PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY GŁUSZYCA na lata 2004 - 2011

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA I GMINY GŁUSZYCA na lata 2004- 2011
6.4. Promieniowanie elektromagnetyczne
6.4.1. Stan aktualny
Promieniowanie elektromagnetyczne jest bardzo rozległe i obejmuje różne długości fal,
począwszy od fal radiowych przez fale promieni podczerwonych, zakres widzialny i fale
promieni nadfioletowych, aż do bardzo krótkich fal promieni rentgenowskich i promieni
gamma. Z całego spektrum promieniowania elektromagnetycznego w sposób istotny
oddziałują na organizmy tylko te fale, które są pochłaniane przez atomy, cząsteczki i struktury
komórkowe. Z uwagi na sposób oddziaływania promieniowania na materię widmo
promieniowania elektromagnetycznego można podzielić na promieniowanie jonizujące
i niejonizujące.
Promieniowanie jonizujące jest nieodłącznym elementem środowiska naturalnego, bowiem
dociera z Kosmosu i z wnętrza Ziemi. Z promieniowaniem jonizującym wiążą się zagrożenia
radiacyjne dla ludzi i środowiska pochodzące od radionuklidów naturalnych i sztucznych.
W przyrodzie występuje prawie 80 radioizotopów około 20 pierwiastków
promieniotwórczych. Do najbardziej znanych należą izotopy uranu i toru, a także potasu,
węgla i wodoru. Intensywność promieniowania wywołana naturalnymi pierwiastkami
promieniotwórczymi jest różna w różnych miejscach naszego globu. Radionuklidy
pochodzenia sztucznego przedostały się do środowiska w wyniku prób z bronią jądrową lub
zostały uwolnione z obiektów jądrowych i składowisk paliwa w trakcie ich normalnej
eksploatacji lub w stanach awaryjnych (np. katastrofa elektrowni jądrowej w Czarnobylu).
Sztuczne radionuklidy wytwarzane są także przez różnego rodzaju urządzenia stosowane
między innymi w diagnostyce medycznej, przemyśle i badaniach naukowych.
Na terenie gminy Głuszyca, w latach 50 – tych i 60 – tych w miejscowości Grzmiąca
prowadzono wydobycie rud uranu. W miejscu działalności górniczej oprócz budynków
i zasypanych szybów pozostała także hałda pouranowa. Badany obszar należy do rejonów
o podwyższonej zawartości izotopów promieniotwórczych w glebie. W 1989 roku Centralne
Laboratorium Ochrony Radiologicznej w Warszawie przeprowadziło szczegółowe badania
i pomiary dawek promieniowania gamma oraz stężenia naturalnych radionuklidów
w próbkach wody i gleby pobranych na terenie wsi Grzmiąca – w tym z pól uprawnych i łąk
bezpośrednio sąsiadujących z hałdą. Badania wykazały, że wartości te nie odbiegały od
wartości typowych dla tych okolic. Dawki ekspozycyjne promieniowania gamma wynosiły na
tym terenie od 10 do 20 µR/h/0,7 – 1,4 pA/kg/. Pomiary w sąsiedztwie hałdy dały następujące
wyniki: moce dawek wynoszą od 14,7 do 18,0 µR/h/1,05 – 1,29 pA/kg/, zatem mieściły się
w w/w zakresie. Również wartości stężeń radionuklidów naturalnych w próbkach gleby nie
odbiegały od wartości typowych dla tego obszaru tzn. dla Ra 226 od 32 do 103 Bq/kg, dla Th 228
od 22 do 35 Bq/kg dla K 40 od 360 do 520 Bq/kg. Na samej hałdzie zostało stwierdzone
podwyższone tło promieniowania gamma wynoszące od 55 do 270 µR/h/4 – 19,5 pA/kg/.
Większe także były poziomy stężeń radionuklidów naturalnych, głównie Ra 226 .
Na podstawie badań stwierdzono, że sama hałda nie stwarza zagrożenia radiologicznego.
Jednakże materiał na hałdzie nie nadaje się do zabudowy, nie może być także użyty jako
surowiec do produkcji materiałów budowlanych. Nie wskazane jest również długotrwałe
przebywanie ludzi na terenie hałdy.
W 1992 roku Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej wykonało pracę, której celem
było określenie zawartości naturalnych izotopów promieniotwórczych w artykułach
66