ivAwiKAw-Swsqr dI prMprw Aqy gurbwxI - Panjabi Alochana
ivAwiKAw-Swsqr dI prMprw Aqy gurbwxI - Panjabi Alochana
ivAwiKAw-Swsqr dI prMprw Aqy gurbwxI - Panjabi Alochana
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
42<br />
vsqU ƒ aujwgr kr<strong>dI</strong> hY[ ies qrHW ieh do pRkwr <strong>dI</strong>AW <strong>ivAwiKAw</strong>vW hn – iek vrxnwqmk hY <strong>Aqy</strong><br />
dUsrI ivSlySxwqmk[ pwixnI sMpRdwie Anuswr BwSX dw srUp vwriqk nwl imldw hY[ Awm qOr qy<br />
BwSX ƒ Awlocnwqmk <strong>ivAwiKAw</strong> vI AwiKAw jw skdw hY[ rwjSyKr ny AwpxI pusqk ‘kwvX-mImWsw’<br />
ivc <strong>ivAwiKAw</strong>kwrI <strong>dI</strong>AW A`T vMngIAW (ivRqI, p`DqI, BwSX, smIkSw, tIkw, pMjIkw, kwirkw <strong>Aqy</strong><br />
vwriqk) vl sMkyq kIqw hY -<br />
“Commentary that explains the ideational content of a sutra is called vtti; analysis of a<br />
vtti is paddhati. Bhāya is a detailed analysis that takes into account the possible objections and<br />
counter-arguments. Samīka gives an explanation of the intended and deeper meanings and issues<br />
implicit in a bhasya analysis. A mere indication of meaning in the simpliest and briefest language is<br />
tika. Explanation of only difficult words is punjika. A brief statement of the meaning of a sutra is<br />
karika. In the same manner, analysis of the unexpressed or suggested meanings and implications of<br />
a sutra is called varttika. These are sutra divisions. (Rajshekhar, p. 12)<br />
ijhw ik AsIN dyiKAw hY ik vydW <strong>dI</strong> <strong>ivAwiKAw</strong> nwl sMbMiDq tIkwrI ny ienHW dy ArQW ƒ<br />
inrDwirq krn <strong>Aqy</strong> ienHW ƒ qrk-sMgq bxwaux dw jqn kIqw[ iesdy nwl hI ies <strong>Swsqr</strong>I<br />
<strong>ivAwiKAw</strong> pRxwlI ny ienHW pwTW dy mu`Fly <strong>Aqy</strong> smyN Anuswr qb<strong>dI</strong>l huMdy sMdrBW ƒ vI idRStIgocr krn<br />
dw auprwlw kIqw[ smy Anuswr ienHW AnuSwsnW bwry icMqnw <strong>Aqy</strong> cyqnw ivc vI qb<strong>dI</strong>lI AwauN<strong>dI</strong> geI<br />
ijs leI <strong>ivAwiKAw</strong>kwrI ƒ vI ies qb<strong>dI</strong>lI dy hwx dw hoxw ipAw[<br />
<strong>ivAwiKAw</strong>kwrI iek AijhI pRikirAw hY jo nym-pRbMDW ƒ pwT nwl ieksur krn dw jqn kr<strong>dI</strong><br />
hY[ iesy leI <strong>ivAwiKAw</strong> dw smu`cw kwrj ArQ-inrDwrx hI huMdw hY[ ies ArQ-inrDwrx <strong>dI</strong><br />
pRikirAw dy do p`K hn ijnHW ƒ iek dUsry nwloN inKyiVAw jw skdw hY[ (1) XQwrQ (XQw-ArQ), auh<br />
ArQ ijs vl pwT is`Dw sMkyq krdw hY <strong>Aqy</strong> (2) q`q-ArQ, AMdrUnI ArQ jW swrQkqw[ ienHW dohW<br />
qrHW dy ArQW ƒ sQwipq krn leI <strong>ivAwiKAw</strong>kwr <strong>ivAwiKAw</strong> dy hornW aupkrnW (ijvyN – ivAwkrn,<br />
nym, pRmwx, ivauqp`qI, prwBOiqkqw, pRqIkwqmk BwSw Awid) qoN ielwvw pRsMg ƒ idRStIgocr krdw hY[<br />
XQwrQ ƒ inrDwirq krn dw kwrj vI, Awpxy Awp ivc, ieMnw sOKw nhIN huMdw[ swry pwT jitlqw dy<br />
p`KoN v`Kry huMdy hn[ ienHW ivc kuJ pwT Aijhy huMdy hn jo AlMikRq BwSw dw pRXog krdy hn jW Pyr ienHW<br />
pwTW ivc pRqIkW <strong>dI</strong> vrqoN ienHW <strong>dI</strong> jitlqw ivc vwDw kr<strong>dI</strong> hY[ ies jitlqw dw iek kwrx ieh vI<br />
ho skdw hY ik ienHW ivclI BwSw hux pRclx ivc nhIN rhI[ iesy qrHW ienHW pwTW ivc pyS hoey ivcwr<br />
vI purwxy ho skdy hn[<br />
42