INFORMATOR COMPENDIUM

Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych 

Polish Social Insurance Institution 

INFORMATOR 

COMPENDIUM 

Warszawa/Warsaw 2009



INFORMATOR 

COMPENDIUM 

Warszawa/Warsaw 2009

2 Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych 

Polish Social Insurance Institution

3 

Spis treÊci 

Table of contents 

S∏owo wst´pne 

Foreword . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 

ZUS – instytucja ubezpieczenia spo∏ecznego 

ZUS – social insurance institution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 

Krótko o historii instytucji 

Brief historical outline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 

Zadania ZUS 

ZUS objectives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 

Struktura organizacyjna ZUS 

ZUS organisational structure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 

Pracownicy 

Personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 

Gospodarka finansowa ZUS 

ZUS financial management . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 

Dochody Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych 

Revenues of the Social Insurance Fund . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 

Wydatki Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych 

Expenditures of the Social Insurance Fund . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 

Koszty dzia∏alnoÊci ZUS 

ZUS operating costs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 

Wspó∏praca mi´dzynarodowa 

International co-operation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33



S∏owo wst´pne 

Foreword 

Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych (ZUS) jest jednà z wa˝niejszych 

instytucji publicznych w Polsce. Wynika to zarówno 

z zakresu i spo∏ecznego znaczenia realizowanych zadaƒ, jak 

i rozmiarów zaanga˝owanych funduszy publicznych. ZUS ∏àczy 

funkcje instytucji finansowej (pobór sk∏adek, wyp∏ata 

Êwiadczeƒ, przekazywanie do urz´dów skarbowych zaliczek 

na podatek dochodowy w imieniu emerytów i rencistów) 

z funkcjami instytucji zabezpieczenia spo∏ecznego gwarantujàcej 

swoim klientom – Êwiadczeniobiorcom, ubezpieczonym, 

p∏atnikom sk∏adek – poczucie bezpieczeƒstwa, zwiàzane 

z rzetelnym wype∏nianiem spo∏ecznej, powierzonej jej misji. 

Zadania Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych sà ÊciÊle okre- 

Êlone w ustawach z zakresu ubezpieczeƒ spo∏ecznych, 

a zw∏aszcza w ustawie o systemie ubezpieczeƒ spo∏ecznych 

z 1998 r., a tak˝e w innych ustawach wskazujàcych ZUS jako 

realizatora zadaƒ zleconych przez paƒstwo. Zakres tych zadaƒ 

jest coraz szerszy i wykracza poza wàsko rozumiane ubezpieczenie 

spo∏eczne. 

Ka˝dego miesiàca ZUS pobiera sk∏adki na ubezpieczenia 

spo∏eczne za oko∏o 15,0 mln osób, wyp∏aca emerytury i renty 

dla 7,4 mln osób, pobiera sk∏adk´ na II kapita∏owy filar ubez- 

Social Insurance Institution (ZUS) is one of major public institutions 

in Poland. It is driven by the scope and social significance 

of performed assignments and size of committed public 

funds. Social Insurance Institution combines the function 

of a financial institution (collection of contributions, payment 

of benefits, transfer of advances for income tax to the inland 

tax revenue offices on behalf of old-age and disability pensioners) 

with the function of social security institution providing 

its customers – beneficiaries, the insured, contribution 

payers – with the feeling of security due to the reliable performance 

of entrusted social mission. 

The responsibilities of the Social Insurance Institution are 

defined precisely in the social insurance acts including in particular 

the Social Insurance System Act of 1998 as well as in 

other parliamentary acts stipulating that ZUS is the executor 

of government assignments. The scope of government assignments 

is wider and wider and goes beyond narrowly understood 

social insurance. 

Each month ZUS collects social insurance contributions 

from approximately 15.0 million people, pays pension benefits 

to 7.4 million people, collects contributions for the second 

funded pillar of the pension insurance and transfers them to 

open pension funds (OFE). Additionally ZUS collects: health 

insurance contributions and transfers them to the National 

Health Fund (for more than 22.4 million of the insured), contributions 

to the Labour Fund which is used to finance unemployment 

benefits, and contributions to the Fund of Guaranteed 

Employee Benefits. It also performs assignments not 

covered by insurance system e. g. pays allowances and pre- 

-retirement benefits to 456 thousand people and social pensions 

to 240 thousand people. 

During its long history ZUS faced many challenges. In recent 

years the major challenge has been to meet the requirements 

of a fundamental reform of social insurance system

5 

pieczenia emerytalnego i przekazuje jà do otwartych funduszy 

emerytalnych (OFE). Ponadto ZUS zbiera: sk∏adk´ na ubezpieczenie 

zdrowotne i przekazuje jà do Narodowego Funduszu 

Zdrowia (za ponad 22,4 mln ubezpieczonych), sk∏adk´ 

na Fundusz Pracy, z którego finansowane sà Êwiadczenia 

na rzecz bezrobotnych, a tak˝e sk∏adk´ na Fundusz Gwarantowanych 

Âwiadczeƒ Pracowniczych. Realizuje te˝ zadania 

nieobj´te systemem ubezpieczeniowym, np. wyp∏aca zasi∏ki 

i Êwiadczenia przedemerytalne dla 456 tys. osób oraz renty 

socjalne dla 240 tys. osób. 

W swojej d∏ugiej historii ZUS stawa∏ przez wieloma wyzwaniami. 

W ostatnich latach najwi´kszym wyzwaniem by∏o 

– i jest nadal – sprostanie wymogom fundamentalnej reformy 

systemu ubezpieczeƒ spo∏ecznych, zapoczàtkowanej w 1999 r., 

której najwa˝niejszym elementem jest reforma systemu emerytalnego. 

W zwiàzku z tà reformà kluczowà kwestià dla prawid∏owego 

funkcjonowania Zak∏adu sta∏a si´ efektywnoÊç 

wdra˝ania Kompleksowego Systemu Informatycznego (KSI). 

Choç pewne elementy Kompleksowego Systemu Informatycznego 

sà nadal wdra˝ane, system ju˝ w obecnym stadium 

oceniany jest pozytywnie. Wyrazem tego jest m.in. g∏ówna nagroda, 

jakà KSI otrzyma∏ w konkursie „eEurope Awards for 

eGovernment – 2005” w kategorii odnoszàcej si´ do stworzenia 

w∏aÊciwego otoczenia dla powodzenia projektu realizowanego 

w ramach administracji publicznej. Nagroda ta stanowi 

potwierdzenie jakoÊci i innowacyjnoÊci systemu oraz jego 

przydatnoÊci dla u˝ytkowników. 

Poniewa˝ dla wielu obywateli kontakty z Zak∏adem Ubezpieczeƒ 

Spo∏ecznych sà podstawà opinii i wyobra˝eƒ o funkcjonowaniu 

ca∏ej w∏adzy publicznej, stale zabiegamy o to, aby 

nasza instytucja by∏a wiarygodna, przyjazna klientom, dbajàca 

o w∏aÊciwe i efektywne wykonywanie zadaƒ. 

Niniejsza publikacja zawiera podstawowe wiadomoÊci o Zak∏adzie 

Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych – informacje o jego historii, 

strukturze organizacyjnej, zakresie dzia∏ania, roli w finansowaniu 

ubezpieczeƒ spo∏ecznych. Mam nadziej´, ˝e jej lektura 

przybli˝y Czytelnikowi cel i sposób funkcjonowania ZUS. 

initiated in 1999 focusing on the reform of old-age pension 

system. In relation to the reform a key issue for correct operations 

of the Social Insurance Institution became the efficiency 

of implementation of Comprehensive IT System (Kompleksowy 

System Informatyczny – hereafter KSI). 

Though certain components of the Comprehensive IT System 

continue to be improved the system is already appraised 

highly in the current phase. The best evidence of that is the 

main award granted to the Comprehensive IT System in 

a competition titled „eEurope Awards for eGovernment 

– 2005” in the category of setting up the right environment 

for successful implementation of a project in public administration. 

This award is a confirmation of system’s quality and 

innovativeness and its usefulness for the users. 

Since for many citizens the relations with the Social Insurance 

Institution represents a basis for forming opinions and 

images of the operations of overall public authorities, we are 

constantly taking our best efforts so that we are perceived as 

an institution that is reliable, customer friendly and takes care 

for proper and effective performance of tasks. 

This publication comprises basic information about the Social 

Insurance Institution, viz. information about its history, 

organisational structure, scope of activities, role in financing 

social insurance. I hope that this brochure will bring closer to 

its readers the objectives and operational principles of the 

Social Insurance Institution. 

Sylwester Rypiƒski 

President 

of Polish Social Insurance Institution 

Sylwester Rypiƒski 

Prezes 

Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych



ZUS – instytucja ubezpieczenia spo∏ecznego 

ZUS – social insurance insitution 

Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych jest paƒstwowà jednostkà 

organizacyjnà posiadajàcà osobowoÊç prawnà. 

Zak∏ad wykonuje zadania z zakresu ubezpieczeƒ spo∏ecznych 

na podstawie nast´pujàcych przepisów: 

• ustawy z dnia 13 paêdziernika 1998 r. o systemie 

ubezpieczeƒ spo∏ecznych, 

• statutu Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych, nadanego 

rozporzàdzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 

18 lutego 2008 r., 

• regulaminu organizacyjnego Zak∏adu Ubezpieczeƒ 

Spo∏ecznych. 

W swojej dzia∏alnoÊci ZUS obowiàzany jest tak˝e stosowaç 

przepisy innych ustaw odnoszàcych si´ do instytucji sektora 

finansów publicznych, a w szczególnoÊci przepisy dotyczàce: 

– finansów publicznych, 

– rachunkowoÊci, 

– zamówieƒ publicznych, 

– dost´pu do informacji. 

Nadzór nad zgodnoÊcià dzia∏aƒ Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo- 

∏ecznych z obowiàzujàcymi przepisami sprawuje Minister Pracy 

i Polityki Spo∏ecznej. 

W obecnej formie organizacyjno-prawnej ZUS dzia∏a od 

1 stycznia 1999 r., ale jest on sukcesorem instytucji dzia∏ajàcej 

pod tà samà nazwà od 1934 r. 

Social Insurance Institution (ZUS) is a state-owned organisational 

unit with a legal capacity. 

ZUS exercises social insurance responsibilities on the grounds 

of following legislation: 

• Act on Social Insurance System of 13 th October 1998, 

• Statutes of the Social Insurance Institution, laid down 

in the Decree of the Prime Minister, dated 

18 th February 2008, 

• Organisational Bylaws of the Social Insurance Institution. 

In its operations ZUS is obliged to apply also the provisions 

of other parliamentary acts covering the public finance sector 

institutions including in particular regulations on: 

– public finance, 

– accounting, 

– government procurement, 

– access to information. 

The compliance of ZUS operations with the effective laws 

is supervised by the Minister of Labour and Social Policy. 

With the current organisational structure and legal status 

ZUS has been operating since 1 st January 1999, but it is 

a legal successor of the institution that has been operating 

under the same name since 1934. 

Centrala ZUS w Warszawie 

ZUS Headguarters in Warsaw

7 

Krótko o historii instytucji 

ZUS brief historical outline 

Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych zosta∏ powo∏any do ˝ycia 

ustawà z dnia 24 paêdziernika 1934 r. – nowelizujàcà ustaw´ 

z dnia 28 marca 1933 r. o ubezpieczeniu spo∏ecznym, powszechnie 

zwanà ustawà scaleniowà. W bie˝àcym roku zatem 

ZUS obchodzi 75-lecie swojego istnienia. 

Ustawa z paêdziernika 1934 r. wprowadzi∏a istotne zmiany 

w systemie organizacyjnym ubezpieczeƒ spo∏ecznych, prowadzàce 

do znaczàcej centralizacji ubezpieczeƒ w Polsce. Na jej 

podstawie pi´ç dzia∏ajàcych wczeÊniej instytucji ubezpieczeniowych 

zosta∏o po∏àczonych w jednà – Zak∏ad Ubezpieczeƒ 

Spo∏ecznych. Od strony czysto organizacyjnej wydzielono 

central´ i 5 oddzia∏ów (w Chorzowie, Krakowie, Lwowie, ¸odzi 

i Poznaniu). Dzia∏a∏y te˝ ubezpieczalnie spo∏eczne. ZUS zarzàdza∏ 

wówczas pićioma funduszami ubezpieczeniowymi po∏àczonymi 

w zakresie administracji, a wyodr´bnionymi finansowo. 

By∏y to fundusze: 

• ubezpieczenia emerytalnego robotników, 

• ubezpieczenia emerytalnego pracowników umys∏owych, 

• ubezpieczenia od wypadków i chorób zawodowych, 

• ubezpieczenia na wypadek braku pracy pracowników 

umys∏owych, 

• ogólny fundusz ubezpieczenia na wypadek choroby 

i macierzyƒstwa. 

Okres II wojny Êwiatowej by∏ okresem bardzo trudnym dla 

Polski, w tym dla Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych. Straty 

poniesione w czasie wojny by∏y olbrzymie. Zrujnowaniu uleg∏y 

finanse ubezpieczeƒ spo∏ecznych, zniszczone zosta∏y liczne 

nieruchomoÊci wchodzàce w sk∏ad majàtku Zak∏adu. 

Po II wojnie Êwiatowej najwa˝niejszym zadaniem ZUS by∏o 

jak najszybsze rozpoczćie wyp∏aty rent. Dysponowa∏ on po 

wojnie – do 1950 r. – 6 oddzia∏ami terenowymi: w Chorzowie, 

Krakowie, ¸odzi i Poznaniu oraz w Gdaƒsku i we Wroc∏awiu. 

Pozosta∏e regiony kraju obs∏ugiwane by∏y bezpoÊrednio przez 

Central´, która od wrzeÊnia 1946 r. mieÊci∏a si´ w Warszawie. 

Istotne zamiany w organizacji ubezpieczeƒ spo∏ecznych nastàpi∏y 

w latach 1950-1951. Zniesiono wówczas fundusze 

ubezpieczeniowe, a dochody i wydatki ZUS sta∏y si´ cz´Êcià 

bud˝etu paƒstwa. Dla Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych 

oznacza∏o to ostatecznà likwidacj´ autonomii i samodzielno- 

Êci oraz zatracenie jego przedwojennej filozofii dzia∏ania. 

W wyniku reorganizacji utworzono 7 oddzia∏ów wojewódzkich 

(o pe∏nym zakresie dzia∏ania) i 54 oddzia∏y obwodowe 

(o ograniczonym zakresie dzia∏ania). 

The Social Insurance Institution (ZUS) was established by 

virtue of the Act of 24 October 1934 – amending the Social 

Insurance Act of 28 March 1933, commonly dubbed amalgamation 

act. Hence this year ZUS will celebrate 75th anniversary 

of its operations. 

Under the Act of October 1934 essential modifications in 

the organisation of the social insurance system were implemented, 

which led to significant centralisation of social insurance 

system in Poland. By virtue of the Act five social insurance 

institutions operating previously in Poland were merged 

into one that was called the Social Insurance Institution. On 

purely organisational grounds the Headquarters and 5 branch 

offices were established (in Chorzów, Cracow, Lvov, ¸ódê and 

Poznaƒ). Also social insurance systems were active at that time. 

Then ZUS managed five insurance schemes with shared 

administration, but separate finances. These included: 

• workers’ pension scheme, 

• white-collar workers pension scheme, 

• accident and occupational disease insurance scheme, 

• unemployment insurance scheme for white-collar workers, 

• general insurance scheme in case of sickness and maternity. 

The times of World War II were very hard for Poland and also 

for the Social Insurance Institution. The losses incurred 

during the war were enormous. The social insurance finances 

were also ruined, whereas numerous real properties owned 

by ZUS were damaged. 

Right after World War II the major objective for the Social 

Insurance Institution was to launch disability pension payments 

as quickly as possible. After the World War II – until 

1950 – it had at its disposal 6 local offices: in Chorzów, Cracow, 

¸ódê and Poznaƒ as well as in Gdaƒsk and Wroc∏aw. 

To other regions in Poland services were provided directly by 

the Headquarters, which was located in Warsaw starting from 

September 1946. 

The 1950-1951 period saw major changes in the organisation 

of social insurance system. Then the insurance funds 

were liquidated, whereas ZUS revenues and expenditures 

became a part of the central budget of the state. For the Social 

Insurance Institution this implied ultimate liquidation of 

autonomy and independence and discontinuation of its pre- 

-war operational philosophy. Pursuant to the reorganization 

process 7 provincial branch offices were established (with 

full operational scope) and 54 district offices (with limited 

operational scope).



Kolejna zmiana organizacji ubezpieczeƒ spo∏ecznych zosta∏a 

przeprowadzona w 1955 r. Zlikwidowano wówczas ZUS i dokonano 

podzia∏u administracyjnego ubezpieczeƒ na pion 

Êwiadczeƒ krótkoterminowych i na pion Êwiadczeƒ d∏ugoterminowych 

(rentowych). Te pierwsze oddano pod zarzàd zwiàzkom 

zawodowym, te drugie pozosta∏y w gestii administracji 

paƒstwowej – Ministerstwa Pracy i Opieki Spo∏ecznej. 

Reforma z 1955 r. nie spe∏ni∏a zwiàzanych z nià oczekiwaƒ 

i nie przynios∏a poprawy funkcjonowania ubezpieczeƒ spo- 

∏ecznych. Bardzo szybko okaza∏o si´, ˝e nowy system jest niewydolny. 

W 1960 r. na nowo wydzielono administracj´ ubezpieczeƒ 

spo∏ecznych, przywrócono jej instytucjonalnà jednoÊç, 

powo∏ujàc Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych jako centralny 

organ administracji paƒstwowej, odpowiedzialny za realizacj´ 

zadaƒ z zakresu ubezpieczeƒ spo∏ecznych. 

Lata 1960-1974 by∏y dla ZUS okresem stabilizacji struktur 

organizacyjnych. Rytm pracy odmierza∏y ustawy rozciàgajàce 

obowiàzek ubezpieczeƒ spo∏ecznych na kolejne grupy spo- 

∏eczne oraz rozszerzajàce zakres przyznawanych Êwiadczeƒ. 

Struktura organizacyjna Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych 

pokrywa∏a si´ z administracyjnà strukturà paƒstwa. Oprócz 

Centrali ZUS funkcjonowa∏y 24 oddzia∏y (17 w siedzibach województw 

oraz dodatkowo 7 w du˝ych skupiskach ludnoÊci), 

powsta∏y inspektoraty, jako jednostki ZUS ni˝szego szczebla oraz 

punkty informacyjne. Dodatkowo w 1974 r. zlecono Zak∏adowi 

do realizacji wyp∏at´ Êwiadczeƒ z Funduszu Alimentacyjnego. 

Reforma administracji paƒstwa w 1975 r., kiedy to powsta∏o 

49 województw, przyczyni∏a si´ do decentralizacji struktury 

organizacyjnej Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych. Utworzono 

wówczas 30 nowych oddzia∏ów ZUS. Ostatecznie ich liczba 

wzros∏a do 55. Stopniowo nowe jednostki organizacyjne usamodzielnia∏y 

si´ i stawa∏y si´ pe∏nozakresowymi oddzia∏ami, 

otrzymujàc status jednostki bud˝etowej. 

Kolejnym wa˝nym wydarzeniem w historii Zak∏adu Ubezpieczeƒ 

Spo∏ecznych by∏o uchwalenie ustawy z dnia 25 listopada 

1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeƒ spo- 

∏ecznych. Na podstawie tego aktu prawnego – w celu realizacji 

zadaƒ z zakresu ubezpieczenia spo∏ecznego – powo∏any zosta∏ 

paƒstwowy fundusz celowy, nazwany Funduszem Ubezpieczeƒ 

Spo∏ecznych (FUS), zaÊ Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo- 

∏ecznych zosta∏ dysponentem tego funduszu. Z FUS finansowane 

by∏y Êwiadczenia z ubezpieczenia spo∏ecznego oraz 

koszty dzia∏alnoÊci ZUS. 

Narastajàca dysproporcja pomi´dzy zadaniami na∏o˝onymi 

na Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych a jego potencja∏em wy- 

Another change in the social insurance system organisation 

was carried out in 1955. Then the Social Insurance Institution 

was liquidated and the insurance system was divided 

administratively into short-term benefit division and long-term 

benefit division (pension benefits). The short-term benefits 

were transferred under the management of trade unions, 

whereas the long-term benefits remained under the management 

of government administration – the Ministry of Labour 

and Social Care. 

The 1955 reform did not meet the expectations attached 

to it and did not result in the operational improvement of the 

social insurance system. The new system turned out very 

quickly to be inefficient. In 1960 the administration of social 

insurance system was separated again, its institutional integrity 

was restored and the Social Insurance Institution was 

called into being as a government administrative body responsible 

for the performance of social insurance assignments. 

The 1960-1974 period saw a stabilisation of the organisational 

structure of the Social Insurance Institution. The work 

was paced by the parliamentary acts extending a social insurance 

obligation to subsequent social groups and widening 

the scope of granted benefits. The ZUS organisational structure 

corresponded to the administrative division of Poland. In 

addition to the Headquarters there were 24 branch offices 

(17 at provincial level and additional 7 in large urban agglomerations). 

At a lower level inspectorates and inquiry desks 

were established. Additionally in 1974 ZUS was mandated to 

pay out benefits from the Alimony Fund. 

The administrative reform in 1975, when 49 provinces were 

established, led to the decentralisation of the organisational 

structure of the Social Insurance Institution. Then 30 new 

ZUS branch offices were established. Ultimately their number 

rose to 55. Gradually new organisational units were becoming 

independent and fully-fledged branch offices with 

a budgetary unit status. 

Another milestone in the history of Social Insurance Institution 

was the enactment of the Act on Organisation and Financing 

of Social Insurance System, dated 25 th November 

1986. By virtue of this Act a state targeted fund called 

Social Insurance Fund (FUS) was established to perform social 

insurance assignments, whereas the Social Insurance Institution 

was appointed to the position of Fund administrator. 

The FUS monies were used to finance social insurance benefits 

and ZUS operating costs. 

Growing gap between assignments imposed on the Social

9 

konawczym spowodowa∏a ju˝ w latach 80. XX w. koniecznoÊç 

modernizacji funkcjonowania ZUS i wprowadzenia komputeryzacji. 

Od 1986 r. wi´kszoÊç Êwiadczeƒ emerytalno-rentowych 

wyp∏acanych przez ZUS by∏a waloryzowana automatycznie. 

W kolejnych latach komputery wykorzystywano tak˝e przy realizacji 

innych zadaƒ Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych. 

Proces transformacji systemu gospodarczego w Polsce 

na poczàtku lat 90. XX w. by∏ równie˝ szczególnym momentem 

dla ZUS. Sytuacja demograficzna, przywileje bran˝owe, 

∏atwoÊç uzyskiwania Êwiadczeƒ rentowych, s∏abe powiàzanie 

Êwiadczeƒ emerytalnych ze sta˝em pracy spowodowa∏y 

wzrost wydatków na Êwiadczenia, a to z kolei wp∏yn´∏o na zagro˝enie 

finansów paƒstwa. W zwiàzku z tym w 1999 r. wprowadzono 

fundamentalnà reform´ systemu ubezpieczeƒ spo- 

∏ecznych, w szczególnoÊci systemu emerytalnego. Dla ZUS 

reforma ta oznacza∏a koniecznoÊç g∏´bokich zmian, uznawanych 

za najbardziej rewolucyjne w dotychczasowej historii tej 

instytucji. Wdra˝anie reformy systemu ubezpieczeƒ spo∏ecznych 

trwa do dziÊ, choç g∏ówne zadania z nià zwiàzane (jak 

np. budowa nowego, kompleksowego systemu informatycznego) 

zosta∏y zakoƒczone sukcesem. 

Wa˝nym wydarzeniem, które w istotny sposób wp∏yn´∏o 

na dzia∏alnoÊç Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych, by∏o przystàpienie 

Polski do Unii Europejskiej z dniem 1 maja 2004 r. 

Dla ZUS fakt ten oznacza∏ nowe zadania, wynikajàce z koordynacji 

systemów zabezpieczenia spo∏ecznego. Z perspektywy 

kilku lat funkcjonowania Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych 

w nowych warunkach mo˝na stwierdziç, i˝ ZUS sprawnie 

i skutecznie wywiàzuje si´ z nowych zadaƒ. 

Post´powa∏y równie˝ prace nad dokoƒczeniem realizowanej 

od 1999 r. gruntownej reformy systemu emerytalnego. 

W szczególnoÊci wyzwaniem by∏o przygotowanie si´ do rozpoczćia 

wyp∏at emerytur wed∏ug nowych zasad, uwzgl´dniajàcych 

Êwiadczenia pochodzàce z otwartych funduszy emerytalnych. 

W styczniu 2009 r. pierwsi emeryci otrzymali Êwiadczenia 

ustalone wed∏ug nowych zasad. 

Insurance Institution and its executive capacity necessitated 

already in 1980s the modernisation and computerisation of 

ZUS operations. Starting from 1986 most of pension benefits 

paid by the Social Insurance Institution was indexed automatically. 

In subsequent years computers were also used for 

the performance of other ZUS assignments. 

The economic transition period in Poland on the onset 

of 1990s was also a special moment in the history of Social 

Insurance Institution. The demographics, industry-specific privileges, 

easiness of obtaining pension benefits, weak correlation 

of pension benefits with the length of employment led to 

spiralling effect of benefit spending, which in turn threatened 

state finances. Consequently in 1999 a fundamental reform 

of the social insurance system was undertaken with a special 

focus on the pension system. For ZUS the reform meant profound 

changes, perceived as the most revolutionary in the 

ZUS history. The implementation of social insurance system 

reform is still underway, though major reform objectives (such 

as the construction of a new, comprehensive IT system) have 

been successfully attained. 

A major event that had material impact on the Social Insurance 

Institution operations was Poland’s accession to the 

European Union on 1 th May 2004. For ZUS this meant new 

assignments related to the co-ordination of social security 

systems. Speaking from a few years’ experience it is visible 

that the Social Insurance Institution is coping efficiently and 

effectively with extra duties. 

In parallel the efforts were being taken to complete the in- 

-depth reform of the pension system that was launched 

in 1999. A special challenge were the preparations for starting 

the payment of old-age pensions under new principles, 

encompassing benefits from the open pension funds. In January 

2009 the first old-age pensioners were paid benefits 

under the new principles.



Zadania ZUS 

ZUS objectives 

Jak ju˝ wspomniano, Zak∏ad Ubezpieczeƒ 

Spo∏ecznych realizuje zadania z zakresu 

ubezpieczeƒ spo∏ecznych na podstawie 

ustawy z dnia 13 paêdziernika 1998 r. 

o systemie ubezpieczeƒ. Z zapisów tej 

ustawy, a tak˝e ze statutu i regulaminu 

organizacyjnego Zak∏adu Ubezpieczeƒ 

Spo∏ecznych, wynikajà szczegó∏owe 

zadania ZUS, które majà bardzo 

zró˝nicowany charakter. 

Do najwa˝niejszych zadaƒ ZUS nale˝à: 

• ustalanie prawa do Êwiadczeƒ z ubezpieczenia spo∏ecznego 

oraz wyp∏acanie tych Êwiadczeƒ – chyba ˝e, na mocy 

odr´bnych przepisów, obowiàzki te wykonujà p∏atnicy 

sk∏adek, 

• stwierdzanie i ustalanie obowiàzku ubezpieczenia, 

• wymierzanie i pobieranie sk∏adek na ubezpieczenia 

spo∏eczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy 

i Fundusz Gwarantowanych Âwiadczeƒ Pracowniczych, 

• prowadzenie rozliczeƒ z p∏atnikami sk∏adek z tytu∏u 

nale˝nych sk∏adek i wyp∏acanych przez nich Êwiadczeƒ 

podlegajàcych finansowaniu z Funduszu Ubezpieczeƒ 

Spo∏ecznych lub innych êróde∏, 

• kontrola wykonywania przez p∏atników sk∏adek 

i ubezpieczonych obowiàzków w zakresie ubezpieczeƒ 

spo∏ecznych oraz innych zadaƒ zleconych Zak∏adowi 

Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych, 

• prowadzenie indywidualnych kont ubezpieczonych 

i kont p∏atników sk∏adek, 

• prowadzenie Centralnego Rejestru Ubezpieczonych, 

Centralnego Rejestru P∏atników Sk∏adek oraz Centralnego 

Rejestru Cz∏onków Otwartych Funduszy Emerytalnych, 

• orzekanie o niezdolnoÊci do pracy – przez lekarzy 

orzeczników ZUS i komisje lekarskie Zak∏adu 

– dla potrzeb ustalania uprawnieƒ do Êwiadczeƒ 

z ubezpieczeƒ spo∏ecznych, 

• kontrola orzecznictwa o czasowej niezdolnoÊci do pracy, 

• prowadzenie prewencji rentowej, obejmujàcej: 

•• rehabilitacj´ leczniczà osób zagro˝onych ca∏kowità 

lub cz´Êciowà niezdolnoÊcià do pracy oraz osób 

pobierajàcych rent´ okresowà, 

•• badania i analizy przyczyn niezdolnoÊci do pracy, 

•• inne dzia∏ania prewencyjne, 

• prowadzenie prewencji wypadkowej, 

As it has already been mentioned, Social 

Insurance Institution pursues the social 

insurance objectives on the grounds of 

the Act on Social Insurance System, 

dated 13 th October 1998. The Act as well 

as the Statutes and Organisational Bylaws 

of the Social Insurance Institution lay down 

specific objectives of ZUS that are highly 

diversified. 

Major ZUS objectives include: 

• to establish the entitlement to social insurance benefits 

and to pay out such benefits – unless, under separate 

regulations, such obligations are performed by 

the contribution payers, 

• to assess and establish an insurance obligation, 

• to assess and collect social insurance and health insurance 

contributions as well contributions to the Labour Fund 

and the Fund of Guaranteed Employee Benefits, 

• to settle the accounts with contribution payers in relation 

to due contributions and benefits withdrawn by them that 

are financed with the funds from the Social Insurance 

Fund and other sources, 

• to monitor the fulfilment of obligation to pay social insurance 

contributions and other mandatory payments and other 

assignments given to the Social Insurance Institution, 

• to keep individual accounts of the insured and accounts 

of contribution payers, 

• to run Central Register of the Insured, Central Register of 

Contribution Payers and Central Register of the Members 

of Open Pension Funds, 

• to certify incapacity for work – by the ZUS medical 

examiners and medical boards – for the purposes of 

establishing the entitlement to social insurance benefits, 

• to control doctor’s decisions about temporary incapacity 

for work, 

• to carry out pension prevention activities including: 

•• therapeutical rehabilitation of people threatened by the 

total or partial incapacity for work and of beneficiaries 

of temporary pension, 

•• to study and analyse root causes of incapacity for work, 

•• other prevention activities, 

• to carry out accident prevention activities,

11 

• realizacja umów i porozumieƒ mi´dzynarodowych 

w dziedzinie ubezpieczeƒ spo∏ecznych, 

• dysponowanie Êrodkami finansowymi Funduszu 

Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych, 

• opracowywanie aktuarialnych analiz i prognoz w zakresie 

ubezpieczeƒ spo∏ecznych, 

• popularyzacja wiedzy o ubezpieczeniach spo∏ecznych. 

Dla realizacji wy˝ej wymienionych zadaƒ 

niezb´dna jest codzienna, Êcis∏a wspó∏praca 

ZUS z innymi instytucjami. 

W najszerszym zakresie Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych 

wspó∏pracuje: 

• z bankami, w tym g∏ównie z Narodowym Bankiem Polskim 

– w kwestii przep∏ywu Êrodków finansowych Funduszu 

Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych oraz pozosta∏ych funduszy, 

na które ZUS pobiera sk∏adki, 

• z otwartymi funduszami emerytalnymi – na rzecz których 

ZUS pobiera i którym przekazuje sk∏adki na II kapita∏owy 

filar ubezpieczenia emerytalnego, a tak˝e z Komisjà 

Nadzoru Finansowego (KNF), do której przekazuje dane 

o stanie cz∏onków OFE i sk∏adkach kierowanych 

do otwartych funduszy emerytalnych, 

• z Narodowym Funduszem Zdrowia – na rzecz którego 

ZUS wymierza, pobiera, rozlicza i przekazuje sk∏adk´ 

na ubezpieczenie zdrowotne, 

• z Krajowym Depozytem Papierów WartoÊciowych – dokàd 

ZUS przekazuje informacje o zmianach cz∏onkostwa, czyli 

przechodzeniu ubezpieczonych z jednego do drugiego 

funduszu emerytalnego, 

• z Ministerstwem Pracy i Polityki Spo∏ecznej – na rzecz 

którego ZUS wymierza i pobiera sk∏adk´ na Fundusz Pracy, 

• z pocztà – za poÊrednictwem której ZUS wyp∏aca 

Êwiadczenia swoim klientom, 

• z urz´dami skarbowymi – na rzecz których ZUS, w imieniu 

emerytów i rencistów, odprowadza nale˝ny podatek 

dochodowy od osób fizycznych. 

• to perform international agreements and treaties on social 

insurance, 

• to manage the funds of the Social Insurance Fund, 

• to develop social insurance actuarial studies and forecasts, 

• to propagate knowledge on social insurance. 

To implement the aforementioned 

assignments close, day-to-day co-operation 

between ZUS and other institutions 

is required. 

The Social Insurance Institution has the largest scope 

of co-operation with the following institutions: 

• with the banks including mainly the National Bank 

of Poland – with regard to the transfer of funds 

of the Social Insurance Fund and other funds for which 

ZUS collects contributions, 

• with the open pension funds – on behalf of which ZUS 

collects and transfers contributions to the funded pillar 

of the pension insurance; and also with the Polish Financial 

Supervision Authority (PFSA) to which it transfers data 

about the number of members in Open Pension Funds 

and contributions transferred to open pension funds, 

• with the National Health Fund – on behalf of which 

assesses, collects, settles and transfers health insurance 

contributions, 

• with the National Depository for Securities – to date ZUS 

has transferred information about transfers in/out i. e. 

transfer of the insured from one pension fund to another, 

• with the Ministry of Labour and Social Policy – on behalf 

of which ZUS assesses and collects contribution to 

the Labour Fund, 

• with the Polish Post – through the agency of which ZUS 

pays benefits to its customers, 

• with Inland Revenue Offices – to which ZUS, on behalf 

of old-age and disability pensioners, transfers the due 

personal income tax.



Struktura organizacyjna ZUS 

ZUS organizational structure 

Zarzàd i Rada Nadzorcza 

Organami Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych sà: 

• Prezes Zak∏adu, 

• Zarzàd, którego przewodniczàcym jest z urz´du 

Prezes Zak∏adu, 

• Rada Nadzorcza Zak∏adu. 

Prezes ZUS powo∏ywany jest przez Prezesa Rady Ministrów 

spoÊród osób nale˝àcych do paƒstwowego zasobu kadrowego. 

Prezes kieruje dzia∏alnoÊcià Zak∏adu i reprezentuje 

go na zewnàtrz. 

Zarzàd Zak∏adu sk∏ada si´ z 2-4 osób, powo∏ywanych i odwo∏ywanych 

przez Rad´ Nadzorczà Zak∏adu, na wniosek Prezesa 

ZUS. Organ ten zarzàdza funduszami, których dysponentem 

jest Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych, prowadzi 

na bie˝àco gospodark´ finansowà Zak∏adu, opracowuje plany 

dla Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych i samego Zak∏adu. 

Do kompetencji cz∏onków Zarzàdu nale˝y równie˝ nadzór merytoryczny 

nad dzia∏alnoÊcià poszczególnych komórek organizacyjnych 

Centrali Zak∏adu oraz oddzia∏ów ZUS. 

Rada Nadzorcza jest organem o charakterze opiniodawczo- 

-decyzyjnym. Jej cz∏onkami sà osoby delegowane przez partnerów 

dialogu spo∏ecznego dzia∏ajàcych w Trójstronnej Komisji 

do spraw Spo∏eczno-Gospodarczych, a wić przez: zwiàzki zawodowe, 

organizacje pracodawców oraz rzàd. Jest powo∏ywana 

przez Prezesa Rady Ministrów na 5-letnià kadencj´. 

Liczba cz∏onków Rady Nadzorczej jest uzale˝niona od liczby 

funkcjonujàcych w danym okresie reprezentatywnych (ogólnokrajowych) 

organizacji pracodawców i pracowników. Aktualnie 

Rada liczy 12 cz∏onków. 

Management and Supervisory Boards 

The governing bodies of the Social Insurance Institution 

include: 

• President of ZUS, 

• Management Board, headed ex officio 

by the President of ZUS, 

• Supervisory Board of the Social Insurance Institution. 

ZUS President is appointed by the Prime Minister from 

amongst the candidates belonging to the state human resources. 

The President runs the ZUS activities and represents it outside. 

ZUS Management Board consists of 2-4 persons, appointed 

and dismissed by the ZUS Supervisory Board following, 

a request of the ZUS President. The Management Board manages 

the funds that are administered by the Social Insurance 

Institution, runs financial management of the ZUS on a day- 

-to-day basis, develops plans for the Social Insurance Fund 

and for the ZUS itself. The powers of Management Board 

members include also the subject matter supervision over the 

operations of individual organisational units of the ZUS Headquarters 

and branch offices. 

The Supervisory Board is a consultative and decision-making 

body. Its members are delegated by partners of social dialogue 

acting in the Tripartite Commission for Socio-Economic 

Issues, i. e. by trade unions, organisations of employers and government. 

It is appointed for 5 years by the Prime Minister. 

The number of Supervisory Board members depends on 

the number of representative (nation-wide) employers’ and 

employees’ organisations existing at a certain moment. Presently 

the Board is composed of 12 members.

13 

Centrala i jednostki terenowe 

Zgodnie z ustawà o systemie ubezpieczeƒ spo∏ecznych Zak∏ad 

Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych realizuje swoje zadania przez 

Central´ oraz terenowe jednostki organizacyjne. 

Statut ZUS okreÊla, ˝e terenowymi jednostkami organizacyjnymi 

Zak∏adu sà oddzia∏y oraz podleg∏e im inspektoraty 

i biura terenowe. Sieç jednostek ZUS na terenie kraju obejmuje 

325 jednostek, w tym 43 oddzia∏y, 217 inspektoratów 

i 65 biur terenowych (patrz: mapa na s. 15). 

Centrala Zak∏adu koordynuje zadania, jakie na∏o˝y∏a 

na ZUS ustawa o systemie ubezpieczeƒ spo∏ecznych. Centrala 

podzielona jest na 28 departamentów, wed∏ug ich w∏aÊciwoÊci. 

Nale˝y do nich realizacja takich zadaƒ, jak: 

• dysponowanie Funduszem Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych, 

Funduszem Rezerwy Demograficznej oraz prowadzenie 

rozliczeƒ sk∏adek na ubezpieczenia spo∏eczne, 

• prowadzenie indywidualnych kont ubezpieczonych 

oraz rejestrów ubezpieczonych i p∏atników sk∏adek, 

• zapewnienie oddzia∏om ZUS niezb´dnej pomocy 

merytorycznej, organizacyjno-technicznej i finansowej, 

umo˝liwiajàcej sprawnà realizacj´ zadaƒ, 

• zapewnienie jednolitej interpretacji powszechnie 

obowiàzujàcych przepisów, 

• opracowywanie wewn´trznych aktów prawnych 

oraz wzorów formularzy i druków, 

• realizacja zadaƒ wynikajàcych z umów mi´dzynarodowych, 

• zarzàdzanie finansami Zak∏adu i dysponowanie jego 

majàtkiem, 

• opracowywanie projektów planów dzia∏alnoÊci Zak∏adu 

oraz analiz i prognoz dotyczàcych jego dzia∏alnoÊci. 

Headquarters and field offices 

Pursuant to the Act on Social Insurance System the Social 

Insurance Institution performs its functions by the Headquarters 

and field organisational units. 

ZUS Statutes stipulates that the field organisational units 

of ZUS are branch offices with reporting inspectorates and 

local offices. The national network of ZUS organisational 

units includes 325 units, of which 43 branch offices, 217 inspectorates 

and 65 local offices (see: map on p. 15). 

The ZUS Headquarters coordinates the attainment of objectives 

laid down for ZUS in the Act on Social Insurance 

System. The Headquarters comprises 28 departments organised 

on the basis of their competencies. They have been entrusted 

the following responsibilities: 

• to manage the Social Insurance Fund, the Demographic 

Reserve Fund and to make settlements of the social 

insurance contributions, 

• to keep individual accounts of the insured as well as 

registers of the insured and contribution payers, 

• to provide ZUS branch offices with necessary subject 

matter, organisational, technical and financial support to 

enable the efficient performance of duties, 

• to provide a consistent interpretation of universally binding 

legislation, 

• to develop internal bylaws as well as specimen forms 

and printed matter, 

• to implement tasks under international treaties, 

• to manage ZUS finances and its assets, 

• to develop draft ZUS operational plans as well as studies 

and forecasts of its activities.



Terenowe jednostki organizacyjne ZUS prowadzà bezpo- 

Êrednià obs∏ug´ klientów w sprawach z zakresu ubezpieczeƒ 

spo∏ecznych. Nale˝y do nich przede wszystkim: 

• stwierdzanie i ustalanie obowiàzku ubezpieczeƒ spo∏ecznych, 

• ustalanie uprawnieƒ do Êwiadczeƒ z tytu∏u ubezpieczeƒ 

spo∏ecznych oraz do innych Êwiadczeƒ zleconych 

Zak∏adowi do realizacji, 

• wyp∏ata Êwiadczeƒ z tytu∏u ubezpieczeƒ spo∏ecznych oraz 

innych Êwiadczeƒ zleconych Zak∏adowi do realizacji, 

• dochodzenie zwrotu nienale˝nie pobranych Êwiadczeƒ, 

• dochodzenie nale˝nych sk∏adek i op∏at, 

• orzekanie o niezdolnoÊci do pracy – przez lekarzy 

orzeczników ZUS i komisje lekarskie Zak∏adu – dla potrzeb 

ustalania uprawnieƒ do Êwiadczeƒ z ubezpieczeƒ spo∏ecznych. 

Ponadto wybrane jednostki ZUS wykonujà dodatkowo inne 

zadania – takie, jak: 

• realizacja umów i porozumieƒ mi´dzynarodowych 

w dziedzinie ubezpieczeƒ spo∏ecznych (wydzia∏y realizacji 

umów mi´dzynarodowych), 

• wprowadzanie danych do systemu informatycznego 

(oÊrodki przetwarzania danych), 

• przetwarzanie dla potrzeb dzia∏alnoÊci Zak∏adu danych 

przekazywanych przez p∏atników sk∏adek (regionalne 

oÊrodki informatyczne), 

• szkolenia, doszkalanie i doskonalenie zawodowe 

pracowników oraz p∏atników sk∏adek (regionalne 

oÊrodki szkolenia), 

• obs∏uga poligraficzna Zak∏adu (wydzia∏y poligrafii). 

Na kolejnych stronach przedstawiono: sieç oddzia∏ów ZUS 

na terenie Polski, schemat organizacyjny Zak∏adu Ubezpieczeƒ 

Spo∏ecznych oraz szczegó∏owy wykaz oddzia∏ów ZUS. 

ZUS field organisational units are responsible for front office 

customer service in all social insurance-related matters. 

These include primarily: 

• to assess and establish social insurance obligation, 

• to establish the entitlement to social insurance benefits 

and to other benefits delegated to the ZUS 

for implementation, 

• payment of social insurance benefits and other benefits 

commissioned to ZUS for implementation, 

• to enforce the repayment of unduly collected benefits, 

• to collect due payments of contributions and fees, 

• to certify the incapacity for work – by ZUS medical 

examiners and medical board – for the purposes of 

establishing the entitlement to social insurance benefits. 

Additionally selected ZUS units perform other duties such as: 

• to perform international contracts and treaties in the field 

of social insurance (international treaty performance 

departments), 

• to enter data into an IT system (data processing centres), 

• to process data provided by the contribution payers 

for ZUS operational purposes (regional IT centres), 

• to provide training, additional training and in-service 

courses for ZUS personnel and contribution payers 

(regional training facilities), 

• to provide printing services to ZUS (printing departments). 

Subsequent pages present: the national network of ZUS 

branch offices in Poland, an organisational chart of the Social 

Insurance Institution and detailed specification of ZUS 

branch offices.

15 

Sieç oddzia∏ów ZUS na terenie Polski 

National network of ZUS branch offices 

èród∏o: ZUS, Gabinet Prezesa, Wydzia∏ Organizacji i Analiz. 

Source: ZUS, President Office, Organisation and Studies Department.



Schemat organizacyjny Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych 

Organisational chart of Social Insurance Institution 

RADA NAUKOWO-KONSULTACYJNA 

SCIENTIFIC & CONSULTATIVE 

COUNCIL 

RADA KONSULTACYJNA PREZESA 

PRESIDENT’S CONSULTATIVE 

COUNCIL 

REGIONALNE RADY DYREKTORÓW 

ODDZIA¸ÓW 

REGIONAL COUNCILS OF BRANCH 

DIRECTORS 

ZESPO¸Y ROBOCZE 

WORK GROUPS 

CZ¸ONEK ZARZÑDU 

DS. ÂWIADCZE¡ 

BOARD MEMBER FOR 

BENEFITS 

CZ¸ONEK ZARZÑDU DS. 

EKONOMICZNO- 

FINANSOWYCH 

BOARD MEMBER FOR 

ECONOMIC & FINANCIAL 

MATTERS 


DS. INFORMATYKI 

BOARD MEMBER 

FOR IT 

Departament Orzecznictwa 

Lekarskiego 

Medical Certification 

Department 

Departament Finansów 

Funduszy 

Fund Finance Department 

Departament Eksploatacji 

Aplikacji Interakcyjnych 

Interactive Application 

Operation Department 

Departament Prewencji 

i Rehabilitacji 

Prevention & Rehabilitation 

Department 

Departament Finansów 

Zak∏adu 

ZUS Finance Department 

Departament Eksploatacji 

Systemów Centralnych 

Central System Operation 

Department 

Departament Rent 

Zagranicznych 

Foreign Pension Department 

Departament Realizacji 

Dochodów 

Income Realization 

Department 

Departament Infrastruktury 

Informatycznej 

IT Infrastructure 

Departament 

Departament Âwiadczeƒ 

Emerytalno-Rentowych 

Pension Benefit Department 

Departament Ubezpieczeƒ 

i Sk∏adek 

Insurance & Contribution 

Dept. Departament 

Departament Obs∏ugi 

Klientów 

Customer Service 

Department 

Departament Zasi∏ków 

Allowances Department 

Departament Wdro˝enia 

i Rozwoju KSI 

IT System Implementation 

and Development 

Department 

èród∏o: ZUS, Gabinet Prezesa, Wydzia∏ Organizacji i Analiz. 

Source: ZUS, President Office, Organisation and Studies Department.

17 

PREZES 

PRESIDENT 

OF MANAGEMENT BOARD 

RADA NADZORCZA ZAK¸ADU 

ZUS SUPERVISORY BOARD 

ZARZÑD 

MANAGEMENT BOARD 

Biuro Rady Nadzorczej 

Supervisory Board Office 

Gabinet Prezesa 

President Office 


DS. ADMINISTRACYJNO- 

TECHNICZNYCH 

Departament Audytu 

Audit Department 

BOARD MEMBER 

FOR ADMINISTRATIVE 

AND TECHNICAL MATTERS 

Departament 

Legislacyjno-Prawny 

Legislative and Legal 

Department 

Departament Kontroli 

P∏atników Sk∏adek 

Contribution Payer Control 

Department 

Departament Kontrolingu 

Controlling Departament 

Departament Ochrony 

Informacji 

Information Protection Dept. 

Departament Rewizji 

Wewn´trznej 

Internal Audit Department 

Departament Administracyjny 

i Wspomagania 

Dzia∏alnoÊci Zak∏adu 

Administrative 

and Operational Support 

Department 

Departament Inwestycji 

i Zarzàdzania Majàtkiem 

Investment and Asset 

Management Department 

Departament Zamówieƒ 

Publicznych 

Government Procurement 

Department 

Wieloosobowe Stanowisko 

ds. BHP i Ochrony 

Przeciwpo˝arowej 

Health & Safety, Fire 

Protection Multiperson 

Stand 

Oddzia∏y 

Branch Offices 

Inspektoraty 

Inspectorates 

Biura Terenowe 

Local Offices 

1 

1 

1 

… 

… 

… 

43 

217 

65 

Departament Spraw 

Pracowniczych 

Human Resources 

Department 

Departament Statystyki 

Statistics Department 

Departament Wspó∏pracy 

Mi´dzynarodowej 

International Co-operation 

Department



Wykaz oddzia∏ów ZUS 

List of ZUS branch offices 

Oddzia∏ ZUS Liczba emerytów Liczba p∏atników Liczba osób 

i rencistów (w tys.) 1 sk∏adek (w tys.) zatrudnionych 

w oddziale 

ZUS branch office No of pensioners No of contribution Total headcount 

(in thousands) 1 payers (in thousands) per branch 

1. 

BIA¸YSTOK 171 411 52 949 1 160 

Dyr. Zbigniew Zaniewski 

15-404 Bia∏ystok 

ul. M∏ynowa 29 

tel. +(48 85) 748 64 63 

2. 

BIELSKO-BIA¸A 149 457 43 453 884 

Dyr. Barbara Adamska 

43-300 Bielsko-Bia∏a 

ul. Krasiƒskiego 34 

tel. +(48 33) 822 93 34 

3. 

BI¸GORAJ 110 981 25 361 683 

Dyr. Danuta Kwiatkowska 

23-400 Bi∏goraj 

ul. KoÊciuszki 103 

tel. +(48 84) 686 05 06 

4. 

BYDGOSZCZ 199 330 57 325 1 323 

Dyr. Tadeusz Andrzej Muca 

85-224 Bydgoszcz 

ul. Âwi´tej Trójcy 33 

tel. +(48 52) 341 81 00 

5. 

CHORZÓW 206 993 48 244 1 142 

Dyr. Janusz Koch 

41-500 Chorzów 

ul. Dàbrowskiego 45 

tel. +(48 32) 349 05 31 

6. 

CHRZANÓW 147 577 32 953 718 

Dyr. Wanda Cygan 

32-500 Chrzanów 

ul. OÊwićimska 14 

tel. +(48 32) 623 45 91 

7. 

CZ¢STOCHOWA 130 910 36 401 806 

Dyr. Jan Âmigielski 

42-218 Cz´stochowa 

ul. Dàbrowskiego 43/45 

tel. +(48 34) 368 94 50 

8. 

ELBLÑG 82 228 22 661 576 

Dyr. Ewa Ko∏akowska 

82-300 Elblàg 

ul. Teatralna 4 

tel. + (48 55) 641 92 08 

9. 

GDA¡SK 330 737 121 932 2 049 

Dyr. Renata Zió∏kowska 

80-748 Gdaƒsk 

ul. Chmielna 27/33 

tel. +(48 58) 301 20 86 

10. 

GORZÓW WIELKOPOLSKI 70 931 22 543 480 

Dyr. Zbigniew Zalewski 

66-400 Gorzów Wlkp. 

ul. Sikorskiego 42 

tel. +(48 95) 728 54 00 

1 Przeci´tna miesićzna liczba emerytów i rencistów 

w okresie paêdziernik-grudzieƒ 2008 r. 

1 Average monthly number of pensioners 

from October to December 2008.

19 





w oddziale 



11. 

JAS¸O 115 118 24 886 685 

Dyr. Marek Smoliƒski 

38-200 Jas∏o 

ul. Rynek 18 b 

tel. +(48 13) 446 46 24 

12. 

KIELCE 236 072 56 444 1 427 

Dyr. Jerzy Dalka 

25-510 Kielce 

ul. Piotrkowska 27 

tel. +(48 41) 367 72 17 

13. 

KOSZALIN 110 970 33 957 742 

Dyr. Marek Pogonowski 

75-950 Koszalin 

ul. Juliana Fa∏ata 30 

tel. +(48 94) 348 58 02 

14. 

KRAKÓW 278 522 97 901 1 899 

Dyr. Les∏aw Abramowicz 

31-080 Kraków 

ul. P´dzichów 27 

tel. +(48 12) 633 57 28 

15. 

LEGNICA 135 367 33 415 851 

Dyr. El˝bieta Kanus 

59-220 Legnica 

ul. W∏. Grabskiego 26 

tel. +(48 76) 876 42 30 

16. 

LUBLIN 243 184 64 006 1 387 

Dyr. Andrzej Panasiuk 

20-601 Lublin 

ul. T. Zana 36-38 c 

tel. +(48 81) 535 74 00 

17. 

¸ÓDè I 241 213 65 676 1 434 

Dyr. Ewa ˚ydowicz-Mucha 

ul. Zamenhofa 2 

tel. +(48 42) 638 29 01 

18. 

¸ÓDè II 159 920 43 819 937 

Dyr. W∏adys∏aw SoÊnicki 

98-220 Zduƒska Wola 

ul. Kiliƒskiego 7/11 

tel. +(48 43) 823 42 44 

19. 

NOWY SÑCZ 218 758 63 710 1 378 

Dyr. Aleksander Bembenik 

33-300 Nowy Sàcz 

ul. Sienkiewicza 77 

tel. +(48 18) 443 82 88 

20. 

OLSZTYN 166 344 47 622 1 125 

Dyr. Miros∏awa Spas-Gierz 

10-959 Olsztyn 

pl. Konsulatu Polskiego 4 

tel. +(48 89) 521 20 06 











w oddziale 



21. 

OPOLE 183 256 49 012 1 185 

Dyr. Marek B∏aszkowicz 

45-701 Opole 

ul. Wroc∏awska 24 

tel. +(48 77) 474 69 49 

22. 

OSTRÓW WIELKOPOLSKI 183 745 61 737 1 239 

Dyr. El˝bieta Jenczak 

63-400 Ostrów Wlkp. 

ul. Wysocka 1 b 

tel. +(48 62) 735 71 90 

23. 

PI¸A 73 953 21 723 469 

Dyr. Barbara ¸ukaszewska 

64-920 Pi∏a 

ul. Drygasa 28 

tel. +(48 67) 212 48 02 

24. 

P¸OCK 145 046 47 488 1 061 

Dyr. Andrzej Âcib∏o 

09-402 P∏ock 

al. Stanis∏awa Jachowicza 1 

tel. +(48 24) 268 37 56 

25. 

POZNA¡ I 175 529 75 134 1 357 

Dyr. Maria Nowak 

60-908 Poznaƒ 

ul. Dàbrowskiego 12 

tel. +(48 61) 847 63 10 

26. 

POZNA¡ II 202 672 65 573 1 256 

Dyr. Gra˝yna Bajerska 

61-361 Poznaƒ 

ul. Staro∏ćka 31 

tel. +(48 61) 874 55 45 

27. 

RADOM 120 350 33 822 775 

Dyr. Ryszard Makuch 

26-600 Radom 

ul. Czachowskiego 21 a 

tel. +(48 48) 385 62 38 

28. 

RYBNIK 225 998 52 701 1 167 

Dyr. Gra˝yna Szweda 

44-200 Rybnik 

ul. Reymonta 2 

tel. +(48 32) 422 15 33 

29. 

RZESZÓW 267 355 58 861 1 611 

Dyr. Zdzis∏awa Redliƒska 

35-075 Rzeszów 

al. Pi∏sudskiego 12 

tel. +(48 17) 867 52 03 

30. 

SIEDLCE 81 158 26 160 520 

Dyr. Kazimierz Sujka 

08-110 Siedlce 

ul. Browarna 12 

tel. +(48 25) 640 16 75 





21 





w oddziale 



31. 

S¸UPSK 81 321 25 146 606 

Dyr. Roman Kurkiewicz 

76-200 S∏upsk 

pl. Zwyci´stwa 8 

tel. +(48 59) 841 91 25 

32. 

SOSNOWIEC 192 936 37 572 910 

Dyr. Janusz Woêniak 

41-200 Sosnowiec 

ul. Partyzantów 1 

tel. +(48 32) 266 35 05 

33. 

SZCZECIN 223 679 81 311 1 425 

Dyr. Tadeusz Drabik 

70-530 Szczecin 

ul. Matejki 22 

tel. +(48 91) 459 69 00 

34. 

TARNÓW 2 - - - 

Dyr. Gra˝yna Rega 

33-100 Tarnów 


tel.+ (48 14) 621 43 71 

35. 

TOMASZÓW MAZOWIECKI 131 724 33 989 862 

Dyr. Krzysztof Smejda 

97-200 Tomaszów Maz. 

ul. MoÊcickiego 40/42 

tel. +(48 44) 724 50 84 

36. 

TORU¡ 182 418 51 385 1 176 

Dyr. Bronis∏aw Pierzynowski 

86-300 Grudziàdz 

ul. Wybickiego 39 

tel. +(48 56) 462 29 75 

37. 

WA¸BRZYCH 241 598 54 761 1 378 

Dyr. Jerzy Gajos 

58-300 Wa∏brzych 

pl. Grunwaldzki 1 

tel. +(48 74) 843 74 02 

38. 

WARSZAWA I 205 275 87 681 1 703 

Dyr. Ma∏gorzata Sienicka 

00-917 Warszawa 

ul. Senatorska 6/8 

tel. +(48 22) 827 01 08 

39. 

WARSZAWA II 205 093 86 677 1 288 

Dyr. Jerzy Chodorowski 


ul. Podskarbiƒska 25 

tel. +(48 22) 590 21 00 



2 Nowy oddzia∏, powo∏any do ˝ycia zarzàdzeniem Prezesa ZUS 

z dniem 1 czerwca 2009 r. 


from October to December 2008. 

2 New ZUS branch office, which was established by President’s of ZUS 

directive on 1 st June 2009.







w oddziale 



40. 

WARSZAWA III 194 339 83 022 1 227 

Dyr. Wanda Pretkiel 


ul. Senatorska 6/8 

tel. +(48 22) 538 25 01 

Tymczasowa siedziba Oddzia∏u 

41. 

WROÇAW 240 034 82 951 1 629 

Dyr. Antoni Malaka 

50-930 Wroc∏aw 

ul. Pretficza 11 

tel. +(48 71) 360 62 51 

42. 

ZABRZE 221 403 44 245 1 053 

Dyr. Alina Dudek 

41-800 Zabrze 

ul. Szcz´Êç Bo˝e 18 

tel. +(48 32) 277 86 00 

43. 

ZIELONA GÓRA 128 794 33 940 794 

Dyr. Roman Âniedziewski 

65-426 Zielona Góra 

ul. Kupiecka 65 

tel. +(48 68) 326 88 19 

Razem oddzia∏y 7 413 699 2 190 149 46 377 

Total branch offices 

èród∏o: ZUS, Departament Statystyki (wed∏ug Centralnego Rejestru P∏atników Sk∏adek), Departament Spraw Pracowniczych. 

Source: ZUS, Statistics Department (according to the Central Register of Contribution Payers), Human Resources Department. 

Jak wynika z „Wykazu oddzia∏ów ZUS” poszczególne oddzia∏y 

ró˝nià si´ zarówno pod wzgl´dem liczby klientów (Êwiadczeniobiorców 

i p∏atników sk∏adek), jak i pod wzgl´dem poziomu 

zatrudnienia. Najmniej emerytów i rencistów obs∏ugujà oddzia∏y 

w Gorzowie Wielkopolskim, Pile oraz w Siedlcach, najwićej 

– oddzia∏y zlokalizowane w du˝ych aglomeracjach: 

w Gdaƒsku, Krakowie, Rzeszowie, o ile obs∏ugiwane sà przez 

jeden oddzia∏. Najwi´ksze miasta (np. Warszawa, ¸ódê, Poznaƒ) 

obs∏ugiwane sà przez kilka oddzia∏ów. Podobnie wyglàda 

sytuacja, jeÊli chodzi o p∏atników sk∏adek. Ich liczba waha si´, 

w poszczególnych oddzia∏ach, od nieca∏ych 25 tys. (Pi∏a, Gorzów 

Wielkopolski) do prawie 100 tys. (Kraków) i ponad 120 tys. 

(Gdaƒsk). 

Zró˝nicowanie liczby klientów obs∏ugiwanych przez poszczególne 

oddzia∏y ZUS znajduje odzwierciedlenie w wielko- 

Êci zatrudnienia (Êrednie zatrudnienie w oddziale wynosi 

1104 osoby). Widoczne sà jednak wyraêne ró˝nice jeÊli chodzi 

o liczb´ emerytów i rencistów oraz liczb´ p∏atników sk∏adek 

przypadajàce na jednego zatrudnionego w jednostce ZUS. 

According to „List of ZUS Branch Offices” the individual 

branch offices differ both in terms of the number of customers 

(beneficiaries and contribution payers), and in terms of 

headcount level. The smallest number of pensioners is handled 

by Gorzów Wielkopolski, Pi∏a and Siedlce branch office, 

whereas the highest number of pensioners is handled by the 

branch offices located in large conurbations: Gdaƒsk, Cracow, 

Rzeszów as long as they are handled by one branch office. 

Major cities (e. g. Warsaw, ¸ódê, Poznaƒ) are handled by 

several branch offices. The picture look similar with regard to 

contribution payers. Their number varies from one branch office 

to another, from less than 25 thousand (Pi∏a, Gorzów 

Wielkopolski) to almost 100 thousand (Cracow), and above 

120 thousand (Gdaƒsk). 

The different number of customers handled by individual 

ZUS branch offices is reflected in the headcount level (average 

headcount per branch office amounts to 1104 persons). 

However, there are clear differences amongst ZUS offices in 

terms of the number of pensioners and number of contribu- 





23 

Najwićej emerytów i rencistów (ponad 200 osób) przypada 

na jednego pracownika ZUS w oddzia∏ach Êlàskich: Sosnowcu, 

Zabrzu, Chrzanowie, Rybniku, najmniej (oko∏o 120-130 osób) 

– w oddzia∏ach: w S∏upsku, w Poznaniu I oraz w Warszawie I. 

Z kolei liczba p∏atników sk∏adek, w relacji do zatrudnienia 

w strukturach ZUS, jest wyraênie powiàzana z wielkoÊcià danego 

oÊrodka oraz stopniem rozwoju przedsi´biorczoÊci 

na danym terenie. W regionach bez du˝ych aglomeracji (Bi∏goraj, 

Jas∏o, Legnica, Rzeszów, Tomaszów Mazowiecki) 

na jednego zatrudnionego w ZUS przypada prawie dwukrotnie 

mniej p∏atników ni˝ w du˝ych aglomeracjach (Warszawa II, 

Warszawa III, Szczecin, Elblàg, Poznaƒ I). 

tion payers per employee. The highest number of pensioners 

(above 200 persons) is per ZUS employee in Silesian branch 

offices such as Sosnowiec, Zabrze, Chrzanów, Rybnik, whereas 

the lowest number of pensioners (approximately 120-130 

persons) in such branch offices as S∏upsk, Poznaƒ I and Warsaw 

I. On the other hand the number of contribution payers in 

relation to the ZUS headcount in its organisational units, is 

clearly correlated with the size of a certain city/town and the 

level of business development in a certain area. In the areas 

without large conurbations (Bi∏goraj, Jas∏o, Legnica, Rzeszów, 

Tomaszów Mazowiecki) the number of contribution payers 

per ZUS employee is almost half of that in large conurbations 

(Warsaw II, Warsaw III, Szczecin, Elblàg, Poznaƒ I).



Pracownicy 

Personnel 

Realizacja licznych zadaƒ Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych 

wymaga wykwalifikowanej kadry. Kadra ta – oprócz wysokich 

kwalifikacji zawodowych – powinna posiadaç umiej´tnoÊç 

kontaktu z klientami, którymi z jednej strony sà Êwiadczeniobiorcy, 

z drugiej – p∏atnicy sk∏adek. Kontakt z nimi wymaga 

znakomitej znajomoÊci przepisów prawa, co warunkuje przekazanie 

informacji potrzebnych do za∏atwienia spraw, a jednoczeÊnie 

w∏aÊciwego podejÊcia w trudnych i niekiedy budzàcych 

emocje kwestiach. 

Aktualnie ZUS zatrudnia (stan na 31 grudnia 2008 r.) 

47 716 osób, w tym 1 340 w Centrali i 46 376 w oddzia∏ach. 

Kobiety stanowià oko∏o 85,5% kadry. W Zak∏adzie przewa˝ajà 

pracownicy z wykszta∏ceniem Êrednim – stanowià oni 

50,2% ogó∏u zatrudnionych. Wykszta∏cenie wy˝sze posiada 

47,9% ogó∏u pracowników, zaÊ wykszta∏cenie ni˝sze ni˝ Êrednie 

– 1,9%. Najwićej pracowników z wy˝szym wykszta∏ceniem 

jest w Centrali ZUS – oko∏o 69,5%. JeÊli chodzi o struktur´ 

wiekowà, to w 2008 r. najwi´kszà grup´ wÊród ogó∏u 

zatrudnionych stanowili pracownicy w wieku od 35 do 50 lat 

(43,3%). Odsetek osób bardzo m∏odych, w wieku do 25 lat, 

wynosi∏ 4,5%, zaÊ odsetek osób starszych, w wieku powy- 

˝ej 60 lat – 1,5%. 

Jednym z elementów strategii dzia∏ania ZUS jest inwestowanie 

w kapita∏ ludzki i tworzenie jak najlepszych warunków 

dla identyfikowania si´ z instytucjà i jej celami. Podnoszenie 

kwalifikacji pracowników ZUS dokonuje si´ poprzez delegowanie 

ich na studia wy˝sze i podyplomowe (w 2008 r. studiowa∏y 

672 osoby) oraz poprzez uczestnictwo w organizowanych 

przez Zak∏ad szkoleniach centralnych i regionalnych, 

aplikacjach radcowskich i sta˝ach, a tak˝e udzia∏ w szkoleniach 

organizowanych przez inne instytucje. 

The execution of numerous responsibilities of the Social 

Insurance Institution requires a qualified personnel. The personnel 

– in addition to high professional qualifications – should 

be also able to get on well with the customers including 

beneficiaries on the one hand and contribution payers on the 

other hand. The relations with the customers require an 

excellent knowledge of legislation, which is a prerequisite for 

passing information necessary to settle the business, but at 

the same time of the right approach to tough issues that stir 

sometimes emotions. 

Presently ZUS employs (as of 31 st December 2008) 

47 716 persons, of which 1340 persons work at the Headquarters 

and 46 376 at the branch offices. Women account 

for approximately 85.5% of the personnel. At ZUS the 

employees with secondary educational background predominate 

– they account for 52.2% of the total headcount. 

The university education has 47.9% of the total headcount, 

whereas educational background below secondary – 1.9%. 

The highest number of employees with university education 

works at ZUS Headquarters – approximately 69.5%. With reference 

to age breakdown in 2008 the largest category in 

the total employment was the category from 35 to 50 years 

of age (43.3%). The percentage of very young employees, 

below 25 years of age, accounted for 4.5%, whereas the percentage 

of the elderly, above 60 years of age – accounted 

for 1.5%. 

One of the constituents of ZUS operational strategy is to 

invest into human capital and to create the best possible 

environment for the personnel for identification with ZUS and 

its objectives. ZUS personnel qualifications are upgraded 

through delegating them to attend graduate and postgraduate 

courses at universities (in 2008 672 people attended 

such courses) and through participation in training courses 

organised by ZUS at the central and regional levels, legal training 

and apprenticeship for solicitors as well as participation 

in third party training courses.

25 

Struktura pracowników ZUS wed∏ug wykszta∏cenia (w %) 

ZUS employment by education (in %) 

70 

69,5 

60 

50 

40 

47,9 50,2 

47,3 50,9 

30 

20 

10 

0 

ogó∏em 

total 

25,6 

1,9 4,9 1,8 

Centrala 

Headquarters 

oddzia∏y 

branches 

wy˝sze 

university 

Êrednie 

secondary 

poni˝ej Êredniego 

below secondary 

Struktura pracowników ZUS wed∏ug wieku (w %) 

ZUS employment by age (in %) 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

4,5 

31,6 

43,3 

13,9 

5,2 12,7 7,2 

1,5 

0,7 

31,4 31,8 

16,2 

4,6 

31,7 

43,6 

13,8 

4,9 

1,4 

do 25 lat 

below 25 

25-35 lat 

25-35 

35-50 lat 

35-50 

50-55 lat 

50-55 

55-60 lat 

55-60 

powy˝ej 60 lat 

above 60 

ogó∏em 

total 

Centrala 

Headquarters 

oddzia∏y 

branches 

Struktura pracowników ZUS wed∏ug p∏ci (w %) 

ZUS employment by gender (in %) 

100 

80 

85,5 

86,3 

60 

60,5 

40 

20 

0 

14,5 

39,5 

13,7 

kobiety 

women 

m´˝czyêni 

men 

ogó∏em 

total 

Centrala 

Headquarters 

oddzia∏y 

branches 

èród∏o: ZUS, Departament Spraw Pracowniczych – „Sprawozdanie z dzia∏alnoÊci Zak∏adu za 2008 r. 

w zakresie sytuacji kadrowej i wykszta∏cenia”. 

Source: ZUS, Human Resources Department – „ZUS activity report for 2008 on human resources 

and educational background status”.



Gospodarka finansowa ZUS 

ZUS finance management 

Âwiadczenia z systemu ubezpieczenia spo∏ecznego sà finansowane 

z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych (FUS). 

Fundusz Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych jest paƒstwowym funduszem 

celowym, powo∏anym do realizacji zadaƒ z zakresu 

ubezpieczenia spo∏ecznego. Ârodkami FUS dysponuje Zak∏ad 

Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych. 

G∏ównym êród∏em dochodów Funduszu Ubezpieczeƒ Spo- 

∏ecznych sà sk∏adki 3 na ubezpieczenia spo∏eczne. Inne êród∏a 

dochodu tego funduszu to: dotacje z bud˝etu paƒstwa (celowa 

i uzupe∏niajàca); oprocentowanie rachunków bankowych 

FUS; Êrodki Funduszu Rezerwy Demograficznej 4 ; kwoty przekazywane 

na Êwiadczenia zlecone ZUS do wyp∏aty; odsetki 

od nieterminowo regulowanych zobowiàzaƒ wobec FUS. 

W ramach Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych istniejà 

4 fundusze: 

• fundusz emerytalny – z którego finansowane sà tylko 

Êwiadczenia emerytalne, 

• fundusz rentowy – z którego finansowane sà renty 

z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy, renty szkoleniowe, renty 

rodzinne, dodatki do rent i emerytur, zasi∏ki pogrzebowe 

oraz wydatki na prewencj´ rentowà, 

• fundusz chorobowy – z którego finansowane sà 

Êwiadczenia przewidziane w ramach ubezpieczenia 

na wypadek niezdolnoÊci do pracy z powodu choroby 

i macierzyƒstwa, 

• fundusz wypadkowy – z którego finansowane sà 

Êwiadczenia przewidziane w ramach ubezpieczenia 

wypadkowego. 

The benefits paid from the social insurance system are finances 

from the Social Insurance Fund (Fundusz Ubezpieczeƒ 

Spo∏ecznych – hereafter FUS). 

The Social Insurance Fund is an appropriate state fund, set 

up to execute social insurance assignments. The monies of 

the Social Insurance Fund are managed by the Social Insurance 

Institution. 

The major source of Social Insurance Fund revenues are 

social insurance contributions 3 . Other revenue sources of the 

Social Insurance Fund include: state budget subsidies (earmarked 

and supplementary); interest income on FUS bank 

accounts; funds of the Demographic Reserve Fund 4 ; funds 

transferred to cover benefits commissioned to ZUS for payment; 

interest income on the overdue receivables of FUS. 

The Social Insurance Fund is divided into four schemes: 

• old-age pension scheme – used to finance only 

pension benefits, 

• pension scheme – used to finance pensions for 

incapacity for work, training allowances, survivors’ 

benefits, supplements to old-age and disability benefits, 

death grants and pension prevention expenses, 

• sickness scheme – used to finance benefits under 

insurance against incapacity for work due to sickness 

andmaternity, 

• industrial injury scheme – used to finance benefits 

under industrial injury insurance. 

3 Sk∏adki na ubezpieczenia spo∏eczne (FUS) op∏acajà pracownicy i pracodawcy. 

Sk∏adk´ na Fundusz Pracy op∏aca tylko pracodawca, natomiast 

sk∏adk´ na ubezpieczenie zdrowotne – tylko pracownik (ubezpieczony). 

4 Fundusz Rezerwy Demograficznej jest tworzony z ró˝nych Êrodków, 

w tym przede wszystkim ze Êrodków pozostajàcych na rachunku funduszu 

emerytalnego FUS na koniec ka˝dego roku kalendarzowego. Jego 

aktywa mo˝na wykorzystaç wy∏àcznie na uzupe∏nienie niedoboru w funduszu 

emerytalnym FUS, powsta∏ego na skutek niekorzystnych zmian 

demograficznych. 

3 Social insurance contributions (FUS) are paid by the employees and 

employers. Meanwhile the contribution to the Labour Fund is only paid 

by the employer, whereas health insurance contribution is paid only by 

the employee (the insured). 

4 Demographic Reserve Fund consists of various funds including primarily 

funds remaining in the account of FUS pension scheme at the end 

of each calendar year. Its assets can be used exclusively for covering 

the deficit of FUS pension scheme occurred due to disadvantageous 

demographic changes.

27 

Wydatki na Êwiadczenia pieni´˝ne z FUS wed∏ug rodzajów funduszy za rok 2008 (w %) 

Cash benefits spending from Social Insurance Fund by scheme types in 2008 (in %) 

fundusz emerytalny 

63,6 % old-age pension scheme 

27,2 % 

5,6 % 

3,6 % 

fundusz rentowy 

pension scheme 

fundusz chorobowy 

sickness scheme 

fundusz wypadkowy 

industrial injury scheme 

èród∏o: ZUS, Departament Statystyki. 

Source: ZUS, Statistics Department. 

Dochody 

Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych 

W 2008 r. dochody Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych 

wynios∏y ogó∏em 136 096,5 mln z∏. 

Wp∏ywy ze sk∏adek wynios∏y 82 692,2 mln z∏ i stanowi∏y 

60,8% wszystkich dochodów FUS. Pozask∏adkowe dochody, 

czyli dotacje celowa i uzupe∏niajàca z bud˝etu paƒstwa oraz 

inne dochody, wynios∏y 53 404,3 mln z∏ i stanowi∏y 39,2% 

wszystkich dochodów FUS. 

Na pozask∏adkowe dochody FUS w 2008 r. z∏o˝y∏y si´: 

• dotacja celowa z bud˝etu paƒstwa na pokrycie wydatków 

zwiàzanych z wyp∏atà Êwiadczeƒ dla inwalidów wojennych 

i wojskowych oraz kombatantów, a tak˝e wyp∏atà innych 

Êwiadczeƒ pozaubezpieczeniowych – wynios∏a ona 232,3 

mln z∏, co stanowi∏o 0,2% ogó∏u dochodów FUS, 

Revenues 

of Social Insurance Fund 

In 2008 the revenues of Social Insurance Fund totalled 

PLN 136 096.5 million. 

Revenues from contributions amounted to PLN 82 692.2 

million and accounted for 60.8% of total FUS revenues. Non- 

-contributory income i. e. earmarked and supplementary subsidies 

from the state budget and other revenues, amounted 

to PLN 53 404.3 million and accounted for 39.2 % of total 

FUS revenues. 

The FUS non-contributory income in 2008 included: 

• earmarked subsidy from the state budget to cover the 

expenditures on the payment of war-disabled persons, 

military and veterans and on the payment of other 

non-insurance benefits – amounted to PLN 232.3 million 

and accounted for 0.2% of total FUS revenues,



• dotacja uzupe∏niajàca z bud˝etu paƒstwa na uzupe∏nienie 

niedoboru Êrodków Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych 

– wynios∏a ona 32 997,7 mln z∏, co stanowi∏o 24,2% 

ogó∏u dochodów FUS, 

• pozosta∏e dochody – wynios∏y one 20 174,3 mln z∏, 

co stanowi∏o 14,8% ogó∏u dochodów FUS. 

• supplementary subsidy from the state budget to 

supplement the shortage of funds in the Social Insurance 

Fund – it amounted to PLN 32 997.7 million, which 

accounted for 24.2% of the total FUS revenues, 

• other revenues – amounted to PLN 20 174.3 million, 

which accounted for 14.8% of the total FUS revenues. 

Dochody Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych w 2008 r. (w %) 

Social Insurance Fund revenues in 2008 (in %) 

sk∏adki 

60,8 % contributions 

0,2 % 

24,2 % 

14,8 % 

dotacja celowa 

earmarked subsidy 

dotacja uzupe∏niajàca 

supplementary subsidy 

pozosta∏e dochody 

other revenues 


Source: ZUS, Statistics Department. 

Wydatki 

Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych 

W 2008 r. wydatki Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych 

wynios∏y ogó∏em 135 649,8 mln z∏. 

Na Êwiadczenia pieni´˝ne finansowane z FUS wydatkowano 

w 2008 r. 132 180,8 mln z∏, z czego 131 948,6 mln z∏ 

zosta∏o pokryte ze sk∏adek na ubezpieczenia spo∏eczne, 

a 232,2 mln z∏ podlega∏o refundacji z bud˝etu paƒstwa. 

Âwiadczenia pieni´˝ne, o których mowa, to emerytury, renty 

z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy, renty rodzinne, zasi∏ki chorobowe, 

zasi∏ki macierzyƒskie, zasi∏ki opiekuƒcze, zasi∏ki pogrzebowe, 

zasi∏ki wyrównawcze, Êwiadczenia rehabilitacyjne oraz inne 

Êwiadczenia. 

Emerytury i renty stanowi∏y podstawowà pozycj´ wydatków 

Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych (122 288,8 mln z∏, czyli 

92,5% ogó∏u wydatków FUS w 2008 r.). WÊród osób pobierajàcych 

te Êwiadczenia, 64,3% stanowi∏y osoby otrzymujàce 

emerytury, 18,6% – osoby otrzymujàce renty z tytu∏u niezdolnoÊci 

do pracy, 17,1% – osoby otrzymujàce renty rodzinne. 

Expenditures 

of the Social Insurance Fund 

In 2008 the expenditures of the Social Insurance Fund totalled 

PLN 135 649.8 million. 

In 2008 cash benefits financed from FUS totalled 

PLN 132 180.8 million, of which PLN 131 948.6 million was 

covered with social insurance contributions, whereas the remaining 

amount of PLN 232.2 million was refunded by the 

state budget. Cash benefits, referred to hereinabove, include 

old-age pensions, pensions for incapacity for work, survivors” 

benefits, sickness allowances, maternity allowances, welfare 

benefits, death grants, compensatory allowance, rehabilitation 

benefits and other benefits. 

Old-age and invalidity benefits represented a major expenditure 

item of the Social Insurance Fund (PLN 122 288.8 

million, i. e. accounted for 92.5% of the total FUS expenditures 

in 2008). Amongst beneficiaries 64.3% were old age pensioners, 

18.6% – persons who received pension for incapacity 

for work, 17.1% – persons who received survivors’ benefit.

29 

Wydatki na Êwiadczenia pieni´˝ne krótkoterminowe i jednorazowe 

wynios∏y 9 891,9 mln z∏ i stanowi∏y 7,5% ogó∏u wydatków 

FUS w 2008 r. Najwićej wydano na zasi∏ki chorobowe 

(4 905,7 mln z∏, co stanowi∏o 3,7% ogó∏u wydatków FUS 

w 2008 r.). Zasi∏ki chorobowe to druga, po emeryturach i rentach, 

pozycja w wydatkach FUS. Nale˝y przy tym podkreÊliç, 

˝e w przypadku pracowników obowiàzuje zasada, ˝e za pierwsze 

33 dni niezdolnoÊci do pracy zachowujà oni prawo do wynagrodzenia 

(tzw. wynagrodzenie chorobowe), a dopiero 

od 34. dnia tej niezdolnoÊci nale˝ne Êwiadczenie jest finansowane 

z Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych. W 2008 r. liczba 

dni absencji chorobowej wynios∏a ogó∏em 194,4 mln, w tym 

liczba dni absencji finansowanej z funduszu zak∏adów pracy 

– 85,8 mln, a liczba dni absencji finansowanej ze Êrodków 

FUS – 108,6 mln. 

Na dzia∏alnoÊç prewencyjnà, prowadzonà przez Zak∏ad 

Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych, wydano 117,6 mln z∏, co stanowi∏o 

0,1% ogó∏u wydatków FUS w 2008 r. Na prewencj´ rentowà 

wydano 116,0 mln z∏, a na prewencj´ wypadkowà – prowadzonà 

przez ZUS od 6 lat – 1,6 mln z∏. 

Pozosta∏e wydatki bie˝àce wynios∏y 1,9 mln z∏, co stanowi∏o 

zaledwie 0,002% ogó∏u wydatków FUS w 2008 r. 

Wydatki zwiàzane z kosztami dzia∏alnoÊci ZUS finansowane 

sà z odpisu na dzia∏alnoÊç Zak∏adu oraz z innych êróde∏. 

Wynios∏y one 3 349,5 mln z∏, tj. 2,5% ogó∏u wydatków FUS 

w 2008 r. Bardziej szczegó∏owo na temat tych wydatków 

piszemy w kolejnym rozdziale. 

The expenditures on short-term and one-off cash benefits 

amounted to PLN 9 891.9 million and accounted for 7.5% of 

total expenditures of FUS in 2008. The highest amount was 

expensed on sickness benefits (PLN 4 905.7 million, which 

accounted for 3.7% of FUS total expenditures in 2008). 

Sickness benefits is the second top expenditure item of FUS, 

following old-age and disability benefits. It should be noted, 

however, that in case of workers a rule is applied that in the 

initial 33 days of incapacity for work they retain a right to pay 

(the so called sick pay), and only starting from 34th day of incapacity 

they become entitled to the benefit financed from 

the Social Insurance Fund. In 2008 the number of days due 

to sick absenteeism totalled 194.4 million, of which the number 

of days due to sick absenteeism financed from work establishments 

schemes – 85.8 million, whereas sick absenteeism 

days financed with FUS funds – 108.6 million. 

For prevention activities, run by the Social Insurance Institution, 

the total expenditures amounted to PLN 117.6 million, 

which accounted for 0.1% of FUS total expenditures 

in 2008. For pension prevention some PLN 116.0 million 

was spent, whereas on industrial injury pension prevention 

activities – run by ZUS for 6 years now – PLN 1.6 million. 

Other current expenditures totalled PLN 1.9 million, 

which accounted merely for 0.002% of FUS total expenditures 

in 2008. 

ZUS operating costs are financed with an allowance for 

ZUS operations and from other sources. They totalled 

PLN 3 349.5 million, i. e. 2.5 % of FUS total expenditures 

in 2008. More details on operating costs is provided in the 

next section.



Wydatki Funduszu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych w 2008 r. wed∏ug rodzajów 

Social Insurance Fund expenditures in 2008 by category 

w mln z∏ w % 

in PLN million in % 

Wydatki ogó∏em 135 649,8 100,0 

Total expenditures 

Âwiadczenia pieni´˝ne 132 180,8 97,4 

Cash benefits 

w tym: 

including: 

emerytury i renty 122 288,8 92,5 

old-age and disability benefits 

zasi∏ki chorobowe 4 905,7 3,7 

sickness allowances 

zasi∏ki macierzyƒskie 1 810,7 1,4 

maternity allowances 

zasi∏ki opiekuƒcze 369,9 0,3 

childcare allowances 

zasi∏ki pogrzebowe 1 734,8 1,3 

death grants 

zasi∏ki wyrównawcze 0,7 0,0 

compensatory allowances 

Êwiadczenia rehabilitacyjne 776,2 0,6 

rehabilitation benefits 

jednorazowe odszkodowania powypadkowe 289,1 0,2 

one-off industrial injury allowance 

pozosta∏e Êwiadczenia 4 ,9 0,0 

other benefits 

Prewencja rentowa i wypadkowa 117,6 0,1 

Pension and accident prevention 

Pozosta∏e wydatki bie˝àce 1,9 0,0 

Other current expenditures 

Odpis na dzia∏alnoÊç Zak∏adu 3 349,5 2,5 

Deduction for ZUS operations 


Source: ZUS, ZUS Statistics Department.

31 

Koszty dzia∏alnoÊci ZUS 

ZUS operating costs 

Wa˝nym elementem oceny efektywnoÊci dzia∏ania instytucji 

publicznej sà koszty jej funkcjonowania ponoszone przy realizacji 

na∏o˝onych na t´ instytucj´ zadaƒ. Wobec braku mo˝liwoÊci 

zastosowania miar efektywnoÊci przyj´tych w dzia∏alno- 

Êci gospodarczej (zysk/koszty), cz´sto stosowanym miernikiem 

jest udzia∏ tych kosztów w ogólnej kwocie wydatków danej 

instytucji. 

Wydatki, o których mowa, wynios∏y w 2008 r. 4 122,6 mln 

z∏, z czego 3 349,5 mln z∏ pochodzi∏o z odpisu z FUS na dzia- 

∏alnoÊç Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych, a pozosta∏a kwota 

z innych êróde∏ (tj. z op∏at z tytu∏u poboru sk∏adek na ubezpieczenie 

zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych 

Âwiadczeƒ Pracowniczych, a tak˝e z tytu∏u poboru sk∏adki 

na OFE). 

An important measure of the operational efficiency of a public 

institution are its operating costs born to execute the granted 

assignments. Given no option to apply the efficiency measures 

applied in business activities (profit/costs), the frequent 

measure is the share of such costs in the total expenditures 

of the institution under assessment. 

In 2008 the operating costs totalled PLN 4 122.6 million, 

of which PLN 3 349.5 million was deducted from the Social 

Insurance Fund for the operations of the Social Insurance Institution, 

whereas the remaining amount from other sources 

(i. e. from fees and charges for the collection of health insurance 

contributions, the Labour Fund, the Fund for Guaranteed 

Employee Benefits as well as in relation to collection of contributions 

for open pension funds). 

Koszty dzia∏alnoÊci Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych w 2008 r. 

Operating costs of the Social Insurance Institution in 2008 

Wyszczególnienie 

Item 

w tys. z∏ 

in thousand PLN 

Koszty zasadniczej dzia∏alnoÊci 3 804 770 

Operating costs of core activity 

amortyzacja 278 850 

depreciation 

zu˝ycie materia∏ów i energii 106 733 

consumption of materials and energy 

op∏aty pocztowe i bankowe za przekazywane Êwiadczenia pieni´˝ne 327 077 

postal and bank charges for the transfer of cash benefits 

inne, ni˝ op∏aty pocztowe i bankowe, us∏ugi obce 766 239 

other than postal and bank charges, third party services 

podatki i op∏aty 63 137 

taxes and charges 

wynagrodzenia i Êwiadczenia na rzecz pracowników 2 236 291 

wages and employee benefits 

pozosta∏e koszty rodzajowe 26 443 

other cost categories 

Wydatki na inwestycje 317 809 

Capital expenditures 

RAZEM 4 122 579 

TOTAL 

èród∏o: ZUS, Departament Finansów Zak∏adu. 

Source: ZUS, ZUS Finance Department.



Z porównania kosztów dzia∏ania zagranicznych instytucji 

ubezpieczeniowych wynika, i˝ wydatki ZUS kszta∏tujà si´ 

na umiarkowanym poziomie. Przy ocenie tych wydatków nale˝y 

wziàç pod uwag´ niezwykle szeroki zakres zadaƒ Zak∏adu 

Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych. Zadania te dotyczà nie tylko dziedziny 

ubezpieczeƒ spo∏ecznych, ale tak˝e innych dziedzin (np. 

przekazywanie do urz´dów skarbowych zaliczek na podatek 

dochodowy w imieniu 7,4 mln emerytów i rencistów). Kosztowna 

jest eksploatacja i modernizacja Kompleksowego Systemu 

Informatycznego, ale sprawnoÊç i efektywnoÊç tego systemu 

jest warunkiem prawid∏owej realizacji zadaƒ przez ZUS. 

The benchmark analysis of operating costs of foreign social 

security institutions shows that ZUS operating costs are at 

a moderate level. The assessment of operating costs has to 

consider an extremely wide scope of activities of the Social 

Insurance Institution. The activities are performed not only in 

the field of social insurance but also in other fields (e. g. transfer 

to inland revenue offices advances against income tax on 

behalf of 7.4 million pensioners). The operation and upgrading 

of the Comprehensive IT system is costly, but the efficiency 

and effectiveness of this system is a prerequisite for correct 

execution of assignments by ZUS.

33 

Wspó∏praca mi´dzynarodowa 

International co-operation 

W roku 2008 g∏ówne kierunki wspó∏pracy mi´dzynarodowej 

Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych dotyczy∏y: 

• wspó∏pracy z Mi´dzynarodowym Stowarzyszeniem 

Zabezpieczenia Spo∏ecznego (International Social 

Security Association – ISSA) oraz Europejskà Platformà 

Zabezpieczenia Spo∏ecznego (European Social Insurance 

Platform – ESIP), 

• wspó∏pracy z innymi organizacjami mi´dzynarodowymi 

w zakresie funkcjonowania systemów zabezpieczenia 

spo∏ecznego, 

• dwustronnych kontaktów z instytucjami ubezpieczeniowymi 

w zakresie realizacji, negocjacji bàdê renegocjacji umów 

i porozumieƒ o zabezpieczeniu spo∏ecznym oraz realizacji 

rozporzàdzeƒ wspólnotowych, 

• kontaktów o charakterze seminaryjno-konsultacyjnym 

w zakresie doÊwiadczeƒ w realizacji podj´tych reform 

systemu zabezpieczenia spo∏ecznego, 

• reprezentacji Zak∏adu na ró˝nego rodzaju konferencjach 

i seminariach. 

ISSA to mi´dzynarodowa organizacja zrzeszajàca instytucje 

zabezpieczenia spo∏ecznego z krajów ca∏ego Êwiata, której 

ZUS jest aktywnym cz∏onkiem. Skupia ona 380 instytucji zabezpieczenia 

spo∏ecznego ze 145 paƒstw Êwiata. Polska nale˝y 

do tej organizacji od poczàtku jej istnienia, czyli od 1927 r. 

Prezes ZUS, pan Sylwester Rypiƒski jest cz∏onkiem Biura 

ISSA w Genewie – organu zarzàdzajàcego organizacjà. 

Wspó∏praca z ISSA polega∏a g∏ównie na organizacji seminariów 

i konferencji zwiàzanych z tematykà zabezpieczenia 

spo∏ecznego lub uczestnictwie w takich spotkaniach, na wymianie 

informacji, a tak˝e obejmowa∏a prace nad projektami 

przygotowywanymi przez komisje techniczne ISSA. W 2008 r. 

w miejsce Europejskiego Biura ISSA powo∏ana zosta∏a Europejska 

Sieç ISSA. W sk∏ad komitetu sterujàcego Europejskiej 

Sieci wszed∏ przedstawiciel ZUS – dyrektor Departamentu 

Wspó∏pracy Mi´dzynarodowej. 

W listopadzie 2008 r. ZUS by∏ organizatorem I Seminarium 

Europejskiej Sieci Mi´dzynarodowego Stowarzyszenia Zabezpieczenia 

Spo∏ecznego, na temat „System rent inwalidzkich 

w kontekÊcie rynku pracy”. 

Ponadto w minionym roku przedstawiciele Zak∏adu Ubezpieczeƒ 

Spo∏ecznych uczestniczyli w nast´pujàcych konferencjach 

zainspirowanych przez ISSA: 

• XVIII Âwiatowym Kongresie ISSA w Seulu – zorganizowanym 

przy wspó∏pracy Koreaƒskiej Instytucji Bezpieczeƒstwa 

In 2008 the major areas of international co-operation of 

the Social Insurance Institution were as follows: 

• co-operation with International Social Security Association 

(ISSA) and European Social Insurance Platform (ESIP), 

• co-operation with other international organisations in the 

area of social security systems” operations, 

• bilateral relations with insurance institutions on execution, 

negotiation or renegotiation of contracts and memoranda 

of understanding on social security and application of EU 

regulations, 

• seminar and consultative meetings in the field of experience 

related to the implementation of the social security system 

reforms, 

• ZUS representation at various conferences and seminars. 

ISSA is an international organisation associating social security 

institutions from all over the world. ZUS is an active 

member of ISSA. It associates 380 social security institutions 

from 145 countries. Poland has been a member of ISSA 

since its origins i. e. 1927. Mr. Sylwester Rypiƒski, the ZUS 

President is a member of the ISSA Bureau, which is a management 

body located in Geneva. 

The co-operation with ISSA involved mainly the organisation 

of social security seminars and conferences and participation 

in such meetings, information exchange, and also the 

execution of projects prepared by ISSA technical committees. 

In 2008 the ISSA European Bureau was replaced by 

a newly set up ISSA European Network. A representative of 

Social Insurance Institution i. e. Director of International 

Co-operation Department was appointed to the Steering 

Committee of ISSA European Network. 

In November 2008 ZUS organised first ISSA European 

Network event called „Technical Seminar for Europe on Disability 

Pension Systems and Strategies for Integration in the 

Labour Market”. 

Additionally last year the representatives of the Social Insurance 

Institution attended the following conferences organised 

upon an initiative of ISSA: 

• 18 th World Congress on „Safety and Health at Work” 

organised by ISSA in Seoul jointly with Korean Health 

and Safety Institution, 

• „Technical Seminar on Information and Communication 

Technology in Social Security” – an international ISSA 

conference organised in Baku in co-operation with 

the Social Insurance State Fund of Azerbaijan,



i Zdrowia, a dotyczàcym „Bezpieczeƒstwa i zdrowia w pracy”, 

• Mi´dzynarodowej Konferencji ISSA w Baku – zorganizowanej 

przy wspó∏pracy Paƒstwowego Funduszu Ubezpieczeƒ 

Spo∏ecznych Azerbejd˝anu, dotyczàcej „Technologii 

przekazywania informacji w zabezpieczeniu spo∏ecznym”, 

• Mi´dzynarodowej Konferencji ISSA aktuariuszy i statystyków 

w Limassol na Cyprze – na temat zabezpieczenia spo∏ecznego, 

• Mi´dzynarodowej Konferencji ISSA w Santiago 

– zorganizowanej we wspó∏pracy z rzàdem Chile oraz 

organizacjami zabezpieczenia spo∏ecznego Ameryki 

Po∏udniowej, na temat „Ubezpieczenia spo∏eczne bez 

granic” (podczas konferencji omówione zosta∏y reformy 

emerytalne przeprowadzone w krajach Ameryki Po∏udniowej, 

w krajach centralnej i wschodniej Europy oraz we 

Wspólnocie Niepodleg∏ych Paƒstw). 

Jak ju˝ wspomniano, Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych 

wspó∏pracuje tak˝e z Europejskà Platformà Ubezpieczeƒ 

Spo∏ecznych (ESIP). Jest to ponadnarodowe stowarzyszenie 

zrzeszajàce instytucje zabezpieczenia spo∏ecznego paƒstw 

cz∏onkowskich Unii Europejskiej. ZUS sta∏ si´ cz∏onkiem tej 

organizacji z chwilà przystàpienia Polski do UE. G∏ównym celem 

jej dzia∏alnoÊci jest pobudzanie wspó∏pracy i wymiany do- 

Êwiadczeƒ w zakresie funkcjonowania narodowych systemów 

zabezpieczenia spo∏ecznego. W ramach wspó∏pracy z Europejskà 

Platformà Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych przedstawiciele 

Zak∏adu brali udzia∏ w: 

• kwartalnych spotkaniach roboczych 

ds. emerytalno-rentowych oraz 

• konferencji w Brukseli poÊwićonej tematyce 

zabezpieczenia spo∏ecznego. 

W ramach wspó∏pracy z innymi organizacjami mi´dzynarodowymi 

przedstawiciele Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych 

• ISSA Technical Seminar for Social Security Actuaries and 

Statisticians in Limassol, Cyprus, 

• ISSA International Conference in Santiago – organised 

jointly with Chile government and South American social 

security organisation on the topic „Social Security Without 

Borders” (at the conference a debate focused on pension 

reforms in South America, Central and Eastern Europe 

and Commonwealth of Independent States). 

As already mentioned the Social Insurance Institution also 

collaborates with the European Social Insurance Platform 

(ESIP). This is a supranational organisation associating social 

security institutions of the EU Member States. ZUS became 

the member of ESIP upon Poland’s accession to the European 

Union. ESIP operations focus on stimulating co-operation 

and experience exchange in the field of operations of national 

social security systems. ZUS representatives acting jointly 

with the European Social Insurance Platform attended: 

• quarterly working meetings on pension issues, and 

• a social security conference held in Brussels. 

The co-operation with other international organisations involved 

the representatives of Social Insurance Institution working 

on the EU Administrative Committee, acting as members 

of Working Group Combating Abuses and Frauds occurring 

during the application of EU legislation and acting as members 

of the Working Group for Processing of Migrant Workers’ 

Data. 

Additionally the ZUS representatives attended meetings 

with the representatives of liaison institutions and competent 

institutions of EU Member States including: 

• German social security institution (DRB), 

• German sickness insurance institution (DVKA), 

• Dutch national employee insurance institute (UWV).

35 

podejmowali prac´ w Komisji Administracyjnej Unii Europejskiej, 

dzia∏ajàc w grupie roboczej ds. przeciwdzia∏ania nadu˝yciom 

i zwalczania oszustw wyst´pujàcych na tle realizacji 

przepisów rozporzàdzeƒ wspólnotowych i w grupie roboczej 

ds. przetwarzania danych o pracownikach migrujàcych. 

Ponadto przedstawiciele ZUS uczestniczyli w spotkaniach 

z przedstawicielami instytucji ∏àcznikowych i instytucji w∏aÊciwych 

paƒstw cz∏onkowskich Unii Europejskiej, w tym z reprezentantami: 

• niemieckiej instytucji ubezpieczenia spo∏ecznego (DRB), 

• niemieckiej instytucji ubezpieczenia chorobowego (DVKA), 

• holenderskiego krajowego instytutu ubezpieczeƒ 

pracowniczych (UWV). 

Z udzia∏em przedstawicieli Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych 

odbywa∏y si´ negocjacje dotyczàce nowych umów mi´dzynarodowych, 

prowadzone przez Ministerstwo Pracy i Polityki 

Spo∏ecznej, z przedstawicielami takich krajów jak: Stany 

Zjednoczone Ameryki, Korea, Kanada oraz Australia. 

W marcu 2008 r. Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych i Instytut 

Pracy i Spraw Socjalnych byli organizatorami seminarium 

pt. „Organizacja szkoleƒ i tworzenie sieci w ramach europejskiej 

koordynacji systemów zabezpieczenia spo∏ecznego”, 

zrealizowanego w ramach mi´dzynarodowego projektu trESS. 

Dwustronne kontakty z zagranicznymi instytucjami zabezpieczenia 

spo∏ecznego koncentrowa∏y si´ g∏ównie na realizacji 

mi´dzynarodowych umów i porozumieƒ dotyczàcych zabezpieczenia 

spo∏ecznego. BezpoÊrednie kontakty, w formie spotkaƒ 

o charakterze konsultacyjnym, utrzymywane by∏y z Litwà, 

¸otwà, Mo∏dawià, Azerbejd˝anem i Niemcami. Tematyka spotkaƒ 

obejmowa∏a m.in. takie zagadnienia, jak: 

• orzekanie o niezdolnoÊci do pracy dla celów rentowych, 

• ustalanie uprawnieƒ do Êwiadczeƒ z tytu∏u wypadków 

przy pracy i chorób zawodowych, 

• dzia∏ania egzekucyjne ZUS wobec d∏u˝ników sk∏adek, 

• stosowanie procedur zamówieƒ publicznych, 

• organizacja wyp∏at emerytur z I i II filaru oraz 

przeprowadzanie audytu w jednostkach terenowych 

obu wspó∏pracujàcych instytucji, 

• zmiany w systemach ubezpieczeƒ spo∏ecznych, w tym 

w systemach emerytalnych obu krajów. 

Wspó∏praca polsko-niemiecka polega∏a g∏ównie na organizacji 

spotkaƒ w ramach Mi´dzynarodowych Dni Poradnictwa 

(Berlin, ¸ódê) oraz Przygranicznych Dni Poradnictwa (S∏ubice, 

The representatives of the Social Insurance Institution were 

involved in the negotiations of new international treaties under 

the leadership of the Ministry of Labour and Social Policy 

with such countries as the United States of America, Korea, 

Canada and Australia. 

In March 2008 the Social Insurance Institution and the Institute 

of Labour and Social Studies organised a seminar entitled 

„Organising Training and Setting up Networks for the 

European Co-ordination of Social Security Schemes”, executed 

under trESS international project. 

Bilateral relations with foreign social security institutions 

focused mainly on the execution of international treaties and 

social security memoranda of understanding. Direct relations 

in the form of consultative meetings were held with Lithuania, 

Latvia, Moldavia, Azerbaijan and Germany. The agenda of 

consultative meetings included but was not limited to: 

• certification of disability for work for pension purposes, 

• determining entitlements to benefits in relation to 

industrial injuries and occupational diseases, 

• ZUS debt collection activities vis-∫-vis contribution payers, 

• application of government procurement procedures, 

• organisation of payment of old-age pensions under 1st 

and 2nd pillar and audit at local units of both collaborating 

institutions, 

• changes in the social insurance systems including pension 

systems of both countries. 

The Polish-German co-operation mainly involved organisation 

of meetings during the International Guidance Days 

(Berlin, ¸ódê) and the Border Area Guidance Days (S∏ubice, 

Zgorzelec, Szczecin, Frankfurt, Gorlitz), on social insurance issues 

including pension benefits and the legislative impact by 

the EU principles of co-ordination of social security systems.



Zgorzelec, Szczecin, Frankfurt, Gorlitz), poÊwićonych tematyce 

ubezpieczeƒ spo∏ecznych, w tymi Êwiadczeƒ emerytalno- 

-rentowych, oraz kwestii wp∏ywu na przepisy zasad koordynacji 

systemów zabezpieczenia spo∏ecznego Unii Europejskiej. 

W ramach wspó∏pracy mi´dzynarodowej w Zak∏adzie Ubezpieczeƒ 

Spo∏ecznych goÊci∏y delegacje zagraniczne z Rumunii, 

W∏och, Czech, Chiƒskiej Republiki Ludowej, Macedonii, Turcji 

i Holandii. 

W 2008 r. przedstawiciele ZUS byli tak˝e uczestnikami innych 

konferencji i seminariów: 

• XVII Konferencji Instytucji Zabezpieczenia Spo∏ecznego 

Krajów Nadba∏tyckich w Jurmali na ¸otwie – poÊwićonej 

strategii i instrumentom informacji publicznej 

w ubezpieczeniach spo∏ecznych (w trakcie spotkania 

przedstawiciel ZUS wyg∏osi∏ referat na temat „Strategia 

komunikacyjna Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych”), 

• seminarium na rzecz zdrowia w Lublianie – zorganizowanego 

przez Europejskà Sieç Zabezpieczenia Spo∏ecznego, 

• mi´dzynarodowego seminarium w Londynie – poÊwićonego 

strategii zarzàdzania, 

• kolokwium w Berlinie – zorganizowanego przez niemieckà 

instytucj´ ubezpieczenia spo∏ecznego, na temat nowych 

rozwiàzaƒ w zakresie przepisów emerytalno-rentowych, 

• konferencji w Pary˝u – zorganizowanej przez Prezydencj´ 

Francuskà UE, poÊwićonej zabezpieczeniu spo∏ecznemu 

w Unii Europejskiej, 

• mi´dzynarodowych targów poligraficznych DRUPA 

w Dusseldorfie. 

Wa˝nym obszarem wspó∏pracy mi´dzynarodowej Zak∏adu 

Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych sà dzia∏ania w ramach koordynacji 

w dziedzinie zabezpieczenia spo∏ecznego. Z chwilà przystàpienia 

Polski do Unii Europejskiej wspó∏praca mi´dzynarodo- 

Within the framework of international co-operation the Social 

Insurance Institution was visited by foreign delegations 

from Romania, Italy, Czech Republic, People’s Republic of 

China, Macedonia, Turkey and the Netherlands. 

In 2008 ZUS representatives attended also other conferences 

and seminars: 

• 17 th Baltic Sea States Conference on Social Security held 

in Jurmala, Latvia – devoted to the strategy and public 

communication tools in the social insurance area (during 

the conference a ZUS representative delivered a paper 

entitled „Communication Strategy of the Social Insurance 

Institution”), 

• Health seminar in Lublana, Slovenia – organised by 

the European Network of Social Security, 

• an international seminar in London on management strategy, 

• a colloquium in Berlin – organised by the German social 

insurance institution on new solutions in pension legislation, 

• a conference in Paris – organised by EU French Presidency 

on social security in the European Union, 

• DRUPA international printing trade show in Dusseldorf. 

A major area of international co-operation of the Social Insurance 

Institution are co-ordination measures in the social 

security area. Upon Poland’s accession to the European 

Union the international co-operation of the Social Insurance 

Institution based on some social security bilateral agreements 

with EU Member States was replaced with the application 

of EU regulations on the co-ordination of social security 

systems (page 38-39 comprises a list of ZUS branch offices 

applying the EU regulations in the field of pension benefits 

covered by the co-ordination measures), except for some 

provisions in bilateral agreements concluded with Austria 

and Germany. Poland still applies the conventions and guide-

37 

wa Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych w zakresie realizacji 

niektórych umów dwustronnych o zabezpieczeniu spo∏ecznym 

z paƒstwami cz∏onkowskimi UE zosta∏a zastàpiona realizacjà 

rozporzàdzeƒ wspólnotowych o koordynacji systemów 

zabezpieczenia (na s. 38-39 przedstawiono wykaz oddzia∏ów 

ZUS wykonujàcych te rozporzàdzenia w zakresie emerytur 

i rent podlegajàcych koordynacji), z wyjàtkiem niektórych postanowieƒ 

umów dwustronnych zawartych z Austrià i z Niemcami. 

Nadal obowiàzujà w Polsce konwencje i zalecenia Mi´dzynarodowej 

Organizacji Pracy oraz mi´dzynarodowe umowy 

dwustronne o zabezpieczeniu spo∏ecznym zawarte z b. Jugos∏awià 

(Chorwacjà, BoÊnià i Hercegowinà, Serbià i Czarnogórà, 

z wyjàtkiem S∏owenii, która od 1 maja 2004 r. jest cz∏onkiem 

Unii Europejskiej). Ponadto, od 1 lipca 2007 r., obowiàzuje polsko-macedoƒska 

umowa o zabezpieczeniu spo∏ecznym. 

lines of the International Labour Organisation and international 

bilateral social security agreements concluded with the 

countries from former Yugoslavia (Croatia, Bosnia and Herzegovina, 

Serbia and Montenegro, except for Slovenia that became 

an EU Member State on 1 st May 2004). Additionally 

the Polish-Macedonian social security agreement has been 

in force since 1 st July 2007.



Oddzia∏y ZUS wyznaczone do realizacji rozporzàdzeƒ wspólnotowych 

z zakresu koordynacji rent i emerytur 

ZUS branch offices designated to implement EU legislation 

on co-ordination of pension benefits 

Oddzia∏ ZUS rozpatrujàcy wnioski o emerytury 

lub renty podlegajàce koordynacji wspólnotowej 

ZUS Branch Office processing applications for old-age 

or disability pensions covered by the EU co-ordination 

Paƒstwo cz∏onkowskie, 

• w którym ostatnio pracowa∏a osoba posiadajàca okresy 

ubezpieczenia w Polsce i w innych paƒstwach cz∏onkowskich, 

bez wzgl´du na paƒstwo, w którym obecnie mieszka (w Polsce, 

w innym paƒstwie cz∏onkowskim czy te˝ w paƒstwie trzecim) 

albo 

• w którym mieszka obecnie osoba, która by∏a ubezpieczona 

wy∏àcznie w Polsce 

A Member State 

• where recently worked a person having contributory periods 

in Poland and in other Member States, regardless of the state of 

current residence (in Poland, in another Member State or in 

a third state) 

or 

• where currently resides a person who was insured exclusively 

in Poland 

1. 


Cypr 

I Oddzia∏ w ¸ODZI 

Grecja 

Wydzia∏ Realizacji Umów Mi´dzynarodowych 

Hiszpania 


Malta 

90-431 ¸ódê Portugalia 

tel. +(48 42) 638 29 67 

W∏ochy 

Social Insurance Institution 

Cyprus 

¸ÓDè I Branch Office 

Greece 

International Treaty Performance Department 

Spain 


Malta 

90-431 ¸ódê Portugal 

ph. +(48 42) 638 29 67 

Italy 

2. 


Oddzia∏ w NOWYM SÑCZU 


ul. W´gierska 11 


tel. +(48 18) 443 78 48 w. 3315, 3314 


NOWY SÑCZ Branch Office 


ul. W´gierska 11 


ph. +(48 18) 443 78 48 ext. 3315, 3314 

Czechy 

S∏owacja 

Czech Republic 

Slovakia 

3. 


Austria 

Oddzia∏ w TARNOWIE 

Liechtenstein 


S∏owenia 


W´gry 

33-100 Tarnów Szwajcaria 

tel. +(48 14) 621 43 71 do 74 w. 306, 362, 458, 459, 461 


Austria 

TARNÓW Branch Office 

Liechtenstein 


Slovenia 


Hungary 

33-100 Tarnów Switzerland 

ph. +(48 14) 621 43 71 to 74 ext. 306, 362, 458, 459, 461

39 

4. 


Oddzia∏ w OPOLU 



45-701 Opole 

tel. +(48 77) 451 16 81 

+(48 77) 451 17 58 

+(48 77) 451 17 61 


OPOLE Branch Office 



45-701 Opole 

ph. +(48 77) 451 16 81 

+(48 77) 451 17 58 

+(48 77) 451 17 61 

Niemcy 

Germany 

5. 


Dania 

Oddzia∏ w SZCZECINIE 

Estonia 


Finlandia 


Islandia 

70-530 Szczecin Litwa 

tel. +(48 91) 459 65 24 

¸otwa 

+(48 91) 459 65 42 Norwegia 

+(48 91) 459 65 35 Szwecja 


Denmark 

SZCZECIN Branch Office 

Estonia 


Finland 


Iceland 

70-530 Szczecin Lithuania 

ph. +(48 91) 459 65 24 

Latvia 

+(48 91) 459 65 42 Norway 

+(48 91) 459 65 35 Sweden 

6. 


Belgia 

I Oddzia∏ w WARSZAWIE 

Bu∏garia 


Francja 

ul. Kasprowicza 151 

Holandia 

01-949 Warszawa Irlandia 

tel. +(48 22) 569 36 04 

Luksemburg 

+(48 22) 569 36 13 Rumunia 

+(48 22) 569 35 93 Wielka Brytania 

+(48 22) 569 36 50 


Belgium 

First Branch Office in WARSAW 

Bulgaria 


France 

ul. Kasprowicza 151 

The Netherlands 

01-949 Warszawa Ireland 

ph. +(48 22) 569 36 04 

Luxembourg 

+(48 22) 569 36 13 Romania 

+(48 22) 569 35 93 Great Britain 

+(48 22) 569 36 50



Opracowanie: Ma∏gorzata Fluks 

T∏umaczenie: Piotr J. Grabias 

Opracowanie redakcyjne: ¸ucja Kucharczyk-Rok 

Opracowanie graficzne, sk∏ad i ∏amanie: Positive Studio 

Druk: Poligrafia ZUS 

ul. Podskarbiƒska 25a 


Nak∏ad: 1200 egzemplarzy. Zam.: nr 1804/09 

Prepared by: Ma∏gorzata Fluks 

Translated by: Piotr J. Grabias 

Edited by: ¸ucja Kucharczyk-Rok 

Graphical layout, typesetting and making up: Positive Studio 

Printed by: ZUS Printing Services 

25a Podskarbiƒska street 

03-829 Warsaw 

Circulation: 1200 copies. Order: No1804/09


Departament Wspó∏pracy Mi´dzynarodowej 

ul. Szamocka 3, 5 

01- 748 Warszawa 

tel. (+48 22) 667 17 71 

fax (+48 22) 667 17 65 

www.zus.pl 


Department for International Co-operation 

3, 5 Szamocka street 

01-748 Warsaw 

ph. (+48 22) 667 17 71 

fax (+48 22) 667 17 65 

www.zus.pl

INFORMATOR COMPENDIUM

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?