Moderne devoties

spraak of betekenisvolle frase op het ritme van de ademhaling.) Hetwerkt. Voor mij.Twee lijnenMensen zoals ik worstelen niet met de vraag hoe God relevant gemaaktkan worden voor anderen. Het gaat erom relevante religieuzevormen te vinden, zonder dat het een aangelegenheid wordt van‘Ik doe gewoon waar ik me goed bij voel’. Religie is toch bij uitstekbedoeld om weg te komen van de egocentrische impuls envisie? Religie streeft naar de verbinding met het ware ik dat niet-ikblijkt te zijn.Maar ik ben nog lang niet in staat om de details van de joodse levenswijzevanuit dat niet-ik te volbrengen. Ik ben joods, ik blijfjoods, ik kan nooit niet-jood zijn. Ik hoef me niet te bewijzen dooreen religieus leven te leiden. Ook als ik nooit zou bidden, nooitnaar sjoel zou gaan, totaal niet kosjer zou eten, me aan niets van dejoodse wet zou houden, dan nog zou ik joods zijn. Dus op dat vlakhoef ik niet te kiezen. Ik hoor erbij. Slechts door mijn keuze omme tot rabbijn te laten opleiden dringt zich de vraag op: op welkemanier hoor ik erbij? Aan de ene kant is er het ‘erbij horen’ datgeen invulling behoeft; aan de andere kant is er een door de rabbijnenen de traditie volledig uitgewerkt joods religieus leven. Waarwil ik gaan zitten op die schaal?Aan God heb ik bij die keuze niks. Hij heeft een paar onduidelijkgeformuleerde voorschriften gegeven. Om te weten wat je als mensen als jood moet doen en op welke manier, ben je op interpretatievan de teksten aangewezen. Dat is onontkoombaar. Zonder de traditievan interpretatie is Gods woord een dode letter. Maar de traditieheeft vele gezichten. Welk gezicht spreekt mij het meest aan?Zo zijn er in mij twee lijnen verstrengeld: ik volg de mystieke ontwikkelingvan ik naar niet-ik, terwijl ik me tegelijk de joodse levenswijze,zoals deze door de traditie is vormgegeven, steeds meereigen maak.36