Organik dinimi geri istiyorum

Organik dinimi geri istiyorum!
söyler. İngilizcedeki “desire” (arzu) sözcüğü, aslında insanın özüne tekrar bağlanması ulvi anlamını
remz eder. “Desire” Latince bir kelime olan “desiderare,”‘den türetilmiştir ve anlamı “istemek,
dilemek”tir. Ama orjinali edat haliyle “de sidere” den gelir ki anlamı “göklerin getireceğini
beklemek”tir (“de” ,”-den,” ve “sidere” “gökler, yıldız, takımyıldızı” anlamlarına gelir). Joni Mitchell’in
şarkısında söylediği gibi “Bizler birer yıldızız / Ve som altınlarız / Özümüze dönmek zorundayız /
Tekrar cennete,”. Eden bahçesine geri dönme isteği, veya Samsara zincirini kırmak ve Nirvana’ya
ulaşmak (nefsin yok edilmesi) aşkın bir tutku perspektifi sunar.
Fakat dünya, yaratılışı itibarıyla göz kamaştırıcıdır. Parlak süsleriyle erkek ve kadınları baştan çıkarıp,
farklı farklı arzular ve uğraşlar peşinde koşturur. Bazıları gücün peşindedir, bazıları zenginliğin, bazıları
aşkın… bazılarının bakışları ise fiziksel zevklerin ötesine geçmez. Bunların her biri ise, kısa bir süreye
hapsolmuş arzudan neşv ü nema bulur, doyumsuzluk ve yıkıcılıkla malül arzularımızın içinde…
İnsanların hem hayvani arzuları, hem de Spinoza’nın ölümünden sonra yayınlanmış eseri Ethics’te
“will-iradi istek” olarak nitelendirdiği rasyonel istekleri vardır. Arzular yanlış veya doğru olarak
değerlendirilebilir mi? Modern perspektife göre, çok az sayıda arzu yanlış olarak kategorize edilebilir.
Bireyselci Batı toplumlarında, insanlar bir diğerini sömürmediği, zarar vermediği sürece “canlarının
istediklerini” yapmaya yüreklendirilir. Rasyonel ve dini ahlak ise, doğru ve yanlış arzuları açık bir
şekilde ayırır, ve yanlış arzuların psikolojik mutluluğu bozacağını, insan ilişkilerinde yıkıcı etkilerde
bulunabileceğini söyler. Zevkler insanın yaşaması ve mutluluğu için gereklidir, fakat ölçüden
saptırıldığı, azdırıldığı zaman yıkıcı olabilir. Yanlış arzular, arzunun gerçek tabiatını üç sebeple ıskalar:
Arzu edilen şey kısmen iyidir ama aşırı arzu ile mutlak iyi olarak görülür;
İyiye ulaşmak için bir yoldur, ama nihai amaç olarak düşünülür;
İyi olarak görünen bir şeydir ama aslında aldatıcı bir iyidir.
Bu son sebep en tehlikelisidir ve şehevi arzular içinde anılır. İngilizcede bunu en iyi anlatan yazar
Shakespeare’dir. 129.Sone’sinde bu aldatıcı, yıkıcı arzunun etkisi altındaki birini şöyle tasvir eder:
Acıkan kösnü, ruhu yıkıp geçer boşuna
Utanç mezbelesinde; zevk alıncaya kadar
Yalancıdır, kalleştir, susar kana ve cana,
Azgın ve korkusuzdur; haindir, sert ve gaddar,
Ama keyif sürünce birdenbire tiksinir:
11