ฉบับที่ 2 : มกราคม 2551 - คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร

แพทยหญิงศรัญญา ศรีจันททองศิริโรคมือเทาปาก เปนโรคที่พบบอยในเด็ก ผูปวยสวนใหญเปนเด็กอายุนอยกวา 5 ป มักระบาดในชวงหนาฝนสาเหตุเกิดจากการ ติดเชื้อไวรัสกลุมเอนเทอโรไวรัส (enterovirus) ซึ่งมีอยูหลายสายพันธุ สวนใหญเกิดจากเชื้อcoxsackie virus มีอาการไมรุนแรงกรณีที่มีอาการทางสมองรวมดวยมักเกิดจากเชื้อ enterovirus 71 รุนแรงถึงเสียชีวิตไดการติดตอของโรคเชื้อนี้ติดตอโดยการสัมผัสน้ำมูก น้ำลายการไอจามรดกัน หรือสัมผัสอุจจาระของผูปวยโดยตรงหรือทางออม เชน สัมผัสผานของเลน มือผูเลี้ยงดูหรือน้ำและอาหารที่ปนเปอน เชื้อโรคนี้มักระบาดในโรงเรียนอนุบาลเด็กเล็กและสถานรับเลี้ยงเด็กเล็กอาการเด็กที่ปวยจะมีอาการไข เจ็บคอ กินอะไรไมคอยไดน้ำลายไหล เพราะมีแผลในปาก แผลอักเสบเปนตุมน้ำใสขึ้นบริเวณฝามือ ฝาเทา กน และรอบอวัยวะเพศได โดยทั่วไปอาการไมรุนแรง สามารถหายไดเองในระยะเวลา 7-10 วัน แตบางรายมีอาการมาก กินอาหารและน้ำไมได และอาจมีโอกาสพบภาวะแทรกซอนไดนอยกวา 1 % หรือ 1 ตอ 2000ราย โดยเฉพาะถาเกิดการติดเชื้อ enterovirus 71ภาวะแทรกซอนที่รุนแรงที่สุด คือ สมองอักเสบทำใหเกิดภาวะหายใจและระบบไหลเวียนลมเหลวซึ่งถึงแกชีวิตไดอยางรวดเร็ว และบางครั้งอาจไมพบผื่นแบบ มือ เทา ปาก ก็ได เด็กที่มีอาการรุนแรงมักมีอาการซึม ออนแรง ชักกระตุก มือสั่น เดินเซ หอบอาเจียน ซึ่งหากพบอาการเหลานี้จะตองรีบไปพบแพทยโดยดวนการวินิจฉัยอาศัยอาการทางคลินิกเปนหลัก และสามารถตรวจยืนยันชนิดของเชื้อไวรัสไดจากสารคัดหลั่งจากลำคอ อุจจาระ และเลือดการรักษาเปนการรักษาประคับประคองใหสารน้ำเพื่อปองกันการขาดน้ำ การใหยาลดไขและยาทาเฉพาะที่ เพื่อลดอาการปวดในชองปาก อาการหายไดเองใน 7-10 วัน ปจจุบันยังไมมียาตานไวรัสที่ไดผลการปองกันโรคเปนสิ่งที่สำคัญที่สุด ควรดูแลสุขภาพอนามัยใหดี สอนเด็กใหลางมือบอยๆ เวลาไอ จามควรปดปาก หลีกเลี่ยงการสัมผัสใกลชิดกับเด็กที่ไมสบาย ถาเด็กที่มีอาการของโรคมือ เทา ปาก ควรไปพบแพทยและหยุดเรียนจนกวาผื่นจะหาย เพื่อปองกันการแพรกระจายของเชื ้อโรคในโรงเรียนสถานรับดูแลเด็ก และโรงเรียนที่มีชั้นอนุบาลและชั้นประถมตน ควรมีมาตรการปองกันการระบาดของโรคนี้ดังนี้1. มีการตรวจคัดกรองเด็กปวย ไดแกเด็กที่มีไข ผื่น หรือแผลในปาก ไมใหเขาเรียน2. ควรมีมาตรการในการทำความสะอาดของเลนและสิ่งแวดลอมทุกวัน หรือเมื่อมีการเปอนน้ำลาย น้ำมูก สิ่งสกปรก3. มีมาตรการเครงครัดในการลางมือหรือใชแอลกอฮอลเจลลางมือใหแกเจาหนาที่ทุกระดับที่ดูแลสัมผัสน้ำมูก น้ำลาย หรืออุจจาระ4. หากมีการระบาดเกิดขึ้น ไดแก มีผูปวย2 รายขึ้นไปในชั้นเรียน ควรปดชั้นเรียนนั้นเปนเวลา 1สัปดาห หรือหากมีการระบาดเกิดขึ้นในหลายชั้นเรียนควรปดโรงเรียนดวย เพื่อหยุดการระบาด