Moderne devoties

Twee handen op Gods buikTamarah BenimaIk kan het meestal niet uitleggen. ‘Geloof je in God?’ Wat moet ikdaarop zeggen? Op de vraag ‘Bestaat God?’ antwoord ik meestaldat die vraag niet relevant is. Of dat ook overkomt, betwijfel ik.Meestal krijg ik een glazige blik terug. Frons op het voorhoofd. Devragensteller is seculier – anders had hij of zij mij die vraag nietvoorgelegd. Zo iemand heeft liever dat ik zeg: ‘Ja, natuurlijk bestaatGod.’ De reactie kan dan weer zijn: ‘Achterlijk. Hoe kun je?Met zo’n puinhoop in de wereld!’Maar ik kan niet zonder schroom ‘ja’ zeggen. Ook ik ben eenkind van de Verlichting. Geloven in God, zonder enige twijfel,zonder enige reflectie, als een totale vanzelfsprekendheid waaraanniet te tornen valt – heb ik dat ooit gedaan? Ik kan het me niet herinneren.Zo ben ik ook niet opgevoed. Moeder orthodox, maar uit eenreligieus heel open gezin, vader atheïst toen hij nog mijn jongevader was, agnost toen hij ouder werd. Allebei joods, dat wel. Allebeiheel erg joods, hoe je dat ook zou willen definiëren.Ervaring van niet-ikWat bedoel ik met ‘Die vraag is niet relevant’? Als kind van de Verlichtingweet ik dat een godsbewijs – een argument dat het bestaanvan God rationeel bevestigt – niet bestaat. Wat bestaat is de ervaringvan God, maar die telt niet in het westerse denken. Een ervaringgeldt niet als bewijs voor de ‘rationele’ vragensteller. Gevoelenszijn immers niet meer dan het product van biochemischereacties. Dat weet iedereen... Dus zeg ik: vragen of God bestaat, iseen vraag stellen die niet te beantwoorden valt. Want welke ervaringenwe ook met God hebben, hoe ingrijpend ze ook zijn, descepticus kan altijd zeggen: ‘Maar hoe weet je dat de ervaring-van-30