Jurisprudentie op het gebied van de ruimtelijke ordening, het ... - StAB

Jurisprudentie
op het gebied
van de
ruimtelijke ordening,
het milieubeheer
en water
2003
Boom Juridische uitgevers

Nieuwsbrief StAB
Jurisprudentie op het gebied van
de ruimtelijke ordening, het milieubeheer en water
Inhoud algemeen
14 Milieu
55 Milieu kort
64 Ruimtelijke ordening
88 Planschadevergoeding
98 Doorlopend register
Het doorlopend register tevens met
verwijzing naar Nieuwsbrief StAB 2000,
2001 en 2002.
Nieuwsbrief StAB
Jurisprudentie op het gebied van de ruimtelijke
ordening, het milieubeheer en water. Een uitgave van
Stichting Advisering Bestuursrechtspraak voor
Milieu en Ruimtelijke Ordening.
In 2003 zal Nieuwsbrief StAB verschijnen in de
maanden maart, juni, september en december.
Samenstellers
Milieuwetgeving:
Mr. H.P. Nijhoff (070) 315 01 44
Ruimtelijke Ordening en schadevergoeding:
Mevrouw mr. drs. M. Braakensiek (070) 315 01 80
Uitgever
Boom Juridische uitgevers
Koninginnegracht 135
Postbus 85576
2508 CG Den Haag
tel. (070) 330 70 33
fax (070) 330 70 30
e-mail info@bju.nl
website www.bju.nl
Abonnementen
Nieuwsbrief StAB verschijnt 4 keer per jaar en kost
€ 79,- per jaar (inclusief BTW en verzendkosten).
Prijs per los exemplaar € 20,-.
Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan.
Het abonnement kan alleen schriftelijk tot uiterlijk
1 december van het lopende abonnementsjaar worden
opgezegd. Bij niet-tijdige opzegging wordt het
abonnement automatisch voor een jaar verlengd.
Voor abonnementen wende men zich tot
Boom distributiecentrum, Postbus 400, 7940 AK Meppel,
tel. (0522) 24 00 66, fax (0522) 25 38 64,
e-mail bdc@bdc.boom.nl.
ISSN 1567-7605

Inhoud
Milieu
14 03-41
ABRS 26 maart 2003, nr. 200202895/1
inzake art. 18.12 Wm en art. 5.1.3 Vuurwerkbesluit
(Gilze en Rijen).
Door inwerkingtreding Vuurwerkbesluit na het
primaire besluit was het college van gedeputeerde
staten bevoegd om op het bezwaarschrift
te beslissen.
15 03-42
ABRS 2 april 2003, nr. 200201680/1 inzake
art. 12 Natuurbeschermingswet
(Staatssecretaris LNV).
Bij het bepalen van de bestaande rechten kunnen
opgekochte rechten worden betrokken,
ook al zijn deze rechten verworven na de
datum van aanwijzing van het natuurmonument.
18 03-43
ABRS 2 april 2003, nr. 200202109/1 inzake
art. 125 Gmw en art. 3:2, 3:4 en
7:12 Awb (Nederweert).
Alleen onder bijzondere omstandigheden mag
worden afgezien van optreden tegen een illegaal
gevestigde woning. In casu doen die omstandigheden
zich niet voor.
20 03-44
ABRS 2 april 2003, nr. 200206426/1 inzake
art. 8.23 Wm (Haarlem).
In het kader van de Wm kunnen andere (verdergaande)
eisen worden gesteld ten aanzien
van het saneren van bodemverontreiniging dan
in het kader van de Wbb.
21 03-45
Vz. ABRS 2 april 2003, nr. 200300526/1
inzake art. 1.1 Wm, cat. 2.1 onder a Ivb en
art. 5:32 Awb (Zederik).
Bestelwagen en aanhanger met gasflessen die
op bepaalde tijden in een loods worden geparkeerd,
vormen een inrichting in de zin van de
Wm.
23 03-46
ABRS 9 april 2003, nr. 200202764/1 inzake
art. 12 Nbw, art. 6 EG-richtlijn 92/43
(Habitatrichtlijn) en art. 4 EG-richtlijn
79/409 (Vogelrichtlijn) (Staatssecretaris
LNV).
Richtlijnconforme interpretatie van artikel 12
Natuurbeschermingswet. Geen strijd met artikel
6 lid van de Habitatrichtlijn.
26 03-47
ABRS 9 april 2003, nr. 200205219/1 inzake
art. 5:32 Awb en art. 5 en 7 Besluit
horeca-, sport- en recreatie-inrichtingen
milieubeheer (Noordwijk).
Geluidsvoorschriften voormalige vergunning
gelden niet meer als nadere eis in de zin van
het Besluit. Verweerder heeft onvoldoende
onderzocht of de geluidsgrenswaarden in het
Besluit worden overtreden.
28 03-48
ABRS 16 april 2003, nr. 200202984/1 inzake
paragrafen 3.5.2 t/m 3.5.5 Awb
(Ameland).
In dit geval reden aanwezig om een nieuw ontwerp-besluit
op te stellen en ter inzage te leggen
bij het opnieuw in de zaak voorzien.
30 03-49
Vz. ABRS 22 april 2003, nr. 200301465/2
inzake art. 8.10 en 8.11 Wm (Coevorden).
In dit geval zijn voldoende maatregelen en
voorzieningen getroffen om geluidshinder van
sirenes van uitrukkende brandweer- en ziekenauto’s
te beperken.
32 03-50
ABRS 23 april 2003, nr. 200201921/2 inzake
art. 5:32 Awb en art. 1 lid 3 Wvo
(Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en
Vecht).
Van een buitensteiger afstromend regenwater
is lozing in de zin van de Wvo.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Inhoud
3
33 03-51
ABRS 23 april 2003, nr. 200202654/1 inzake
art. 8.11 lid 3 Wm (Dirksland).
De voorgeschreven voorzieningen zijn gebruikelijk
in de branche waartoe de inrichting behoort.
Alara-beginsel biedt geen ruimte voor afweging
tussen milieu en zuiver individuele
bedrijfseconomische belangen.
35 03-52
ABRS 23 april 2003, nr. 200204095/1 inzake
art. 1 en 7 Wvo en art. 3 lid 4 EGrichtlijn
76/464 (Zuiveringsschap Hollandse
Eilanden en Waarden).
Kwaliteitseisen oppervlaktewater moeten voldoen
aan landbouwdoeleinden. Door rechtstreekse
werking EG-richtlijn 76/464 mag lozingsvergunning
slechts voor een beperkte
duur worden verleend.
37 03-53
Vz. ABRS 13 mei 2003, nr. 200302388/2
inzake art. 5:32 Awb, art. 1.2 lid 6 Wm en
art. 5.21 PMV Limburg (Heel).
Onder oprichten van een inrichting wordt verstaan
juridisch oprichten en niet feitelijk oprichten.
Artikel 5.21 PMV Limburg is niet onverbindend.
39 03-54
ABRS 14 mei 2003, nr. 200203938/1 inzake
art. 8.2 Wm, categorie 28.4 Ivb en
art. 1 EG-richtlijn 75/442 (Buren).
Ambtshalve toetsing of verweerder bevoegd
was tot het nemen van het besluit. Omdat
sprake is van verwijdering van afvalstoffen in
hoeveelheden die de drempelwaarde van 50
m 3 overstijgen, is niet verweerder maar het
college van GS bevoegd gezag. Daar kan de
brief van de Staatssecretaris van VROM van
4/2/2003 niet aan afdoen.
42 03-55
ABRS 21 mei 2003, nr. 200204771/1 inzake
art. 5:32 Awb, art. 1 EG-richtlijn
98/24 en voorschriften 2.3.1 en 1.6.13
Besluit bouw- en houtbedrijven milieubeheer
(Rotterdam).
Voorschriften van het Besluit hoefden niet te
worden genotificeerd bij de Europese Commissie
nu het niet gaat om technische voorschriften
in de zin van de EG-richtlijn. Dwangsom
ten dele in strijd met beginsel ne bis in idem.
44 03-56
ABRS 6 juni 2003, nr. 200302973/1 inzake
art. 8.19 lid 2 Wm (GS Noord-Brabant).
Melding terecht ten dele geweigerd nu de verandering
leidt tot andere nadelige gevolgen
voor het milieu dan destijds vergund.
45 03-57
Vz. ABRS 10 juni 2003, nr. 200303039/1
inzake art. 5:32 Awb, art. 8.2 en 18.2 Wm
en categorie 28.4 Ivb (Zelhem).
Verweerder was niet bevoegd tot het treffen
van handhavingsmaatregelen nu door de feitelijke
situatie in de inrichting (overschrijding
drempelwaarde 50 m 3 voor verwijdering afvalstoffen)
het college van GS bevoegd gezag is
geworden.
48 03-58
ABRS 11 juni 2003, nr. 200202046/1 inzake
art. 8.19 lid 2 en art 10.4 Wm (GS
Limburg).
Melding terecht niet geaccepteerd nu sprake is
van grotere nadelige gevolgen voor het milieu
ten opzichte van de vergunde situatie.
51 03-59
ABRS 11 juni 2003, nr. 200202054/1 inzake
art. 8.19 lid 2 Wm (GS Limburg).
Melding terecht niet geaccepteerd nu sprake is
van grotere nadelige gevolgen voor het milieu
ten opzichte van de vergunde situatie.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

4
Inhoud
53 03-60
ABRS 18 juni 2003, nr. 200201955/1 inzake
art. 8.19 lid 2 Wm (Sittard-Geleen).
Melding terecht geaccepteerd. Mede gelet op
de wetsgeschiedenis kan de gemelde verandering
tevens een uitbreiding van de bedrijfstijden
impliceren.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Inhoud
5
Milieu kort
55 K21
ABRS 26 maart 2003, nr. 200204697/2
inzake art. 2 Besluit tankstations milieubeheer
(Wassenaar).
Uit Nota van Toelichting Besluit tankstations
milieubeheer blijkt dat slechts voor die onderwerpen
waarin bijlage I van het Besluit niet
voorziet, voorschriften aan de vergunning kunnen
worden verbonden.
55 K22
ABRS 2 april 2003, nr. 200203842/1 inzake
art. 8.10 en 8.11 Wet milieubeheer
(Enschede).
Beroep tegen considerans heeft geen betrekking
op rechtmatigheid besluit.
55 K23
ABRS 9 april 2003, nr.200204871/1 inzake
art. 7.2 Wet milieubeheer (Echt-Susteren).
Bij de beantwoording van de vraag of sprake is
van Mer-plicht moet worden gekeken naar de
nominale capaciteit van de inrichting.
55 K24
ABRS 9 april 2003, nr. 200205602/1 inzake
art. 8.10 en 8.11 Wet milieubeheer
(Veldhoven).
Piekgeluidsniveau van 63 dB(A) in nachtperiode
is in dit geval redelijk.
56 K25
ABRS 15 april 2003, nr. 200203570/2 inzake
art. 8.28 e.v. Wet milieubeheer (GS
Gelderland).
Coördinatiebepalingen tussen Wm en Wvo niet
in acht genomen.
56 K26
ABRS 16 april 2003, nr. 200204464/1 inzake
art. 44 Wbb (GS Drenthe).
Bevel om sanering af te ronden moet worden
gericht aan degene die de sanering uitvoert.
56 K27
ABRS 16 april 2003, nr. 200204711/1 inzake
art. 4:5 Algemene wet bestuursrecht
(Cuijk).
Ontheffing kan niet worden geweigerd wegens
een ontoereikende aanvraag.
56 K28
ABRS 23 april 2003, nr. 200205583/1 inzake
art. 8.18 Wm (Reusel).
Wie stelt dat vergunning van rechtswege is vervallen,
dient een begin van bewijs te leveren.
57 K29
ABRS 29 april 2003, nr. 200205354/1 inzake
art. 20.6 Wm (Nederweert).
Beroepschrift is nagenoeg woordelijke herhaling
van bedenkingen.
57 K30
ABRS 7 mei 2003, nr. 200201354/1 inzake
art. 8.10 en 8.11 Wm (Deurne).
Kantoorgebouw wordt minder beschermd
tegen stankhinder dan woningen.
57 K31
ABRS 7 mei 2003, nr. 200204865/1 inzake
art. 8.1 en 8.4 Wm (GS Zuid-Holland).
Conversie van revisievergunning in een oprichtingsvergunning.
57 K32
ABRS 7 mei 2003, nr. 200205008/1 inzake
voorschrift 1.1.1 van de Bijlage van het
Besluit opslag- en transportbedrijven
milieubeheer (Zundert).
Uitleg van begrip ‘laad- en losactiviteiten’.
58 K33
ABRS 7 mei 2003, nr. 200205731/1 inzake
art. 8.10 en 8.11 Wm (Nunspeet).
Bestuurlijk afwegingsproces om tot hogere
grenswaarden te komen, is niet mogelijk zonder
het referentieniveau van het omgevingsgeluid
te kennen.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

6
Inhoud
58 K34
ABRS 14 mei 2003, nr. 200202336/1 inzake
art. 8.7 lid 3 Wm en art. 7 lid 2,
onder b Inrichtingen- en vergunningenbesluit
milieubeheer (GS Zuid-Holland).
B&W van naburige gemeente behoeven niet te
worden betrokken bij een vergunningaanvraag
indien deze geen milieugevolgen heeft binnen
de inrichting.
59 K35
ABRS 14 mei 2003, nr. 200202993/1 inzake
art. 12 Natuurbeschermingswet en
art. 6 lid 2 EG-richtlijn 92/43 (Habitatrichtlijn)
(Staatssecretaris LNV).
Richtlijnconforme interpretatie artikel 12 Natuurbeschermingswet.
Vergunning voor opvissen
mosselzaad in Waddenzee terecht geweigerd.
59 K36
ABRS 21 mei 2003, nr. 200205490/1 inzake
art. 8.19 lid 2 Wet milieubeheer
(Ameland).
Verplaatsing van schapen binnen de inrichting
ten onrechte gemeld.
59 K37
ABRS 21 mei 2003, nr. 200206322/1 inzake
art. 20.6 lid 2 onder d Wet milieubeheer
en art. 1:2 Algemene wet bestuursrecht
(Staatssecretaris V&W).
Appellanten kunnen niet als belanghebbenden
worden aangemerkt zodat ze niet-ontvankelijk
zijn.
59 K38
ABRS 28 mei 2003, nr. 200101998/1 inzake
art. 5 lid 1 Besluit opslag- en transportbedrijven
milieubeheer (Ridderkerk).
Beleidsvrijheid bij stellen van nadere eisen op
grond van AMvB ex artikel 8.40 Wet milieubeheer.
60 K39
ABRS 28 mei 2003, nr. 200105195/1 inzake
art. 1.1 lid 1 Wet milieubeheer (GS
Zeeland).
Brandbare stoffen (Solvenol) die vrijkomen bij
de productie van plakmiddelen zijn beoogde
producten en mitsdien geen afvalstoffen.
60 K40
Vz. ABRS 2 juni 2003, nr. 200206887/2
inzake art. 8.11 Wet milieubeheer en art.
5:32 Algemene wet bestuursrecht (Delft).
Voorschrift dusdanig geredigeerd dat het als
rechtsonzeker moet worden aangemerkt.
60 K41
ABRS 4 juni 2003, nr. 200205507/1 inzake
art. 7:11 Algemene wet bestuursrecht
(Dirksland).
Naar aanleiding van heroverwegingsprocedure
te nemen besluit kan niet afhankelijk worden
gesteld van de uitkomst van nader onderzoek.
61 K42
Vz. ABRS 10 juni 2003, nr. 200302902/1
inzake art. 5:32 Algemene wet bestuursrecht,
art. 1.1 lid 1 en 10.2 lid 1 Wet milieubeheer
en art. 2 lid 3 Besluit stortverbod
buiten inrichtingen (GS Zuid-Holland).
Gebruik van reststoffen buiten inrichtingsverband;
omdat de reststoffen afvalstoffen zijn,
was verweerder bevoegd tot het opleggen van
een last onder dwangsom.
61 K43
ABRS 11 juni 2003, nr. 200204930/1 inzake
art. 8.10 en 8.11 Wet milieubeheer
(Ede).
Het referentieniveau van het omgevingsgeluid
wordt bepaald door het cumulatieve geluidsniveau
van alle bronnen in de omgeving van de
inrichting vast te stellen.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Inhoud
7
62 K44
ABRS 18 juni 2003, nr. 200101389/2 inzake
art. 8.19 lid 2 Wet milieubeheer
(Heerde).
Acceptatie melding onder de voorwaarde dat
akoestisch onderzoek aantoont dat aan de geluidsnormering
kan worden voldaan, is niet
mogelijk.
63 K46
ABRS 18 juni 2003, nr. 200206281/1 inzake
art. 8.1 en 8.4 Wet milieubeheer
(Nunspeet).
Door verlenen van andere dan aangevraagde
vergunning is de grondslag van de aanvraag
verlaten.
62 K45
ABRS 18 juni 2003, nr. 200201118/1 inzake
art. 1.1 lid 4 Wet milieubeheer (Delfzijl).
Door ontbreken van zeggenschap en andere organisatorische
bindingen is geen sprake van
één inrichting in de zin van de Wet milieubeheer.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

8
Inhoud
Ruimtelijke ordening
64 03-61
ABRS 26 juni 2002, nr. 200100717/1
Loenen/bestemmingsplan ‘Bedrijventerrein
Angstelkade’
In de Staat van Bedrijfsactiviteiten wordt uitgegaan
van de VNG-brochure 1992, terwijl
VNG-brochure 1999 al verschenen was.
Voorts is de in het plan aangehouden afstand
kleiner dan de aan te houden afstand uit de
VNG-brochure 1992 zonder dat dit behoorlijk
is gemotiveerd. Dat een beoordeling in het
kader van de Wet milieubeheer nodig is, vormt
op zichzelf in elk geval geen voldoende motivering.
65 03-62
ABRS 8 januari 2003, nr. 200000945/1
Veghel/bestemmingsplan ‘Bedrijventerrein
Doornhoek’
Artikel 15 WRO voorziet niet in de mogelijkheid
van het toekennen van een vrijstellingsbevoegdheid
aan de gemeenteraad.
Door het enkele koppelen van het verlenen van
vrijstelling aan de mogelijkheid tot het verlenen
van een milieuvergunning is de bevoegdheid
onvoldoende objectief begrensd.
Nu in dit geval geen wettelijke plicht bestaat
tot zonering van het bedrijventerrein, staat het
de gemeenteraad vrij een onverplichte zonering
privaatrechtelijk te regelen.
Geen wettelijke verplichting om de milieueffecten
van een bedrijventerrein op dieren van de
agrarische bedrijven in de omgeving te onderzoeken.
67 03-63
ABRS 19 februari 2003, nr. 200103151/1
Aalsmeer/bestemmingsplan ‘Nieuw Oosteinde’
In het bestemmingsplan is de toepasselijkheid
van het overgangsrecht beperkt tot de persoon
van de gebruiker op de peildatum. Deze beperking
geldt voor het gehele plangebied en voor
alle vormen van gebruik waarop het overgangsrecht
van toepassing is. Voor een dergelijke beperking
betreffende de reikwijdte van het overgangsrecht
dienen evenwel redenen te bestaan
die zijn toegespitst op de omstandigheden van
het geval. De gemeenteraad heeft de algemene
toepassing van het persoonsgebonden overgangsrecht
echter niet nader gemotiveerd.
69 03-64
ABRS 5 maart 2003, nr. 200200686/1
Velsen/bestemmingsplan ‘Velserend’
Aan het in de plantoelichting genoemde rapport
was het vermoeden te ontlenen dat in het
plangebied beschermde diersoorten voorkomen.
Overige rapporten sloten de aanwezigheid
van onder andere de zandhagedis niet uit.
Zonder nader onderzoek konden de gevolgen
van het plan niet worden vastgesteld en kon
niet worden bezien of het voorkomen van de
diersoorten aan verwezenlijking van het plan in
de weg stond.
70 03-65
ABRS 2 april 2003, nr. 200202163/1
Capelle aan den IJssel/bestemmingsplan
‘’s-Gravenland 2001’
Woningen op gronden in een globaal bestemmingsplan
werden gerealiseerd op basis van
binnenplanse vrijstellingen. Deze vrijstellingen
kunnen niet worden beschouwd als uitwerkingsplannen
als bedoeld in artikel 11 van de
WRO. Het college van B&W had in beginsel
ook na het verlenen van de vrijstellingen nog
de plicht uitwerkingsplannen vast te stellen.
De vrijstellingen doen dan ook niet af aan de
maximale (bouw)mogelijkheden die het globale
bestemmingsplan biedt.
Een collectieve vrijstelling voor een dakopbouw
ingevolge artikel 19 WRO, ter voorkoming van
een rommelig beeld in de wijk, kan niet garanderen
dat alle bewoners daadwerkelijk zullen
overgaan tot de verwezenlijking van een dakopbouw.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Inhoud
9
72 03-66
ABRS 9 april 2003, nr. 200202390/1
Provincie Utrecht/Actualisering Streekplan
Utrecht
Streekplanactualisering. Geen wettelijke bepaling
die de Afdeling in eerste en enige aanleg
als bevoegde rechter aanwijst. Rechtbank
in principe de bevoegde rechter.
Tegen besluiten inzake een streekplan is geen
beroep mogelijk vanwege de plaatsing op de
negatieve lijst ex artikel 8:5 van de Awb, met
uitzondering van een concrete beleidsbeslissing.
Verweerder heeft geen onderdeel van de
actualisering aangemerkt als concrete beleidsbeslissing.
De WRO biedt buiten de in artikel
4a geboden mogelijkheden geen andere mogelijkheden
tot herziening, uitwerking of afwijking
van het in een vastgesteld streekplan opgenomen
provinciale ruimtelijke beleid. Gelet
hierop kan de primaire beslissing niet worden
aangemerkt als een eigenstandig besluit in de
zin van artikel 1:3 van de Awb, aangezien dit
een onaanvaardbare doorkruising van het wettelijke
systeem met zich mee zou brengen.
Uit het vorenstaande volgt dat de primaire beslissing
van verweerder niet voor beroep vatbaar
is. Mogelijkheid terzake van de primaire
beslissing van verweerder een vordering bij de
burgerlijke rechter in te stellen.
74 03-67
ABRS 23 april 2003, nr. 200200160/1
Provincie Overijssel/‘Partiële herziening van
het Streekplan Overijssel 2000+ (locatiekeuze
Regionaal Bedrijventerrein Twente)’
In het MER hebben bij de beantwoording van
de vraag welke alternatieven voor de voorgenomen
activiteit redelijkerwijs in beschouwing
dienen te worden genomen, slechts beleidsmatige
overwegingen een rol gespeeld. Verweerders
zijn bij hun besluitvorming door de gevolgde
selectiemethode voorbijgegaan aan de
reële waarde van de locatie Almelo-Noord als
alternatief, terwijl deze waarde, gelet op het
gestelde in het toetsingsadvies van de Commissie
mer, geacht moet worden bekend te zijn
bij verweerders.
75 03-68
ABRS 23 april 2003, nr. 200200416/1
Vianen/bestemmingsplan ‘Landelijk Gebied
Vianen’
B&W hebben het college van GS verzocht toepassing
te geven aan artikel 11, zevende lid,
WRO, zodat gemeentelijke besluiten tot wijziging
van het bestemmingsplan geen goedkeuring
van GS behoeven. Verweerder heeft ten
onrechte het gemeentelijke belang bij dat verzoek
niet betrokken in zijn besluit omtrent
goedkeuring.
76 03-69
ABRS 23 april 2003, nr. 200204328/1
Amsterdam (thans stadsdeel Amsterdam-
Centrum)/bestemmingsplan ‘Jordaan 1999,
eerste herziening’
De in het bestemmingsplan opgenomen saneringsregeling
voor aan- en bijgebouwen heeft
ook betrekking op een deel van een gemeentelijk
monument. Op zichzelf bezien hoeft dat
niet tot problemen te leiden, omdat beide betrokken
wetten (de WRO en de Monumentenwet)
op verschillende motieven berusten. In
casu kan evenwel een conflict ontstaan tussen
de in de voorschriften opgenomen verplichting
om in geval van sloop van de hoofdbebouwing
tevens de bebouwing op gronden met de bestemming
‘Tuinen en erven’ te slopen, en het in
de gemeentelijke monumentenverordening opgenomen
verbod om een als gemeentelijk monument
aangewezen pand zonder vergunning
te slopen. Verweerder heeft hiermee onvoldoende
rekening gehouden en zich ten onrechte
op het standpunt gesteld dat in de aanwijzing
als gemeentelijk monument geen
belemmering is gelegen om een deel van het
pand zonder meer onder de bovengenoemde
saneringsregeling te brengen.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

10
Inhoud
78 03-70
ABRS 23 april 2003, nr. 200204855/1
Drimmelen/bestemmingsplan ‘Buitengebied
Drimmelen, partiële herziening Wildestraat
13 te Wagenberg’
Het bestemmingsplan voorziet in een kinderdagverblijf
in het buitengebied. Deze functie is
in strijd met het (nieuwe) streekplanbeleid. GS
onthielden toch ten onrechte goedkeuring. Gezien
de omstandigheden oordeelde de Afdeling
namelijk dat GS in redelijkheid niet het standpunt
hebben kunnen innemen dat geen termen
bestonden om met toepassing van het overgangsbeleid
met het plan in te stemmen.
80 03-71
ABRS 23 april 2003, nr. 200206292/1
Harderwijk/bouwvergunning voor recreatiebungalows
Aangezien de gronden zijn bestemd voor de exploitatie
van recreatiebedrijven, moet sprake
zijn van een bedrijfsmatige exploitatie van het
recreatieterrein met de daarop te realiseren recreatiewoonverblijven.
Het enkele gegeven dat
het bestemmingsplan toelaat dat de recreatiewoonverblijven
als ‘tweede woning’ worden gebruikt,
maakt dit niet anders. De voorgeschreven
bedrijfsmatige exploitatie heeft tot gevolg
dat geen bouwvergunning verleend kan worden
voor recreatiewoningen die afzonderlijk verkocht
worden aan en bewoond zullen worden
door particulieren.
81 03-72
EHRM 6 mei 2003, Kleyn e.a.–Staat
Er is door appellanten niets aangedragen waarin
aanleiding wordt gevonden om aan de onafhankelijkheid
van de Raad van State en zijn
leden te twijfelen. Ook is er geen indicatie in
dit geval dat de Raad van State subjectief niet
onpartijdig was (m.b.t. de leden). Onder omstandigheden
kan wel sprake zijn van objectieve
partijdigheid (m.b.t. het instituut). Het Hof
geeft in dit verband aan niet zo veel vertrouwen
te hebben in de genomen interne maatregelen
bij de Raad van State als de Nederlandse
regering. In dit specifieke geval oordeelt het
Hof dat de Raad van State ook objectief onpartijdig
is.
83 03-73
ABRS 7 mei 2003, nr. 200203014/1
Enschede/bestemmingsplan ‘Herziening 8
van het bestemmingsplan Buitengebied
1996’
Fax met bedenkingen is na 24.00 uur van de
laatste dag van de terinzageleggingstermijn ontvangen.
De bedenkingen zijn dus buiten de wettelijke
termijn ingediend. De Afdeling acht echter
de stelling van appellant geloofwaardig dat
hij kort vóór het verstrijken van de termijn driemaal
heeft gepoogd om zijn bedenkingen per
faxbericht bij verweerder in te dienen. Appellant
heeft bij zijn vierde poging, na het verstrijken
van de termijn, een ander faxnummer van verweerder
gebruikt en deze poging slaagde direct.
Hieraan kan het vermoeden worden ontleend
dat het niet slagen van de eerste drie pogingen
van appellant vóór het verstrijken van de termijn
is te wijten aan een gebrek van het ontvangende
faxapparaat van verweerder. De termijnoverschrijding
is daardoor verschoonbaar.
84 03-74
ABRS 7 mei 2003, nr. 200206948/1
Minister van Verkeer en Waterstaat/onttrekking
toe- en afritten aan het openbaar verkeer
Het tracébesluit voorziet niet in de opheffing van
de zuidelijke toe- en afritten. In de toelichting
van het tracébesluit wordt weliswaar gesproken
van de opheffing van de gehele afslag, doch de
toelichting maakt geen deel uit van het tracébesluit.
Nu vaststaat dat het onttrekken van de zuidelijke
toe- en afritten niet is gebaseerd op het
tracébesluit maar uitsluitend op motieven van
openbaar belang, is wat betreft dit onderdeel
van het besluit ten onrechte toepassing gegeven
aan artikel 20 van de Tracéwet.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Inhoud
11
85 03-75
ABRS 21 mei 2003, nr. 200203756/1
Eemnes/weigering bouwvergunning
Bouwvergunning aangevraagd op basis van bestemmingsplan
waarvan onderdelen van de
planvoorschriften niet werden goedgekeurd.
Het is niet geoorloofd om op grond van de beweegredenen
die tot de onthouding van goedkeuring
hebben geleid, in de planvoorschriften
bepalingen ‘in te lezen’ die niet op de door de
wet voorziene wijze rechtskracht hebben verkregen.
Dit betekent dat, wanneer uit de plankaart,
het renvooi en de overgebleven planvoorschriften
met voldoende stelligheid een
bepaalde bouwmogelijkheid kan worden afgeleid,
een vergunning om overeenkomstig die
mogelijkheid te bouwen niet kan worden geweigerd
met een beroep op nadere vereisten in
niet goedkeurde planvoorschriften.
86 03-76
ABRS 11 juni 2003, nr. 200200315/1
Zundert/bestemmingsplan ‘Oekelsbos’
Voor het volgen van een afwijkingsprocedure
kan aanleiding bestaan indien in een concreet
aangegeven geval sprake is van feiten en omstandigheden
die een afwijking van het streekplan
kunnen rechtvaardigen. Vaststaat dat GS
dit niet hebben onderzocht. Het standpunt dat
de termijn waarbinnen een besluit omtrent
goedkeuring diende te worden genomen geen
ruimte meer bood voor het volgen van een afwijkingsprocedure,
miskent dat GS gehouden
zijn het besluitvormingsproces zodanig in te
richten dat een besluit met de vereiste zorgvuldigheid
wordt voorbereid.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

12
Inhoud
Planschadevergoeding
88 03-77
ABRS 16 april 2003, nr. 200203621/1
Enschede/verzoek om planschadevergoeding
Perceel dat voorheen een bedrijfsbestemming
had, heeft onder het nieuwe regime een agrarische
bestemming. Het ligt ingevolge het Structuurschema
Militaire Terreinen binnen de veiligheidszones
van een munitiecomplex. Daaruit
volgt dat op een gedeelte van het perceel geen
bebouwing is toegestaan. Voorts ligt het perceel
volgens het streekplan binnen een als
‘zone landelijk gebied I’ aangeduid gebied.
Gelet op de landelijke structuur van de omgeving
en op het aan de gemeente ter uitvoering
staande rijks- en provinciaal planologisch beleid
lag het in de lijn der verwachting dat de vigerende
bestemming ‘Bedrijven, klasse B’ niet
kon blijven voortbestaan.
Verder heeft appellant in de periode van aankoop
van het betreffende perceel tot aan het
ontstaan van de voorbereidingsbescherming,
geen concrete pogingen ondernomen om de
bestaande bouwmogelijkheden daadwerkelijk
te realiseren. In dit specifieke geval is vanwege
de ook ten tijde van de aankoop al op handen
zijnde ontwikkelingen een termijn van anderhalf
jaar na aankoop niet te kort om te kunnen
concluderen dat sprake is van risicoaanvaarding.
Het indienen van een schetstekening is niet te
beschouwen als een concrete poging tot het realiseren
van bouwmogelijkheden.
90 03-78
ABRS 23 april 2003, nr. 200202768/1
Den Haag/verzoek om planschadevergoeding
Gebruikmaking van de in het Uitbreidingsplan
opgenomen afwijkingsbevoegdheid die een uitbreiding
van de bebouwing mogelijk maakte,
behoort tot de maximale invulling van het voorgaande
planologische regime. Op grond van
het Uitbreidingsplan hadden ook supermarkten
van aanzienlijke omvang in de nabijheid van
de buurtsupermarkt van appellant zich kunnen
vestigen. Appellant had dan ook reeds op
grond van het vigerende plan rekening te houden
met toenemende concurrentie.
91 03-79
HR 2 mei 2003, nr. C02/209HR
Nunspeet/planschadevergoedingskostenverhaalsovereenkomst
De wet voorziet niet in de mogelijkheid van
verhaal van de kosten die voor de gemeente
verbonden zijn aan deze wettelijke verplichting
tot vergoeding van planschade. Het Hof heeft
met juistheid overwogen dat het ontbreken van
rechtsbescherming voor de particulier die een
overeenkomst als in casu bedoeld met de gemeente
sluit, zich verzet tegen aanvaarding
van de geldigheid van een beding als dit. De
bezwaren tegen het aanvaarden van de geldigheid
van een beding als het onderhavige zijn
van dien aard dat zij zich ook verzetten tegen
het maken van een uitzondering voor gevallen
waarin een herziening in overwegende mate
een particulier belang dient en het op zichzelf
redelijk zou kunnen zijn dat de planschadevergoeding
uiteindelijk – geheel of ten dele – voor
rekening van die particulier(en) komt of voor
gevallen waarin partijen tevoren het verhaalsbedrag
tot een maximum beperken.
93 03-80
ABRS 7 mei 2003, nr. 200204200/1
Provincie Noord-Holland/verzoek om vergoeding
van schade door goedkeuringsbesluit
Aangezien in het bestemmingsplan het permanent
omzetten van grasland in bollengrond was
verboden, kan niet worden gesteld dat de
schade het (directe) gevolg is van de weigering
van de aanlegvergunning voor het permanent
omzetten, ook al is later aan dit verbod goedkeuring
onthouden.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Inhoud
13
94 03-81
ABRS 21 mei 2003, nr. 200203665/1
Haarlem/verzoek om planschadevergoeding
In artikel 18, eerste lid, van de Wet voorlopige
regeling inzake het Nationale Plan en de
Streekplannen is bepaald dat, voorzover een
plan van uitbreiding met het streekplan in
strijd is, dit vervalt met ingang van de dag
waarop het streekplan van kracht wordt. Ingevolge
het streekplan was het terrein bestemd
tot ‘agrarisch bedrijf c.a. (art. II)’. De bestemming
‘wegen, water en nieuwe open bebouwing
en nieuwe gesloten bebouwing’ van een
gedeelte van het terrein was daarmee in strijd,
zodat met betrekking tot dat perceelsgedeelte
geen bestemmingsplan meer van kracht was.
Het oude planologische regime wordt voor die
gronden gevormd door de toentertijd geldende
gemeentelijke bouwverordening. Onder het
oude planologische regime was geen sprake
van een voldoende duidelijk en kenbaar planologisch
beleid, op grond waarvan onder meer
vrijstelling voor bouwen met overschrijding van
de achtergevelrooilijn zou kunnen worden verleend.
Op het onderhavige deel van het terrein
waren dan ook geen reële bebouwingsmogelijkheden
aanwezig.
Passieve risicoaanvaarding.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

14
Milieu
Milieu
03-41
ABRS 26 maart 2003, nr. 200202895/1 (Gilze en
Rijen)
Bij besluit van 8 november 2001 heeft het college
van burgemeester en wethouders van Gilze en Rijen
(verweerder) krachtens artikel 18.12 van de Wet
milieubeheer de bij besluit van 23 augustus 1994
aan ‘Hamels B.V’ verleende milieuvergunning voor
de opslag van maximaal 15.000 kg vuurwerk van
de klasse 1.4s en 1.4g terstond ingetrokken. Tevens
heeft verweerder besloten met toepassing van artikel
125 van de Gemeentewet terstond bestuursdwang
toe te passen indien blijkt dat binnen de inrichting
zonder de vereiste vergunning vuurwerk
wordt opgeslagen.
Bij besluit van 9 april 2002 heeft verweerder
het hiertegen gemaakte bezwaar ongegrond verklaard.
Casus
Bij besluit van 8 november 2001 gaat het college
van burgemeester en wethouders over tot intrekking
van de milieuvergunning voor de opslag van
maximaal 15.000 kg vuurwerk; tevens wordt bestuursdwang
toegepast. Bij besluit van 9 april
2002 wordt het bezwaar van appellanten ongegrond
verklaard. Door appellanten is aangevoerd
dat verweerder sinds het in werking treden van het
Vuurwerkbesluit op 1 maart 2002 niet meer het
bevoegd gezag is ten aanzien van de inrichting.
Rechtsvraag
Was verweerder bevoegd tot het nemen van dit besluit?
Uitspraak
Door het in werking treden van het Vuurwerkbesluit
is het college van gedeputeerde staten sinds
1 maart 2002 het bevoegd gezag ten aanzien van
inrichtingen waar meer dan 10.000 kg consumentenvuurwerk
wordt opgeslagen. Door het ontbreken
van overgangsrecht was verweerder op 9 april
2002 niet (meer) bevoegd om een beslissing te
nemen op het bezwaarschrift van appellanten.
Volgt vernietiging van het besluit waarbij verweerder
wordt gesommeerd om alsnog het bezwaarschrift
door te zenden naar gedeputeerde staten.
Wet milieubeheer, artikel 18.12
Vuurwerkbesluit, artikel 5.1.3
Overwegingen
Appellanten hebben aangevoerd dat het bestreden
besluit voor vernietiging in aanmerking komt omdat
verweerder als gevolg van de inwerkingtreding van
het ‘Besluit houdende nieuwe regels met betrekking
tot consumenten- en professioneel vuurwerk’ (hierna:
het Vuurwerkbesluit) op 9 april 2002 niet meer
het ten aanzien van de inrichting bevoegde gezag
was.
Op 1 maart 2002 is het Vuurwerkbesluit (Stb.
2002, 33) in werking getreden. Artikel 5.1.3,
onderdeel E, aanhef en onder 3, van het Vuurwerkbesluit
bepaalt dat in bijlage I, behorende bij het Inrichtingen-
en vergunningenbesluit milieubeheer
(hierna: het Ivb), categorie 3 onder meer wordt gewijzigd
door na onderdeel 3.4 een nieuw onderdeel
3.5 toe te voegen. Ingevolge dat onderdeel 3.5,
aanhef en onder a, is het college van gedeputeerde
staten het bevoegd gezag ten aanzien van inrichtingen,
behorende tot deze categorie, voorzover het inrichtingen
betreft waar meer dan 10.000 kg consumentenvuurwerk
in de zin van het Vuurwerkbesluit
wordt opgeslagen of consumentenvuurwerk wordt
bewerkt in de zin van het Vuurwerkbesluit.
Uit voornoemde wijziging van het Ivb en de in de
vergunning van 23 augustus 1994 toegestane opslag
van maximaal 15.000 kg consumentenvuurwerk
volgt, dat het college van gedeputeerde staten
van Noord-Brabant met ingang van 1 maart 2002
het bevoegd gezag is geworden ten aanzien van de
onderhavige inrichting. Bij gebreke van overgangsrecht
dat ziet op situaties als in onderhavig geding
aan de orde volgt hieruit dat, gelijk ook door verweerder
ter zitting is erkend, het college van burgemeester
en wethouders op 9 april 2002 niet bevoegd
was de beslissing op bezwaar te nemen.
Het beroep is gegrond en het bestreden besluit
dient te worden vernietigd.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

03-42
ABRS 2 april 2003, nr. 200201680/1 (Staatssecretaris
LNV)
Casus
Vergunning ingevolge de Natuurbeschermingswet
(Nbw) voor een op korte afstand van een natuurmonument
gelegen agrarisch bedrijf. Uiteindelijk
is vergunning verleend voor een ammoniakdepositie
van maximaal 8787,4 mol/ha/j. Appellante
stelt dat bij de berekening van de ammoniakdepositie
die kan worden toegestaan geen rekening
dient te worden gehouden met de van een ander
bedrijf verworven ammoniakrechten.
Rechtsvraag
Kunnen opgekochte ammoniakrechten bij de beoordeling
worden betrokken, ook als deze rechten
zijn verworven ná de datum van aanwijzing van
het natuurmonument?
Uitspraak
Bij de beoordeling van een vergunningaanvraag op
grond van de Nbw dient de feitelijke depositie ten
tijde van de aanwijzing van het desbetreffende gebied
tot natuurmonument als uitgangspunt te worden
genomen (zie o.a. Nieuwsbrief StAB 03-07).
Verweerder is in het bestreden besluit uitgegaan
van een totale ammoniakdepositie van 8787,4
mol/ha/j ten tijde van de aanwijzing van het natuurmonument,
waarbij hij rekening heeft gehouden
met de depositie van een ander bedrijf, gelegen
op 40 meter van het natuurmonument
waarvan vergunninghouder de ammoniakrechten
heeft verworven (opgekocht). Verweerder heeft
daarbij meegewogen dat door de verwerving van
deze rechten een ander bedrijf zijn schadelijke activiteiten
op hetzelfde natuurmonument (gedeeltelijk)
staakt. De Afdeling is van oordeel dat verweerder
in dit geval in redelijkheid de ná de datum
van aanwijzing van het natuurmonument door vergunninghouder
opgekochte ammoniakrechten in
de beoordeling kon betrekken, nu deze zelfstandig
verworven rechten als gevolg van de overname bij
het andere bedrijf zijn komen te vervallen.
Natuurbeschermingswet, artikel 12
Milieu
15
Bij besluit van 21 augustus 2000 heeft de Staatssecretaris
van LNV (verweerder) een vergunning ingevolge
artikel 12 van de Natuurbeschermingswet
verleend.
Bij besluit van 11 februari 2002 heeft verweerder
het hiertegen door appellante gemaakte bezwaar
ongegrond verklaard.
Tegen dit besluit heeft appellante beroep ingesteld.
Bij besluit van 13 juni 2002 heeft verweerder
zijn besluit van 11 februari 2002 gewijzigd en het
bezwaar gedeeltelijk gegrond verklaard.
Overwegingen
In artikel 7, eerste lid, van de Natuurbeschermingswet
is bepaald dat de Minister van Landbouw, Natuurbeheer
en Visserij een natuurmonument kan
aanwijzen als beschermd natuurmonument.
Ingevolge artikel 12, eerste lid, van de Natuurbeschermingswet
is het verboden zonder vergunning
van de Minister van Landbouw, Natuurbeheer
en Visserij of in strijd met bij zodanige vergunning
gestelde voorwaarden handelingen te verrichten, te
doen verrichten of te gedogen, die schadelijk zijn
voor het natuurschoon of voor de natuurwetenschappelijke
betekenis van een beschermd natuurmonument
of die een beschermd natuurmonument
ontsieren.
Ingevolge het tweede lid van deze bepaling worden
als schadelijk voor het natuurschoon of voor de
natuurwetenschappelijke betekenis van een beschermd
natuurmonument in ieder geval aangemerkt
handelingen, die de in de beschikking tot
aanwijzing genoemde wezenlijke kenmerken van
een beschermd natuurmonument aantasten.
E. exploiteert een vleesvarkensbedrijf. Dit veehouderijbedrijf
ligt op korte afstand van ‘Het Boddenbroek’,
een natuurgebied met een oppervlakte
van 4,8 hectare. Dit gebied is, als onderdeel van
het natuurmonument ‘Heideterreinen op Twickel’,
bij besluit van verweerder van 5 februari 1991 aangewezen
als beschermd natuurmonument als bedoeld
in artikel 7 van de Natuurbeschermingswet.
Volgens vaste jurisprudentie van de Afdeling ziet
het verbod in artikel 12 van de Natuurbeschermingswet
niet alleen op handelingen die worden
verricht of gedoogd binnen het als beschermd of
staatsnatuurmonument aangewezen gebied, maar
ook op handelingen die daar buiten plaatsvinden
(externe werking). Niet in geschil is dat voor het
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

16 Milieu
veehouderijbedrijf van E. op grond van deze externe
werking een vergunning als bedoeld in artikel 12
van de Natuurbeschermingswet is vereist.
Bij het primaire besluit heeft verweerder een
vergunning verleend voor een maximale ammoniakdepositie
van 10.414 mol potentieel zuur per hectare
per jaar (mol/ha/j). Bij de beslissing op het bezwaarschrift
van 11 februari 2002 heeft verweerder
de bezwaren van appellante tegen het primaire besluit
ongegrond verklaard. Bij het besluit van 13
juni 2002 heeft verweerder het bezwaar gedeeltelijk
gegrond verklaard, het besluit van 11 februari
2002 ingetrokken voorzover een maximale depositie
van 10.414 mol/ha/j is toegestaan en de vergunning
verleend voor maximaal 8787,4 mol/ha/j.
Het beroep van appellante tegen het besluit van
11 februari 2002 wordt ingevolge artikel 6:19, eerste
lid, van de Algemene wet bestuursrecht geacht
mede te zijn gericht tegen het besluit van 13 juni
2002.
Appellante heeft in beroep gesteld dat verweerder
in het primaire besluit een onjuiste afstand tussen
de dichtstbij gelegen ventilator van het bedrijf
en het natuurmonument heeft aangehouden, zodat
minder ammoniakdepositie wordt veroorzaakt op
het natuurmonument dan de 10.414 mol/ha/j die
verweerder stelt, namelijk 7267,4 mol/ha/j. Appellante
acht echter ook deze lagere depositie niet vergunbaar
op grond van de Natuurbeschermingswet.
Zij wijst er voorts op dat verweerder de emissierechten
ten tijde van de aanwijzing door een onjuiste
omrekening te hoog heeft vastgesteld. Ook
stelt zij zich op het standpunt dat de door E. van
een ander bedrijf verworven ammoniakrechten niet
in de berekening mochten worden meegenomen. Zij
is van mening dat, nu de grenswaarde van 600
mol/ha/j in hoge mate wordt overschreden, verweerder
had moeten voorschrijven dat de depositie
wordt teruggebracht beneden het niveau van de op
grond van de Hinderwet verleende vergunning uit
1989.
Verweerder heeft gesteld dat hij bij de beoordeling
van aanvragen om een vergunning op grond van
artikel 12 van de Natuurbeschermingswet voor het
exploiteren van veehouderijen in de nabijheid van
natuurmonumenten het volgende beleidskader toepast.
In beginsel mag de toegestane ammoniakdepositie
niet meer bedragen dan de natuurlijke achtergronddepositie.
Hiervoor wordt aangesloten bij de
Interimwet ammoniak en veehouderij (Interimwet).
In artikel 4 van deze wet is voor de depositie een
grenswaarde gesteld van 15 mol/ha/jaar, behoudens
de in de artikelen 5 tot en met 9 bedoelde
(overgangs)situaties.
Tot het moment dat vergunningverlening op
grond van de Natuurbeschermingswet kan worden
gebaseerd op een nadere invulling van het vereiste
bijzondere beschermingsniveau wordt het stand
still-beginsel gehanteerd. De beslissende datum is
daarbij die van de aanwijzing van het desbetreffende
gebied als beschermd natuurmonument. Uitgangspunt
voor de beoordeling van de vergunningaanvraag
is: geen toename van de individuele
depositie van een veehouderij. Aan bestaande bedrijven
waarvoor een milieuvergunning is verleend,
zal in beginsel ook een vergunning krachtens de Natuurbeschermingswet
kunnen worden verleend.
In een aantal gevallen zal een individuele beoordeling
plaats moeten blijven vinden om invulling te
kunnen geven aan het bijzondere beschermingsniveau
voor de aangewezen gebieden. Hiervoor is
aanleiding indien de door het bedrijf veroorzaakte
ammoniakdepositie groter is dan 600 mol/ha/jaar.
Deze waarde sluit aan bij de in het Tweede Nationaal
Milieubeleidsplan (NMP-2, p. 108) aangegeven
richtwaarde voor ammoniakdepositie in het jaar
2010.
De beoordeling van de vergunningaanvraag op
grond van de Natuurbeschermingswet zal dan
plaatsvinden aan de hand van de ter plaatse aanwezige
achtergronddepositie, de hoogte van de individuele
depositie van het bedrijf en de aanwezige en
te beschermen natuurwetenschappelijke waarden
in het aangewezen gebied. Deze beoordeling kan
ertoe leiden dat in bepaalde gevallen de vergunning
krachtens de Natuurbeschermingswet niet wordt
verleend, dan wel onder nader te bepalen voorwaarden
wordt verleend.
De Afdeling acht dit beleid niet onredelijk.
Blijkens de stukken, waaronder de (tweede) beslissing
op bezwaar van 13 juni 2002, is verweerder
van mening dat, op grond van gegevens die hem in
het kader van de beroepsfase zijn gebleken, voor de
berekening van de ammoniakdepositie ten tijde van
de aanwijzing van het natuurmonument niet moest
worden uitgegaan van een afstand van 46, maar
van 70 meter tussen de bedrijfsgebouwen van E. en
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
17
het natuurmonument. Verweerder heeft reeds in de
(eerste) beslissing op bezwaar van 11 februari
2002 de door hem in het primaire besluit gehanteerde
ammoniakemissie (naar boven) bijgesteld,
als gevolg van een gewijzigde berekening. Bij die
gewijzigde berekening wordt op basis van nieuwe
wetenschappelijke inzichten voor varkens met een
staloppervlak van meer dan 0,8 m 2 een emissiefactor
toegepast van 3,5, terwijl aanvankelijk een algemene
emissiefactor van 2,5 gold. Verweerder komt
op deze manier in het bestreden besluit tot een ammoniakemissie
van 4374,2 kg NH 3 en een depositie
van 6211,4 mol/ha/j ten tijde van aanwijzing
van het natuurmonument. Rekening houdend met
de depositie van een ander bedrijf, gelegen op 40
meter van ‘Het Boddenbroek’, waarvan E. ammoniakrechten
heeft verworven met een omvang van
800 kg NH 3 (2576 mol/ha/j), is verweerder uitgegaan
van een totale ammoniakdepositie van
8787,4 mol/ha/j ten tijde van de aanwijzing van het
natuurmonument.
De ammoniakdepositie die verweerder heeft vergund
in het primaire besluit en de (eerste) beslissing
op bezwaar van 11 februari 2002 bedroeg
10.414 mol/ha/j. Gegeven zijn beleid, dat strekt tot
niet toenemen van de depositie op het natuurmonument
na het moment van aanwijzen, heeft verweerder
dat onjuist en ongewenst geacht. Hij heeft derhalve
bij het bestreden besluit het bezwaar van
appellante alsnog gedeeltelijk gegrond verklaard en
de vergunning gewijzigd in die zin dat zij geldt voor
een ammoniakdepositie van maximaal 8787,4
mol/ha/j.
Voorts blijkt uit de stukken dat verweerder bij zijn
beslissingen de ter plaatse aanwezige achtergronddepositie,
de hoogte van de individuele depositie en
de aanwezige en te beschermen natuurwetenschappelijke
waarden in het aangewezen gebied in zijn
afweging heeft betrokken. Hij heeft tevens in aanmerking
genomen dat het veehouderijbedrijf van E.
sinds 1989 in bedrijf is op de huidige locatie en dat
het uitvoeren van interne maatregelen en het voeren
van een intensief beheer in het beschermd natuurmonument
in de afgelopen jaren in positieve zin
– ondanks de aanwezigheid van het bedrijf van E. –
heeft bijgedragen aan de natuurwetenschappelijke
waarden in ‘Het Boddenbroek’.
De Afdeling is gelet op het vorengaande van oordeel
dat verweerder, bij afweging van alle belangen
en in aanmerking genomen dat de vergunde hoeveelheid
ammoniakdepositie voor het bedrijf van E.
reeds een beperking inhoudt, in redelijkheid tot
deze beslissing heeft kunnen komen. Daarbij neemt
de Afdeling in aanmerking dat, gelet op de stukken
en het verhandelde ter zitting, niet aannemelijk is
geworden dat aan de feiten en berekeningswijze die
verweerder bij zijn bepaling van de ammoniakemissie
ten tijde van de aanwijzing van het natuurmonument
heeft gehanteerd dusdanige gebreken kleven,
dat hij zijn besluit daarop niet had mogen baseren.
Bij haar oordeel betrekt de Afdeling voorts het
nadere betoog van verweerder ter zitting, dat hij
zich bereid toont om tegemoet te komen aan de belangen
van bestaande bedrijven door bij de beoordeling
in het kader van de Natuurbeschermingswet
ook rekening te houden met de depositie behorende
bij de door deze bedrijven zelfstandig verworven
ammoniakrechten, waarbij hij meeweegt dat juist
door de verwerving van deze rechten een ander bedrijf
zijn schadelijke activiteiten op hetzelfde natuurmonument
(gedeeltelijk) staakt. Dit standpunt
acht de Afdeling in beginsel niet onredelijk. Zij is van
oordeel dat verweerder in dit geval in redelijkheid de
na de datum van aanwijzing van het natuurmonument
door E. van een ander bedrijf opgekochte ammoniakrechten
in de beoordeling kon betrekken
zoals hij heeft gedaan, nu deze zelfstandig verworven
rechten als gevolg van de overname bij het andere
bedrijf zijn komen te vervallen.
Mede gelet op het hiervoor in overweging 2.5
genoemde beleid acht de Afdeling in dit geval voorts
de toepassing van de vaste handelwijze van verweerder
in het kader van vergunningen op grond
van artikel 12 van de Natuurbeschermingswet,
zoals die ook blijkt uit het bestreden besluit, om uit
te gaan van het totaal van ammoniakemissie en dat
om te rekenen naar depositie op het beschermd natuurmonument,
en die voor het gehele monument te
rekenen, niet onredelijk.
Gelet op het vorenstaande is de Afdeling van
oordeel dat verweerder in redelijkheid tot zijn besluit
heeft kunnen komen. In hetgeen appellante
heeft aangevoerd ziet de Afdeling geen aanleiding
voor het oordeel dat het bestreden besluit is voorbereid
of genomen in strijd met een geschreven of ongeschreven
rechtsregel, dan wel enig algemeen
rechtsbeginsel.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

18 Milieu
NB: Evenzo ABRS nr. 200201679/1 van 2 april
2003. Bij deze uitspraak overweegt de Afdeling bovendien
dat het niet uitmaakt dat de ná de aanwijzing
van het natuurmonument van een ander bedrijf
verworven rechten niet waren gedekt door een vergunning
dan wel de vergunning waaraan deze rechten
waren ontleend, was ingetrokken.
03-43
ABRS 2 april 2003, nr. 200202109/1 (Nederweert)
Casus
Burgemeester en wethouders van Nederweert hebben
afwijzend beschikt op het verzoek om handhavend
op te treden tegen een in strijd met het bestemmingsplan
gevestigde woning. Het belang van
verzoekster bestaat daaruit dat zij door de illegale
woning wordt belemmerd in de uitbreidingsmogelijkheden
van haar agrarisch bedrijf. Het tegen dit
(primaire) besluit ingediende bezwaarschrift is ongegrond
verklaard (secundaire besluit) en het beroep
bij de Rechtbank Roermond heeft geleid tot
vernietiging van het (secundaire) besluit. Vervolgens
hebben de gemeente Nederweert en de bewoner
van de illegale woning hoger beroep ingesteld
tegen de uitspraak van de Rechtbank
Roermond en heeft de gemeente tevens het bezwaar
tegen de afwijzing van het handhavingsverzoek
opnieuw ongegrond verklaard.
Rechtsvraag
In hoeverre bestaat er ruimte voor de gemeente om
een verzoek als het onderhavige af te wijzen?
Uitspraak
De Afdeling overweegt dat alleen onder bijzondere
omstandigheden mag worden afgezien van optreden
tegen een illegale situatie. De gemeente beroept
zich op een vaste bestuurspraktijk dat niet
wordt opgetreden tegen de bewoning door anderen
dan agrariërs van agrarische bedrijfswoningen (en
evenmin tegen rustende agrariërs). Voorts stelt zij
dat in 1998 een bouwvergunning is verleend voor
een garage op het desbetreffende perceel en verzoekster
evenzeer door (nog) twee andere woningen
in haar uitbreidingsmogelijkheden wordt beperkt.
Indien de bewoner wordt gedwongen om de
bewoning te staken, zal hij aanzienlijke schade lijden.
De Afdeling is met de Rechtbank van oordeel
dat in de gestelde feiten en omstandigheden geen
grond kan worden gevonden voor het oordeel dat
sprake is van een bijzonder geval.
Gemeentewet, artikel 125
Algemene wet bestuursrecht, artikelen 3:2, 3:4
en 7:12
Bij besluit van 28 februari 2001 heeft het college
van burgemeester en wethouders van Nederweert
(hierna: het college) een verzoek van Turkey Farm
Ospel B.V. (hierna: Turkey Farm) om handhavend
op te treden tegen de bewoning door onder meer
appellant sub 2 (hierna: R.) van de woning op het
perceel (...) te Ospel (hierna: de woning, onderscheidenlijk
het perceel) afgewezen. Bij besluit van
7 augustus 2001 heeft het college het daartegen
door Turkey Farm gemaakte bezwaar ongegrond verklaard.
Bij uitspraak van 5 maart 2002 heeft de rechtbank
te Roermond (hierna: de rechtbank), voorzover
thans van belang, het daartegen door Turkey
Farm ingestelde beroep gegrond verklaard en dit besluit
vernietigd. Tegen deze uitspraak hebben het
college, onderscheidenlijk R. hoger beroep ingesteld.
Bij besluit van 21 mei 2002 heeft het college
het door Turkey Farm gemaakte bezwaar tegen het
besluit van 28 februari 2001 opnieuw ongegrond
verklaard. Tegen dit besluit heeft Turkey Farm beroep
ingesteld bij de rechtbank. De rechtbank heeft
het beroepschrift en de overige stukken die daarop
betrekking hebben doorgezonden naar de Afdeling.
Overwegingen
Niet in geschil is dat de bewoning van de woning
door onder meer R. in strijd is met het bestemmingsplan
en dat het college hiertegen handhavend
kon optreden.
Indien door een belanghebbende wordt verzocht
om tegen een illegale situatie, als hier aan de orde,
op te treden, mag daar alleen onder bijzondere omstandigheden
van worden afgezien.
Het college heeft aan zijn weigering ten grondslag
gelegd dat het in de gemeente Nederweert se-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
19
dert vele jaren vaste bestuurspraktijk is dat niet
wordt opgetreden tegen de bewoning door anderen
dan agrariërs van agrarische bedrijfswoningen en
bovendien in 1998 aan R. vergunning is verleend
voor de bouw van een garage op het perceel. Voorts
heeft het college in aanmerking genomen dat Turkey
Farm, die op een naburig perceel een agrarische
onderneming drijft, niet uitsluitend door de woning
van R. in haar uitbreidingsmogelijkheden wordt beperkt,
maar evenzeer door twee andere burgerwoningen,
waaronder één op het eigen perceel, en bovendien
een aanvraag om een vergunning krachtens
de Wet milieubeheer voor een uitbreiding van de activiteiten
heeft ingetrokken. R. daarentegen zal aanzienlijke
schade lijden, indien hij wordt gedwongen
de bewoning van de woning te staken, aldus het
college.
De rechtbank heeft dat besluit in strijd geoordeeld
met de artikelen 3:2, 3:4, eerste lid, en 7:12,
eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht.
R. heeft het pand in 1996 gekocht. Anders dan
het college en R. betogen, is door de enkele verlening
van de bouwvergunning in 1998 bij laatstgenoemde
niet het te honoreren vertrouwen gewekt
dat tegen de bewoning niet zou worden opgetreden.
Uit dit feit mocht R. slechts opmaken dat de bouw
van een garage op het perceel was toegestaan.
Voorzover daaraan te honoreren vertrouwen kon
worden ontleend, beperkt dat zich tot het gebruik
van de garage. Het door appellanten gestelde vertrouwen
dat tegen de bewoning niet zou worden opgetreden
kan evenmin het gevolg zijn van voormelde
met de bindende planologische regels strijdige
vaste bestuurspraktijk. Daar komt bij, dat ten tijde
van het verzoek om handhaving sprake was van een
zeer recent in werking getreden bestemmingsplan,
waarbij de voordien op het perceel rustende agrarische
bestemming was gehandhaafd, hoewel R. er
ten tijde van de vaststelling van het plan reeds
woonde. De rechtbank heeft dan ook terecht overwogen
dat in de door het college gestelde feiten en
omstandigheden geen grond kan worden gevonden
voor het oordeel dat sprake is van een bijzonder
geval, als hiervoor bedoeld. De door het college gestelde
door R. te lijden schade leidt niet tot een
ander oordeel. Dat Turkey Farm, ook als dit pand
niet meer in gebruik zal zijn als burgerwoning, naar
het college stelt, niet zou mogen uitbreiden, komt,
gelet op het vorenoverwogene, niet de betekenis
toe, die het college daaraan gehecht wil zien.
De hoger beroepen zijn ongegrond. De aangevallen
uitspraak dient te worden bevestigd.
Het besluit van 21 mei 2002 moet worden aangemerkt
als een besluit, als bedoeld in artikel 6:18
van de Algemene wet bestuursrecht, zodat het door
het college ingestelde hoger beroep ingevolge artikel
6:19, eerste lid, gelezen in verbinding met artikel
6:24, van deze wet moet worden geacht mede
tegen dit besluit te zijn gericht.
Het college heeft bij dit besluit opnieuw geweigerd
om handhavend op te treden. Het is daarbij
nader ingegaan op de redenen voor de vaste bestuurspraktijk.
Deze zijn gelegen in – kort gezegd –
de wens van het gemeentebestuur om rustende
agrariërs in hun woning te kunnen laten en de
schaalvergroting in de landbouw, die ertoe heeft geleid
dat in geval van verkoop van de bedrijfsgronden
en opstallen, de bestaande bedrijfswoningen vaak
niet meer nodig zijn voor de bedrijfsvoering. Deze
bestuurspraktijk betekent niet dat sprake is van een
bijzonder geval, als hiervoor bedoeld, reeds omdat
die praktijk indruist, zowel tegen het bestemmingsplan,
zoals dat voor 1999 gold, als tegen het plan
dat sindsdien geldt. Aan de betekenis van de bestemmingsplanprocedure
zou afbreuk worden gedaan
door in een geval als het onderhavige een bijzonder
geval aan te nemen. Hetgeen hiervoor onder
2.5 is overwogen over eventueel door deze praktijk
bij R. gewekt vertrouwen, geldt voorts onverkort,
zodat ook hierin geen grond kan worden gevonden
voor het oordeel dat het college terecht een bijzonder
geval heeft aangenomen. Dit betekent ook dat
de vraag, welk belang Turkey Farm in verband met
haar uitbreidingsmogelijkheden heeft bij handhaving
en of dit opweegt tegen de door de R. gestelde
schade, ten onrechte bij de besluitvorming is betrokken.
De conclusie is dat aan het besluit van 21 mei
2002 dezelfde gebreken kleven als aan dat van 7
augustus 2001. De beroepen tegen dit besluit zijn
gegrond, zodat het dient te worden vernietigd.
Met bevestiging van de uitspraak van de rechtbank
te Roermond wordt het beroep tegen het besluit
van 21 mei 2002 gegrond verklaard en dit besluit
vernietigd.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

20 Milieu
03-44
ABRS 2 april 2003, nr. 200206426/1 (Haarlem)
Casus
Ambtshalve toevoegen van nieuwe voorschriften
aan de bestaande revisievergunning. Appellante
heeft bezwaren tegen een voorschrift dat haar verplicht
om (eventuele) bodemverontreiniging die
ten tijde van het eindsituatie-onderzoek wordt ontdekt,
terug te brengen tot het niveau ten tijde van
het nulsituatie-onderzoek. Zij acht de verlangde
maatregelen onredelijk voorzover deze verder
strekken dan de eis tot het terugbrengen van de
verontreiniging tot de binnen de in het kader van
de Wet bodembescherming (Wbb) voorgeschreven
interventiewaarden.
Rechtsvraag
Kunnen in het kader van de Wm andere eisen worden
gesteld dan in het kader van de Wbb?
Uitspraak
De Afdeling stelt vast dat in de inrichting wordt gewerkt
met stoffen die bodemverontreiniging kunnen
veroorzaken. Zij stelt bovendien vast dat de
Wbb en de Wm elk hun eigen toetsingskader bevatten
en dat aan het toetsingskader van de Wbb
geen argumenten kunnen worden ontleend als het
gaat om toepassing van de Wm. Het door appellante
aangevoerde heeft betrekking op de Wbb.
Verweerder heeft zich in redelijkheid op het standpunt
kunnen stellen dat het treffen van maatregelen
om de eventueel aan te treffen bodemverontreiniging
terug te brengen tot het niveau ten tijde
van het in 1992 uitgevoerde nulsituatie-onderzoek
noodzakelijk is in het belang van de bescherming
van het milieu.
Wet milieubeheer, artikel 8.23
Bij besluit van 21 oktober 2002 heeft het college
van burgemeester en wethouders van Haarlem (verweerder)
krachtens artikel 8.23 van de Wet milieubeheer
de aan appellante op 26 juni 1996 verleende
revisievergunning voor het vervaardigen en veredelen
van flexibele verpakkingsmiddelen ambtshalve
gewijzigd.
Overwegingen
Bij besluit van 26 juni 1996 heeft verweerder
krachtens de Wet milieubeheer aan appellante een
revisievergunning onder voorschriften verleend voor
een verpakkingsmiddelenbedrijf. Bij het bestreden
besluit heeft verweerder ambtshalve met toepassing
van artikel 8.23 van de Wet milieubeheer aan deze
vergunning een vijftal nieuwe voorschriften verbonden.
Verweerder heeft bij het bestreden besluit aan
de revisievergunning van 26 juni 1996 onder meer
voorschrift 5 verbonden, dat als volgt luidt:
‘Indien uit de resultaten van het eindsituatie-bodemonderzoek
blijkt dat er een toename is van de
concentraties aan verontreinigende stoffen, dan
moeten in overleg met het bevoegd gezag maatregelen
worden genomen om de verontreiniging
terug te brengen tot het niveau ten tijde van het
nulsituatie-onderzoek.’
Appellante is van mening dat verweerder ten onrechte
voorschrift 5 aan de revisievergunning van
26 juni 1996 heeft verbonden, nu de afgelopen
jaren herhaaldelijk bodemonderzoek is verricht en
van vervuilingtoename dan wel risico op verspreiding
niet is gebleken. Voorts acht appellante de
maatregelen die op grond van dit voorschrift dienen
te worden getroffen om de verontreiniging terug te
brengen tot het niveau ten tijde van het in 1992 uitgevoerde
nulsituatie-onderzoek onredelijk. Haars
inziens kan worden volstaan met het terugbrengen
van de verontreiniging tot binnen de in het kader
van de Wet bodembescherming voorgeschreven
interventiewaarden. Ter zitting heeft appellante
hieraan toegevoegd dat verweerder haars inziens
van handhaving van voorschrift 5 dient af te zien indien
de koper van haar terrein bereid is het risico
voor vervuiling en de kosten van sanering van eventueel
aan te treffen bodemverontreiniging tot het niveau
ten tijde van het nulsituatie-onderzoek op zich
te nemen.
Verweerder stelt dat op grond van de Wet bodembescherming
kan worden bepaald dat verontreiniging
wordt teruggebracht tot de in het kader van die wet
voorgeschreven interventiewaarden in gevallen van
reeds bestaande vervuiling waarvoor de eigenaar
van het perceel niet aansprakelijk kan worden gesteld.
Daarvan is hier geen sprake, aldus verweerder.
In het kader van de Wet milieubeheer dient te
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
21
worden gekeken naar de toename van vervuiling op
een perceel door de aldaar gevoerde bedrijfsactiviteiten.
De Afdeling stelt vast dat uit de revisievergunning
van 26 juni 1996 blijkt dat in de inrichting
onder meer wordt gewerkt met inkten, oplosmiddelen,
olie en harsen. Deze stoffen kunnen leiden tot
bodemverontreiniging. De Afdeling stelt voorts vast
dat de Wet bodembescherming en de Wet milieubeheer
elk hun eigen toetsingskader bevatten; aan het
toetsingskader van de Wet bodembescherming kunnen
daarom geen argumenten worden ontleend als
het gaat om de toepassing van de Wet milieubeheer.
Wat appellante heeft aangevoerd, heeft betrekking
op de Wet bodembescherming. Derhalve ziet de Afdeling
geen aanleiding voor het oordeel dat verweerder
zich niet in redelijkheid op het standpunt
heeft kunnen stellen dat het treffen van maatregelen
om de eventueel aan te treffen bodemverontreiniging
terug te brengen tot het niveau ten tijde van
het in 1992 uitgevoerde nulsituatie-onderzoek
noodzakelijk is in het belang van de bescherming
van het milieu.
De Afdeling merkt nog op dat verweerder zich ter
zitting bereid heeft verklaard op verzoek van appellante
nader te bezien of de uit voorschrift 5 mogelijk
voortvloeiende verplichting om opgetreden bodemverontreiniging
terug te brengen tot de nulsituatie
eventueel kan worden overgenomen door een opvolgende
vergunninghouder, voorzover het gaat om immobiele
verontreinigingen waarvan de sanering zonder
veel bezwaar kan worden uitgesteld.
Het beroep is ongegrond.
03-45
Vz. ABRS 2 april 2003, nr. 200300526/1 (Zederik)
Casus
Last onder dwangsom wegens het niet voldoen aan
voorschrift 1.6.2 van de Bijlage behorende bij het
Besluit opslag- en transportbedrijven milieubeheer
(het Besluit). Verzoeker om schorsing en verweerder
verschillen van mening over de vraag of parkeren
van een bestelwagen en aanhanger met gasflessen
in een loods valt onder het Besluit. Daarbij stelt
verzoeker dat dit parkeren niet kan worden beschouwd
als het opslaan van gassen als bedoeld in
bijlage I, categorie 2.1, onder a van het Inrichtingen-
en vergunningenbesluit milieubeheer (Ivb).
Rechtsvraag
Is hier sprake van een inrichting die valt onder het
Besluit?
Uitspraak
De Voorzitter overweegt dat doordeweeks gedurende
de avonden en nachten en in het weekend gedurende
de gehele dag in de loods een bestelwagen
en aanhanger waarop zich volle en lege
gasflessen bevinden, worden geparkeerd. Omdat
sprake is van een bedrijfsmatig ondernomen bedrijvigheid
die binnen een zekere begrenzing
pleegt te worden verricht, moet worden gesproken
van een inrichting in de zin van de Wm. Tevens
moet het stallen van de wagen en aanhanger met
gasflessen worden aangemerkt als ‘opslag’ in de
zin van het Ivb; mitsdien is het Besluit van toepassing.
Nu niet wordt voldaan aan de voorschriften
van het Besluit waren verweerders bevoegd tot het
opleggen van de last onder dwangsom.
Wet milieubeheer, artikel 1.1 lid 1
Inrichtingen- en vergunningenbesluit milieubeheer,
bijlage I, categorie 2.1, onder a
Algemene wet bestuursrecht, artikel 5:32
Bij besluit van 20 december 2002 heeft het college
van burgemeester en wethouders van Zederik (verweerder)
aan verzoeker met betrekking tot zijn inrichting
te Leerbroek een last onder dwangsom als
bedoeld in artikel 5:32, eerste lid, van de Algemene
wet bestuursrecht opgelegd. De dwangsom is vastgesteld
op € 2.000,00 per week dat niet wordt voldaan
aan voorschrift 1.6.2 van de Bijlage behorende
bij het Besluit opslag- en transportbedrijven
milieubeheer (hierna te noemen: het Besluit). Het
maximum waarboven geen dwangsom meer wordt
verbeurd is vastgesteld op € 10.000,00. De begunstigingstermijn
bedraagt 6 weken.
Overwegingen
Verzoeker bestrijdt de stelling van verweerder dat
zijn inrichting valt onder categorie 2.1, onder a, van
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

22 Milieu
bijlage I van het Inrichtingen- en vergunningenbesluit
milieubeheer (hierna te noemen: het Ivb), aangezien
het parkeren van een bestelwagen en aanhanger
met gasflessen volgens hem niet kan worden
beschouwd als het opslaan van gassen. Het Besluit
is volgens hem niet van toepassing, zodat verweerder
niet bevoegd was om het bestreden besluit te
nemen.
Ingevolge artikel 8.1, eerste lid, aanhef en onder
a en c, van de Wet milieubeheer is het verboden
zonder daartoe verleende vergunning een inrichting
op te richten en in werking te hebben. In het tweede
lid van dit artikel is bepaald dat het verbod niet
geldt met betrekking tot inrichtingen, behorende tot
een categorie die bij een algemene maatregel van
bestuur krachtens artikel 8.40, eerste lid, is aangewezen,
behoudens in gevallen waarin, krachtens de
tweede volzin van dat lid, de bij die maatregel gestelde
regels niet gelden voor een zodanige inrichting.
Ingevolge artikel 1.1, eerste lid, van de Wet milieubeheer
wordt onder het begrip ‘inrichting’ in
deze wet en de daarop berustende bepalingen verstaan
elke door de mens bedrijfsmatig of in een omvang
alsof zij bedrijfsmatig was, ondernomen bedrijvigheid
die binnen een zekere begrenzing pleegt
te worden verricht.
Ingevolge artikel 1.1, derde lid, van de Wet
milieubeheer worden bij algemene maatregel van
bestuur categorieën inrichtingen aangewezen die
nadelige gevolgen voor het milieu kunnen veroorzaken.
Het vierde lid van dit artikel bepaalt – voorzover
hier van belang – dat in het vervolg van deze
wet en de daarop berustende bepalingen onder inrichting
wordt verstaan een inrichting, behorende
tot een categorie die krachtens het derde lid is aangewezen.
Aan het derde lid is uitvoering gegeven bij
het Ivb.
Op grond van artikel 2.1, eerste lid, van het Ivb,
in samenhang met Bijlage I, categorie 2.1, onder a,
voorzover hier van belang, is een vergunning ingevolge
de Wet milieubeheer vereist voor een inrichting
voor het opslaan van gassen of gasmengsels, al
of niet in samengeperste tot vloeistof verdichte of
onder druk in vloeistof opgeloste toestand.
Ingevolge artikel 2, eerste lid, van het Besluit,
voorzover hier van belang, is dit Besluit van toepassing
op een inrichting die uitsluitend of in hoofdzaak
is bestemd voor het opslaan van goederen of
producten. Het Besluit is een algemene maatregel
van bestuur krachtens genoemd artikel 8.40, eerste
lid.
Gelet op de stukken en het verhandelde ter zitting
stelt de Voorzitter vast dat doordeweeks gedurende
de avonden en nachten en in het weekend gedurende
de gehele dag in de loods op het perceel
aan (...), een bestelwagen en aanhanger waarop
zich volle en lege gasflessen bevinden, worden geparkeerd.
Het parkeren van de bestelwagen en aanhanger
met gasflessen is een bedrijfsmatig ondernomen
bedrijvigheid die binnen een zekere begrenzing
pleegt te worden verricht, zodat gesproken moet
worden van een inrichting in de zin van artikel 1.1,
eerste lid, van de Wet milieubeheer.
De Voorzitter overweegt dat – in weerwil van het
betoog van verzoeker – het stallen van de bestelwagen
en aanhanger met gasflessen moet worden aangemerkt
als ‘opslag’ in de zin van categorie 2.1,
onder a, van het Ivb. In dit verband acht de Voorzitter
relevant dat de bestelwagen en aanhanger met
gasflessen elke avond en nacht en gedurende het
weekend in de loods worden gestald en dat deze altijd
beladen zijn met gasflessen die zijn gevuld met
propaan of butaan, of leeg en ongereinigd zijn.
De Voorzitter stelt vast dat verweerder zich terecht
op het standpunt heeft gesteld dat categorie
2.1, onder a, van het Ivb van toepassing is en dat
gelet op artikel 2, eerste lid, van het Besluit ook dit
Besluit op de inrichting van toepassing is.
In voorschrift 1.6.2 van de Bijlage behorende bij
het Besluit worden eisen gesteld aan de opslag van
gasflessen. De opslagplaats moet, kort samengevat,
zijn uitgevoerd overeenkomstig de eisen voor gevaarlijke
stoffen die hiervoor zijn gesteld in richtlijn
CPR 15-1.
De Voorzitter is, anders dan verzoeker, van oordeel
dat dit voorschrift ten aanzien van de onderhavige
inrichting geldt. Uit de stukken en het verhandelde
ter zitting is gebleken dat voorschrift 1.6.2
ten tijde van het nemen van het bestreden besluit
werd overtreden, zodat verweerder bevoegd was tot
het opleggen van een last onder dwangsom.
Verzoeker stelt dat verweerder niet in redelijkheid
van deze bevoegdheid gebruik heeft kunnen
maken. Verzoeker voert daartoe aan dat het voor
hem niet mogelijk is de loods in overeenstemming
te brengen met de eisen gesteld in de richtlijn CPR
15-1. Hij betoogt dat dit zeer hoge kosten met zich
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
23
brengt en dat het onzeker is of hij toestemming van
de verhuurder van de loods krijgt om de loods te
verbouwen. Tevens merkt hij op nog geen locatie te
hebben gevonden waar de veiligheid beter gewaarborgd
is dan in de huidige opslagplaats. In dit verband
wijst verzoeker op de brief van 4 april 2001
waarin de brandweercommandant van Zederik zorgen
omtrent de gasopslag in de inrichting van verzoeker
wegneemt. Voorts stelt hij dat de gestelde
begunstigingstermijn te kort is, nu het verkrijgen
van een bouwvergunning een voorwaarde is om aan
voorschrift 1.6.2 te kunnen voldoen.
Verweerder stelt zich op het standpunt dat de huidige
wijze van opslag een gevaarlijke situatie voor de
directe omgeving van de inrichting en de hulpverlenende
instanties oplevert, omdat de voertuigen in
een uit hout opgetrokken loods worden geparkeerd
en gasflessen een bijzonder risico vormen in bijvoorbeeld
het geval van brand. Ten aanzien van de
gestelde begunstigingstermijn heeft verweerder opgemerkt
dat het verkrijgen van de benodigde bouwvergunning
weliswaar meer dan zes weken duurt,
maar dat de opslag in afwachting van de realisatie
van de benodigde voorzieningen elders kan plaatsvinden.
De Voorzitter overweegt dat verweerder in het
bestreden besluit onvoldoende blijk geeft de door
verzoeker genoemde aspecten te hebben meegewogen.
Niet is gebleken dat verweerder zorgvuldig
heeft onderzocht of het brandrisico zodanig groot is
dat in redelijkheid van verzoeker kan worden gevergd
dat de inrichting voldoet aan het gestelde in
voorschrift 1.6.2. Het bestreden besluit is in zoverre
in strijd met de artikelen 3:2 en 3:46 van de Algemene
wet bestuursrecht.
03-46
ABRS 9 april 2003, nr. 200202764/1 (Staatssecretaris
LNV)
Casus
Vergunning ingevolge de Natuurbeschermingswet
(Nbw) voor het uitbreiden van een kassencomplex
in de nabijheid van een (staats)natuurmonument
(Deurnse Peel). Eerder is door de Afdeling uitgesproken
dat sprake is van vergunningplicht op
grond van de Nbw omdat de uitbreiding gevolgen
heeft voor de grondwaterstand. Appellante stelt
dat ten onrechte is verzuimd om te toetsen aan de
Habitat – en de Vogelrichtlijn. Voorts blijft volgens
haar onzekerheid bestaan over het blijvend goed
functioneren van de infiltratievoorziening en acht
zij vergunningplicht aanwezig met betrekking tot
de ontsierende werking van de kassen.
Rechtsvraag
In hoeverre is getoetst aan de Habitat- en Vogelrichtlijn
en in welke mate is verstoring van de waterhuishouding
dan wel ontsierende werking van
de kassen te duchten?
Uitspraak
De Afdeling stelt vast dat de ‘Deurnse Peel’ is aangewezen
als speciale beschermingszone in de zin
van de Vogelrichtlijn en het gebied binnen de reikwijdte
van artikel 6, lid 2, 3 en 4 van de Habitatrichtlijn
valt. De Nbw noch enige andere regelgeving
bevatten regels ter implementatie van de in
artikel 6 lid 2 Habitatrichtlijn opgenomen verplichtingen.
De Afdeling is echter van oordeel dat artikel
12 Nbw richtlijnconform kan worden geïnterpreteerd,
zodat het in deze bepaling vervatte
verbod mede betrekking heeft op handelingen die
tot een verslechtering van de kwaliteit van een habitat
of tot een verstoring voor de soorten kunnen
leiden als bedoeld in artikel 6 lid 2 Habitatrichtlijn.
In aanmerking genomen de aard van de infiltratievoorziening
en de mogelijkheid voor monitoring
en controle biedt deze voorziening voldoende
waarborgen om verslechtering van de grondwatersituatie
in het natuurmonument te voorkomen.
Door de hoogte van de kassen en door het ontbreken
van assimilatiebelichting is van ontsiering
geen sprake. Alhoewel dit aspect leidt tot vergunningplicht
kon de vergunning om deze reden niet
worden geweigerd. Gelet op het voorgaande bestaat
er geen strijd met artikel 6 lid 2 Habitatrichtlijn.
Door de afwezigheid van storende factoren
met een significant effect bestaat evenmin strijd
met artikel 6 lid 3 Habitatrichtlijn. Gelet op de
samenhang met het derde lid is artikel 6 lid 4 ook
niet van toepassing.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

24 Milieu
Natuurbeschermingswet, artikel 12
EG-richtlijn 92/43 (Habitatrichtlijn), artikel 6
lid 2 en lid 3
EG-richtlijn 79/409 (Vogelrichtlijn), artikel 4
Op 22 november 2001 is krachtens artikel 13, vierde
lid, van de Natuurbeschermingswet van rechtswege
een vergunning op grond van artikel 12 van
de Natuurbeschermingswet verleend aan de maatschap
‘D.’.
Bij besluit van 12 april 2002 heeft de Staatssecretaris
van LNV (verweerder) het hiertegen door appellante
gemaakte bezwaar gegrond verklaard, het
besluit van 22 november 2001 herroepen en een
vergunning onder voorwaarde verleend.
Overwegingen
Ingevolge artikel 12, eerste lid, van de Natuurbeschermingswet
is het verboden zonder vergunning
van de Minister van Landbouw, Natuurbeheer en
Visserij of in strijd met bij zodanige vergunning gestelde
voorwaarden handelingen te verrichten, te
doen verrichten of te gedogen, die schadelijk zijn
voor het natuurschoon of voor de natuurwetenschappelijke
betekenis van een beschermd natuurmonument
of die een beschermd natuurmonument
ontsieren.
Ingevolge het tweede lid van deze bepaling worden
als schadelijk voor het natuurschoon of voor de
natuurwetenschappelijke betekenis van een beschermd
natuurmonument in ieder geval aangemerkt
handelingen, die de in de beschikking tot
aanwijzing genoemde wezenlijke kenmerken van
een beschermd natuurmonument aantasten.
Volgens vaste jurisprudentie is dit artikel ook
van toepassing op staatsnatuurmonumenten.
Zoals de Afdeling heeft overwogen in onder meer
haar uitspraak van 19 juni 2000, nr. E01.99.0148
(AB 2000, 445), strekt de vergunningplicht zich
ook uit tot handelingen die buiten het natuurmonument
plaatsvinden en schadelijk of ontsierend zijn
voor het natuurmonument (de zogeheten externe
werking).
De aanvraag om een vergunning op grond van de
Natuurbeschermingswet heeft betrekking op uitbreiding
van zijn bedrijf met een kas met een oppervlakte
van 6336 m 2 (fase 1) die in 1996 is gebouwd
en een nieuw te bouwen kas met een
oppervlakte van 5940 m 2 (fase 2), nabij het natuurgebied
de ‘Deurnse Peel’.
Bij besluiten van 11 december 1980 en 8 mei
1981 heeft verweerder het natuurgebied de ‘Deurnse
Peel’ aangewezen als beschermd natuurmonument,
respectievelijk staatsnatuurmonument. Het
natuurgebied beslaat een oppervlakte van ongeveer
1500 hectare.
Bij uitspraak van 14 december 2000, nr.
199900203/1, heeft de Afdeling geoordeeld dat,
gelet op het gestelde in de toelichting behorende bij
het aanwijzingsbesluit van 11 december 1980,
reeds omdat uitbreiding van het kassencomplex blijkens
het advies van het DLO-Staring Centrum van
10 maart 1999 enige verandering van de grondwaterstand
met zich brengt, sprake is van een vergunningplicht
op grond van de Natuurbeschermingswet.
Verweerder heeft vervolgens in het bestreden besluit
een vergunning verleend onder de voorwaarde
dat de hydrologische effecten op het natuurmonument
worden gecompenseerd door een infiltratievoorziening.
Appellante voert aan dat verweerder ten onrechte
het besluit heeft genomen. Zij stelt dat de aanvraag
niet is getoetst aan richtlijn nr. 92/43/EEG
van de Raad van de Europese Gemeenschappen van
21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke
habitats en de wilde flora en fauna (hierna:
de Habitatrichtlijn) en richtlijn 79/409/EEG van de
Raad van de Europese Gemeenschappen van 2 april
1979 inzake het behoud van de vogelstand (hierna:
de Vogelrichtlijn). Zij wijst voorts op het bestaan
van een reëel alternatief voor de locatie van het bedrijf.
Tegen de voorwaarde bij de vergunning heeft
zij bezwaar omdat, zoals zij stelt, het probleem
nooit geheel wordt weggenomen en er altijd onzekerheden
blijven bestaan over het blijvend goed
functioneren van de infiltratievoorziening. Met betrekking
tot de ontsierende werking van de kassen
stelt zij dat verweerder ten onrechte geen vergunningplicht
aanwezig acht.
Verweerder heeft zich op het standpunt gesteld
dat hij onder afweging van alle belangen in redelijkheid
de vergunning onder voorwaarde kon verlenen.
Hij wijst er op dat artikel 12 van de Natuurbeschermingswet
richtlijnconform kan worden geïnterpreteerd
en stelt dat ook overigens van strijd met de
richtlijnen geen sprake is.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
25
Met betrekking tot de beroepsgrond over ontsierende
werking van de kassen op het natuurmonument
heeft verweerder aangevoerd dat er slechts ruimte
is voor de aanname dat wijziging van het landschap
buiten een natuurmonument kan worden aangemerkt
als ontsierend als bedoeld in artikel 12, eerste
lid, van de Natuurbeschermingswet, indien dit
volgt uit de aanwijzing en toelichting van dat natuurmonument.
In artikel 6, tweede lid, van de Habitatrichtlijn is
bepaald dat de Lid-Staten passende maatregelen
treffen om ervoor te zorgen dat de kwaliteit van de
natuurlijke habitats van soorten in de speciale beschermingszones
niet verslechtert en er geen storende
factoren optreden voor de soorten waarvoor
de zones zijn aangewezen voorzover die factoren,
gelet op de doelstellingen van deze richtlijn, een
significant effect zouden kunnen hebben.
Ingevolge artikel 6, derde lid, van deze richtlijn,
voorzover hier van belang, wordt voor elk plan of
project dat niet direct verband houdt met of nodig is
voor het beheer van het gebied, maar afzonderlijk of
in combinatie met andere plannen of projecten significante
gevolgen kan hebben voor zo’n gebied, een
passende beoordeling gemaakt van de gevolgen
voor het gebied, rekening houdend met de instandhoudingsdoelstellingen
van dat gebied. Gelet op de
conclusies van de beoordeling van de gevolgen voor
het gebied en onder voorbehoud van het bepaalde
in lid 4, geven de bevoegde nationale instanties
slechts toestemming voor dat plan of project nadat
zij de zekerheid hebben verkregen dat het de natuurlijke
kenmerken van het betrokken gebied niet
zal aantasten.
Ingevolge artikel 6, vierde lid, voorzover hier van
belang, neemt de Lid-Staat, indien een plan of project,
ondanks negatieve conclusies van de beoordeling
van de gevolgen voor het gebied, bij ontstentenis
van alternatieve oplossingen, om dwingende
redenen van groot openbaar belang, met inbegrip
van redenen van sociale of economische aard, toch
moet worden gerealiseerd, alle nodige compenserende
maatregelen om te waarborgen dat de algehele
samenhang van Natura 2000 bewaard blijft.
Ingevolge artikel 7 van de Habitatrichtlijn komen
de uit artikel 6, tweede, derde en vierde lid voortvloeiende
verplichtingen in de plaats van de verplichtingen
die voortvloeien uit artikel 4, vierde lid,
eerste zin, van de Vogelrichtlijn, voor wat betreft de
speciale beschermingszones die overeenkomstig artikel
4, eerste lid, van die richtlijn zijn aangewezen
of bij analogie overeenkomstig artikel 4, tweede lid,
van die richtlijn, zijn erkend, zulks vanaf de datum
van toepassing van onderhavige richtlijn of erkenning
door een Lid-Staat overeenkomstig de Vogelrichtlijn,
indien deze datum later valt.
Het natuurmonument de ‘Deurnse Peel’ is bij besluit
van 12 mei 1992, Stcrt. 1992, 94, aangewezen
als speciale beschermingszone in de zin van artikel
4, eerste lid, van de Vogelrichtlijn. Gelet op
overweging 2.4 valt het gebied derhalve binnen de
reikwijdte van artikel 6, tweede en derde en vierde
lid, van de Habitatrichtlijn.
De Natuurbeschermingswet bevat geen regels
die uitdrukkelijk zijn bedoeld als implementatie van
de in artikel 6, tweede lid, van de Habitatrichtlijn
opgenomen verplichtingen. Niet gebleken is dat op
het natuurmonument anderszins algemeen verbindende
voorschriften van toepassing zijn die bedoeld
zijn als implementatie van de verplichtingen die
voortvloeien uit artikel 6, tweede lid, van de Habitatrichtlijn.
De Afdeling is echter van oordeel dat artikel 12
van de Natuurbeschermingswet hier richtlijnconform
kan worden geïnterpreteerd, zodat hier het uit de
aanwijzing als natuurmonument voortvloeiende
richtlijnconform geïnterpreteerde rechtsregiem geldt.
Dit betekent dat het in dit artikel vervatte verbod
om, behoudens vergunning, een handeling te verrichten
die schadelijk is voor de natuurwaarden
waarvoor het gebied is aangewezen, mede betrekking
heeft op handelingen die tot een verslechtering
van de kwaliteit van een habitat of tot een verstoring
voor de soorten kunnen leiden als bedoeld in
artikel 6, tweede lid, van de Habitatrichtlijn (Afdeling
bestuursrechtspraak, 22 februari 2001, nr.
200001521/1, AB 2001, 280).
Blijkens de stukken en het verhandelde ter zitting
wordt niet betwist dat de in de vergunningvoorwaarde
voorgeschreven infiltratievoorziening de
(zeer geringe) schadelijke invloed van de kassen op
het grondwaterpeil van het natuurmonument geheel
of nagenoeg geheel kan compenseren. Verweerder
heeft als nadere voorwaarde onder meer in de vergunning
opgenomen dat de infiltratievoorziening
dient te zijn verwezenlijkt voordat fase 2 van de
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

26 Milieu
aanvraag in gebruik kan worden gesteld. Ook is opgenomen
dat de infiltratievoorziening zodanig dient
te zijn dat daarbij rekening wordt gehouden met de
mogelijkheid voor monitoring en controle, en dat op
basis van de monitoring jaarlijks aan gedeputeerde
staten van Noord-Brabant dient te worden gerapporteerd.
De Afdeling is gelet op het voorgaande
van oordeel dat verweerder zich in redelijkheid op
het standpunt kon stellen dat de infiltratievoorziening,
zoals opgenomen in de vergunningvoorwaarde,
voldoende waarborgen biedt om ervoor te
zorgen dat geen zodanige verstoring van de waterhuishouding
optreedt dat de grondwatersituatie van
het natuurmonument zal verslechteren.
Voorts gaat het in de aanvraag om kassen, die
niet zodanig hoog zijn dat deze, kijkend vanuit het
natuurmonument, anders dan vanaf de rand zichtbaar
(zullen) zijn. Er zal geen gebruik worden gemaakt
van assimilatiebelichting.
De Afdeling deelt niet het standpunt van verweerder
dat ten aanzien van het aspect van de ontsierende
werking in dit geval geen vergunningplicht
kan bestaan. Nu ter zitting aannemelijk is geworden
dat van ontsiering geen sprake is, ziet de Afdeling
echter geen aanleiding voor het oordeel dat de vergunning
om deze reden moest worden geweigerd.
Overigens zal blijkens de stukken het zicht op de
kassen worden beperkt aangezien de maatschap
‘D.’ zich bereid heeft verklaard om aan de zuidzijde
inheemse beplanting te realiseren, passend bij de
natuurlijke omgeving, met een hoogte die gelijk is
aan de nok van de kas.
Ook overigens acht de Afdeling niet aannemelijk
geworden dat de uitbreiding van het bedrijf van de
maatschap D. tot een verslechtering van de kwaliteit
van het natuurmonument of tot een verstoring
met een significant effect kan leiden. Verweerder
behoefde de omstandigheid dat, zoals appellante
stelt, voor het bedrijf een reëel alternatief bestaat,
dan ook niet in zijn afwegingen te betrekken.
Gelet op al het vorenstaande bestaat geen grond
voor het oordeel dat door de kassen de kwaliteit van
het beschermd natuurmonument verslechtert of dat
er storende factoren optreden met een significant
effect. Verweerder heeft derhalve in artikel 12 van
de Natuurbeschermingswet terecht geen aanleiding
gezien om de vergunning te weigeren en heeft,
mede gelet op de bedrijfsbelangen van de maatschap
D., in redelijkheid tot zijn besluit kunnen
komen. Gelet op het voorgaande is de Afdeling
voorts van oordeel dat er evenmin strijd bestaat met
artikel 6, derde lid, van de Habitatrichtlijn. Ook als
wordt aangenomen dat dit artikelonderdeel rechtstreeks
werkt, betekent de afwezigheid van storende
factoren met een significant effect dat dit lid niet
van toepassing is te achten. Artikel 6, vierde lid,
van de Habitatrichtlijn is, gelet op de samenhang
met het derde lid, evenmin van toepassing.
Het beroep is derhalve ongegrond.
03-47
ABRS 9 april 2002, nr. 200205219/1 (Noordwijk)
Casus
Besluit d.d. 27 oktober 2000 tot afwijzing van het
verzoek om handhavingsmiddelen toe te passen
met betrekking tot een camping. Het tegen dit besluit
ingediende bezwaarschrift is bij het (thans
bestreden) besluit van 5 juni 2002 ongegrond verklaard.
Appellant stelt (onder meer) geluidshinder
te ondervinden. Voor de inrichting is in 1993 een
milieuvergunning verleend. Op de inrichting is
echter sinds 1 oktober 1998 het Besluit horeca-,
sport- en recreatie-inrichtingen milieubeheer (het
Besluit) van toepassing. Verweerder heeft in het
bestreden besluit overwogen dat de in de vergunning
van 1993 opgenomen geluidsvoorschriften
thans nog gelden als nadere eis ingevolge het Besluit.
Voorts zou uit diverse controles zijn gebleken
dat geen sprake is van overlast als gevolg van de
camping met kantine.
Rechtsvragen
Gelden de vergunningsvoorschriften nog steeds als
nadere eis? Heeft verweerder zijn besluit op deugdelijk
onderzoek gebaseerd?
Uitspraak
De Afdeling overweegt dat door het van toepassing
worden van het Besluit op 1 oktober 1998 de in
1993 verleende vergunning van rechtswege is vervallen.
De geluidsvoorschriften van de vergunning
zijn evenwel op grond van artikel 7 van het Besluit
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
27
als nadere eis blijven gelden tot 1 oktober 2001.
Nu verweerder het bestreden besluit van 5 juni
2002 heeft gebaseerd op de in de vergunning van
1993 opgenomen geluidsvoorschriften, heeft hij
het besluit op dit punt ondeugdelijk gemotiveerd.
De controles waarop verweerder zich baseert, dateren
uit 1999 en 2000. Van recente controles is
niet gebleken. Voorts is niet gebleken dat geluidsmetingen
zijn verricht om te kunnen vaststellen of
aan de geldende geluidsvoorschriften kan worden
voldaan. De enkele waarnemingen van de controleurs
zijn onvoldoende om te kunnen vaststellen of
de geluidsvoorschriften al dan niet worden overtreden.
Volgt vernietiging van het bestreden besluit.
Algemene wet bestuursrecht, artikel 5:32
Besluit horeca-, sport- en recreatie-inrichtingen milieubeheer,
artikelen 5 en 7
Bij besluit van 27 oktober 2000 heeft het college
van burgemeester en wethouders van Noordwijk
(verweerder) een verzoek van appellant om toepassing
van bestuurlijke handhavingsmiddelen met betrekking
tot de camping (...) afgewezen.
Bij besluit van 5 juni 2002 heeft verweerder het
hiertegen gemaakte bezwaar ongegrond verklaard.
Overwegingen
Aan het onderhavige geding ligt ten grondslag het
verzoek van appellant van 11 september 2000 om
handhavend op te treden ten aanzien van voornoemde
camping met kantine. Appellant stelt dat
het in werking zijn van de inrichting onaanvaardbare
overlast, zoals geluidhinder, parkeeroverlast en
overlast van verkeersbewegingen op, van en naar de
inrichting, tot gevolg heeft. Daarbij heeft hij gewezen
op de in zijn ogen tekortschietende beoordeling
door verweerder ten aanzien van de vraag of de inrichting
kan voldoen aan de voorschriften van het
Besluit horeca-, sport- en recreatie-inrichtingen milieubeheer
(hierna: het Besluit).
Voorzover appellant in zijn beroepschrift heeft
aangevoerd dat verweerder ten onrechte geen nadere
eisen in het kader van het Besluit heeft opgelegd,
overweegt de Afdeling dat het verzoek om handhaving
van appellant van 11 september 2000 geen
betrekking heeft op het stellen van nadere eisen
noch anderszins is gebleken van een verzoek daartoe.
Aangezien het opleggen van nadere eisen geen
onderdeel uitmaakt van het verzoek, blijft dit aspect
bij de beoordeling van het bestreden besluit buiten
beschouwing.
Aan de afwijzing van het verzoek om handhavend
op te treden heeft verweerder de overweging
ten grondslag gelegd dat uit diverse controles van
zowel politieagenten als toezichthoudende ambtenaren
van de gemeente is gebleken dat geen sprake
is van overlast als gevolg van de camping en de
daarbij behorende kantine. Verweerder acht zich
derhalve niet bevoegd handhavend op te treden.
Ingevolge artikel 18.14 van de Wet milieubeheer
kan een ieder een orgaan dat bevoegd is ter uitvoering
van het bij of krachtens een betrokken wet bepaalde
bestuursdwang uit te oefenen, een dwangsom
vast te stellen of een vergunning of ontheffing
in te trekken, verzoeken daartoe over te gaan.
Ingevolge artikel 125, eerste lid, van de Gemeentewet
is het gemeentebestuur bevoegd tot toepassing
van bestuursdwang.
Krachtens artikel 5:32, eerste lid, van de Algemene
wet bestuursrecht kan een bestuursorgaan
dat bevoegd is bestuursdwang toe te passen, in
plaats daarvan aan de overtreder een last onder
dwangsom opleggen.
Op 1 oktober 1998 is het Besluit in werking getreden.
Het Besluit is een algemene maatregel van
bestuur krachtens artikel 8.40, eerste lid, van de
Wet milieubeheer.
Niet in geschil is dat het Besluit op de onderhavige
inrichting van toepassing is. Dit betekent dat
met ingang van 1 oktober 1998 de voor de inrichting
op 4 maart 1993 krachtens de Hinderwet verleende
oprichtingsvergunning van rechtswege is
vervallen.
Verweerder heeft echter aan het bestreden besluit
ten grondslag gelegd de overweging dat de in de vergunning
van 1993 opgenomen voorschriften thans
nog gelden als nadere eis ingevolge het Besluit.
In artikel 7, eerste lid, van het Besluit is evenwel
bepaald dat voor een inrichting die op het tijdstip
van inwerkingtreding van het Besluit reeds was opgericht
en waarvoor onmiddellijk daaraan voorafgaand
een vergunning gold, de voorschriften van die
vergunning blijven gelden als nadere eis, bedoeld in
artikel 5, behoudens eerdere wijziging of intrekking
van die voorschriften, gedurende drie jaar na het
tijdstip van het van toepassing worden van het Besluit
op die inrichting mits het voorschrift betrek-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

28 Milieu
king heeft op een onderwerp dat is genoemd in artikel
5, eerste lid. In het onderhavige geschil is met
name aan de orde de van de inrichting te duchten
geluidhinder. Aan de vergunning uit 1993 waren
voorschriften verbonden met betrekking tot geluid.
Geluid is een onderwerp dat is genoemd in artikel
5, eerste lid, van het Besluit.
Aangezien de hiervoor genoemde termijn van
drie jaar op 1 oktober 2001 is verstreken, komt,
gelet op het bepaalde in artikel 7, eerste lid, van het
Besluit, aan de geluidvoorschriften uit de vergunning
van 1993 thans geen betekenis meer toe.
Nu verweerder zich in het bestreden besluit
heeft gebaseerd op de in de vergunning van 1993
opgenomen (geluid)voorschriften, heeft hij het bestreden
besluit op dit punt ondeugdelijk gemotiveerd.
Het bestreden besluit is in zoverre in strijd
met artikel 7:12, eerste lid, van de Algemene wet
bestuursrecht.
Verweerder heeft ter zitting erkend dat de voorschriften
van het Besluit en derhalve niet de (geluid)voorschriften
uit de vergunning van 1993 ten
grondslag dienden te worden gelegd aan het bestreden
besluit. Ter nadere motivering van het bestreden
besluit heeft verweerder echter gesteld dat, nu
er – ook recent – geen overlast als gevolg van de inrichting
is geconstateerd, hij, ook bij toetsing aan
de (geluid)voorschriften van het Besluit, niet bevoegd
is handhavend op te treden. De Afdeling
overweegt hierover als volgt.
Blijkens het bestreden besluit en het verhandelde
ter zitting hebben politieagenten en ambtenaren van
de gemeente meerdere controles uitgevoerd om vast
te stellen of sprake is van overlast. De controles
waarop verweerder zich baseert dateren blijkens de
stukken uit de zomerperiodes van de jaren 1999 en
2000. Van recente controles is echter niet gebleken.
Ten aanzien van de bezwaren omtrent geluid overweegt
de Afdeling dat voorts niet is gebleken dat tijdens
voornoemde controles geluidmetingen zijn verricht
om te kunnen vaststellen of aan de geldende
geluidvoorschriften kan worden voldaan. De enkele
waarnemingen van de controleurs, zonder dat deze
worden gestaafd door geluidmetingen, zijn echter
onvoldoende om zonder meer te kunnen vaststellen
of geluidvoorschriften al dan niet worden overtreden.
Op grond van het voorgaande is de Afdeling van
oordeel dat het bestreden besluit is genomen in
strijd met artikel 3:2 van de Algemene wet bestuursrecht
dat vereist dat het bestuursorgaan bij
de voorbereiding van een besluit de nodige kennis
omtrent de relevante feiten vergaart. Verder moet de
in het bestreden besluit neergelegde motivering niet
deugdelijk worden geacht, zodat het bestreden besluit
tevens is genomen in strijd met artikel 7:12
van de Algemene wet bestuursrecht.
Het beroep is gegrond. Het bestreden besluit dient
te worden vernietigd.
03-48
ABRS 16 april 2003, nr. 200202984/1 (Ameland)
Casus
Oprichtingsvergunning krachtens de Wet milieubeheer
voor een schapenhouderij. Een eerder voor
deze inrichting verleende oprichtingsvergunning is
door de Voorzitter van de Afdeling op 4 oktober
2001 vernietigd. Thans is beschikt op de oorspronkelijke
aanvraag zonder eerst een nieuw ontwerp-besluit
te nemen. Door appellant wordt aangevoerd
dat verweerder voorafgaand aan het
nemen van het bestreden besluit ten onrechte
geen nieuw ontwerp-besluit heeft genomen.
Rechtsvraag
Is er sprake van een formeel gebrek?
Uitspraak
De Afdeling overweegt dat in geval van vernietiging
van de bestuursrechter het het bevoegd gezag
in beginsel vrijstaat om bij het opnieuw in de zaak
voorzien terug te vallen op de procedure die aan
het vernietigde besluit ten grondslag lag dan wel
deze procedure opnieuw te voeren, tenzij zich bijzondere
omstandigheden voordoen waarin het niet
passend moet worden geoordeeld om terug te vallen
op de eerdere procedure en niet opnieuw een
ontwerp-besluit op te stellen en ter inzage te leggen.
In dit geval was er reden aanwezig om een
nieuw ontwerp-besluit op te stellen en ter inzage
te leggen omdat een geheel andere aanpak is toegepast
ten aanzien van de vraag naar de aanvaardbaarheid
van de te duchten stankhinder.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
29
Algemene wet bestuursrecht, paragrafen 3.5.2
tot en met 3.5.5
Bij besluit van 16 april 2002 heeft het college van
burgemeester en wethouders van Ameland (verweerder)
krachtens de Wet milieubeheer vergunning
verleend voor het oprichten en in werking hebben
van een schapenhouderij.
Overwegingen
Appellant sub 3 heeft als bezwaar van formele aard
aangevoerd dat verweerder voorafgaande aan het
nemen van het bestreden besluit ten onrechte geen
nieuw ontwerp-besluit heeft genomen. In dit verband
heeft hij er onder meer op gewezen dat verweerder
aan het thans bestreden besluit als nieuw
element ten grondslag heeft gelegd een in opdracht
van hem uitgevoerd geuronderzoek en het naar aanleiding
daarvan opgestelde rapport van Witteveen +
Bos ‘Emissie-onderzoek schapenschuren’ van 27
maart 2002.
Verweerder heeft zich op het standpunt gesteld dat
hij mocht terugvallen op de aan het door de Voorzitter
van de Afdeling vernietigde besluit ten grondslag
liggende procedure, omdat hij bij het bestreden besluit
slechts een aanvullende motivering heeft gegeven
op het vernietigde besluit.
In het geval van vernietiging van een besluit door
de bestuursrechter, staat het het bevoegd gezag in
beginsel vrij om bij het opnieuw in de zaak voorzien
terug te vallen op de procedure die aan het vernietigde
besluit ten grondslag lag, dan wel ingevolge
artikel 8.6 van de Wet milieubeheer in samenhang
met artikel 3:14 van de Algemene wet bestuursrecht
toepassing te geven aan de paragrafen 3.5.2
tot en met 3.5.5 van de Algemene wet bestuursrecht.
Er kunnen zich echter omstandigheden voordoen
waarin het uit een oogpunt van zorgvuldige
voorbereiding van een besluit, mede gelet op de
aard en de ernst van de gebreken die tot vernietiging
hebben geleid en het verhandelde in die eerste
procedure, niet passend moet worden geoordeeld
indien het bevoegd gezag ermee volstaat terug te
vallen op de eerdere procedure, en niet een nieuw
ontwerp-besluit opstelt en ter inzage legt.
In het ontwerp-besluit van 30 januari 2001 en
het besluit van 17 april 2001 dat door de Voorzitter
van de Afdeling is vernietigd, heeft verweerder de
van de inrichting te duchten stankhinder beoordeeld
op basis van de Richtlijn veehouderij en stankhinder
1996 (hierna: de Richtlijn). Na te hebben geconcludeerd
dat niet kan worden voldaan aan de
daarin genoemde minimumafstand tot de dichtst bij
gelegen te beschermen woning van derden, heeft
verweerder zich op het standpunt gesteld dat afwijking
van de bedoelde afstand in dit geval gerechtvaardigd
is. Hiertoe heeft verweerder gewezen op
de gemeentelijke beleidsnotitie bouwmogelijkheden
voor deeltijdboeren in het buitengebied van september
1997, de korte periode dat de schapen in de inrichting
zijn en het gegeven dat het recreatief gebruik
van de dichtst bij gelegen woning slechts
wordt gedoogd.
In het bestreden besluit heeft verweerder zich
echter, anders dan de desbetreffende grondslag in
het ontwerp-besluit en het vernietigde besluit, voor
de beoordeling van de van de inrichting te duchten
stankhinder gebaseerd op het voornoemde rapport
van 27 maart 2002. Het aan dit rapport ten grondslag
liggende onderzoek is verricht bij twee reeds
bestaande schapenschuren op Ameland. Als onderzoeksmethode
zijn emissiemetingen met verspreidingsberekeningen
uitgevoerd met een hedonische
schaal. Het rapport betekent een geheel andere
aanpak van de vraag naar de aanvaardbaarheid van
de van de inrichting te duchten stankhinder, welke
in de eerdere procedure niet aan de orde is geweest.
Door zich op dit rapport te baseren heeft verweerder
dan ook feitelijk een nieuwe invulling gegeven
aan de aan hem bij de toepassing van artikel 8.10
en 8.11 van de Wet milieubeheer toekomende beoordelingsvrijheid.
De zorgvuldigheid waarmee een
besluit dient te worden voorbereid, brengt in dit
geval mee dat appellant in de gelegenheid had moeten
worden gesteld om kennis te nemen van het
rapport en de wijze waarop verweerder gezien dit
rapport voornemens was om terzake opnieuw in de
zaak te voorzien en daarop te reageren respectievelijk
met verweerder van gedachten te wisselen. Nu
verweerder het bestreden besluit heeft genomen
zonder een nieuw ontwerp-besluit op te stellen en
ter inzage te leggen, is dit besluit genomen in strijd
met het algemene rechtsbeginsel dat een besluit
zorgvuldig dient te worden voorbereid.
Volgt vernietiging van het bestreden besluit.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

30 Milieu
03-49
Vz. ABRS 22 april 2003, nr. 200301465/2 (Coevorden)
Casus
Vergunning krachtens de Wm voor een brandweerkazerne
en ambulancepost. Verzoeker om schorsing
klaagt over geluidshinder van het gebruik van
de sirenes bij het uitrukken van brandweer- en ziekenauto’s.
Eerder heeft de Afdeling een voor deze
inrichting afgegeven vergunning vernietigd omdat
onvoldoende inzicht bestond in de geluidsemissie
van aan de inrichting toe te rekenen verkeersbewegingen
op de openbare weg bij het in werking zijn
van de geluidssignalering. Tevens was onvoldoende
onderzocht welke maatregelen mogelijk waren
om deze geluidshinder te beperken. Verweerder
heeft – gelet op het feit dat in deze bijzondere gevallen
het algemeen belang in geding is – het gebruiken
van geluidssignalen tijdens ongevallen en
brandbestrijding uitgezonderd van de in de vergunning
opgenomen piekgeluidgrenswaarden.
Rechtsvraag
Zijn voldoende maatregelen en voorzieningen getroffen
om deze vorm van geluidsoverlast te beperken?
Uitspraak
De Voorzitter overweegt dat de Afdeling in haar
eerdere uitspraak heeft bepaald dat in een vergunning
voorschriften kunnen worden opgenomen ter
beperking van deze vorm van geluidshinder of dat
ter zake technische of organisatorische maatregelen
zouden kunnen worden getroffen. Naar aanleiding
van deze uitspraak heeft vergunninghoudster
nader onderzoek laten verrichten. Uit dit onderzoek
is gebleken dat op de, voor het gebruik van de
sirene, relevante wegvakken in de directe omgeving
van de inrichting in de representatieve bedrijfssituatie
geen sirenes in bedrijf hoeven te zijn
wanneer de wegvakken vrij zijn van het overige
verkeer. Om dit te kunnen realiseren dienen verkeersregelinstallaties
ter plaatse van de uitrit en
op de kruising te worden geplaatst, dient de verkeersregelinstallatie
op de kruising op afstand bedienbaar
te worden gemaakt en zullen werkafspraken
over het gebruik van de geluidssignalering
schriftelijk moeten worden vastgelegd. In het
onderhavige geval worden de voorzieningen met
instemming van de wegbeheerders en het bevoegd
gezag toegepast. Tevens zijn de bedoelde werkafspraken
tot stand gekomen. Volgt afwijzing van het
schorsingsverzoek.
Wet milieubeheer, artikelen 8.10 en 8.11
Bij besluit van 11 februari 2003 heeft het college
van burgemeester en wethouders van Coevorden
(verweerder) krachtens de Wet milieubeheer aan de
gemeente Coevorden een vergunning verleend voor
het oprichten en in werking hebben van een brandweerkazerne
en ambulancepost met oefenruimte.
Overwegingen
De inrichting zal worden gerealiseerd in het buitengebied
aan de rand van de bebouwde kom van
Coevorden. Op ongeveer 75 meter van de inrichting
staat de dichtstbijzijnde woning van derden. Voor
de inrichting is reeds eerder bij besluit van 24 september
2001 krachtens de Wet milieubeheer vergunning
verleend. De Afdeling heeft dit besluit, naar
aanleiding van het hiertegen door verzoeker ingestelde
beroep, bij haar uitspraak van 5 juni 2002,
nummer 200105359/1, vernietigd.
De Afdeling heeft in deze uitspraak – kort weergegeven
en voorzover hier van belang – geoordeeld
dat bij verweerder ten tijde van het nemen van het
besluit van 24 september 2001 onvoldoende inzicht
bestond in de optredende geluidemissie van
aan de inrichting toe te rekenen verkeersbewegingen
op de openbare weg bij het in werking zijn van
de geluidsignalering. Verder oordeelde de Afdeling
dat verweerder, alvorens het besluit te nemen, onvoldoende
kennis had vergaard omtrent de vraag of
er andere maatregelen mogelijk waren om de geluidhinder
vanwege het gebruik van sirenes voor
omwonenden zoveel mogelijk te beperken, dan die
welke in het besluit van 24 september 2001 waren
genoemd, waaronder knipperlichten. Nu bovendien
de interne werkafspraken tussen de brandweer en
de ambulancedienst over het gebruik van sirenes
niet schriftelijk waren vastgelegd, dan wel de plicht
tot het maken van dergelijke afspraken niet in de
vergunning was opgenomen, kwam de Afdeling tot
de conclusie, mede in aanmerking genomen het niet
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
31
geringe aantal vervoersbewegingen met een spoedeisend
karakter gedurende de nachtperiode, dat
verweerder zich niet in redelijkheid op het standpunt
heeft kunnen stellen dat de aan de vergunning
verbonden voorschriften de nadelige gevolgen voor
het milieu in voldoende mate beperken. Bij het bestreden
besluit heeft verweerder, met inachtneming
van de uitspraak van de Afdeling, opnieuw op de
aanvraag beslist en voor de inrichting vergunning
verleend.
Verzoeker stelt – kort samengevat – dat met
name in verband met geluidhinder als gevolg van
het gebruik van sirenes bij het uitrukken van brandweer-
en ziekenauto’s onverwijlde spoed vereist dat,
in afwachting van de behandeling van het geding in
de bodemprocedure, het bestreden besluit bij wijze
van voorlopige voorziening wordt geschorst. Naar
zijn mening bieden de te treffen maatregelen van
bouwkundige en procedurele aard onvoldoende
waarborg dat geluidoverlast vanwege de sirenes
wordt voorkomen.
Verweerder heeft in de aan de vergunning verbonden
voorschriften D1 en D2 grenswaarden voor het
langtijdgemiddelde beoordelingsniveau respectievelijk
het piekgeluidniveau neergelegd. In voorschrift
D2 heeft hij daarnaast bepaald dat op het gebruiken
van geluidssignalen tijdens ongevallen en
brandbestrijding met een spoedeisend karakter de
piekgeluidgrenswaarden niet van toepassing zijn.
Daarbij heeft hij paragraaf 3.2 van de Handreiking
industrielawaai en vergunningverlening, voorzover
daarin is bepaald dat in bijzondere gevallen waarin
sprake is van het algemeen belang de maximale geluidniveaus
niet aan voorschriften worden verbonden,
en de brief van de Minister van Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer van
15 maart 2001 ‘Aanvulling op de Handreiking betreffende
inherente maximale geluidniveaus bij ongevallen-
en brandbestrijding’ tot uitgangspunt genomen.
De Afdeling heeft in haar uitspraak van 5 juni
2002, nummer 200105359/1, geoordeeld dat,
hoewel in evengenoemd toetsingskader geen aanbevelingen
worden gedaan met betrekking tot de geluidemissies
ten gevolge van aan de inrichting toe te
rekenen verkeersbewegingen, dit niet betekent dat
in een vergunning geheel geen voorschriften kunnen
worden opgenomen ter beperking van deze geluidhinder
of dat ten aanzien hiervan geen technische
of organisatorische maatregelen zouden behoeven
te worden genomen die de geluidhinder ten gevolge
van voornoemde geluidemissies zoveel mogelijk beperken.
Vergunninghoudster heeft naar aanleiding van
deze uitspraak van de Afdeling, in overleg met de
wegbeheerder en het bevoegd gezag, nader onderzoek
laten verrichten naar de effecten van de piekgeluidniveaus
vanwege de sirenes op de directe omgeving,
en hoe deze geluidniveaus zoveel mogelijk
kunnen worden beperkt door middel van het treffen
van maatregelen. De resultaten van dit door Cauberg-Huygen
Raadgevende Ingenieurs B.V. uitgevoerde
onderzoek zijn neergelegd in een rapport van
15 oktober 2002.
In dit rapport is vermeld dat uit het onderzoek is
gebleken dat op de, voor het gebruik van de sirene,
relevante wegvakken in de directe omgeving van de
inrichting in de representatieve bedrijfssituatie geen
sirenes in bedrijf hoeven te zijn wanneer de wegvakken
vrij zijn van het overige verkeer. Om dit te bereiken
moeten volgens het geluidrapport de volgende
voorzieningen worden getroffen: de plaatsing van
een verkeersregelinstallatie ter plaatse van de uitrit
van de kazerne, het op afstand bedienbaar maken
van de verkeersregelinstallatie op de kruising Hulsvoorderdijk/Gouverneur
Hofstedelaan/Daler Allee en
het schriftelijk vastleggen van werkafspraken over
het gebruik van geluidsignalering binnen de brandweer
en de ambulancedienst. De Voorzitter ziet in
hetgeen verzoeker heeft aangevoerd geen aanleiding
om te oordelen dat de onderzoeksresultaten in
zoverre onjuist of onvolledig zijn. Daarbij merkt de
Voorzitter op dat de desbetreffende voorzieningen
reeds werden voorgesteld in het deskundigenbericht
van de Stichting Advisering Bestuursrechtspraak
voor Milieu en Ruimtelijke Ordening van 14 februari
2002, dat in het kader van de beroepsprocedure in
de zaak 200105359/1 is uitgebracht.
De Voorzitter overweegt verder dat de noodzakelijke
technische voorzieningen – zo blijkt uit het geluidrapport
– met instemming van de wegbeheerders
en het bevoegd gezag (besluit van 22 oktober
2002) worden toegepast. Daarnaast zijn op 13 augustus
2002 (schriftelijke) werkafspraken binnen
de brandweer gemaakt over het gebruik van geluidsignalen
bij een uitruk, waaraan de Regionale Ambulance
Voorziening zich blijkens haar brief van 21
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

32 Milieu
augustus 2002 zal conformeren. De werkafspraken
houden onder meer in dat op het wegvak Hulsvoorderdijk
(kazerne-verkeerslichten Gouverneur Hofstedelaan)
en de oprit naar de rondweg (kazerne-aansluiting
met de N382) in de uitruksituatie geen
geluidsignalen worden gebruikt. Voorts is bij de
aanvraag een tekening gevoegd waarop gearceerd is
aangegeven op welke wegvakken in de representatieve
bedrijfssituatie geen gebruik van de sirene
plaatsvindt. De dichtstbijgelegen woningen van derden,
waaronder die van verzoeker, vallen binnen de
invloedssfeer van deze wegvakken.
Nu verweerder in het dictum van het bestreden
besluit heeft bepaald dat de aanvraag met bijbehorende
stukken en tekeningen, waartoe ook het geluidrapport
van 15 oktober 2002 en de werkafspraken
van augustus 2002 behoren, onderdeel
uitmaken van de vergunning, betekent dit dat bij
het in werking zijn van de inrichting hiervan niet
mag worden afgeweken.
Gelet op het voorgaande en in aanmerking genomen
het door verweerder gehanteerde beoordelingskader
ziet de Voorzitter geen aanleiding om te oordelen
dat verweerder niet in redelijkheid heeft
kunnen stellen dat de aan de vergunning verbonden
voorschriften en de voorgeschreven voorzieningen
ter beperking van het aan de inrichting toe te rekenen
sirenegeluid een toereikend beschermingsniveau
bieden. Er bestaat dan ook geen grond om in
afwachting van de behandeling van het geding in de
bodemprocedure in verband met geluidhinder vanwege
sirenes een voorlopige voorziening te treffen.
03-50
ABRS 23 april 2003, nr. 200201921/2 (Hoogheemraadschap
Amstel, Gooi en Vecht)
Casus
Last onder dwangsom wegens het zonder vergunning
krachtens de Wvo lozen van schadelijke stoffen
in oppervlaktewater.
Rechtsvraag
Is sprake van een lozing in de zin van de Wvo?
Uitspraak
De Afdeling stelt vast dat de buitensteiger van de
inrichting bestaat uit boven het oppervlaktewater
aangebrachte dakdelen van gewolmaniseerd hout
waarlangs regenwater afstroomt naar het oppervlaktewater.
Daarbij vindt volgens onderzoek uitloging
plaats van een niet bepaald geringe hoeveelheid
chroom en koper dat in het oppervlaktewater
terechtkomt. Deze stoffen worden door de Europese
richtlijn 76/464/EEG aangemerkt als schadelijk
voor de kwaliteit van het oppervlaktewater. Gelet
hierop is sprake van een lozing in de zin van de
Wvo en waren verweerders bevoegd tot het treffen
van bestuurlijke handhavingsmaatregelen.
Algemene wet bestuursrecht, artikel 5:32
Wet verontreiniging oppervlaktewateren, artikel 1
lid 3
Bij besluit van 28 februari 2001 hebben de dijkgraaf
en hoogheemraden van het Hoogheemraadschap
van Amstel, Gooi en Vecht (verweerders) appellante
een last onder dwangsom als bedoeld in
artikel 5:32 van de Algemene wet bestuursrecht opgelegd
vanwege het zonder vergunning krachtens de
Wet verontreiniging oppervlaktewateren lozen van
schadelijke stoffen in het oppervlaktewater van de
Loosdrechtse Plassen.
Bij besluit van 6 maart 2002 hebben verweerders
het hiertegen gemaakte bezwaar ongegrond
verklaard.
Overwegingen
Bij het primaire besluit hebben verweerders appellante
een last onder dwangsom opgelegd, strekkende
tot naleving van artikel 1, derde lid, van de Wet
verontreiniging oppervlaktewateren (hierna: Wvo)
in samenhang met artikel 4, eerste lid, aanhef en
onder b, van het ‘Uitvoeringsbesluit artikel 1, derde
lid, Wet verontreiniging oppervlaktewateren’ (hierna:
het Uitvoeringsbesluit). De opgelegde dwangsom
bedraagt € 2.268,90 per maand dat de overtreding
blijft voortbestaan, met een maximum van
€ 9.075,60.
Ingevolge artikel 1, derde lid, van de Wvo kan bij
algemene maatregel van bestuur worden bepaald dat
het is verboden om zonder vergunning de in het eerste
lid bedoelde stoffen op andere wijze dan met behulp
van een werk in oppervlaktewateren te brengen.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
33
Ingevolge artikel 4, eerste lid, aanhef en onder b,
van het Uitvoeringsbesluit is het onverminderd artikel
3 verboden zonder vergunning afvalstoffen, verontreinigende
of schadelijke stoffen op een andere
wijze dan met behulp van een werk in enig oppervlaktewater
te brengen, onder meer door deze te
doen of laten afvloeien.
Tussen partijen is in geschil of ten gevolge van
de buitensteiger van de inrichting een lozing als bedoeld
in de Wvo plaatsvindt.
Appellante betoogt dat geen sprake is van een lozing
in de zin van de Wvo. Zij voert in dit verband
aan dat verweerders onvoldoende aannemelijk hebben
gemaakt dat het met de dekdelen in contact gekomen
regenwater als een afvalstof dan wel verontreinigende
of schadelijke stof moet worden
aangemerkt. Verder wijst zij erop dat slechts een
minimale hoeveelheid van dit regenwater in het oppervlaktewater
terechtkomt en dat verweerders onvoldoende
hebben onderzocht wat het effect hiervan
is op de kwaliteit van het oppervlaktewater.
Verweerders stellen zich op het standpunt dat
als gevolg van de dekdelen van de inrichting
chroom en koper in het oppervlaktewater worden
gebracht. Dit is volgens hen een lozing, waarvoor
een vergunning krachtens de Wvo is vereist.
De buitensteiger van de inrichting bestaat uit
boven het oppervlaktewater aangebrachte dekdelen
van gewolmaniseerd hout. Door het Hoogheemraadschap
van Rijnland is onderzoek verricht naar
de uitloging van arseen, koper en chroom uit met
het impregneermiddel CCA (type C) behandeld vurenhout
in stilstaand oppervlaktewater. De resultaten
van dit onderzoek zijn neergelegd in een rapport
van het Hoogheemraadschap van Rijnland van november
1994. Verweerders hebben dit rapport aan
het bestreden besluit ten grondslag gelegd.
Appellante stelt dat het door het Hoogheemraadschap
van Rijnland onderzochte materiaal niet
vergelijkbaar is met het hout van de buitensteiger
van de onderhavige inrichting. Zij meent dat verweerders
dit rapport om die reden niet hebben kunnen
hanteren. Op grond van de stukken en het verhandelde
ter zitting stelt de Afdeling vast dat in het
onderzoeksrapport sprake is van met arseen, koper
en chroom behandeld hout. Het door de onderhavige
inrichting gebruikte hout is uitsluitend behandeld
met koper en chroom. De stof arseen heeft
echter een bindend effect op stoffen, waardoor de
uitloging van deze stoffen alleen maar minder snel
plaatsvindt in vergelijking met het geval dat sprake
is van niet met arseen behandeld hout. Gelet hierop
ziet de Afdeling dan ook niet in dat verweerders het
rapport van het Hoogheemraadschap van Rijnland
niet aan hun besluit ten grondslag hebben kunnen
leggen.
Vastgesteld moet worden dat van het hout van de
buitensteiger van de onderhavige inrichting regenwater
afstroomt, dat in het oppervlaktewater terechtkomt.
Uit tabel 9 van het rapport van het Hoogheemraadschap
van Rijnland moet worden afgeleid
dat hierdoor uitloging van een niet geringe hoeveelheid
chroom en koper naar het oppervlaktewater
plaatsvindt. In de bijlage behorende bij de Europese
richtlijn 76/464/EEG zijn stoffen genoemd die schadelijk
zijn voor de kwaliteit van het oppervlaktewater.
Deze stoffen zijn overgenomen in de landelijke
nota Waterhuishouding en het Indicatief Meerjarenprogramma
Water. Koper en chroom worden vermeld
op lijst II van de voornoemde bijlage.
Gelet op het vorenoverwogene komt de Afdeling
tot het oordeel dat verweerders op goede gronden
hebben geconcludeerd dat sprake is van een lozing
in de zin van de Wvo en dat appellante in strijd handelt
met artikel 1, derde lid, van deze wet in samenhang
met artikel 4, eerste lid, aanhef en onder b,
van het Uitvoeringsbesluit. Verweerders zijn op
zichzelf dan ook bevoegd tot het treffen van bestuurlijke
handhavingsmaatregelen.
Deze beroepsgrond faalt.
NB: Evenzo Vz. ABRS nr. 200302162/1 van 29
april 2003 met betrekking tot een vlonder.
03-51
ABRS 23 april 2003, nr. 200202654/1 (Dirksland)
Casus
Revisievergunning krachtens de Wm voor een banketbedrijf.
Appellante-vergunninghoudster heeft
bezwaren tegen de gestelde geluidsgrenswaarden
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

34 Milieu
en acht de voorzieningen om daar aan te kunnen
voldoen onnodig bezwarend.
Rechtsvraag
Kunnen de voorzieningen redelijkerwijs worden
verlangd?
Uitspraak
Verweerder heeft bij het opstellen van de geluidsgrenswaarden
de Handreiking industrielawaai en
vergunningverlening toegepast op zodanige wijze
dat hij aansluiting heeft gezocht bij het referentieniveau
van het omgevingsgeluid. De Afdeling acht
dit niet in strijd met het recht. De voorgeschreven
voorzieningen zijn nodig om aan de geluidsgrenswaarden
te kunnen voldoen. Het is niet aannemelijk
geworden dat deze voorzieningen ongebruikelijk
zijn in de branche waartoe het bedrijf behoort
dan wel redelijkerwijs niet van vergunninghoudster
kunnen worden gevergd. Daarbij is van belang
dat het alara-beginsel van artikel 8.11 lid 3 Wm
geen ruimte biedt voor een afweging tussen het
belang van de bescherming van het milieu enerzijds
en het zuiver individuele bedrijfseconomische
belang van vergunninghoudster anderzijds. Bij afweging
van de economische belangen mag slechts
worden betrokken wat in het algemeen kan worden
gevergd van een inrichting behorend tot de onderhavige
branche.
Wet milieubeheer, artikel 8.11 lid 3
Bij besluit van 18 maart 2002 heeft het college van
burgemeester en wethouders van Dirksland (verweerder)
krachtens de Wet milieubeheer aan appellante
een revisievergunning als geregeld in artikel
8.4, eerste lid, van deze wet verleend voor een inrichting
bestemd voor de productie van room, minigebak,
taarten en desserts.
Overwegingen
Appellante stelt dat verweerder bij het opstellen van
de geluidgrenswaarden voor het langtijdgemiddeld
beoordelingsniveau ten onrechte is uitgegaan van
een etmaalwaarde van 47 dB(A) in plaats van 50
dB(A). Verweerder heeft zich daartoe ten onrechte
gebaseerd op het referentieniveau in plaats van een
bestuurlijke afweging te maken, aldus appellante.
Daarbij betoogt appellante dat in dit geval had moeten
worden aangesloten bij het Besluit detailhandel
en ambachtsbedrijven milieubeheer (hierna: het
Besluit). Zij voert aan dat een etmaalwaarde van 50
dB(A) geen nadelige invloed heeft op het binnenniveau
van omliggende woningen en dat deze waarde
wordt gerechtvaardigd door het akoestisch rapport.
Tenslotte stelt zij dat de voorzieningen die nodig
zijn om aan de voorgeschreven grenswaarden te
kunnen voldoen onnodig bezwarend zijn. Volgens
appellante heeft verweerder in dit verband geen rekening
gehouden met de stand der techniek in de
desbetreffende branche en het feit dat eerder al
kostbare voorzieningen zijn aangebracht.
Ter voorkoming dan wel beperking van geluidhinder
hebben verweerders de volgende voorschriften
aan de vergunning verbonden.
In voorschrift 7.1.1 is onder meer bepaald dat
het langtijdgemiddeld beoordelingsniveau (LAr,Lt)
veroorzaakt door de in de inrichting aanwezige toestellen
en installaties en door de in de inrichting
verrichte werkzaamheden of activiteiten in de representatieve
bedrijfssituatie, ter plaatse van de woning
Molendijk 32 niet meer mag bedragen dan 46
dB(A) in de dagperiode, 38 dB(A) in de avondperiode
en 37 dB(A) in de nachtperiode.
In voorschrift 7.1.4 is bepaald dat binnen 6
maanden na het in werking treden van de vergunning
de volgende akoestische voorzieningen, zoals
vermeld in het akoestische rapport FS/CJ/F 15304-
4-RA van Peutz & Associes d.d. 10 juli 2001, bladzijde
25, 27 en 28 getroffen moeten zijn:
– plaatsing van geluidschermen met een hoogte
van 2 meter langs de zuid- en westrand van het
dak boven de compressorruimten (schermen
aansluitend op naastliggend vrieshuis). Hierbij
dient tevens de zuidgevel van het vrieshuis tot
een hoogte van circa 3 meter boven het dakoppervlak
te worden voorzien van geluidabsorberend
materiaal; reductie van minimaal 5 dB(A);
– de vervanging van de condensor van de koelcontainer
door een low noise condensor; reductie
van minimaal 10 dB(A);
– de vervanging van de koeltoren naast de koelcontainer
door een low noise dry cooler; reductie
van minimaal 10 dB(A). Deze reductie kan ook
bereikt worden door de plaatsing van een uit geluidisolerende
panelen opgebouwde akoestische
‘hoed’, die over de ventilatoren van de huidige
koeltoren wordt geplaatst;
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
35
– de vervanging van de condensor naast de koelcontainer
door low noise condensors; reductie
van minimaal 10 dB(A);
– de vervanging van de condensors expeditie door
een low noise condensor; reductie van minimaal
10 dB(A);
– een geluidisolerende omkasting; met geluidgedempte
ventilatieopeningen bij de schoorsteenventilator;
reductie van minimaal 10 dB(A);
– plaatsing van een coulissendemper op de uitblaassectie
van de luchtbehandelingskast; reductie
van minimaal 10 dB(A);
– het richten van de ventilatieopeningen van de
productieruimte in noordelijke richting; reductie
van minimaal 3 dB(A). Deze reductie kan eveneens
bereikt worden door het uitschakelen van
deze ventilatievoorziening gedurende de nachtperiode.
Blijkens de stukken hebben verweerders bij de beoordeling
van de geluidbelasting van de inrichting
de Handreiking industrielawaai en vergunningverlening
(hierna: de Handreiking) gehanteerd. Verweerders
hebben overeenkomstig het gestelde in de
Handreiking de in hoofdstuk 4 van de Handreiking
aanbevolen beoordelingswijze tot uitgangspunt genomen.
Deze beoordelingswijze komt overeen met
die van de circulaire Industrielawaai.
In de Handreiking zijn voor verschillende omgevingscategorieën
streefwaarden opgenomen. Overschrijding
van deze streefwaarden is voor bestaande
inrichtingen mogelijk tot het referentieniveau van
het omgevingsgeluid. Overschrijding van het referentieniveau
tot een maximum etmaalwaarde van
55 dB(A) kan in sommige gevallen toelaatbaar worden
geacht op grond van een bestuurlijk afwegingsproces
waarbij de geluidbestrijdingskosten een belangrijke
rol dienen te spelen. Wanneer het
bestaande niveau van de inrichting hoger is dan 55
dB(A) etmaalwaarde geldt als maximum de laatste
waarde of het referentieniveau.
Verweerder heeft de Handreiking aldus toegepast
dat hij voor de bepaling van de geluidgrenswaarden
aansluiting heeft gezocht bij het referentieniveau.
Daartoe acht hij met name van belang dat
er op geringe afstand woningen van derden zijn gelegen
waarvoor naar de opvatting van verweerder
het referentieniveau als maatstaf moet dienen. Verder
komt volgens verweerder geen van de in de
Handreiking gegeven omgevingscategorieën overeen
met de omgeving waarin de inrichting is gelegen.
Verweerder zag hierin reden te onderzoeken
wat het referentieniveau van het omgevingsgeluid is
en dit bij de beslissing op de aanvraag te betrekken.
Deze beoordelingswijze is niet in strijd met het
recht. Het betoog van appellante dat verweerder
aansluiting had moeten zoeken bij de geluidgrenswaarden
uit het Besluit treft dan ook geen doel. Verder
kan niet geoordeeld worden dat verweerder de
Handreiking op deze wijze onjuist heeft toegepast.
Het beroep is in zoverre ongegrond.
Niet in geschil is dat de voorzieningen die zijn
voorgeschreven in voorschrift 7.1.4 nodig zijn om
te kunnen voldoen aan de grenswaarden zoals die
zijn opgenomen in voorschrift 7.1.1. Niet aannemelijk
is geworden dat deze maatregelen ongebruikelijk
zijn in de branche waartoe het bedrijf behoort.
Verder is niet gebleken dat deze maatregelen in
onderhavig geval, gelet op de daarmee te behalen geluidreductie,
redelijkerwijs niet van vergunninghoudster
kunnen worden gevergd. Daarbij is van belang
dat artikel 8.11, derde lid, van de Wet milieubeheer,
mede in aanmerking genomen de totstandkomingsgeschiedenis
daarvan, geen ruimte biedt voor een
afweging tussen het belang van de bescherming van
het milieu enerzijds en het zuiver individuele bedrijfseconomische
belang van vergunninghoudster
anderzijds. Bij de afweging van economische belangen
mag slechts worden betrokken wat in het algemeen
kan worden gevergd van een inrichting behorend
tot de onderhavige branche. De beroepsgrond
faalt ook in zoverre.
Het beroep is derhalve ongegrond.
03-52
ABRS 23 april 2003, nr. 200204095/1 (Zuiveringsschap
Hollandse Eilanden en Waarden)
Casus
Vergunning krachtens de Wvo voor het vanuit het
gemeentelijk rioleringsstelsel lozen in het opervlaktewater
van afvalwater, met hemelwater verdund
afvalwater en hemelwater. Appellant stelt
dat verweerder er onvoldoende rekening mee heeft
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

36 Milieu
gehouden dat het oppervlaktewater ten behoeve
van landbouwdoeleinden, zoals drinkwater voor
vee en besproeiing van landbouwgronden voldoende
zuiver dient te zijn. Hij vindt dat verweerder onvoldoende
heeft onderzocht of de lozing gezondheidsproblemen
bij vee veroorzaakt.
Rechtsvragen
1. Aan welke kwaliteitseisen dient het oppervlaktewater
te voldoen?
2. Dient de vergunning te worden verleend voor
een bepaalde termijn?
Uitspraak
De Afdeling overweegt dat oppervlaktewater onder
meer moet voldoen aan de eis dat dit water in het
algemeen ook voor landbouwdoeleinden voldoende
zuiver moet zijn, onder meer om als drinkwater
voor vee te dienen. Aan wateren waaraan vee
wordt gedrenkt, worden geen verdergaande kwaliteitseisen
gesteld dan aan wateren met een andere
functie. In het onderhavige geval bestaat geen
aanleiding voor het oordeel dat verweerder bij zijn
besluit onvoldoende rekening heeft gehouden met
de omstandigheid dat het oppervlaktewater door
vee wordt gedronken. De vergunning heeft mede
betrekking op de mogelijke lozing van stoffen als
bedoeld in lijst I van de bijlage van EG-richtlijn
76/464. Ingevolge deze richtlijn, die in het onderhavige
geval rechtstreekse werking heeft, mag een
vergunning voor de lozing van dergelijke stoffen,
ook indien het gaat om geringe hoeveelheden,
slechts voor een beperkte duur worden verleend.
Aangezien de geldigheidsduur van de onderhavige
vergunning niet is beperkt, is in zoverre in strijd
met de richtlijn gehandeld. Volgt in zoverre vernietiging
van het bestreden besluit.
Wet verontreiniging oppervlaktewateren, artikelen
1 en 7
EG-richtlijn 76/464, artikel 3 lid 4
Bij besluit van 11 juni 2002 heeft het dagelijks bestuur
van het Zuiveringsschap Hollandse Eilanden
en Waarden (verweerder) onder meer aan het college
van burgemeester en wethouders van Leerdam
een vergunning krachtens de Wet verontreiniging
oppervlaktewateren verleend voor het vanuit het gemeentelijk
rioleringsstelsel lozen in het oppervlaktewater
van afvalwater, met hemelwater verdund afvalwater
en hemelwater.
Overwegingen
Appellant is van mening dat verweerder de vergunning,
gezien de mogelijk nadelige gevolgen voor de
kwaliteit van het oppervlaktewater, niet had mogen
verlenen. Hij heeft daartoe aangevoerd dat verweerder
met zijn besluit onvoldoende rekening ermee
heeft gehouden dat het oppervlaktewater ten behoeve
van landbouwdoeleinden, zoals drinkwater
voor vee en besproeiing van landbouwgronden, voldoende
zuiver dient te zijn. Volgens hem heeft verweerder
onvoldoende onderzocht of sprake is van
zodanige omstandigheden dat het lozen vanuit overstorten
op het oppervlaktewater gezondheidsproblemen
bij vee veroorzaakt. Hij wijst erop dat indien
overstorten zijn gelegen nabij kopeinden van sloten,
waar ondiep water in staat, sprake kan zijn van een
permanent slechte waterkwaliteit.
De Afdeling heeft in haar uitspraak van 1 september
1998, nr. E03.98.1364 (MR 1999/72),
overwogen dat oppervlaktewater onder meer moet
voldoen aan de eis dat dit water in het algemeen
ook voor landbouwdoeleinden voldoende zuiver
moet zijn, onder meer om als drinkwater voor het
vee te dienen. Aan wateren waaraan vee wordt gedrenkt,
worden geen verdergaande kwaliteitseisen
gesteld dan aan wateren met een andere functie.
Er bestaat in het onderhavige geval geen aanleiding
voor het oordeel dat verweerder bij zijn besluit
onvoldoende rekening heeft gehouden met de omstandigheid
dat het oppervlaktewater door vee
wordt gedronken.
Uit de stukken komt naar voren dat de gemeenteraad
van Leerdam een gemeentelijk rioleringsplan
als bedoeld in artikel 4.22 van de Wet milieubeheer
heeft vastgesteld. Het Basisrioleringsplan Gemeente
Leerdam is opgesteld volgens de methodiek van
het door de Commissie Integraal Waterbeheer opgestelde
rapport Knelpuntencriteria riooloverstorten.
Verweerder heeft dit plan beoordeeld. Onderdeel
hiervan is de inventarisatie van knelpunten bij riooloverstorten.
In de gemeente Leerdam zijn geen
overstorten aanwezig die volgens de CIW-methode
risico’s voor de diergezondheid met zich brengen,
zo staat in het Basisrioleringsplan Gemeente Leerdam.
Het door appellant bedoelde onderzoek heeft
derhalve reeds plaatsgevonden in het kader van de
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
37
beoordeling van het gemeentelijke rioleringsplan.
De Afdeling ziet geen aanknopingspunten voor het
oordeel dat verweerder bij het verlenen van de
onderhavige lozingsvergunning niet ervan heeft
mogen uitgaan dat in de gemeente Leerdam geen risicovolle
overstorten in de door appellant bedoelde
zin aanwezig zijn.
Gezien het vorenstaande, bestaat in hetgeen appellant
heeft aangevoerd geen grond voor het oordeel
dat verweerder zich niet in redelijkheid op het
standpunt heeft kunnen stellen dat de aan de vergunning
verbonden voorschriften voldoende bescherming
bieden tegen verontreiniging van het oppervlaktewater
door de vergunde lozingen.
Uit de stukken en het verhandelde ter zitting is
gebleken dat de bij het bestreden besluit verleende
vergunning mede betrekking heeft op de mogelijke
lozing van stoffen als bedoeld in lijst I van de bijlage
van de Richtlijn 76/464/EEG. Ingevolge artikel 3,
vierde lid, van deze richtlijn die in het onderhavige
geval rechtstreekse werking heeft, mag een vergunning
voor de lozing van dergelijke stoffen, ook indien
het gaat om geringe hoeveelheden, slechts
voor een beperkte duur worden verleend. Aangezien
de geldigheidsduur van de bij het bestreden besluit
verleende vergunning niet is beperkt, is in zoverre in
strijd met de richtlijn gehandeld. Hieruit volgt dat
het besluit moet worden vernietigd voorzover daarbij
de vergunning niet voor een beperkte duur is verleend.
Het beroep is gegrond, in verband waarmee het
bestreden besluit wordt vernietigd. Verweerder
dient een nieuw besluit te nemen met inachtneming
van deze uitspraak. Daartoe zal de Afdeling een termijn
stellen.
Casus
Last onder dwangsom wegens het zonder de vereiste
milieuvergunning inzamelen en overslaan van
oude metalen en schroot. De dwangsom is gebaseerd
op artikel 5:21 van de Provinciale Milieuverordening
Limburg (PMV) dat bepaalt dat het is verboden
om in waterwingebieden een inrichting op
te richten. Verzoeker om schorsing van het besluit
meent dat geen sprake is van ‘oprichten’ van een
inrichting nu de inrichting al geruime tijd in werking
is en in 1991 een hinderwetvergunning is verleend.
Bovendien is artikel 5:21 volgens hem onverbindend,
omdat deze bepaling veel verder
strekt dan het bepaalde in artikel 8.46 Wm op
welk artikel verweerder zijn standpunt baseert dat
de huidige bedrijfsactiviteiten niet legaliseerbaar
zijn.
Rechtsvragen
1. Hoe dient het ‘oprichten’ van een inrichting te
worden verstaan?
2. Is artikel 5:21 PMV onverbindend?
Uitspraak
Vaststaat dat verzoeker zijn bedrijfsactiviteiten
reeds geruime tijd zonder de vereiste vergunning
ingevolge de Wm uitoefent in een gebied dat is
aangewezen als waterwingebied. De hem in 1988
verleende hinderwetvergunning is in 1991 vernietigd
en sedertdien is geen nieuwe milieuvergunning
verleend. Onder de term ‘oprichten’ in artikel
5:21 PMV moet worden verstaan het juridisch oprichten
van een inrichting als bedoeld in artikel
8.1 Wm en niet het feitelijk oprichten hiervan.
Derhalve gaat het in het onderhavige geval om een
oprichtingssituatie waarop artikel 5:21 PMV van
toepassing is. Voorzover verzoeker betoogt dat artikel
5:21 PMV onverbindend is, overweegt de
Voorzitter dat, gelet op artikel 1.2, lid 6, aanhef en
onder b van de Wm, dat betoog geen steun vindt in
het recht.
03-53
Vz. ABRS 13 mei 2003, nr. 200302388/2 (Heel)
Algemene wet bestuursrecht, artikel 5:32
Wet milieubeheer, artikelen 1.2 lid 6 en 8.1
Provinciale Milieuverordening Limburg, artikel
5.21
Bij besluit van 31 oktober 2002 heeft het college
van burgemeester en wethouders van Heel (verweerder)
aan verzoeker een last onder dwangsom als bedoeld
in artikel 5:32, eerste lid, van de Algemene
wet bestuursrecht opgelegd wegens het zonder de
vereiste milieuvergunning inzamelen en overslaan
van oude metalen en schroot. De dwangsom is vastgesteld
op € 200,00 per dag dat, met ingang van 2
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

38 Milieu
mei 2003, geconstateerd wordt dat de aanwezige
containers, de gasfles, de op de bodem aanwezige
hoop puin en de losse hopen oud ijzer en schroot
niet zijn verwijderd en afgevoerd naar een daartoe
erkend verwerkingsbedrijf, en de loskraan niet is verwijderd,
tot een maximum van € 12.000,00.
Bij besluit van 9 april 2003 heeft verweerder
het hiertegen gemaakte bezwaar ongegrond verklaard.
Overwegingen
Ingevolge artikel 125, eerste lid, van de Gemeentewet
is het gemeentebestuur bevoegd tot toepassing
van bestuursdwang.
Ingevolge artikel 5:32, eerste lid, van de Algemene
wet bestuursrecht kan een bestuursorgaan
dat bevoegd is bestuursdwang toe te passen, in
plaats daarvan aan de overtreder een last onder
dwangsom opleggen.
Ingevolge artikel 5:32, vijfde lid, wordt in de beschikking
die strekt tot het ongedaan maken van
een overtreding of het voorkomen van verdere overtreding,
een termijn gesteld gedurende welke de
overtreder de last kan uitvoeren zonder dat een
dwangsom wordt verbeurd.
Ingevolge artikel 8.10, tweede lid, van de Wet
milieubeheer, voorzover hier van belang, wordt de
vergunning in ieder geval geweigerd indien door verlening
daarvan strijd zou ontstaan met regels als
bedoeld in artikel 8.9.
Ingevolge artikel 8.9 van de Wet milieubeheer,
voorzover hier van belang, draagt het bevoegd
gezag er bij de beslissing op de aanvraag zorg voor
dat er geen strijd ontstaat met regels die met betrekking
tot de inrichting gelden, gesteld bij of
krachtens deze wet.
Ingevolge artikel 1.2, zesde lid, van de Wet milieubeheer
kan de provinciale milieuverordening
slechts, voorzover dit uit een oogpunt van doelmatige
regelgeving bijzonder aangewezen is, regels bevatten
die rechtstreeks betrekking hebben op bij die
regels aangewezen categorieën van inrichtingen,
voorzover:
a. ten aanzien van die inrichtingen het in artikel
8.1, eerste lid, gestelde verbod niet geldt, en die
regels noodzakelijk zijn ter bescherming van de
kwaliteit van het grondwater met het oog op de
waterwinning in bij de verordening aangewezen
gebieden, of
b. het regels betreft, inhoudende een verbod tot het
oprichten of in werking hebben van dergelijke inrichtingen
in gebieden als bedoeld onder a, dan
wel tot het op een bij die verordening aan te
geven wijze veranderen van dergelijke inrichtingen
in die gebieden, of het veranderen van de
werking daarvan.
In artikel 5.21, eerste lid, van de provinciale milieuverordening
Limburg (hierna: de PMV) is bepaald
dat het is verboden in waterwingebieden een inrichting
op te richten.
Verzoeker betoogt dat verweerder ten onrechte
heeft bepaald dat het verbod als vervat in artikel
5:21, eerste lid, van de PMV op de inrichting van
toepassing is. Volgens verzoeker is geen sprake van
het oprichten van een inrichting als bedoeld in dit
artikellid, omdat de inrichting al geruime tijd in
werking is en er in 1991 een Hinderwetvergunning
is verleend. Bovendien is artikel 5:21, eerste lid,
volgens verzoeker onverbindend, omdat het veel
verder gaat dan het bepaalde in artikel 8:46 van de
Wet milieubeheer, op welk artikel verweerder, in
samenhang met andere artikelen van deze wet, zijn
standpunt baseert dat de huidige bedrijfsactiviteiten
niet legaliseerbaar zijn.
Verzoeker betoogt verder dat verweerder, alvorens
tot handhaving over te gaan, een inspanningsverplichting
tot het verkrijgen c.q. verlenen van de
benodigde vergunningen voor de verplaatsing van
zijn bedrijf had dienen na te leven, welke verplichting
volgens verzoeker volgt uit een met hem gesloten
privaatrechtelijke overeenkomst. Voorts voert hij
aan dat van handhaving dient te worden afgezien,
omdat verweerder de feitelijke situatie al decennia
lang gedoogt. Mede gelet op het feit dat de huidige
situatie zo lang is gedoogd, is de sanctie volgens
verzoeker disproportioneel. Hij merkt in dit verband
op dat onderzocht noch gebleken is dat vanwege de
activiteiten van verzoeker gevaar bestaat voor de
grondwaterwinning. De huidige bedrijfsactiviteiten
zijn volgens hem dan ook legaliseerbaar. Bovendien
is de begunstigingstermijn volgens verzoeker te
kort. Hij betoogt dat hij in de gelegenheid moet
worden gesteld om, op initiatief van verweerder
zoals overeengekomen, elders een bedrijf te beginnen.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
39
Niet in geschil is dat verzoeker ten tijde van het
nemen van het besluit van 31 oktober 2002 reeds
gedurende vele jaren zonder de vereiste vergunning
in de zin van artikel 8.1, eerste lid, van de Wet milieubeheer
zijn bedrijfsactiviteiten uitoefende, zodat
verweerder bevoegd was tot het opleggen van een
last onder dwangsom. Voorts staat vast dat verzoeker
zijn bedrijfsactiviteiten uitoefent in een gebied
dat is aangewezen als waterwingebied als bedoeld
in artikel 5.19 van de PMV en waarin sinds november
2001 daadwerkelijk drinkwater wordt gewonnen.
Voorzover verzoeker betoogt dat artikel 5.21,
eerste lid, onverbindend is, overweegt de Voorzitter
dat, gelet op artikel 1.2, zesde lid, aanhef en onder
b, van de Wet milieubeheer, dat betoog geen steun
vindt in het recht. De Voorzitter is voorts van oordeel
dat onder de in artikel 5.21 van de PMV gebezigde
term ‘oprichten’ moet worden verstaan het juridisch
oprichten van een inrichting als bedoeld in
artikel 8.1, eerste lid, onder a, van de Wet milieubeheer
en niet het feitelijk oprichten hiervan. Hij
baseert zich hierbij op de verwijzing naar artikel 8.1
van de Wet milieubeheer in de paragraaf van de
PMV waarin artikel 5.21 is opgenomen en op de
toelichting op dit artikel, waarin is gesteld dat een
nieuwe vestiging van inrichtingen in waterwingebieden
niet is toegelaten, hetgeen ook geldt voor inrichtingen
waarvoor burgemeester en wethouders
een vergunning op grond van de Wet milieubeheer
zouden moeten afgeven. De Voorzitter stelt vast dat
verzoeker niet beschikt over een rechtsgeldige vergunning
krachtens de Wet milieubeheer, nu de aan
hem op 21 november 1988 verleende Hinderwetvergunning
op 21 mei 1991 is vernietigd en hierna
geen nieuwe milieuvergunning is verleend. Derhalve
gaat het in het onderhavige geval om een oprichtingssituatie,
en is artikel 5.21, eerste lid, van de
PMV van toepassing. Verweerder heeft naar het oordeel
van de Voorzitter daarom terecht geconcludeerd
dat de huidige bedrijfsactiviteiten ter plaatse
niet gelegaliseerd kunnen worden, gelet op artikel
8.10, tweede lid, van de Wet milieubeheer in
samenhang met de artikelen 8.9 en 1.2, zesde lid,
van deze wet en artikel 5.21, eerste lid, van de
PMV.
Het is de Voorzitter niet aannemelijk geworden
dat de bedrijfsverplaatsing waarop de tussen verweerder
en verzoeker gesloten privaatrechtelijke
overeenkomst ziet doorgang zal kunnen vinden ten
gevolge van de door de inrichting veroorzaakte geluidhinder.
Gelet hierop kan niet worden geoordeeld
dat verweerder vanwege deze overeenkomst niet in
redelijkheid van zijn bevoegdheid tot handhavend
optreden gebruik had mogen maken. Voorzover verzoeker
betoogt dat verweerder niet handhavend had
mogen optreden, omdat de huidige situatie al jarenlang
wordt gedoogd, overweegt de Voorzitter dat
niet is gebleken van een in rechte te honoreren opgewekt
vertrouwen dat niet zou worden gehandhaafd.
Bovendien geldt als vereiste voor gedogen
onder andere dat er voldoende grond is om te verwachten
dat de illegale situatie op korte termijn zal
worden beëindigd. Daarvoor zijn onvoldoende aanknopingspunten
gebleken. Gelet op de stukken en
het verhandelde ter zitting is de Voorzitter voorts
aannemelijk geworden dat de waterwinning in het
gebied waarin de inrichting is gelegen in gevaar
komt, nu het bedrijfsgedeelte van verzoeker niet is
voorzien van bodembeschermende voorzieningen,
waardoor bodemverontreiniging door olie en andere
stoffen mogelijk is. Onder deze omstandigheden
ziet de Voorzitter geen grond voor het oordeel dat
verweerder niet in redelijkheid gebruik heeft kunnen
maken van zijn bevoegdheid om een last onder
dwangsom op te leggen.
Wat betreft het betoog van verzoeker dat de begunstigingstermijn
te kort is, overweegt de Voorzitter
dat verweerder zich in redelijkheid op het standpunt
heeft kunnen stellen dat de gestelde termijn
voldoende is om de overtreding ongedaan te maken.
De Voorzitter ziet hierin derhalve geen aanleiding
tot het treffen van een voorlopige voorziening.
Gelet op het vorenstaande ziet de Voorzitter aanleiding
het verzoek om het treffen van een voorlopige
voorziening af te wijzen.
03-54
ABRS 14 mei 2003, nr. 200203938/1 (Buren)
Casus
Revisievergunning krachtens de Wm voor een varkenshouderij
gedeeltelijk verleend en gedeeltelijk
geweigerd.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

40 Milieu
Rechtsvraag
Was verweerder (college van B&W van Buren) bevoegd
om het bestreden besluit te nemen?
Uitspraak
De vraag of verweerder bevoegd was het bestreden
besluit te nemen is een aspect dat de Afdeling
ambtshalve bij haar beoordeling moet betrekken.
In de inrichting worden bijproducten als kaaswei,
bierborstel en bietenpulp opgeslagen in hoeveelheden
van meer dan 50 m3. Deze bijproducten die
van buiten de inrichting afkomstig zijn, zijn residuen
van productieprocessen in de voedingsmiddelenindustrie
en vallen als zodanig onder de lijst
van afvalstoffen die worden genoemd in de bijlage
van EG-richtlijn 75/442 (de Richtlijn). Niet is gebleken
dat is beoogd deze bijproducten te produceren
als veevoeder. Mitsdien staat vast dat de leveranciers
van deze bijproducten zich hiervan
ontdoen of moeten ontdoen in de zin van de Richtlijn
en deze producten derhalve zijn aan te merken
als afvalstof. Omdat meer dan 50 m3 afvalstoffen
in de inrichting worden opgeslagen en vervolgens
worden gemengd en thermisch worden behandeld,
is niet verweerder maar gedeputeerde staten bevoegd
om op de vergunningaanvraag te beschikken.
Verweerder en vergunninghouder hebben met
verwijzing naar de brief van de Staatssecretaris
van VROM van 4 februari 2003 betoogd dat de inrichting
in hoofdzaak een veehouderij betreft zodat
verweerder beschikkingsbevoegd is. Gelet op de
tekst en de toelichting van het Ivb is de Afdeling
van oordeel dat het mogelijk is dat op een inrichting
meer dan één categorie-omschrijving van toepassing
is. Wanneer dat het geval is en één van de
categorie-omschrijvingen gedeputeerde staten aanwijst
als bevoegd gezag, gaat blijkens de toelichting
van het Ivb die aanwijzing voor. Het standpunt
vervat in de brief van de Staatssecretaris kan daar
niet aan afdoen.
Wet milieubeheer, artikel 8.2
Inrichtingen- en vergunningenbesluit milieubeheer
(Ivb), bijlage I, categorie 28.4
EG-richtlijn 75/442, artikel 1, onder a en onder c
Brief Staatssecretaris VROM van 4 februari
2003 kenmerk SAS/2003003494
Bij besluit van 11 juni 2002 heeft het college van
burgemeester en wethouders van Buren (verweerder)
krachtens de Wet milieubeheer aan appellante
sub 1 een revisievergunning als geregeld in artikel
8.4, eerste lid, van deze wet gedeeltelijk verleend
en gedeeltelijk geweigerd voor een varkenshouderij.
Overwegingen
De vraag of verweerder bevoegd was het bestreden
besluit te nemen heeft betrekking op een aspect dat
de Afdeling ambtshalve bij haar beoordeling moet
betrekken. De Afdeling zal derhalve in de eerste
plaats op deze vraag ingaan.
Ingevolge artikel 8.2, eerste lid, van de Wet milieubeheer
zijn burgemeester en wethouders van de
gemeente waarin de inrichting geheel of in hoofdzaak
zal zijn of is gelegen, bevoegd te beslissen op
de aanvraag om een vergunning, behoudens in gevallen
als bedoeld in het tweede, het derde en het
vierde lid.
Ingevolge artikel 8.2, tweede lid, van de Wet milieubeheer,
voorzover hier van belang, kan bij algemene
maatregel van bestuur worden bepaald dat
ten aanzien van daarbij aangewezen categorieën
van inrichtingen gedeputeerde staten van de provincie
waarin de inrichting geheel of in hoofdzaak zal
zijn of is gelegen, of Onze Minister bevoegd zijn te
beslissen op de aanvraag om een vergunning.
Ingevolge artikel 3.1 van het Inrichtingen- en
vergunningenbesluit milieubeheer (hierna te noemen:
het Besluit) zijn gedeputeerde staten van de
provincie waarin de inrichting geheel of in hoofdzaak
zal zijn of is gelegen, bevoegd te beslissen op
de aanvraag om een vergunning ten aanzien van inrichtingen
die behoren tot een categorie die daartoe
in bijlage I is aangewezen.
Categorie 8.1 van bijlage I behorende bij het Besluit
betreft – voorzover hier van belang – inrichtingen
voor: a. het kweken, fokken, mesten, houden,
verhandelen, verladen of wegen van dieren.
Ingevolge categorie 28.4, zoals opgenomen in
bijlage I behorende bij het Besluit, zijn gedeputeerde
staten het bevoegd gezag ten aanzien van inrichtingen,
behorende tot deze categorie, voorzover het
betreft inrichtingen voor onder meer: onder a, sub
6 o : het opslaan van andere dan de onder 1 o tot en
met 5 o genoemde van buiten de inrichting afkomstige
afvalstoffen met een capaciteit ten aanzien daarvan
van 50 m 3 of meer, en onder c, sub 1 o , voorzo-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
41
ver hier van belang: het mengen, verdichten of thermisch
behandelen – anders dan verbranden – van
van buiten de inrichting afkomstige huishoudelijke
afvalstoffen of bedrijfsafvalstoffen.
In artikel 1, onder a, van de Richtlijn 75/
442/EEG, zoals gewijzigd bij Richtlijn 91/156/EEG,
(hierna te noemen: de Richtlijn) wordt ‘afvalstof’
gedefinieerd als: ‘Elke stof of elk voorwerp behorende
tot de in bijlage I genoemde categorieën waarvan
de houder zich ontdoet, voornemens is zich te ontdoen
of zich moet ontdoen’.
In artikel 1, onder c, van de Richtlijn wordt houder
nader omschreven als: ‘De producent van de afvalstoffen
of de natuurlijke of rechtspersoon die de
afvalstoffen in bezit heeft’.
In bijlage I, onder Q8, van de Richtlijn is als categorie
afvalstof vermeld: bij industriële procédés
ontstane residuen (bijvoorbeeld slakken, distillatieresiduen
enz.).
Het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen
heeft in zijn arrest van 18 december
1997 in de zaak C-129/96 (Inter-Environnement
Wallonie) geoordeeld dat het toepassingsgebied van
het begrip afvalstof afhangt van de betekenis van de
term ‘zich ontdoen van’.
Het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen
heeft in zijn arrest van 15 juni 2000, in
de gevoegde zaken C-418/97 en C-419/97 (AB
2000, 311), onder meer voor recht verklaard dat
de omstandigheden dat een als brandstof gebruikte
stof het residu is van een productieproces van een
andere stof en dat die stof voor geen enkel ander gebruik
dan verwijdering in aanmerking kan komen,
als aanwijzingen kunnen worden beschouwd voor
een handeling, een voornemen of een verplichting
om zich van die stof te ontdoen in de zin van artikel
1, onder a, van de Richtlijn. Of inderdaad sprake is
van een afvalstof in de zin van de Richtlijn moet
evenwel worden beoordeeld met inachtneming van
alle omstandigheden, waarbij rekening moet worden
gehouden met de doelstelling van die richtlijn
en ervoor moet worden gewaakt, dat afbreuk wordt
gedaan aan de doeltreffendheid daarvan.
Uit de tekening die behoort bij de vergunningaanvraag
die ten grondslag heeft gelegen aan het
bestreden besluit blijkt dat onder andere een brijvoerkeuken
en 20 voerbunkers van elk 70 m 3 voor
bijproducten zijn aangevraagd. In de voerbunkers
wordt onder meer kaaswei en bierbostel opgeslagen.
Uit de aanvraag blijkt verder dat een opslag
voor 375 m 3 bietenpulp is aangevraagd. Ter zitting
is gebleken dat deze bijproducten van buiten de inrichting
afkomstig zijn.
De hiervoor genoemde bijproducten zijn residuen
van productieprocessen in de voedingsmiddelenindustrie
en vallen als zodanig onder categorie Q8
van bijlage I van de Richtlijn. Niet is gebleken dat is
beoogd deze bijproducten te produceren als veevoeder.
De Afdeling is derhalve van oordeel dat de leveranciers
van deze bijproducten zich van deze producten
ontdoen of moeten ontdoen, in de zin van
artikel 1, onder a, van de Richtlijn en dat de bijproducten
daarom zijn aan te merken als een afvalstof.
Vaststaat derhalve dat vergunning is aangevraagd
voor een inrichting die over de capaciteit beschikt
om meer dan 50 m 3 van buiten de inrichting
afkomstige afvalstoffen, welke niet genoemd zijn in
categorie 28.4, onder a, sub 1 tot en met 5, op te
slaan en vervolgens te mengen en thermisch te behandelen.
De categorieën 28.7 of 28.8 van bijlage I
behorende bij het Besluit, waarin een uitzondering
is gemaakt op onder andere categorie 28.4, onder
a, sub 6, zijn niet van toepassing.
Verweerder en appellante sub 1 hebben ter zitting
betoogd dat de inrichting, nu deze in hoofdzaak
een veehouderij betreft, slechts valt onder categorie
8.1 van bijlage I behorende bij het Besluit en niet
onder categorie 28.4 van deze bijlage, zodat verweerder
ten aanzien van deze inrichting het bevoegd
gezag is. Zij hebben ter onderbouwing van
hun standpunt verwezen naar de brief van de
Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer van 4 februari 2003,
kenmerk SAS/2003003494 (Stcrt. 2003, 31).
De Afdeling is echter, gelet op de tekst van en de
toelichting op het Besluit, van oordeel dat het mogelijk
is dat op een inrichting meer dan één categorie-omschrijving
van toepassing is. Wanneer dat het
geval is en één van de categorie-omschrijvingen gedeputeerde
staten aanwijst als bevoegd gezag, gaat
blijkens de toelichting die aanwijzing voor. Het
standpunt vervat in de brief van de Staatssecretaris
kan daar niet aan afdoen.
Gelet op het vorenoverwogene is op de inrichting
naast categorie 8.1 ook categorie 28.4 van bijlage I
van het Besluit van toepassing. Nu in categorie
28.4 het college van gedeputeerde staten is aangewezen
als bevoegd gezag in plaats van verweerder,
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

42 Milieu
is het bestreden besluit genomen in strijd met artikel
8.2, tweede lid, van de Wet milieubeheer in
samenhang met artikel 3.1 en bijlage I van het Besluit.
een last onder dwangsom opgelegd ten aanzien
van eenzelfde overtreding, hetgeen in strijd is met
het ne bis in idem-beginsel. Volgt in zoverre vernietiging
van het bestreden besluit.
De beroepen zijn gegrond. Het bestreden besluit
dient in zijn geheel te worden vernietigd.
03-55
ABRS 21 mei 2003, nr. 200204771/1 (Rotterdam)
Casus
Last onder dwangsom wegens overtreding van enkele
voorschriften van het Besluit bouw- en houtbedrijven
milieubeheer (het Besluit). Met verwijzing
naar het Securitel-arrest van het Hof van
Justitie EG betoogt appellante dat de desbetreffende
voorschriften van het Besluit onverbindend zijn,
omdat sprake is van ‘technische voorschriften’ die
ten onrechte niet zijn gemeld aan de Europese
Commissie. Voorts zou de dwangsom in strijd zijn
met het zogenoemde ‘ne bis in idem’-beginsel.
Rechtsvraag
Is sprake van strijd met Securitel dan wel ne bis in
idem?
Uitspraak
De Afdeling is van oordeel dat de desbetreffende
voorschriften van het Besluit niet hoefden te worden
genotificeerd, aangezien deze voorschriften
niet zijn aan te merken als technische voorschriften
in de zin van EG-richtlijn 98/34. In de voorschriften
zijn een ‘technische specificatie’ ter omschrijving
van de vereiste kenmerken van een
product noch productiemethoden en -procédés
voor de in de Richtlijn genoemde producten opgenomen.
Evenmin kunnen de voorschriften worden
beschouwd als ‘andere eisen’ in de zin van de
Richtlijn. Bij het bestreden besluit zijn twee lasten
onder dwangsom opgelegd voor twee afzonderlijke
voorschriften die (alleen) voor wat betreft de gestelde
afstandeis met elkaar overeenstemmen.
Verweerder heeft in zoverre derhalve tweemaal
Algemene wet bestuursrecht, artikel 5:32
Besluit bouw- en houtbedrijvenmilieubeheer,
voorschriften 2.3.1 en 1.6.13
EG-richtlijn 98/34, artikel 1, lid 9
Bij besluit van 5 maart 2001 heeft het college van
burgemeester en wethouders van Rotterdam (verweerder)
aan appellante een last onder dwangsom
opgelegd als bedoeld in artikel 5:32 van de Algemene
wet bestuursrecht vanwege overtreding van voorschrift
2.3.1, aanhef en onder b, van de bijlage bij
het Besluit bouw- en houtbedrijven milieubeheer.
De dwangsom is vastgesteld op € 1.000,00 per
keer dat geconstateerd wordt dat bovengenoemd
voorschrift wordt overtreden. Het maximum waarboven
geen dwangsom meer wordt verbeurd is vastgesteld
op € 10.000,00. Voor de last onder dwangsom
geldt een begunstigingstermijn van twee
dagen.
Bij besluit van 23 november 2001 heeft verweerder
aan appellante een last onder dwangsom
opgelegd als bedoeld in artikel 5:32 van de Algemene
wet bestuursrecht vanwege overtreding van voorschrift
1.6.13 van de bijlage bij het Besluit bouwen
houtbedrijven milieubeheer. De dwangsom is
vastgesteld op € 15.882,31 per keer dat geconstateerd
wordt dat bovengenoemd voorschrift wordt
overtreden. Het maximum waarboven geen dwangsom
meer wordt verbeurd is vastgesteld op
€ 158.823,08. Voor de last onder dwangsom geldt
een begunstigingstermijn van zes maanden.
Bij besluit van 16 juli 2002 heeft verweerder de
hiertegen gemaakte bezwaren ongegrond verklaard.
Overwegingen
De hiervoor genoemde lasten onder dwangsom en
het bestreden besluit hebben betrekking op een inrichting
ten behoeve van de opslag en reparaties
van pallets en hout. Deze inrichting valt onder de
werkingssfeer van het Besluit bouw- en houtbedrijven
milieubeheer (hierna: het Besluit). Ingevolge
voorschrift 2.3.1, aanhef en onder b, van de bijlage
bij het Besluit vindt de opslag van hout zodanig
plaats dat de afstand van de houtstapel tot de erf-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
43
grens ten minste 7,5 m bedraagt. Ingevolge voorschrift
1.6.13 van de bijlage bij het Besluit bedraagt
de vuurbelasting van ruimten waar goederen
of stoffen zijn opgeslagen, niet meer dan het equivalent
van 60 kg vurenhout per m 2 . Een brand in
een inrichting veroorzaakt op de erfgrens geen grotere
stralingsbelasting dan 15 kW per m 2 . Bij opslag
op een open terrein bedraagt de vrije ruimte
tussen opslag en erfgrens ten minste 7,5 m. Er is
een toevoercapaciteit aanwezig voor bluswater van
ten minste 90 m 3 per uur. De bluswatervoorziening
wordt in overleg met de brandweer bepaald. Op verzoek
van het bevoegd gezag toont degene die de inrichting
drijft aan, dat zodanige brandpreventieve
voorzieningen zijn getroffen dat aan de eerste volzin
wordt voldaan.
Appellante stelt dat de voorschriften 2.3.1, aanhef
en onder b, en 1.6.13 ten onrechte niet zijn gemeld
aan de Europese Commissie, zoals voorgeschreven
in Richtlijn 98/34 (hierna: de Richtlijn),
en om die reden onverbindend zijn, gelet op het Securitel-arrest
van het Hof van Justitie van de Europese
Gemeenschappen van 30 april 1996 (AB
1998, 47). Zij betoogt dat melding verplicht is, nu
sprake is van ‘technische voorschriften’ als bedoeld
in artikel 1, negende lid, van de Richtlijn.
Ingevolge deze bepaling is een ‘technisch voorschrift’
een technische specificatie of andere eis,
met inbegrip van de erop toepasselijke bestuursrechtelijke
bepalingen die de jure of de facto moeten
worden nageleefd voor de verhandeling of het
gebruik in een lidstaat of in een groot deel van die
lidstaat, alsmede de wettelijke en bestuursrechtelijke
bepalingen, behoudens die bedoeld in artikel
10, van de lidstaten waarbij de vervaardiging, de
invoer, de verhandeling of het gebruik van een product
wordt verboden.
Ingevolge artikel 1, tweede lid, van de Richtlijn
is een ‘technische specificatie’ een specificatie die
voorkomt in een document ter omschrijving van de
vereiste kenmerken van een product, zoals kwaliteitsniveau,
prestaties, veiligheid of afmetingen,
met inbegrip van de voor het product geldende
voorschriften inzake verkoopbenaming, terminologie,
symbolen, beproeving en beproevingsmethoden,
verpakking, het merken of etiketteren, en de
overeenstemmingsbeoordelingsprocedure.
Onder de term ‘technische specificatie’ zijn ook
begrepen de productiemethoden en -procédés voor
de landbouwproducten uit hoofde van artikel 38, lid
1, van het Verdrag tot oprichting van de Europese
Gemeenschap, voor de producten bestemd voor
menselijke voeding, voor diervoeding en voor de geneesmiddelen
als omschreven in artikel 1 van
Richtlijn 65/65/EEG (7), alsmede de productiemethoden
en -procédés voor de overige producten,
wanneer die gevolgen hebben voor de kenmerken
van deze producten.
Ingevolge artikel 1, derde lid, van de Richtlijn is
een ‘andere eis’ een eis die, zonder een technische
specificatie te zijn, ter bescherming van met name de
consument of het milieu wordt opgelegd en betrekking
heeft op de levenscyclus van het product nadat
het in de handel is gebracht, zoals voorwaarden voor
gebruik, recycling, hergebruik of verwijdering van het
product, wanneer deze voorwaarden op significante
wijze de samenstelling, de aard of de verhandeling
van het product kunnen beïnvloeden.
De Afdeling is van oordeel dat de voorschriften
2.3.1, aanhef en onder b, en 1.6.13 niet hoefden
te worden genotificeerd. Deze voorschriften zijn niet
aan te merken als technische voorschriften als bedoeld
in de Richtlijn, nu in deze voorschriften een
‘technische specificatie’ ter omschrijving van de vereiste
kenmerken van een product noch productiemethoden
en -procédés voor de in de tweede alinea,
van artikel 1, tweede lid, van de Richtlijn, genoemde
producten, zijn opgenomen. De voorschriften 2.3.1
en 1.6.13 kunnen evenmin worden beschouwd als
‘andere eisen’ in de zin van de Richtlijn nu deze
geen betrekking hebben op de levenscyclus van het
product nadat het in de handel is gebracht. In geen
van beide voorschriften worden eisen aan het in de
inrichting aanwezige hout als zodanig gesteld. Gelet
op het vorenstaande ziet de Afdeling in zoverre dan
ook geen aanleiding voor het oordeel dat de voorschriften
niet door verweerder mochten worden gehandhaafd.
Appellante voert aan dat de oplegging van de last
onder dwangsom wegens overtreding van voorschrift
1.6.13 in strijd is met het zogenoemde ‘ne
bis in idem’-beginsel. Bij besluit van 5 maart 2001
is haar reeds een last opgelegd met betrekking tot
overtreding van de afstandseis opgenomen in voorschrift
2.3.1, aanhef en onder b. Zij wijst erop dat
een deel van voorschrift 1.6.13 een herhaling is
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

44 Milieu
van voorschrift 2.3.1, aanhef en onder b. Volgens
haar hebben beide lasten betrekking op dezelfde
overtreding.
Verweerder brengt daar tegenin dat de onderhavige
last en die van 5 maart 2001 elk zien op de
naleving van een afzonderlijk voorschrift, te weten
respectievelijk de naleving van een norm voor stralingsbelasting
bij brand, opgenomen in voorschrift
1.6.13, en een afstandseis bij de opslag van de pallets,
opgenomen in voorschrift 2.3.1, en dat de
eisen in de afzonderlijke lasten afzonderlijk moeten
worden nageleefd. De bij besluit van 23 november
2001 opgelegde last onder dwangsom heeft geen
betrekking op overtreding van de in dat voorschrift
genoemde afstandseis, aldus heeft verweerder betoogd.
De Afdeling constateert dat de bij het besluit van
23 november 2001 opgelegde last onder dwangsom
ook betrekking heeft op de derde volzin van artikel
1.6.13. Verweerder heeft in zoverre derhalve
tweemaal een last onder dwangsom opgelegd ten
aanzien van eenzelfde overtreding, te weten de vereiste
afstand tussen de opslag en de erfgrens. Dit
betekent dat als de houtopslag op minder dan 7,5
meter vanaf de erfgrens plaatsvindt, tweemaal een
dwangsom wordt verbeurd.
Uit de stukken en het verhandelde ter zitting
blijkt dat verweerder heeft beoogd om slechts handhavend
op te treden ten aanzien van overtreding
van de in voorschrift 1.6.13 voorgeschreven stralingsbelasting
en niet ten aanzien van overtreding
van de derde volzin van dit voorschrift met betrekking
tot de afstandseis. Dit laat echter onverlet dat
de desbetreffende last onder dwangsom ziet op het
gehele voorschrift. Appellante moet derhalve onverkort
aan het gestelde in voorschrift 1.6.13 voldoen.
Nu verweerder het vorenstaande heeft miskend,
is de Afdeling van oordeel dat het bestreden besluit
in zoverre in strijd met artikel 3:2 van de Algemene
wet bestuursrecht onzorgvuldig is voorbereid.
Het beroep is gegrond. Het bestreden besluit
dient te worden vernietigd voorzover daarbij de op
23 november 2001 opgelegde last onder dwangsom
met betrekking tot de derde volzin van voorschrift
1.6.13 is gehandhaafd. Het primaire besluit
van 23 november 2001 moet op de hierna te melden
wijze worden herroepen.
03-56
ABRS 6 juni 2003, nr. 200302973/1 (GS Noord-
Brabant)
Casus
Melding deels geaccepteerd. De melding is niet geaccepteerd,
voorzover die betrekking heeft op de
aansluiting op het gemeenteriool. Verweerder is
van mening dat in het kader van de Wm-vergunning
eerst voorschriften moeten worden gesteld
met betrekking tot (onder meer) de doelmatige
werking van het gemeenteriool. Thans ontbreken
deze voorschriften nog in de onderliggende vergunning.
Rechtsvraag
Heeft verweerder de melding om deze reden niet
kunnen accepteren?
Uitspraak
In de inrichting werd niet eerder op het gemeenteriool
geloosd en daarvoor is ook nimmer een vergunning
verleend. Aan de onderliggende vergunning
zijn dan ook geen voorschriften met betrekking tot
dit onderwerp verbonden. Gelet hierop leidt de gemelde
verandering tot andere nadelige gevolgen
voor het milieu dan die de inrichting ingevolge de
vergunning en de daaraan verbonden beperkingen
en voorschriften mag veroorzaken. De melding is
voor dit deel terecht geweigerd.
Wet milieubeheer, artikel 8.19 lid 2
Bij besluit van 8 april 2003 heeft het college van
gedeputeerde staten van Noord-Brabant (verweerder)
een melding als bedoeld in artikel 8.19, tweede
lid, onder c, van de Wet milieubeheer, afkomstig
van de besloten vennootschap ‘Offshore Ruijtenberg
BV’ en betrekking hebbend op haar inrichting bestemd
tot reparatie en nieuwbouw van vaartuigen
groter dan 25 meter op de meeste punten geaccepteerd.
Overwegingen
Bij het bestreden besluit heeft verweerder de melding
van 6 december 2002 geaccepteerd, voorzover
die betrekking heeft op de vervanging van huis-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
45
brandolietanks door kleinere dubbelwandige tanks,
de plaatsing van een opslagkluis voor verfafval, het
gebruik van gebouw 1a voor diverse milieuneutrale
doeleinden, zoals kleedruimte, opslag van papier,
archiefruimte en dergelijke, het gebruik van gebouw
15 als kantoorruimte, het wederom in gebruik
nemen van de langshelling en de plaatsing van een
batterij acetyleencilinders. De melding is niet geaccepteerd,
voorzover die betrekking heeft op de aansluiting
op het gemeenteriool.
Ingevolge artikel 8.19, tweede lid, van de Wet
milieubeheer geldt een voor een inrichting verleende
vergunning tevens voor veranderingen van de inrichting
of van de werking daarvan die niet in overeenstemming
zijn met de voor de inrichting
verleende vergunning of de daaraan verbonden beperkingen
en voorschriften, maar die niet leiden tot
andere of grotere nadelige gevolgen voor het milieu
dan die de inrichting ingevolge de vergunning en de
daaraan verbonden beperkingen en voorschriften
mag veroorzaken, onder de voorwaarde dat:
a. deze veranderingen niet leiden tot een andere inrichting
dan waarvoor vergunning is verleend;
b. het voornemen tot het uitvoeren van de verandering
door de vergunninghouder schriftelijk overeenkomstig
de krachtens het zevende lid, onder a, gestelde
regels aan het bevoegd gezag is gemeld, en
c. het bevoegd gezag aan de vergunninghouder
schriftelijk heeft verklaard dat de voorgenomen verandering
voldoet aan de aanhef en onderdeel a en
de verandering naar zijn oordeel geen aanleiding
geeft tot toepassing van de artikelen 8.22, 8.23 of
8.25.
De Voorzitter overweegt dat de gronden in het verzoekschrift
die betrekking hebben op handhaving
van de vigerende vergunning niet aan de orde kunnen
komen in het kader van de onderhavige procedure,
nu deze geen betrekking hebben op de rechtmatigheid
van het bestreden besluit, waarbij een
melding krachtens artikel 8.19, tweede lid, van de
Wet milieubeheer is geaccepteerd.
Verzoekers hebben gesteld dat verweerder naar
hun oordeel ten onrechte geen definitief besluit
heeft genomen over de aansluiting op het gemeentelijk
riool.
Verweerder heeft de melding niet geaccepteerd
voorzover het de aansluiting op het gemeentelijk
riool betreft. Volgens hem dienen, nu het om een
niet krachtens de Wet verontreiniging oppervlaktewateren
vergunningplichtige lozing gaat en de
onderliggende milieuvergunning geen voorschriften
over dergelijke lozingen bevat, eerst voorschriften
aan de milieuvergunning te worden verbonden met
betrekking tot de doelmatige werking van het gemeentelijk
riool, het verwijderen van slib uit dit
riool, de doelmatige werking van de rioolwaterzuiveringsinstallatie
en de kwaliteit van het oppervlaktewater
waarop deze rioolwaterzuiveringsinstallatie
haar effluent loost. Aangezien dergelijke voorschriften
nog niet aan de onderliggende vergunning zijn
opgenomen, kan volgens verweerder de melding ten
aanzien van de aansluiting op het gemeenteriool
niet worden geaccepteerd.
De Voorzitter overweegt dat uit de stukken blijkt
dat in de onderhavige inrichting eerder niet op het
gemeentelijk riool werd geloosd en dat dit ook niet
vergund was. Aan de milieuvergunning van 1995
zijn gelet hierop dan ook geen voorschriften met betrekking
tot dit onderwerp verbonden. Gelet hierop
leidt de gemelde verandering – aansluiting op het
gemeentelijk riool – tot andere nadelige gevolgen
voor het milieu dan die de inrichting ingevolge de
vergunning en de daaraan verbonden beperkingen
en voorschriften mag veroorzaken. Gelet hierop
heeft verweerder deze verandering naar het oordeel
van de Voorzitter terecht niet geaccepteerd.
03-57
Vz. ABRS 10 juni 2003, nr. 200303039/1 (Zelhem)
Casus
Last onder dwangsom wegens het opslaan van
groenafval in strijd met de Wm en het Besluit inrichtingen
motorvoertuigen milieubeheer (het Besluit).
Verzoekster om schorsing stelt dat in geval
van opslag van meer den 50 m 3 van buiten de inrichting
afkomstige afvalstoffen niet verweerder,
maar het college van gedeputeerde staten van
Gelderland bevoegd is tot het toepassen van bestuurlijke
handhavingsmiddelen.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

46 Milieu
Rechtsvraag
Was verweerder bevoegd tot het toepassen van
handhavingsmaatregelen?
Uitspraak
De hoofdactiviteit van de inrichting bestaat uit het
stallen, reinigen en repareren van motorvoertuigen
en landbouwwerktuigen. Daarnaast worden partijen
grond en groenafval opgeslagen. De Voorzitter
gaat er vooralsnog van uit dat de inrichting valt
onder het Besluit. Voor een dergelijke inrichting is
het college van burgemeester en wethouders het
bevoegd gezag, tenzij binnen de inrichting activiteiten
worden verricht die vallen onder een categorie
van het Ivb waarvoor het college van gedeputeerde
staten is aangewezen als bevoegd gezag.
Dat laatste is het geval nu voldoende aannemelijk
is gemaakt dat binnen de inrichting meer dan 50
m 3 van buiten de inrichting afvalstoffen worden
opgeslagen. Dat brengt mee dat niet verweerder
maar gedeputeerde staten als bevoegd gezag zijn
aangewezen tot het toepassen van handhavingsmiddelen.
Volgt schorsing van het bestreden besluit.
Algemene wet bestuursrecht, artikel 5:32
Wet milieubeheer, artikelen 8.2 en 18.2
Inrichtingen- en vergunningenbesluit milieubeheer
(Ivb), bijlage I, categorie 28.4, aanhef en
onder a, 6 0
Bij besluit van 1 april 2003 heeft het college van
burgemeester en wethouders van Zelhem (verweerder)
aan verzoekster krachtens artikel 5:32 van de
Algemene wet bestuursrecht een last onder dwangsom
opgelegd. De dwangsom is vastgesteld op
€ 2.000,00 per keer, met een maximum van
€ 10.000,00, dat wordt geconstateerd dat groenafval
wordt opgeslagen in strijd met de Wet milieubeheer
en het Besluit inrichtingen voor motorvoertuigen
milieubeheer in het door verzoekster geëxploiteerde
loonwerkersbedrijf.
Overwegingen
Verweerder heeft tijdens diverse controlebezoeken
geconstateerd dat meer dan 50 m 3 groenafval, afkomstig
van buiten de inrichting, aanwezig is op het
bedrijfsterrein. Naar de mening van verweerder valt
deze activiteit buiten de toegestane activiteiten van
het Besluit inrichtingen voor motorvoertuigen milieubeheer
en is categorie 28.4, aanhef en onder a,
6 0 , van Bijlage I bij het Inrichtingen- en vergunningenbesluit
milieubeheer (hierna: Ivb) van toepassing.
Nu de inrichting niet in werking is conform het
Besluit inrichtingen voor motorvoertuigen milieubeheer
en de Wet milieubeheer, heeft verweerder verzoekster
een last onder dwangsom opgelegd. Blijkens
het bestreden besluit wordt geen dwangsom
verbeurd indien de overtreding binnen zes weken na
de dagtekening van het dwangsombesluit is beëindigd.
Verzoekster bestrijdt dat in haar inrichting meer
dan 50 m 3 groenafval wordt opgeslagen. Naar haar
mening gaat het om een kleinere hoeveelheid, die in
haar inrichting wordt ingenomen ten behoeve van
doorvoer en overslag binnen drie weken. Gelet op
het tijdelijke karakter van deze activiteit kan volgens
haar niet worden gesproken van opslag in de
zin van de categorieën 28.1, aanhef en onder a, en
28.4, aanhef en onder a, van Bijlage I bij het Ivb.
Zo al moet worden aangenomen dat in de inrichting
opslag plaatsvindt van meer dan 50 m 3 van buiten
de inrichting afkomstige afvalstoffen, stelt verzoekster
dat niet verweerder, maar het college van gedeputeerde
staten van Gelderland bevoegd is tot het
toepassen van bestuurlijke handhavingsmiddelen.
Ingevolge artikel 18.2, eerste lid, aanhef en
onder a, van de Wet milieubeheer heeft het bestuursorgaan
dat bevoegd is een vergunning krachtens
artikel 8.1 voor een inrichting te verlenen, dan
wel ingevolge artikel 8.41, tweede lid, onder a, het
orgaan is waaraan de melding wordt gericht, tot
taak zorg te dragen voor de bestuursrechtelijke
handhaving van de op grond van de betrokken wetten
voor degene die de inrichting drijft, geldende
voorschriften.
Ingevolge artikel 8.41, eerste lid wordt bij algemene
maatregel van bestuur krachtens artikel 8.40
de verplichting opgelegd tot het melden van het oprichten
of het veranderen van een inrichting waarop
de maatregel betrekking heeft, dan wel van het veranderen
van de werking daarvan. Ingevolge het
tweede lid, aanhef en onder a, wordt bij de maatregel
aangegeven het bestuursorgaan waaraan de
melding wordt gericht.
Het Besluit inrichtingen voor motorvoertuigen
milieubeheer (hierna: het Besluit) is een algemene
maatregel van bestuur krachtens artikel 8.40 van
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
47
de Wet milieubeheer. Ingevolge artikel 1, aanhef en
onder a, van het Besluit wordt onder bevoegd gezag
verstaan: het bestuursorgaan dat bevoegd zou zijn
vergunning krachtens artikel 8.1 van de Wet milieubeheer
te verlenen voor een inrichting als bedoeld in
artikel 2. Ingevolge artikel 2, eerste lid, is het Besluit
van toepassing op inrichtingen die uitsluitend
of in hoofdzaak bestemd zijn voor het onderhouden,
repareren, behandelen van de oppervlakte, keuren,
reinigen van carrosserie en bekleding, verhandelen,
verhuren, stallen of proefdraaien van motorvoertuigen,
caravans, landbouwwerktuigen, aanhangwagens
of opleggers.
Ingevolge artikel 6, eerste lid, van het Besluit
meldt degene die een inrichting opricht dit ten minste
vier weken voor de oprichting aan het bevoegd
gezag.
Ingevolge artikel 8.2, eerste lid, van de Wet milieubeheer
zijn burgemeester en wethouders van de
gemeente waarin de inrichting geheel of in hoofdzaak
zal zijn of is gelegen, bevoegd te beslissen op
de aanvraag om een vergunning, behoudens in gevallen
als bedoeld in het tweede, het derde en het
vierde lid. Ingevolge het tweede lid kan bij algemene
maatregel van bestuur worden bepaald dat ten
aanzien van daarbij aangewezen categorieën van inrichtingen
gedeputeerde staten van de provincie
waarin de inrichting geheel of in hoofdzaak zal zijn
of is gelegen, of Onze Minister bevoegd zijn te beslissen
op de aanvraag om een vergunning. Bij het
Ivb is aan deze bepaling uitvoering gegeven.
Blijkens de stukken bestaat de hoofdactiviteit
van de inrichting uit het stallen, reinigen, repareren
van motorvoertuigen, aanhangwagens en landbouwwerktuigen.
Verder worden in de inrichting
partijen grond, groen/snoeiafval, takken, boomstobben,
turf, teelaarde, compost en dergelijke ingenomen,
zo nodig gescheiden en opgebulkt, totdat afvoer
mogelijk is. Deze partijen komen – zo is uit de
stukken en het verhandelde ter zitting gebleken –
deels vrij bij door verzoekster uitgevoerde loonwerkzaamheden
elders, en zijn deels afkomstig van derden
(onder andere hoveniersbedrijven).
Hoewel kan worden betwijfeld dat deze nevenactiviteiten
van verzoekster – gelet op de stukken en
het verhandelde ter zitting, waaronder de getoonde
foto’s en de overgelegde advertentie van het bedrijf
in de plaatselijke krant – niet een zodanige omvang
hebben dat deze, als afzonderlijke activiteiten beschouwd,
zouden hebben te gelden als inrichting in
de zin van artikel 1.1, eerste en vierde lid, van de
Wet milieubeheer, gaat de Voorzitter er in de onderhavige
procedure van uit – nu partijen hier blijkens
het verhandelde ter zitting niet van mening over verschillen
– dat sprake is van een inrichting als bedoeld
in artikel 2, eerste lid, van het Besluit en dat,
gelet hierop, het Besluit op de inrichting van toepassing
is.
Gelet op het bepaalde in de artikelen 8.2, eerste
lid, en 18.2, eerste lid, aanhef en onder a, van de
Wet milieubeheer, alsmede artikel 1, aanhef en
onder a, en artikel 6, eerste lid, van het Besluit,
moet onder bevoegd gezag dat tot taak heeft zorg te
dragen voor de bestuursrechtelijke handhaving worden
verstaan het bestuursorgaan dat bevoegd is of
zou zijn om een milieuvergunning te verlenen. De
Voorzitter overweegt dat in eerste instantie voor een
inrichting waarop het Besluit betrekking heeft het
college van burgemeester en wethouders van de gemeente
waarin deze inrichting is gelegen het bevoegd
gezag is, tenzij binnen de inrichting activiteiten
worden verricht die vallen onder een van de in
het Ivb genoemde categorieën waarvoor het college
van gedeputeerde staten is aangewezen als het bevoegd
gezag.
Blijkens het bestreden besluit heeft verweerder
aan de last onder dwangsom onder meer categorie
28.4, aanhef en onder a, 6 o , van Bijlage I bij het
Ivb ten grondslag gelegd. In deze categorie zijn gedeputeerde
staten aangewezen als bevoegd gezag
ten aanzien van inrichtingen, behorende tot deze
categorie, voorzover het betreft inrichtingen voor
het opslaan van andere dan de onder 1 o tot en met
5 o genoemde van buiten de inrichting afkomstige
afvalstoffen met een capaciteit ten aanzien daarvan
van 50 m 3 of meer. Voorzover verzoekster stelt dat
deze categorie niet op haar inrichting van toepassing
is, deelt de Voorzitter deze stelling niet. Naar
zijn oordeel valt niet in te zien dat het verblijf van
de ingenomen afvalstoffen in de inrichting van
slechts zo korte duur is dat van het ‘opslaan’ in de
zin van de categorieën 28.1, aanhef en onder a, en
28.4, aanhef en onder a, van Bijlage I bij het Ivb
geen sprake is. Voorts acht de Voorzitter, daargelaten
de juistheid van de stelling van verweerder dat
geconstateerd is dat op het terrein van de inrichting
ongeveer 432 m 3 groenmateriaal aanwezig is, op
basis van de stukken en het verhandelde ter zitting
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

48 Milieu
voldoende aannemelijk dat binnen de inrichting
meer dan 50 m 3 van buiten de inrichting afkomstige
afvalstoffen worden opgeslagen.
Nu er van moet worden uitgegaan dat de inrichting
onder categorie 28.4, aanhef en onder a, 6 o ,
van Bijlage I bij het Ivb valt, overweegt de Voorzitter
dat deze categorie in samenhang met het bepaalde
in de artikelen 8.2, eerste lid en 18.2, eerste lid,
aanhef en onder a, van de Wet milieubeheer, alsmede
artikel 1, aanhef en onder a, en artikel 6, eerste
lid, van het Besluit, met zich brengen dat het college
van gedeputeerde staten is aangewezen als het
bevoegd gezag tot het toepassen van bestuurlijke
handhavingsmiddelen, en niet verweerder. Verweerder
kon zijn bevoegdheid tot handhaving dan ook
niet daarop baseren. Volgt schorsing van het bestreden
besluit.
NB: Evenzo ABRS van 18 juni 2003, nr.
200303039 ten aanzien van een preventieve last
onder dwangsom. Deze uitspraken illustreren dat de
feitelijke situatie bepalend is voor de (in de praktijk
vaak voorkomende) vraag welk bestuursorgaan bevoegd
is om tot handhaving over te gaan. Ook als
het college van burgemeester en wethouders in eerste
instantie bevoegd is om op te treden (bijvoorbeeld
bij overtreding van de voorschriften van de
vergunning of van de AMvB ex artikel 8.40 Wm),
dient dit de handhaving aan het college van gedeputeerde
staten over te laten, indien feitelijk in de
inrichting een situatie is ontstaan dat – naast de
oorspronkelijke activiteiten – tevens activiteiten
worden verricht, waarvoor op grond van het Inrichtingen-
en vergunningenbesluit milieubeheer (Ivb)
het college van gedeputeerde staten als bevoegd
gezag is aangewezen. Daaraan doet niet af dat – in
weerwil van de brief van de Staatssecretaris van
VROM van 4 februari 2003 (zie hiervoor Nieuwsbrief
03-54) – wellicht andere activiteiten, dan die
op grond waarvan het college van GS als bevoegd
gezag wordt aangewezen, als hoofdzaak van de inrichting
dienen te worden aangemerkt.
03-58
ABRS 11 juni 2003, nr. 200202046/1 (GS Limburg)
Casus
Melding inzake de aanleg van een bandenmuur op
het terrein van de inrichting niet geaccepteerd.
Appellante stelt dat de bandenmuur niet vergunning-
dan wel meldingsplichtig is omdat de opslag
van banden reeds in 1998 is vergund.
Rechtsvraag
Is de bandenmuur vergunning- of meldingsplichtig?
Uitspraak
De Afdeling overweegt dat de bandenmuur is bedoeld
ter afscheiding en beveiliging van het terrein
van de inrichting, zodat kan worden aangenomen
dat niet is beoogd de bandenmuur slechts tijdelijk
te plaatsen. Bij de vergunning van 1998 is slechts
vergunning verleend voor het tijdelijk opslaan van
banden. Gelet hierop kan niet worden geoordeeld
dat de bandenmuur een verandering van de inrichting
betreft die in overeenstemming is met de vergunning.
Bijgevolg treft het betoog van appellante
dat de bandenmuur niet vergunning- of meldingsplichtig
is geen doel. Voorts zijn er voldoende aanwijzingen
om te oordelen dat de banden die zijn
verwerkt in de bandenmuur dienen te worden aangemerkt
als afvalstoffen. Onder ‘gevolgen voor het
milieu’ als bedoeld in artikel 8.19, tweede lid Wm
dient tevens te worden verstaan de gevolgen die
verband houden met de doelmatige verwijdering
van afvalstoffen. Er is derhalve sprake van grotere
nadelige gevolgen voor het milieu in de zin van
deze bepaling, indien de gemelde verandering leidt
tot een minder doelmatige verwijdering van afvalstoffen
dan de (werking van de) inrichting zoals
deze is vergund. In de vergunde bedrijfssituatie
worden de banden verwijderd door deze hetzij af
te voeren naar bandenverwerkers e.d. hetzij te
hergebruiken binnen de inrichting of te verkopen.
Volgens de melding worden de banden verwijderd
door het op de bodem brengen ervan in de vorm
van een bandenmuur. Gelet op de voorkeurvolgorde
van afvalverwijdering in artikel 10.1, eerste lid
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
49
van de Wm (thans artikel 10.4 Wm) is de gemelde
verwijdering van afvalstoffen minder doelmatig
dan de vergunde wijze van verwijdering. Volgt ongegrond
verklaring van het beroep.
Wet milieubeheer, artikelen 8.19 lid 2 en 10.4
Bij besluit van 30 oktober 2001 heeft het college
van gedeputeerde staten van Limburg (verweerder)
de door appellante op 24 augustus 2001 gedane
melding als bedoeld in artikel 8.19, tweede lid, van
de Wet milieubeheer, inzake de aanleg van een bandenmuur
op het terrein van haar inrichting niet geaccepteerd.
Bij besluit van 5 maart 2002 heeft verweerder
het hiertegen gemaakte bezwaar ongegrond verklaard.
Overwegingen
Appellante stelt dat de bandenmuur niet vergunning-
dan wel meldingsplichtig is, omdat bij besluit
van 16 juni 1998, waarbij aan appellante een revisievergunning
is verleend, de opslag van banden
reeds is vergund.
Ingevolge artikel 8.1, eerste lid, aanhef en onder
b, van de Wet milieubeheer is het verboden zonder
daartoe verleende vergunning een inrichting te veranderen
of de werking daarvan te veranderen. In
het derde lid van dit artikel is bepaald dat het verbod
bedoeld in het eerste lid, onder b, niet geldt
met betrekking tot veranderingen van de inrichting
of van de werking daarvan die in overeenstemming
zijn met de voor de inrichting verleende vergunning
en de daaraan verbonden beperkingen en voorschriften.
Bij voornoemd besluit van 16 juni 1998 heeft
verweerder aan appellante krachtens de Wet milieubeheer
een revisievergunning verleend voor een inrichting
voor onder meer het verhandelen van tweedehands
vrachtwagens, bedrijfsvoertuigen en
grondverzetmachines. Blijkens de aanvraag, die
deel uitmaakt van deze vergunning, valt hieronder
het repareren van gebruikte voertuigen ten behoeve
van de verkoop, waarbij regelmatig een nieuw
exemplaar wordt gefabriceerd van verschillende ongeschikte
voertuigen. In de inrichting worden blijkens
voornoemde aanvraag verder autowrakken geaccepteerd
die aldaar worden ontdaan van de
verkoopbare onderdelen, alsmede onder andere van
banden; de van de autowrakken verwijderde banden
die geschikt zijn voor hergebruik worden tijdelijk
opgeslagen alvorens te worden verkocht dan wel
gebruikt voor reparatie van de tweedehands voertuigen.
De versleten banden worden volgens voornoemde
aanvraag tijdelijk opgeslagen en meestal
afgegeven aan bandenhandelaren of aan schroothandelaren
en voor een deel afgegeven aan een
bandenverwerker.
De melding van 24 augustus 2001 betreft het
toepassen van gebruikte vrachtwagenbanden in een
‘bandenmuur’ ter afscheiding en beveiliging van het
terrein van de inrichting. De Afdeling leidt hieruit af
dat niet is beoogd de bandenmuur slechts tijdelijk
te plaatsen. Bij meerbedoeld besluit van 16 juni
1998 is alleen vergunning verleend voor het tijdelijk
opslaan van banden. Gelet hierop kan niet worden
geoordeeld dat het plaatsen van banden in een bandenmuur
een verandering van de inrichting betreft
die in overeenstemming is met de vergunning, zodat
het betoog van appellante dat het plaatsen van banden
in een bandenmuur niet meldings- dan wel vergunningplichtig
is, geen doel treft.
De beroepsgrond faalt.
Blijkens het bestreden besluit stelt verweerder zich
op het standpunt dat de door appellante gedane
melding niet kan worden geaccepteerd, omdat de te
gebruiken banden (met velgen) afvalstoffen zijn en
deze bij verwerking in een bandenmuur op minder
doelmatige wijze worden verwijderd dan vergund,
alsmede omdat in verband met de gemelde wijziging
voorschriften aan de vergunning zouden moeten
worden verbonden.
Ingevolge artikel 8.19, tweede lid, van de Wet
milieubeheer geldt een voor een inrichting verleende
vergunning tevens voor veranderingen van de inrichting
of van de werking daarvan die niet in overeenstemming
zijn met de voor de inrichting
verleende vergunning of de daaraan verbonden beperkingen
en voorschriften, maar die niet leiden tot
andere of grotere nadelige gevolgen voor het milieu
dan die de inrichting ingevolge de vergunning en de
daaraan verbonden beperkingen en voorschriften
mag veroorzaken, onder de voorwaarde dat:
a. deze veranderingen niet leiden tot een andere inrichting
dan waarvoor vergunning is verleend;
b. het voornemen tot het uitvoeren van de verande-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

50 Milieu
ring door de vergunninghouder schriftelijk overeenkomstig
de krachtens het zevende lid, onder
a, gestelde regels aan het bevoegd gezag is gemeld,
en
c. het bevoegd gezag aan de vergunninghouder
schriftelijk heeft verklaard dat de voorgenomen
verandering voldoet aan de aanhef en onderdeel
a en de verandering naar zijn oordeel geen aanleiding
geeft tot toepassing van de artikelen
8.22, 8.23 of 8.25 van de Wet milieubeheer.
Appellante bestrijdt dat de in de bandenmuur gebruikte
banden dienen te worden aangemerkt als afvalstoffen,
omdat deze banden vrijkomen binnen de
inrichting. In dit verband betoogt zij voorts dat de
banden weer dienen als onderdeel voor andere
voertuigen en dus worden hergebruikt. Verder stelt
appellante dat het verslag van de hoorzitting voor
de commissie een onjuiste weergave bevat van het
verhandelde ter zitting, aangezien zij nooit heeft gesteld
dat de banden die in de bandenmuur zijn verwerkt
niet meer worden gebruikt.
Verweerder stelt zich op het standpunt dat de te
gebruiken banden voor de bandenmuur voornamelijk
bestaan uit versleten banden, die niet zonder
nadere bewerking kunnen worden gebruikt en gezien
de verankering in de bandenmuur ook niet
meer zullen worden gebruikt overeenkomstig de
oorspronkelijke bestemming en derhalve moeten
worden aangemerkt als afvalstoffen.
De term afvalstoffen in de Wet milieubeheer
moet worden uitgelegd in het licht van richtlijn
75/442/EEG, zoals gewijzigd door richtlijn 91/
156/EEG (hierna: de richtlijn). Ingevolge artikel 1,
aanhef en onder a, van de richtlijn wordt onder afvalstof
verstaan: elke stof of elk voorwerp behorende
tot de in bijlage 1 genoemde categorieën waarvan
de houder zich ontdoet, voornemens is zich te
ontdoen of zich moet ontdoen.
Het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen
(hierna: het Hof) heeft in zijn arrest van
18 december 1997 in de zaak C-129/96 (Inter-Environnement
Wallonie) geoordeeld dat het toepassingsgebied
van het begrip afvalstof afhangt van de
betekenis van de term ‘zich ontdoen van’.
Het Hof heeft voorts in zijn arrest van 15 juni
2000 in de gevoegde zaken C-418/97 en C-419/97
(AB 2000, 311) onder meer voor recht verklaard
dat de omstandigheden dat een als brandstof gebruikte
stof het residu is van een productieproces
van een andere stof, dat die stof voor geen enkel
ander gebruik dan verwijdering in aanmerking kan
komen, dat de stof zich qua samenstelling niet leent
voor het gebruik dat ervan wordt gemaakt of dat
voor dat gebruik bijzondere voorzorgsmaatregelen
voor het milieu moeten worden getroffen, als aanwijzingen
kunnen worden beschouwd voor een handeling,
een voornemen of een verplichting om zich
van die stof te ontdoen in de zin van artikel 1, onder
a, van de Richtlijn. Hierbij vormt de wetenschap dat
een stof een productieresidu is, dat wil zeggen een
product dat niet als zodanig voor later gebruik was
beoogd, een belangrijke aanwijzing. Of inderdaad
sprake is van een afvalstof in de zin van de Richtlijn
moet evenwel worden beoordeeld met inachtneming
van alle omstandigheden, waarbij rekening
moet worden gehouden met de doelstelling van de
Richtlijn terwijl ervoor moet worden gewaakt, dat
geen afbreuk wordt gedaan aan de doeltreffendheid
daarvan.
Op grond van de stukken en het verhandelde ter
zitting stelt de Afdeling vast dat ongeveer 5% van
de banden in de bandenmuur in het geheel niet
meer als band kan worden gebruikt. Daarnaast bestaat
de bandenmuur voor een deel uit gebruikte
banden, die niet meer aan de nationale keurings- en
kwaliteitseisen voldoen en niet dan na een ingrijpende
behandeling weer voor hun oorspronkelijke
doel zouden kunnen worden gebruikt. De wijze van
toepassing van de banden is voorts zodanig dat de
banden in het algemeen niet meer overeenkomstig
hun oorspronkelijke bestemming zullen worden gebruikt,
nu de stapels banden in de muur aan elkaar
zijn vastgemaakt met een ijzeren kabel die op de
velgen van de bovenste banden is gelast, en nu de
voor hergebruik beoogde banden in elk geval deel
blijven uitmaken van de bandenmuur indien daarnaar
geen vraag is. Verder is het niet onaannemelijk
dat voor deze wijze van toepassing van de banden
bijzondere voorzorgsmaatregelen voor het milieu
moeten worden getroffen. Ter zitting heeft appellante
meegedeeld dat onder de bandenmuur asfalt en
plastic ligt ter bescherming van de bodem. Deze
aanwijzingen vormen voldoende grondslag voor het
oordeel dat de banden die zijn verwerkt in de bandenmuur
dienen te worden aangemerkt als afvalstoffen.
De omstandigheid dat een deel van de toegepaste
banden in de muur mogelijkerwijs zonder
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
51
enige bewerking nog wel voor het oorspronkelijke
doel kan worden gebruikt, doet aan het voorgaande
niet af, te minder nu de banden ongesorteerd zijn
toegepast in de bandenmuur. Voorts is de Afdeling
niet gebleken van feiten of omstandigheden die
moeten leiden tot de conclusie dat de toegepaste
banden niet kunnen worden aangemerkt als afvalstoffen.
Het betoog van appellante dat zij tijdens de
hoorzitting niet zou hebben gesteld dat de banden
in de bandenmuur niet meer worden gebruikt,
maakt het voorgaande niet anders. De desbetreffende
beroepsgrond faalt.
Appellante voert verder aan dat de gemelde verandering
niet leidt tot andere of grotere nadelige gevolgen
voor het milieu, omdat het toepassen van
banden in een bandenmuur kan worden gezien als
een doelmatige verwijdering van afvalstoffen. Voorts
betoogt zij dat het bestreden besluit ondeugdelijk is
gemotiveerd, nu er daarin van wordt uitgegaan dat
het nodig is maatregelen of voorzieningen met betrekking
tot de bandenmuur voor te schrijven ter bescherming
van het milieu en dat reeds daarom de
melding niet zou kunnen worden geaccepteerd. Ook
stelt appellante dat verweerder op bladzijde 2 van
het verslag van de hoorzitting voor de commissie
zijn stelling dat de bandenmuur niet acceptabel is,
niet heeft gemotiveerd.
Het bepaalde in artikel 8.19, tweede lid, van de
Wet milieubeheer brengt mee dat onder meer moet
worden beoordeeld of een verandering andere of
grotere gevolgen heeft voor het milieu dan die de inrichting
ingevolge de vergunning en de daaraan verbonden
beperkingen en voorschriften mag veroorzaken.
Gelet op het bepaalde in artikel 1.1, tweede
lid, aanhef en onder a, van de Wet milieubeheer,
zoals dat destijds luidde, worden onder gevolgen
voor het milieu tevens de gevolgen verstaan die verband
houden met de doelmatige verwijdering van
afvalstoffen. Voor een aspect als het onderhavige
geldt de (werking van de) inrichting, zoals deze is
vergund, als uitgangspunt voor de bepaling van de
ingevolge de vergunning toegestane milieugevolgen
(Memorie van Toelichting op wijziging van de Wet
milieubeheer (meldingenstelsel) TK 1998-1999,
26 552, nr. 3, p. 23). Er is derhalve sprake van
grotere nadelige gevolgen voor het milieu in de zin
van voormeld artikel 8.19, tweede lid, indien de gemelde
verandering leidt tot een minder doelmatige
verwijdering van afvalstoffen dan de (werking van
de) inrichting, zoals deze is vergund.
Zoals blijkt uit de aanvraag om de vergunning
van 16 juni 1998, die van deze vergunning deel uitmaakt,
houdt de vergunde representatieve bedrijfssituatie
in dat versleten banden worden afgevoerd
naar een bandenverwerker, schroothandelaren of
bandenhandelaren, en dat niet versleten banden
worden hergebruikt binnen de inrichting of verkocht.
Volgens de melding worden afvalstoffen verwijderd
door het op de bodem brengen ervan in de
vorm van een bandenmuur. Gelet op het bepaalde
in artikel 1.1, eerste lid, van de Wet milieubeheer in
samenhang met artikel 10.1, eerste lid, van de Wet
milieubeheer, zoals deze bepalingen destijds luidden,
dient verwijdering van afvalstoffen door het op
de bodem brengen ervan te worden aangemerkt als
minder doelmatige wijze van verwijdering dan de
vergunde wijze van verwijdering. De gemelde verandering
leidt derhalve tot grotere nadelige gevolgen
voor het milieu dan de inrichting zoals vergund mag
veroorzaken. Gelet hierop heeft verweerder de melding
van appellante van 24 augustus 2001 terecht
niet geaccepteerd. Gelet op het bovenstaande is het
beroep ongegrond.
03-59
ABRS 11 juni 2003, nr. 200202054/1 (GS Limburg)
Casus
Melding wat betreft het verplaatsen van een dieseltank
en de opslag van goederen op het terrein
van de inrichting niet geaccepteerd.
Rechtsvraag
Is de melding al dan niet terecht niet geaccepteerd?
Uitspraak
In de melding is niet aangegeven dat voor deze activiteiten
bodembeschermende maatregelen of
voorzieningen zullen worden getroffen die krachtens
de voorschriften van de geldende vergunning
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

52 Milieu
moeten worden getroffen op die gedeelten van het
terrein waarop milieubedreigende activiteiten
plaatsvinden. Hierdoor zou appellante, in afwijking
van deze voorschriften, niet gehouden zijn voor
deze activiteiten bodembeschermende maatregelen
te treffen. Mitsdien leiden de gemelde veranderingen
tot grotere nadelige gevolgen voor het milieu
dan de inrichting ingevolge de vergunning mag veroorzaken.
De melding is terecht geweigerd.
Wet milieubeheer, artikel 8.19 lid 2
Bij besluit van 6 november 2001 heeft verweerder
de door appellante op 28 augustus 2001 gedane
melding als bedoeld in artikel 8.19, tweede lid, van
de Wet milieubeheer niet geaccepteerd, wat betreft
het verplaatsen van de dieseltank en de opslag van
goederen op het achterterrein van de inrichting van
appellante.
Bij besluit van 5 maart 2002 heeft verweerder
het hiertegen gemaakte bezwaar ongegrond verklaard.
Tegen dit besluit heeft appellante beroep ingesteld.
Overwegingen
Ingevolge artikel 8.19, tweede lid, van de Wet milieubeheer
geldt een voor een inrichting verleende
vergunning tevens voor veranderingen van de inrichting
of van de werking daarvan die niet in overeenstemming
zijn met de voor de inrichting verleende
vergunning of de daaraan verbonden beperkingen en
voorschriften, maar die niet leiden tot andere of grotere
nadelige gevolgen voor het milieu dan die de
inrichting ingevolge de vergunning en de daaraan
verbonden beperkingen en voorschriften mag veroorzaken,
onder de voorwaarde dat:
a. deze veranderingen niet leiden tot een andere inrichting
dan waarvoor vergunning is verleend;
b. het voornemen tot het uitvoeren van de verandering
door de vergunninghouder schriftelijk overeenkomstig
de krachtens het zevende lid, onder
a, gestelde regels aan het bevoegd gezag is gemeld,
en
c. het bevoegd gezag aan de vergunninghouder
schriftelijk heeft verklaard dat de voorgenomen
verandering voldoet aan de aanhef en onderdeel
a en de verandering naar zijn oordeel geen aanleiding
geeft tot toepassing van de artikelen
8.22, 8.23 of 8.25 van deze wet.
Appellante stelt dat in de aanvulling op de melding
op afdoende wijze is aangegeven welke goederen op
het achterterrein van de inrichting worden opgeslagen
en dat verweerder derhalve ten onrechte de
melding niet heeft geaccepteerd. Verder voert appellante
aan dat de melding ten onrechte niet is geaccepteerd
voor het verplaatsen van de dieseltank.
Haars inziens is het bestreden besluit dan ook onzorgvuldig
voorbereid, ontbeert het een deugdelijke
motivering en had verweerder bij afweging van alle
belangen niet in redelijkheid tot het bestreden besluit
kunnen komen.
Verweerder stelt zich op het standpunt dat de melding
meebrengt dat op het achterterrein van de inrichting
mede milieugevaarlijke stoffen kunnen worden
opgeslagen, waarvoor nadere voorschriften aan
de vergunning moeten worden verbonden. De dieseltank
is nimmer vergund, zodat hiervoor aan de
onderliggende vergunning geen voorschriften zijn
verbonden. Nu aan een melding geen voorschriften
kunnen worden verbonden is de melding volgens
verweerder terecht niet geaccepteerd.
Gelet op de brief van 21 september 2001, waarbij
appellante aan verweerder aanvullende informatie
met betrekking tot de melding heeft verstrekt,
kunnen – hetgeen ter zitting is bevestigd – volgens
de melding mede milieugevaarlijke of bodembedreigende
stoffen in vrachtwagens dan wel opleggers
worden overgeslagen op het achterterrein van de inrichting.
Noch voor het overslaan van deze goederen
noch voor het verplaatsen van de dieseltank is
in de melding dan wel de aanvulling hierop aangegeven
dat de bodembeschermende maatregelen zullen
worden getroffen die ingevolge de voorschriften
die zijn verbonden aan de vergunning van 16 juni
1998 moeten worden getroffen op terreingedeelten
waarop activiteiten plaatsvinden die risico voor milieuverontreiniging
opleveren. Hierdoor zou appellante,
in afwijking van deze voorschriften, niet
gehouden zijn voor deze activiteiten bodembeschermende
maatregelen te treffen. Naar het oordeel van
de Afdeling leiden de gemelde veranderingen dan
ook tot grotere nadelige gevolgen voor het milieu
dan de inrichting ingevolge de vergunning en de
daaraan verbonden beperkingen en voorschriften
mag veroorzaken. Ook overigens is niet aannemelijk
geworden dat de gemelde veranderingen geen relevante
nadelige gevolgen hebben voor het milieu an-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu
53
ders of meer dan die welke worden veroorzaakt door
de (werking van de) inrichting, zoals deze is vergund.
Gelet hierop heeft verweerder de melding inzake
het verplaatsen van de dieseltank en het opslaan
van goederen op het achterterrein terecht niet
geaccepteerd. De desbetreffende beroepsgrond treft
geen doel.
Gelet op het bovenstaande is het beroep ongegrond.
03-60
ABRS 18 juni 2003, nr. 200201955/1 (Sittard-
Geleen)
Casus
Melding van uitbreiding van bedrijfstijden geaccepteerd.
Door appellanten is aangevoerd dat de
uitbreiding van de werktijden niet met een melding
kan worden afgedaan, omdat hoe dan ook de nadelige
gevolgen voor het milieu zullen toenemen ten
opzichte van de vergunde situatie. De vergunning
is immers verleend onder beperking van de daarin
opgenomen bedrijfstijden en door de uitbreiding
daarvan vindt geluidemissie plaats op tijden waar
deze voorheen ontbrak. De omstandigheid dat de
emissie binnen de geluidsnormen van de vergunning
blijft, is volgens appellanten in zoverre dan
ook niet relevant.
Rechtsvraag
Leidt de uitbreiding tot grotere nadelige gevolgen
voor het milieu?
Uitspraak
Naar het oordeel van de Afdeling berust het betoog,
dat er op neer komt dat een uitbreiding van
de bedrijfstijden niet kan worden gemeld omdat de
uitbreiding in strijd is met de aan de vergunning
verbonden beperkingen ten aanzien van de bedrijfstijden,
op een onjuiste opvatting over artikel
8.19, tweede lid van de Wm. De meldingsregeling
heeft immers betrekking op veranderingen van de
(werking van de) inrichting die niet in overeenstemming
zijn met de onderliggende vergunning en
de daaraan verbonden voorschriften en beperkingen.
Mede gelet op de wetsgeschiedenis kan die
verandering, zoals in dit geval, ook een uitbreiding
van activiteiten ten opzichte van de onderliggende
vergunning inhouden.
Wet milieubeheer, artikel 8.19 lid 2
Bij besluit van 27 september 2001 heeft het college
van burgemeester en wethouders van Sittard-Geleen
(verweerder) de door Vixia B.V. ingediende
melding, als bedoeld in artikel 8.19, tweede lid,
van de Wet milieubeheer, van de uitbreiding van de
bedrijfstijden van haar inrichting geaccepteerd. Bij
besluit van 19 februari 2002 heeft verweerder het
hiertegen gemaakte bezwaar ongegrond verklaard.
Tegen dit besluit hebben appellanten beroep ingesteld.
Overwegingen
Ingevolge artikel 8.19, tweede lid, van de Wet milieubeheer
geldt een voor een inrichting verleende
vergunning tevens voor veranderingen van de
inrichting of van de werking daarvan die niet in
overeenstemming zijn met de voor de inrichting verleende
vergunning of de daaraan verbonden beperkingen
en voorschriften, maar die niet leiden tot andere
of grotere nadelige gevolgen voor het milieu
dan die de inrichting ingevolge de vergunning en de
daaraan verbonden beperkingen en voorschriften
mag veroorzaken, onder de voorwaarde dat:
a. deze veranderingen niet leiden tot een andere inrichting
dan waarvoor vergunning is verleend;
b. het voornemen tot het uitvoeren van de verandering
door de vergunninghouder schriftelijk overeenkomstig
de krachtens het zevende lid, onder
a, gestelde regels aan het bevoegd gezag is gemeld,
en
c. het bevoegd gezag aan de vergunninghouder
schriftelijk heeft verklaard dat de voorgenomen
verandering voldoet aan de aanhef en onderdeel
a en de verandering naar zijn oordeel geen aanleiding
geeft tot toepassing van de artikelen
8.22, 8.23 of 8.25.
De melding van Vixia B.V. ziet op de wijziging van
de bedrijfstijden van haar inrichting. Blijkens de bij
besluit van 21 juni 1999 verleende vergunning
waren de reguliere werktijden van 08.00 uur tot
16.30 uur en werd er door ongeveer 20 medewer-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

54 Milieu
kers incidenteel gewerkt tot 21.00 uur en op zaterdagmorgen.
De melding, zoals deze bij het bestreden
besluit is geaccepteerd, houdt in dat de werktijd
op maandag tot en met vrijdag voor 80
medewerkers van de unit ‘hout’ aanvangt op 7.30
uur en voor 20 medewerkers van de unit ‘hout’ eindigt
op 22.30 uur.
Volgens verweerder heeft de uitbreiding van de
werktijden geen andere of grotere nadelige gevolgen
dan die ingevolge de geldende vergunning van 21
juni 1999 zijn toegestaan. Hij baseert zich daarbij
op het geluidrapport van Caubergh-Huygen van 2
juli 2001, dat is opgesteld in opdracht van Vixia
B.V. en deel uitmaakt van de melding. In dit rapport
is geconcludeerd dat de gevraagde uitbreiding van
de werktijden niet leidt tot overschrijding van de geluidsgrenswaarden
die in de geldende vergunning
zijn opgenomen, indien een van de ventilatoren
wordt omkast. Gebleken is dat deze voorziening is
aangebracht. Verder wordt in het rapport geconcludeerd
dat het geluid van het verkeer van en naar de
inrichting dat aan het in werking zijn van de inrichting
kan worden toegerekend, de voorkeursgrenswaarde
van 50 dB(A) etmaalwaarde uit de ministeriële
circulaire van 29 februari 1996 met betrekking
tot indirecte hinder niet overschrijdt.
Appellanten hebben als inhoudelijk bezwaar
allereerst aangevoerd dat de uitbreiding van de
werktijden niet met een melding kan worden afgedaan
omdat hoe dan ook de nadelige gevolgen voor
het milieu zullen toenemen ten opzichte van hetgeen
op grond van de geldende vergunning is toegestaan.
Immers, die vergunning is verleend onder de
beperking van de daarin opgenomen bedrijfstijden
en door de uitbreiding daarvan vindt geluidemissie
plaats op tijden waar deze voorheen ontbrak. De
omstandigheid dat die emissie eventueel binnen de
geluidnormen van de vergunning blijft is volgens appelanten
in zoverre dan ook niet relevant.
Naar het oordeel van de Afdeling berust dit betoog,
dat er op neer komt dat een uitbreiding van
bedrijfstijden niet kan worden gemeld omdat de uitbreiding
in strijd is met de aan de vergunning verbonden
beperkingen ten aanzien van de bedrijfstijden,
op een onjuiste opvatting over artikel 8.19,
tweede lid, van de Wet milieubeheer. De in dat artikellid
neergelegde meldingsregeling heeft immers
betrekking op veranderingen van de (werking van
de) inrichting die niet in overeenstemming zijn met
de onderliggende vergunning en de daaraan verbonden
voorschriften en beperkingen. Mede gelet op de
wetsgeschiedenis kan die verandering, zoals in dit
geval, ook een uitbreiding van activiteiten ten opzichte
van de onderliggende vergunning inhouden.
Het beroep is in zoverre ongegrond.
NB: De argumentatie van de Afdeling neemt mijns
inziens niet weg dat de melding leidt tot een situatie
met grotere nadelige gevolgen voor het milieu dan
in de vergunde situatie. Zoals appellanten terecht
stellen, ontstaan door de acceptatie van de melding
emissies en immissies op tijdstippen waarop in de
vergunde situatie sprake was van een nulemissie
(en -immissie). Ook mag worden verondersteld dat
omwonenden de stap tussen een nulemissie en een
vergunde emissie als veel groter (hinderlijker) ervaren
dan de stap tussen een reeds bestaande emissie
en de opvulling van deze bestaande emissie tot de
vergunde normen. De meldingsregeling ziet (met
name) op laatstgenoemde situatie.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Korte samenvatting van Milieu overige kortMilieu kort uitspraken 55
K21
ABRS 26 maart 2003, nr. 200204697/2 (Wassenaar)
K23
ABRS 9 april 2003, nr. 200204871/1 (Echt-
Susteren)
Besluit tankstations milieubeheer, artikel 2
Uit Nota van Toelichting Besluit tankstations milieubeheer
blijkt dat slechts voor die onderwerpen
waarin bijlage I van het Besluit niet voorziet, voorschriften
aan de vergunning kunnen worden verbonden.
Oprichtingsvergunning krachtens de Wm voor een
tankstation. Appellanten zijn bevreesd voor de risico’s
die zijn verbonden aan het vullen van de
brandstofreservoirs door tankwagens. De Afdeling
overweegt dat de inrichting moet voldoen aan de
voorschriften van bijlage I van het Besluit. Uit de
Nota van Toelichting bij het Besluit valt op te
maken dat slechts voor die onderwerpen waarin bijlage
I van het Besluit niet voorziet, voorschriften
aan de vergunning kunnen worden verbonden.
Hieruit concludeert de Afdeling dat wat deze onderwerpen
betreft het Besluit als uitputtend moet worden
aangemerkt.
K22
ABRS 2 april 2003, nr. 200203842/1 (Enschede)
Wet milieubeheer, artikel 8.10 en 8.11
Wet milieubeheer, artikel 7.2
Bij de beantwoording van de vraag of sprake is van
Mer-plicht moet worden gekeken naar de nominale
capaciteit van de inrichting.
Oprichtingsvergunning krachtens de Wm voor een
varkenshouderij. Appellanten betogen dat ten onrechte
geen milieu-effectrapportage (Mer) is opgesteld.
Door verweerder is gesteld dat bij het beantwoorden
van de vraag of de drempelwaarde van
900 zeugen (onderdeel C14 van bijlage Mer-besluit)
wordt overschreden, de in de inrichting aanwezige
opfokzeugen niet behoeven te worden meegerekend
omdat de emissiefactor van opfokzeugen
in een niet-Groen Labelstal lager is dan de emissiefactor
van volwassen zeugen. Met verwijzing naar
de Nota van Toelichting bij het Besluit-Mer waaruit
blijkt dat de nominale capaciteit van de inrichting
en niet de emissiefactor van de dieren bepalend is
voor de drempelwaarde, concludeert de Afdeling
dat door de aanwezigheid van meer dan 900 zeugen
in de inrichting sprake is van Mer-plicht.
K24
ABRS 9 april 2003, nr. 200205602/1 (Veldhoven)
Beroep tegen considerans heeft geen betrekking
op rechtmatigheid besluit.
Revisievergunning voor o.a. een groothandel in gassen.
Het beroep van appellanten is onder meer gericht
tegen diverse overwegingen van verweerder.
Aangezien het hier gaat om gronden die zich richten
tegen de considerans en niet tegen het dictum
van het bestreden besluit en de daaraan verbonden
voorschriften en dientengevolge geen betrekking
hebben op de rechtmatigheid van de ter beoordeling
staande vergunning, kunnen deze gronden niet
leiden tot vernietiging van het bestreden besluit.
Wet milieubeheer, artikelen 8.10 en 8.11
Piekgeluidsniveau van 63 dB(A) in nachtperiode is
in dit geval redelijk.
Nadere eisen op grond van Besluit opslag- en transportbedrijven
milieubeheer (het Besluit). Appellant
is beducht voor de piekgeluidgrenswaarde (L max ) op
de gevel van zijn woning van 63 dB(A) in de nachtelijke
periode. Daarmee wordt de maximaal toelaatbare
waarde in het Besluit met 3 dB overschreden.
De Afdeling overweegt dat om aan de grenswaarde
van 60 dB(A) te kunnen voldoen ofwel een verbod
op vrachtwagenbewegingen in de nachtperiode
ofwel een scherm van 4,5 meter hoogte is vereist.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

56
Milieu kort
Omdat met een grenswaarde van 63 dB(A) op de
gevel van woningen een binnenniveau voor piekgeluid
van 45 dB(A) wordt gewaarborgd, is de Afdeling
met de gemeente van oordeel dat sprake is van
een afdoend beschermingsniveau en voor verstoring
van de nachtrust niet hoeft te worden gevreesd.
K25
ABRS 15 april 2003, nr. 200203570/2 (GS Gelderland)
grond te zijn en niet verantwoordelijk te zijn voor de
verontreiniging. De Afdeling overweegt dat een
bevel als bedoeld in artikel 44 Wbb gericht dient te
worden aan degeen die de bodem saneert. Dit hoeft
niet noodzakelijkerwijs de eigenaar van de betrokken
grond of de veroorzaker van de verontreiniging
te zijn.
K27
ABRS 16 april 2003, nr. 200204711/1 (Cuijk)
Wet milieubeheer, artikel 8.28 e.v.
Coördinatiebepalingen tussen Wm en Wvo niet in
acht genomen.
Revisievergunning krachtens de Wm voor een papierfabriek.
Appellanten voeren aan dat het bestreden
besluit ten onrechte niet is gecoördineerd met
de voor de bedrijfsactiviteiten benodigde vergunning
krachtens de Wvo. De Afdeling stelt vast dat
binnen de inrichting sprake is van lozingen waarvoor
een vergunning ingevolge de Wvo is vereist.
Hierbij is niet van belang dat deze lozingen in beginsel
slechts enkele malen per jaar en uitsluitend
in noodgevallen plaatsvinden. Gelet op het voorgaande
is sprake van strijd met artikel 8.30, tweede
lid, van de Wm, nu de aanvraag voor de Wmvergunning
in behandeling is genomen terwijl niet
binnen zes weken na indiening van deze aanvraag
een aanvraag om vergunning krachtens de Wvo is
ingediend.
Algemene wet bestuursrecht, artikel 4:5
Ontheffing kan niet worden geweigerd wegens een
ontoereikende aanvraag.
Weigering ontheffing te verlenen op grond van artikel
25 Lozingenbesluit bodembescherming voor het
lozen van spoelwater van de champignonteelt. Verweerder
heeft de gevraagde ontheffing geweigerd
omdat de aanvraag onvolledig is. De Afdeling is van
oordeel dat op grond van de in de aanvraag vermelde
gegevens niet dan wel onvoldoende kan worden
vastgesteld of de in het spoelwater aanwezige overige
stoffen er aan in de weg staan om ontheffing
van het verbod zoals bedoeld in artikel 25 van het
Lozingenbesluit te verlenen. Mitsdien had verweerder
met toepassing van artikel 4:5 van de Algemene
wet bestuursrecht appellant in de gelegenheid
moeten stellen om de aanvraag aan te vullen. Nu
verweerder dit heeft nagelaten en evenmin op andere
wijze de noodzakelijke informatie heeft verkregen,
is het besluit onzorgvuldig voorbereid.
K26
ABRS 16 april 2003, nr. 200204464/1 (GS Drenthe)
Wet bodembescherming, artikel 44
Bevel om sanering af te ronden moet worden gericht
aan degene die de sanering uitvoert.
Bevel om sanering van bodem af te ronden. Appellante
voert aan geen eigenaar van de verontreinigde
K28
ABRS 23 april 2003, nr. 200205583/1 (Reusel)
Wet milieubeheer, artikel 8.18
Wie stelt dat vergunning van rechtswege is vervallen,
dient een begin van bewijs te leveren.
Revisievergunning krachtens de Wm voor een veehouderij.
Appellante voert aan dat de onderliggende
vergunningen deels zijn komen te vervallen omdat
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu kort
57
de desbetreffende inrichtingen destijds niet geheel
zijn opgericht en de inrichtingen sedert de verlening
van de onderliggende vergunningen niet altijd in
werking zijn geweest. De Afdeling overweegt dat
het in beginsel op de weg van appellanten ligt om
feiten en omstandigheden aan te voeren die althans
een begin van bewijs opleveren voor de juistheid
van de stelling dat de onderliggende vergunningen
zijn vervallen. Appellanten hebben hun stelling niet
aannemelijk kunnen maken.
standpunt heeft kunnen innemen dat deze minder
bescherming behoeven tegen geurhinder dan woningen.
K31
ABRS 7 mei 2003, nr. 200204865/1 (GS Zuid-
Holland)
K29
ABRS 29 april 2003, nr. 200205354/1 (Nederweert)
Wet milieubeheer, artikel 20.6
Beroepschrift is nagenoeg woordelijke herhaling
van bedenkingen.
Revisievergunning voor veehouderij. Appellant
heeft zich in het beroepschrift beperkt tot een nagenoeg
woordelijke herhaling van de tegen het ontwerp
van het besluit ingebrachte bedenkingen. In
de considerans van het besluit is verweerder ingegaan
op de door appellant ingebrachte bedenkingen.
Appellant heeft in het beroepschrift geen redenen
aangevoerd waarom de weerlegging van de
desbetreffende bedenkingen in het bestreden besluit
onjuist zou zijn. Ook voor het overige is niet
gebleken dat die weerlegging van de bedenkingen
onjuist zou zijn. Het beroep is ongegrond.
K30
ABRS 7 mei 2003, nr. 200201354/1 (Deurne)
Wet milieubeheer, artikelen 8.10 en 8.11
Kantoorgebouw wordt minder beschermd tegen
stankhinder dan woningen.
Oprichtingsvergunning krachtens de Wm voor een
uien- en groentenverwerkingsbedrijf. Wat betreft de
bescherming van de kantoorgebouwen overweegt
de Afdeling dat verweerder in redelijkheid het
Wet milieubeheer, artikelen 8.1 en 8.4
Conversie van revisievergunning in een oprichtingsvergunning.
Revisievergunning voor een loon- en aannemersbedrijf.
Ten tijde van het bestreden besluit was de
onderliggende vergunning geëxpireerd. Nu de inrichting
ten tijde van het bestreden besluit zonder
vergunning in werking was, had verweerder in
plaats van een revisievergunning een oprichtingsvergunning
moeten verlenen. Vast staat echter dat
verweerder bij de beoordeling van de aanvraag voor
de revisievergunning geen rekening heeft gehouden
met de rechten die vergunninghoudster aan een
eerder verleende vergunning zou kunnen ontlenen,
doch de aanvraag heeft getoetst als ware het een
oprichtingsvergunning. Gelet hierop kan de bij het
bestreden besluit verleende revisievergunning als
een oprichtingsvergunning worden beschouwd.
K32
ABRS 7 mei 2003, nr. 200205008/1 (Zundert)
Besluit opslag- en transportbedrijven milieubeheer,
voorschrift 1.1.1 van de Bijlage
Uitleg van begrip ‘laad- en losactiviteiten’.
Afwijzing van verzoek om handhavingsmaatregelen
te treffen. Appellant klaagt over geluidsoverlast van
het storten van materialen in containers. Verweerder
heeft dit geluid aangemerkt als een losactiviteit
waarop ingevolge voorschrift 1.1.1, aanhef en
onder b van het Besluit opslag- en transportbedrijven
de piekgeluidgrenswaarden niet van toepassing
zijn. De Afdeling overweegt dat onder het begrip
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

58
Milieu kort
‘laad- en losactiviteiten’ onder meer moet worden
gebracht het aan- en afrijden van vrachtwagens al
dan niet met gebruik van veiligheidssignalering, het
wachten van vrachtwagens in de straat, het laden
en lossen van vrachtwagens, het aan- en afrijden
van personenwagens en het slaan van autoportieren.
Onder het begrip laden en lossen valt echter
niet het op- en overslaan van goederen in een container
binnen de inrichting voordat de in een container
gestorte goederen per vrachtwagen worden
afgevoerd.
K33
ABRS 7 mei 2003, nr. 200205731/1 (Nunspeet)
Wet milieubeheer, artikelen 8.10 en 8.11
Bestuurlijk afwegingsproces om tot hogere grenswaarden
te komen, is niet mogelijk zonder het referentieniveau
van het omgevingsgeluid te kennen.
Revisievergunning krachtens de Wm voor een veehouderijbedrijf.
In de vergunning is een geluidsgrenswaarde
opgenomen (45 dB(A) etmaalwaarde)
die de in de (van toepassing zijnde) circulaire Industrielawaai
genoemde richtwaarde voor het hier
van toepassing zijnde type (landelijke) omgeving
(40 dB(A) etmaalwaarde) overschrijdt. Op grond
van de circulaire dient in eerste instantie te worden
getoetst aan de daarin opgenomen richtwaarden.
Overschrijding van deze richtwaarden is mogelijk tot
het referentieniveau van het omgevingsgeluid. Overschrijding
van het referentieniveau tot een maximum
etmaalwaarde van 55 dB(A) (voor bestaande
inrichtingen) kan in sommige gevallen toelaatbaar
worden geacht op grond van een bestuurlijk afwegingsproces,
waarbij de geluidsbestrijdingskosten
een belangrijke rol dienen te spelen. De hier in geding
zijnde overschrijding is niet gebaseerd op het
referentieniveau van het ter plaatse heersende omgevingsgeluid.
Verweerder heeft gesteld dat de
overschrijding is gebaseerd op de bestaande rechten
van vergunninghouder. De Afdeling overweegt
dienaangaande dat – nog daargelaten dat het gelet
op de thans vergunde veranderingen twijfelachtig is
of de eerder vergunde activiteiten de thans vergunde
geluidsgrenswaarden dekken – volgens het stelsel
van de circulaire Industrielawaai bepaling van
het referentieniveau van het ter plaatse heersende
omgevingsgeluid nodig is om de streefwaarden te
mogen overschrijden. Het beroep van verweerder
op bestaande rechten kan evenmin worden gezien
als een onderdeel van het bestuurlijke afwegingsproces,
omdat dit immers alleen mogelijk is na bepaling
van het referentieniveau. Nu verweerder
heeft nagelaten het referentieniveau te bepalen,
heeft hij in strijd gehandeld met het door hem gekozen
uitgangspunt.
K34
ABRS 14 mei 2003, nr. 200202336/1 (GS Zuid-
Holland)
Wet milieubeheer, artikel 8.7 lid 3
Inrichtingen- en vergunningenbesluit milieubeheer,
artikel 7 lid 2, onder b
B&W van naburige gemeente behoeven niet te
worden betrokken bij een vergunningaanvraag indien
deze geen milieugevolgen heeft binnen de inrichting.
Veranderingsvergunning krachtens de Wm voor een
op- en overslagbedrijf. Volgens appellanten heeft
verweerder ten onrechte verzuimd om het college
van burgemeester en wethouders van Schipluiden
te betrekken bij de totstandkoming van de vergunningaanvraag.
De Afdeling overweegt dat de afstand
tussen de onderhavige inrichting en de grens
van de gemeente Schipluiden net groter is dan 200
meter. De woningen van appellanten zijn dicht bij
die gemeentegrens gelegen. Uit het bestreden besluit
blijkt dat het beschermingsniveau dat ten
grondslag ligt aan de vigerende oprichtingsvergunning
en de daaraan verbonden voorschriften eveneens
van toepassing is op de thans vergunde wijzigingen
binnen de inrichting. Gelet hierop bestaat
geen aanleiding voor het oordeel dat verweerder
zich niet in redelijkheid op het standpunt heeft
kunnen stellen dat de invloed van de milieubelasting
als gevolg van de betrokken wijziging zich
niet op een afstand van meer dan 200 meter zal
doen gevoelen.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu kort
59
K35
ABRS 14 mei 2003, nr. 200202993/1 (Staatssecretaris
LNV)
Verplaatsing van schapen binnen de inrichting ten
onrechte gemeld.
Acceptatie van melding omtrent uitbreiding van een
bestaande veestalling en het veranderen van een
schapenschuur. Appellanten menen dat de melding
ten onrechte is geaccepteerd. Door de melding
vindt een verplaatsing van de schapen binnen de
inrichting plaats van de werktuigenberging naar de
uit te breiden veestalling. Hierdoor neemt de afstand
van de stalruimte voor deze dieren tot woningen
af. Gelet hierop leidt de melding wat betreft
stankhinder van de schapen tot grotere nadelige gevolgen
voor het milieu. De omstandigheid dat de
schapen een groot gedeelte van het jaar niet in
deze stal verblijven, maar vrij op het terrein van de
inrichting verblijven, doet aan het voorgaande niet
af. Het beroep is gegrond.
Natuurbeschermingswet, artikel 12
EG-richtlijn 92/43 (Habitatrichtlijn), artikel 6
lid 2
Richtlijnconforme interpretatie artikel 12 Natuurbeschermingswet.
Vergunning voor opvissen mosselzaad
in Waddenzee terecht geweigerd.
Weigering vergunning ingevolge de Natuurbeschermingswet
(Nbw) voor het opvissen van 50.000 ton
mosselzaad in de Waddenzee. Waddenzeegebied is
speciale beschermingszone als bedoeld in de Habitatrichtlijn.
Omdat de Nbw noch andere regelgeving
regels bevat die bedoeld zijn ter implementatie van
artikel 6, tweede lid van de Habitatrichtlijn kan artikel
12 Nbw in zoverre richtlijnconform worden
uitgelegd. Gelet op het in het kader van de PKB
Waddenzee gevoerde beleid van verweerder waarin
onder meer het voorzorgsbeginsel een belangrijke
rol speelt en het belang van stabiele mosselbanken
voor de voedselvoorziening van vogels, heeft verweerder
in redelijkheid de gevraagde vergunning
kunnen weigeren.
K37
ABRS 21 mei 2003, nr. 200206322/1 (Staatssecretaris
V&W)
Wet milieubeheer, artikel 20.6 lid 2 onder d
Algemene wet bestuursrecht, artikel 1:2
Appellanten kunnen niet als belanghebbenden
worden aangemerkt zodat ze niet-ontvankelijk
zijn.
Vergunning krachtens de Wvo voor het lozen van
afvalwater op het Noordzeekanaal. Alle appellanten
wonen op een aanzienlijke afstand van de onderhavige
inrichting. Gelet hierop kan het belang van
geen der appellanten worden geacht rechtstreeks te
zijn betrokken bij het bestreden besluit. Zij kunnen
derhalve niet worden aangemerkt als belanghebbenden.
Volgt niet-ontvankelijk verklaring van appellanten
in hun beroep.
K36
ABRS 21 mei 2003, nr. 200205490/1 (Ameland)
K38
ABRS 28 mei 2003, nr. 200101998/1 (Ridderkerk)
Wet milieubeheer, artikel 8.19 lid 2
Besluit opslag- en transportbedrijven milieubeheer,
artikel 5 lid 1
Beleidsvrijheid bij stellen van nadere eisen op
grond van AMvB ex artikel 8.40 Wet milieubeheer.
Besluit tot het stellen van nadere eisen. De Afdeling
overweegt dat bij de beantwoording van de vraag of
gebruik wordt gemaakt van de bevoegdheid om nadere
eisen te stellen als bedoeld in artikel 5, eerste
lid van het Besluit opslag- en transportbedrijven
milieubeheer, het bevoegd gezag beleidsvrijheid
toekomt. Anders dan bij vergunningverlening kan
het bevoegd gezag daarbij alle betrokken belangen
afwegen.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

60
Milieu kort
K39
ABRS 28 mei 2003, nr. 200105195/1 (GS Zeeland)
Wet milieubeheer, artikel 1.1 lid 1
Brandbare stoffen (Solvenol) die vrijkomen bij de
productie van plakmiddelen zijn beoogde producten
en mitsdien geen afvalstoffen.
Last onder dwangsom wegens het verbranden van
gevaarlijke afvalstoffen in strijd met de Regeling
verbranden gevaarlijke afvalstoffen. Appellante en
verweerder verschillen van mening over de vraag of
sprake is van afvalstoffen. In de inrichting worden
plakmiddelen geproduceerd. Tijdens het productieproces
worden brandbare stoffen (Sovenol) afgescheiden
door middel van diverse destillatieprocessen.
Gebleken is dat de verschillende soorten
Solvenol beoogd geproduceerde brandbare stoffen
zijn. Sovenol is dan ook geen productieresidu. Nu
de stoffen beoogde producten zijn, is evenmin sprake
van afvalstoffen. Het gebruik van een stof als
brandstof is weliswaar een gangbare methode van
nuttige toepassing maar uit die overweging kan niet
voortvloeien dat stoffen enkel wegens de beoogde
bestemming daarvan als afvalstof moeten worden
aangemerkt. Evenmin kan in dit geval doorslaggevende
betekenis worden toegekend aan de omstandigheid
dat voor het gebruik van Solvenol als
brandstof bijzondere voorzorgsmaatregelen moeten
worden getroffen.
K40
Vz. ABRS 2 juni 2003, nr. 200206887/2 (Delft)
Wet milieubeheer, artikel 8.11
Algemene wet bestuursrecht, artikel 5:32
moet zijn’. De Voorzitter overweegt dat in het desbetreffende
voorschrift noch in enig ander voorschrift
is gedefinieerd wat onder het begrip
‘aanvaardbaar niveau van brandveiligheid’ dient te
worden verstaan. Dit begrip leent zich voor invulling
naar voortschrijdende inzichten waardoor niet
duidelijk is welke maatregelen verzoeker moet treffen
om aan het voorschrift te voldoen. Mitsdien is
het voorschrift rechtsonzeker. Volgt schorsing van
het dwangsombesluit.
K41
ABRS 4 juni 2003, nr. 200205507/1 (Dirksland)
Algemene wet bestuursrecht, artikel 7:11
Naar aanleiding van heroverwegingsprocedure te
nemen besluit kan niet afhankelijk worden gesteld
van de uitkomst van nader onderzoek.
Afwijzing om een last onder dwangsom op te leggen.
Het tegen dit besluit gemaakte bezwaar wordt
gegrond verklaard. Verweerder heeft de gegrondverklaring
van het bezwaar niet gepaard doen gaan
met een nader, voor beroep bij de Afdeling vatbaar
inhoudelijk besluit. Verweerder heeft te kennen gegeven
dat hij dit nieuwe besluit eerst neemt nadat
in overleg met omwonenden nieuwe geluidsmetingen
zijn verricht. De Afdeling is van oordeel dat verweerder
heeft gehandeld in strijd met de Algemene
wet bestuursrecht, met name met hetgeen in artikel
7:11 is bepaald aangaande de bezwaarschriftprocedure.
Door in het bestreden besluit te volstaan
met gegrondverklaring van het bezwaarschrift, terwijl
het nemen van een nieuw besluit afhankelijk
wordt gesteld van een nader onderzoek, geeft verweerder
er blijk van dat een volledige heroverweging
nog niet heeft plaatsgevonden.
Voorschrift dusdanig geredigeerd dat het als
rechtsonzeker moet worden aangemerkt.
Last onder dwangsom wegens overtreding van vergunningvoorschrift.
In het desbetreffende voorschrift
is gesteld dat ‘binnen de inrichting een aanvaardbaar
niveau van brandveiligheid aanwezig
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu kort
61
K42
Vz. ABRS 10 juni 2003, nr. 200302902/1 (GS
Zuid-Holland)
Algemene wet bestuursrecht, artikel 5:32
Wet milieubeheer, artikel 1.1 lid 1 en artikel
10.2 lid 1
Besluit stortverbod buiten inrichtingen, artikel 2
lid 3
Gebruik van reststoffen buiten inrichtingsverband;
omdat de reststoffen afvalstoffen zijn, was verweerder
bevoegd tot het opleggen van een last
onder dwangsom.
Last onder dwangsom wegens het storten van afvalstoffen
in een sloot. Op grond van de aan appellant
verleende ontheffing van de Verordening Bescherming
Landschap en Natuur Zuid-Holland mag
het dempingsmateriaal uitsluitend bestaan uit
boomschors en onversnipperd snoeihout, ontdaan
van afvalstoffen zoals geïmpregneerd of geverfd
hout, papier, plastic, metalen, puin e.d. Verweerder
heeft aangevoerd dat het dempen van de sloot is
uitgevoerd met bruin blad en takjes, waarin
plastics, kunststofmaterialen en sporen van puin en
bakstenen zijn aangetroffen. Het materiaal bestond
uit restproducten van kwekerijen en was deels aan
het composteren. Omdat het materiaal niet bedoeld
en geschikt is voor het dempen van sloten is volgens
verweerder sprake van afvalstoffen. Verzoeker
om schorsing meent dat de gebruikte houtachtige
materialen als primaire grondstoffen voor slootdempingen
moeten worden aangemerkt. Deze materialen
zijn derhalve naar maatschappelijke opvattingen
geen afvalstoffen. Voorts is niet gebleken dat
bijzondere voorzorgsmaatregelen ter bescherming
van het milieu hadden moeten worden getroffen.
De Afdeling overweegt dat houtachtig materiaal op
of in de bodem is gebracht dat op grond van de
ontheffing niet is toegestaan. Dit materiaal is afkomstig
van een recyclingsbedrijf die het materiaal
heeft betrokken van diverse aanbieders. Niet is gebleken
dat de aanbieders van het materiaal hebben
beoogd de stoffen die zij hebben afgegeven aan het
desbetreffende recyclingsbedrijf, te produceren met
het oog op het gebruik ten behoeve van het dempen
van een sloot dan wel ander gebruik. Deze stoffen
zijn daarom restproducten. Voorts is aannemelijk
geworden dat de toegepaste materialen verontreinigingen
bevatten en moeten de stoffen naar het
oordeel van de Voorzitter naar maatschappelijke
opvattingen worden beschouwd als afvalstoffen.
Mitsdien hebben de aanbieders zich van de stoffen
ontdaan en zijn deze aan te merken als afvalstoffen.
Niet is gebleken dat verzoeker handelingen
heeft verricht waardoor aan de stoffen de kwalificatie
afvalstof is komen te ontvallen. Derhalve was
verweerder bevoegd tot het opleggen van de last
onder dwangsom.
K43
ABRS 11 juni 2003, nr. 200204930/1 (Ede)
Wet milieubeheer, artikelen 8.10 en 8.11
Het referentieniveau van het omgevingsgeluid
wordt bepaald door het cumulatieve geluidsniveau
van alle bronnen in de omgeving van de inrichting
vast te stellen.
Revisievergunning krachtens de Wm voor een houtverwerkend
bedrijf. Verweerder heeft bij het bepalen
van het referentieniveau van het omgevingsgeluid
de bijdrage van het in de directe omgeving van
de onderhavige inrichting gevestigde bedrijf buiten
beschouwing gelaten. De Afdeling overweegt dat op
grond van de Handreiking industrielawaai en vergunningverlening
bij de bepaling van het referentieniveau
van het omgevingsgeluid in beginsel alle
aanwezige geluidsbronnen moeten worden betrokken.
Verweerder heeft ter zitting niet duidelijk kunnen
maken waarom hij het nabij de inrichting gelegen
bedrijf bij het bepalen van het referentieniveau
buiten beschouwing heeft gelaten. Volgt vernietiging
van de geluidsvoorschriften van de vergunning.
NB: Hoewel dit in de onderhavige uitspraak niet
zo duidelijk tot uiting komt, wordt bij het bepalen
van het referentieniveau van het omgevingsgeluid de
geluidsbijdrage van de te beoordelen bron (de inrichting
zelf) buiten beschouwing gelaten, hetgeen
voortvloeit uit de toepassing van het standstillbeginsel.
Dit wordt bevestigd door de hiernavolgende
passage uit de Handreiking industrielawaai en
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

62
Milieu kort
vergunningverlening (pagina 3): ‘Het omgevingsgeluid
is het totaal van geluiden dat de akoestische
situatie ter plaatse bepaalt, echter met uitzondering
van een eventueel reeds aanwezige bron
waarover wordt geklaagd, of waarin men uit andere
hoofde speciale interesse heeft, ongeacht of
deze bron al dan niet omgevingseigen is.’ Met de
woorden ‘geluidsbron waarover wordt geklaagd’ cq
‘de geluidsbron waarin men uit andere hoofde interesse
heeft’ wordt gedoeld op het ter beoordeling
staande bedrijf. Ook lezing van de Handleiding
meten en rekenen industrielawaai IL-HR-15-01
(pagina 8) leidt tot de conclusie dat het te beoordelen
bedrijf buiten beschouwing moet worden gelaten
bij het vaststellen van het referentieniveau van
het omgevingsgeluid. Het buiten beschouwing laten
van het ter beoordeling staande bedrijf bij de bepaling
van het referentieniveau vloeit voort uit de toepassing
van het standstill-beginsel. Het niet hanteren
van dit beginsel zou leiden tot de (meestal)
ongewenste situatie dat bij vestiging van elk nieuw
bedrijf het referentieniveau van het omgevingsgeluid
zou toenemen, hetgeen op den duur leidt tot
een onaanvaardbaar woon- en leefklimaat.
Wim Drost.
K44
ABRS 18 juni 2003, nr. 200101389/2 (Heerde)
Wet milieubeheer, artikel 8.19 lid 2
Acceptatie melding onder de voorwaarde dat
akoestisch onderzoek aantoont dat aan de geluidsnormering
kan worden voldaan, is niet mogelijk.
Acceptatie melding voor de plaatsing van twee silo’s
van 12 meter hoogte met bijbehorende installaties.
Appellanten zijn beducht voor stank- en geluidshinder.
Met betrekking tot stankhinder overweegt de
Afdeling dat de silo’s dagelijks worden bevoorraad
door een bulkwagen die daarvoor pal langs de betrokken
woning moet worden opgesteld. De uitlaatgassen
van die bulkwagen veroorzaken stankhinder
en mogelijk schade aan de gezondheid. In de
onderliggende vergunning zijn geen normen of
grenswaarden opgenomen ter beperking van deze
milieugevolgen (een zorgplichtbepaling geldt niet
als zodanig). Mitsdien is ten opzichte van de vergunde
situatie sprake van een toename van emissie
van geur- en schadelijke stoffen. Met betrekking tot
geluidshinder stelt verweerder dat het bij de melding
behorende akoestisch rapport aantoont dat
door het treffen van aanvullende maatregelen de
geluidsgrenswaarden in de onderliggende vergunning
niet worden overschreden. Verweerder heeft
daarom de melding geaccepteerd onder de voorwaarde
‘dat binnen een termijn van 1 maand nadat
de uitbreiding daadwerkelijk is gerealiseerd,
middels een akoestisch opleveringsrapport wordt
aangetoond dat de aangebrachte voorzieningen
daadwerkelijk het gewenste effect sorteren en derhalve
de inrichting ook na uitbreiding aan de in de
vergunning voorgeschreven normeringen blijft voldoen’.
De Afdeling is van oordeel dat het accepteren
van een melding onder de voorwaarde dat nadien
door de indiener van de melding wordt
aangetoond dat wordt voldaan aan de in de vergunning
voorgeschreven normering zich niet verdraagt
met artikel 8.19 lid 2 Wm. Daarnaast leidt het accepteren
van een dergelijke voorwaarde tot rechtsonzekerheid,
omdat bij het niet voldoen aan de
voorwaarde niet duidelijk is wat de rechtsgevolgen
zijn van het besluit tot acceptatie van de melding.
K45
ABRS 18 juni 2003, nr. 200201118/1 (Delfzijl)
Wet milieubeheer, artikel 1.1 lid 4
Door ontbreken van zeggenschap en andere organisatorische
bindingen is geen sprake van één inrichting
in de zin van de Wet milieubeheer.
Oprichtingsvergunning krachtens de Wm voor een
windturbinepark dat bestaat uit 34 windturbines.
Appellanten voeren aan dat 4 van de 34 windturbines
geen bindingen hebben met de overige windturbines
en daarom geen deel uitmaken van de
onderhavige inrichting. Verweerder meent dat een
eventuele inbreuk op eigendomsverhoudingen geen
reden kan zijn om te veronderstellen dat de windturbines
niet tot dezelfde inrichting behoren. De Afdeling
overweegt dat voor het antwoord op de vraag
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieu kort
63
of zich één inrichting voordoet in de zin van de Wm
de feitelijke situatie bepalend is en niet of de activiteiten
al dan niet worden verricht door verschillende
rechtspersonen. Uit de stukken blijkt dat appellante
sub 2 feitelijk de zeggenschap heeft over 4
van de 34 windturbines en deze zeggenschap niet
op enigerlei wijze deelt met of heeft toebedeeld aan
vergunninghoudster. Ook overigens zijn geen organisatorische
bindingen aanwezig. Volgt vernietiging
van het bestreden besluit.
K46
ABRS 18 juni 2003, nr. 200206281/1 (Nunspeet)
Wet milieubeheer, artikelen 8.1 en 8.4
Door verlenen van andere dan aangevraagde vergunning
is de grondslag van de aanvraag verlaten.
Revisievergunning voor een ambachtelijke slagerij.
Appellant-vergunninghouder betoogt dat verweerder
ten onrechte een revisievergunning heeft verleend
in plaats van een veranderingsvergunning. De
Afdeling overweegt dat vaststaat dat de aanvraag
ziet op een veranderingsvergunning. Door een revisievergunning
te verlenen, terwijl een veranderingsvergunning
is aangevraagd, heeft verweerder de
grondslag van de aanvraag verlaten en gehandeld
in strijd met het systeem van de Wet milieubeheer.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

64
Ruimtelijke ordening
03-61
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 26 juni 2002, nr.
200100717/1, inzake het bestemmingsplan ‘Bedrijventerrein
Angstelkade’ van de gemeente Loenen.
In de gemeentelijke Staat van Bedrijfsactiviteiten
wordt uitgegaan van de VNG-brochure 1992,
terwijl al bijna een jaar voor tervisielegging van het
ontwerpplan de VNG-brochure 1999, waarin nieuwe
ervaringsgegevens zijn verwerkt, verschenen
was. De VNG-brochure 1992 gaat uit van de SBI
1974, terwijl de Staat van Bedrijfsactiviteiten de
SBI 1993 hanteert. Voorts is de in het plan aangehouden
afstand kleiner dan de aan te houden afstand
uit de VNG-brochure 1992 zonder dat dit
behoorlijk is gemotiveerd. Dat een beoordeling in
het kader van de Wet milieubeheer nodig is, vormt
op zichzelf in elk geval geen voldoende motivering.
Algemene wet bestuursrecht, artikel 3:46
2.4.2. In de plantoelichting wordt vermeld dat categorie
3.1 bedrijven gelet op hun aard en invloed op
de omgeving worden toegelaten in de directe omgeving
van woningen, echter over het algemeen gescheiden
door een groenstrook of een weg en voorzien
van een eigen autoverbinding met hoofd- en of
verbindingswegen. Bedrijven en bedrijfsactiviteiten
uit de categorie 3.2 worden op circa 100 meter van
woningen toegelaten. Deze bedrijven dienen gescheiden
te zijn van gevoelige functies door andere
of minder gevoelige functies. Gezien de ontsluitingsstructuur
van het bedrijventerrein zijn bedrijfsactiviteiten
uit de categorie 3.2 toelaatbaar in de
hal van Conmedra (het staalconstructiebedrijf) die
zich niet direct naast de boerderij (de woning van
A.) bevindt.
In bijlage 1 van de plantoelichting wordt vermeld
dat als belangrijkste bron bij het opstellen van
de staat van bedrijfsactiviteiten heeft gediend de
lijst van bedrijfstypen uit de brochure Bedrijven en
milieuzonering van de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten van 1992 (hierna: de VNG-brochure
1992). Voorts blijkt uit deze bijlage dat de staat van
bedrijfsactiviteiten afwijkt van de evengenoemde
lijst van bedrijfstypen, in die zin dat deze is verfijnd
op basis van andere bronnen en praktijkervaringen.
Zo is categorie 3 onderverdeeld in twee subcategorieën.
Het verschil tussen deze subcategorieën is
gebaseerd op de gehanteerde afstanden binnen categorie
3 in de VNG-brochure 1992: de maatgevende
minimaal aan te houden afstand van 30 of 50
meter is categorie 3.1 geworden en de maatgevende
minimaal aan te houden afstand van 100 meter
is categorie 3.2 geworden. Voorts gaat de staat van
bedrijfsactiviteiten uit van de Standaard bedrijfsindeling
1993, terwijl de VNG-brochure 1992 uitgaat
van de Standaard bedrijfsindeling 1974.
2.4.3. Uit het voorgaande blijkt in de eerste plaats
dat voorbij is gegaan aan de in januari 1999 – derhalve
bijna een jaar vóór de tervisielegging van het
ontwerp van het bestemmingsplan – verschenen
nieuwe uitgave van de VNG-brochure, waarin veranderingen
in het beleid en ervaringsgegevens verwerkt
zijn.
In de tweede plaats blijkt dat ingevolge de daaraan
toegekende bestemming in de hiervoor genoemde
bedrijfsgebouwen activiteiten zijn toegestaan
waarvoor op grond van de VNG-brochure
1992 in beginsel een grotere ruimtelijke scheiding
wenselijk moet worden geacht dan thans tussen de
loodsen en de woning van A. aanwezig is. Deze afwijking
is onvoldoende gemotiveerd. Weliswaar is
sprake van bestaande bedrijfsbebouwing waarin bedrijfsactiviteiten
worden uitgeoefend, doch de bestemmingsregeling
is niet op die activiteiten toegespitst.
Het argument van verweerders dat voor elk
bedrijf dat zich vestigt nog een beoordeling in het
kader van de Wet milieubeheer nodig is, waardoor
het altijd mogelijk is aanvullende maatregelen te
nemen, gericht op deze specifieke situatie, is naar
het oordeel van de Afdeling op zichzelf onvoldoende
om de in het onderhavige plan aangehouden afstand
aanvaardbaar te achten. Immers, de door verweerders
te verrichten toetsing in het kader van een
goedkeuringsprocedure dient een brede planologische
afweging te omvatten, waarbij aspecten van
milieuhygiëne mede een rol spelen.
Evenmin kan als motivering dienen dat ingevolge
het voorgaande bestemmingsplan in het gehele
plangebied activiteiten voor houtbewerkingsbedrijven
waren toegestaan, welke vergelijkbaar zijn met
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Ruimtelijke ordening
65
bedrijven uit categorie 4.1 van de staat van bedrijfsactiviteiten,
nu deze activiteiten ter plaatse al
geruime tijd niet meer worden uitgeoefend.
Gelet op de geringe afstand tussen de loodsen
en de woning van A. ligt een maatbestemming voor
de loodsen in de rede.
2.7.1. Appellanten (A) e.a. voeren aan dat verweerders
ten onrechte goedkeuring hebben verleend aan
de plandelen met een bedrijfsbestemming, omdat
de geplande bedrijvigheid voor diverse vormen van
onaanvaardbare hinder zal zorgen en het onderzoek
hiernaar onvolledig zou zijn geweest.
2.4.4. Het bestreden besluit berust gelet op het
hiervoor overwogene in zoverre niet op een deugdelijke
motivering. Hieruit volgt dat de beroepen op dit
punt gegrond zijn en dat het bestreden besluit
wegens strijd met artikel 3:46 van de Algemene wet
bestuursrecht dient te worden vernietigd voorzover
verweerders daarbij goedkeuring hebben verleend
aan het plandeel met de bestemming ‘Bedrijfsdoeleinden’
betreffende de loodsen in het zuidwestelijke
deel van het plangebied.
03-62
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 8 januari 2003, nr.
200000945/1, inzake het bestemmingsplan ‘Bedrijventerrein
Doornhoek’ van de gemeente Veghel.
Artikel 15 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening
voorziet niet in de mogelijkheid van het toekennen
van een vrijstellingsbevoegdheid aan de
gemeenteraad.
Door het enkele koppelen van het verlenen van
vrijstelling aan de mogelijkheid tot het verlenen
van een milieuvergunning is de bevoegdheid, daargelaten
of een dergelijke koppeling in een bestemmingsplan
kan worden opgenomen, onvoldoende
objectief begrensd.
Nu in dit geval geen wettelijke plicht bestaat
tot zonering van het bedrijventerrein, staat het de
gemeenteraad vrij een onverplichte zonering privaatrechtelijk
te regelen.
Er bestaat geen wettelijke verplichting om de
milieueffecten van de aanleg van een bedrijventerrein
op dieren van de agrarische bedrijven in de
omgeving van het plangebied te onderzoeken.
2.7.2. De Afdeling merkt allereerst op dat de bezwaren
inzake de onvolledigheid van het MER wat betreft
de cumulatie van emissies en mogelijke lichthinder,
feitelijke grondslag missen. Uit het MER en
de aanvulling op het MER blijkt genoegzaam dat
deze aspecten in het onderzoek zijn betrokken.
Voorts is de Commissie m.e.r. blijkens haar toetsingsadvies
van mening dat in het MER en de aanvulling
daarop de essentiële informatie aanwezig is
om het milieubelang een volwaardige plaats te kunnen
geven in de besluitvorming.
Overigens ziet de Afdeling in hetgeen appellanten
ten aanzien van mogelijke lichthinder aanvoeren
geen reden voor het oordeel dat verweerders bij hun
afweging van belangen aan dit aspect te weinig gewicht
hebben toegekend.
2.7.3. Ten aanzien van het bezwaar dat bij de vaststelling
van het plan geen gebruik had mogen worden
gemaakt van de brochure ‘Bedrijven en milieuzonering’
van de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten uit 1992, omdat in januari 1999 een
nieuwere versie van deze brochure was verschenen,
hebben verweerders overwogen dit niet problematisch
te achten. Zij hebben daartoe meegewogen
dat de planvorming in een vergevorderd stadium
verkeerde, dat de essentie van milieuzonering niet
is veranderd en dat het gemeentebestuur in het plan
een wijzigingsbevoegdheid heeft opgenomen om te
kunnen inspelen op actuele ontwikkelingen op het
gebied van de milieuhygiëne.
2.7.3.1. De Afdeling ziet in hetgeen appellanten
hebben aangevoerd geen reden het standpunt van
verweerders onjuist te achten. Zij neemt daarbij in
aanmerking dat de VNG-brochure slechts een hulpmiddel
is bij de voorbereiding van een bestemmingsplan
en de daarin aangegeven afstanden
slechts een indicatief karakter hebben.
Algemene wet bestuursrecht, artikel 10:27
Wet op de Ruimtelijke Ordening, artikel 15
2.7.4. Ten aanzien van de toelaatbaarheid van bedrijven
uit milieucategorie 5 van de Staat van Be-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

66
Ruimtelijke ordening
drijfsactiviteiten, hebben verweerders overwogen
dat uit de nota ‘Op Maat’ geen verplichting voortvloeit
tot het opnemen van deze categorie, maar dat
zij dit, gelet op de regionale opvangtaak van de gemeente,
gerechtvaardigd achten. Met betrekking tot
de afstanden tot een aantal woningen hebben verweerders
geconstateerd dat deze afstanden geringer
zijn dan de afstanden die in de VNG-brochure als
richtlijn worden vermeld. Zij achten deze afwijking
echter aanvaardbaar, omdat het een aantal solitaire
woningen in het buitengebied betreft en de vestiging
van categorie 5-bedrijven alleen mogelijk is na
toepassing van flexibiliteitsbepalingen, waarbij ook
de aanvaardbaarheid gelet op de aanwezigheid van
woningen wordt meegewogen.
2.7.4.1. Volgens artikel 7.9 van de voorschriften,
voorzover thans van belang, kan de gemeenteraad
vrijstelling verlenen voor de vestiging van bedrijven
uit milieucategorie 5 van de Staat van Bedrijfsactiviteiten
op gronden met de bestemming ‘Bedrijfsdoeleinden
klasse 3 -B3-’. Het verlenen van vrijstelling
is pas mogelijk indien vast staat dat voor het
betreffende bedrijf een milieuvergunning verleend
kan worden.
Ingevolge artikel 15 van de WRO, voorzover
thans van belang, kan bij een bestemmingsplan
worden bepaald, dat burgemeester en wethouders
met inachtneming van de in het plan vervatte regelen
bevoegd zijn van bij het plan aan te geven voorschriften
vrijstelling te verlenen.
Dit artikel kent niet de mogelijkheid van het toekennen
van een vrijstellingsbevoegdheid aan de gemeenteraad.
Ter zitting hebben verweerders dit erkend.
Voorts dient een vrijstellingsbepaling uit een
oogpunt van rechtszekerheid een voldoende objectieve
begrenzing te kennen. Nu in dit geval de bevoegdheid
tot het verlenen van vrijstelling enkel is
gekoppeld aan de mogelijkheid tot het verlenen van
een milieuvergunning, is het voorschrift, daargelaten
de vraag of een dergelijke koppeling in een bestemmingsplan
kan worden opgenomen, onvoldoende
objectief begrensd. Het voorschrift is
derhalve op beide punten in strijd met artikel 15
van de WRO, zodat verweerders reeds hierom aan
dit voorschrift goedkeuring hadden dienen te onthouden.
Voorts merkt de Afdeling ten aanzien van de toelaatbaarheid
van bedrijven uit milieucategorie 5 het
volgende op.
De VNG-brochure noemt voor bedrijven uit categorie
5 als indicatieve afstandsmaat afstanden tussen
de 500 en 1000 meter tussen dergelijke bedrijven
en een rustige woonwijk. Uit de stukken blijkt dat
ten aanzien van de woningen in de nabije omgeving
van deze gronden uitgegaan kan worden van de volgende
afstanden: ongeveer 300 meter tot woonwijk
De Leest, ongeveer 800 meter tot de kern Zijtaart
en afstanden tussen de 150 en 200 meter tot een
aantal woningen in het buitengebied. In de plantoelichting
wordt ten aanzien van de aangehouden afstanden
opgemerkt dat ten opzichte van de woonwijk
De Leest de indicatieve afstanden in acht
worden genomen. Ten aanzien van de categorie 5-
bedrijven stelt de toelichting dat bij toepassing van
de vrijstellingsmogelijkheid een brede en zorgvuldige
ruimtelijke afweging zal plaatsvinden. Hiermee
wordt naar het oordeel van de Afdeling onvoldoende
gemotiveerd waarom deze aanzienlijke afwijkingen
van de VNG-brochure – ook al is deze indicatief –
vanuit planologisch oogpunt aanvaardbaar zijn. Ook
het door verweerders ingenomen standpunt, zoals
in overweging 2.7.4 weergegeven, acht de Afdeling
onvoldoende. Hierbij neemt zij mede in aanmerking
dat het provinciaal beleid, blijkens de nota ‘Op
Maat’, onder gemengde bedrijventerreinen verstaat
‘terreinen, bestemd voor verschillende vormen van
lokale of regionale bedrijvigheid in de milieucategorieën
2 t/m 4’.
Gelet op het vorenstaande is het plan op dit punt
in strijd met artikel 15 van de WRO. Door het plan
niettemin in zoverre goed te keuren hebben verweerders
gehandeld in strijd met artikel 15 van de
WRO in samenhang met artikel 10:27 van de Algemene
wet bestuursrecht.
De beroepen van (A) en anderen zijn op dit punt
gegrond, zodat het bestreden besluit in zoverre
dient te worden vernietigd.
2.7.4.2. Uit het voorgaande volgt voorts dat er
rechtens maar één te nemen besluit mogelijk is,
zodat de Afdeling aanleiding ziet om goedkeuring te
onthouden aan artikel 7.9 van de voorschriften bij
het plan.
(...)
2.7.6. Ten aanzien van de gevreesde overlast als
gevolg van geluid- en geuremissies en de cumulatie
van deze soorten hinder hebben verweerders over-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Ruimtelijke ordening
67
wogen dat de gemeenteraad aan deze aspecten voldoende
aandacht heeft besteed. Verweerders zijn
van mening dat het woon- en leefklimaat in de omgeving
van het bedrijventerrein niet onaanvaardbaar
zal verslechteren.
2.7.6.1. Uit de stukken, waaronder in het bijzonder
het MER en de aanvulling hierop, blijkt dat ten aanzien
van de milieueffecten van het bedrijventerrein
aandacht is gegeven aan de aspecten geur en geluid.
Hierbij is een relatie gelegd met de indicatieve
afstanden uit de VNG-brochure, omdat bij de bepaling
van deze afstanden eveneens is gelet op geuren
geluidsaspecten. Omdat het een te ontwikkelen
terrein betreft en nog niet bekend is welke bedrijven
zich hier zullen vestigen, is noodzakelijkerwijs gewerkt
met een aantal aannames.
Ten aanzien van de cumulatie van verschillende
geuremissies overweegt de Afdeling dat hiervoor
geen algemeen aanvaarde methodieken zijn ontwikkeld.
Dat de gemeenteraad dit aspect bij de gronduitgifte
en de vergunningverlening verder in zijn beoordeling
zal betrekken, hebben verweerders dan
ook niet onjuist behoeven te achten.
Voorzover appellanten overigens bezwaren hebben
tegen de verdere regeling van de milieuaspecten,
in het bijzonder de toegestane geluidsbelasting
vanwege afzonderlijke bedrijven, bij de gronduitgifte
en de beoordeling van de milieuvergunningen,
merkt de Afdeling op dat de wettelijke regelingen
zich hier niet tegen verzetten. Nu in dit geval geen
wettelijke plicht bestaat tot zonering van het bedrijventerrein,
staat het de gemeenteraad vrij een onverplichte
zonering privaatrechtelijk te regelen.
Met betrekking tot de bezwaren van appellanten
dat geen rekening zou zijn gehouden met de door
H.M.E. Miedema opgestelde publicatie ‘Geluid,
geur en milieukwaliteit’, blijkt uit de stukken dat bij
het opstellen van het MER en de aanvulling hierop
aan deze publicatie en de hierin ontwikkelde Milieu
Kwaliteit Maat aandacht is gegeven.
Gelet op al het voorgaande, alsmede de uitkomsten
in het MER en de aanvulling hierop, hebben
verweerders naar het oordeel van de Afdeling in redelijkheid
het standpunt in kunnen nemen dat een
onaanvaardbare verslechtering van het woon- en
leefklimaat niet valt te verwachten.
2.7.7. Ten aanzien van het bezwaar van de maatschap
(B) dat de milieueffecten van de aanleg van
een bedrijventerrein op dieren van de agrarische bedrijven
in de omgeving van het plangebied hadden
moeten worden onderzocht, merkt de Afdeling met
verweerders op dat geen wettelijke verplichting
dienaangaande bestaat. Appellante heeft voorts niet
aannemelijk gemaakt dat mogelijke negatieve effecten
voor de dieren gevolgen heeft voor zijn bedrijfsvoering.
Noot: In de voorgaande twee uitspraken is in beide
gevallen sprake van het gebruik van de VNG-brochure
1992, terwijl de nieuwere brochure uit 1999
beschikbaar was. Bij het bestemmingsplan ‘Bedrijventerrein
Angstelkade’ van de gemeente Loenen
oordeelde de ABRS dat dit in samenhang met de in
het plan aangehouden afwijkende afstanden zonder
dat deze voldoende gemotiveerd waren, leidt tot
strijd met artikel 3:46 Awb. Bij het bestemmingsplan
‘Bedrijventerrein Doornhoek’ van de gemeente
Veghel oordeelde de Afdeling dat verweerders terecht
van mening waren dat dit niet problematisch
was. Ze overweegt hierbij dat de brochure slechts
een hulpmiddel is bij de voorbereiding. Deze vlieger
gaat gezien de overwegingen bij Loenen en de verdere
overwegingen bij Veghel ten aanzien van de
aangehouden afstanden niet altijd op! Van belang
zal zijn geweest dat verweerders bij Veghel redenen
aanvoerden voor hun standpunt. De opgenomen uitspraken
bevestigen daarom weer dat de wijze waarop
de VNG-brochure(s) wordt(en) toegepast erg
mag verschillen, mits een en ander van voldoende
motivering is voorzien.
03-63
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 19 februari 2003, nr.
200103151/1, inzake het bestemmingsplan
‘Nieuw Oosteinde’ van de gemeente Aalsmeer.
In het bestemmingsplan is de toepasselijkheid
van het overgangsrecht beperkt tot de persoon van
de gebruiker op de peildatum. Deze beperking
geldt voor het gehele plangebied en voor alle vormen
van gebruik waarop het overgangsrecht van
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

68
Ruimtelijke ordening
toepassing is. Voor een dergelijke beperking betreffende
de reikwijdte van het overgangsrecht dienen
evenwel redenen te bestaan die zijn toegespitst
op de omstandigheden van het geval. De
gemeenteraad heeft de algemene toepassing van
het persoonsgebonden overgangsrecht echter niet
nader gemotiveerd.
Algemene wet bestuursrecht, artikel 3:46
2.8.2. Ingevolge artikel 21, eerste lid, van de planvoorschriften
mag het gebruik van gronden en
bouwwerken dat bestond ten tijde van het van
kracht worden van dit plan en dat afwijkt van dit
plan, worden voortgezet of gewijzigd in een gebruik
dat minder strijdig is met het plan.
Ingevolge artikel 21, tweede lid, van de planvoorschriften
is het eerste lid niet van toepassing op
het gebruik dat reeds in strijd was met het voorheen
geldende plan, daaronder begrepen de overgangsbepaling.
De Afdeling deelt het standpunt van verweerders
dat artikel 21, tweede lid, van de planvoorschriften
niet een ongebruikelijke bepaling is. Naar het oordeel
van de Afdeling is niet gebleken van feiten of
omstandigheden op basis waarvan deze bepaling in
dit geval niettemin niet in de planvoorschriften kon
worden opgenomen.
Gelet op het vorenstaande hebben verweerders
zich in redelijkheid op het standpunt kunnen stellen
dat het plan in zoverre niet in strijd is met een
goede ruimtelijke ordening.
Het beroep van appellanten sub 3 is in zoverre ongegrond.
Appellanten sub 3 hebben tenslotte aangevoerd
dat verweerders ten onrechte goedkeuring hebben
verleend aan artikel 21, derde lid, van de planvoorschriften.
Verweerders stellen zich in navolging van het gemeentebestuur
op het standpunt dat artikel 21,
derde lid, van de planvoorschriften geen blijk geeft
van een ongebruikelijke wijze van bestemmen.
Ingevolge artikel 21, derde lid, van de planvoorschriften
wordt onder bestaand gebruik als bedoeld
in het eerste lid uitsluitend verstaan het gebruik
door de rechthebbende op het in lid 1 bedoelde tijdstip.
Voortgezet gebruik door een rechtsopvolger
wordt niet als bestaand gebruik aangemerkt.
De Afdeling stelt vast dat in artikel 21, derde lid,
van de planvoorschriften zogenoemd persoonsgebonden
overgangsrecht is opgenomen.
Naar het oordeel van de Afdeling is het opnemen
van persoonsgebonden overgangsrecht niet in alle
omstandigheden ongeoorloofd.
Voor een dergelijke beperking betreffende de
reikwijdte van het overgangsrecht dienen evenwel
redenen te bestaan die zijn toegespitst op de omstandigheden
van het geval.
Overwegingen die daarbij een rol kunnen spelen,
kunnen verband houden met de aard van het gebruik
dat op grond van het overgangsrecht mag
worden gemaakt, met de omstandigheid dat een bepaalde
vorm van gebruik in het verleden op illegale
wijze is ontstaan en met de vraag welk nadeel de
beperking van het overgangsrecht voor de gebruiker
met zich brengt. Dit leidt ertoe dat een beperking
van het overgangsrecht tot de persoon van de gebruiker
op de peildatum niet zonder meer kan gelden
voor alle vormen van gebruik waarop het overgangsrecht
van toepassing is, maar dat hierbij
onderscheid moet worden gemaakt tussen de verschillende
vormen van gebruik.
In dit geval geldt het in artikel 21, derde lid, van
de planvoorschriften opgenomen persoonsgebonden
overgangsrecht voor het gehele plangebied, zonder
dat hierbij onderscheid is gemaakt tussen de verschillende
vormen van gebruik. De gemeenteraad
heeft deze algemene toepassing van het persoonsgebonden
overgangsrecht niet nader gemotiveerd.
Gelet op het vorenstaande had van verweerders
mogen worden verwacht dat zij het plan op dit
onderdeel niet zouden goedkeuren zonder alsnog te
motiveren waarom de beperking van het overgangsrecht
in dit geval gerechtvaardigd was.
Uit het vorenstaande volgt dat het bestreden besluit
in zoverre niet berust op een deugdelijke motivering.
Het beroep van appellanten sub 3 is in zoverre
gegrond, zodat het bestreden besluit op dit
onderdeel wegens strijd met artikel 3:46 van de Algemene
wet bestuursrecht dient te worden vernietigd.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

03-64
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 5 maart 2003, nr.
200200686/1, inzake het bestemmingsplan ‘Velserend’
van de gemeente Velsen.
Aan het in de plantoelichting genoemde rapport
was het vermoeden te ontlenen dat in het plangebied
beschermde diersoorten voorkomen. Overige
rapporten sloten de aanwezigheid van onder andere
de zandhagedis niet uit. Zonder nader onderzoek
konden de gevolgen van het plan niet worden
vastgesteld en kon niet worden bezien of het voorkomen
van de diersoorten aan verwezenlijking van
het plan in de weg stond.
Habitatrichtlijn, artikel 4, lid 1
2.1. Het plan heeft betrekking op het terrein van
het voormalige natuurbad Velserend in het zuiden
van de gemeente Velsen. Het plan maakt de bouw
van 9 vrijstaande villa’s (en 1 additionele villa met
toepassing van een wijzigingsbevoegdheid) mogelijk
en een ondergrondse parkeergarage voor gebruikers
van de bestaande – en uit te breiden – sauna ‘Ridderode’.
Bij hun besluit hebben verweerders goedkeuring
onthouden aan dit plan.
Ruimtelijke ordening
69
2.4. Het plangebied ligt in de directe omgeving van
het gebied ‘Kennemerduinen en Amsterdamse Waterleidingduinen’,
dat staat vermeld op de door de
Nederlandse regering op grond van artikel 4, eerste
lid, van de Habitatrichtlijn aan de Commissie toegezonden
lijst van Habitatgebieden.
Voorts staat in de plantoelichting dat bij de voorbereiding
van het plan gegevens zijn opgevraagd bij
de Stichting RAVON en de Stichting Floristisch
Onderzoek Nederland (FLORON) omtrent het voorkomen
van beschermde dier- en plantensoorten
binnen het plangebied. Hieruit blijkt dat in het zogenoemde
kilometerhok waartoe het plangebied behoort
een aantal te beschermen diersoorten, waaronder
de zandhagedis, is waargenomen. Voorts
wordt vermeld dat, hoewel van de meeste waarnemingen
niet bekend is of deze net binnen of net buiten
het plangebied zijn gedaan, het voorkomen van
de meeste soorten binnen het bestemmingsplangebied
gelet op hun mobiliteit aannemelijk is. Deze
gegevens zijn blijkens de stukken gebaseerd op het
in opdracht van de gemeenteraad uitgebrachte rapport
van het Ingenieursbureau Overlaat van 20
maart 2001, waarin tevens wordt geadviseerd op
korte termijn een ontheffing op grond van de Natuurbeschermingswet
aan te vragen.
Nader onderzoek naar het voorkomen van de
zandhagedis, welke soort is vermeld op bijlage IV
van de Habitatrichtlijn (dier- en plantensoorten van
communautair belang die strikt moeten worden beschermd)
en andere beschermde diersoorten in het
plangebied, de geschiktheid van het gebied voor
deze soorten en de gevolgen van de ontwikkelingen
voor de waarde van dit gebied en het naastgelegen
Habitatrichtlijngebied is niet uitgevoerd. De gemeenteraad
heeft blijkens de stukken het standpunt
ingenomen dat zeer onwaarschijnlijk is dat de zandhagedis
in het plangebied voorkomt, gelet op de
huidige inrichting en het gebruik van het terrein in
combinatie met de verstoringgevoelige aard van de
zandhagedis. Voorts acht hij een negatieve invloed
op het naastgelegen Habitatrichtlijngebied niet aannemelijk
omdat ten opzichte van de huidige mogelijkheden
binnen het plangebied het plan voorziet in
een meer extensief gebruik. Om deze redenen is
nader onderzoek achterwege gebleven.
2.4.1. De Afdeling is van oordeel dat verweerders
aan de gegevens van het rapport van Ingenieursbureau
Overlaat, vermeld in de plantoelichting, het
vermoeden hebben kunnen ontlenen dat de daarin
vermelde beschermde diersoorten in het plangebied
voorkomen. De stelling van de gemeenteraad dat
niet aannemelijk is dat de zandhagedis zich in het
plangebied bevindt is in tegenspraak met de conclusies
van het door de raad gebruikte rapport. Ook uit
het in opdracht van Bouwmaatschappij Buitenhuis
B.V. na de vaststelling van het plan opgestelde
rapport van het Bureau Natuurbalans van 14 november
2001 volgt niet de afwezigheid van de
zandhagedis in het plangebied, aangezien volgens
dit rapport een inventarisatie hiervan niet mogelijk
was omdat het terrein is bezocht op het moment
dat deze diersoort in winterslaap is. Evenmin bevat
dit rapport, dat beperkt van opzet is, een eenduidige
conclusie omtrent de geschiktheid van het plangebied
voor de zandhagedis. Wat betreft het in opdracht
van Tarpol Real Estate door het Ecologisch
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

70
Ruimtelijke ordening
Adviesbureau Mulder opgestelde rapport ‘Habitatonderzoek
Zandhagedis Velserendlaan 2, Santpoort-Zuid’
overweegt de Afdeling dat dit rapport is
vervaardigd eind 2002, derhalve na het nemen van
het bestreden besluit, zodat verweerders hiermee
geen rekening hebben kunnen houden. Overigens
heeft ook in het kader van dit rapport geen inventarisatie
plaatsgevonden vanwege de winterslaap van
de diersoort.
Omtrent het voorkomen van de overige in de
plantoelichting vermelde diersoorten, waaronder de
bruine kikker, welke soort is vermeld in bijlage V
van de Habitatrichtlijn (dier- en plantensoorten van
communautair belang waarvoor het onttrekken aan
de natuur en de exploitatie aan beheersmaatregelen
kunnen worden onderworpen), zijn voorts geen enkele
nadere gegevens bekend die de aanname uit
het rapport van het Ingenieursbureau Overlaat
weerleggen.
Zonder nader onderzoek konden de gevolgen van
het plan, ook wat betreft het nabijgelegen Habitatrichtlijngebied,
niet worden vastgesteld en kon niet
worden bezien welke gevolgen – mede rekening
houdend met de voorschriften van de Natuurbeschermingswet
– aan de eventuele aanwezigheid
van bedoelde soorten voor de mogelijkheden van de
verwezenlijking van het plan ter plaatse moeten
worden verbonden.
Gelet op het voorgaande hebben verweerders
derhalve het standpunt kunnen innemen dat op de
hiervoor omschreven punten onderzoeksgegevens
bekend hadden moeten zijn alvorens het plan werd
vastgesteld.
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 2 april 2003, nr.
200202163/1, inzake het bestemmingsplan
‘’s-Gravenland 2001’ van de gemeente Capelle
aan den IJssel.
De woningen op gronden die opgenomen waren
in een globaal bestemmingsplan werden gerealiseerd
op basis van binnenplanse vrijstellingen.
Deze vrijstellingen kunnen, anders dan het gemeentebestuur
en verweerder kennelijk veronderstellen,
niet worden beschouwd als uitwerkingsplannen
als bedoeld in artikel 11 van de WRO. Het
college van burgemeester en wethouders had in
beginsel ook na het verlenen van de vrijstellingen
nog de plicht uitwerkingsplannen vast te stellen.
De vrijstellingen doen dan ook niet af aan de maximale
(bouw)mogelijkheden die het globale bestemmingsplan
biedt.
Een collectieve vrijstelling voor een dakopbouw
ingevolge artikel 19 van de WRO, ter voorkoming
van een rommelig beeld in de wijk, kan niet garanderen
dat alle bewoners daadwerkelijk zullen overgaan
tot de verwezenlijking van een dakopbouw.
Algemene wet bestuursrecht, artikel 3:46
Wet op de Ruimtelijke Ordening, artikelen 11 en
49
2.1. Het bestemmingsplan biedt de planologische
en juridische regeling voor de woonwijk Capelle-
’s-Gravenland. Met het plan wordt beoogd de bestaande
stedenbouwkundige en ruimtelijke structuur
te handhaven en te beschermen.
2.3. Appellant stelt in beroep dat verweerder ten
onrechte goedkeuring heeft verleend aan twee plandelen
met de bestemming ‘Woondoeleinden (W)’,
betreffende 44 reeds gebouwde woningen, waaronder
de zijne, aan de (A)straat, bestaande uit twee
bouwlagen. Hij kan zich er niet mee verenigen dat
het plan niet voorziet in de mogelijkheid dakopbouwen
te verwezenlijken op de tweede bouwlaag van
deze woningen.
03-65
2.4. Verweerder heeft geen reden gezien deze
onderdelen van het plan in strijd met een goede
ruimtelijke ordening te achten en heeft deze plandelen
goedgekeurd. Hij stelt zich op het standpunt dat
appellant miskent dat het vorige plan ook slechts
twee bouwlagen mogelijk maakte. Voorts sluit verweerder
zich aan bij het standpunt van de gemeenteraad
dat het toestaan van dakopbouwen ertoe zou
kunnen leiden dat bewoners van de aangrenzende
(B)straat verzoeken om vergoeding van planschade,
waardoor de financiële uitvoerbaarheid van het plan
in geding zou kunnen komen. Tenslotte heeft verweerder
in aanmerking genomen dat een ongewenst
rommelig beeld in de wijk ontstaat, indien individuele
dakopbouwen worden verwezenlijkt. Aangezien
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Ruimtelijke ordening
71
een bestemmingsplan de bouw van individuele dakopbouwen
niet kan voorkomen, zouden, om dit rommelige
beeld te voorkomen, alle bewoners van de
(A)straat gezamenlijk een aanvraag voor een dakopbouw
ingevolge artikel 19 van de WRO moeten indienen,
aldus verweerder.
2.5. Niet in geding is dat het plan ter plaatse van de
44 woningen aan de (A)straat dakopbouwen op de
tweede bouwlaag niet mogelijk maakt.
2.5.1. Onder het vorige bestemmingsplan ‘’s-Gravenland’
gold ter plaatse van de woningen aan de
(A)straat de uit te werken bestemming ‘Woondoeleinden
3 -UW 3-’. Ingevolge artikel 5, tweede lid,
onder a, 2 e , van de voorschriften van dat bestemmingsplan,
voorzover thans van belang, bedroeg het
maximale aantal bouwlagen voor een woning in
deze straat drie.
Ingevolge artikel 12, tweede lid, van de voorschriften
van het bestemmingsplan ‘’s-Gravenland’
gold, kort gezegd, een bouwverbod, zolang nog
geen uitwerkingsplan van kracht was. Ingevolge het
derde lid van deze bepaling mocht het bouwen
overeenkomstig een vastgestelde doch nog niet van
kracht zijnde uitwerking of een in voorbereiding
zijnde uitwerking slechts plaatsvinden nadat hiervoor
door burgemeester en wethouders een verklaring
van geen bezwaar van het college van gedeputeerde
staten was verkregen. Blijkens de stukken
zijn de woningen aan de (A)straat gebouwd met toepassing
van artikel 12, derde lid, voornoemd.
Gelet op het vorenstaande stelt de Afdeling vast
dat het vorige plan ter plaatse van de (A)straat drie
bouwlagen mogelijk maakte. De omstandigheid dat
nog een uitwerkingsplan diende te worden opgesteld,
waarbij ook van minder bouwlagen kon worden uitgegaan,
maakt dit niet anders. Ook de omstandigheid
dat de woningen zijn verwezenlijkt met toepassing
van artikel 12, derde lid, voornoemd, en feitelijk bestaan
uit twee bouwlagen doet hieraan niet af.
Het standpunt van verweerder, dat appellant
heeft miskend dat ook het vorige plan slechts twee
bouwlagen mogelijk maakte, is derhalve onjuist.
2.5.2. Ten aanzien van de stelling van verweerder,
dat verwezenlijking van dakopbouwen kan leiden
tot planschade die vergoed moet worden, overweegt
de Afdeling als volgt.
Voor de beoordeling van eventuele verzoeken om
schadevergoeding op grond van artikel 49 van de
WRO zal moeten worden bezien of sprake is van
een wijziging van het planologische regime die ertoe
leidt dat omwonenden in een nadeliger positie
komen te verkeren waardoor zij schade lijden of zullen
lijden. Hiertoe dienen de beweerdelijk schadeveroorzakende
planologische maatregelen te worden
vergeleken met het voordien geldende
planologische regime. Daarbij is niet de feitelijke situatie
van belang, doch hetgeen op grond van het
voordien geldende regime maximaal kon worden gerealiseerd,
ongeacht de vraag of verwezenlijking
daadwerkelijk heeft plaatsgevonden.
Zoals hiervoor reeds is overwogen, zijn de woningen
in de (A)straat verwezenlijkt na verlening
van vrijstellingen op grond van artikel 12, derde lid,
voornoemd. Deze vrijstellingen kunnen, anders dan
het gemeentebestuur en verweerder kennelijk veronderstellen,
niet worden beschouwd als uitwerkingsplannen
als bedoeld in artikel 11 van de WRO.
Het planologische regime dat gold voor de inwerkingtreding
van het onderhavige plan werd derhalve
gevormd door het globale bestemmingsplan
‘’s-Gravenland’. Nu op grond van dat bestemmingsplan
drie bouwlagen waren toegestaan, zou de mogelijkheid
van een derde bouwlaag in het onderhavige
plan niet leiden tot een planologische
verslechtering.
Dat in het plangebied een bouwverbod gold,
omdat geen uitwerkingsplannen van kracht waren,
doet hieraan niet af. Het college van burgemeester
en wethouders had in beginsel ook na het verlenen
van de vrijstellingen op grond van artikel 12, derde
lid, voornoemd, immers nog de plicht uitwerkingsplannen
vast te stellen.
De stelling van verweerder dat bewoners van de
(B)straat als gevolg van de mogelijkheid tot verwezenlijking
van dakopbouwen op de tweede bouwlaag
van de woningen aan de (A)straat aanspraak
zouden kunnen maken op vergoeding van planschade
als bedoeld in artikel 49 van de WRO is derhalve
onjuist.
2.5.3. Ten aanzien van de stelling van verweerder
dat een rommelig beeld in de wijk door de verwezenlijking
van individuele dakopbouwen kan worden
voorkomen, indien alle bewoners van de
(A)straat gezamenlijk een aanvraag voor een dakop-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

72
Ruimtelijke ordening
bouw ingevolge artikel 19 van de WRO indienen,
overweegt de Afdeling dat zodanige collectieve vrijstelling
evenmin als een bestemmingsplan kan garanderen
dat alle bewoners van de (A)straat daadwerkelijk
zullen overgaan tot de verwezenlijking van
een dakopbouw. Dit standpunt van verweerder is
eveneens onjuist.
2.5.4. Uit het vorenstaande volgt dat verweerder
niet deugdelijk heeft gemotiveerd waarom het bestemmingsplan
niet de mogelijkheid biedt voor dakopbouwen
op de woningen aan de (A)straat. Het
beroep is gegrond, zodat het bestreden besluit
wegens strijd met artikel 3:46 van de Algemene wet
bestuursrecht dient te worden vernietigd.
03-66
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 9 april 2003, nr.
200202390/1, inzake een actualisering van het
Streekplan Utrecht, van de provincie Utrecht.
Streekplanactualisering. Er is geen wettelijke
bepaling die de Afdeling in eerste en enige aanleg
als bevoegde rechter aanwijst om te beslissen op
het beroep, zodat de rechtbank in principe de bevoegde
rechter is.
Tegen besluiten inzake een streekplan is geen
beroep mogelijk vanwege de plaatsing op de negatieve
lijst ex artikel 8:5 van de Awb, met uitzondering
van een concrete beleidsbeslissing. De Afdeling
overweegt dat, welk soort streekplanbeslissing
de actualisering ook betreft, noch de primaire beslissing,
noch een onderdeel daarvan door verweerder
is aangemerkt als concrete beleidsbeslissing.
De WRO biedt buiten de in artikel 4a
geboden mogelijkheden geen andere mogelijkheden
tot herziening, uitwerking of afwijking van het
in een vastgesteld streekplan opgenomen provinciale
ruimtelijke beleid. Gelet hierop kan de primaire
beslissing niet worden aangemerkt als een eigenstandig
besluit in de zin van artikel 1:3 van de
Awb, aangezien dit een onaanvaardbare doorkruising
van het wettelijke systeem met zich mee zou
brengen.
Uit het vorenstaande volgt dat de primaire beslissing
van verweerder niet voor beroep vatbaar is.
De Afdeling wijst appellante op de mogelijkheid
terzake van de primaire beslissing van verweerder
een vordering bij de burgerlijke rechter in te stellen.
Algemene wet bestuursrecht, artikelen 1:3;
6:15; 7:1; 8:1; 8:5 en 8:71
Besluit op de ruimtelijke ordening 1985, artikel
7, lid 3
Wet op de Ruimtelijke Ordening, artikelen 1; 4a,
lid 1 en 10; 54, lid 2, aanhef en onder a en 56,
lid 1
1. Procesverloop
Bij beslissing van 22 mei 2001 heeft verweerder de
in het Streekplan Utrecht opgenomen bebouwingscontour
rond de kern Hollandsche Rading geactualiseerd.
(...)
2. Overwegingen
2.1. De Afdeling dient de vraag te beantwoorden of
zij in eerste en enige aanleg bevoegd is te beslissen
op het beroep. Indien de wet geen bepaling kent die
de Afdeling in eerste en enige aanleg als bevoegde
rechter aanwijst, volgt uit artikel 8:1 van de Algemene
wet bestuursrecht (hierna: Awb) dat de rechtbank
de bevoegde rechter is.
2.2. Er is geen wettelijke bepaling die de Afdeling in
eerste en enige aanleg als bevoegde rechter aanwijst
om te beslissen op het beroep, zodat, gelet op hetgeen
onder 2.1 is overwogen, de rechtbank de bevoegde
rechter is. In dit verband is van belang dat
volgens vaste jurisprudentie van de Afdeling (uitspraak
van 17 augustus 1995, nr. H01.95.0109,
Bouwrecht 1995, p. 846) een beslissing op bezwaar
als zodanig een besluit is waartegen beroep
bij de bestuursrechter kan worden ingesteld, daargelaten
of tegen de primaire beslissing beroep openstaat.
In het kader van een dergelijk beroep tegen
een beslissing op bezwaar staat in de eerste plaats
ter beoordeling of het betrokken bestuursorgaan bij
het nemen van de beslissing op bezwaar tot een
juist oordeel over de ontvankelijkheid van de be-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Ruimtelijke ordening
73
zwaren is gekomen. In dat verband speelt een rol of
de primaire beslissing voor beroep vatbaar was.
2.3. De Afdeling ziet echter op grond van de hiernavolgende
overwegingen aanleiding het beroep zelf
finaal af te doen.
2.4. In het Streekplan Utrecht 1994 (hierna: het
streekplan) zijn rond kernen bebouwingscontouren
getrokken als indicatie van het beleid dat daar
slechts verstedelijking binnen de contour kan
plaatsvinden. Bij de primaire beslissing heeft verweerder
de in het streekplan rond de kern Hollandsche
Rading getrokken bebouwingscontour, in zijn
eigen bewoording, ‘geactualiseerd’. Uit de stukken
en het verhandelde ter zitting blijkt dat verweerder
daarmee beoogt één of meer percelen gelegen tussen
de (A)weg 134 en de (A)weg 144 binnen de bebouwingscontour
te brengen, en één of meer percelen
gelegen tussen de (B) en de (A)weg buiten de
bebouwingscontour te brengen, zodat op deze
onderscheiden gebieden een ander provinciaal beleid
van toepassing wordt.
2.5. Ingevolge artikel 4a, eerste lid, van de Wet op
de Ruimtelijke Ordening (hierna: WRO), voorzover
hier van belang, kunnen provinciale staten voor één
of meer gedeelten of voor het gehele gebied der provincie
een streekplan vaststellen, waarin de toekomstige
ontwikkeling van het in het streekplan begrepen
gebied in hoofdlijnen wordt aangegeven,
alsmede een vastgesteld streekplan herzien.
Ingevolge artikel 4a, tiende lid, van de WRO
wordt bij een streekplan bepaald in hoeverre het
college van gedeputeerde staten volgens bij het
plan te geven regelen het plan moet uitwerken en
binnen bij het plan te bepalen grenzen van het plan
mag afwijken. De uitwerking of afwijking kan geen
concrete beleidsbeslissing inhouden.
Ingevolge artikel 54, tweede lid, aanhef en
onder a, voorzover hier van belang, gelezen in
samenhang met artikel 56, eerste lid, van de WRO
kan door een ieder beroep bij de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State worden ingesteld
tegen een concrete beleidsbeslissing, een herziening
of een intrekking daarvan, opgenomen in
een streekplan.
Ingevolge artikel 1 van de WRO wordt onder een
concrete beleidsbeslissing verstaan een als zodanig
door het bestuursorgaan aangegeven besluit in een
planologische kernbeslissing, een streekplan of een
regionaal structuurplan.
Ingevolge artikel 7, derde lid, van het Besluit op
de ruimtelijke ordening 1985 wordt in een streekplan
een concrete beleidsbeslissing als zodanig in
de tekst of op de kaart benoemd en herkenbaar aangegeven.
Geheel artikel 4a van de WRO, met uitzondering
van een concrete beleidsbeslissing, is op de bij artikel
8:5 van de Awb behorende, zogenoemde negatieve
lijst geplaatst, waaruit volgt dat besluiten inzake
een streekplan in zoverre van de mogelijkheid
tot het instellen van beroep zijn uitgesloten.
2.6. In het voorliggende geval is noch de in artikel
4a van de WRO voorgeschreven procedure voor herziening
van het streekplan, noch de in het streekplan
voorgeschreven procedure voor uitwerking of
afwijking van het streekplan op grond van artikel
4a, tiende lid, van de WRO, in acht genomen. De
Afdeling overweegt dat, welk soort streekplanbeslissing
het hier ook betreft, noch de primaire beslissing,
noch een onderdeel daarvan door verweerder
is aangemerkt als concrete beleidsbeslissing, nog
daargelaten dat verweerder onbevoegd is om een
besluit vast te stellen en dat als concrete beleidsbeslissing
in de zin van artikel 1 van de WRO aan te
merken.
De Afdeling overweegt voorts dat de WRO buiten
de in artikel 4a geboden mogelijkheden tot herziening,
uitwerking of afwijking van een vastgesteld
streekplan, geen andere mogelijkheden biedt tot
herziening, uitwerking of afwijking van het in een
vastgesteld streekplan opgenomen provinciale ruimtelijke
beleid. Gelet hierop kan appellante niet worden
gevolgd in haar betoog dat de primaire beslissing
moet worden aangemerkt als een eigenstandig
besluit in de zin van artikel 1:3 van de Awb, aangezien
dit een onaanvaardbare doorkruising van het
hiervoor uiteengezette wettelijke systeem met zich
mee zou brengen.
2.7. Uit het vorenstaande volgt dat de primaire beslissing
van verweerder niet voor beroep vatbaar is,
zodat daartegen geen bezwaar als bedoeld in artikel
7:1 van de Awb kon worden gemaakt. Gelet
hierop heeft verweerder het door appellante tegen
de primaire beslissing gemaakte bezwaar bij het be-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

74
Ruimtelijke ordening
streden besluit terecht niet-ontvankelijk verklaard.
Daarmee is het beroep ongegrond. Dit betekent dat
na doorzending van het beroepschrift aan de rechtbank,
deze niet tot een ander oordeel kan komen
dan de Afdeling. Aangezien de Afdeling bovendien
bevoegd is op het hoger beroep te beslissen, indien
appellante tegen de uitspraak van de rechtbank
hoger beroep zou instellen, ziet zij om redenen van
proceseconomie af van doorzending van het beroepschrift
op grond van artikel 6:15 van de Awb.
De Afdeling wijst appellante ingevolge artikel
8:71 van de Awb op de mogelijkheid terzake van de
primaire beslissing van verweerder een vordering bij
de burgerlijke rechter in te stellen.
03-67
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 23 april 2003, nr.
200200160/1, inzake de ‘Partiële herziening van
het Streekplan Overijssel 2000+ (locatiekeuze Regionaal
Bedrijventerrein Twente)’ van de provincie
Overijssel.
In het MER hebben bij de beantwoording van
de vraag welke alternatieven voor de voorgenomen
activiteit redelijkerwijs in beschouwing dienen te
worden genomen, slechts beleidsmatige overwegingen
een rol gespeeld. Verweerders zijn bij hun
besluitvorming door de gevolgde selectiemethode
voorbijgegaan aan de reële waarde van de locatie
Almelo-Noord als alternatief, terwijl deze waarde,
gelet op het gestelde in het toetsingsadvies van de
Commissie mer, geacht moet worden bekend te
zijn bij verweerders.
Algemene wet bestuursrecht, artikel 3:2
Wet op de Ruimtelijke Ordening, artikelen 1 en
4a, lid 10
2.1.3. De voorliggende partiële herziening heeft betrekking
op:
1. de aanwijzing van een gebied ten zuiden van Almelo
(de locatie Almelo-Zuid) voor de vestiging van
een regionaal bedrijventerrein (verder te noemen:
RBT);
2. het aanduiden van een gebied ten noordwesten
van het bedrijvenpark Twente en ten noorden van
de N36 als ‘grote werklocatie tot 2010’;
3. het aanduiden van een gebied ten oosten van
het bedrijventerrein Twentepoort als ‘zoeklocatie
voor grote werklocatie’.
De onder 1. genoemde aanwijzing is in de tekst van
de partiële herziening aangemerkt als concrete beleidsbeslissing
in de zin van artikel 1, in samenhang
met artikel 4a van de WRO.
2.3. Appellanten (...) stellen dat verweerders ten
onrechte de partiële herziening hebben vastgesteld,
omdat deze vaststelling berust op een Milieu-effect
Rapport (verder te noemen: MER) waarin alternatieve
locaties onvoldoende zijn onderzocht dan wel afgewogen.
Zij voeren aan dat de locatie Almelo-Zuid
ten onrechte is aangemerkt als het meest milieuvriendelijke
alternatief en dat de locatie Almelo-
Noord op oneigenlijke gronden reeds eerder in de
procedure is afgevallen. De milieu-effecten van de
vestiging van een RBT op de locatie Almelo-Noord
zijn aanzienlijk geringer volgens appellanten.
2.3.1. De locatie Almelo-Zuid is volgens verweerders
in vergelijking met de alternatieven die in het
MER zijn onderzocht het meest milieuvriendelijke
alternatief. Zij bestrijden dat de locatie Almelo-Zuid
van begin af aan de voorkeur heeft gehad. De locatie
Almelo-Noord is afgevallen omdat dit gebied
minder centraal ligt, geen directe snelwegverbinding
mogelijk is en er voor dit gebied reeds plannen
voor woningbouw en werkgelegenheid bestaan,
aldus verweerders.
2.3.2. Uit het MER blijkt dat het selecteren van
zoekgebieden heeft plaatsgevonden aan de hand van
een op beleidsmatige criteria berustende selectie,
welke selectie vervolgens is verfijnd aan de hand van
een aantal meer specifieke criteria. De eerste selectie
omvatte zeven zoekgebieden, waaronder de door
appellanten bedoelde locatie Almelo-Noord.
Bij de tweede selectie werd door de initiatiefnemer
bijzonder gewicht toegekend aan de volgende drie
criteria:
– ligging zo dicht mogelijk bij de hoofdtransportassen
weg en spoor;
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Ruimtelijke ordening
75
– zo centraal mogelijk binnen de stedenband;
– voldoende ruimte voor een terrein van ongeveer
185 hectare bruto.
Het aanvankelijke zoekgebied Almelo-Noord viel bij
deze tweede selectie af omdat, zo wordt in het MER
gesteld, een directe snelwegverbinding ontbreekt,
er op grond van het streekplan en het structuurplan
al ruimtelijke claims op het gebied liggen en dit
zoekgebied verhoudingsgewijs decentraal ligt ten
opzichte van de andere Twentse steden. Van de
aanvankelijke zeven zoekgebieden bleven er na de
tweede selectie nog twee over die in het MER zijn
betrokken.
De Commissie voor de milieu-effectrapportage
(verder te noemen: de Commissie) komt in haar
toetsingsadvies tot het oordeel dat de essentiële informatie
aanwezig is in het MER en de aanvullende
informatie. Daarbij geeft de Commissie evenwel aan
een aantal belangrijke opmerkingen te hebben over
de wijze waarop een inperking is gemaakt in de
zoekgebieden die in het MER nader zijn onderzocht.
Zij merkt in dat verband op dat in beide fasen van
de selectie van zoekgebieden slechts beleidsmatige
criteria bepalend zijn geweest en milieuargumenten
nauwelijks een rol hebben gespeeld. Bovendien
ware het volgens haar, gelet op de vele inspraakreacties
met betrekking tot de realiteitswaarde van
het alternatief Almelo-Noord, beter geweest de locatie
Almelo-Noord in het MER te onderzoeken,
zodat het afvallen van dit alternatief in het MER beargumenteerd
zou kunnen worden. In dit verband
wijst de Commissie erop dat de locatie Almelo-
Noord in het in 1995 opgestelde MER voor het
stadsgewest Twente inzake de vestiging van een bedrijfsterrein
in de regio, niet minder geschikt en op
bepaalde onderdelen zelfs geschikter wordt geacht
dan de locatie Almelo-Zuid. Bovendien gelden de in
het MER genoemde nadelen van de afgevallen locaties
volgens haar ten dele ook voor de wel in het
MER betrokken locaties. De Commissie wijst er ten
slotte op dat in de voorliggende partiële herziening
de locatie Almelo-Noord, hoewel afgevallen in het
selectieproces van zoekgebieden voor de vestiging
van een RBT, wel aangewezen wordt als ‘grote
werklocatie tot 2010’.
Uit het vorenstaande volgt dat in het MER bij de
beantwoording van de vraag welke alternatieven
voor de voorgenomen activiteit redelijkerwijs in beschouwing
dienen te worden genomen, slechts beleidsmatige
overwegingen een rol hebben gespeeld.
Verweerders zijn bij hun besluitvorming door de gevolgde
selectiemethode voorbijgegaan aan de reële
waarde van de locatie Almelo-Noord als alternatief,
terwijl deze waarde, gelet op het gestelde in het
toetsingsadvies van de Commissie, geacht moet
worden bekend te zijn bij verweerders. Gelet hierop
is de Afdeling van oordeel dat het bestreden besluit
onvoldoende zorgvuldig is voorbereid, nu dit niet
berust op de nodige kennis omtrent de relevante feiten
en de af te wegen belangen. Het bestreden besluit
is, voorzover het de daarin vervatte locatiekeuze
voor een RBT betreft, in zoverre dan ook
genomen in strijd met het bepaalde in artikel 3:2
van de Algemene wet bestuursrecht (...).
03-68
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 23 april 2003, nr.
200200416/1, inzake het bestemmingsplan ‘Landelijk
Gebied Vianen’ van de gemeente Vianen.
Burgemeester en wethouders hebben het college
van gedeputeerde staten verzocht toepassing te
geven aan artikel 11, zevende lid, WRO, zodat gemeentelijke
besluiten tot wijziging van het bestemmingsplan
geen goedkeuring van gedeputeerde
staten behoeven. Verweerder heeft ten onrechte
het gemeentelijke belang bij dat verzoek niet betrokken
in zijn besluit omtrent goedkeuring.
Algemene wet bestuursrecht, artikel 3:2
Wet op de Ruimtelijke Ordening, artikel 11, lid 7
2.5. Appellanten sub 4 (burgemeester en wethouders
van Vianen, red.) stellen dat gedeputeerde staten
van Zuid-Holland bij het besluit omtrent goedkeuring
ten onrechte geen toepassing hebben
gegeven aan artikel 11, zevende lid, van de Wet op
de Ruimtelijke Ordening, ondanks een daartoe
strekkend verzoek.
2.5.1. Ingevolge artikel 11, zevende lid, van de Wet
op de Ruimtelijke Ordening voorzover hier van belang,
behoeven in afwijking van het tweede lid de
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

76
Ruimtelijke ordening
besluiten van burgemeester en wethouders of, in
voorkomend geval van de gemeenteraad tot wijziging
van het bestemmingsplan geen goedkeuring
van gedeputeerde staten, voorzover deze in hun besluit
tot goedkeuring van het bestemmingsplan
zulks hebben omschreven en tegen die wijziging
niet van zienswijzen is gebleken.
2.5.2. De beslissing van gedeputeerde staten van
Zuid-Holland over het al dan niet toepassing geven
aan artikel 11, zevende lid, van de Wet op de Ruimtelijke
Ordening maakt deel uit van de beslissing
omtrent goedkeuring van het bestemmingsplan en
kan in verband hiermee in deze procedure aan de
orde komen.
Ter zitting hebben verweerders erkend dat het
gemeentelijk belang, dat gediend is met een beslissing
op het genoemde verzoek, en de in dat kader
relevante feiten ten onrechte niet door gedeputeerde
staten van Zuid-Holland bij de voorbereiding van
het bestreden besluit zijn betrokken. Het beroep
van appellanten sub 4 is in zoverre gegrond en het
bestreden besluit, voorzover daarin geen beslissing
is genomen op het verzoek van appellanten sub 4
om toepassing te geven aan artikel 11, zevende lid,
van de Wet op de Ruimtelijke Ordening, dient in zoverre
wegens strijd met artikel 3:2 van de Algemene
wet bestuursrecht te worden vernietigd.
Verweerders dienen alsnog een beslissing te
nemen op het verzoek van appellanten sub 4 toepassing
te geven aan artikel 11, zevende lid, van de
Wet op de Ruimtelijke Ordening.
03-69
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 23 april 2003, nr.
200204328/1, inzake het bestemmingsplan ‘Jordaan
1999, eerste herziening’ van de gemeente
Amsterdam (thans stadsdeel Amsterdam-Centrum).
De in het bestemmingsplan opgenomen saneringsregeling
voor aan- en bijgebouwen heeft ook
betrekking op een deel van een gemeentelijk monument.
Op zichzelf bezien hoeft dat niet tot problemen
te leiden, omdat beide betrokken wetten
(de WRO en de Monumentenwet) op verschillende
motieven berusten en een geheel andere doelstelling
hebben. In het onderhavige geval kan evenwel
een conflict ontstaan tussen de in de voorschriften
opgenomen verplichting om in geval van sloop van
de hoofdbebouwing tevens de bebouwing op gronden
met de bestemming ‘Tuinen en erven’ te
slopen, en het in de gemeentelijke monumentenverordening
opgenomen verbod om een als gemeentelijk
monument aangewezen pand zonder
vergunning te slopen. De Afdeling is van oordeel
dat verweerder hiermee onvoldoende rekening
heeft gehouden en zich ten onrechte op het standpunt
heeft gesteld dat in de aanwijzing als gemeentelijk
monument geen belemmering is gelegen
om een deel van het pand zonder meer onder
de bovengenoemde saneringsregeling te brengen.
Algemene wet bestuursrecht, artikel 10:27
Wet op de Ruimtelijke Ordening, artikel 28, lid 2
2.1. Het plangebied van deze eerste herziening van
het bestemmingsplan ‘Jordaan 1999’ wordt begrensd
door de Leidsegracht, de Singelgracht, de
Brouwersgracht en de Prinsengracht. Het plan is
opgesteld om te voldoen aan het besluit van het college
van gedeputeerde staten van 20 juni 2000, nr.
1999-29537, waarbij goedkeuring is onthouden
aan de plandelen met de bestemming ‘Tuinen en
erven’ en het daarbij behorende artikel 5 van de
planvoorschriften. De herziening voorziet onder
meer in een regeling voor de bebouwing en het gebruik
van de tot ‘Tuinen en erven’ bestemde binnenterreinen
in de Jordaan.
2.3. Appellanten hebben aangevoerd dat verweerder
ten onrechte goedkeuring heeft verleend aan de
bestemming ‘Tuinen en erven’ voor een deel van het
perceel (A). Appellanten wijzen erop dat aan het
pand (A) twee bestemmingen zijn toegekend: ‘Gemengde
doeleinden’ en ‘Tuinen en erven’. Zij vinden
het bezwaarlijk dat het deel van het pand met de
bestemming ‘Tuinen en erven’ is wegbestemd. De
mogelijke verplichte sloop van dat deel van het
pand in de toekomst achten zij in strijd met de
rechtszekerheid. In dat verband wijzen appellanten
erop dat het pand is aangewezen als gemeentelijk
monument.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Ruimtelijke ordening
77
2.4. De gemeenteraad heeft aan een deel van het
perceel (A) de bestemming ‘Tuinen en erven’, met
de aanduiding ‘te handhaven bebouwing ingeval
van restauratie/verbetering’ toegekend. De gemeenteraad
heeft overwogen dat de als zodanig aangeduide
bebouwing mag worden gehandhaafd en geheel
mag worden vernieuwd. Alleen wanneer wordt
overgegaan tot sloop/nieuwbouw van de hoofdbebouwing
mag de als zodanig aangeduide bebouwing
niet worden gehandhaafd.
2.5. Verweerder heeft geen reden gezien het plan in
strijd met een goede ruimtelijke ordening of het
recht te achten en heeft het plan goedgekeurd.
Hierbij heeft verweerder overwogen dat met de herziening
een duidelijk beeld is verkregen van de bebouwing
op de binnenterreinen en dat kan worden
ingestemd met de gekozen regeling.
2.6. De bestemming ‘Tuinen en erven’ is toegekend
aan de binnenterreinen behorende bij hoofdbebouwing
die op gronden met de bestemmingen ‘Gemengde
doeleinden’ of ‘Maatschappelijke doeleinden’
is gesitueerd. Volgens de plantoelichting zijn
veel binnenterreinen bebouwd. Doel van de in dit
plan opgenomen regeling is om op termijn te komen
tot een opschoning van de binnenterreinen. Daartoe
is in artikel 5, derde lid, onder a en b, bepaald dat
gebouwen op de gronden met de bestemming ‘Tuinen
en erven’ uitsluitend zijn toegestaan ter plaatse
waar op de plankaart de aanduiding ‘te handhaven
bebouwing in geval van restauratie/verbetering’
voorkomt en dat in geval van nieuwbouw van de bebouwing
op de gronden bestemd tot ‘Gemengde
doeleinden’ de bebouwing op de bestemming ‘Tuinen
en erven’ niet mag worden gehandhaafd. Eenzelfde
regeling is neergelegd in de beschrijving in
hoofdlijnen in artikel 5, tweede lid, onder ‘bebouwing
binnenterreinen’.
Ten aanzien van het gebruik van de gebouwen op
gronden met de bestemming ‘Tuinen en erven’ geldt
ingevolge artikel 5, achtste lid, dat deze mogen
worden gebruikt ten dienste van een van de toegestane
functies op de tot ‘Gemengde doeleinden’ bestemde
gronden van hetzelfde bouwperceel.
2.7. De Afdeling acht het vorenstaande beleid en
het hierbij door de gemeenteraad en verweerder ingenomen
standpunt, dat de voorliggende regeling
enerzijds recht doet aan de bestaande situatie en
anderzijds perspectief biedt om toe te werken naar
een nieuwe gewenste stedenbouwkundige situatie,
niet onredelijk. Ingevolge deze regeling mag slechts
in het geval van sloop en nieuwbouw van de hoofdbebouwing
de bebouwing op de gronden met de bestemming
‘Tuinen en erven’ op hetzelfde bouwperceel
niet worden gehandhaafd. In alle andere
gevallen mag de bebouwing worden gehandhaafd
en vernieuwd. Verweerder heeft zich dan ook terecht
op het standpunt gesteld dat het bestaande
deel van het pand (A) op grond van het plan mag
worden gehandhaafd en dat het gebruik daarvan tevens
positief is bestemd. De Afdeling ziet derhalve
geen grond voor het oordeel, dat de voorliggende regeling
in strijd is met de rechtszekerheid.
2.8. Op grond van de stukken en het verhandelde
ter zitting is echter vast komen te staan dat het
pand (A) is aangewezen als gemeentelijk monument.
Op zichzelf bezien hoeft dat niet tot problemen
te leiden omdat beide betrokken wetten (de
WRO en de Monumentenwet) op verschillende motieven
berusten en een geheel andere doelstelling
hebben. In het onderhavige geval kan evenwel een
conflict ontstaan tussen de in de voorschriften opgenomen
verplichting om in geval van sloop van de
hoofdbebouwing tevens de bebouwing op de bestemming
‘Tuinen en erven’ te slopen, en het in de
gemeentelijke monumentenverordening opgenomen
verbod om een als gemeentelijk monument aangewezen
pand zonder vergunning te slopen.
De Afdeling is van oordeel dat verweerder hiermee
onvoldoende rekening heeft gehouden en zich
ten onrechte op het standpunt heeft gesteld dat in
de aanwijzing als gemeentelijk monument geen belemmering
is gelegen om een deel van het pand
zonder meer onder de bovengenoemde saneringsregeling
te brengen.
Gelet op het vorenstaande heeft verweerder zich
niet in redelijkheid op het standpunt kunnen stellen
dat het plandeel met de bestemming ‘Tuinen en
erven’ voor de aanbouw van het pand (A), niet in
strijd is met een goede ruimtelijke ordening. Hieruit
volgt dat verweerder, door het plan goed te keuren,
heeft gehandeld in strijd met artikel 28, tweede lid,
van de Wet op de Ruimtelijke Ordening in samenhang
met artikel 10:27 van de Algemene wet be-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

78
Ruimtelijke ordening
stuursrecht. Het beroep is in zoverre gegrond, zodat
het bestreden besluit voorzover daarbij goedkeuring
is verleend aan voornoemd plandeel dient te worden
vernietigd.
Uit het vorenstaande volgt dat er rechtens maar één
te nemen besluit mogelijk is, zodat de Afdeling aanleiding
ziet om goedkeuring te onthouden aan het
plandeel met de bestemming ‘Tuinen en erven’ voor
de aanbouw van het pand (A).
03-70
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 23 april 2003, nr.
200204855/1, inzake het bestemmingsplan ‘Buitengebied
Drimmelen, partiële herziening Wildestraat
13 te Wagenberg’ van de gemeente Drimmelen.
Het bestemmingsplan voorziet in een kinderdagverblijf
in het buitengebied. Deze functie is in
strijd met het (nieuwe) streekplanbeleid. Gedeputeerde
staten onthielden toch ten onrechte goedkeuring.
Gezien de omstandigheden oordeelde de
Afdeling namelijk dat gedeputeerde staten in redelijkheid
niet het standpunt hebben kunnen innemen
dat geen termen bestonden om met toepassing
van het overgangsbeleid met het plan in te
stemmen.
Algemene wet bestuursrecht, artikel 8:72, lid 4
en artikel 10:27
Wet op de Ruimtelijke Ordening, artikel 28, lid 2
2.1. Met het plan wordt beoogd de vestiging van
een kinderdagverblijf in een voormalige varkensstal
aan de Wildestraat 13 in Wagenberg mogelijk te
maken. Verweerder heeft goedkeuring aan het plan
onthouden.
2.3. Verweerder stelt zich op het standpunt dat het
plan in strijd is met de in het streekplan ‘Brabant in
Balans’ (verder: het streekplan) neergelegde voorwaarden
voor verruimde gebruiksmogelijkheden van
vrijkomende agrarische bedrijfslocaties. Hij acht in
dit verband onvoldoende aangetoond dat agrarisch
hergebruik in het onderhavige gebouw niet meer
mogelijk is. Voorts stelt hij dat onvoldoende inzichtelijk
is gemaakt wat de effecten zijn van het kinderdagverblijf
op de bedrijvigheid in de omgeving en
omgekeerd of voor het kinderdagverblijf een goed
verblijfsklimaat is te garanderen. Tevens is geen inzicht
verschaft in de toekomstige ontwikkelingen en
zal de exploitatie teveel mobiliteit genereren. Verder
stelt hij zich op het standpunt dat ook het in het
streekplan neergelegde overgangsbeleid hem er niet
toe verplicht het plan goed te keuren.
Hij acht geen bijzondere omstandigheden aanwezig
op grond waarvan van het streekplan zou moeten
worden afgeweken.
2.4. Appellanten stellen zich op het standpunt dat
verweerder ten onrechte goedkeuring aan het plan
heeft onthouden. Zij voeren aan dat het besluit is
genomen in strijd met het gelijkheidsbeginsel en onzorgvuldig
tot stand is gekomen. Verder hebben zij
aangevoerd dat het perceel in een gebied ligt dat
nauwelijks meer als agrarisch buitengebied is aan
te merken. Tevens stellen zij dat zij mochten verwachten
dat verweerder het plan zou goedkeuren
aangezien de provinciale planologische commissie
(verder: ppc) bij de voorbereiding van het plan een
positief advies heeft gegeven. Deze laatste omstandigheid
brengt, aldus appellant sub 2 ook met zich
mee dat het overgangsbeleid van het streekplan
aanspraak op goedkeuring van het plan gaf.
Appellante sub 1 voert daarnaast nog aan dat het
plan aan het oude streekplan had moeten worden
getoetst. Voorts stelt zij dat agrarische bedrijvigheid
in de omgeving niet belemmerd zal worden en dat
een agrarische functie voor het gebouw niet meer
mogelijk is.
2.5. Het aan de orde zijnde bestemmingsplan is
vastgesteld en goedgekeurd nadat genoemd streekplan
‘Brabant in Balans’ door provinciale staten is
vastgesteld op 22 februari 2002 en in werking is
getreden op 15 maart 2002. Het karakter van de
toetsing van een bestemmingsplan door het college
van gedeputeerde staten brengt in beginsel met zich
mee dat alle feiten en omstandigheden die zich tot
aan het nemen van het besluit hebben voorgedaan
in aanmerking moeten worden genomen. Niet is ge-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Ruimtelijke ordening
79
bleken van bijzondere omstandigheden op grond
waarvan dit uitgangspunt losgelaten had moeten
worden. Gelet hierop is de Afdeling van oordeel dat
verweerder het bestemmingsplan terecht heeft getoetst
aan dit streekplan.
In het streekplan is als uitgangspunt van beleid
vastgelegd dat ter bescherming van de openheid in
het gebied geen verdere verstening mag plaatsvinden.
Op basis hiervan is het beleid opgenomen dat
de vestiging van niet aan het buitengebied gebonden
bedrijvigheid in principe daaruit wordt geweerd,
teneinde tevens in de behoefte aan locaties
voor hervestiging van agrarische bedrijven te kunnen
blijven voorzien. De Afdeling acht dit beleid in
zijn algemeenheid niet onredelijk. Onder voorwaarden
kunnen vrijkomende agrarische bedrijfslocaties
waarvan de agrarische bestemming niet kan
worden gehandhaafd, worden gebruikt voor andere
functies. Voorwaarden zijn onder meer dat de bedrijvigheid
moet passen in de omgeving, kleinschalig
moet zijn en niet publieksgericht. Ook dit uitzonderingsbeleid
acht de Afdeling niet onredelijk.
Gezien de uit de stukken en het verhandelde ter zitting
gebleken feitelijke inrichting van het gebied
waar het betrokken perceel ligt, heeft verweerder
het standpunt kunnen innemen dat dit als buitengebied
valt aan te merken. Aan dit oordeel draagt bij
dat in het vorige bestemmingsplan aan dit perceel
de bestemming ‘Open agrarisch gebied’ met de aanduiding
‘agrarisch bouwblok’ was gegeven en dat
het gebied volgens het streekplan behoort tot de
agrarische hoofdstructuur. In hetgeen appellanten
naar voren hebben gebracht ziet de Afdeling geen
aanleiding om tot een ander oordeel te komen. Verweerder
heeft dan ook terecht het hiervoor vermelde
beleid van toepassing geacht.
De Afdeling is van oordeel dat verweerder ervan uit
heeft kunnen gaan dat agrarisch gebruik van het gebouw
mogelijk is. De Afdeling is verder met verweerder
van oordeel dat hier sprake is van een publieksgerichte
activiteit en dat onvoldoende
inzichtelijk is gemaakt in hoeverre de beoogde activiteit
past in de omgeving en blijvend gericht is op
kleinschaligheid.
De Afdeling is dan ook van oordeel dat verweerder
terecht het standpunt heeft ingenomen dat het plan
in strijd is met het genoemde streekplanbeleid.
2.6. Ten aanzien van het bezwaar dat verweerder
het plan op grond van het overgangsbeleid had
moeten goedkeuren overweegt de Afdeling als volgt.
Volgens het overgangsbeleid van hoofdstuk 7 van
het streekplan, voorzover hier van belang, kunnen
gedeputeerde staten medewerking verlenen aan
plannen die strijdig zijn met het beleid van dit
streekplan, maar waarover de ppc voor de inwerkingtreding
van dit streekplan een positief advies
heeft uitgebracht in het kader van het vooroverleg,
mits er sedert het uitbrengen van dat advies niet
meer dan een jaar is verstreken. Niet in geding is
dat in dit geval voldaan wordt aan deze voorwaarden
van dit overgangsbeleid.
Verweerder heeft zich op het standpunt gesteld dat
het overgangsbeleid hem er niet toe verplicht om
medewerking aan het plan te verlenen omdat het
beleid zo is geformuleerd dat hij een afweging kan
maken. Hij stelt dat hij in dit geval geen goedkeuring
op grond van het overgangsbeleid verleend
heeft omdat het plan ook in strijd was met het hiervoor
geldende streekplan. Dienaangaande overweegt
de Afdeling als volgt.
Verweerder heeft op 15 februari 2000, nummer
666131, een besluit tot aanwijzing van categorieën
van gevallen als bedoeld in artikel 19, tweede lid,
van de WRO genomen. Dit besluit is bij brief van 29
februari 2000, nummer 666131/666136, aan de
gemeentebesturen bekendgemaakt. Het in het besluit
kenbaar gemaakte beleid luidt dat een positief
advies van de ppc, onder een aantal voorwaarden,
een directe mogelijkheid aan het college van burgemeester
en wethouders geeft om vrijstelling van het
bestemmingsplan te verlenen, zonder voorafgaande
verklaring van geen bezwaar van het college van gedeputeerde
staten.
Niet in geding is dat aan appellante sub 1 op grond
van dit besluit zonder verklaring van geen bezwaar
van verweerder vrijstelling voor een kinderdagverblijf
als bij dit plan voorzien had kunnen worden verleend.
Mitsdien heeft verweerder de vrijheid gegeven
om een dergelijk kinderdagverblijf te realiseren.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

80
Ruimtelijke ordening
Onder deze omstandigheden is de Afdeling van oordeel
dat verweerder niet in redelijkheid het standpunt
heeft kunnen innemen dat geen termen
bestonden om met toepassing van het overgangsbeleid
met het plan in te stemmen. Gelet hierop heeft
hij het plan niet in strijd met een goede ruimtelijke
ordening kunnen achten. Door niettemin om deze
reden goedkeuring aan het plan te onthouden heeft
verweerder gehandeld in strijd met artikel 28, tweede
lid, van de Wet op de Ruimtelijke Ordening in
samenhang met artikel 10:27 van de Algemene wet
bestuursrecht. De beroepen zijn gegrond, zodat het
bestreden besluit dient te worden vernietigd.
In de gegeven omstandigheden ziet de Afdeling aanleiding
om met toepassing van artikel 8:72, vierde
lid, van de Algemene wet bestuursrecht goedkeuring
te verlenen aan het plan.
03-71
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 23 april 2003, nr.
200206292/1, inzake een bouwvergunning voor
recreatiebungalows, gemeente Harderwijk.
Aangezien de gronden zijn bestemd voor de exploitatie
van recreatiebedrijven, moet sprake zijn
van een bedrijfsmatige exploitatie van het recreatieterrein
met de daarop te realiseren recreatiewoonverblijven.
Het enkele gegeven dat het
bestemmingsplan toelaat dat de recreatiewoonverblijven
als ‘tweede woning’ worden gebruikt,
maakt dit niet anders. De voorgeschreven bedrijfsmatige
exploitatie heeft tot gevolg dat geen bouwvergunning
verleend kan worden voor recreatiewoningen
die afzonderlijk verkocht worden aan en
bewoond zullen worden door particulieren.
Woningwet, artikel 44
2.1. Op het perceel rust ingevolge het ter plaatse
geldende bestemmingsplan ‘Buitengebied II-1975’,
de bestemming ‘Kampeercentrum’. Ingevolge artikel
15, eerste lid, van de bij het bestemmingsplan behorende
voorschriften, voorzover hier van belang,
zijn de op de kaart voor dit doel aangewezen gronden
bestemd voor de exploitatie van recreatiebedrijven,
waar personen, die hun vaste verblijfplaats elders
hebben, recreatief verblijf kunnen houden in:
a. recreatiewoonverblijven;
b. mobiele kampeermiddelen.
Ingevolge het tweede lid van dit artikel mogen op of
in de in het eerste lid bedoelde gronden uitsluitend
bouwwerken ten dienste van de in dat lid omschreven
bestemming worden gebouwd, zoals:
– recreatiewoonverblijven; (...).
Ingevolge artikel 1, onder q, van de planvoorschriften
dient onder een recreatiewoonverblijf, voorzover
hier van belang, te worden verstaan: een gebouw,
bestemd om uitsluitend door een gezin of een daarmee
gelijk te stellen groep van personen, dat/die
zijn hoofdverblijf elders heeft, gedurende een gedeelte
van het jaar, overwegend het zomerseizoen,
te worden bewoond.
Ingevolge artikel 24, eerste lid, van de planvoorschriften
is het onverminderd het bepaalde in de
Verordening op de ontgrondingen in Gelderland, de
Verordening tegen landschapsontsiering Gelderland
en de Caravan-, ligschepen- en tentenverordening
Gelderland 1972 verboden gronden en opstallen te
gebruiken, in gebruik te geven of te laten gebruiken
op een wijze of tot een doel, strijdig met de in het
plan aan de grond gegeven bestemming.
2.2. Met de rechtbank stelt de Afdeling vast dat nu
in artikel 15, eerste lid, van de planvoorschriften
uitdrukkelijk is bepaald dat de desbetreffende gronden
zijn bestemd voor de exploitatie van recreatiebedrijven
het college zich terecht op het standpunt
heeft gesteld dat sprake moet zijn van een bedrijfsmatige
exploitatie van het onderhavige recreatieterrein
Vakantiecentrum (A) met de daarop te realiseren
recreatiewoonverblijven. Het enkele gegeven
dat het bestemmingsplan toelaat dat de recreatiewoonverblijven
als ‘tweede woning’ worden gebruikt,
maakt dit niet anders. Dat gebruik kan immers
bestaan naast een bedrijfsmatige exploitatie
van de woningen en doet niet af aan het blijkens de
voorschriften gestelde vereiste van bedrijfsmatige
exploitatie. Hetgeen appellante verder in hoger beroep
heeft aangevoerd, biedt geen aanknopingspunt
voor een ander oordeel.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Ruimtelijke ordening
81
2.3. Bij toetsing van een bouwplan aan een bestemmingsplan
moet niet slechts worden bezien of
het bouwwerk overeenkomstig de bestemming kan
worden gebruikt, doch mede moet worden beoordeeld
of het bouwwerk ook met het oog op zodanig
gebruik wordt opgericht. Er is sprake van strijd met
de bestemming, indien redelijkerwijs valt aan te
nemen dat het bouwwerk uitsluitend of mede zal
worden gebruikt voor andere doeleinden dan die
waarin de bestemming voorziet.
2.4. Uit de stukken en het verhandelde ter zitting is
gebleken dat de individuele kavels waarop het
bouwplan betrekking heeft, na vergunningverlening
worden verkocht. Uit de in het kader van de bouwaanvraagprocedure
overgelegde koopovereenkomst,
leveringsakte en service-overeenkomst valt op te
maken dat de toekomstige eigenaren van de kavels
vrij zijn om hun eigendom bijvoorbeeld als ‘tweede
woning’ te gebruiken, zonder dat nog inkomsten
worden gegenereerd uit de exploitatie van het desbetreffende
recreatiewoonverblijf, nu aan de toekomstige
eigenaars geen (rechtens afdwingbare)
verplichting wordt opgelegd om het recreatiewoonverblijf
ook voor bedrijfsmatige verhuur ter beschikking
te stellen. In dit verband is nog van belang dat
de service-overeenkomst slechts voorziet in een vergoeding
voor het beheer van het recreatiepark met
de daarop aanwezige voorzieningen en derhalve
geen betrekking heeft op de exploitatie van de recreatiewoonverblijven
als zodanig. Aanwijzingen
dat de kopers de kavels in een van betekenis zijnde
mate als recreatieverblijf zullen exploiteren, heeft
de Afdeling niet gevonden.
2.5. De rechtbank is gelet op het bovenstaande tot
het juiste oordeel gekomen dat het college bij de beslissing
op bezwaar terecht heeft beslist, dat het
bouwplan in strijd is met de ingevolge het bestemmingsplan
‘Buitengebied II-1975’ aan de gronden
gegeven bestemming. Dat van strijdigheid met de
voorschriften van het bestemmingsplan geen sprake
zou zijn, omdat het bouwplan slechts van ondergeschikte
betekenis zou moeten worden geacht, is onjuist.
Artikel 44 van de Woningwet brengt immers
mee, dat een bouwvergunning bij strijd met het bestemmingsplan
moet worden geweigerd. Daarbij is
niet van belang of die strijdigheid van ondergeschikte
betekenis zou zijn.
2.6. Het bestemmingsplan kent geen relevante vrijstellingsbevoegdheid.
Uit de stukken is gebleken
dat het college niet bereid is mee te werken aan het
verlenen van vrijstelling krachtens artikel 19 van de
Wet op de Ruimtelijke Ordening. Nu de strijdigheid
met het bestemmingsplan niet kon worden opgeheven,
kon het college de gevraagde bouwvergunning,
gelet op het bepaalde in artikel 44 van de Woningwet,
dan ook slechts weigeren. De rechtbank heeft
dit met juistheid overwogen. Voorzover is betoogd
dat het college eerder wel vergunning heeft verleend
voor de bouw van 20 recreatiebungalows in een
vergelijkbare situatie, leidt dat, wat daarvan ook zij,
niet tot een ander oordeel. Het gelijkheidsbeginsel,
noch de overige algemene beginselen van behoorlijk
bestuur waar appellanten een beroep op hebben gedaan,
strekken zover dat op grond daarvan in strijd
met de wet een bouwvergunning zou moeten worden
verleend. Reeds daarom treft dat beroep geen
doel.
2.7. Het hoger beroep is ongegrond. De aangevallen
uitspraak dient te worden bevestigd.
03-72
Uitspraak van het Europese Hof voor de Rechten
van de Mens van 6 mei 2003, Kleyn e.a.–Staat.
Er is door appellanten niets aangedragen waarin
aanleiding wordt gevonden om aan de onafhankelijkheid
van de Raad van State en zijn leden te
twijfelen. Ook is er geen indicatie in dit geval dat
de Raad van State subjectief niet onpartijdig was
(m.b.t. de leden). Onder omstandigheden kan wel
sprake zijn van objectieve partijdigheid (m.b.t. het
instituut). Het Hof geeft in dit verband aan niet zo
veel vertrouwen te hebben in de genomen interne
maatregelen bij de Raad van State als de Nederlandse
regering. In dit specifieke geval oordeelt het
Hof echter dat de Raad van State ook objectief onpartijdig
is.
EVRM, artikel 6, lid 1
Wet op de Raad van State, artikel 15
Algemene wet bestuursrecht, artikel 8:15
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

82
Ruimtelijke ordening
165. The applicants submitted that, in the light of
the Court’s judgments in the cases of Procola v.
Luxembourg (28 September 1985, Series A
no. 326) and McGonnell v. the United Kingdom
(no. 28488/95, ECHR 2000-II), the Administrative
Jurisdiction Division cannot be regarded as an independent
and impartial tribunal within the meaning
of Article 6 § 1 of the Convention. In Procola v.
Luxembourg, the Court indicated that, by reason of
the combination of different functions within the
Luxembourg Council of State, this ‘institution’s
structural impartiality’ could be put in doubt. The
applicants further submitted that the perception of
appellants had to be regarded as decisive where it
concerned a tribunal’s objective impartiality. Any
doubts by appellants – based on reasonable and objectively
justified grounds – as to the impartiality of
a tribunal had to be dispelled.
190. As is well established in the Court’s case-law,
in order to establish whether a tribunal can be considered
‘independent’ for the purposes of Article 6
§ 1, regard must be had, inter alia, to the manner
of appointment of its members and their term of office,
the existence of safeguards against outside
pressures and the question whether it presents an
appearance of independence.
191. As to the question of ‘impartiality’ for the purposes
of Article 6 § 1, there are two aspects to this
requirement. First, the tribunal must be subjectively
free of personal prejudice or bias. Secondly, it must
also be impartial from an objective viewpoint, that
is, it must offer sufficient guarantees to exclude any
legitimate doubt in this respect. (...)
193. Although the notion of the separation of powers
between the political organs of government
and the judiciary has assumed growing importance
in the Court’s case-law (see Stafford v. the United
Kingdom [GC], no. 46295/99, § 78, ECHR 2002-
IV), neither Article 6 nor any other provision of the
Convention requires States to comply with any theoretical
constitutional concepts regarding the permissible
limits of the powers’ interaction. The
question is always whether, in a given case, the requirements
of the Convention are met. The present
case does not, therefore, require the application of
any particular doctrine of constitutional law to the
position of the Netherlands Council of State. The
Court is faced solely with the question whether, in
the circumstances of the case, the Administrative
Jurisdiction Division had the requisite ‘appearance’
of independence, or the requisite ‘objective’ impartiality.
(...)
195. Having regard to the manner and conditions of
appointment of the Netherlands Council of State’s
members and their terms of office, and in the absence
of any indication of a lack of sufficient and
adequate safeguards against possible extraneous
pressure, the Court has found nothing in the applicant’s
submissions that could substantiate their
concerns as to the independence of the Council of
State and its members, the more so as this particular
issue was not addressed in the challenge proceedings
brought by Mr and Mrs Raymakers.
Neither is there any indication in the present
case that any member of the bench of the Administrative
Jurisdiction Division was subjectively prejudiced
or biased when hearing the applicants’ appeals
against the Routing Decision. In particular, it
has not been alleged by the applicants that the participation
of the President of the bench in the advisory
opinion on the Transport Infrastructure Planning
Bill gave rise to actual bias on his part.
196. Nevertheless, as illustrated in the above-cited
Procola v. Luxembourg case, the consecutive exercise
of advisory and judicial functions within one
body may, in certain circumstances, raise an issue
under Article 6 § 1 of the Convention as regards the
impartiality of the body seen from the objective
viewpoint. In this context the Court reiterates that it
is crucial for tribunals to inspire trust and confidence
(see § 191 above).
197. The respondent Government has brought to
the Court’s attention the internal measures taken by
the Council of State with a view to giving effect to
the Procola judgment in the Netherlands (see
§§ 142-145 above). According to the description of
these measures which is to be found in the Annual
Report of 2000 of the Council of State, the composition
of the bench will only be scrutinised if doubts
are expressed by a party; the criterion then applied
is that if the appeal goes to a matter explicitly addressed
in a previous advisory opinion, the compo-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Ruimtelijke ordening
83
sition will be changed so as to exclude any judges
who participated in that opinion.
has been no violation of Article 6 § 1 of the Convention.
198. The Court is not as confident as the Government
were in their statement during the parliamentary
budgetary discussions in 2000 that these arrangements
are such as to ensure that in all appeals
coming before it the Administrative Jurisdiction Division
constitutes an ‘impartial tribunal’ for the purposes
of Article 6 § 1 of the Convention. It is not,
however, the task of the Court to rule in the abstract
on the compatibility of the Netherlands system in
this respect with the Convention. The issue before
the Court is whether, as regards the appeals
brought by the present applicants, it was compatible
with the requirement of the ‘objective’ impartiality
of a tribunal under Article 6 § 1 that the Council
of State’s institutional structure had allowed certain
of its Ordinary Councillors to exercise both advisory
and judicial functions.
199. In the present case the Plenary Council of
State advised on the Transport Infrastructure Planning
Bill (Tracéwet, red.), which laid down draft
procedural rules for the decision-making process for
the supra-regional planning of new major transport
infrastructure. The applicants’ appeals, however,
were directed against the Routing Decision, which
is a decision taken on the basis of the procedure
provided for in the Transport Infrastructure Planning
Act. Earlier appeals against the Outline Planning
Decision are not at issue as they were based on a
different legal framework.
200. The Court is of the opinion that, unlike the situation
examined by it in the above-cited cases of
Procola v. Luxembourg and McGonnell v. the United
Kingdom, the advisory opinions given on the
Transport Infrastructure Planning Bill and the subsequent
proceedings on the appeals brought against
the Routing Decision cannot be regarded as involving
‘the same case’ or ‘the same decision’.
202. In these circumstances, the Court is of the
opinion that the applicants’ fears as to a lack of independence
and impartiality of the Administrative
Jurisdiction Division, due to the composition of the
bench that heard their appeals, cannot be regarded
as being objectively justified. Consequently, there
Noot: Het hof oordeelde niet unaniem. Er zijn twee
afwijkende (‘dissenting’) meningen en één concurrerende
(‘concurring’) mening.
03-73
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 7 mei 2003, nr.
200203014/1, inzake het bestemmingsplan ‘Herziening
8 van het bestemmingsplan Buitengebied
1996’ van de gemeente Enschede.
De fax met bedenkingen van appellant is na
24.00 uur van de laatste dag van de terinzageleggingstermijn
ontvangen. De bedenkingen zijn dus
buiten de wettelijke termijn ingediend. De Afdeling
acht echter de stelling van appellant geloofwaardig
dat hij kort vóór het verstrijken van de termijn
driemaal heeft gepoogd om zijn bedenkingen per
faxbericht bij verweerder in te dienen. Voorts blijkt
uit de stukken dat appellant bij zijn vierde poging,
na het verstrijken van de termijn, een ander faxnummer
van verweerder heeft gebruikt en dat deze
poging direct slaagde. Hieraan kan het vermoeden
worden ontleend dat het niet slagen van de eerste
drie pogingen van appellant vóór het verstrijken
van de termijn is te wijten aan een gebrek van het
ontvangende faxapparaat van verweerder. De termijnoverschrijding
is daardoor verschoonbaar.
Algemene wet bestuursrecht, artikel 3:2
Wet op de Ruimtelijke Ordening, artikelen 26 en
27, lid 1
2.5. Appellant voert aan dat verweerder ten onrechte
goedkeuring aan het plan heeft verleend, aangezien
volgens hem bij het bestreden besluit zijn
tegen het plan ingebrachte bedenkingen ten onrechte
buiten beschouwing zijn gelaten. Hij stelt primair
dat zijn bedenkingen binnen de daarvoor gestelde
termijn zijn ingediend en subsidiair dat een eventuele
overschrijding van deze termijn verschoonbaar
moet worden geacht.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

84
Ruimtelijke ordening
2.5.2.1. Ten aanzien van de primaire stelling van
appellant, overweegt de Afdeling als volgt. Uit de
stukken blijkt dat het plan na vaststelling door de
gemeenteraad op 22 mei 2001, in overeenstemming
met het bepaalde in artikel 26 van de WRO,
met ingang van 15 juni 2001 voor de duur van vier
weken ter inzage heeft gelegen. Op grond van artikel
27, eerste lid, van de WRO kunnen gedurende
deze termijn van vier weken bedenkingen bij verweerder
worden ingebracht. De termijn voor het indienen
van bedenkingen tegen het plan eindigde
dus op 12 juli 2001. Blijkens de stukken is het faxapparaat
van verweerder op 13 juli 2001 om
00.01 uur begonnen met ontvangen van de bedenkingen
van appellant, zodat het standpunt van verweerder
dat de bedenkingen van appellant buiten
de wettelijke termijn zijn ingediend juist is. Gelet
hierop dient de primaire stelling van appellant te
worden verworpen.
2.5.2.2. Ten aanzien van de subsidiaire stelling van
appellant, overweegt de Afdeling als volgt. Appellant
heeft bij zijn beroepschrift zowel een afschrift
van het zogenoemde ‘journaal’ van het faxapparaat
van verweerder, als een afschrift van een zogenoemd
‘file reserve report’ van zijn eigen faxapparaat
overgelegd. Gelet op deze stukken, afzonderlijk
en in samenhang bezien, acht de Afdeling de stelling
van appellant geloofwaardig dat hij kort vóór
het verstrijken van de termijn driemaal heeft gepoogd
om zijn bedenkingen per faxbericht bij verweerder
in te dienen. Voorts blijkt uit de stukken dat
appellant bij zijn vierde poging, na het verstrijken
van de termijn, een ander faxnummer van verweerder
heeft gebruikt en dat deze poging direct slaagde.
Hieraan kan het vermoeden worden ontleend
dat het niet slagen van de eerste drie pogingen van
appellant vóór het verstrijken van de termijn is te
wijten aan een gebrek van het ontvangende faxapparaat
van verweerder.
Dit vermoeden is door verweerder noch in de stukken,
noch ter zitting weerlegd. De enkele verklaring
van verweerder dat het niet slagen van de eerste
drie pogingen van appellant niet is te wijten aan zijn
faxapparaat is in dit verband onvoldoende, nu deze
verklaring niet nader is onderbouwd of inzichtelijk
gemaakt met gegevens uit technisch onderzoek.
Voorts is in dit verband van belang dat het bovenbedoelde
journaal van het faxapparaat van verweerder
door hem op zodanige wijze is geschoond dat op
basis daarvan niet de juistheid van de verklaring
van verweerder kan worden vastgesteld.
Gelet op het vorenstaande is de Afdeling van oordeel
dat het er voor gehouden moet worden dat het
aan de zijde van verweerder heeft gelegen dat de
bedenkingen niet tijdig konden worden ingediend.
Onder deze omstandigheid heeft verweerder zich
ten onrechte op het standpunt gesteld dat er geen
aanleiding bestond de termijnoverschrijding van appellant
verschoonbaar te achten. Verweerder heeft
dan ook ten onrechte de bedenkingen van appellant
buiten beschouwing gelaten. Het beroep is gegrond
en het bestreden besluit dient te worden vernietigd
wegens strijd met het bepaalde in artikel 3:2 van de
Algemene wet bestuursrecht.
03-74
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 7 mei 2003, nr.
200206948/1, inzake een onttrekking van toe- en
afritten aan het openbaar verkeer door de Minister
van Verkeer en Waterstaat.
Het tracébesluit, dat gevormd wordt door de
bepalingen en de bijbehorende kaarten, voorziet
niet in de opheffing van de zuidelijke toe- en afritten
van de A15 bij Meteren. In de toelichting van
het tracébesluit wordt weliswaar gesproken van de
opheffing van de gehele afslag, doch de toelichting
maakt geen deel uit van het tracébesluit. Nu vaststaat
dat het onttrekken van de zuidelijke toe- en
afritten niet is gebaseerd op het tracébesluit maar
uitsluitend op motieven van openbaar belang, is
wat betreft dit onderdeel van het besluit ten onrechte
toepassing gegeven aan artikel 20 van de
Tracéwet.
Tracéwet, artikel 20
2.1. Het bestreden besluit is voorbereid overeenkomstig
het bepaalde in artikel 20 van de Tracéwet.
Ingevolge het tweede lid van dit artikel bevordert
de Minister van Verkeer en Waterstaat een gecoördi-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

neerde voorbereiding van de besluiten op aanvragen
om vergunningen en van de overige ambtshalve te
nemen besluiten met het oog op de uitvoering van
een tracébesluit.
2.2. Verweerster heeft het bestreden besluit genomen
met het oog op de uitvoering van het Tracébesluit
Betuweroute 1996 (verder: het tracébesluit).
Bij het besluit heeft verweerster besloten vier toeen
afritten van de Rijksweg A15 te Meteren aan het
openbaar verkeer te onttrekken.
2.3. Appellanten kunnen zich niet met het bestreden
besluit verenigen voorzover daarbij de zuidelijke
toe- en afritten van de A15 te Meteren worden
onttrokken aan het openbaar verkeer. Zij voeren aan
dat het tracébesluit niet voorziet in deze mogelijkheid.
2.4. Verweerster stelt zich in het bestreden besluit
op het standpunt dat de onttrekking van de toe- en
afritten op grond van het tracébesluit noodzakelijk
is. In haar verweerschrift betoogt zij echter dat de
onttrekking van de zuidelijke toe- en afritten is gebaseerd
op motieven van openbaar belang.
2.5. De Afdeling stelt vast dat het besluit voor
zowel de onttrekking van de noordelijke als de zuidelijke
toe- en afritten van de A15 bij Meteren gebaseerd
is op het tracébesluit.
Het tracébesluit, dat gevormd wordt door de bepalingen
en de bijbehorende kaarten, voorziet echter
niet in de opheffing van de zuidelijke toe- en afritten
van de A15 bij Meteren. In de toelichting van
het tracébesluit wordt weliswaar gesproken van de
opheffing van de gehele afslag, doch de toelichting
maakt geen deel uit van het tracébesluit.
Nu vaststaat dat het onttrekken van de zuidelijke
toe- en afritten niet is gebaseerd op het tracébesluit
maar uitsluitend op motieven van openbaar belang,
is wat betreft dit onderdeel van het besluit ten onrechte
toepassing gegeven aan artikel 20 van de
Tracéwet.
Het beroep is gegrond, zodat het bestreden besluit
wat betreft het onttrekken aan het openbaar
verkeer van de zuidelijke toe- en afritten van de A15
te Meteren dient te worden vernietigd wegens strijd
met artikel 20 van de Tracéwet.
Ruimtelijke ordening
03-75
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 21 mei 2003, nr.
200203756/1, inzake de weigering van een bouwvergunning,
gemeente Eemnes.
Bouwvergunning aangevraagd op basis van bestemmingsplan
waarvan onderdelen van de planvoorschriften
niet werden goedgekeurd. Het is niet
geoorloofd om op grond van de beweegredenen die
tot de onthouding van goedkeuring hebben geleid,
in de planvoorschriften bepalingen ‘in te lezen’ die
niet op de door de wet voorziene wijze rechtskracht
hebben verkregen. Dit betekent dat, wanneer
uit de plankaart, het renvooi en de overgebleven
planvoorschriften met voldoende stelligheid
een bepaalde bouwmogelijkheid kan worden afgeleid,
een vergunning om overeenkomstig die mogelijkheid
te bouwen niet kan worden geweigerd met
een beroep op nadere vereisten in niet goedkeurde
planvoorschriften.
Woningwet, artikelen 44 en 52
85
2.1. Het hoger beroep is gericht tegen de overweging
in de aangevallen uitspraak dat appellant zich
in het besluit van 6 februari 2002 ten onrechte op
het standpunt heeft gesteld dat het bouwplan niet
in overeenstemming is met het bestemmingsplan.
2.2. Ingevolge het ter plaatse geldende bestemmingsplan
‘Landelijk Gebied’ rust op het perceel de
bestemming ‘Recreatieve doeleinden’. Ingevolge artikel
16, eerste lid, van de planvoorschriften zijn de
op de kaart voor recreatieve doeleinden bestemde
gronden bestemd voor jachthaven met pleziervaartuigen,
dienstwoning, dienstgebouwen en recreatiewoningen
met de daarbij behorende bijgebouwen,
andere bouwwerken, toegangen, parkeerplaatsen,
paden en groenvoorzieningen. Ingevolge het tweede
lid zijn op de in het eerste lid bedoelde gronden
onder meer toegelaten een jachthaven met ten
hoogste 250 ligplaatsen, recreatiewoningen, gebouwen
ten dienste van de jachthaven, zoals een clubhuis,
een gebouw voor sanitaire voorzieningen, een
kantoor en een werkplaats alsmede één dienstwoning.
Gedeputeerde staten van Utrecht hebben in
hun besluit van 23 januari 1996 goedkeuring ont-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

86
Ruimtelijke ordening
houden aan onderdeel c, onder 1, van het tweede
lid van artikel 16 van de planvoorschriften, waarin
was bepaald dat de oppervlakte van de dienstgebouwen
ten hoogste 5% van de met deze bestemming
aangewezen gronden mag bedragen.
2.3. Anders dan appellant betoogt, heeft de rechtbank
terecht overwogen dat, indien aan de planvoorschriften
gedeeltelijk goedkeuring is onthouden,
de toetsing aan die voorschriften uitsluitend
betrekking kan en mag hebben op het wel goedgekeurde
gedeelte daarvan. Het is niet geoorloofd om
op grond van de beweegredenen die tot de onthouding
van goedkeuring hebben geleid, in de planvoorschriften
bepalingen ‘in te lezen’ die niet op de
door de wet voorziene wijze rechtskracht hebben
verkregen. Dit betekent dat, wanneer uit de plankaart,
het renvooi en de overgebleven planvoorschriften
met voldoende stelligheid een bepaalde
bouwmogelijkheid kan worden afgeleid, een vergunning
om overeenkomstig die mogelijkheid te bouwen
niet kan worden geweigerd met een beroep op
nadere vereisten in niet goedkeurde planvoorschriften.
De Afdeling verwijst naar haar uitspraak van
24 oktober 1996 in zaak nr. H01.96.0370 (...). De
rechtbank is derhalve terecht tot de slotsom gekomen
dat in dit geval het bebouwingsoppervlak niet
is gelimiteerd tot 5% van de met de bestemming
‘Recreatieve doeleinden’ aangewezen gronden en
dat het bouwplan dus niet in strijd is met het geldende
bestemmingsplan.
volgen van een afwijkingsprocedure, miskent dat
GS gehouden zijn het besluitvormingsproces zodanig
in te richten dat een besluit met de vereiste
zorgvuldigheid wordt voorbereid.
Algemene wet bestuursrecht, artikel 3:2
Wet op de Ruimtelijke Ordening, artikel 4a, lid 10
2.1. Het bestemmingsplan heeft betrekking op een
terrein van ongeveer 15 ha, het Oekelsbos, dat ligt
tussen de Breedschotsestraat en het riviertje de Aa
of Weerijs en grenst aan de zuidkant van camping
‘’t Oekeltje’. Met het plan is beoogd een planologische
regeling te geven voor het gebruik van de in
het gebied aanwezige woningen.
2.3. Verweerder heeft het plan in strijd geacht met
het streekplan. Hij stelt dat het plan nieuwe burgerwoningen
toestaat alsmede intensivering van functies,
uitbreiding van bebouwing en verbreding van
wegen mogelijk maakt binnen de provinciale Groene
Hoofdstructuur, waarvoor een streekplanafwijkingsprocedure
dient te worden gevolgd. In het
midden latend of daartoe aanleiding bestaat stelt
verweerder in het bestreden besluit vast dat gelet
op de termijn waarbinnen het besluit omtrent goedkeuring
bekend moet zijn gemaakt, de tijd voor het
volgen van een streekplanafwijkingsprocedure ontbreekt.
Omdat verweerder slechts kleine gedeelten
van het plan aanvaardbaar acht onthoudt hij goedkeuring
aan het gehele plan.
03-76
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 11 juni 2003, nr.
200200315/1, inzake het bestemmingsplan ‘Oekelsbos’
van de gemeente Zundert.
Voor het volgen van een afwijkingsprocedure
kan aanleiding bestaan indien in een concreet aangegeven
geval sprake is van feiten en omstandigheden
die een afwijking van het streekplan kunnen
rechtvaardigen. Vaststaat dat GS dit niet hebben
onderzocht. Het standpunt dat de termijn waarbinnen
een besluit omtrent goedkeuring diende te
worden genomen geen ruimte meer bood voor het
2.4. Appellanten stellen dat verweerder ten onrechte
goedkeuring aan het plan heeft onthouden. Zij
voeren onder meer aan dat de onthouding van goedkeuring
in strijd is met het vertrouwensbeginsel en
dat verweerder zich ten onrechte op het standpunt
stelt dat een streekplanafwijkingsprocedure dient te
worden gevolgd.
2.5. Uit de stukken kan worden afgeleid dat het
plangebied onderdeel vormt van het buitengebied.
Het provinciaal ruimtelijk beleid vermeld in het
Streekplan Noord-Brabant van 17 juli 1992 (hierna
te noemen: het streekplan) is er op gericht het toevoegen
van nieuwe burgerwoningen aan het buitengebied
tegen te gaan. De Afdeling acht dit beleid in
het algemeen niet onredelijk. Het plan maakt in afwijking
van het voorheen geldende plan gebruik van
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Ruimtelijke ordening
87
recreatiewoningen als burgerwoning mogelijk, hetgeen
in strijd is met dit streekplanbeleid.
(...) Verweerder heeft zich (...) terecht op het
standpunt gesteld dat een afwijkingsprocedure
dient te worden gevolgd om goedkeuring aan het
plan te kunnen verlenen.
2.6. De Afdeling overweegt dat voor het volgen van
een afwijkingsprocedure aanleiding kan bestaan indien
in een concreet aangegeven geval sprake is van
feiten en omstandigheden die een afwijking van het
streekplan kunnen rechtvaardigen. Vaststaat dat
verweerder dit niet heeft onderzocht. Het standpunt
van verweerder dat de termijn waarbinnen een besluit
omtrent goedkeuring diende te worden genomen
geen ruimte meer bood voor het volgen van
een afwijkingsprocedure, miskent dat hij gehouden
is het besluitvormingsproces zodanig in te richten
dat een besluit met de vereiste zorgvuldigheid wordt
voorbereid. Dit klemt te meer nu blijkens de stukken
bij de totstandkoming van het plan veelvuldig overleg
heeft plaatsgevonden met verweerder en hij derhalve
tijdig had kunnen anticiperen op de vraag of
afwijking van het streekplan gerechtvaardigd is.
Uit het vorenstaande volgt dat het bestreden besluit
is genomen in strijd met de bij het voorbereiden
van een besluit te betrachten zorgvuldigheid.
De beroepen zijn gegrond, zodat het bestreden besluit
wegens strijd met artikel 3:2 van de Algemene
wet bestuursrecht dient te worden vernietigd.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

88 Planschadevergoeding
03-77
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 16 april 2003, nr.
200203621/1, inzake een verzoek om
planschadevergoeding, gemeente Enschede.
Perceel dat voorheen een bedrijfsbestemming
had, heeft onder het nieuwe regime een
agrarische bestemming. Het ligt ingevolge de
planologische kernbeslissing Structuurschema
Militaire Terreinen binnen de veiligheidszones van
het munitiecomplex van de vliegbasis Twenthe.
Daaruit volgt dat op een gedeelte van het perceel
geen bebouwing is toegestaan. Voorts ligt het
perceel volgens het streekplan binnen een als
‘zone landelijk gebied I’ aangeduid gebied. Gelet
op de landelijke structuur van de omgeving en op
het aan de gemeente ter uitvoering staande rijksen
provinciaal planologisch beleid lag het in de
lijn der verwachting dat de vigerende bestemming
‘Bedrijven, klasse B’ niet kon blijven voortbestaan.
Verder heeft appellant in de periode van
aankoop van het betreffende perceel tot aan het
ontstaan van de voorbereidingsbescherming, geen
concrete pogingen ondernomen om de bestaande
bouwmogelijkheden daadwerkelijk te realiseren. In
dit specifieke geval is vanwege de ook ten tijde van
de aankoop al op handen zijnde ontwikkelingen
een termijn van anderhalf jaar na aankoop niet te
kort om te kunnen concluderen dat sprake is van
risicoaanvaarding.
Het indienen van een schetstekening is niet te
beschouwen als een concrete poging tot het
realiseren van bouwmogelijkheden.
Wet op de Ruimtelijke Ordening, artikel 49
2.1. Op 23 april 1992 is (A) door aankoop eigenaar
geworden van (...) het perceel (B). (A) heeft dat
perceel gekocht met de bedoeling het als bedrijfsterrein
te ontwikkelen.
2.1.1. Ingevolge het bestemmingsplan ‘Buitengebied’
rustte op het perceel de bestemming ‘Bedrijven,
klasse B’. Het perceel was als zodanig bestemd
voor de oprichting van gebouwen ten dienste van
kleinindustriële doeleinden, zoals werkplaatsen en
laboratoria, met een goothoogte van maximaal 5 m
en een bebouwingspercentage van maximaal 10%.
Per bedrijf waren één dienstwoning van maximaal
450 m 3 met een goothoogte van maximaal 6 m, bijgebouwen
tot maximaal 30 m 2 met een goothoogte
van maximaal 3 m, alsmede een carport van maximaal
18 m 2 , toegestaan.
2.1.2. Het partiële bestemmingsplan ‘Herziening
121’ is op 20 februari 1995 door appellant vastgesteld
en op 27 september 1995 door het college
van gedeputeerde staten van Overijssel goedgekeurd.
Op 11 april 1997 is dit bestemmingsplan in
rechte onaantastbaar geworden. Op grond van dit
plan heeft het perceel de bestemming ‘Agrarische
doeleinden, klasse A’ en is de mogelijkheid tot het
oprichten van gebouwen op het perceel vervallen.
Het partiële bestemmingsplan ‘Herziening 121’
is opgenomen in het integrale bestemmingsplan
‘Buitengebied 1996’, vastgesteld door appellant bij
besluit van 8 september 1997 en goedgekeurd door
het college van gedeputeerde staten van Overijssel
bij besluit van 7 april 1998, waarna het in rechte
onaantastbaar is geworden. Het perceel is in het bestemmingsplan
‘Buitengebied 1996’ bestemd tot
‘Agrarisch gebied’ (zonder bebouwing).
2.2. Niet in geschil is dat (A) door de bestemmingswijziging
in een planologisch nadeliger situatie is
komen te verkeren waardoor hij schade lijdt.
2.3. Partijen verschillen van mening over de vraag
of de schade redelijkerwijs geheel ten laste van (A)
behoort te blijven.
2.4. Anders dan de rechtbank, is de Afdeling van
oordeel dat appellant zich terecht, in overeenstemming
met de terzake door de schadebeoordelingscommissie
aan hem uitgebrachte adviezen van
27 september 1999 en 9 januari 2001, op het
standpunt heeft gesteld dat de schade als gevolg
van het vervallen van de bouwmogelijkheden redelijkerwijs
geheel ten laste van (A) behoort te blijven.
2.4.1. Het perceel maakt deel uit van een gebied
dat – blijkens de op 15 oktober 1985 na instemming
van de Tweede en Eerste Kamer in werking ge-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Planschadevergoeding
89
treden planologische kernbeslissing Structuurschema
Militaire Terreinen – behoort tot de veiligheidszones
van het munitiecomplex van de vliegbasis
Twenthe. Daaruit volgt dat op een gedeelte van het
perceel geen bebouwing is toegestaan.
Voorts is blijkens de kaart behorende bij het,
door provinciale staten van Overijssel bij besluit van
12 december 1990 vastgestelde, streekplan Twente
het perceel gelegen binnen een als ‘zone landelijk
gebied I’ aangeduid gebied. Zoals de Afdeling heeft
vastgesteld in de uitspraak van 11 april 1997 in
zaak nr. E01.95.0550, betreffende de goedkeuring
van het voor (A) schadeveroorzakende bestemmingsplan,
ligt, ingevolge het streekplan in deze
zone het hoofdaccent op agrarische ontwikkeling,
hetgeen inhoudt dat de ontwikkeling van de landbouw
wordt gestimuleerd en dat nieuwvestiging van
agrarische bedrijven mogelijk is. Ten aanzien van
niet-agrarische bedrijven is in het streekplan als beleidsuitgangspunt
opgenomen dat nieuwe bebouwing
en grondgebruiksvormen die niet functioneel
aan het landelijk gebied zijn gebonden, daarin niet
toelaatbaar zijn en dat uitbreiding van niet-functioneel
aan het landelijk gebied gebonden gebruiksvormen
dient te worden tegengegaan.
Gelet op de landelijke structuur van de omgeving
en op het aan de gemeente ter uitvoering staande
rijks- en provinciaal planologisch beleid lag het in
de lijn der verwachting dat de vigerende bestemming
‘Bedrijven, klasse B’ niet kon blijven voortbestaan.
Dit was (A) ten tijde van de aankoop van het
perceel op 23 april 1992 bekend, althans had hem
bekend kunnen zijn.
In het van 2 september 1992 tot en met 30 oktober
1992 in het kader van de inspraakprocedure
ter inzage gelegde voorontwerp van het bestemmingsplan
‘Buitengebied 1996’, is melding gemaakt
van het ingevolge de genoemde planologische
kernbeslissing in het bestemmingsplan op te
nemen bouwverbod.
Bij besluit van 20 september 1993 heeft appellant
voor het perceel een voorbereidingsbesluit vastgesteld,
dat op 1 oktober 1993 in werking is getreden
voor de duur van een jaar. Op 23 september
1994 is het ontwerp-bestemmingsplan ‘Herziening
121’ ter inzage gelegd. Vervolgens is de bestemming
van het perceel, als hiervoor overwogen, gewijzigd.
Vastgesteld wordt dat (A) in de periode van aankoop
van het betreffende perceel tot aan het ontstaan
van de voorbereidingsbescherming, waardoor
eventuele bouwaanvragen moesten worden aangehouden,
geen concrete pogingen heeft ondernomen
om de bestaande bouwmogelijkheden daadwerkelijk
te realiseren; ook niet na de terinzagelegging
van het voorontwerp, op basis waarvan een nadelige
planologische wijziging voor hem eens te meer
voorzienbaar was. Het door (A) bij brief van 17 september
1993 ingediende verzoek om ‘medewerking
voor bouwvergunning’ op basis van een schetstekening
op A3-formaat, kan niet als een voldoende
concrete poging worden beschouwd. Dientengevolge
heeft hij het risico genomen dat de toentertijd
bestaande bouwmogelijkheden zouden komen te
vervallen.
Bezien vanuit de positie van een redelijk denkende
en handelende eigenaar, is de termijn gedurende
welke (A) gebruik had kunnen maken van de
bouwmogelijkheden, anders dan de rechtbank heeft
overwogen, in dit specifieke geval vanwege de ook
ten tijde van de aankoop al op handen zijnde ontwikkelingen
niet te kort om te kunnen concluderen
dat sprake is van risicoaanvaarding. Niet valt in te
zien dat niet binnen anderhalf jaar na aankoop een
concrete poging had kunnen worden gedaan om de
bestaande bouwmogelijkheden te realiseren. Daaraan
stond de uit de Beschikking Superheffing 1993
voortvloeiende voorwaarde, waarop (A) heeft gewezen,
dat, voor behoud van het quotum, het perceel
gedurende een jaar na aankoop nog voor de eigen
melkveehouderij in gebruik moest blijven, niet in de
weg. Een bouwvergunning had kunnen worden aangevraagd,
zonder dat daarvan direct na verlening
gebruik behoefde te worden gemaakt.
Gelet op het voorgaande kan het betoog van (A)
dat hij vanwege de door hem verkregen informatie
van de zijde van de gemeente geen nadelige planwijziging
behoefde te verwachten, niet slagen. Van
in dit opzicht rechtens te honoreren uitlatingen van
gemeentezijde is niet gebleken.
2.4.2. Het vorenoverwogene leidt tot de conclusie
dat de rechtbank ten onrechte het beroep van (A)
gegrond heeft verklaard en de beslissing op bezwaar
heeft vernietigd.
2.5. Het hoger beroep is gegrond. De aangevallen
uitspraak dient te worden vernietigd. Doende het-
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

90
Planschadevergoeding
geen de rechtbank zou behoren te doen, zal de Afdeling
het bij de rechtbank ingestelde beroep alsnog
ongegrond verklaren.
03-78
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 23 april 2003, nr.
200202768/1, inzake een verzoek om
planschadevergoeding, gemeente Den Haag.
Gebruikmaking van de in het Uitbreidingsplan
opgenomen afwijkingsbevoegdheid die een
uitbreiding van de bebouwing mogelijk maakte,
behoort tot de maximale invulling van het voorgaande
planologische regime. Op grond van het
Uitbreidingsplan hadden zich ook supermarkten
van aanzienlijke omvang in de nabijheid van de
buurtsupermarkt van appellant kunnen vestigen.
Appellant had dan ook reeds op grond van het
vigerende plan rekening te houden met
toenemende concurrentie.
Wet op de Ruimtelijke Ordening, artikel 49
2.2. Appellant heeft verzocht om vergoeding van de
schade die hij stelt te lijden ten gevolge van het in
rechte onaantastbaar geworden besluit tot verlening
van vrijstelling ex artikel 19 van de WRO, ten behoeve
van de bouw van een supermarkt met een
vloeroppervlak van circa 1.000 m 2 op een perceel
tussen de Betje Wolffstraat en de Sara Burgerhartweg
te Den Haag.
Appellant meent dat de bouw van de supermarkt
heeft geleid tot een omzetverlies en sluiting van zijn
– sedert 9 september 1985 gevestigde – buurtsupermarkt
in de Betje Wolffstraat, waardoor hij schade
lijdt.
2.3. De raad heeft de SAOZ verzocht een advies uit
te brengen over het planschadeverzoek. Blijkens de
terzake uitgebrachte adviezen van september 1999
en 25 april 2000 is de SAOZ van mening dat appellant
ten gevolge van de vrijstelling ex artikel 19 van
de WRO niet in een planologisch nadeliger positie is
komen te verkeren waaruit voor hem schade voortvloeit.
De SAOZ heeft daartoe overwogen dat het
‘Uitbreidingsplan Moerwijk’, dat in 1953 onherroepelijk
is geworden, winkels toestaat op de begane
grond van een groot aantal in de nabijheid van het
pand waarin de buurtsupermarkt van appellant was
gevestigd, gelegen panden. Samenvoeging van winkeleenheden
is in het ‘Uitbreidingsplan Moerwijk’
niet uitgesloten, zodat zich op grond van dat plan
ook supermarkten van aanzienlijke omvang in de
nabijheid van de buurtsupermarkt van appellant
hadden kunnen vestigen. Bovendien is het college
van burgemeester en wethouders op grond van artikel
15, eerste lid, van de Verordening behorende bij
het ‘Uitbreidingsplan Moerwijk’ (hierna: Verordening)
– voorzover hier van belang – bevoegd voor
terreinen, welke in eigendom aan de gemeente Den
Haag toebehoren, na voorafgaande toestemming
van het college van gedeputeerde staten van Zuid-
Holland, ter tegemoetkoming aan bij de uitwerking
en uitvoering van het plan nader blijkende behoeften
aan winkels, af te wijken of afwijking toe te
staan van bestemmingen. Appellant had dan ook
reeds op grond van het vigerende plan rekening te
houden met toenemende concurrentie. Derhalve
kan niet gesteld worden dat de door appellant gestelde
schade niet had kunnen optreden onder de
werking van het ‘Uitbreidingsplan Moerwijk’.
2.4. De rechtbank heeft overwogen dat de raad terecht
op basis van de adviezen van de SAOZ heeft
geconcludeerd dat appellant niet in een planologisch
nadeliger situatie is gekomen, nu in de omgeving
van de buurtsupermarkt van appellant veel
panden met een winkelbestemming op de begane
grond zijn, en samenvoeging van die kleine winkels
tot een grote supermarkt planologisch niet onmogelijk
is.
2.5. Appellant heeft in hoger beroep aangevoerd
dat de rechtbank ten onrechte heeft geoordeeld dat
de raad de adviezen van de SAOZ aan de beslissing
op bezwaar ten grondslag heeft kunnen leggen. Volgens
appellant zijn de adviezen van de SAOZ gebaseerd
op twee onjuiste conclusies, namelijk dat het
samenvoegen van winkels mogelijk is zonder gebruik
te maken van de afwijkingsmogelijkheid van
artikel 15, eerste lid, van de Verordening, en dat in
de planologische vergelijking rekening mag worden
gehouden met een volledig gebruik van deze afwijkingsmogelijkheid.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Planschadevergoeding
91
2.5.1. De grond waarop de supermarkt is opgericht
heeft in het ‘Uitbreidingsplan Moerwijk’ de bestemmingen
‘Openbare en bijzondere gebouwen’ met
een bebouwingspercentage van 50 en ‘Plantsoen’,
ten aanzien waarvan is bepaald dat het college van
burgemeester en wethouders kan toestaan dat deze
grond geheel of gedeeltelijk wordt gebruikt voor vergroting
van het aangrenzende terrein met de bestemming
‘Openbare en bijzondere gebouwen’. De
grond is eigendom van de gemeente Den Haag.
Gelet hierop kon het college van burgemeester en
wethouders op grond van artikel 15, eerste lid, van
de Verordening, na voorafgaande toestemming van
het college van gedeputeerde staten van Zuid-Holland,
afwijking toestaan van de daarop rustende bestemmingen
‘Openbare en bijzondere gebouwen’ en
‘Plantsoen’, ten behoeve van de bouw van een
supermarkt. Niet wordt ingezien dat een gebruik
van artikel 15, eerste lid, van de Verordening voor
winkeldoeleinden niet zou behoren tot de maximale
mogelijkheden van het ‘Uitbreidingsplan Moerwijk’.
De raad kon artikel 15, eerste lid, van de Verordening
in dit geval in de planologische vergelijking betrekken.
Gelet hierop kan worden daargelaten of het
oordeel van de rechtbank dat ingevolge het ‘Uitbreidingsplan
Moerwijk’ het samenvoegen van bestaande
winkeleenheden tot een grote supermarkt is toegestaan,
juist is, en wordt geoordeeld dat de planologische
situatie voor appellant niet in nadelige zin
is gewijzigd.
2.6. De conclusie is dat de raad terecht heeft geoordeeld
dat appellant door het vrijstellingsbesluit niet
in een planologisch nadeliger positie is komen te
verkeren. De rechtbank is tot het juiste oordeel gekomen.
03-79
Arrest van de Hoge Raad der Nederlanden van 2
mei 2003, nr. C02/209HR, inzake een planschadevergoedingskostenverhaalsovereenkomst,
gemeente Nunspeet.
De wet voorziet niet in de mogelijkheid van
verhaal van de kosten die voor de gemeente
verbonden zijn aan deze wettelijke verplichting tot
vergoeding van planschade. Gelet op de
beperkingen die zijn verbonden aan de in de wet
voorziene verhaalsmogelijkheden op het gebied
van de ruimtelijke ordening en de mate waarin de
belangen van de burger in het kader van die
regelingen worden beschermd, heeft het Hof met
juistheid overwogen dat het ontbreken van
rechtsbescherming voor de particulier die een
overeenkomst als in casu bedoeld met de
gemeente sluit, zich verzet tegen aanvaarding van
de geldigheid van een beding als dit. De omstandigheid
dat de gemeente gehouden is bij een
overeenkomst als deze haar wederpartij zoveel
mogelijk te betrekken in de vaststelling van de
planschadevergoeding en diens belang zoveel
mogelijk te behartigen, is in dit verband van
onvoldoende gewicht. De bezwaren tegen het
aanvaarden van de geldigheid van een beding als
het onderhavige zijn van dien aard dat zij zich ook
verzetten tegen het maken van een uitzondering
voor gevallen waarin een herziening in overwegende
mate een particulier belang dient en het
op zichzelf redelijk zou kunnen zijn dat de
planschadevergoeding uiteindelijk – geheel of ten
dele – voor rekening van die particulier(en) komt
of voor gevallen waarin partijen tevoren het
verhaalsbedrag tot een maximum beperken, onder
meer omdat elke wettelijke maatstaf ontbreekt ter
bepaling van het deel van de planschadevergoeding
dat door middel van de overeenkomst
ten laste van de particulier zou mogen worden
gebracht.
Wet op de Ruimtelijke Ordening, artikelen 42 en
49
3.1. In cassatie gaat het, kort gezegd, om de vraag
of een overeenkomst waarbij een gemeente aan een
particulier medewerking toezegt aan herziening of
vrijstelling van een bestemmingsplan tegenover
diens toezegging de eventueel daaruit voortvloeiende
planschade van derden voor zijn rekening te
nemen, geldig is.
3.6.1. Bij een besluit tot vaststelling of herziening
van een bestemmingsplan dient voor de gemeenteraad
het – algemene – belang van een goede ruimtelijke
ordening het criterium te zijn voor het al dan
niet nemen van het besluit en aangenomen moet
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

92
Planschadevergoeding
worden dat hetzelfde geldt voor een besluit tot het
verlenen van vrijstelling van een bestemmingsplan
(deze besluiten zullen hierna ook gezamenlijk worden
aangeduid als (een besluit tot) herziening).
Weliswaar dient de gemeente in dat kader de met
het besluit gemoeide belangen van particulieren in
haar belangenafweging te betrekken en kan zich de
situatie voordoen dat een voorgenomen herziening
in overwegende mate het belang dient van een of
meer particulieren van wie het initiatief om tot herziening
te komen is uitgegaan, maar ook in dat
geval mag de gemeente slechts tot herziening besluiten
als het algemene belang van een goede
ruimtelijke ordening daarmee gediend is, welk belang
de gemeente in het kader van de uitoefening
van haar publieke taak dient te behartigen.
3.6.2. Bij een beding als het onderhavige gaat het
om schade die een belanghebbende lijdt tengevolge
van een door de gemeente in de uitoefening van
haar publieke taak op het gebied van de ruimtelijke
ordening genomen besluit tot herziening, voorzover
deze schade ingevolge art. 49 WRO voor rekening
van de gemeente komt. De wet voorziet niet in de
mogelijkheid van verhaal van de kosten die voor de
gemeente verbonden zijn aan deze wettelijke verplichting
tot vergoeding van planschade. Bij aanvaarding
van de geldigheid van een dergelijk beding
zou de gemeente die kosten echter door het bedingen
van een tegenprestatie in het kader van een privaatrechtelijke
overeenkomst ten laste kunnen
brengen van particulieren die (in het bijzonder)
voordeel hebben van het herzieningsbesluit.
3.6.3. Voorzover de wet wel voorziet in verhaal van
kosten die voortvloeien uit de uitoefening van de gemeentelijke
taak op het gebied van de ruimtelijke
ordening, zijn aan die verhaalsmogelijkheden beperkingen
verbonden. Zo brengt de strekking van
art. 42 WRO – verhoging van de rechtszekerheid
voor grondeigenaren – mee dat de gemeente, indien
zij een financiële bijdrage tot verhaal van exploitatiekosten
bedingt, haar uit die overeenkomst voortvloeiende
aanspraken niet geldend kan maken als
de bepalingen van de toepasselijke exploitatieverordening
niet in acht zijn genomen (HR 16 februari
1996, nr. 15933, NJ 1996, 608, HR 17 november
2000, nr. C98/374, NJ 2001, 580 en HR 13 april
2001, nr. C99/161, NJ 2001, 581). Afgezien van
de mogelijkheid tot verhaal door verdiscontering in
de gronduitgifteprijs in gevallen waarin de gemeente
eigenaar van de grond is, voorziet de wet daarnaast
slechts in de mogelijkheid tot verhaal van exploitatiekosten
op particulieren door het heffen van
baatbelasting, terwijl (sommige) plankosten door
het heffen van leges kunnen worden verhaald. Met
betrekking tot die heffingen staat voor de burger de
mogelijkheid van bezwaar en eventueel beroep op
de belastingrechter open.
3.6.4. Gelet op de in 3.6.3 vermelde beperkingen
die zijn verbonden aan de in de wet voorziene verhaalsmogelijkheden
op het gebied van de ruimtelijke
ordening en de mate waarin de belangen van
de burger in het kader van die regelingen worden
beschermd, heeft het Hof met juistheid overwogen
dat het ontbreken van rechtsbescherming voor de
particulier die een overeenkomst als bedoeld in
3.6.2 met de gemeente sluit, zich verzet tegen aanvaarding
van de geldigheid van een beding als dit.
De omstandigheid dat de gemeente, zoals onderdeel
2.e op zichzelf terecht betoogt, gehouden is bij
een overeenkomst als deze haar wederpartij zoveel
mogelijk te betrekken in de vaststelling van de planschadevergoeding
en diens belang zoveel mogelijk
te behartigen, is in dit verband van onvoldoende gewicht.
Die omstandigheid brengt immers geenszins
mee dat de rechtspositie van deze particulier gelijkwaardig
is aan die van iemand die bij de vaststelling
van de vergoeding door de gemeenteraad en bij een
eventueel daarop volgende bestuursrechtelijke procedure
rechtstreeks betrokken is. Dat nadeel doet
onmiskenbaar tekort aan de voor een particulier in
een situatie als deze gewenste rechtsbescherming.
Daarbij is van belang dat, zoals het Hof heeft overwogen,
de particulier met bouwplannen is aangewezen
op de medewerking van de gemeente. De in
onderdeel 2.d genoemde mogelijkheden van de burger
om zich in bepaalde gevallen door middel van
bestuurs- of civielrechtelijke procedures ertegen te
verzetten dat een gemeente als voorwaarde voor
haar medewerking aan een besluit tot herziening de
aanvaarding van een beding als het onderhavige
stelt, zijn niet voldoende om het argument te ontzenuwen
dat de particulier met bouwplannen in die
zin in een afhankelijke positie verkeert dat hij praktisch
gesproken is aangewezen op medewerking van
de gemeente.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Planschadevergoeding
93
3.6.5. De hiervoor uiteengezette bezwaren tegen
het aanvaarden van de geldigheid van een beding
als het onderhavige zijn van dien aard dat zij zich
ook verzetten tegen het maken van een uitzondering
voor gevallen waarin een herziening in overwegende
mate een particulier belang dient en het op zichzelf
redelijk zou kunnen zijn dat de planschadevergoeding
uiteindelijk – geheel of ten dele – voor rekening
van die particulier(en) komt of voor gevallen waarin
partijen tevoren het verhaalsbedrag tot een maximum
beperken, onder meer omdat elke wettelijke
maatstaf ontbreekt ter bepaling van het deel van de
planschadevergoeding dat door middel van de overeenkomst
ten laste van de particulier zou mogen
worden gebracht. Alleen een wettelijke regeling,
waarbij de nodige grenzen zouden kunnen worden
gesteld, zou in die bezwaren kunnen voorzien. Blijkens
de ook door het Hof vermelde Nota Grondbeleid
van 2001 (Kamerstukken II 2000/01, 27 581,
nr. 2) bestaan plannen voor een zodanige regeling,
maar een ontwerp daarvoor is (nog) niet ingediend.
3.6.6. Op het vorenstaande stuit het middel in al
zijn onderdelen af.
4. Beslissing
De Hoge Raad:
verwerpt het beroep.
Noot: Het arrest van het Hof Arnhem is opgenomen
in Nieuwsbrief StAB 2002/4, nr. 02-120.
omzetten, ook al is later aan dit verbod
goedkeuring onthouden.
Algemene wet bestuursrecht, artikel 7:12
Wet op de Ruimtelijke Ordening, artikel 49
2.1. Appellante vraagt verweerder om schadevergoeding
omdat zij schade heeft geleden door de
goedkeuring van het bestemmingsplan ‘Buitengebied
1989, tweede herziening’, voorzover daarbij
zijn goedgekeurd de in dit plan voor haar gronden
opgenomen beperkingen inzake het omzetten en/of
scheuren van graslanden voor permanente bollenteelt.
Verweerder heeft het verzoek om schadevergoeding
afgewezen, hetgeen hij in bezwaar heeft gehandhaafd.
2.2. De gemeenteraad van Zijpe heeft op 25 maart
1997 het bestemmingsplan ‘Buitengebied 1989,
tweede herziening’ vastgesteld. In dit plan is aan de
gronden van appellante de bestemming ‘Agrarische
productiegebieden IIa’ toegekend. Ingevolge de
planvoorschriften is op gronden met deze bestemming
het permanent omzetten in bollengrond verboden
en is voor het scheuren van grasland een aanlegvergunning
vereist. Verweerder heeft bij besluit
van 28 oktober 1997 beslist omtrent de goedkeuring
van dit plan en, voorzover thans van belang,
onder ongegrondverklaring van de bedenkingen van
appellante goedkeuring verleend aan dit plandeel.
03-80
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 7 mei 2003, nr.
200204200/1, inzake een verzoek om vergoeding
van schade als gevolg van de onrechtmatige
goedkeuring van een bestemmingsplan; provincie
Noord-Holland.
Aangezien in het bestemmingsplan het
permanent omzetten van grasland in bollengrond
was verboden, kan niet worden gesteld dat de
schade het (directe) gevolg is van de weigering
van de aanlegvergunning voor het permanent
De Afdeling heeft bij uitspraak van 29 november
1999, nr. E01.97.0647, de goedkeuring op dit
punt vernietigd wegens strijd met artikel 3:46 van
de Algemene wet bestuursrecht en artikel 4a, achtste
lid, van de Wet op de Ruimtelijke Ordening. De
Afdeling heeft hiertoe overwogen dat de goedkeuring
van het plandeel niet strookt met het streekplan
Noord-Holland-Noord, aangezien het plandeel
in dit streekplan is aangeduid als bollenconcentratiegebied
waarbinnen belemmeringen in agrarische
bestemmingen voor de permanente bollenteelt,
zoals het uitsluiten of van een aanlegvergunning afhankelijk
maken van diepere grondbewerkingen als
omspuiten, bezanden en omzetten van grond, zijn
uitgesloten.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

94
Planschadevergoeding
In zijn besluit van 9 mei 2000, kenmerk 2000-
13524, heeft verweerder opnieuw omtrent de goedkeuring
van dit plandeel beslist en heeft hij onder
verwijzing naar de uitspraak van de Afdeling van 29
november 1999 alsnog goedkeuring hieraan onthouden.
2.3. Niet in geschil is dat het goedkeuringsbesluit
van verweerder van 28 oktober 1997 onrechtmatig
is en dat deze onrechtmatigheid verweerder moet
worden toegerekend. Gelet hierop komt schade die
appellante als gevolg van de goedkeuring van het
bestemmingsplan heeft geleden in beginsel voor
vergoeding in aanmerking.
Verweerder heeft aan de afwijzing van het verzoek
tot schadevergoeding primair ten grondslag gelegd
dat de geleden schade niet aan het goedkeuringsbesluit
kan worden toegerekend. Hij heeft hiertoe
overwogen dat de schade het directe gevolg is van
de weigering van de door appellante aangevraagde
aanlegvergunning.
2.3.1. Bij besluit van 8 april 1997 heeft het college
van burgemeester en wethouders van Zijpe het verzoek
van appellante om een aanlegvergunning voor
het scheuren en fresen van grasland ten behoeve
van de lelieteelt geweigerd. Bij besluit van 17 februari
1998 heeft het college van burgemeester en
wethouders het daartegen gemaakte bezwaar ongegrond
verklaard. Bij uitspraak van 28 januari 1999
heeft de arrondissementsrechtbank Alkmaar (hierna:
de rechtbank), voorzover van belang, het door
appellante daartegen ingestelde beroep gegrond
verklaard, de bestreden beslissing op bezwaar vernietigd
en bepaald dat het college van burgemeester
en wethouders een nieuwe beslissing op
bezwaar moest nemen met inachtneming van het
bepaalde in de uitspraak. Bij besluit van 11 mei
1999 heeft het college van burgemeester en wethouders
het bezwaar wederom ongegrond verklaard.
Bij uitspraak van 28 september 1999 heeft
de rechtbank, voorzover van belang, het door appellante
daartegen ingestelde beroep gegrond verklaard,
de bestreden beslissing op bezwaar vernietigd
en bepaald dat het college van burgemeester en
wethouders een nieuwe beslissing op bezwaar
moest nemen met inachtneming van het bepaalde
in de uitspraak.
Bij uitspraak van de Afdeling van 22 februari 2001,
nr. 199903095/1, is het daartegen door het college
van burgemeester en wethouders ingestelde hoger
beroep gegrond verklaard. Bij deze uitspraak heeft
de Afdeling vastgesteld dat de aanvraag om een
aanlegvergunning ziet op het blijvend omzetten van
grasland in bollengrond. De Afdeling heeft voorts,
voorzover van belang, overwogen dat het college
van burgemeester en wethouders de aanvraag terecht
heeft getoetst aan het bestemmingsplan ‘Buitengebied
1989, tweede herziening’ en dat hij in
het in dit bestemmingsplan opgenomen absolute
verbod voor het blijvend omzetten van grasland in
bollengrond, gelet op het bepaalde in artikel 44,
eerste lid, onder a, van de Wet op de Ruimtelijke
Ordening, terecht aanleiding heeft gezien om in zijn
besluit van 11 mei 1999 de eerdere weigering van
de aanlegvergunning te handhaven.
2.3.2. De Afdeling stelt vast dat haar uitspraak van
22 februari 2001 impliceert dat het bestemmingsplan,
waar dit een verbod bevatte voor het permanent
omzetten van grasland in bollengrond, het college
van burgemeester en wethouders destijds geen
ruimte bood voor het verlenen van de gevraagde
aanlegvergunning.
Gelet hierop kan de schade die appellante stelt te
hebben geleden niet worden geacht het directe gevolg
te zijn van de weigering van de aanlegvergunning.
Uit het voorgaande volgt dat de motivering die verweerder
primair aan de afwijzing van het verzoek
tot schadevergoeding ten grondslag heeft gelegd
deze afwijzing niet kan dragen.
03-81
Uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 21 mei 2003, nr.
200203665/1, inzake een verzoek om
planschadevergoeding, gemeente Haarlem.
In artikel 18, eerste lid, van de Wet voorlopige
regeling inzake het Nationale Plan en de Streekplannen
is bepaald dat, voorzover een plan van
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Planschadevergoeding
95
uitbreiding met het streekplan in strijd is, dit
vervalt met ingang van de dag waarop het
streekplan van kracht wordt. Ingevolge het
streekplan ‘Zuid-Kennemerland’, dat is
goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 14 juni
1962, was het terrein bestemd tot ‘agrarisch
bedrijf c.a. (art. II)’. De bestemming ‘wegen,
water en nieuwe open bebouwing en nieuwe
gesloten bebouwing’ van een gedeelte van het
terrein was daarmee in strijd, zodat met
betrekking tot dat perceelsgedeelte geen
bestemmingsplan meer van kracht was. Het oude
planologische regime wordt voor die gronden
gevormd door de toentertijd geldende gemeentelijke
bouwverordening. Onder het oude planologische
regime was geen sprake van een voldoende
duidelijk en kenbaar planologisch beleid,
op grond waarvan onder meer vrijstelling voor
bouwen met overschrijding van de achtergevelrooilijn
zou kunnen worden verleend. Op het
onderhavige deel van het terrein waren dan ook
geen reële bebouwingsmogelijkheden aanwezig.
Passieve risicoaanvaarding.
Wet op de Ruimtelijke Ordening, artikel 49
2.4. Appellante, sedert 25 augustus 1988 eigenaar
van een stuk grond ter grootte van 1.20.85 ha nabij
(A) te Haarlem, heeft verzocht om vergoeding van de
schade die zij stelt te lijden ten gevolge van het bestemmingsplan
‘Omgeving Zijlweg, partiële herziening
nr. 3’. Volgens appellante bedraagt de
schade die zij lijdt primair ƒ 2.505.256,00
€ 1.136.835,61) vanwege het niet meer kunnen
oprichten van een kantorencomplex, waarvoor zij
een bouwaanvraag had ingediend, dan wel subsidiair
ƒ 3.360.615,00 (€ 1.524.980,60) vanwege
het niet meer kunnen realiseren van woningen op
het terrein.
2.5. Blijkens de stukken waren ter plaatse van het
terrein van appellante het uitbreidingsplan ‘Haarlem
Zuid-West’, goedgekeurd door gedeputeerde
staten van Noord-Holland (hierna: gedeputeerde
staten) bij besluit van 25 september 1929, alsmede
wijziging nr. 7 van dit plan, goedgekeurd bij besluit
van gedeputeerde staten van 20 oktober
1937, van kracht. Ingevolge dit plan, inclusief wijziging,
had het terrein de bestemming ‘wegen,
water en nieuwe open bebouwing en nieuwe gesloten
bebouwing’.
Op 15 augustus 1951 is het aangepaste uitbreidingsplan
‘Omgeving Zijlweg’ gedeeltelijk door gedeputeerde
staten goedgekeurd. Ingevolge dit plan
is het zuidoostelijke gedeelte van het terrein bestemd
tot ‘bloembollen-, warmoezeniers-, en hoveniersbedrijven’.
Ingevolge artikel 6 van de voorschriften
behorende bij dit plan mag op de gronden
met deze bestemming niet worden gebouwd. Krachtens
de in 1974 goedgekeurde aanvullende gebruiksvoorschriften
is gebruik in strijd met de bestemming
verboden.
Aan de bestemmingen van het resterende gedeelte
van het perceel werd door gedeputeerde staten
goedkeuring onthouden, zodat op dat gedeelte
de bestemming ingevolge het gewijzigde uitbreidingsplan
‘Haarlem Zuid-West’ van kracht bleef.
Ingevolge het streekplan ‘Zuid-Kennemerland’,
dat is goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 14 juni
1962, was het terrein bestemd tot ‘agrarisch bedrijf
c.a. (art. II)’. In artikel 18, eerste lid, van de Wet
voorlopige regeling inzake het Nationale Plan en de
Streekplannen is bepaald dat, voorzover een plan van
uitbreiding met het streekplan in strijd is, dit vervalt
met ingang van de dag waarop het streekplan van
kracht wordt. Ten gevolge van deze bepaling is de bestemming
‘wegen, water en nieuwe open bebouwing
en nieuwe gesloten bebouwing’, die op het resterende
gedeelte van het terrein was blijven rusten, vervallen,
zodat met betrekking tot dat perceelsgedeelte
geen bestemmingsplan meer van kracht was.
2.5.1. Op 5 juni 1991 heeft de raad het bestemmingsplan
‘Omgeving Zijlweg, partiële herziening
nr. 3’ vastgesteld. Bij besluit van 14 januari 1992
hebben gedeputeerde staten dit bestemmingsplan
gedeeltelijk goedgekeurd.
Bij Koninklijk Besluit van 23 juli 1993 is goedkeuring
onthouden aan de bestemming ‘garagebedrijf’
ter plaatse van het noordelijke deel van het
terrein. Voorts is goedkeuring onthouden aan de bestemming
‘agrarische doeleinden (A)’ met betrekking
tot een strook grond met een diepte van circa
25 m direct ten zuiden van dat noordelijke deel.
De bestemming ‘agrarische doeleinden (A)’ van
het achter die strook grond gelegen zuidelijke deel
van het terrein is bij laatstgenoemd Koninklijk Besluit
onherroepelijk geworden. Het zuidelijke deel
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

96
Planschadevergoeding
van het terrein is als zodanig bestemd voor de uitoefening
van het grondgebonden agrarisch bedrijf,
waarbij gebouwen niet zijn toegelaten.
2.5.2. Uit het vorenstaande volgt dat het op 23 juli
1993 onherroepelijk geworden gedeelte van het bestemmingsplan
‘Omgeving Zijlweg, partiële herziening
nr. 3’, dat van toepassing is op het zuidelijke
en zuidoostelijke deel van het perceel, dient te worden
vergeleken met het oude planologische regime,
bestaande uit de toentertijd geldende gemeentelijke
bouwverordening voor het zuidelijk deel en het uitbreidingsplan
‘Omgeving Zijlweg’, inclusief de in
1974 goedgekeurde aanvullende voorschriften,
voor het zuidoostelijke deel van het onderhavige
perceel. Het noordelijke deel, ten aanzien waarvan
het planologisch regime niet is gewijzigd, valt buiten
de vereiste planvergelijking.
2.7. Het geschil spitst zich toe op de vraag of sprake
is van voor vergoeding in aanmerking komende
planschade ten aanzien van het zuidelijke deel van
het terrein.
Appellante betoogt dat de rechtbank ten onrechte
heeft geoordeeld dat de raad zich terecht op het
standpunt heeft gesteld dat op het zuidelijke deel
van het terrein geen reële bebouwingsmogelijkheden
aanwezig waren en dat zij derhalve geen schade
heeft geleden ten gevolge van een verlies van bebouwingsmogelijkheden.
2.7.1. Voor het zuidelijke – geheel achter de achtergevelrooilijn
gelegen – gedeelte van het terrein gold
alleen de voormalige gemeentelijke bouwverordening.
Ingevolge artikel 2.5.12 van de toenmalige
bouwverordening, voorzover hier van belang, is het
verboden te bouwen met overschrijding van de
achtergevelrooilijn. Ingevolge artikel 2.5.14 van die
bouwverordening, voorzover hier van belang, kan
van dat verbod vrijstelling worden verleend.
De voormalige Afdeling rechtspraak heeft meermalen
ten aanzien van dergelijke bepalingen – overeenkomende
met artikelen 46 en 48 van de modelbouwverordening
1965 en de grotendeels daarvan
afgeleide artikelen 2.5.12 en 2.5.14 van de modelbouwverordening
1992 – overwogen (bijvoorbeeld
in de uitspraak van 7 augustus 1978, nr. A-3.0611
BR 1978/757), dat de bewoordingen ervan niet
dwingen tot de uitleg dat van overschrijding van de
achtergevelrooilijn niet zou kunnen worden gesproken,
indien het desbetreffende gebouw geheel achter
de achtergevelrooilijn is gelegen. Een dergelijke
uitleg zou ook niet in overeenstemming zijn met de
strekking van de rooilijnbepalingen in de Woningwet.
Er bestaat geen aanleiding daarover thans anders
te oordelen.
Voorts kunnen bij de beoordeling van de vraag of
al dan niet vrijstelling dient te worden verleend, zoals
de Afdeling, bijvoorbeeld in de uitspraak van
13 augustus 1998 in zaak nr. H01.96.1220
(AB 1999, 162), eerder heeft overwogen, alle belangen
in de overwegingen worden betrokken, die door
het verlenen van vrijstelling zouden worden gediend
of geschaad. Daartoe behoort ook het belang dat
ermee is gediend dat geen bouwwerken worden opgericht
die niet passen in de door de gemeente meest
wenselijk geachte planologische conceptie voor het
betrokken gebied. Ten tijde van de indiening van de
aanvraag om bouwvergunning moet dan wel sprake
zijn van een duidelijk en kenbaar planologisch beleid.
2.7.2. Voor het betrokken gebied, waarvan het perceel
van appellante deel uitmaakt, zijn sedert 1982
voorbereidingsbesluiten genomen teneinde ongewenste
ontwikkelingen tegen te gaan. In het in
1982 genomen voorbereidingsbesluit wordt met
een mogelijke woonbestemming rekening gehouden,
maar in de daarop volgende voorbereidingsbesluiten
ontbreekt een verwijzing daarnaar.
Op 23 oktober 1985 is door de raad de Nota uitbreidingsgebieden
in het kader van het structuurplan
Haarlem (hierna: de Nota uitbreidingsgebieden)
behandeld. Daarin werd de raad een aantal
nieuwe mogelijke woningbouwlocaties ter keuze
voorgelegd. De keuze van de raad zou als uitgangspunt
dienen bij de opstelling van een definitief ontwerp-structuurplan,
waarin de toekomstige ruimtelijke
ontwikkeling integraal zou worden beschreven
en naast woningbouw ook andere aspecten als
onder meer recreatie, economische ontwikkeling,
verkeer en vervoer aan de orde zouden komen. De
keuze van de raad zou ook bepalend zijn voor de
ontwikkeling van bestemmingsplannen voor de desbetreffende
gebieden. De raad heeft gekozen voor
ongeveer 240 woningen in het betrokken gebied.
Uit de voorbereidingsbesluiten en het besluit van de
raad blijkt echter niet precies welke toekomstige
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Planschadevergoeding
97
ontwikkeling op het perceel van appellante werd beoogd.
Verder is in de Nota uitbreidingsgebieden een
eventuele woonbestemming van het terrein expliciet
afhankelijk gesteld van nadere besluitvorming,
waaronder een te ontwikkelen bestemmingsplan. In
het in 1987 vastgestelde en goedgekeurde Streekplan
‘Noordzeekanaalgebied’ is het onderhavige terrein
aangewezen voor een toekomstige woonfunctie.
Op 25 januari 1990 is het voorontwerp van het
bestemmingsplan ‘Omgeving Zijlweg, partiële herziening
nr. 3’ ter inzage gelegd. In dit voorontwerp
is geen expliciete keuze gemaakt voor een kantoorof
woonbestemming van (het zuidelijke deel van)
het terrein.
Op 21 maart van dat jaar werd een referendum
aangekondigd over het bebouwen van onder meer
het Brouwersvaartgebied, waaronder het zuidelijke
deel van het terrein valt. Vervolgens heeft appellante
op 2 oktober 1990 voor het oprichten van vier
kantoortorens op het zuidelijke deel van het terrein
een bouwaanvraag ingediend. Tegen het bouwplan
hebben omwonenden echter bezwaren ingediend en
het is door de toen bestaande schoonheidscommissie
afgekeurd.
De raad heeft op 5 juni 1991 besloten de uitslag
van het referendum van 6 maart 1991 te volgen en
inzake het Brouwersvaartgebied te kiezen voor een
agrarische bestemming. Het bouwplan is toen niet
verder ontwikkeld.
2.7.3 Het vorenoverwogene in ogenschouw genomen
kan niet worden staande gehouden dat onder
het oude planologische regime, in het kader van een
te maken belangenafweging, sprake was van een
voldoende duidelijk en kenbaar planologisch beleid
met betrekking tot het zuidelijke deel van het terrein,
op grond waarvan onder meer vrijstelling voor
bouwen met overschrijding van de achtergevelrooilijn
zou kunnen worden verleend.
De rechtbank heeft dan ook met juistheid overwogen
dat er op het zuidelijke deel van het terrein
geen reële bebouwingsmogelijkheden aanwezig
waren. Gelet hierop is appellante ten gevolge van
het bestemmingsplan ‘Omgeving Zijlweg, partiële
herziening nr. 3’, voorzover daarbij is bepaald dat
op gronden met de bestemming ‘agrarische doeleinden
(A)’ geen gebouwen zijn toegestaan, niet in een
planologisch nadeliger situatie gekomen. De conclusie
van de rechtbank dat appellante geen schade
heeft geleden ten gevolge van een verlies van bebouwingsmogelijkheden
op het zuidelijke deel van
het terrein, is juist.
2.8. Appellante betoogt voorts dat de rechtbank ten
onrechte tot de conclusie is gekomen dat ten aanzien
van het verlies van de gebruiksmogelijkheden
sprake is geweest van actieve en passieve risicoaanvaarding.
2.8.1. Voor het gedeelte van het terrein waar voorheen
uitsluitend de bouwverordening gold, waren
de gebruiksmogelijkheden (zonder bebouwing) niet
beperkt. Met het bestemmingsplan ‘Omgeving Zijlweg,
partiële herziening nr. 3’ is het gebruik beperkt,
in die zin dat het moet vallen binnen de bestemming
‘agrarische doeleinden (A)’. De rechtbank
heeft terecht geoordeeld dat, doordat er een beperking
van de gebruiksmogelijkheden in het nieuwe
planologische regime is opgenomen, sprake is van
een nadeliger positie.
2.8.2. Naar het oordeel van de Afdeling lag het op
het moment van aankoop van het terrein niet in de
lijn der verwachting dat de gebruiksmogelijkheden
van het zuidelijke deel van het terrein zouden worden
beperkt. Het oordeel van de rechtbank dat de
schade ten gevolge van de beperking van de gebruiksmogelijkheden
voor rekening van appellante
komt, omdat het toekomstig planologisch regime
ten tijde van de aankoop van de grond dermate onzeker
was dat sprake zou zijn van actieve risicoaanvaarding,
wordt niet onderschreven.
Wel onderschrijft de Afdeling de overweging van
de rechtbank dat appellante kan worden aangerekend
nadien geen stappen te hebben ondernomen
om de gebruiksmogelijkheden, die er vóór de inwerkingtreding
van het bestemmingsplan ‘Omgeving
Zijlweg, partiële herziening nr. 3’ waren, te benutten.
Dit mocht, bezien vanuit de positie van een redelijk
denkende en handelende eigenaar, gelet op
de onzekere planologische situatie en met name gegeven
de ontwikkelingen in de periode 1988-1991,
wel worden verwacht. Dientengevolge heeft zij het
risico aanvaard dat de gebruiksmogelijkheden zouden
worden beperkt. Gelet hierop is het standpunt
van de raad dat de schade die het gevolg is van
deze passieve opstelling voor haar rekening dient te
blijven, juist.
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

98 Doorlopend trefwoordenregister 2000-2003
aanduiding 01-82
aanhoudingsplicht 00-57
aanlegvergunning 00-24, 25, 62, 97, 105, 01-88,
92, 124, 02-89, 03-33
aanplakking K37(3/2001)
aanscherping
aanvraag 00-07, 01-04, K4(2/2001), K29,
K57(3/2001), 01-110, 02-54, 58, K3(2/2003),
K4, K27(3/2003), K46
aanvraag herleven K29(2/2001)
aanvulling aanvraag 01-04, K57(3/2001), 01-110,
02-58, K3(2/2003), K27(3/2003)
aanwijzing 01-37, 83, 02-35, 03-24, 42
aard van de bebouwing
advies 02-74
advies, afwijken van 01-144
adviesbureau 00-48
adviescommissie 00-110
afbakening wetgeving K33(2/2001), 00-117,
K99(1/2001)
afgraving 02-91, K87(1/2003)
afstandsgrafiek 02-49
afstandsmeting K25(2/2001)
afstandsnorm K43(3/2000), 00-100, 01-14,
K42(3/2000), 02-16, K32(3/2002), K34(3/2003)
aftrek 01-75, 02-116
afvalpreventie
afvalstof K49(4/2000), K56(4/2000), 00-116,
01-08, 09, 11, 30, 31, 32, K38(3/2001),
K92(1/2002), 02-59, K37(3/2002),
K39(3/2002), K59(4/2002), 03-09, 10, 54, 57,
58, K39(3/2003), K42
afvalverwijdering K56(4/2000), K70(4/2000),
00-116, 01-08, 09, 11, K39(3/2002), 03-54, 57,
58
afvalwater 01-10, 02-130, 136, 03-52
afweging 00-01, 18, K7(2/2000), 02-115
afwegingskader 01-17, 82
afwijken van bestemmingsplan 02-112
afwijken van rijksbeleid
afwijken van streekplanbeleid 01-46, 61, 03-76
afwijken van structuurplan 01-118
afwijkingsbevoegdheid 00-23, 100, 108
agrarisch bedrijf 01-15
agrarisch bedrijf, structuur 02-140
agrarisch hulp- en nevenbedrijf 01-61
akoestisch onderzoek K34(3/2000), 00-60, 127,
K46(3/2001), 01-98
akoestisch rapport K34(3/2000), 01-04,
K46(3/2001)
alara K40(3/2000), 00-86, 117, K34(2/2001),
01-72, K70(4/2002), 02-138, 03-51
algemeen belang 02-96, 03-49
algemeen verbindend voorschrift 03-33
algemene maatregel van bestuur
algemene titel, verkrijging onder 01-138
alternatief K19(2/2001), 01-18
alternatieve veebezetting
ambtshalve (beoordeling) 00-07, K41(3/2001),
K28(3/2002), 02-137, 03-54
ammoniakdepositie K8(2/2000), K39(3/2000),
K41, K2(2/2001), 01-76, 79, 02-10, 51, 03-01,
07, 42
ammoniakemissie K8(2/2000), K41(3/2000),
K52(4/2000), K92(1/2001), K2(2/2001), 02-02,
03-01, 07, 42
ammoniak en planten K92(1/2001), K8(2/2001)
ammoniakrechten K21(2/2000), 00-46,
K50(4/2000), K52, 03-01, 07, 42
ammoniakreductie K39(3/2000), 02-02, 01-86
ammoniakreductieplan K39(3/2000), K14(2/2001)
ammoniakschade K8(2/2001), K32(3/2002),
03-01, 07, 42
anderszins verzekerd 00-39
antenne 01-50
anticipatie 02-16, 147
assimilatieverlichting 02-29, 03-46
autowasserette
autowrakken
bagatelschade
bebouwde kom
bebouwingscontour 00-100, 02-71
bebouwingsgrens
bebouwingspercentage 03-32
bebouwingsplan 01-64
bedenkingen K28(2/2000), 01-33, K51(3/2001)
bedrijfsduurcorrectie 00-52
bedrijfseconomisch belang 00-55, 01-01, 02-138,
03-51
bedrijfsgrootte 02-140
bedrijfsinterne milieuzorg 00-86, 01-06, 104,
02-126
bedrijfsmatig 00-04, 05, 42, 83, K79(4/2001),
01-101, 02-08, K1(2/2002), K11(2/2003), 03-45
bedrijfsmilieuplan 00-86, 01-01
bedrijfspand K43(3/2001)
bedrijfstakstudie 01-39
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Doorlopend trefwoordenregister 2000-2003
99
bedrijfsverzamelgebouw 01-77, K10(2/2003)
bedrijfsvoortzetting 02-82
bedrijfswoning 01-47, 03-43
bedrijventerrein 00-103, 01-87, 03-61, 62
bedrijvigheid 00-79
BEES K27(2/2000), K13(2/2003)
begrenzing buitengebied
begrenzing GHS 02-114
begrenzing inrichting K47(3/2000)
begrip inrichting 00-16, 42, 43, 51, K47(3/2000),
00-79, 81, 83, 89, K74(4/2000), K84(1/2001),
K93, K96, K28(2/2001), K42(3/2001), 01-77,
K60(4/2001), K77, K85(1/2002), K86, K93,
02-01, 08, K1(2/2002), K17, K21, 02-47, 94,
97, K65(4/2002), K77(1/2003), K79(1/2003),
03-04, K10(2/2003), 03-45, K45(3/2003)
begunstigingstermijn K2(2/2000), K13(2/2001),
K43(3/2002)
behoud exploitatierechten 02-123, 124
bekendmaking 00-11, 15, K60(4/2000),
K21(2/2001), 01-41, K37(3/2001),
K80(4/2001), 02-63, 67, 73, 105, 139,
K34(3/2003)
bekendmaking beleid 03-23
bekrachtiging 00-95
belang K83(1/2001), K97, K75(4/2001), 02-05,
03-16
belangenafweging 00-18, K7(2/2000), 00-55,
01-12, 72, 02-31, 134, 03-16, K38(3/2003)
belangen schaden 02-151, 03-16
belangenverstrengeling
belanghebbende 00-54, 70, 71, 85, 01-29,
K61(4/2001), K66, 02-05, 12, 105, K37(3/2003)
belangrijke wijziging 02-02, 11, 135
beleid 00-14, K37(3/2000), 00-99, K22(2/2001),
02-118, 03-01, 07, 13, 23, 54
Beleidslijn ruimte voor de rivier 00-66
beleidsvrijheid K22(2/2001), 02-50, 56,
K38(3/2003)
beoordelingshoogte K87(1/2001)
beoordelingsmethode 03-13
beoordelingsvrijheid 00-04, 17, 55, K22(2/2001),
02-16, K15(2/2002), 02-50, 56, K38(3/2003)
bepaalbaarheid 02-86, K87(1/2003)
beregeningsinstallatie K28(2/2001)
berekening ammoniakdepositie
beroep in eerste en enige aanleg 01-118
beroepstermijn 02-102
beschermingsobject 00-54, 55, K42(3/2000),
K57(4/2002), 03-06, K30(3/2003)
beschermingszone 01-73, K70(4/2001), K78,
01-114, 02-05, 07, 134
beschrijving in hoofdlijnen 02-32
beslistermijn 00-67, K29(2/2001), 01-46, 02-63
besluit 00-07, 22, 27, 29, 30, 33, K32(3/2000),
00-77, K89(1/2001), K26(2/2001), 01-67,
K88(1/2002), K6(2/2002), 02-35, K29(3/2002),
K30, 02-61, 63, K 49(4/2002), K62(4/2002)
Besluit risico zware ongevallen (BRZO) K73(4/2002)
besmettingsgevaar K68(4/2000), K20(2/2001),
K13(2/2002)
bestaande rechten 00-06, K8(2/2000), K21,
K46(3/2000), 00-120, K34(2/2001), 01-42,
01-108, K19(2/2002), K20, 03-01, 07, 42
bestaand gebruik 01-95, 99
bestaande toestand milieu K55(4/2000)
best beschikbare technieken 01-101, 02-02, 11,
14, 135
best bestaande technieken K19(2/2000), 00-77,
117, 02-138
bestemming, te beschermen 01-124
bestemmingsplan 00-57, K58(4/2000), K78,
K82(1/2001), K52(3/2001), K53, K83(1/2003),
03-43
bestemmingsregeling
bestemmingswijziging 00-57
bestrijdingsmiddelen 02-30, 48
bestrijdingsmiddelenwet 00-117
best uitvoerbare technieken 02-48
bestuurlijke afweging K54(3/2001), K27(3/2002),
K69(4/2002), K33(3/2003)
bestuurscommissie
bestuursdwang 00-18, K7(2/2000), 00-116,
01-08, K4(2/2001), K10, K32,02-48, 55, 59, 98,
100, K62(4/2002), 03-41
bestuursorgaan 00-84, K29(2/2001), 02-99
bestuurspraktijk 00-114, K76(4/2000), 03-43
betrokken minister K29(2/2001)
betrouwbaarheid 00-118, K68(4/2001), 02-99
bevoegd K86(1/2001), 01-07, 30, 31, 32,
K41(3/2001), K37(3/2002), K51(4/2002),
03-02, 09, 41, 54, 57
bevoegd gezag K15(2/2000), 00-56, K29(3/2000),
K30, K51(4/2000), 01- 07, K29(2/2001), 01-30,
31, 32, K41(3/2001), 01-105, 106,
K37(3/2002), K51(4/2002), 03-04, 05, 09,
K4(2/2003), 03-41, 54, 57
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

100
Doorlopend trefwoordenregister 2000-2003
bevoegdheid rechter K86(1/2001), 01-36, 03-20,
28
bewerken 00-81
bewijs(last) K28(3/2003)
bezwaar K83(1/2001), 01-33, 116, K94(1/2002),
K97, K16(2/2002), 02-146, 03-41, K41(3/2003)
bezwaarschrift 01-04, K12(2/2001), 01-116,
K16(2/2002), 03-41, K41(3/2003)
biggen
bijzonder beschermingsniveau 01-10, K62(4/2001),
02-09
bijzondere bedrijfsomstandigheden K44(3/2000),
K2(2/2001), K44(3/2001), K62(4/2001),
02-138, K75(1/2003), 03-05
bijzondere gevoeligheid 00-10, K68(4/2000),
K20(2/2001), K72
bijzondere omstandigheid K72(4/2000),
K2(2/2001), K44(3/2001), 01-72, K62(4/2001),
02-09, 49, K34(3/2002), K52(4/2002),
K75(1/2003), 03-05, 43, 48
bioscoop 01-48, K16(2/2003)
bodemcultuur 02-140
bodemgesteldheid 00-31, K65(4/2000), 02-15
bodemonderzoek 00-31, 53, K66(4/2000), 02-17,
03-44
bodemsanering 00-02, 53, K65(4/2000), 01-05,
K26(2/2001), 01-67, K82(4/2001),
K11(2/2002), K12(2/2003), 03-44, K26(3/2003)
bodemverontreiniging 00-31, 53, K38(2/2000),
K65(4/2000), 01-05, K26(2/2001, K82(4/2001),
01-67, K11(2/2002), 02-138, K12(2/2003),
03-44
booggeluid
bouwbesluit K82(1/2003)
bouwblok 02-141, 146
bouwhoogte 01-53
bouwmogelijkheden 00-35, 01-66, 129, 03-29
bouwperceel 01-66, 129, 02-17, 18, 21
bouwstoffenbesluit K15
bouwvergunning 01-121, 02-89, 03-18, 29, 43,
75
bouwvergunningplichtig 01-50, 68
bouwverordening 00-75, 111, 01-43
bouwvlak 01-49
bouwvoorschriften 02-14
bouwwerk 02-112
bouwwerkzaamheden K4(2/2000)
branchebepalingen 00-126, 01-60
brandbare vloeistoffen 02-109
brandstoffenverkooppunt 00-126
brandwerende voorzieningen K82(1/2003)
bref 02-135, K40(3/2003)
brochure Veehouderij en Hinderwet 00-10,
K25(2/2000), K42(3/2000), 00-129, 01-90,
K38(3/2002), 02-70
broedvogels 02-92, 134
bufferbeleid 01-86, 02-17
bufferzone 01-94, 124, 02-30
buitenland 00-77, K7(2/2002)
bundelingsbesluit 02-118
burgerlijke rechten 03-28
burgerwoning 00-91, 01-47
calamiteitenbepaling 02-151
capaciteit 00-78, K35(2/2001)
carillon 02-01
causaliteit 00-38, 72, K10(2/2001), 01-113, 141,
02-54, 83
certificering
circulaire indirecte geluidshinder K18(2/2001)
circulaire industrielawaai K44(3/2000)
circulaire Natte Grindwinningen K54(3/2001),
K1(2/2003)
circulaire schadevergoeding 01-03
circulaire schietlawaai 00-17, 03-13
compensatie 00-39, K43(3/2000), 01-25
concentratiebeleid
concrete beleidsbeslissing 00-27, 01-51, 03-25,
26, 31
concurrentie
conflicterende regelgeving 03-69
considerans K17(2/2000), 03-17, K22(3/2003)
constructie inrichting K67(4/2002)
containers 00-81
continuïteit 00-78, K68(4/2001)
continuïteitsbeginsel 00-92
controle K46(3/2001), K84(1/2002), K94,
K42(3/2002), K63(4/2002), 03-47
convenant 00-25, 118, K81(1/2001),
K54(4/2002)
converteren 01-33, K31(3/2003)
coördinatie K69(4/2000), K25(3/2003)
coördinatie Wvo K69(4/2000), K25(3/2003)
cpr-richtlijn 00-13, K87(1/2003)
cumulatie (geluid)
cumulatie (schade) 01-28
cumulatie(stank) K26(2/2000), K25(2/2001)
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Doorlopend trefwoordenregister 2000-2003
101
definities K87(1/2002), 01-105, 106
delegeren 00-56, K51(4/2000)
delfstoffenwinning 00-123
derden 00-86, K61(4/2000), 02-101, 151
deskundigenbijstand 01-02, K24(2/2001), 02-90
deskundigenverslag 00-28, 41, 98, 137, 01-134
detailhandel 00-126
dictum K17(2/2000), K22(3/2003)
dienstregeling K9(2/2002), K20(2/2003)
dienstwoning 00-131
diersoort 01-59, 03-64
dijkversterkingsplan
directe werking 01-123
distributie-planologisch onderzoek
doeleindenomschrijving 02-141, 142
doelmatigheid 00-78, K100(1/2001),
K33(2/2001), K68(4/2001), 01-105,
K15(2/2002), 03-58
doelvoorschriften K63(4/2002), 02-126
doorkruising rijksbeleid 00-123, 01-39, 02-118
doorwerking 00-20, 21, 108, 124
dosis-effectrelatie 01-39
dwangsom 00-03, 08, K1(2/2000), K2, 00-42,
51, K82(1/2001), K98, 00-137, 01-10,
K4(2/2001), K13, K30, 01-105, 106, 02-03, 04,
K16(2/2002), K18, 02-43, 53, K45(3/2002),
02-100, K49(4/2002), K50(4/2002),
K56(4/2002), 03-02, 03,17, K6(2/2003), K9,
03-45, 50, 53, 55
dwangsom aan bevoegd gezag K98(1/2001)
dwarsprofiel 00-101
ecologische waarden 01-40, K70(4/2001), K78,
01-114, 02-09
economische draagkracht K95(1/2001), 02-138
eerste ruimtelijk plan 02-35, 108, 154
effectuering K62(4/2002)
eigendomsrecht 00-116, 03-16
eindonderzoek K66(4/2000), 03-44
emissie 02-104, K17(2/2003)
emissie-arm
emissie-eisen K17(2/2003)
emissiefactor K2(2/2001)
emissieplafond K13(2/2003)
emissiepunt 00-21, K58(4/2001)
emissierechten K8(2/2000), K46(3/2000)
emissiewaarden 00-118, K13(2/2003)
energiebesparingsmaatregelen K90(1/2002)
energiebesparingsplan
energieregistratie K11(2/2000)
energieverbruik K11(2/2000), K90(1/2002)
erfafscheiding 02-62
erfdienstbaarheid
etmaalindeling K64(4/2000)
europese richtlijnen 01-123
evenement 01-72, K17(2/2002)
ex nunc-toetsing 00-99, K52(3/2001), 01-86, 91
externe veiligheid K53(4/2000), 01-37
externe werking 00-76, 02-05, 15, 03-46
faillissement K68(4/2002)
fair play-beginsel 03-03
fasering 01-131
feitelijke situatie 03-39, 40
fictieve weigering 02-85
financiële omstandigheden K95(1/2001), 01-01,
02-138, K19(2/2003)
financiële zekerheid K71(4/2002), K81(1/2003)
folklore 00-17, 02-138
fonds luvo 02-50
formeel gebrek K29(3/2000), K33(3/2000), K48,
K21(2/2001), K23, K31, 01-41, K80(4/2001),
K2(2/2002), 02-139, 03-09, 12, 48
fruitbomen K28(2/2001)
functieverandering K57(4/2000), K63(4/2001)
gaswinning 02-65
gebruiksmogelijkheden 01-23, 119, 137, 02-42
gedachtewisseling
gedogen 00-03, K17(2/2000), 01-21,
K30(3/2002), K44(3/2002)
gegronde vrees 00-118, K68(4/2001), 02-99
geheimhouding K48(3/2001)
geluidgevoelige ruimte 02-144, 03-06
geluidgrenswaarden K10(2/2000), K13, 00-47,
K44(3/2000), 00-103, 104, K34(2/2001),
01-70, 72, K14(2/2002), 02-25, 133,
K75(1/2003)
geluidsbegrenzer 01-71
geluidscontour 01-83
geluidsgevoelig object 03-06
geluidhinder 02-106, 116, 144
geluidsnorm 03-13, 60, K33(3/2003)
geluidsnormen Rijksweg K82(1/2001), 02-133
geluidsoverlast K44(3/2000), 01-07, K9(2/2001),
03-13
geluidsproductie 02-116
geluidsrapport 00-47
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

102
Doorlopend trefwoordenregister 2000-2003
geluidsruimte K34(2/2001), 01-70, 03-60
geluidsscherm
geluidswal 00-01
geluidszone 00-114, K52(3/2001), 01-83, 02-06,
106, K64(4/2002), 03-05, 24, K15(2/2003)
gemachtigde
gemeentelijke herindeling 02-69
genetisch K3(2/2000), 00-82
gerechtvaardigde verwachting 02-80
geurarme stallen K46(3/2000)
geurbeleid K37(3/2000), 01-39
geurbelevingsonderzoek 00-04, 01-39
geureenheid K76(3/2001)
geuremissie K62(4/2000), K14(2/2003)
geurgevoelig object 01-90, K38(3/2002),
K30(3/2003)
geurhinder 02-115, K30(3/2003)
geurnormen K37(2/2000), K101(1/2001), 01-39,
K65(4/2001), K69, K88(1/2003), K14(2/2003)
geuronderzoek K37(2/2000), K62(4/2000), 01-39,
K65(4/2001), K69
geval van bodemverontreiniging 01-67,
K82(4/2001)
gevalsgrenzen 00-02, 01-67
gevelisolatie
gevelreflectie 00-52, K71(4/2000), K7(2/2001)
gewasbeschermingsmiddelen 02-104
glastuinbouw 02-153
goedkeuring(sbesluit) 00-77, 93, K26(2/2001),
01-104, K47(3/2002), 02-63, 64, 66, 67, 03-22
goedkeuring van rechtswege 01-120
golfbaan 00-66
grensoverschrijdend K23(2/2001), K7(2/2002)
grijze lijst stoffen 02-48
groene hoofdstructuur
groen label-stal 02-02, 11, 14, 03-07
grondgebonden 01-59
grondslag aanvraag 00-12, K6(2/2000), K18,
00-86, 88, K6(2/2001), 01-33, K12(2/2002),
02-54, K25(3/2002), K66(4/2002),
K72(4/2002), K19(2/2003), K46(3/2003)
grondstof K11(2/2000), 00-88, K49(4/2000),
01-08, 09, 11
grondwateronttrekking K44(3/2001), 03-46
grondwet 02-45
GS-besluit
habitatrichtlijn 00-62, 01-73, K78(4/2001),
01-114, 02-07, 09, 44, 46, 94, K55(4/2002),
K61(4/2002), 03-07,16, 46, 64, K35(3/2003)
hamster 01-17
handhaafbaar 00-86, 01-01, K68(4/2001)
handhaving 00-18, K7(2/2000), 00-82,
K17(2/2001), 01-21, 71, 84, 94, 02-01, K3,
02-47, K34(3/2002), K51(4/2002), 03-04, 43,
47, 57
handhavingsverleden 00-18, K68(4/2001), 02-99
Handleiding meten en rekenen industrielawaai
K87(1/2001), K88
handreiking industrielawaai K7(2/2001), 01-115,
K27(3/2002)
heersend verkeersbeeld
helikopterplatform 01-07, 02-96
hergebruik K70(4/2000), 01-08, 09
herhaald en ingelast 01-33, K51(3/2001)
herhuisvesting
hernieuwd schorsingsverzoek
heroverweging besluit 01-04, K12(2/2001),
01-140, K16(2/2002), 03-15, K41(3/2003)
herstel gebrek K33(3/2000), 00-125, 01-04
herstel verzuimen 02-28
hersteltermijn 01-04
herstelvariant 00-122, K11(2/2002), K2(2/2003)
herziene nota stankbeleid
herzieningsplicht 00-69, 91, 105, 03-24
historische verontreiniging K65(4/2000)
hogere grenswaarden 00-60, 85, K51(4/2000),
00-103, 127, 01-18, 75, 02-06, 03-05,
K2(2/2003), K15
hoogbouweffectrapportage 01-16
hoorzitting 00-132, 01-65
horen 00-19, 25, 28, 01-65
huisbrandolie 00-42, 89
huishoudelijk afval(water) 00-81, 01-10
IBC-variant 00-122, K11(2/2002), K12(2/2003)
indirecte hinder K31(3/2000), K53(4/2000),
K18(2/2001), K45(3/2001), K73, 02-101, 03-49
industrieterrein (gezoneerd) 00-57, 02-06, 106,
117, K15(2/2003)
ingrijpende wijziging 02-107
inkomensschade 00-36, 135, 02-90
inpassing 01-132
inrichting 00-16, 42, 43, 51, K47(3/2000),
00-79, 83, 89, K74(4/2000), 00-116,
K84(1/2001), K28(2/2001), K42(3/2001),
01-77, K60(4/2001), K77, K85(1/2002), K86,
K93, 02-01, 04, 08, K1(2/2002), K17, K21, K22,
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Doorlopend trefwoordenregister 2000-2003
103
K24, 02-47, K43(3/2002), 02-94, 97,
K65(4/2002), K77(1/2003), K79(1/2003),
03-04, K10(2/2003), 03-45, K45(3/2003)
inspanningsverplichting 00-45, 50, 01-01
inspraak 00-19, 28, 32, 01-52, 93, K34(3/2003)
instandhoudingstermijn 02-112, 141
instructieregeling
intensieve veehouderij 01-59
intentie, ruimtelijke 02-107
intentieverklaring 01-01
interimbeleid 01-122
interpretatiebevoegdheid 00-109
intrekking goedkeurings- of vervangingsbesluit 03-22
intrekking vergunning 00-18, K46(3/2000), K48,
K52(4/2000), K73(4/2001), 01-107, 109, K75,
02-60, 136, 03-41
intrekking voorschrift
intrekking zienswijze 02-68
inwerkingtreding 01-68, K10(2/2002), 02-60, 89,
102, 03-19
IPPC-richtlijn 01-79, 02-02, 11, 14, K28(3/2002),
02-135
jaarvrachten 00-86, K13(2/2003)
justification
Kaderrichtlijn water 00-117
kampeerterrein
kantoren K8(2/2000), K43(3/2001), K30(3/2003)
kapitalisatiefactor 00-36
kassen 00-59, 02-29, 03-46
kennelijk ongegrond 00-34
kennelijk onredelijk K1(2/2000)
kennisgeving 00-11, 77, K60(4/2000),
K21(2/2001), K31, 01-41, 02-12, K2(2/2002),
02-33, 59, 139
kerk K42(3/2000), 02-01
keur 00-105
keurstroken
klacht 01-93
klooster 01-58
koeldeksysteem 00-121
kokkels 00-87
koop/ruilovereenkomst 00-39
kosten deskundige bijstand 00-37, 115, 135,
K24(2/2001)
kosten taxatierapport
kostenverhaal 00-51, 115, 01-36, 02-120
kostenverschil 00-122
koude sanering
kwekerijen 02-104
kwiklozing 00-118
laden en lossen K95(1/2002), K32(3/2003)
lage tonen
landschappelijke waarden 01-80
leefgebied 03-21
legalisatiebeleid 00-14
legalisering 00-14, 111, K17(2/2001), 02-84,
03-02
leges 02-155
lichtuitstraling 02-29
limburgs schieten 00-17
lozing K19(2/2000), 00-86, 117, 118, 121,
01-10, K19(2/2001), K36(3/2001), 01-76,
K96(1/2002), 02-43, 48, 51, 98, 130, 136,
03-50, 52, K27(3/2003)
lozingsalternatief K19(2/2001), 02-133
lozingsvoorschriften K33(2/2001), 02-133
luchtvaarthinder K83(1/2002)
luchtvaartterrein 01-07, 37, K36(3/2001), K55,
01-83, K83(1/2002), 03-24
maatregelen in bijzondere omstandigheden 01-36
maatschappelijke opvattingen K49(4/2000), 01-11
maatschappelijk risico 02-93
machtigingsgebrek
machtspositie 01-111
mainport-doelstelling 01-37
mandatering 00-67, K12(2/2001)
Mantovanelli-arrest 00-28
Marktmechanisme 00-78
Materiaalkeuze 00-108
maximale invulling 00-35, 03-39, 40
medewerking derden 00-82, 02-101
medische beperkingen K60(4/2002)
meerjarenplan gevaarlijke afvalstoffen K33(2/2001)
meet- en rekenvoorschrift K64(4/2002)
meethoogte K87(1/2001)
meetverplichting K46(3/2001), K84(4/2001),
K42(3/2002)
meetvoorschriften 02-142
meitellingen K50(4/2000)
melding 00-44, K38(3/2000), K32(2/2001),
01-74, 78, K67(4/2001), K43, 02-03, 12,
K4(2/2002), K5, K18, K23, 02-57, 95,
K58(4/2002), 02-131, 03-15, 56, 58, 59, 60,
K36(3/2003), K44
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

104
Doorlopend trefwoordenregister 2000-2003
meldingsplicht K38(3/2000), K32(2/2001), 02-03
menselijk stemgeluid 01-38
mestbassins
mestdrooginstallatie
mestopslag 00-24
mestvarkeneenheid K76(4/2001)
milieu-audit
milieu-beleidsplan 00-30
milieubeschermingsgebied 00-47, 01-10
milieu-effectrapport 02-108, 02-127, 128, 154,
03-11, 67, K23(3/2003)
milieu-effectrapportage K9(2/2000), K47(3/2000),
K61(4/2000), 00-120, 133, 134, 01-35, 48, 57,
K93(1/2002), 02-09, 20, 35, 127, 128, 154,
03-11, K23(3/2003)
milieu-effectbeoordeling 00-120, 01-81, 97,
02-09, 127, 128, 154, 03-11
milieugevolgen 01-37
milieujaarprogramma 00-86, 01-104
milieujaarrapport 01-106
milieuprestatieniveau 01-104
milieutechnische inzichten K91(1/2002),
02-16(2/2002), K48(3/2002), K64(4/2002),
K66(4/2002)
milieuvergunning 01-130, 132
milieuverslaglegging 01-106, 03-17
milieuzonering
milieuzorgprogramma 00-119, 01-06, 104
milieuzorgsysteem 00-86, 119, 01-104, 02-126
militair oefenterrein 00-113, K85(1/2002), 03-04
mobiele telefonie 02-147
mobiliteit K31(3/2000), K73(4/2000)
molenbiotoop 02-27
monopoliepositie 01-111
mondelinge gedachtewisseling
motivering 02-66, 146, 03-36
motivering, kenbare 02-103
motivering, nadere 02-77
motiveringsbeginsel 00-137, 01-22, 03-26
nabijheid K47(3/2000), K93(1/2001),
K42(3/2001), K21(2/2002)
nadeelcompensatie 00-138, 02-93
nadere eis 00-86, 01-38, K40(3/2001), 01-71,
82, 03-47
naleving voorschriften 00-82, K84(1/2002), K94
natuurbeschermingswet 01-17, K47(3/2001),
01-85, 02-05, 10, 15, 44, 46, K55(4/2002),
K61(4/2002), 02-134, 03-01, 07, 42, 46
natuurgebied 02-92, 108, K55(4/2002), 02-134,
03-14, 42, 46
natuurmonument 01-85, 02-05, 15, K55(4/2002),
K61(4/2002), 02-134, 03-01, 07, 14, 42, 46
natuurverschijnsel 02-50
natuurwetenschappelijke waarden 00-76, 01-40,
K70(4/2001), 01-114, 02-05, 09, 10, 15, 92,
K55(4/2002), 02-134, 03-01, 07, 14, 42, 46
ne bis in idem 00-08, K9(2/2003), 03-55
Nederlandse grootte eenheid 01-15
negatieve lijst 01-84, 03-25
NeR K37(3/2000), 01-39, K49(3/2001),
K17(2/2003)
Nertsen K14(2/2000)
neventak glastuinbouw
neventak intensieve veehouderij
niet-ontvankelijkverklaring K28(2/2000), 01-04,
K48(3/2001), 01-44, 45, 02-12, 56,
K28(3/2002), K29(3/2003)
nieuw besluit 02-63
nieuw plan 02-107
nieuwvestiging 01-86
Nimby-procedure 02-110
norm K19(2/2002), K13(2/2003)
notificatieplicht 00-116, 03-55
nulsituatie-onderzoek
nuttige toepassing K49(4/2000), K70, 01-08, 09,
K39(3/2003)
oeverschade K67(4/2000), K79(1/2001)
omgevingsplan 00-30
omrekeningsfactor K23(2/2000), K2(2/2001),
K64(4/2001)
omwonenden
omzetten vergunning 01-33, K31(3/2003)
onafhankelijk 03-72
onbevoegd K5(2/2000), 00-56, K29(3/2000),
01-30, K41(3/2002), 03-41, 54, 57
ondergeschikte kantoorfunctie
ondertekening, afwisselende 01-45
onderzoek, schriftelijke weerslag 02-103
onderzoeksplicht K24(2/2000), 00-31,
K46(3/2000), K62(4/2000), 01-19,
K44(3/2001), 01-69, K65(4/2001), 02-41, 94,
114, 129, 135, 148, 03-47
ongewoon voorval 00-80, 02-03
onherroepelijk 01-68, 02-64, 88, 03-34
onmiddellijke nabijheid K93(1/2001), K42(3/2001,
K86(1/2002), K21(2/2002), K79(1/2003)
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Doorlopend trefwoordenregister 2000-2003
105
onpartijdig 02-157, 03-28, 72
onrechtmatig 01-02, 02-90
onrendabele exploitatie
ontgronding K63(4/2000), 02-61, 91,
K54(4/2002)
ontgrondingenwet K58(4/2000), 01-34, 35, K63,
02-91, K54(4/2002)
ontheffing 00-121, 01-72, 91, 02-138,
K75(1/2003), K27(3/2003)
onthouding van goedkeuring 02-66
ontoelaatbare hinder K46(3/2000), K74(4/2000),
01-42, 107
ontsluiting
onttrekkingsproef 00-02
ontvankelijk bezwaar K94(1/2001), 03-14
ontvankelijkheid 00-11, 15, K28(2/2000), 00-24,
26, K33(3/2000), 00-63, 67, 69, 95, 107, 112,
01-104, K68(4/2001), 02-51, 56, 03-11, 14,
K29(3/2003)
ontwerp-besluit K48(3/2000), K80(1/2001),
K57(3/2001), K81(4/2001), K2(2/2002), 02-56,
03-09, 48
onverbindend K100(1/2001), 01-10, 03-53, 55
onzorgvuldige besluitvorming
openbare weg K18(2/2001), 03-49, 74
opheffingsvergunning 03-27
oppervlaktewater K15(2/2001), K19, 01-76,
01-113, K36(3/2000), 02-136, 03-52
oprichten K4(2/2000), K3(2/2001), K56(3/2001),
02-128, 03-53
oprichtingsvergunning K3(2/2001), K56(3/2001),
K22(2/2002)
opschortende voorwaarde 02-60
opschortende werking 02-102
opslag 02-47, 03-45
opslagtanks K77(4/2001)
overcapaciteit 00-78, 01-111
overdragen bevoegdheden 00-56, 103
overgangsrecht 01-21, 25, K66(4/2002),
02-137, 152, 03-30, 41, 47
overheidstaak 02-120
overleg 00-94, 128, 02-119
overwegingen (besluit) K85(1/2001)
paardenfokkerij 01-15
paardenhouderij 01-15
papegaaien K34(3/2000)
parapluvergunning
Parcom afspraken 00-118
parkeergarage K27(2/2001)
parkeernorm 01-16
parkeeroverlast K27(2/2001), K4(2/2002)
partiële herziening 03-30
partijdigheid 00-48, 136, 138
peildatum overgangsrecht 01-135, 02-152, 03-30
peildatum planschade 03-34
permanente bewoning recreatiewoningen 01-21,
135, 03-30
persoonsgebonden
persoonsgebonden overgangsrecht 03-63
piekgeluidgrenswaarden K44(3/2000),
K84(1/2001), K14(2/2002), K24(3/2003)
PKB 02-118, K35(3/2003)
plankaart 00-130
planologisch voordeel 03-35, 37
planologische kernbeslissing 00-87, 01-35, 37, 94,
02-15, 145, K35(3/2003)
planologische medewerking 01-18, 02-113
planologisch oordeel 03-35, 37
planologische status 00-55
planologische verslechtering 02-37, 03-35
planperiode 01-89, 02-22, 36
planschadebasis 00-38, 111, 01-28, 03-80
planschadekosten 02-120
planschadevergoedingskostenverhaalsovereenkomst
02-120, 03-79
plantoelichting 02-19, 148
planvergelijking 00-75, 111, 01-142, 02-40,
03-78, 81
planvoorschriften 00-106, 108, 01-23,
K53(3/2001), 01-100, 02-141
positieve bestemming 01-21
postzegelplan 01-121
prejudiciële vraag K49(4/2000), 01-09, K70,
02-44, K61(4/2002)
preventie
preventieve bestuursdwang 00-18, 03-02,
K6(2/2003)
primaat
primaire beslissing 02-85
privaatrechtelijke afspraken K91(1/2001), 01-54
privé- en familieleven K83(4/2001)
procedure K48(3/2000), K80(1/2001), 01-37, 46,
K81(4/2001), 03-09, 12, 48, K34(3/2003)
procesbelang K5(2/2000), K85(1/2001), 02-53,
131
proceskostenvergoeding 00-47, K45(3/2000),
00-85, 115, 01-02, 02-53
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

106
Doorlopend trefwoordenregister 2000-2003
processueel belang 01-20, 27, 02-53, 131
producten 00-88, K31(3/2002), 03-10
productiemethode 02-140
productieprocessen 00-88, 03-10
proefboringen 00-76, K47(3/2001), 02-05, 15
pro forma bedenkingen
pro forma beroep
pro forma zienswijze 01-44
profijtbeginsel 02-120
propaanopslag 00-16
protocol 00-82
provinciaal beleid 01-86, 02-75, 147, 03-23
provinciale milieuverordening 00-47, 01-10
publicatie-eisen 00-26, 69, 70, 77, 107, 125,
01-13, K80(4/2001), 02-12, K2(2/2002), 02-33,
111
publiekrechtelijke grondslag 02-120
raadsbesluit 01-125
raamvergunning 00-45
raffinaderij K27(2/2000)
rangeersporen
rechtsbescherming 03-26, 31
rechtsbijstand 02-53
rechtsgeldige vergunning 02-105
rechtsgevolgen K25(2/2000), 00-46, K29(3/2000),
K43, K89(1/2001), 03-17
rechtskracht 03-34
rechtsmiddel K83(1/2002)
rechtsongelijkheid 03-32
rechtsoordeel 02-34
rechtstreekse bouwmogelijkheid 00-110
rechtstreekse werking 00-90, K74(4/2001), K78,
01-125, 02-07, 44, 130, 135, 03-14
rechtsvoorganger 02-122
rechtszekerheidsbeginsel K22(2/2000),00-45, 86,
130, K50(3/2001), K71(4/2001), 02-32,
02-126, K78(1/2003), K87(1/2003),
K14(2/2003), K40(3/2003)
reconstructie 00-60
recreatie 02-70
recreatief medegebruik 02-108
recreatieterrein 00-16
recreatiewoning 00-104, 01-101, 135, 03-30, 71
rectificatie K88(1/2002)
recycling K70(4/2000), 01-08, 09
redelijk denkend en handelend koper
referendum 02-143
referentiemeting
referentieniveau K10(2/2000), K34(2/2001),
K40(3/2001), 01-70, K13, K70(4/2002),
K33(3/2003), K43
reformatio in peius K5(2/2001), 01-116,
K89(1/2003)
regeringsbeleid
regionaal openbaar lichaam 02-69
regionaal structuurplan 00-27, 01-56, 02-69
rente 00-71, 135, 01-143
representatieve bedrijfssituatie 03-05
restrictief beleid
revisievergunning K22(2/2001), K39(3/2001),
K56, K22(2/2002)
richtlijn 00-113, K37(3/2000), 00-134, 02-129,
130
richtlijnconform 02-44, 130, 135, 03-46,
K35(3/2003)
Richtlijn SBR 02-129
richtlijn Veehouderij en stankhinder 00-14,
K14(2/2000) K25, K63(4/2001), K64,
K91(1/2002), 02-49, K38(3/2002)
rijkswaterstaatwerk 03-27
riolering K6(2/2002)
risico-aanvaarding 01-24, 25, 02-39, 03-77, 81
ruimte voor ruimte 03-23
ruimtelijk beleid 02-118, 02-145, 150
ruimtelijk motief 02-147
ruimtelijk relevant 00-24, 01-101, 02-29, 75, 76
ruimtelijke intentie 02-107
ruwvoedergewassen 02-149
salderingsplicht 00-46
saldomethode K43(3/2000), K14(2/2001), 01-79,
02-60
saneringsplan 00-02, 53, 122, 01-05,
K26(2/2001), 01-67, 02-06, K11(2/2002),
K2(2/2003), K26(3/2003)
saneringsplicht K26(3/2003)
saneringsurgentie 01-05, 67, K11(2/2002)
schadebasis 01-141, 02-90, K81(1/2003)
schadebeoordelingscommissie 00-34, 136, 137,
138, 01-27, 02-157
schadebesluit 00-115, 01-02, 03, K10(2/2001),
01-112, 113, 02-90, 93
schadevergoeding 00-46, 47, K45(3/2000),
00-62, 112, 115, 01-02, 03, K10(2/2001), K27,
K29, 01-112, 113, 02-38, 50, 53, 54, 02-90,
93, K81(1/2003), 03-34, K5(2/2003)
schaduwschade 00-138, 02-125
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Doorlopend trefwoordenregister 2000-2003
107
schending WRO
schepen 02-59
schietterrein 03-13
schijn van partijdigheid 00-48, 136, 138
Schiphol 01-37
schorsende werking 00-87, K61(4/2002)
schorsing 03-18
schorsing opheffen 00-87, K61(4/2002)
schuurkassen 02-153
significante gevolgen 01-73, 79, 81, K59(4/2001),
K78, 01-114, 02- 02, 05, 07, 11, 14, 44, 02-46,
K55(4/2002), K61(4/2002), 03-14, 46
sirenegeluid K9(2/2001), 03-49
soepele beoordeling K62(4/2001)
soorten bescherming 03-21
speciale beschermingszone 01-85, 114, 02-05, 07,
134, 03-01, 07, 14, 16, 42, 46
splitsing inrichting
spoorweglawaai K9(2/2002), K40(3/2002),
K19(2/2003), K20
spreiding 00-78
Staat van bedrijfsactiviteiten 03-61
stacaravan
stadsproject 02-154
stadsvernieuwingsplan 03-20
stagnatieschade 02-90
stand der techniek 01-69, 75, 02-48
standstill-beginsel 00-77, K44(3/2001), 03-01, 07,
K43(3/2003)
stankcirkel 00-129, 01-49, 02-70
stankgevoelige bebouwing 00-129, K43(3/2001),
K57(4/2002)
stankhinder K46(3/2000), 00-74, K101(1/2001),
00-129, 01-42, K45(3/2001), 01-69
stedenbouwkundig concept
steenfabrieken (voormalige)
stiltegebied 00-47, K5(2/2003)
stofverspreiding K49, 02-50
storten 02-127
straffactor 00-114
strafrechtelijke handhaving K9(2/2003)
streefnorm 00-50, K33(3/2003)
streekplan 00-22, 23, 29, 30, 33, 92, 95, 100,
109, 123, 124, 131, 01-46, 89, 122, 02-62, 79,
03-23, 66, 70
streekplanherziening 01-122, 131, 136, 02-20,
03-67
streekplanuitwerking 00-33, 96, 02-108, 03-11
strijdig gebruik 01-137
structuur agrarisch bedrijf 02-140
structuurbeleid 02-140
structuurplan 00-26, 01-118, 02-69
Structuurschema Groene Ruimte 02-145, 150
Structuurschema Verkeer en Vervoer
struisvogels 00-10
systeem van de wet 02-102
taxatie (methode) 00-73, 74
teeltondersteunende voorzieningen 02-141
teeltondersteuning 00-105
ter inzage leggen K48(3/2000), 01-120, 128,
03-12, K7(2/2003), 03-48
terinzagelegging plan 00-107, 01-120, 02-111
termijn 00-40, 01-04, 55, 02-56, 03-52
termijnbepalingen 02-143
termijnoverschrijding 00-107, 01-04, 46, 55,
02-56, 111, 03-73
terpostbezorging
terreinafscheiding 02-62
terstond van kracht
terugverdientijd
terugwerkende kracht 01-117, 03-18
tienjarenprogramma afvalstoffen
tijdelijk 00-43, 01-63, 95, K65(4/2001), 02-49,
112, 127, 130, 141, 03-08
tijdelijke vergunning K65(4/2001), 02-49,
K33(3/2002), 02-92, 94, 130, 03-08
tippelzone 00-43, K96(1/2001)
toedeling met gesloten beurzen 02-121
toekomstige invulling 03-38
toekomstige ontwikkelingen K16(2/2000),
K78(4/2000), K90(1/2001), 02-06,
K27(3/2002), K69(4/2002), K2(2/2003)
toetsing 00-93, 105, 01-12
toetsingskader 01-88, 121, 02-62, 137, 03-18, 44
toezegging 00-99
toezending besluit 02-105
toezichthoudend orgaan 02-152
tonaal geluid 00-114
tracébesluit 00-20, 21, 108, 01-18, 128, 02-113,
03-74
tracékeuze weg 01-18, 02-31
transportleiding 02-109
transportmiddel K74(4/2000)
traumahelikopter 01-107, 02-96
trillinghinder 01-115, 02-129
tuin K11(2/2001)
tweede woning 01-21
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

108
Doorlopend trefwoordenregister 2000-2003
uitbreiden verzoek 00-111
uitbreidingsmogelijkheid
uitputtende regeling 02-106, 123, K21(3/2003)
uitreiking 02-105
uitrijden mest K45(3/2001)
uitstel 01-65
uitvoerbaarheid 00-31, 02-17, 22, 02-65, 148
uitvoerverbod afvalstoffen
uitwerkingsplan 00-32, 61, 64, 102, 01-12, 22,
64, 96, 97, 117, 120, 126, 141, 03-38, 65
uitwerkingsregels 01-12
uitzicht 00-01
una via-beginsel 00-08
vakantiewoning 00-54
van wezenlijk belang zijnde beslissing/beleidsuitspraak
varkensbesluit K20(2/2000)
veebestand
veerpont K74(4/2000)
veevoerleverancier K50(4/2000)
veiligheid 02-77
veiligheidsrisico 01-14
veiligheidszone 02-109
veranderingen K39(3/2001)
veranderingsvergunning K16(2/2001),
K39(3/2001), K18(2/2003)
verbindendheid 02-48
verbrandingsmotor 00-43
verdrag K74(4/2001), 02-150
vergaring informatie door gemeente/GS
vergunning aan meerdere personen
vergunning op hoofdlijnen 00-86, 119, 01-104, 02-
126
vergunningsaanvraag K4(2/2001), K29,
K46(3/2003)
vergunningplicht 00-113, 116, K102(1/2001),
01-79, 02-15, 47, 52, K36(3/2002), 02-97, 136,
K85(1/2003), 03-04, 46
verkapte weigering K6(2/2000), K20(2/2002)
verkeersbeeld K64(4/2000)
verkeersbewegingen K18(2/2001), 03-49,
K24(3/2003)
verkeersopstoppingen
verkeersveiligheid K55(3/2001)
verkennend bodemonderzoek
verklaring K88(1/2003)
verklaring geen bezwaar GS
verklaring van geen bedenkingen 01-105
verlening vrijstelling
vermogensschade 00-135
vernietiging 02-152
verrekening 02-37, 03-35
verruimde reikwijdte 00-88
verschoonbaar 00-15, 02-111
verstedelijking 02-145
verstedelijkingscontour 02-71
vertrouwelijke behandeling stukken
vertrouwensbeginsel 02-04, 80
vervaltermijn K59(4/2000), 02-13, 132
vervallen bouwmogelijkheden 01-124
vervallen van rechten K35(3/2000), K59(4/2000),
01-68, K60(4/2001), 01-108, 109,
K89(1/2002), 02-13, 132, 137, K76(1/2003)
vervallen vergunning K21(2/2000), K35(3/2000),
K59(4/2000), 01-68, K60(4/2001), 01-108,
K89(1/2002), 02-13, K35(3/2002), 02-135,
137, K76(1/2003), 03-47, K28(3/2003)
vervangingsbesluit 01-94, 02-118, 145, 03-22
vervoer gevaarlijke stoffen K53(4/2000)
vervoersplan K16(2/2203)
verwachting 03-38
verweerschrift K4(2/2000)
verwoesten 01-109, K8(2/2002)
verwijderen van afvalstoffen K56(4/2000), 01-108,
09, 11, K70
verwijderingsstructuur 00-78
verzorgingsstructuur
verzuimen, herstel van 02-28
vestigingsregeling 02-140
visuele hinder 00-01, 74, 01-16, 02-15, 03-46
vloeistofdicht K94(1/2002)
VNG-brochure Bedrijven en Milieuzonering 01-130,
03-61, 62
VROM-circulaire 02-109
vogelgebied K55(4/2000), 01-40, 73, 81, 114,
02-05, 07, 46, 92
vogelrichtlijn 00-62, 01-40, 73, 81, K59(4/2001),
K70, K78, 01-114, 02-07, 44, 46, 03-14, 46,
K35(3/2003)
vogels houden
volksgezondheid 02-147
volwaardig agr. bedrijf 01-15
voorbereidingsbesluit 00-24, 97, 01-84, 02-73, 122,
03-33, 36
voorbereidingsprocedure 02-36
voordeelsverrekening 03-35
voorgenomen besluit 02-119
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Doorlopend trefwoordenregister 2000-2003
109
voorkeursvolgorde
voorlopige voorziening 00-97
vooroverleg 00-68
voorschriften 00-13, K22(2/2000), K16(2/2001),
K39(3/2001), K50, K71(4/2001), K75,
K26(3/2002), K46, 03-55, K40(3/2003)
voorschriften veranderingsvergunning K16(2/2001),
K39(3/2001)
voorschriften wijzigen K39(3/2001), 01-69
voor verzuring gevoelig gebied K54(4/2000)
voorwaarden vergunning 03-29
voorzienbaarheid 00-120, 135, 01-26, 138, 02-
39, 82, 86, 121, 122, 124, 03-36
voorzienbare ontwikkelingen 00-120, 03-36
voorzieningen K32(3/2000), 03-51
voorzorgsbeginsel 00-49, 50, 77, 87,
K49(4/2000), 00-118, 01-34, 35, 02-15, 02-65,
K35(3/2003)
vormverzuim 00-32, K29(3/2000), K21(2/2001),
K23, K31, K41(3/2001), K80(4/2001),
K2(2/2002), 03-09, 12, 48
vreemde taal 00-09
vrij beroep aan huis
vrijstelling 00-65, 106, 110, 01-57, 62, 142, 02-81,
112, 03-29, 30, 62, 65
vuurwapens 00-113
vuurwerk K77(4/2000), K72(4/2001), 02-16,
K48(3/2002), K8(2/2003), 03-41
waardebepalingsmethode 02-38
waardevermindering 01-25, 02-38
waddenzee 00-76, 77, 87, 01-34, 35,
K47(3/2001), 02-07, 15, 65, K55(4/2002),
K61(4/2002), K35(3/2003)
warmdraaien K36(3/2001)
waterbodem
waterschap 02-27
waterverbruik K11(2/2000)
Wederopbouwwet 00-111, 02-156
wegverkeerslawaai K53(3/2001), 02-116, 150
weigering K25(2/2000), 01-02, 03, 02-60, 85,
02-90, 99, K72(4/2002), 03-30
weiland K84(1/2001), K60(4/2001)
werk K74(4/2002), 02-127
werktijden 00-06, 03-60
wet milieugevaarlijke stoffen 00-117
wetsafbakening 00-117, K99(1/2001),
K33(2/2001)
wettelijke voorschriften 01-120
wijze van meten 00-65
wijziging aanvraag K57(3/2001), 01-110, 02-58,
K3(2/2003)
wijzigingsbevoegdheid 00-58, 64, 106, 110,
02-78, 86, 03-68
wijzigingsplan 00-68, 01-93, 97, 133, 02-102,
117
windhinder
windmolen 00-62, K102(1/2001), 02-04,
K45(3/2003)
winplaats 02-61
woningbouwcijfers 00-99
woningbouwproject 02-154
woonboot K12(2/2000), 00-55, K97(1/2001),
K8(2/2003)
woon- en leefklimaat 00-59, 100, 104, 01-90,
02-77, 115
woonwagenstandplaatsen
wraking K1(2/2001)
zakelijk recht 03-39
zakelijke inhoud 00-26, 02-33
zandwinning 02-110
zeggenschap K91(1/2001), 01-77, 02-58,
K10(2/2003), K45(3/2003)
zelfstandig schadebesluit 02-84
zelfverzorging/zelfvoorziening K70(4/2000)
zendinstallatie 01-50, 80
zettingsschade K63(4/2000)
zich ontdoen van K49(4/2000), 01-08, 09, 11, 30,
31, K92(1/2002), 02-59
zienswijze 02-23, 03-26, 31
zienswijze, intrekking 02-68
ZOAB 02-150
zonebesluit 00-38
zonegrenswaarde K52(4/2002), K15(2/2003)
zone van rechtswege K15(2/2003)
zonering 00-57, 103, 114, 01-83, 02-106, 117,
K15(2/2003)
zorgplichtbepaling 00-90, K94(1/2002)
zorgvuldige voorbereiding 01-05, K6(2/2001),
03-36
zuiver schadebesluit 02-125
zwaarwegend maatschappelijk belang
zwarte-lijststof 00-49, 77, 118
zwavelgehalte 01-01
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

110
Doorlopend artikelgewijs register 2000-2003
Afvalstoffenverordening Den Bosch
artikelen 2 en 29 K100(1/2001)
Algemene wet bestuursrecht
artikel 1:1 00-84
artikel 1:2 00-54, 85, K61(4/2001), K66, 02-05
K37(3/2003)
artikel 1:3 00-22, 27, 33, K32 (2/2000), 00-77,
84, 96, K89 (1/2001), 00-124, K26(2/2001), 01-
51, 67, K88(1/2002), K6(2/2002), 02-31, 34,
35, K29(3/2002), K30, 02-61, 105, 108,
K49(4/2002), K62(4/2002), 03-11, 66
artikel 1:3 lid 4 00-07
artikel 1:5 02-34
artikel 2:1
artikel 2:4
artikel 3:2 00-48, 86, 118, 119, 137, 01-05,
K6(2/2001), 01-40, 01-49, 95, 113, 02-05, 22,
31, 02-80, 114, 126, 129, 135, 151, 157,
03-26, 27, 36, K4(2/2003), K17, 03-43, 67, 68,
73, 76
artikel 3:4 00-03, K7(2/2000), 03-43
artikel 3:11
artikel 3:12 00-26, 01-13, 02-33
artikel 3:14 K80(1/2001)
artikel 3:18 01-04
artikel 3:19 00-11, K48(3/2000), 00-77,
K21(2/2001), 01-41, K81(4/2001), K2(2/2002)
artikel 3:21 K81(4/2001), 03-21, K7(2/2003)
artikel 3:24
artikel 3:25
artikel 3:27
artikel 3:28 K29(2/2001)
artikel 3:40 02-73, 120
artikel 3:41 02-12, 73, 105
artikel 3:42 K80(4/2001), 01-28
artikel 3:45 K60(4/2000)
artikel 3:46 K44(3/2000), 00-120, 01-01, 54, 63,
87, 90, 113, 115, 02-09, 17, 71, 109, 141,
145, 146, 03-01, 24, 27, 61, 63, 65
artikel 3:47 01-87
artikel 3:50 01-144
artikel 4:5 00-09, 01-04, K57(3/2001),
K27(3/2003)
artikel 4:6 02-125
artikel 4:16 00-118
artikel 4:81 03-23
artikel 5:21 00-18, K7(2/2000), 00-51, 01-36,
02-98, 100, K68(4/2002), K80(1/2003)
artikel 5:24 K13(2/2001), K17, 01-36, 02-55
artikel 5:25 01-36
artikel 5:32 00-03, 08, K1(2/2000), K2, 00-113,
K82(1/2001), 01-10, K4(2/2001), K17, K30,
K53(3/2001), 01-105, 116, K94(1/2002),
02-04, K18 (2/2002), K34(3/2002), K45,
020-100, K50(4/2002), K86(1/2003),
K89(1/2003), 03-02, 03, 17, K6(2/2003), K9,
03-45, 47, 50, 53, 55, 57, K42(3/2003)
artikel 5:34 K2(2/2000)
artikel 6:2 00-67, 01-46, 140, 03-25
artikel 6:3 K61(4/2000)
artikel 6:5 K48(3/2001)
artikel 6:6 K33(3/2000), K48(3/2001), 02-28
artikel 6:7
artikel 6:11
artikel 6:13
artikel 6:15 00-22, 02-34, 03-20, 66
artikel 6:17 02-67
artikel 6:18 02-41
artikel 6:19 02-41, 03-22
artikel 6:20 01-140, 02-85
artikel 6:22 00-32, K29(3/2000), K21(2/2001),
K31
artikel 7:1 02-34, 85, 102, 03-66
artikel 7:2 01-65, 03-33
artikel 7:9
artikel 7:11 00-137, 01-04, K12(2/2001),
01-116, K16(2/2002), 03-15, K41(3/2003)
artikel 7:12 00-137, 01-58, 03-29, 36, 03-43, 80
artikel 7:13
artikel 8:1 03-20, 66
artikel 8:2 03-33
artikel 8:5 01-84, 03-66
artikel 8:6 03-20
artikel 8:15 K1(2/2001), 03-72
artikel 8:26 00-115
artikel 8:32
artikel 8:42 K5(2/2000)
artikel 8:47 00-28, 41, 98, 137, 01-134
artikel 8:54
artikel 8:55
artikel 8:69
artikel 8:71 03-66
artikel 8:72 00-67, 137, 01-121
artikel 8:72 lid 3 K25(2/2000), K29(3/2000), K43,
K62(4/2000)
artikel 8:72 lid 4 K29(2/2001), 01-33, 02-24,
K14(2/2003), 03-70
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Doorlopend artikelgewijs register 2000-2003
111
artikel 8:72 lid 5 01-46, 02-36
artikel 8:72 lid 7 K98(1/2001), K56(4/2002)
artikel 8:73 00-46, K45(3/2000), 01-02,
K10(2/2001), 02-53, 90
artikel 8:75 00-47, 115, K24(2/2001), 02-53
artikel 8:81
artikel 8:86 01-37
artikel 8:88 01-44, 02-28
artikel 10:15 01-105
artikel 10:27 00-93, 01-62, 99, 117, 119, 122,
124, 02-19, 23, 26, 27, 32, 66, 77, 78, 113,
117, 144, 148, 154, 03-62, 69, 70
artikel 10:29 02-77
artikel 10:30 00-94, 128, 02-119
artikel 10:31 00-67, 01-20, 03-22
Besluit akkerbouwbedrijven milieubeheer
artikel 1 02-52
Besluit beschermde inheemse dier- en plantensoorten
artikel 1 03-21
Besluit bouw- en houtbedrijven milieubeheer
artikel 2 K36(3/2002)
bijlage 03-55
Besluit detailhandel ambachtsbedrijven
artikel 3 K53(4/2002)
bijlage K95(1/2002)
Besluit geluidhinder spoorwegen
artikel 1 K9(2/2002), K20(2/2003)
artikel 21
Besluit genetisch gemod. organismen Wms
artikel 1 K3(2/2000)
artikel 23 K3(2/2000), 00-82
Besluit herstelinrichtingen motorvoertuigen
artikel 2 K84(1/2003)
Besluit horeca-, sport- en recreatie-inrichtingen
artikel 5 01-38, K40(3/2001), 01-71, 03-47
artikel 6 K18(2/2002)
artikel 7 03-47
Besluit luchtemissies afvalverbranding
voorschrift 1 K17(2/2003)
Besluit milieu-effectrapportage 1994
Onderdeel A, bijlage 00-123
Onderdeel C, bijlage K93(1/2002), 02-108, 127,
128
Onderdeel D 03-11
artikel 2 00-133, 01-48, 02-35, 108, 154
artikel 9 00-133
Besluit opslag - en transportbedrijven milieubeheer
artikel 2 K27(2/2001)
artikel 3 K27(2/2001)
artikel 5 K38(3/2003)
bijlage K32(3/2003)
Besluit opslaan in ondergrondse tanks
artikel 1 00-42, 89
artikel 13 lid 4 00-42, 89
artikelen 18 en 19
Besluit op de ruimtelijke ordening 1985
artikel 2
artikel 7 03-25, 66
artikel 9 00-31, 01-19, 02-17, 148
artikel 12 02-148
artikel 13 00-61
artikel 15 00-101
artikel 19 02-112
Besluit melkrundveehouderijen milieubeheer
artikel 1 K21(2/2000), 01-49
Besluit tankstations milieubeheer
artikel 2 K21(3/2003)
artikel 8 K71(4/2002)
Besluit tuinbouwbedrijven met bedekte teelt
milieubeheer
algemeen 00-59
Besluit verplicht bodemonderzoek bedrijfsterreinen
artikel 4
Bouwstoffenbesluit bodem- en oppervlaktewaterbescherming
artikel 1 K74(4/2002)
artikel 22 K74(4/2002)
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

112
Doorlopend artikelgewijs register 2000-2003
Burgerlijk Wetboek
artikel 6:162
EG-richtlijn 75/442
artikel 1 K49(4/2000), K70, 01-08, 09, 11, 30,
31, 32, K38(3/2001), K41, K92(1/2002),
K37(3/2002), K39, 03-54
artikel 3 K70(4/2000)
artikel 5 01-09
artikel 7 01-09
artikel 11 K39
EG-richtlijn 76/464
artikel 1 lid 2 00-43
artikel 2 00-77, 118
artikel 3 03-52
artikel 7 01-76, 02-48, 51
EG-richtlijn 79/409 (Vogelrichtlijn)
artikel 4 01-73, 85, K59(4/2001), K70, K78,
01-114, 02-05, 07, 46, 03-14, 16, 46
EG-richtlijn 80/836
artikel 6
EG-richtlijn 83/189
artikel 1 lid 9 00-116, K46(3/2002)
EG-richtlijn 85/337
artikel 2 en 4 01-81
artikel 5 00-134
EG-richtlijn 92/43 (Habitatrichtlijn)
artikelen 2, 3-16 01-17, 73, 85, K74(4/2001),
K78
artikel 4 03-64
artikelen 6 en 7 01-114, 02-07, 44, 46, 94,
K55(4/2002), K61(4/2002), 03-07, 14, 16, 31,
46, K35(3/2003)
artikel 12 03-21
EG-richtlijn 96/61
artikel 1 01-79, 02-02, 14
artikelen 2, 3, 9 en 12 02-02, 11, 14, 135
EG-Verdrag
artikel 10 01-73
artikelen 29 en 30 K70(4/2000)
artikelen 34 en 36
artikelen 82 en 86 01-111
artikel 90
artikel 189
artikel 130T
EG-Verordening 259/93 (Evoa)
artikel 1 01-32, 02-59
artikel 2 01-08, 32, 02-59
artikel 4 K70(4/2000), 01-09
artikel 7 01-09, 32
artikel 26 01-08, 02-59
Europees Handvest inzake lokale Autonomie
artikel 4 01-125
Europees Verdrag Rechten v/d Mens
artikel 1 00-116, 01-135, 03-16
artikel 6 02-103, 03-28, 72
artikel 8 00-90, K83(1/2002), 02-45
artikel 13 K83(1/2002)
Gemeentewet
artikel 125 K82(1/2001), K53(3/2001), 03-43
artikel 164 00-95
artikel 229 02-155
artikel 242 02-155
Grondwaterwet
artikel 14 K44(3/2001)
Grondwet
artikel 21 00-90, 02-45
Hinderwet
artikel 27
Inrichtingen- en vergunningenbesluit Wm
artikel 5.1 K34(3/2000), 01-04
artikel 5.6
artikel 5.10 01-04
artikelen 5.16 en 5.18
artikel 7.1 K23(2/2001)
artikel 7.2 K34(3/2003)
bijlage I, categorie 1.1 onder b 00-43, K96(1/2001)
bijlage I, categorie 1.2 onder a 00-43
bijlage I, categorie 2.1 onder a 03-45
bijlage I, categorie 3-5 02-47
bijlage I, categorie 5.1
bijlage I, categorie 11.1
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Doorlopend artikelgewijs register 2000-2003
113
bijlage I, categorie 11.3 K35(2/2001)
bijlage I, categorie 13.1 02-47
bijlage I, categorie 14.1 en 14.2
bijlage I, categorie 17 00-113, 03-04
bijlage I, categorie 18 K17(2/2002)
bijlage I, categorie 19 02-01, 03-05
bijlage I, categorie 28.1 00-81
bijlage I, categorie 28.3 onder c 00-116
bijlage I, categorie 28.4 01-11, 30, K41(3/2001),
K4(2/2003), 03-54, 57
Instructieregeling lozingsvoorschriften
artikel 2
Interimwet ammoniak en veehouderij
artikel 1 K40(3/2000), K2(2/2001)
artikel 2 K8(2/2000)
artikel 3
artikel 5 K8(2/2000), K41(3/2000)
artikel 7 K39(3/2000)
artikel 8 lid 4 K14(2/2001)
Internationaal verdrag inzake economische,
sociale en culturele rechten
artikel 11 01-135
Kernergiewet
artikelen 15 en 15a K29(2/2001)
artikel 29 K29(2/2001)
artikel 30 K29(2/2001)
Lozingenbesluit Wbb
artikel 11 01-10
artikel 24a 00-121
Lozingenbesluit Wvo
artikel 2 02-48
artikel 3
artikel 14 02-48
Luchtvaartbesluit
artikel 6, 7 en 8 01-07
Luchtvaartwet
artikel 14 01-07
artikel 24 00-138
artikel 25 01-83
artikel 25a
artikel 26 03-24
artikel 27 00-138, 01-37
artikel 30 03-24
artikel 31 02-147
artikel 72 K41(3/2002)
artikel 76 01-07
Natuurbeschermingswet
artikel 12 00-76, 87, K47(3/2001), 01-133,
02-05, 10, 15, 21, 02-44, 46, K29(3/2002),
02-65, 93, K55(4/2002), K61(4/2002), 02-134,
03-01, 07, 42, 46, K35(3/2003)
artikel 18 02-93
artikel 21 00-87
artikel 22 03-21
artikel 24 01-17
artikel 25 01-17, 91, 03-21
artikel 27 03-16
Ontgrondingenwet
artikel 3 01-34, 35, 02-91, K87(1/2003)
artikel 10 K58(4/2000), K63, K54 (4/2002)
Provinciale Milieuverordening Limburg
artikel 5.21 03-53
Provinciale Milieuverordening Noord Brabant
artikel 4.3.1.1 K100(4/2000)
Provinciewet
artikel 74
artikel 102
artikel 107 00-56, K51(4/2000), 01-105
artikel 118 01-10
artikel 122 00-18
artikel 127
artikel 166
Regeling aftrek bij berekening en meting van
geluidbelasting vanwege een weg
artikel 1 02-116
Regeling nadeelcompensatie Rijkswaterstaat
artikel 10 00-138
artikel 23 00-138
Telecommunicatiewet
artikel 3.6 lid 2 K99(1/2001)
artikel 3.11 02-147
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

114
Doorlopend artikelgewijs register 2000-2003
Tracéwet
artikel 7 01-128
artikel 13 01-18
artikel 15 01-18
artikel 16 01-128
artikel 17 01-18
artikel 19 00-20, 21, 108
artikel 20 03-74
artikel 24 02-113
artikel 25 00-20, 21
Uitvoeringsbesluit Reken- en Meetvoorschrift
Verkeerslawaai
artikel 8 00-127, 01-98
Uitvoeringsbesluit Wvo
artikel 2 lid 2 00-117
artikel 4 01-36
Uitvoeringsregeling Uav
artikel 2 K54(4/2000)
artikel 3 K81(1/2001)
artikel 4
bijlage 4
Universele verklaring van de Rechten v/d Mens
artikel 25 01-135
Verdrag van Bern
artikel 4 02-150
artikel 7 03-21
Vuurwerkbesluit
artikel 1.1.1 K8(2/2003)
artikel 5.1.3 03-41
Waterschapswet
artikel 16l 01-36
Wet afvalwater
artikel IV lid 2 K86(1/2001)
Wet ammoniak en veehouderij
artikel 10 02-137
Wet bodembescherming
artikel 1 01-67, K82(4/2001)
artikel 13 K94(1/2002), 02-55, 100
artikel 28 01-05
artikel 29 K38(3/2000), 01-05
artikel 37 K38(3/2000), 01-05
artikel 38 00-53, 122 , K11(2/2002),
K12(2/2003)
artikel 39 00-02, 53, 122, K11(2/2002),
K12(2/2003)
artikel 40 01-05
artikel 44 K26(3/2003)
artikel 53
Wet gemeenschappelijke regelingen
artikelen 8 en 10 01-106
Wet geluidhinder
artikel 1 00-54, 02-150
artikel 41, 42 00-57, 02-106, 03-05
artikel 47 00-103, K15(2/2003)
artikel 53 00-57, 114, K52(4/2002)
artikel 59 K15(2/2003)
artikel 61 00-117
artikelen 71 en 72 02-06, K2(2/2003)
artikel 72 lid 2 K2(2/2003)
artikel 74 00-104, 01-98
artikel 76 00-60, 02-25
artikel 77 00-60, K53(3/2001)
artikel 82 00-104
artikel 90 00-85
artikel 99 00-60
artikel 100 00-127
artikel 100a 00-60, 127, 01-75
artikel 102 02-150
artikel 103 01-75, 02-116
artikel 111 00-127
artikel 157
Wet milieubeheer
artikel 1.1 lid 1 00-04, 05, 42, 43, 51, 78, 79, 81,
83, 89, K74(4/2000), 00-116, K84(1/2001),
K91, K93, K96, K102, K45(3/2001), 01-77,
K68(4/2001), K77, K79, K85(1/2002), K86, K87,
K92, 02-01, 08, K1(2/2002), K21, K24, 02-47,
K43(3/2002), 02-94, 97, 99, K59(4/2002),
K65(4/2002), K77(1/2003), K79, K85, 03-04,
K10(2/2003), K11, 03-45, K39(3/2003), K42
artikel 1.1 lid 2 K11(2/2000), K31(3/2000),
00-88, K28(2/2001)
artikel 1.1 lid 3 en 4 00-05, 16, 42, 43, 51,
K47(3/2000), 00-81, 89, 116, K42(3/2001),
01-77, K60(4/2001), K77, K93(1/2002), 02-01,
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Doorlopend artikelgewijs register 2000-2003
115
08, K24(2/2002), K10(2/2003), K11,
K45(3/2003)
artikel 1.1 lid 5
artikel 1.1a
artikel 1.2 00-47, 01-10, 03-53
artikel 4.22 K6
artikel 7.1 00-134
artikel 7.2 01-57, 97, 01-48, 02-35, 108, 127,
128, 154, K23(3/2003)
artikel 7.4, 7.8b e.v. K61(4/2000), 01-97, 03-11
artikel 7.5 02-20, 35
artikel 7.6
artikel 7.8b 02-09, 03-11
artikel 7.10 K9(2/2000)
artikelen 7.12-7.16 02-20
artikel 7.27 01-97, 02-127, 128
artikel 7.28 02-127, 128
artikel 8.1 00-16, K4(2/2000), 00-79,
K3(2/2001), K16, 01-33, K39(3/2001), K56,
02-04, 14, K3(2/2002), K7, K12, K17, K22,
K34(3/2002)
artikel 8.1 lid 3 02-57, K6(2/2003)
artikel 8.2 K15(2/2000), 00-56, K30(3/2000),
K35(2/2001), K41(3/2001), 03-04, 54, 57
artikel 8.3
artikel 8.4 00-06, 120, K3(2/2001), K16, K22,
01-33, 42, K39(3/2001), K56, K64(4/2001),
K19(2/2002), K22, 02-56, K48(3/2002)
artikel 8.5
artikel 8.6 K80(1/2001)
artikel 8.7 K23(2/2001), 03-12, K34(3/2003)
artikel 8.8 K16(2/2000), K55(4/2000), K76, K78,
00-119, K90(1/2001), K52(3/2001),
K90(1/2002), K27(3/2002), K52(4/2002),
K69(4/2002), K75(1/2003), 03-05
artikel 8.9 K20(2/2000), 02-58
artikelen 8.10 en 8.11 K69(4/2002), K72(4/2002),
K73(4/2002)
artikel 8.11 lid 3 00-13, 17, K10(2/2000), K13,
K18, K19, K22, K24, K40(3/2000), 00-86, 117,
K83(1/2001), K87, K95, K101, 01-70,
K69(4/2001), K75, K15(2/2002), K19,
K26(3/2002), K47(3/2002), K64(4/2002),
K66(4/2002), K67(4/2002), K70(4/2002),
02-138, 03-10, 13, K14(2/2003), K16, 03-51
artikel 8.11 lid 4 K13(2/2003)
artikel 8.12 00-50, K46(3/2001), K42(3/2002),
K63(4/2002)
artikel 8.13 K31(3/2000), 01-06, K84(1/2002)
artikel 8.16 K66(4/2000)
artikel 8.17 K65(4/2001), 02-49, K33(3/2002),
02-94, 130, 03-08
artikel 8.18 K35(3/2000), K59(4/2000), 01-68,
K60(4/2001), 01-108, 02-13, K35(3/2002),
02-132, K76(1/2003), K28(3/2003)
artikel 8.19 00-44, K43(3/2000), K32(2/2001),
01-74, 78, K67(4/2001), 02-12, K4(2/2002),
K5, K23, 02-57, 95, K58(4/2002), 02-131,
03-15, 56, 58, 59, 60, K36(3/2003), K44
artikel 8.20
artikel 8.22, 8.23 K46(3/2000), 01-07,
K36(3/2001), 01-69, K25(3/2002), 03-44
artikel 8.24 K12(2/2002)
artikel 8.25 00-06, K46(3/2000), K52(4/2000),
01-42, 107, 109, K31(3/2002)
artikel 8.26 K21(2/2000), K10(2/2002)
artikel 8.28 00-10, K25(3/2003)
artikel 8.30 K25(3/2003)
artikel 8.36 K56(4/2000), K33(2/2001)
artikel 8.40 01-71, K84(1/2003)
artikel 8.41
artikel 8.73
artikel 10.1
artikel 10.2 01-31, K38(3/2001), K43(3/2002)
artikel 10.4 03-58
artikel 10.10 K60(4/2002)
artikel 10.26
artikel 10.30 K1(2/2000)
artikel 12.1 01-06
artikel 12.4 01-06
artikel 13.1 K37(3/2001)
artikel 13.4 00-11, K31(2/2001), 01-41,
K37(3/2001), K1(2/2002), 02-139
artikel 13.5
artikel 13.7 00-57
artikel 13.10
artikel 15.20 00-112, 01-03, 02-54, K5(2/2003)
artikel 15.25 02-50
artikel 17.1 en 17.2 00-80, 02-03
artikel 18.2 00-08, K3(2/2002), K51(4/2002),
03-57
artikel 18.8 00-51
artikel 18.9 00-03, 08
artikel 18:12 00-18, 03-41
artikel 18.14 01-112
artikel 19.3
artikel 20.1 00-77, K86(1/2001)
artikel 20.3 K10(2/2002), 02-60
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

116
Doorlopend artikelgewijs register 2000-2003
artikel 20.6 00-15, K28(2/2000), K94(1/2001),
K51(3/2001), K28(3/2002), 03-14,
K29(3/2003), K37
artikel 20.8 K17(2/2000), 01-68, 02-89,
K83(1/2003)
artikel 20.13 00-77
artikel 22.1 00-50, 01-07, K33
Wet op de Raad van State
artikel 15 03-72
artikel 26 03-28
Wet op de Ruimtelijke Ordening
artikel 1 03-25, 67
artikel 2
artikel 2a 02-145
artikel 2b 01-37
artikel 4
artikel 4a 00-22, 23, 29, 30, 33, 96, 109, 123,
124, 01-46, 61, 86, 102, 02-61, 108, 03-11,
26, 31, 67, 76
artikel 5 01-89
artikel 6 01-136
artikel 6a 00-19, 28, 32
artikel 7 00-26, 01-118
artikel 9
artikel 10 00-62, 108, 110, 126, 129, 131,
01-14, 15, 16, 21, 23, 60, 101, 131, 132,
02-25, 29, 30, 75, 76, 140, 147, 03-65, 68
artikel 11 00-32, 58, 61, 62, 64, 68, 92, 102,
128, 01-12, 22, 62, 82, 93, 96, 101, 117, 120,
126, 02-78, 86, 102, 117, 03-65, 68
artikel 13
artikel 14 00-24, 25, 105, 01-92, 124, 02-62,
03-33
artikel 15 00-62, 64, 65, 106, 01-82, 03-30, 62
artikel 17 02-112
artikel 19 01-84, 03-29
artikel 21 00-24, 97, 01-84, 03-33
artikel 23 00-28, 107, 01-45, 02-23, 33, 36,
02-68, 102, 111, 03-31
artikel 24 00-96, 124, 03-26, 31
artikel 25 00-100, K73(4/2001), 02-107
artikel 26 00-125, 02-33, 03-73
artikel 27 00-25, 59, 69, 132, 01-13, 45, 03-31,
73
artikel 28 00-24, 26, 59, 62, 63, 67, 93, 97, 99,
130, 01-20, 45, 46, 55, 62, 99, 119, 121, 122,
124, 130, 132, 02-18, 19, 23, 27, 63, 64, 66,
70, 77, 102, 104, 115, 141, 144, 145, 147,
149, 154, 03-18, 20, 27, 34, 69, 70
artikel 29 01-94, 02-118, 145, 153, 03-22
artikel 30 00-91, 105
artikel 33 01-131, 02-22, 36, 02-65
artikel 36c 01-51
artikel 36e 00-27, 02-35
artikel 36l 01-56, 02-69
artikel 36m 02-69
artikel 36n 02-69
artikel 37 00-35, 01-18, 83, 02-69, 113, 03-24
artikel 38, 03-24
artikel 40 02-110
artikel 40b
artikel 41 02-110
artikel 42 03-79
artikel 44 01-88, 03-25
artikel 49 01-64, 66, 102, 103, 138, 139, 140,
141, 142, 143, 144, 02-37-41, 81-88,
120-125, 155, 157, 03-34-40, 65, 77-81
artikel 54 03-25, 28, 31
artikel 56 02-36, 03-25
artikel 56b 02-102
hoofdstuk IXA 03-20
Wet op de stads- en dorpsvernieuwing
artikel 31 03-20
Wet op de waterkering
artikel 18
artikel 22
Wet tot wijziging van de WRO
artikel VI
Wet verontreiniging oppervlaktewateren
artikel 1 00-49, K36(3/2000), 00-118,
K15(2/2001), K19, 01-36, 76, K96(1/2002),
02-43, 48, 51, 98, 136, 03-52
artikel 1 lid 3 00-117, 03-50
artikel 1 lid 5
artikel 2a 02-48
artikel 7 00-118, K19(2/2001), 03-52
artikel 16 K69(4/2000)
artikel 25 K96(1/2002)
Wet 5p
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Doorlopend artikelgewijs register 2000-2003
117
Woningwet
artikel 8 01-43
artikel 9 01-43
artikel 40
artikel 43 01-50,02-61
artikel 44 01-121, 123, 02-24, 03-71, 75
artikel 45 02-112
artikel 50
artikel 52 03-75
NIEUWSBRIEF StAB 3 / 2003

Milieuwetgeving in discussie!
Duurzame
milieuwetgeving
Auteur
G.A. Biezeveld
Prijs € 49,–
inclusief BTW,
exclusief verzend- en
administratiekosten,
ook verkrijgbaar via de boekhandel
ISBN 90-5454-240-3
Met meer dan twintig wetten kent Nederland een
zeer uitgebreide milieuwetgeving. Volgens de
auteur worden de wetgeving en de bijbehorende
bestuurlijke organisatie echter als ingewikkeld,
onoverzichtelijk en versnipperd ervaren.
Uitvoering en handhaving schieten tekort en ondernemingen
klagen over de administratieve lasten.
Bovendien zijn het stelsel van milieuwetten en de
overheidsorganisatie onvoldoende berekend op de
noodzaak van ketenbeheer (stoffen, producten,
afvalstoffen), de toenemende rol van het Europese
milieurecht en het streven naar duurzame
ontwikkeling.
Dit boek levert een bijdrage aan de gedachtevorming
over het opnieuw vormgeven van de milieuwetgeving
en de bestuurlijke organisatie. Aan de
hand van de ontstaansgeschiedenis en structuur
wordt verklaard waarom het stelsel van milieuwetten
onvoldoende doeltreffend, uitvoerbaar en handhaafbaar
is. Tevens wordt geschetst hoe de milieuwetgeving
en de bijbehorende overheidsorganisatie
kunnen worden verbeterd, in het belang van een
duurzame bescherming van mens en milieu.
Bestel nu!
Bel onze klantenservice (0522) 23 75 55 of mail naar info@bju.nl
Boom Juridische uitgevers
Postbus 85576 2508 CG Den Haag tel. (070) 330 70 33 fax (070) 330 70 30
e-mail info@bju.nl website: www.bju.nl
061-s