Procesi i përzgjedhjes së Ombudspersonit në Kosovë

ShkurtesatAAKAKRCBMKLMDNJÇOHU!HRWICOICRINPOLDDLDKOJQOHCHRIOKORAOSCEPDKSLKMPLSSRSGUNMIKYIHRAleanca për Ardhmërinë e KosovësAleanca Kosova e ReCommunity Building MitrovicaKëshilli për Mbrojtjen dhe Liritë e të Drejtave të NjeriutOrganizata për Demokraci, Antikorrupsion dhe DinjitetHuman Rights WatchInternational Civilian Office – Zyra Civile NdërkombëtareInternational Civilian Representative – Përfaqësuesi Civil NdërkombëtarInitiative for ProgressLidhja Demokratike e DardanisëLidhja Demokratike e KosovësOrganizata jo-qeveritareZyra e Komisionerit të lartë të KB për të Drejtat e NjeriutInstitucioni i Ombudspersonit në KosovëPartia Reformiste ORAOrganizata për Siguri dhe Bashkëpunim në EuropëPartia Demokratike e KosovësLista Serbe për Kosovë dhe MetohiPartia Liberale SerbePërfaqësuesi Special i Sekretarit të PërgjithshëmMisioni i Kombeve të Bashkuara në KosovëNisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut3

HyrjeInstitucioni i Ombudspersonit në Kosovë (IOK) është themeluar me rregulloren e UNMIK-utNr. 2000/38 mbi Themelimin e Institucionit të Ombudspersonit në Kosovë më 30 qershor2000 ndërsa zyra ishte hapur më 21 nëntor të vitit 2000. Pozita e Ombudspersonit ishtedisenjuar për një person ndërkombëtar, mirëpo kishte si qëllim që më vonë ti dorëzohej njëpersoni Kosovar.Ombudspersoni i parë, me kombësi Polake Z. Marek Antoni Novicki, ishte emëruar më 11korrik 2000 nga ana e ish Përfaqësuesit Special të Sekretarit të Përgjithshëm, BernardKushner, me rekomandimet e Kryesuesit të zyrës së OSBE-së. Ai shërbeu në këtë post përpesë vjet deri në dhjetor të vitit 2005.Rregullorja e UNMIK-ut 2006/6 mbi Institucionin e Ombudspersonit në Kosovë e cila hyri nëfuqi më 16 shkurt 2006 ua dorëzoi këtë institucion vendorëve. Përgjegjësia për caktimin eOmbudspersonit u transferua nga PSSP tek Kuvendi i Kosovës (në teskstin e mëtejmëKuvendi). Sidoqoftë, që nga viti 2006 ka tre herë që ka dështuar tentativa për caktimin e njëpersoni që i plotëson kushtet dhe kualifikimin e kërkuar.Për shkak të mospërputhjeve ligjore ndërmjet Rregullores së UNMIK-ut 2006/6 dheRregullave të Procedurës të krijuar nga Kuvendi, ka patur një raund të pasuksesshëm votiminë dhjetor të vitit 2006. Si rezultat i kësaj janë bërë disa amandamente ligjore me anë tëRregullores së UNMIK-ut 2007/15 me qëllim të thjeshtëzimit të procedurave përzgjedhëse.Kuvendi e kishte rishpallur pozitën në qershor të vitit 2007. Këtë herë procesi u anulua përshkak të kritikave në lidhje me listën e ngushtë të personave të mundshëm për përzgjedhjepasi që ata kishin mungesë përvoje në fushën e të drejtave të njeriut, si dhe raporteve përintervistime të parregullta. Në mars të vitit 2008 konkursi u shpall për të tretën herë.Sidoqoftë, paqartësitë u shkaktuan rreth një personi që kishte hyrë në listën e ngushtë, ky ishteZ. Murat Jashari. Ai nuk favorizohej as nga komuniteti ndërkombëtar e as nga komuniteti serbpër shkak të afërsisë së tij familjare me Adem Jasharin, si dhe nga shumë faktorë shqiptarëpër shkak të mungesës së përvojës në fushën e të drejtave të njeriut. Kuvendi vendosi qëprocesi të anulohet edhe një herë.Posti u shpall për të katërtën herë në tetor të vitit 2008. 22 kandidatë kanë aplikuar dhe prejtyre 17 u intervistuan më 21 dhjetor 2008. Ky raund i përzgjedhjes deri më tani tregon shenjatë qarta të përparimit. Përderisa raundet e kaluara ishin shënuar nga intervistat jo të rregulltadhe politizimi i përgjithshëm i procesit, raundi aktual i intervistave ishte vlersuar nga ana evëzhguesve të jashtëm si korrekt dhe i paanshëm. Përderisa herën e kaluar kandidatëve qëishin në listën e ngushtë iu mungonte përvoja relevante, lista aktuale përbëhet nga kandidatëtë kualifikuar me përvojë në fushën e të drejtave të njeriut. Niveli i transparencës është rriturduke e hapur procesin e intervistave për vëzhguesit.Qëllimi i këtij raporti është që të ofroj një përmbledhje të përgjithshme të tërë procesit tëpërzgjedhjes deri më tani. Procesi ende po vazhdon, dhe për këtë në fund të këtij raporti janëofruar disa rekomandime, që kanë për qëllim lehtësimin e fazës finale të këtij raundi aktual qëshpresojmë të jetë edhe i fundit.4

MetodologjiaShumica e informatave të dhëna në këtë raport janë të bazuara në intervistat e mbajturandërmjet 11 nëntorit 2008 dhe 13 janarit 2009 në Prishtinë, Kosovë. Të gjithë 12 intervistatishin mbajtur me pjesëtarët e stafit të OSBE-së, ICO-së, IOK-së, KLMDNJ-së, Këshillit tëEuropës, OHCHR-së dhe Kuvendit të Kosovës. Përveç intervistave, informatat janë marrëedhe nga dokumentet bazë siç janë ligjet dhe rregullorët, e poashtu edhe nga burimetsekondare siç janë materiale nga shtypi.Procesi i përzgjedhjes, 2005-2009Raundi i parë i përzgjedhjesRregullorja e UNMIK-ut 2006/06 kishte hyrë në fuqi më 16 shkurt 2006 dhe e kishtezëvendësuar rregulloren e UNMIK-ut 2000/38. Në përputhje me legjislacionin, KomisioniParlamentar për Çështjet e Drejtësisë, Legjislacionit dhe Kornizës Kushtetuese (në tekstin emëtejmë Komisioni për Legjislacion) kishte hartuar Rregullat e Procedurës për rekrutimin dhecaktimin e Ombudspersonit vendorë. Këto propozime janë miratuar në seancën plenare tëdatës 15 qershor. Komisioni i njëjtë më pastaj kishte formuar panelin përzgjedhës. Aplikuan21 kandidatë dhe intervistat u mbajten me 10 tetor.Lista e ngushtë ishte hedhur për votim në Kuvend më 14 dhjetor. Në këtë listë ishin tëpërfshirë Hilmi Jashari, Ibrahim Makolli dhe Diana Toska. Hilmi Jashari kishte marrë gjashtëvota, Diana Toska 30 dhe Ibrahim Makolli 41 vota. Kuvendi votoi prapë për dy të nominuarittë cilët kishn marrë më shumë vota në raundin e parë. Në raundin e dytë Z.Makolli kishtemarrë 41 vota ndërsa Znj. Toska 34. 1 Pas këtij votimi u ngrit mosmarrëveshja rreth numrit tëdomosdoshëm të votave. Këtu u theksua mospërputhja ndërmjet Rregullores së UNMIK-ut2006/6, ku thuhej se kandidati duhet të mbështetet nga shumica e plotë (61 vota), dheRregullave të Procedurës të miratuar nga Kuvendi ku thuhej se mjaftonte shumica e thjeshtënë raundin e dytë. Kishte një paqartësi rreth asaj se cili dokument do të ketë fuqi ligjore mbitjetrin dhe si pasojë votimi u shtyrë, si dhe kërkesa për qartësim iu dërgua Zyrës për KëshillimLigjor të UNMIK-ut. 2Më pastaj ishte qartësuar parimi i cili thotë se aktet e reja ligjore kanë precedencë mbi tëvjetrat vlen vetëm për ato akte të cilat kanë efekt të njëjtë ligjor. Rregullat e Procedurës janënjë akt nënligjor që rrjedhin nga Rregullorja e UNMIK-ut dhe për këtë Rregullorja kaprecedencë ndaj Rregullave të Procedurës. Zyra e Këshillimit Ligjor të UNMIK-ut kishtethënë se votimi nuk mund të konsiderohet i vlefshëm pasi që nuk është plotësuar kushti ishumicës së plotë. Ky interpretim ishte diskutuar në takimin e Kryesisë më 9 janar 2007 dheështë vendosur që posti të rishpallet. Sidoqoftë, në të njëjtën ditë, mirëpo pas takimit tëKryesisë, Kuvendi kishte pranuar një letër nga PSSP-ja me rekomandimin se Kuvendi duhettë përsërisë votimin me të njëjtit persona që kanë hyrë në rrethin e ngushtë dhe të vazhdojë tëvotojë derisa të arrihet shumica e plotë. Kjo çoi në një konfuzitet edhe më të madh dhe çështjau shty për në seancën tjetër plenare derisa të jepej një interpretim shpjegues nga Zyra eKëshillimit Ligjor të UNMIK-ut se cilët duhet të jenë hapat e ardhshëm. Zyra e Këshillimit1 Raporti i OSBE-së mbi Monitorimin e Kuvendit të Kosovës, 14 tetor – 31 dhjetor 20062 Ibid.5

Ligjor të UNMIK-ut më në fund tha se Kuvendi kishte dy opcione, ose të votojë për të njëjtitkandidatë derisa njëri prej tyrë të marrë 61 vota, ose të rishpallë konkursin. 3Në ndërkohë ishin ngritur disa shqetësime lidhur me afërsinë e Ibrahim Makollit me partinë ere politike AKR-në. 4 Sipas Rregullores së UNMIK-ut 2006/6. “Pozita e Ombudspersonit nukështë kompatibile me mbajtjen ose ushtrimin e ndonjë pozite në politikë, zyrë ose aktivitetprofesional.” 5 Sipas OSBE-së, kjo e shtyri Kryesinë e Kuvendit që të vendosë për rishpalljene konkursit, në vend se të votohet për të njëjtët kandidatë edhe një herë. OSBE-ja e vlerësoivendimin si të vlefshëm duke marrë në konsideratë faktin se nuk kishte ndonjë kundërshtim tëfortë nga Kuvendi. 6Në përpjekje për ta thjeshtuar procesin, ligji u ndryshua më 19 mars 2007 me anë tëRregullores së UNMIK-ut 2007/15. Një nga ndryshimet kryesore ka qenë kalimi nga nevojapër të fituar shumicën e plotë në raundin e dytë të votimit për dy kandidatët që kishin marrëmë së shumti vota në raundin e parë në “shumicën [...] e fituar duke votuar ndarazi për secilinkandidat”. 7 Kjo masë ishte krijuar për të lehtësuar votën e plotë të shumicës. Për shkak tëanulimeve dhe shtyrjeve, ky aspekt i Rregullores së re ende nuk është testuar.Raundi i dytë i përzgjedhjesNë qershor të vitit 2007, Kuvendi shpalli konkursin për herë të dytë. Aplikuan 22 persona dheprej tyre 20 ishin ftuar që të intervistohen. Më 1 tetor kandidatët ishin intervistuar nga panelipërzgjedhës i Kuvendit pa praninë e ndonjë vëzhguesi të jashtëm.Intervistat kishin parregullsi të madhe. Nuk ka pasur ndonjë marrëveshje në lidhje meshkallën e gradimit që shkonte nga 0 deri në 100 pikë dhe anëtarët përdorën kritere tëndryshme për vlerësim. Përderisa shumica e pjesëtarëe të panelit përdorën vetëm grada prej50-100, një pjesëtar i vlerësoi me 0 gjysmën e kandidatëve. Kjo si rezultat pati ndikimdisproporcional në rezultatet finale. Aq më tepër, disa kandidatë kishin ankesa në lidhje mepanelin jo të plotë, ndërkohë që rezultatet reflektonin që ishin dhënë nga të gjithë dhe për tëgjithë kandidatët. Atëherë nëse pjesëtarët e panelit me të vërtetë kishin vlerësuar ndonjëkandidat të cilin nuk e kishin takuar, kjo do ti bënte rezultatet e pavlefshme. Sidoqoftë, gjatëintervistave nuk ishte i pranishëm asnjë vëzhgues i cili do të tregonte rrjedhën e saktë tëngjarjeve.Komisioni për Legjislacion shpalli listën e rrethit të ngushtë më 10 tetor. Në listëpërfshiheshin, Eset Mazreku, avokat, Gani Mulliqi, gazetar dhe Lulzim Tafa, biznesmen.Selektimi i këtyre tre kandidatëve ishte kritikuar nga numër akterësh ndërkombëtarë dhevendorë për shkak të mungesës së përvojës relevante në fushën e të drejtave të njeriut.Më 10 tetor 2007, ish Ombudspersoni Marek Novicki i dërgoi një letër të hapur Kuvendit tëKosovës duke kërkuar mënjanimin nga ndërhyrjet politike në procesin e përzgjedhjes. Ai etheksonte rëndësinë për përzgjedhjen e një personi më përvojë relevante në fushën e tëdrejtave të njeriut. Dy ditë më vonë edhe Amnesty International kishte shprehur shqetësiminnë lidhje me mungesën e transparencës së procesit dhe me selektimin e kandidatëve të pa3 Raporti i OSBE-së mbi Monitorimin e Kuvendit të Kosovës, 14 tetor – 31 dhjetor 20064 Raporti i OSBE-së mbi Monitorimin e Kuvendit të Kosovës, 1 janar – 28 shkurt 20075 Rregullorja e UNMIK-ut No. 2006/66 Raporti i OSBE-së mbi Monitorimin e Kuvendit të Kosovës, 1 janar – 28 shkurt 20077 Rregullorja e UNMIK-ut No. 2007/156

kualifikuar. 8 Më 16 tetor, Komiteti Norvegjez i Helsinkit i dërgoi një letër Kuvendit duketheksuar rëndësinë e përvojës paraprake në fushën e të drejtave të njeriut për mbajtjen e këtijposti. 9 Një ditë më vonë, Human Rights Watch kritikoi Kuvendin për futjen në rrethin engushtë të kandidatëve që iu mungonte përvoja e kërkuar, si dhe duke shtyrë që të zgjedhinnjë Ombudsperson të pavarur, pa përkatësi politike. 10 Më 17 tetor, një grup i organizatave tëshoqërisë civile 11 i dërguan një letër të përbashkët Kuvendit. Në këtë letër u theksua nevoja qëKuvendi të ndjekë me përpikmëri Rregullat e Procedurës, si dhe ligjin, për të përzgjedhur dikëme përvojë dhe të demonstrohet përkushtimi për të drejtat e njeriut si dhe të mos lejohetndikimi i interesave politike në rezultatet e procesit. Në letër bëhej thirrje për transparencë tëplotë duke përfshirë qartësimin në lidhje me shkaqet e largimit të disa kandidatëve tëkualifikuar nga rrethi i ngushtë. Dhe në fund me këtë letër inkurajohej Kuvendi që të rishpallëkonkursin dhe ta anulojë raundin e dytë.Në fund, më 29 tetor OSBE-ja, Këshilli i Europës dhe OHCHR-ja i dërguan Kryesisë sëKuvendit një letër të përbashkët duke bërë kritika për intervistat e parregullta dhe joprofesionale si dhe për mungesë transparence. Kritika të mëtejme kishte edhe për përmbajtjene listës së rrethit të ngushtë të kandidatëve dhe mungesën e përvojës në fushën e të drejtave tënjeriut. 12 Kryesia e Kuvendit vendosi që të shtyjë edhe një herë procesin duke patur parasyshkëto kritika dhe poashtu duke e lidhur këtë edhe me zgjedhjet që po afroheshin, dhe vendosiqë me këtë çështje të merret Kuvendi i ri pas krijimit të tij.Raundi i tretë i përzgjedhjesNë mars të vitit 2008, konkursi u shpall për të tretën herë. Këtë radhë u pranuan 20aplikacione dhe 15 prej tyre u ftuan për intervistë. Në mesin e këtyre 15 personave ishte edheMurat Jashari, kushëri i Adem Jasharit. Gjashtë kandidatë vendosën që të tërhiqen paraintervistës, pa dhënë publikisht ndonjë arsye për këtë. Sidoqoftë, sipas Kohës Ditore ata ebënë këtë në mënyrë që të mos e sfidojnë Murat Jasharin. 13Duke patur parasysh kritikat që ishin adresuar në lidhje me kualitetin e intervistave në raundine dytë, OHCHR-ja dhe Këshilli i Europës vendosën që të organizojnë një trajnim për panelinpërzgjedhës. Trajnimi u mbajt më 30 prill dhe u udhëhoq nga Z. Ciaran O'Maolain, ish Zyrtari Lartë i Komisionit të Irlandës Veriore për të Drejtat e Njeriut dhe aktualisht këshilltar nëKomisionin për Barazi dhe të Drejtat e Njeriut në Britaninë e Madhe. Z. O’Maolain foli përParimet e Parisit mbi statusin dhe funksionimin e institucioneve kombëtare për mbrojtjen dhepromovimin e të Drejtave të Njeriut, si dhe për teknikat e ndryshme të intervistimit dhe përpërqëndrimit në kualitetin e pyetjeve dhe përgjigjeve. Pesë nga shtatë anëtarët e panelit kishinmarrë pjesë në këtë trajnim. 148 Raporti i Amnesty International, 12 tetor 2007, gjendet në:9 Letra e Komitetit Norvegjez të Helsinkit drejtuar Kuvendit të Kosovës, 16 tetor 2007, gjendet në:10 Human Rights Watch, Letër Kuvendit të Kosovë në Lidhje me Procesin e Përzgjedhjes së Ombudspersonit, 17tetor, 2007, gjendet në 11 Grupi përfshinte Nismën e të rinjve për të drejtat e njeriutr, HLC, Elysium, Nisma për Zhvillim CBM, ÇOHUdhe Njerëzit e Vegjël të Kosovës12 Kosova Sot, Sylë Ahmeti, Riaranzhimi i kandidatëve të njëjtë – Odisea mbi Përzgjedhjen e Ombudspersonit, 2nëntor 200713 Koha Ditore, Agron Halitaj, Tre kandidatë shkojnë në finale të Ombudspersonit, 9 maj 200814 Intervista e YIHR-së me zyrtarin e Këshillit të Europës, 2 dhjetor 20087

Intervistat u mbajtën më 5 maj. Përfaqësuesit e OSBE-së dhe KLMDNJ-së ishin vëzhgues.Sipas OSBE-së, intervistat kishin shënuar përparim në krahasim me ato të raundit të dytë. 15Të gjithë kandidatëve u ishin bërë të njëjtat pyetje dhe pyetjet ishin bërë nga i njëjti anëtar ipanelit për secilin kandidat. Të gjithë anëtarët e panelit kishin marrë pjesë në intervista. Asnjëkandidati nuk i ishte dhënë ndonjë përparësi ose nuk ishte trajtuar ndryshe nga të tjerët. Çkaështë më e rëndësishmja, vlerësimi ishte bërë me moderim. Përveç kësaj, intervistat kishinqenë transparente. 16 Nga ana tjetër, Bexhet Shala nga KLMDNJ-ja kishte raportuar mbi jokompetencën e panelit përzgjedhës, duke shprehur shqetësimin e tij kryesor në lidhje menjohuritë e kufizuara të tyre mbi të drejtat e njeriut. Të dy organizatat kishin kritikuarvendimin e panelit për ta futur në rrethin e ngushtë Murat Jasharin, duke patur parasyshmungesën e përvojës së tij adekuate në fushën e të drejtave të njeriut. Sipas vëzhguesve, edheDiana Toska edhe Sami Kurteshi kishin qenë më të kualifikuar se Murat Jashari. 17 Përkundërkësaj, Murat Jashari kishtë marrë më shumë pikë se dy kandidatët Diana Toska dhe SamiKurteshi. 18 Gjatë procesit të vlerësimit vëzhguesve të OSBE-së dhe KLMDNJ-së iu ishtekërkuar që të largoheshin dhe vendimet ishin marrë prapa dyerve të mbyllura, çka sipas të dyorganizatave, e kishte dëmtuar transparencën. 19Përkrahja e panelit përzgjedhës për Murat Jasharin u shëndrrua në çështje kontraverze,pjesërisht për shkak të mungesës së përvojës së tij në fushën e të drejtave të njeriut por mëshumë për shkak të lidhjeve të tij familjare me Adem Jasharin. Disa pjesëtarë të komunitetitserb kishin nënshkruar një peticion dhe atë ia kishin dorëzuar OSBE-së dhe PSSP-së, dukeshprehur kundërshtimin e tyre mbi kandidaturën e Murat Jasharit. 20 Për më tepër, sipas njëpunonjësi të zyrës së IOK-së në Graçanicë, komuniteti serb nuk do ta pranonte Murat Jasharinsi Ombudspersonin e tyre dhe ata nuk do të bënin më ankesa në IOK. Arsyeja pse ankesat ekomunitetit serb nuk u zvogëluan në lidhje me kualifikimin e Murat Jasharit në rrethin engushtë shpjegohet nga fakti që pjesëtarët e komunitetit serb nuk ishin në dijeni për këtë. 21Si rezultat i këtyre reagimeve negative në raundin e tretë të përzgjedhjes, bashkësiandërkombëtare e pa të nevojshme që të ndërhyjë. Sipas një zyrtari të ICO-së, kësaj zyre i ishtekërkuar që të ndërhyjë në fund të pranverës së vitit 2008 nga ana e OHCHR-ja, mirëpo kjonuk ishte e mundur për shkak se në atë kohë kompetencat e tyre kishin qenë të kufizuara. 22Sidoqoftë, pas një takimi që u mbajt ndërmjet Përfaqësuesit Civil Ndërkombëtar, Piter Feithme Ambasadorin e OSBE-së, Tim Guldiman, Piter Feith pati një takim tjetër me Kryetarin eKuvendit më 30 maj, tre ditë para ditës së caktuar nga Kuvendi për votimin e kandidatëve. Nëkëtë takim, Jakup Krasniqi dhe Piter Feith u pajtuan që të shtyjnë votimin deri pas pushimitveror. 23 Votimi i ricaktua për datën 25 shtator. Zëvendës ICR-ja Fleçer Barton më pas u takuame Jakup Krasniqin para votimit për të ritheksuar se për ICO-në është shumë e rëndësishmepërmajtja e parimeve gjatë përzgjedhjes, të cilat janë: a) transparenca; b) plotësimi i kriterevetë caktuara dhe c) pranimi nga të gjitha komunitetet. Fleçer Barton megjithatë nuk kishtekërkuar që kjo çështje të hiqej nga agjenda dhe procesi të rihapej edhe një herë. 24 Sidoqoftë,15 Intervista e YIHR-së me zyrtarin e OSBE-së, 19 nëntor 200816 Intervista e YIHR-së me zyrtarin e OSBE-së, 19 nëntor 200817 Ibid.dhe Bexhet Shala në zyrat e CDHRF-së në Prishtinë , 13 nëntor 200818 Koha Ditore, Agron Halitaj, Jashari, Toska dhe Kurtesh i afrohen postit të Ombudspersonit, 14 maj 200819 Intervistat e YIHR-së me zyrtarin e OSBE-së, 19 nëntor 2008 dhe Bexhet Shala në zyrat e CDHRF-së nëPrishtinë , 13 nëntor 200820Koha Ditore, Sami Kastrati dhe Agron Halitaj, Serbët kundër Murat Jasharit si Ombudsperson, 4 qershor 200821 Intervista telefonike e YIHR-së me zyrtarin e OIK-së në Graçanicë, 11 nëntor 200822 Intervista e YIHR-së me zyrtarin e ICO-së, 13 nëntor 200823Ibid.24 Ibid.8

kjo është ajo çka kishte ndodhur më 25 shtator 2008. Sipas një raporti të OSBE-së, Kuvendikishte anuluar procesin pas presioneve të jashtme për parandalimin e përzgjedhjes së MuratJasharit. 25 Sipas Kohës Ditore, Jakup Krasniqi kishte thënë se ka presion nga komunitetindërkombëtar për të mos e zgjedhur Murat Jasharin në këtë post. 26 Anulimi ishte përkrahurnga PDK, LDK, AKR dhe komunitetet e minoriteteve, mirëpo ishte kundërshtuar nga AAKdhe LDD. 27 Përderisa kishte shumë aspekte të përparimit në raundin e tretë, procesitmegjithatë i mungoi transparenca si në aspektin e ndërhyrjeve nga partitë politike ashtu edhenga bashkësia ndërkombëtare.Raundi i katërt i përzgjedhjesKonkursi i ri ishte shpallur në tetor të vitit 2008. Kanë aplikuar 22 kandidatë, duke përfshirëedhe shumë kandidatë nga raundi i kaluar. Sidoqoftë, Murat Jashari mendoi se Kuvendi nukkishte patur trajtim korrekt ndaj tij kur e kishte anuluar konkursin herën e kaluar dhe kishtevendosur që të mos konkurojë më. Ai kishte thënë se “nuk dëshiron të konfrontohet measkënd, as me ndërkombëtarët as me vendorët, edhepse ai konsideronte se i kishte plotësuardy kriteret kryesore: profesionalizmin dhe mos angazhimin politik.” 28Më 21 dhjetor 2008 ishin intervistuar 17 kandidatë. Panëli përzgjedhës përbëhej nga BajramKosumi (AAK), Adem Salihaj (LDD) dhe Branisllav Grbiq (PLS), nga Komisioni përLegjislacion dhe Nerxhivane Dauti (PDK), Ibrahim Makolli (AKR), Shpresa Murati (7+) dheIsmet Beqiri (LDK) nga Komisioni për të Drejtat e Njeriut, Barazi Gjinore, Persona tëpagjetur dhe Peticione (në tekstin e mëtejmë Komisioni për të Drejtat e Njeriut). Komisionipër të Drejtat e Njeriut më parë kishte bërë ankesë të Kryetari i Kuvendit për anashkalimin ekëtij komisioni në procedurën e përzgjedhjes. 29 Pjesëarrja e komisionit për të Drejtat e Njeriutnë proces ka qenë qartësisht një përparim nga raundi i kaluar.Përfaqësuesit nga OSBE-ja, KLMDNJ-ja dhe OHCHR-ja kanë marrë pjesë në intervista nëcilësinë e vëzhguesve. Sipas përfaqësuesit të OSBE-së intervistat janë zhvilluar në mënyrë tërregullt dhe vlerësimi është bërë me moderim. Kandidatëve iu ishin bërë të njëjtat pyetje nga injëjti pjesëtar i panelit dhe nuk kishte diskriminim ndaj asnjë kandidati. Niveli i transparencësështë rritur pasi që vëhzguesit janë ftuar të marrin pjesë në vëzhgimin e marrjes së vendimeve,që u bë ditën e ardhshme më 22 dhjetor. 30 Kjo ka qenë risi për këtë raund dhe poashtu njëzhvillim shumë pozitiv.Rrethi i ngushtë përbëhet nga Hilmi Jashari, Diana Toska dhe Veton Vula. Hilmi Jasharikishte marrë më së shumti pikë, dhe pasohej nga Diana Toska e Veton Vula. Të gjithë atakishin përvojë relevante në fushën e të drejtave të njeriut dhe i përbushnin kriteret për këtëpozitë. Sipas vëzhguesit të OSBE-së të gjithë kandidatët e rrethit të ngushtë patën njëperformancë të mirë gjatë intervistave dhe se përzgjedhja është bërë duke u bazur në kriteretrelevante. 3125 Koha Ditore, Agron Halitaj, “Perceptimet”mbi Murat Jasharin e anulojnë konkursin, 26 shtator, 200826 Ibid.27 Zëri, Zijadin Gashi, Kuvendi anulon përzgjedhjen e Ombudpersonit – e rishpall konkursin, 26 shtator 200828Koha Ditore, Agron Halitaj, Murat Jashari konsideron se Kuvendi nuk e ka trajtuar atë në mënyrë korrekte, 20nëntor 200829 Koha Ditore, Agron Halitaj, Tre kandidatë shkojnë në finale të Ombudspersonit, 9 maj 200830 Intervista e YIHR-së me zyrtarin e OSBE-së, 13 janar 200931 Ibid.9

Intervistat kishin qenë të suksesshme përkundër mungesës së trajnimit të panelit të ripërzgjedhës. Këshilli i Europës dhe OHCHR fillimisht deshën që ta sjellin prapë Z. CiaranO'Maolain që kishte trajnuar panelin për raundin e tretë, e poashtu ta ftonin edheOmbuspersonin suedez. Megjithatë, për shkak të mungesvs të kohës trajnimi ishte anuluar. Nëkohën kur ishte dashur të organizohej dhe të mbahej trajnimi paneli përzgjedhës nuk ishtecaktuar ende dhe nuk mund të kishte konfirmime mbi pjesëmarrjen. 32 Sidoqoftë, sipasvëzhguesit të OSBE-së, pjesëtarët e panelit kishin lexuar materialet dhe shënimet nga trajnimii mëparshëm gjatë takimeve të tyre përgatitore. 33Sipas vëzhguesit të OSBE-së, paneli përzgjedhës nuk kishte ndonjë presion të jashtëm, as ngapartitë politike dhe as nga komuniteti ndërkombëtar. 34 Deri më tani duket se mund të vërehenpërparime të dukshme në raundin e katërt nëse krahasohet me raundet e kaluara. Kriteret epërzgjedhjes të përkufizuara me ligj janë respektuar, transparenca është rritur dhe vlerësimiështë bërë në mënyrë të paanshme dhe të moderuar .Ende nuk dihet se kur do të caktohet seanca plenare për përzgjedhjen finale. Sidoqoftë, është eqartë se tani çështja ka prioritet politik. Procesi mund të përfundojë qysh në fund të janarit.KonkludimPërderisa të gjitha raundet e mëparshme të përzgjedhjes kishin problemet e tyre specifike,ekzistojnë disa trende të përgjithshme të cilat në një masë janë paraqitur në secilin dhe sëbashku tregojnë pse iu deshën Kuvendit tri vite për t’iu afruar caktimit të Ombudspersonit nëKosovë.Fillimisht, ka ekzistuar një tendencë ndër partitë politike që të lejohet politizimi i procesitduke zhvlerësuar kriteret e përzgjedhjes në mënyrë që të vjen në pah favorizimi i kualitetevetjera, të cilat nuk ishin në ligj. Ky veprim është aq i përgjithshëm sa kishte vepruar sipreventivë, siç u pa në raundin e tretë, ku disa kandidatë vendosën të tërhiqen për shkak se atamenduan se përzgjedhja do të bëhej sipas kritereve politike dhe jo sipas ligjit. Supozimet etyre u dëshmuan si korrekte pasi që Murat Jashari mori vlerësimet më të larta gjatëintervistave dhe pritej që të merrte edhe përkrahjen nga Kuvendi, edhepse ai nuk plotësontekriteret e kërkuara për këtë post.Së dyti, kishte një problem që përsëritej në lidhje me vlerësimin e kandidatëve në intervista.Problemi ishte më i dukshmi gjatë raundit të dytë. Sidoqoftë, përfshirja e Murat Jasharit nërrethin e ngushtë të raundit të tretë përkundër mungesës së përvojës që ai kishte në fushën e tëdrejtave të njeriut tregon se kandidatët ende nuk po vlerësoheshin në mënyrë të rregullt dhe tëpaanshme.Së treti, mungesa e transparencës ishte poashtu një problem që përsëritej. Vendimet pasintervistave ishin të mbyllura për vëzhguesit në të gjitha raundet e mëparshme. Aq më tepër,burimi i presionit mbi Kuvendin për ta anuluar raundin e tretë të përzgjedhjes ende nuk është iditur plotësisht.32 Intervista e YIHR-së me zyrtarin e Këshillit të Europës, 2 dhjetor 200833 Intervista e YIHR-së me zyrtarin e OSBE-së, 13 janar 200934 Intervista e YIHR-së me zyrtarin e OSBE-së, 13 janar 200910

RekomandimetKuvendi• Kuvendi duhet të sigurojë përzgjedhje të rregullt të Ombudspersonit, duke u bazuar nëkriteret e caktuara me ligj. Shtyrjet e mëtejme do ta dobësonin Institucionin dhesituatën e të drejtave të njeriut në Kosovë si dhe do të kishte një reflektim negativ mëimazhin politik të Kosvës.• Kuvendi duhet ta bëjë të mundur që një nga kandidatët në rethin e ngushtë të marrëshumicën e plotë të votave. Kandidatët janë vlerësuar nga paneli përzgjedhës dhe kanëmarrë pikët të cilat tregojnë kualifikimet dhe përgatitjen e tyre për detyrën eOmbudspersonit. Kuvendi duhet të përfitojë nga vlerësimet e panelit.• Votimi në Kuvend duhet të jetë i hapur në mënyrë që të rritet transparenca dhe tëshmanget votimi politik.• Kuvendi duhet të punojë aktivisht për aktualizimin e idesë së nevojës për të paturinstitucione të pavarura. Përzgjedhja e suksesshme e Ombudspersonit të kualifikuar dotë jepte një shembull premtues në lidhje me këtë.Komuniteti ndërkombëtar• Komuniteti ndërkombëtar duhet të luajë një rol më pro-aktiv dhe më preventiv meinstitucionet e Kosovës në të ardhmen.• Komuniteti ndërkombëtar duhet që ndërhyrjet dhe intervenimet e saj ti mbajë sa mëtransparente.12