<br />
Bibbia<br />
Portuguese<br />
(Bible Society<br />
<strong>of</strong> Brazil, 1969)<br />
João Ferreira<br />
de Almeida,<br />
Revista e<br />
Corrigida<br />
Portuguese<br />
(Bible Society<br />
<strong>of</strong> Brazil, 1993)<br />
João Ferreira<br />
de Almeida,<br />
Revista e<br />
Atualizada, 2nd<br />
edition<br />
Portuguese<br />
(1994) A Biblia<br />
Sagrada<br />
Traduzida em<br />
Portuguese por<br />
João Ferreira<br />
de Almeida<br />
Portuguese<br />
(Trinitarian<br />
Bible Society <strong>of</strong><br />
Brazil, 1995)<br />
João Ferreira<br />
de Almeida,<br />
Corrigida Fiel<br />
Portuguese<br />
(Sociedade<br />
Bíblica de<br />
Portugal, 2005)<br />
Modern<br />
Language<br />
<strong>Translation</strong><br />
Spanish<br />
(Herder, 2003):<br />
Castilian La<br />
Biblia<br />
Language Italian Portuguese Spanish<br />
OT Isa 61:1 Evangelizzare 1 1<br />
4 Luke 3:18 Evangelizzava Evangelizzava 2 9<br />
5 Luke 4:18 Evangelizzare Evangelizzare Evangelizar Evangelizar Evangelizar Evangelizar 6 12<br />
7 Luke 7:22 Evangelizados 1 4<br />
9 Luke 9:6 Evangelizzando Evangelizzando 2 9<br />
11 Luke 20:1 Evangelizzava Evangelizar 2 9<br />
14 Acts 8:12 Evangelizava 1 4<br />
15 Acts 8:25 Evangelizzato Evangelizzando Evangelizzando Evangelizavam Evangelizaban 5 10<br />
17 Acts 8:40 Evangelizzò Evangelizzò Evangelizzando Evangelizava Evangelizando 5 13<br />
18 Acts 10:36 Evangelizzando 1 1<br />
21 Acts 14:7 Evangelizzare Evangelizzare 2 5<br />
23 Acts 14:21 Evangelizzato Evangelizzato Evangelizzato Evangelizar 3 10<br />
24 Acts 15:35 Evangelizando 1 5<br />
** Acts 15:38<br />
Evangelizzazione<br />
25 Acts 16:10 Evangelizarlos 1 10<br />
27 Rom 1:15 Evangelizzare 1 8<br />
30 Rom 15:20 Evangelizzare 1 4<br />
** Rom 15:23 Evangelizzare 1 1<br />
31 1 Cor 1:17 Evangelizzare Evangelizzare Evangelizar Evangelizar Evangelizar Evangelizar 6 13<br />
** 1 Cor 3:5 Evangelizar 1 1<br />
32 1 Cor 9:16 (1) Evangelizzo 1 8<br />
33 1 Cor 9:16 (2) Evangelizzo 1 9<br />
34 1 Cor 9:18 Evangelizando Evangelizando Evangelizando Evangelizando 4 5<br />
37 2 Cor 10:16 Evangelizzare Evangelizzare 2 10<br />
** Gal 2:7 Evangelización 1 1<br />
45 Gal 4:13 Evangelizzai Evangelizzai 2 10<br />
46 Eph 2:17 Evangelizou Evangelizou Evangelizou Evangelizou 4 10<br />
47 Eph 3:8 Evangelizzare 1 5<br />
51 1 Pet 1:12 Evangelizzato Evangelización 2 5<br />
52 1 Pet 1:25 Evangelizada Evangelizada Evangelizada 3 8<br />
53 1 Pet 4:6 Evangelizzati 1 8<br />
Subtotal 13 13 9 5 8 4 5 2 8 66 209<br />
*Column number keyed to Greek, Latin, English, French chart. Only versions with known uses <strong>of</strong> “evangelize” were included in this chart, and only the verses with the<br />
word “evangelize.”<br />
**Word euaggelizw not found in original Greek text <strong>of</strong> these verses.<br />
Subtotal<br />
Total-with prior chart<br />
1 1
328 Evangelizology<br />
A Study <strong>of</strong> German <strong>Translation</strong>s <strong>of</strong> Evangelize (in key texts)*<br />
Introduction: No known uses <strong>of</strong> evangelize as a verb in German translations.<br />
Texts<br />
Greek<br />
(Nestle-Aland, 27th) Luther Bibel<br />
(1545)<br />
Unrevidierte Elberfelder<br />
(1905)<br />
Luther Bibel<br />
(1912)<br />
Schlachter Version<br />
(1951)<br />
Münchener<br />
(1998)<br />
Luke 4:43<br />
o` de. ei=pen pro.j<br />
auvtou.j o[ti kai. tai/j<br />
e`te,raij po,lesin<br />
euvaggeli,sasqai, me dei/<br />
th.n basilei,an tou/<br />
qeou/( o[ti evpi. tou/to<br />
avpesta,lhn<br />
Er aber sprach. zu<br />
ihnen: Ich muß auch<br />
andern Städten das<br />
Evangelium predigen<br />
vom Reich GOttes;<br />
denn dazu bin ich<br />
gesandt<br />
Er aber sprach zu ihnen: Er sprach aber zu ihnen: Er aber sprach zu ihnen: Der aber sprach zu ihnen:<br />
Ich muß auch den anderen Ich muß auch andern Ich muß auch den andern Auch den anderen<br />
Städten das Evangelium Städten das Evangelium Städten die frohe<br />
Städten muß ich<br />
vom Reiche Gottes verkündigen vom Reiche Botschaft vom Reiche verkünden das Königtum<br />
verkündigen, denn dazu Gottes; denn dazu bin ich Gottes verkündigen; denn Gottes, weil ich dazu<br />
bin ich gesandt worden<br />
gesandt<br />
dazu bin ich gesandt geschickt wurde<br />
Luke 9:6<br />
evxerco,menoi de.<br />
dih,rconto kata. ta.j<br />
kw,maj<br />
euvaggelizo,menoi kai.<br />
qerapeu,ontej<br />
pantacou/<br />
Und sie gingen hinaus<br />
und durchzogen die<br />
Märkte, predigten das<br />
Evangelium und<br />
machten gesund an<br />
allen Enden<br />
Sie gingen aber aus und<br />
durchzogen die Dörfer<br />
nacheinander, indem sie<br />
das Evangelium<br />
verkündigten und überall<br />
heilten<br />
Und sie gingen hinaus<br />
Hinausgehend aber<br />
Und sie gingen aus und<br />
und durchzogen die<br />
durchzogen sie die Dörfer,<br />
durchzogen die Dörfer,<br />
Märkte, predigten das<br />
(das Evangelium)<br />
predigten das Evangelium<br />
Evangelium und machten<br />
verkündend und heilend<br />
und heilten allenthalben<br />
gesund an allen Enden<br />
überall<br />
Luke 20:1<br />
Kai. evge,neto evn mia/| Und es begab sich der<br />
Und es geschah an einem Und es begab sich an der Es begab sich aber an Und es geschah an einem<br />
tw/n h`merw/n Tage einen, da er das<br />
der Tage, als er das Volk Tage einem, da er das einem der Tage, als er der Tage, als er lehrte das<br />
dida,skontoj auvtou/ to.n Volk lehrete im Tempel<br />
im Tempel lehrte und das Volk lehrte im Tempel und das Volk im Tempel lehrte Volk im Heiligtum und<br />
lao.n evn tw/| ièrw/| kai. und predigte das<br />
euvaggelizome,nou<br />
Evangelium verkündigte, predigte das Evangelium, und das Evangelium (das Evangelium)<br />
Evangelium, da traten<br />
evpe,sthsan oi`<br />
da traten die<br />
da traten zu ihm die verkündigte, da traten die verkündete, hinzutraten<br />
zu ihm die<br />
avrcierei/j kai. oi`<br />
Hohenpriester und die Hohenpriester und Hohenpriester und die die Hochpriester und die<br />
Hohenpriester und<br />
grammatei/j su.n toi/j<br />
Schriftgelehrten mit den Schriftgelehrten mit den Schriftgelehrten samt den Schriftkundigen mit den<br />
Schriftgelehrten mit den<br />
presbute,roij<br />
Ältesten herzu<br />
Ältesten<br />
Ältesten herzu<br />
Ältesten<br />
Ältesten<br />
Acts 8:40<br />
Fi,lippoj de. eu`re,qh<br />
eivj :Azwton\ kai.<br />
dierco,menoj<br />
euvhggeli,zeto ta.j<br />
po,leij pa,saj e[wj tou/<br />
evlqei/n auvto.n eivj<br />
Kaisa,reian<br />
Philippus aber ward<br />
funden zu Asdod und<br />
wandelte umher und<br />
predigte allen Städten<br />
das Evangelium, bis<br />
daß er kam gen<br />
Cäseräa<br />
Philippus aber wurde zu Philippus aber ward Philippus aber wurde zu Philippos aber wurde<br />
Asdod gefunden; und gefunden zu Asdod und Azot gefunden, und er zog gefunden in Azotos; und<br />
indem er hindurchzog, wandelte umher und umher und verkündigte umherziehend verkündete<br />
verkündigte er das predigte allen Städten das das Evangelium in allen er (das Evangelium) allen<br />
Evangelium allen Städten, Evangelium, bis daß er Städten, bis er nach Städten, bis er kam nach<br />
bis er nach Cäsarea kam kam gen Cäsarea<br />
Cäsarea kam<br />
Kaisareia<br />
Acts 16:10<br />
Als er aber dieses Gesicht<br />
w`j de. to. o[rama ei=den( Als er aber das Gesicht Als er aber das Gesicht ls er aber das Gesicht<br />
gesehen hatte, trachteten Als er aber das Gesicht<br />
euvqe,wj evzhth,samen gesehen hatte, da gesehen hatte, suchten wir gesehen hatte, da<br />
wir alsbald nach sah, suchten wir sogleich,<br />
evxelqei/n eivj trachteten wir alsobald alsbald nach Macedonien trachteten wir alsobald, zu<br />
Mazedonien zu ziehen, wegzukommen nach<br />
Makedoni,an<br />
zu reisen nach abzureisen, indem wir reisen nach Mazedonien,<br />
sumbiba,zontej o[ti<br />
indem wir daraus Makedonia, folgernd, daß<br />
Mazedonien, gewiß, schlossen, daß der Herr gewiß, daß uns der HERR<br />
proske,klhtai h`ma/j o`<br />
schlossen, daß uns der uns Gott herbeigerufen<br />
daß uns der HErr dahin uns gerufen habe, ihnen dahin berufen hätte, ihnen<br />
qeo.j euvaggeli,sasqai<br />
Herr berufen habe, ihnen hat, zu verkünden ihnen<br />
berufen hätte, ihnen das das Evangelium zu das Evangelium zu<br />
auvtou,j<br />
das Evangelium zu (das Evangelium)<br />
Evangelium zu predigen verkündigen<br />
predigen<br />
predigen<br />
1 Cor 1:17<br />
Denn Christus hat mich<br />
ouv ga.r avpe,steile,n me nicht gesandt zu taufen,<br />
Cristo.j bapti,zein sondern das<br />
avlla. euvaggeli,zesqai( Evangelium zu<br />
ouvk evn s<strong>of</strong>i,a| lo,gou( predigen, nicht mit<br />
i[na mh. kenwqh/| o` klugen Worten, auf daß<br />
stauro.j tou/ Cristou/ nicht das Kreuz Christi<br />
zunichte werde<br />
Denn Christus hat mich<br />
nicht ausgesandt zu<br />
taufen, sondern das<br />
Evangelium zu<br />
verkündigen; nicht in<br />
Redeweisheit, auf daß<br />
nicht das Kreuz Christi<br />
zunichte gemacht werde<br />
Denn Christus hat mich<br />
nicht gesandt, zu taufen,<br />
sondern das Evangelium<br />
zu predigen, nicht mit<br />
klugen Worten, auf daß<br />
nicht das Kreuz Christi<br />
zunichte werde<br />
Denn nicht schickte mich<br />
enn Christus hat mich<br />
Christos zu taufen,<br />
nicht gesandt zu taufen,<br />
sondern (das Evangelium)<br />
sondern das Evangelium<br />
zu verkünden, nicht in<br />
zu verkündigen, nicht in<br />
Weisheit (des) Wortes,<br />
Redeweisheit, damit nicht<br />
damit nicht leer gemacht<br />
das Kreuz Christi<br />
werde das Kreuz des<br />
entkräftet werde<br />
Christos<br />
1 Cor 9:16<br />
eva.n ga.r<br />
euvaggeli,zwmai( ouvk<br />
e;stin moi kau,chma\<br />
avna,gkh ga,r moi<br />
evpi,keitai\ ouvai. ga,r<br />
moi, evstin eva.n mh.<br />
euvaggeli,swmai<br />
Denn daß ich das Denn wenn ich das<br />
Denn daß ich das Denn wenn ich das Denn wenn ich (das<br />
Evangelium predige, Evangelium verkündige, so<br />
Evangelium predige, darf Evangelium predige, so ist Evangelium) verkünde,<br />
darf ich mich nicht habe ich keinen Ruhm,<br />
ich mich nicht rühmen; das kein Ruhm für mich; nicht ist es mir Ruhm;<br />
rühmen; denn ich muß denn eine Notwendigkeit<br />
denn ich muß es tun. Und denn ich bin dazu denn Zwang liegt auf mir;<br />
es tun. Und wehe mir, liegt mir auf; denn wehe<br />
wehe mir, wenn ich das verpflichtet, und wehe mir, denn ein Wehe ist mir,<br />
wenn ich das<br />
mir, wenn ich das<br />
Evangelium nicht predigte wenn ich das Evangelium wenn ich nicht verkünde<br />
Evangelium nicht Evangelium nicht<br />
!<br />
nicht predigte!<br />
(das Evangelium).<br />
predigte!<br />
verkündigte!<br />
Gal 1:8<br />
Doch auch wenn wir oder<br />
Aber wenn auch wir oder<br />
Aber wenn auch wir oder<br />
Aber so auch wir oder<br />
Aber so auch wir oder ein<br />
ein Engel aus (dem)<br />
avlla. kai. eva.n h`mei/j h'<br />
ein Engel aus dem Himmel<br />
ein Engel vom Himmel<br />
ein Engel vom Himmel<br />
Engel vom Himmel euch<br />
Himmel (das Evangelium)<br />
a;ggeloj evx ouvranou/<br />
euch etwas als<br />
euch etwas anderes als<br />
euvaggeli,zhtai Îu`mi/nÐ<br />
euch würde Evangelium<br />
würde Evangelium<br />
[euch] verkündete vorbei<br />
Evangelium verkündigte<br />
Evangelium predigen<br />
parV o] euvhggelisa,meqa<br />
predigen anders, denn<br />
predigen anders, denn<br />
an (dem), das wir (als<br />
außer dem, was wir euch<br />
würde außer dem, was wir<br />
u`mi/n( avna,qema e;stw das wir euch geprediget<br />
das wir euch gepredigt<br />
Evangelium) euch<br />
als Evangelium verkündigt<br />
euch verkündigt haben,<br />
haben, der sei verflucht!<br />
haben, der sei verflucht !<br />
verkündeten, Fluch soll<br />
haben: er sei verflucht!<br />
der sei verflucht!<br />
sein!<br />
to. de. r`h/ma kuri,ou aber des HErrn Wort<br />
aber das Wort des Herrn aber des HERRN Wort<br />
me,nei eivj to.n aivw/naÅ bleibet in Ewigkeit. Das<br />
1 Peter 1:25 tou/to de, evstin to.<br />
bleibt in Ewigkeit." Dies bleibt in Ewigkeit." Das ist<br />
ist das Wort, welches<br />
r`h/ma to. euvaggelisqe.n<br />
aber ist das Wort, welches aber das Wort, welches<br />
unter euch verkündiget<br />
eivj u`ma/j<br />
euch verkündigt worden ist unter euch verkündigt ist<br />
ist<br />
*All texts from BibleWorks 7.<br />
Das ist aber das Wort,<br />
welches euch als frohe<br />
Botschaft verkündigt<br />
worden ist<br />
das Wort aber (des) Herrn<br />
bleibt in den Aion. ‹ Dies<br />
aber ist das Wort, das (als<br />
Evangelium) an euch<br />
verkündete
Thomas P. Johnston 329<br />
Comments:<br />
While there is a strong history <strong>of</strong> translating euvaggeli,zw as “evangelize” in French going back to<br />
Lefèvre’s authorized translation into French (1530), neither the English nor German have followed this<br />
pattern. 464 However, the Italian and Portuguese Versions seem to have followed the French Geneva<br />
tradition <strong>of</strong> translating using “evangelize,” as well as a new 2003 Spanish version. The reason for the<br />
French Geneva influence may very well be the evangelism and publishing efforts <strong>of</strong> the Geneva church<br />
in the 16 th Century. Jean Crespin’s Martyrology (1554, 1555, 1556, 1560, 1561, 1564, 1570) included<br />
quite a number <strong>of</strong> Protestant martyrs from Geneva who were evangelizing in Italy and Spain. Upon the<br />
promise <strong>of</strong> peace <strong>of</strong> Villegaignon, the Geneva Reformed church sent a colony to Brazil to begin<br />
colonizing that land in 1555-1556. Once established in Brazil, Villegaignon turned on the Reformed<br />
church pastors forcing them to adopt transubstantiation, resulting in 5 martyrs for the Gospel in 1557. So<br />
also, a Geneva mission to Sicily resulted in 6-12 martyrs in 1556.<br />
Along with several French Bibles, the Geneva publisher, Jean Crespin, published (not including the<br />
Geneva Bible publishing <strong>of</strong> Robert Estienne):<br />
� 1554, Italian version <strong>of</strong> the Psalter<br />
� 1555, Italian New Testament<br />
� 1556, Spanish New Testament (trans by Juan Pérez); as well as an English Bible, Psalms, and<br />
prayer book (trans by Th. Sternhold, J. Hopkins, and W. Whittingham); and an Italian<br />
commentary on Romans by Juan de Valdez<br />
� 1557, 150 Psalms in Spanish (trans by Juan Pérez); a Spanish tract called “The Image <strong>of</strong> the<br />
Antichrist” (trans by Alonso de Peñafuerte); a Spanish tract on the reign <strong>of</strong> King Philip; and a<br />
commentary on First Corinthians by Juan de VV[aldez]<br />
� 1559, An Italian tract on Freedom <strong>of</strong> Conscience (by Francesco Negri)<br />
� 1560, two books in Spanish by Juan Pérez<br />
� 1569, English Geneva Bible465 Crespin also published many other tracts in Italian and Spanish. While more research is necessary in<br />
early German versions, it seems that in the 1545 Luther Bible, as well as in major German 20 th Century<br />
translations, euvaggeli,zw was never translated as “evangelize.”<br />
Several additional comments: First, notice the importance <strong>of</strong> the precedent <strong>of</strong> the Latin Vulgate’s<br />
translation to adnuntio (7 times) or preadicatio (4 times) or nuntio (1 time) in which texts later French or<br />
English translations translated euvaggeli,zw as announce or preach (note the exceptions <strong>of</strong> Rom 10:15 (1)<br />
[removed from the Nestle-Aland Greek] and Gal 3:8 [not evangelize in Greek]). Second, notice that the<br />
early French Protestant translations did not translate the word evangelize in the Book <strong>of</strong> Acts (Lefèvre<br />
6/10, Olivétan 1/10, Geneva (1/10), Martin, 1/10, Ostervald 0/10). But they rather chose to use<br />
“evangelize” in the epistles <strong>of</strong> Paul (Lefèvre 17/21, Olivétan 6/21, Geneva 12/21, Martin 10[11]/21,<br />
Ostervald 1/21). Darby reversed that trend, translating more in Acts (5/10) while still keeping some<br />
Pauline uses (10/21). It is not known who added 11 additional uses <strong>of</strong> “evangelize” to the French Geneva<br />
between the years 1535-1669. My guess is that Calvin and de Beze (or Beza) worked on this<br />
foundational translation and may have added these renderings. Third, notice that the English Geneva<br />
version did not follow Olivétan’s French translation <strong>of</strong> the verb euvaggeli,zw. Rather, the translators <strong>of</strong> the<br />
English Geneva Bible translated the word 54 uses <strong>of</strong> euvaggeli,zw as follows:<br />
� Bring glad tidings, Luke 2:10; Rom 10:15 (twice)<br />
� Bring good tidings, 1 Thess 3:6<br />
� Declare, Acts 13:32; Rev 10:7<br />
464 Of the German language Bibles, Barrett wrote, “There is no German transliteration <strong>of</strong> the verb euangelizo in<br />
Bible versions” (David B. Barrett, Evangelize! A Historical Survey <strong>of</strong> the Concept [Birmingham, AL: New Hope, 1987],<br />
31).<br />
465 Jean François Gilmont, Bibliographie des éditions de Jean Crespin 1550-1572 (Veviers, Switzerland: P. M.<br />
Gason, 1981); Jean François Gilmont, Jean Crespin: Un éditeur réformé du XVIe Siecle (Geneva: Dros, 1981).
330 Evangelizology<br />
� Gospel preached, Heb 4:2; 1 Pet 4:6<br />
� Preach, Luke 3:18; 4:43; 16:16; Acts 5:42; 8:4, 12, 35, 40; 10:36; 11:20; 14:15; 15:35; 17:18; 1 Cor<br />
15:1, 2; 2 Cor 11:7; Gal 1:8 (twice), 9, 11, 16, 22[23]; Eph 2:17; 3:8; Heb 4:6; 1 Pet 1:25; Rev 14:6<br />
� Preach the glad tidings <strong>of</strong> the Gospel, Acts 14:21<br />
� Preach the Gospel, Luke 4:18; 9:6; 20:1; Acts 8:25; 14:7; 16:10; Rom 15:20; 1 Cor 1:17; 9:16 (twice),<br />
18; 2 Cor 10:16; 1 Pet 1:12<br />
� Preach ye Gospel, Rom 1:15; Gal 4:13<br />
� Publish, Luke 8:1<br />
� Receive Gospel, Matt 11:5; Luke 7:22<br />
� Shew, Luke 1:19<br />
Similarly, although John Darby used “evangelize” 21 times in his French translation, in his English<br />
translation he used the word “evangelize” only once in Luke 7:22!<br />
The 2000 Holman Christian Standard, however, has broken the English pattern <strong>of</strong> very rarely ever<br />
translating “evangelize” as “evangelize” by translating it this way six times! May this pattern <strong>of</strong> using the<br />
English “evangelize” continue and increase in English translations, so that English Christians can<br />
experience the word “evangelize” in their Bibles just as French Protestants have for almost five centuries<br />
(albeit far less in the last two centuries)!<br />
The variation in translating this word may show the following:<br />
� The old French translations did not mimic one another as to translating the word<br />
“evangelize”<br />
� The tendency in French Protestant translation history has been to slowly eliminate the use <strong>of</strong><br />
the word “evangelize”<br />
� There was varying opinion as to the translation <strong>of</strong> this term in French history, largely<br />
Catholic versus Protestant, as well as variation as to the use <strong>of</strong> “evangelize” in particular<br />
passages<br />
� Catholic translation history, exemplified in the 1550 Louvain, although linguistically only 20<br />
years apart from Lefèvre, reversed the pattern <strong>of</strong> Lefèvre’s 37/54 Greek uses (or more<br />
accurately 37/43 Latin Vulgate uses) to 4/54 uses, likely accommodating to a historicaltheological-methodological<br />
bias against proclamational evangelism dating from as early as<br />
Peter the Venerable’s antagonism to Henry <strong>of</strong> Lausanne in 1130-1145 A.D.; it wasn’t until<br />
200 years after the 1550 Louvain that the 1744 French Protestant Ostervald version followed<br />
the Catholic precedent <strong>of</strong> removing most uses <strong>of</strong> the word “evangelize” with 2/54. It could<br />
very well be that the translation <strong>of</strong> the word “evangelize” as “preach the Gospel” is one <strong>of</strong><br />
the translations-interpretations with which the contemporary Roman Catholic church quietly<br />
agrees. 466<br />
� English translations have succeeded in “putting a cover” on the term “evangelize” in the<br />
Bible, as is especially exemplified in the 1560 English Geneva Bible which did not translate<br />
any <strong>of</strong> the 24 French Geneva Bible’s “evangelize”; not surprisingly, the Lollard evangelistic<br />
movement begun or encouraged by Wycliffe died down as the word “evangelize” no longer<br />
appeared in English Bibles. There seems to be a direct correlation between viewing<br />
evangelism as fanaticism, and the lack <strong>of</strong> use <strong>of</strong> the term in the English Bible.<br />
466 “Some committees have considered the possibility <strong>of</strong> explaining different Roman Catholic and Protestant<br />
beliefs by noting that one interpretation is held by Roman Catholics and another by Protestants. Such a procedure does<br />
not seem wise, for it tends to accentuate the differences; nor is it necessary, for most diversities <strong>of</strong> interpretation can be<br />
covered more objectively by marginal notations on alternative readings, if the issue in question is important. Where the<br />
matter is not <strong>of</strong> great consequence, it is better simply to omit reference in the interest <strong>of</strong> joint undertakings” (Thomas F.<br />
Stransky, C.S.B. and John B. Sheerin, C.S.B., “Guiding Principles for Interconfessional Cooperation in <strong>Translating</strong> the<br />
Bible,” Doing the Truth in Charity, Ecumenical Documents 1 [New York: Paulist, 1982], 162).