WEGWIJZER VOOR SCENARIOSCHRIJVERS

Juridische begrippenAuteursrechtHet auteursrecht biedt de maker van een ‘werk van letterkunde,wetenschap of kunst’ een exclusief recht om het gebruik van zijnwerk te verbieden of aan dat gebruik voorwaarden te verlenen.Als je echter in dienstverband een werk maakt, dan is de werkgeverde rechthebbende. Auteursrecht hoeft niet geregistreerd teworden, het bestaat zodra je een werk hebt gemaakt. Auteursrechtengelden gedurende de levensduur van de auteur, pluszeventig jaar.Auteursrechten bestaan uit exploitatierechten en persoonlijkheidsrechten.Exploitatierechten maken het mogelijk je scenarioopenbaar te maken en te verveelvoudigen. Exploitatierechtenbestaan onder andere uit: verfilmingsrecht, vertoningsrecht,herhalingen, winstdeling, merchandising, verspreiding op dvd,gebruiksrechten voor remakes, spin-offs, prequels, sequels , scenarioin boekvorm, verboeking van het scenario en digitaal hergebruik.Persoonlijkheidsrechten geven je het recht tot naamsvermeldingen de mogelijkheid te voorkomen dat je werk wordtverminkt. Persoonlijkheidsrechten zijn onlosmakelijk met demaker verbonden en kunnen nooit worden overgedragen.In 1985 is er in de Auteurswet een bijzondere regeling opgenomenmet betrekking tot de exploitatierechten voor film. De regelingkent met twee belangrijke uitgangspunten. Ten eerste wordt‘wettelijk vermoed’ dat de producent de exploitatierechten opde betreffende film heeft, tenzij je contractueel iets anders hebtafgesproken. Ten tweede is de producent, als tegenprestatie voorde vermoedelijke overdracht aan de makers, voor iedere vorm vanexploitatie een ‘billijke vergoeding’ verschuldigd.w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k nw e g w i j z e r v o o r s c e n a r i o s c h r i j v e r s h o e l o o p i k b i n n e n ?104105w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k N e t w e r k nWat precies een billijke vergoeding is, heeft de wetgever nietnader ingevuld en wordt in de praktijk dus bepaald door de vrijemarkt. Deze vergoeding voor auteursrechten moet je dus nietverwarren met het honorarium dat je ontvangt voor het schrijven.Overdracht of licentieAuteursrechten kunnen op twee manieren worden verleend aaneen opdrachtgever. Bij overdracht wordt een ander rechthebbende,oftewel eigenaar. In het geval van een licentie krijgt eenander slechts toestemming om de auteursrechten te gebruiken,zonder eigenaar te worden.Een overdracht van auteursrechten dient altijd schriftelijk tegebeuren. Een licentie kan eventueel mondeling worden gegeven,maar ook in dat geval is het aan te raden schriftelijke afsprakente maken. Veel belangrijker nog dan het verschil tussen licentieof overdracht is de omvang van de rechten die je overdraagt.Collectieve rechtenIn de praktijk is het voor een schrijver niet te controleren hoevaak een werk ergens op televisie wordt vertoond. Om die redenis de vergoeding van sommige exploitatierechten van makersgeregeld via zogenaamde collectieve rechtenorganisaties, zoalsLira en VEVAM. Zij verdelen de vergoedingen die de kabel betaaltvoor de doorgifte van film en televisieprogramma’s en de thuiskopievergoedingen,zoals de heffing op onbespeelde dvd’s. Ditvormt een extra bron van inkomsten, maar dan moet je wel eenaansluitingsovereenkomst tekenen met Lira en/of VEVAM, zieook www.lira.nl en www.vevam.nl.