WEGWIJZER VOOR SCENARIOSCHRIJVERS

• de markt verkennen• je concurrenten doorgronden• netwerken en jezelf goed presenteren• je ideeën goed presenteren• kennis vergaren van auteursrecht en contracten• ervaring opdoen• goed samenwerken• doorzetten en geduld hebben• geloof in eigen kunnen• gelukGoed schrijvenVolgens docent Michael Hauge is het doel van elk verhaal(en kunstwerk) emoties opwekken. John Vorhaus koppelt hier‘emotional truth’ aan en stelt dat de uiteindelijke kwaliteit van eenscript in hoge mate afhangt van de ‘emotionele waarheid’ vande bewering die het script doet over de mens en/of de wereld.Zijn ervaring is dat het vermijden van stelling nemen – waaraanvooral beginnende schrijvers zich schuldig maken – leidt tothalfslachtige keuzes en saaie scripts. Sebes: “Als je gaat schrijven,moet het echt van binnenuit komen. Ergens in je hoofd, inje lichaam moet iets zitten dat eruit moet. Een gedachte, eenverhaal, een woede, een wat-dan-ook. Passie dus. Het is bijnaonmogelijk zonder die passie, die innerlijke drang te schrijven.”Vervolgens heb je vakkennis nodig om je ideeën vorm te geven.Dramaturgen en producenten willen ook graag schrijvers ziendie gepassioneerd zijn over hun werk, die met hun hele ziel enzaligheid in een project stappen, dat overbrengen én uitstralen.Burny Bos in Plot: “Een probleem is dat veel mensen te snelvinden dat het af is. Je moet geduld hebben en je scenario af entoe laten liggen om afstand te nemen. (…) Tijdens mijn intendantschapviel het me toch tegen wat ik onder ogen kreeg. Mensendoen ongelooflijk hun best, maar vaak mis ik de noodzaak. (…)w e g w i j z e r v o o r s c e n a r i o s c h r i j v e r s H o e w o r d i k c u lt u r e e l o n d e r n e m e r ?16 17Je moet iets te vertellen hebben. Als je dat niet hebt, waarom dandie film? Ik kwam veel scripts tegen waarin dat ontbrak.”Meters makenWat heb je nodig om uit te blinken? Hoogleraar psychologieRemy Rikers in de Volkskrant: “Oefenen, daar gaat het om.Maar besef wel dat het niet gaat om ‘zomaar een beetje oefenen’.Het gaat niet alleen om uren maken, maar ook om hoe je traint.Je moet de lat steeds hoger leggen; doorgaan waar anderenafhaken. En niet iedereen kan een Mozart worden.” Als schrijvermoet je eerst en vooral meters maken. Tijs van Marle in Plot:“Als eerste betaalde klus heb ik De tuttels geschreven, eenjeugd- en poppenserie die was bedacht door een klasgenoot.Ik heb toen tachtig afleveringen van vijf minuten geschreven, metliedjes erbij. Zoveel afleveringen onder tijdsdruk schrijven wasecht doorbijten, maar dan leer je het vak wel.” Het plannen van jewerk, komt aan bod in hoofdstuk 6.Kritiek en zelfkritiekOm beter te worden moet je je eigen docent zijn: je werk lerenlezen met een professionele blik. Ernest Hemingway: “The mostessential gift for a good writer is a built-in, shock-proof shit detector.”Toets als eerste je eigen werk. Is het leesbaar en begrijpelijk,is het wat je wilde maken? Dat vermogen moet groeien; hoebeter je wilt zijn, hoe scherper je zelfkritiek zal moeten worden.Zorg vervolgens dat je feedback krijgt op je werk van mensenwier oordeel je vertrouwt, het liefst van professionals. Geef ookduidelijk aan wat je van hen vraagt. Laat je werk bijvoorbeeldlezen door medestudenten, collega’s of (oud-)docenten, zoekeen ervaren mentor, sluit je aan bij een schrijfgroep of vorm erzelf een (zie paragraaf 6.3), of stuur je werk naar het Schrijfpaleis(zie hoofdstuk 7) waar je kunt ervaren of je tekst ‘werkt’ en jecommentaar krijgt van professionals. Meer over hoe met kritiekom te gaan, kun je lezen in paragraaf 1.6.