You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
, STUDIAHISTORICA<br />
INSTITUTI HISTORIAFACADEMIAE SCIENTARIUM<br />
MONGOLI<br />
<strong>Tomus</strong> XXXlll<br />
<strong>Fasc</strong>iculus 1-<strong>22</strong><br />
\<br />
b q<br />
ito<br />
TYYXUUH CyEnAn<br />
<strong>XXXIII</strong><br />
9pxencsH: npo$. XVpMognfi H Eon,q<br />
YIIAAI{EAATAP<br />
2002
Mouron yncbtH [JYA-ulH TyyxNfin xypeeneHrufin<br />
Spgrilrafi H 3eBflen 6arancHaap xoBnoB.<br />
Pegaxqnfix seene nnhH rhuyyg:<br />
Ll.[anafi<br />
X.Eong<br />
A.Ovrap<br />
TyyxufiH cygnan XXXlll 6oru<br />
Xeensnnfi x exuir 6enrrecen:<br />
3pgeu unHxnrregHnfi axunraH<br />
Eaarapxy f,ruhH 3xx.{ t4 r\ter<br />
"coEM Fon PhHT vl{f' XXK-g xa ense. yrac : 325052
STUDIA HISTORICA<br />
I NSTITUTI HISTORIAE ACADENfi IAE SCiENTARI U M<br />
MONGOLI<br />
*_--*-<br />
<strong>Fasc</strong>. I<br />
TYYXHtiH XYP33fl3H 2002 OHE<br />
OrrepceH xun 6rg Moxron yncaA ljJV-xul 6afiryynnara yyclt,<br />
' a-xcerrlT 80 xun, l-LlvA 6ailryynarAcaHbr 40 x{nuiau oilr eppena<br />
1 ,-esnuiln apBHH ypraqrafrraap roM,qornoH eHtepyynooA lailua. Manafi<br />
- . txrilu xypooltoH aux 1921 oHg 6afrryynarAcaH CyRap 6u,.uufiu<br />
''D3on3HrrftH ryyxraftr-r xa6uueraac rapaaraa oxorx 1g61 ong IIJVA<br />
-anryynargaxag TyyxrafiH xypsenoH 6onoH 3oxr4oH 6afiryynaigcaH oM,<br />
-'tyxuilH xvposnsH HU ryyxNilH xaouuel 6afixaacaa 3xn3H MOHron<br />
.,.rcaA MoHronbtH ryyxufiH cyAanraar yA,4pAaH 3oxuoH 6arlryynx<br />
. rnAaH 3oxl/qyynx upcen 6unee. OHe xyraqaaHA ryc xyp3onoHtooc<br />
lopHo AaxuH cyAnaa, OunocoSu eoquonorufiH xypoonoH sopor onoH<br />
.yqanraatst xypoenoH, reByyA epx ryciaapnacaH bereeg oHo oHA<br />
te1unil orroH 6onox ApxeonoruiH xypsensH 6ne AaaH cyganraa<br />
uhHxilnreoHufr axnaa opxroH Feyynax 6oncou. Ogoo ryc *ypeener<br />
rs 3pprrarailu 3eBnen, 3axnpraaHut 3eBnen, Mosron apr, gy"nuA 3yyHbt<br />
ryyxufir racar, Mouronsrr LuuHe yerfiH ryyxrailH racar, vicaarHsisyfiaHrpononoruilutacar,<br />
Tyyx 6ravnsr-oHon apra syriH racar, Horr,lsrH cas,<br />
Apxra, rap 6rvrr,'snuilH song rsceH 6yreqrsfi nuilt 29 axrnraHr afryfrn<br />
ilKrnnaraaraa nByynx 1ailua. TegHrari 3 Hu uluxxnsx yxaaHH<br />
'1<br />
AoKTop,<br />
0 Hs boroBcponbtH Aorfiop, npo$eccop 3opor qonrofi, 6ycap Hu<br />
AorffopaHr, MatucrpyyA orra. Tyc xypaoloH MoHronbtH ryyxnfiH cyypu<br />
6a xaacapra cy,qanraar cyAnaH uilHXr.loxAOo coAoBr ax!4n, recnyygrfin<br />
xen6speep axraa ffByynAar. oHeepep Tyyxrailn xypooneH Hs "MonionurH<br />
ryyxr xyMyyc", " MoHron.{yyAbt H yrcaa ra pan, coen",,,MoHronsr x ryyxn<br />
cypBarx cyAnan", "MosronurH AyHAaA 3yyHbt ryyx,, romH 3_4 xrannfiH<br />
xyraqaarafi cyypb cyAanraaHbt axun apxonx ryynrari xypsoHA 3eBXoH<br />
oHO oHA X.l-epen6appax "MoHronbrH Hyrat AOBctop, xun xn3raapbtH<br />
rvyx", !.3pgeHe6aarap "Mouron HyrrrfrH AepBenxHH 6ynu:,<br />
xupnrcyypur;H coen", O.EarcailxaH .MoHronutH rycraap rorrHon 6a<br />
Xrra4 Opoc Mouron rypBaH yncbtH ropoo,,, H.XrauLurr ,,Ty""" sacarr<br />
fi r_r
xaaH", S.Sarrenaep "l-yvnu rypBaH XaH xoxufru rypBaH Llaraair<br />
xaftpxaHsrxaH" 3apor HgrgH co.qoBr Oyresn ryypBt4x, "YrcaarHur syfr",<br />
"Tyyxnfiu cyAnar" opAoM lrl4Hx!4nroour,ril qyepan 6yresnyygas<br />
rapranaa. tIJVA-uils TyyxrfiH xvpoonoH Hu MoHron yncaA MoHronbtH<br />
ryyxnfrH cyAanraar yAt4pAaH 3oxrloH bailryynx, yfrnpa+ xexyynAor<br />
yyprufiH Aaryy cyvnrilu 30 rapyfi xnn MoHronbtH opAoMrsg, ryyxvplrfiH<br />
uruHoop cyAflaH rapracaH byreen, e,q onrufrH onABop, apxuenrin ulrHe<br />
MarepHafi Aoop vHAocnoH oprHooc oAyroo xVpronx MouronurH ryyxrafrr<br />
raBaH 6ornop opr{ilH yerafin ryyxufiu ult4Hxngx yxaaHbl oHon, apra syilH<br />
TyBrur/H, t1J14H3 corronrsepui apra 6apunaap 6l,tvux< xoBflsnA<br />
uHnxyynoo p 6ailraa 6ilnse.<br />
2006 osA Vlx Mosron ync5ailryynar,qcaHbtS00 xunrafrH oil,2002<br />
oHA a3oH 6or,q 9uHruc xaaHbt cvyAop roxr,tocHbt 840 Nranrafru ofir ync<br />
Aaaap epreH A3nrop roMAornoH eHtepvynox MoHron yncbtH 3acrnfrH<br />
ra3pbtH rorroon rapcaurafi xon6orpyynx ppAoM lut4HXhnroo,<br />
cyganraaHbt onoH axun refloBneH xopgrxvynx gxoncHufi aHxnutx Hu<br />
oHo oHbr 5-p capg ryc x1lp3onoHrooc soxhoH 6ailryyncau "uluHruc xaaxur<br />
usH,qencHuil 840 xranrafrH oilu epgsl Lur,tHXHnrooHrrtil 6ara xypar" toM.<br />
Tyc xypan geep Llruruc xaaHbr repilit rapanarafi 3vTronroH, LlaABapnar<br />
xaHXHH, cyyTAilnfloMaTaq, cypraH xvMyvxyynorq $p3r onoH ranaac<br />
Hu L{uHrNc xaaHbt 6afip cyypu rvyHA erex yHsnerr,lxuilr ruhHo cgrronros,<br />
r.xr4Honor oHon, apta syilH yyprisoc cyAnaH lurlHxhnceH MoHronbtH<br />
spgenargnfru onoH cafixaH rnrron raBilrAcaH. Tyc xypan Hs ,,r.{usruc<br />
xaaH" cyAfiansrr 4enxril AaxIHaa sMap Hgt rvBtxHHrosp ypar[rLnyyncaH<br />
r3gorr xeH 6yxeH caHan xrrinsx 6yfi sa. Tyc xypeeneurniH epgsn,treg<br />
9nnrnc xaaHbl ofrH xypeeHA 3oxt/orAcoH raAaaA, AorooAbtH op,qoM<br />
rlll4Hxr/nrooHnfi onoH xypanA Hrrron raBbx xononqyync3H.<br />
MosronsrH ryyxr{r4A Mouronurn gpT, oAyro erui,ta ryyxufrr<br />
cy4raxgaa 6ycag opHbt coHt/pxcoH opAoMToA, opAoM r_unHxnnreeHuri<br />
5ailryynnaryyAbtr raraH oponllyynx, xaMrpaH axilnnaxbtr aHxaapq<br />
r,ipcoH rol. Opoo ryc xypoonon OXV, AHy, EHCy, FnoH, Opanq,<br />
EHXAy, Typx seper opHbt t4x, AooA cypryynb, opAoM rutasxrnreaHrfi<br />
6afiryynnara, xyBb xyn,tyycrefi xaMTpaH axilflflax, xaMTapcaH Tocen<br />
xopsrxvvnx 6ailna. Tyc xavrurH axfinnaraaHbl xypooHA uaHail<br />
xypeeneurrfi H opAoMToA .aAaaAaF.MOproxilr Ao3Ljlnvvfi ox, ryptt.tfi ara<br />
conrnqox opAoM tul,iHxmrreoHnil xypanA onoH yAaa oponqcoHooc ragHa<br />
raAHbr opgsMroA ryxaftnOan, 5HXAy, EHCv-urH opAoMroA oHO xrn<br />
Tyc xypooneug spgvuilH axilfl xr,rfix, ut/Hxnox yxaaHbt AoKTop,
, J -,,)-pbt H 33p3r xaMfaancag 6arIHa 5ug 3H3Xyv x:tl,irbl i_:<br />
: -<br />
":)at?ofaa<br />
qaauLlA ynaM OptexyvncH30p gsnxuiir_l fnc.lrojl<br />
:.:-3.:blH xorxHn,q oopr,rfrH xyp33n3Ht33c Opyynx 5yft xyau H3Mo33<br />
-:r,. Lut4Honor 6yrsen, TyypBilnaap 6aFXyynax boniro. i-yc<br />
,, : :sleHTnft H opAgM ujt/lHXl4I.lTgoH urt axuntan ilap oopr,rriH opAOM<br />
: ' -:rraaHbr axflbrH 33p3rq3o Myt4c, v6-urr-r tlc, y5l4c, l,lx 3acar sepor<br />
::-:cAbrH t4x ,933A CypryynilyAaA xt4qo3fl saax, ,qoKTOp, AsA,qoKrop,<br />
i.':-,,crp 6a ooyrHsr ArnfioMbtH axfibtr yAhpAax oafixa. MoH uasafi<br />
-: -sM LUr,4HxunroeHrli axhnrHyyA 1gg0-eeA 0HO0c y6,4c, v6-urn lzlc,<br />
.t,|4C.6nnnu '-'1.4C 6onoH 6rrna. 6ycag tax Aoo,q cypryynfiyAulx ryyxurlH aHrnriH<br />
-:,,rHyyAbt H xo3pri fi H AaAnarbt r yAhp.qax, ryvxq, apxeonorHq, yrcaarH bt<br />
, ;,r 6onox xycon coH14pxonrofi sapHM otoyrHbtr AaranAyynaH cyprax<br />
j:',1aap upeegyiH 6onoscoH xvrtHos 6enrrex ynaMxran 6yil 6onioCon<br />
i: uiaes cypranrbrr *proox axflbrr oxfioog 6ailxa. tyyxrafin cyganraaHbr<br />
:.:ofir aMXfiflTbtr cypTanqnax, Tyyx coenbtH Aypcranr 3\/frnHfir<br />
, 3Mrodfl?XoA rep sacruix 5aiaryy nnara nprepufr, aHXaapnb' xaHAyynax<br />
-c rlc xypeeneHruiH H3f3H yvpsr yqpaac 3H3 xiln eepcAr.lfiH xr,liiceH<br />
:xrn, [lJr4Hgner syfinrfiH Taraap MoHronsrH paA[o, TefleBH3, 6ycag<br />
3A33rr14fiH x3p3rcn33p oJroH yAaa gpilnqnara<br />
"f erq, cypranLrHnraaHbr<br />
cnoH eryynon, MoAOo Marepilan xaBnvyncoH. MoHron yncaA uJ14Hxnox<br />
yxaaHbt axnflrHbt egprfrr aHX yAaa roMAotnoH eHrop1lynox axnbtH<br />
xYpssHA TyyxufiH xyp30n3Hr cypranL{nax "Hssnneii' xaafiraHbr,'<br />
eAepner soxt4oH 5ailryyncan Hb ofloH TyMgHAso xypesneHrrriH axurl<br />
yrzncee iln roA AonroH raHilnqyynax aHXHbr anxaM 6oncoH rorvr. MaHafi<br />
xypeeneHrufiH axilnrHyyA ToneBneteer axflbtH raAyyp HOToH csAoBr<br />
3.xl/ofl 4-rilr xeeneH raprax, xsBnsnA ersxeep 6 6yreenrarir 6enen<br />
6onroo4 lafina.<br />
MoHrolsrH ry\/x cyAnaav 6yx epgerr,lreu,<br />
xyBb xyMyyc ra 6yxuuri epguufiH axrn yrinc ynana oeAper<br />
6afix 6onryrarZ<br />
Axagerranv ul.!anafi
STUDIA HISTORICA INSTITUTI HISTOhIAE ACADEMIAE<br />
SCIENTIARUM MONGOLI<br />
Toatus <strong>XXXIII</strong> <strong>Fasc</strong>- ?<br />
H.XI4UHTT<br />
MOHTOJI ynCAAC XAAHT OpOCTOti tl3prHr4H cAflEApT<br />
EAR ryyncAH re P3e x3rI3nU33PYYl<br />
(1e12-1917 |<br />
191 1 onur yHpecHnfi xyBbcranaap rycraap rorrHonoo 3apnacaH<br />
MoHronurgonxrfi AaxfiH oc xyn3oH 3oBUoepcoH r{ tx14Hs rynrap yncHH<br />
qaauAbtH xyBb 3aqaHbt acyyAan 6yc HyrnafiH yncyyAbtH aHXaapnHH<br />
reBA xoBoop ynA€H 6rnee. MoHron Hb ryyxoH ypr xyraqaaHbt rypruldA<br />
( 6yp t{rn yncblH xap-bnaHA baficax vegos<br />
rr HoroH agran-H.X.) Opoc,<br />
Xnragsrr 3aarnax rpcHrilxes xyBbA rsgresprafiu xoopoHAbtH<br />
xapHnl{aaHA oararyfi Hereersfi oaricaH ooreeA uNHe qar yeA yMapA<br />
xepLuufinxee rycnanqaatailraap 6ycgurH xap"bflananaac aHrilxilpr{,<br />
ryypra rycraap 6onxee. feev repxyy 6oprar 6afiAanA xaHlqax<br />
xepLuyygufrH 6afip cyypb lrxooxeH qnraarati bafinaa. lOyHur oMHo,<br />
Monronrofi HoroH aAhn ulnH yncuru uoepxnooc rapcaH .QyHgar rprsH<br />
ync yeo onoocoH rypHril op cyyxbtr 3opr4xAoo ,'yMpbtH 6ypyynryygrafrr<br />
HsrrrocoH yncbtr eBnex opxrefi"l xoMOoH y3ox, MoHronqyyAbr rycraap<br />
TorrHonoocoo Hnqax, eoprefiree Hergexufir uaapAax 6aficau regraftryfi<br />
ynMaap Monron yncbtH xrn xn3raapurH 6ypsH 6yreu lafrpanp<br />
gauanxufinx, xvqoep rypse 6aprx 6o,qnorog utaflxxoo. Oryynex 6yri<br />
ye4,Ql4Y-uru epouxufiner.l loaHs lura KarZ MoHron TyegrafrH xsprufrH<br />
roBqooHbt papra l-yHceHHopoBbtH Hepufiu oMHooc Eorg xaaHg ygaa<br />
Aapaa qaxrnraaH yrac hnrooH oepufiH 3axnpraaHA opoxbtr ypronxfloH<br />
firraxaac 3xn3H 1912 0nu lll capsrH 12-up 6atnarAcaH ryp yHgcsn<br />
xyynnfiHxaa 3-p syfing MoHron yncbtr eoprriH yncbtH 6ypengsxyyHg<br />
6arraas "...Myx, Ap, Oaep MoHron, Tyee4 Hb ryc 6yp raaan<br />
reneenorqilftr YHgecHufi xypanA coHtoHo"2 xsM3ecoH 3aanrbf opyynax<br />
3oproop LIJHHo rynrap MoHron yncaA ayfrn syfinrafiH ruaxarr y3vvfiox<br />
'6.5aa6ap. XX syyusr MoHron. Hyyqen cyygan, rap3 on3. yb, 1996. r. 171.<br />
- Becruux Asv;y, 1912. Ne11-12. c.358-359
, - -:' Tyyreep v yn Sapana MoHron yrcbnl 3cpjr Llcpr7;n Uiin<br />
: ' - - ?-aa FByynax raaan :yfrnl (1 .lJJlrr-ri,xaaH, 1,.'lnr,rir-t x.q3t-aepbtH<br />
-,:-,'i' \lonronsrn XoegurH pafroHA HnfsGX; 2. Anrari gax'" qsprrrZi-r<br />
- - -<br />
- - -"'tr3rgvynex; 3. Xaanraug L{opor roBnepyynsx; 4. OvHeg Lryxr,riiH<br />
-, -'"'tr rx xspnarfiu 3yrr tllt4Jlxvynsn 6aftpnyynax; S.Llr,rqiaxap gaxi,<br />
-::','i''. roor 20000-A xyprox ) xorolOeprilr epouxuilnsrq lOaHu !ln<br />
" =<br />
r I arnaru,rxunx3 , TyH yganryfi xopr,lH MffHTaH xyurafi xfiTaA qepruriH<br />
:: - ,/cbr- llJrHsxaaxaac MoHronurH 6apyyH xf,3taapbtH Xon,qog rarau<br />
:: -.,3qoo4 . TrafiHxyy XX eyyr-rur oxoHA "llluHe aacruftH 6ognoro,,-rofr<br />
,:.-Scorofiroop HoH xypt-{ HnapcoH oAHilH sacrurIH anyflbt H<br />
: j:-1:r.{30roop qsprrfiH aoyn xfiTaAbtH 3ytsoc HOroH aAHn Hyypnox<br />
::.-:oH Hu xo6p yncbtH xoopoH.qbtH xapilrqaaHA esnepLuryft OafiAnsrr<br />
L; 6onros.<br />
Hereorefiryyp ra3ap ayfir-r oHqrofi 6afipnan, laitranvtfru acap ilx<br />
=-=;nartai't MoHron opoH Tyypra rycraap ync 6onx, MoHrotqyyA<br />
:zl,ngan oncoH spx qeneeToe OararraH 6exxyynx, ynrraaap Hr,tilr<br />
',, lrlror yH4ecrHrfi HorAcoH ync oailryynaxbf 3opbx oaficas Uu 6yc<br />
- ,truian ync xoopoH,qblH xapilnqaaHA roMooxoH 6afip cyypb o3nox<br />
::ncoH fnosur coHr4pxnbtr q HoroH a,qhn rarax, rep6sep yfin nagnurr<br />
-rxaapaflTafiraap axNrnax 6afie. TilriNa ,{ yvpaac XaHxraH ura6urn<br />
:)i{HnraH lO.Kyuenee "...MoHroflL{yyA xyccoH TycnaMxaa flnouooc<br />
?3\ifixax 6onoxoop qar ye upcen"5-ufir OpocurH AooA 3r4HAaaHbtxaHA<br />
aHXaapyynx 6ailcaH Hb Hoxqer 6afignurr Oogrrofi roop vHoncoH xspor<br />
5yil sa.3He 6yxeH Hb xaaHr OpocsrH ryrLuyypraftr repyynexryft 6afix<br />
raqcaHryfi,<br />
MoHronur H acyyAan OpocurH Anc gopnorurH 6o,qnorur n<br />
6ypengaxyyH xecor 6oncoH XX syyHsr oxoH Veec opocbtH qeprrafin<br />
XaHxuH utra6sts o$raqepyygbtH yAt4pAcaH LUr4HxxnTosurfi anrrayg<br />
MoHron4 ugeaxNfinsH axunnax, Tyc opHbt xyH aM, Hyrar AoBcrsp,<br />
e4nilu 3acar, qsper-crparermfru av xon6orgon, 6onoou:ryfi pafrHur<br />
HexqefiA ryc yrcbrH Hyrar AoBcrepnfir auurnax 60nonnx 60nonqoor<br />
cyAnaH, Aapaa AapaarfiilH yeAoo yrc rep, qsprrafiH aoxlrx unri,qeep<br />
',ly:nulrH,c.l-. llpo6net"rur Bo3poMeHr4F MoHronbcKoro rocyAapcrBa H no3hl-lt4R poccru<br />
- B xr-r: "PocclrR lr MoHronuR: uoeurfi ssrnng Ha ucropuro B3ahMoorHor.uenHfr e XX e,,.<br />
1,A.,2001 . c.<strong>22</strong>.<br />
Il. l-orr,r<br />
_<br />
6o. AeroFior',4 ilr Mos ronsrs qapnafi n 6a fi pan. 1 g5B.<br />
'KyLrenee.MoHtonL4e<br />
t rr.louronucxlri Bonpoc. C116., 1g12. c. 114.
aprax yHgoc 6oncoH xanranrralZ Marepuanbtr qyrnyyncHbt Aorop<br />
"qeprrafin oponqoo" 6yri 6onrox acyyAan rr,reH 6arrxee. 1g05 oug<br />
MoHronoop aqncaH XaHxnu u:ra6srH axMaA B.[.lonos Cr6rp;refi xun<br />
3anraa Mouronsrx Hyrar AoBcropNiln qeper crparerutTu av xon60r,qnurr<br />
oHLlnoH rgMAornoxAee ",..OpocbtH xyBbA onqrori Llyxan Hexqen<br />
6afignur an4axryiH ryng MoHronA 3gBXeH yflc rep, AunnoMarbtH<br />
repnilryil qeprrilH oponLloo 6yri 6onrox,'6 caHaflbrr AaBulyyrx,<br />
ryyxuftres xoporxyr1nox apra 3aM Hb cafirap OenrrergceH cyprarq<br />
Hapbrr MoHrong ilnro3x eBAan xoMooH yaex 6ailxes. 3ue Hu rr,laHxriln<br />
yeuila MoHron L{arAaar eBponuH qeprrafiH xyv 60nrox 3ophnrbtr opocbrH<br />
qeprrfi H cyprarqAbl H xyLr14H rycnanqaararzraap x3psrxvynsx x3Mo3C3H<br />
caHan 6onHo. YH4ecHri aroynryi 6ailpan, egnfiH eacrnfiu autur<br />
coHl4px'lbrH yvAHssC 3H3xyy sophnroo xsporxyynax 60non,lN xaaHr<br />
opocurH xyBbA '1 91 1 oHsr MouronsrH yugecurfi xyBbcranbrH Aapaaraap<br />
H33rAXO3.<br />
TyxariH ye,q xaaHr OpocurH syrooc MoHronbtH apg ryn,tur,tfi apx<br />
qoneeHhfi renaqnnfir A3MXHX, CaHxyyrrfiH 60nos qspnafin 33BC3r<br />
xspercnnfiH Tycnanqaa y3yyncoH ryxafi onHur MsAox bapun,1r M3A33r<br />
yn AaBraH, rarl{xyy MoHronurH yHgecHrfi 6ariHrurH qeper oafiryynax<br />
sopunrrofi xon6orgyynaH qeprnfiu can6apr xodp yncurH xoopoHA<br />
5afrryyncan rspsexyyglriH ryxafi aBq y3be.<br />
1912 oHsrX capsrH 21 (XrcapurH 3)-Hg Hraficnen XypeeHee rapbrH<br />
vc3r 3ypcaH Mosron, Opoc xo6p yncbtH ,,HafiparvrgnutH rgpoo 6u\ur,,_<br />
nila 1-p eyfing: "hx opoc yrcbrH xaaH egHufi 3acrrfix l-aspaac MoHron<br />
yncblt rycnaxaA eopree rorrHox, eepeo o3opxox 6c xyparu, oepufrH<br />
rasapr xfiraAbtH qsper 6a HyygnrafiH upreuuiar opyynaxryfi, eeprfin<br />
yncbrH qeper 6afiryynax epxNrir angargaxryri caxfixaA qev rycnarvryri"T<br />
x3M93c3H Hu MoHron Hb xofi3nqo3p xnfix orrooA 60ncHurr xaaHr opoc<br />
xyfl33H seBuoepcHr,rfir rnrrsHe. yHexesp v oeprriH r.x14H3 yncaa<br />
genxuilg xynosH 3eBrueepvvnox ranaap AfnnoMar eproHqe.q<br />
MoHronqyygbtH 6rceH AoxlioHbt oxflofl 6aricaH8 oHoxvy ropoo Hb<br />
AypAcaH can6apr xoA xoAoH repee OafiryynarAax ox yHAoc OoncoH<br />
6tanss.<br />
uB.Tlonoe. orepx eoexroro 3HaqeHilR ceaepo-3ana4Hoi Moxronrn u nporpauuvHofr<br />
nonocbr cu6upr,t. r-exLura6a KanilraHa Brxropa r-lonoea. oracx., Lrjra6 cn6rpcxoro<br />
BoeHHoro oxpyra, 1905. c. <strong>22</strong>.<br />
YTA. Q.A.7-234. r.1. xr. 63. xyygac 32.<br />
-Eaa6ap. XX ayyxur MoHron: HyyA3n cyyAan, rap3 on3. y6., 19g6. r.1g9.
'.': * :l qsprrrZu 6onoecoH xyvHr,trir- Osnrrsrs4 io,i<strong>22</strong>.l> r<br />
. : -:-- -r,r an6aH ecHur repes x3n3tq33pt4lix yngcer AO:-lp aB\r<br />
i *,.-.-, ,;ax caHan f apaag Xsprutilr 6yr;1 3axupair lllufirrsx fiaNtHbl<br />
:.i- -,',t aaH XaHggopN repryyrsfi fujosrorurH sacrraftH ta3pbtH<br />
-:-:€--sf\lAr4ita 1912 oHbt oqoc 1913 oHur oxo3p xaaHr Opocr xfiilcsH<br />
1-'-.- ecHur afinqnanbtH yeA aHX AoBruHrAlK3e. lvloHronsr u<br />
-:--:.r6rvAeoc '1<br />
913 oHur I capulu 27-up OpocurH l-Ffl-ng xaHAaH<br />
-.:-,' i^.t, cyprarqAbtr Hnricnen Xypes, Xoeg, Vnraacrafr , Xenes6yrZpr<br />
-- j-"x xyc3llrrfrr raBbxoo. XaaHr Opocurll ran yi xycsnrufrr xyfieoH<br />
rir-=, xapry 6onroH ilpvynmH 6ur.rr,rTres: "...opoc cypraF{ Hap Hb<br />
,':--on yncbtH t-{oprhfir 6ailryynaxaA rycnax 6a qspruriH sp;loM roy<br />
: , : lraa MoHronurH TycbtH rynA 3opt4ynax, MeH xoporqgor 6yy<br />
' j:3:cn!4frH TooxoMXooTrogopxoinox "s yyponefir 3aacaH 6arIe. OHe<br />
-=- /y epeHXr4il car{pt, ryMoHXsH HOMyH e3OH cafrH HOeH XaH<br />
-:\iraHcypoH, t-.leprmfin ffaMHbt roptyyH cafiA, 3acar ropr4fiH opAoHo<br />
-z:ai, xVH BaH l-orraoocypsH, OpocurH 3acrfifiH raspbtH 6ypeH spxr<br />
- :.: eenorlt, [efi crenrenuHur fi CC (Crarcrrafi CoeerHn x) 14. fi . Kopocroeeq<br />
-=3 Xoep ranaac tapbtH ycer 3ypcaH ,,MoHron qsprrir 6sntrex<br />
.yprax ryxafr Moxron-OpocbtH xenonqsa" 1913 oHsr ll capurr.r 3 (i 6)-<br />
-; 6altryynaIAXoo.<br />
l-epee 6rvurr MoHron ync eeprfin ra3ap opHbtr xaMraanax ryxafiA<br />
-ei-oH aHrufiH Mopbr qeper xodp xopoo, xopoo 6ypn eypraaH cyMaH,<br />
-),reMer 6yyHur 3ypraaH xvH, rlx yxsp byynur 3yy uaxaM xyr+ 6yrg<br />
'900 xyH cypraH 6enrrsxnfin ryng Opoc yncbtH gacrfiilH raspaac<br />
-eprutiH Ho6g 2, ryrrlMo.q 1b, gapra 42-at larwaap ypuxaap rorrox,<br />
rypranrbtH 3apAanA Monron ync 350.000 py1nuilr 3opfiynaxaap<br />
* nilgaepneN, yr xopenrnfrr xaaHT opocooc aecau 2 caffbrH 333flnor33c<br />
tyrrraH aeax oonxge10.<br />
_<br />
Her xunuilu xyraqaarafi bafrryyncaH or ropooHA a) cypraH<br />
5snrrsx MoHron qeprrariH L{an!4H xonc, opoH cyyr_{, yHanra xyHc, rynuJ<br />
-3pon 3opor 6yxrarZ n 3apAan; 6) regnrafir cyprax AooA, AyHA, 6ara<br />
-yuaarbtH Hufir 59 opoc cyprar\rAbtH LlanfiH, xaHraHaxuilr Aaax yyprr,lfrr<br />
t'4oHronurs ran eepree aBqoo. l-apsereep opoc cyprarqAbrH qan'Hr<br />
-unooA eH,qep rorroocoH Hb xaparAax boreep Hnfirsp Hb cap xnlo3p<br />
app ryrraNrari 1911 oHur yHAocHr4li rlenee, rycraap rorrHonblH TgMq3n<br />
:apur,ar "iouronurH 6uuruhs 3Mxrron. (1911-19i4). yB.,<br />
-YTA. 'px 1982, r..l87.<br />
S.A-3. xH.433, sx 6ra.rilr
ooqoonoH V3BOn capAaa 8.4S0 py6, xr4fi,q3o 101.400 py6 6onx 6afie-<br />
3esxeH,qaH rarq xunufrn qanilH uu r ryxafiu yerariH Mo,ron yflcbr*<br />
barnaH xaMraanax xunufiu 3apAnbrH 1/3 opvr,rn,t xyeurafi11 t""q"t<br />
6afixee. YyH geep cyprarqAbtH r4pox 3aplqan 4700 py6 6onoH 6ycag<br />
xaHranaxufrn 3apnara MeH HoMorAeHe. XapNH cypfanrbtH ye uar,<br />
Marepilannar 6aasurH Tanaap ryxailncaH saanr yryil. 14finxyy Moxron<br />
ync Hb eeprriH xyv bononqooHooc HilnooA xoropcoH Hexqneep<br />
raAaaAbrH cyprarq.qHr aBq axilnryynaxaA xypLtoo.<br />
Teresn oHoxyy repseHufi xoporxnnr, yp gyHrsrZ xon6oorofiroop<br />
MoHron 6puragsrx yfrr axunnaraa, cypranr nrraap bafrcaH 6s ? recex<br />
acyy4an safinuryfr raBHrAaHa. MoHron OpuragurH ryxafi enlt qeMXeH<br />
on,qox M3A3e CenTeec xapaxaA varraryil eHAep eprerrefireep<br />
5ailryy naxaap renoBnorgceH ryyH n fi y iln axu n naraa 3oxr/x xoMXOOHA<br />
xypq qaAaxryfr 6arixse. CIyHur errruo 6pnragurH 6ue 6ypenpexyyurafr<br />
roo r0p30HA 3aacaH X3MX33HA Xypv oafrcaHryfi. Tyxafin yeufin rorrMon<br />
xeenenilfiH MoAooHA MoHron 6puragurH eBpon Manraap cypracaH<br />
qeprrafin roo 600-650 opqilM 6ailcas ryxafi gypgcaHr2 6on, iyynr,rr;H<br />
yeg Opocuru cyAnaaq.qblH rapraH raBbx 6yil 6apuuraac xapaxaA yr<br />
roo 400-aac xerepgerryil 6aicaH13 aN. Epuragurn yfin axtannaraar<br />
trtanraxaap 1914 onur y capg rycrafrnaH ToMhnoT.qcoH reHepal<br />
Aaepsn'oesrH hrrTOnA Aoopxooc q 6ara roor (216 xyH) Hepnocen<br />
5ailpar. YHexeep v ryxafiH yerailn MoHron yflcbrH epufiH eacruilH xyu<br />
bononqoo, qsp'afiH xeprnfir yHenox vHonoMX seprufir xaprar3aH ysBon<br />
2 uopur xopooHbt 6ypsngexyyHA ryc 6yp4ee 300 xyHrefi 6 cyrvraur<br />
6aiaryynaxaap ronoBnocoH Hb 6ograr 6ar;gang orrxoH v yn uufiqex<br />
uufrgaep 6ailcan Hb roAopxofr yuup 6pnra4urH 6ue bypengsxyyH<br />
rgpooHA 3aacaH xoMXooHA xt7pox VHAoc 6ailraaryfi ax.<br />
9wniln xopooHooc Monronp axhnnax cyprarqaap roM14florAcoH<br />
E.vl.llonarnHsrr '1913 oHuryllcapbrH 1-Hg mpexeg 6pr,rrag su 300-aaA<br />
xyHrefi 2 naopur xopoo, nx 6yyHur 6arapefi, nyneverurH KoMaH,q, sBTaH<br />
qsprufi H porbrH 6ypsn4exyyurefi reep 6afi ryynar4caH 6aricasla 6onoe.J<br />
1914 onsr 6afignaap Hor q roTcsnr xufireeryriu geep qep'afrH an6aH<br />
"H.Xr'ru:urr. MoHronqyyA rycraap rorrHofl oo<br />
6aitryynaxap Xaaur OpocslH 3yrooc y3yynceH<br />
I"Yvxu;u cyAnan, y6., 1999. r, XXX|. F 5 r.49<br />
,.AansHrara eocrox. 1913 t. 21 AHBapA. Ns2. c.2.<br />
,Cu6upcxuil apxr,re. ssrn.ll l4px., 200O. c.77.<br />
.Qoporofr gpyx6sr. C6.crareil. V1px.. 1971. c.47<br />
l0<br />
onx, yHAacHufi 6arZrirurn q3proo<br />
qeprufiu rycnauxufir acyy,qanA -
-' - =<br />
-<br />
f aiqraH Tarax acyygan u xauranrryri 6ariicaiit' ijb xoep ral<br />
j :<br />
-<br />
i i: xYn33C3H YYprOS 6ypen 6rer-iyynsr:q 6oii,ar xvHApsjr yil11p!l<br />
. =--?,i, xon6oorofr. 3He us ropooHA cyprafiTbrH x'J/raLl,a3t- ro4opxcF<br />
-.-=<strong>22</strong>:aaraaryfirefi ,{ xon6ooroil, 6akx 6ono>l ranrar/.<br />
-=-aersfrryyp r".lanuH MoHroHhfr 3px 6puraAr'tt-t l{apra, opoc<br />
:-=--r,ia raprreBnepcoH xftftro3g Moirronuru opx 6aphrlrulil ryxafi''l<br />
:.- reAufinoH aHxaapan rasilxrvfi baricaH Hoxl{en,q qopryvgr4fiH<br />
-,,- xefrc xyraqaaH,qaa TaBilr,qaxTYH, axyilH aMbApan AopoH, €BLIHH<br />
-i- x'i pr3n rapax 6oncubr ynMaac LlsprYYA oprox ffBAan racpanrrYfi<br />
: - iai,rxee, l-aHqxaH 6apunltr AypAaxaA opoc cyprarqAbrH oaxuparLr<br />
-=-iaa HagexHurfiraac 1913 oHur Ylll capurn 21-Ha MouronurH<br />
"--,'ia nan,tnsr cafrg l-orvrbocypsHA oproceH 6nqmrt "...uui7r 6re<br />
: j.-J3xYYH14il 1l 4 w oprocHbrr eryyn33A , ofipbrH xHr.uo3r H3p qoxoH<br />
: -ax 3pc tut4t7AB3pTefi apra xoMxo3 aBax"16-brr xvc,r3o, l-ex4ee en<br />
' -aatyii 1ailpan, Ayryy Ayn[Mar yrZn ax
OpocsrH L{eprrafrH FaMaHA yraMxilnxoe. 1g.14 ouur ly capblH 12-q<br />
eAepneceH xapvy qaxfinraaHA 6prraguru roor rrfiHxyy xor qoMxorru<br />
Hs Moxron yncbtr Horrrox 6a ragHur aoynaac xaMraanax 3opilnrq4<br />
Myytaap Heneonexrir roMAornoxNfiH xar,,lr-ag, rapcaH xyHgpenrir<br />
yHAocneH "...6pura4utH 6He Oypenpsxyynuilr nx 6yyrr-r 6arapefi 6a<br />
nynerr/lerurH KoMaH,qbtH xaMTaap 400 xyHesp rorroox, opoc cypraruAHH<br />
roor 6 osrqep 12 laragapra 6ar7xaA xaHranrrari"le xer,.reeH L{epnafiH<br />
nan,t (XaaHr OpocsrH -H.X) yeex 6aitraa 6eroeg xapuH cypranrblH<br />
xyraqaar rypBaH capaap rorroox Hu xerepxrft 6oruno ryn HaaA 3ax Hb<br />
3yptaaH cap oaixslr saaN, eoprfiH cyprarqAbtH yfin aNNnnaraarafi<br />
TaHhnqax 6onoH urrHo ropoor xaMrpaH bonoacpyynax 3opuntoop<br />
reHepan Aeepsnuoeutr unTOOX 6oncuulr xoHcynlMunnepr MoAot.qxoo.<br />
Tnfinxyy MoHroflqyyAbtH xyconrhilr xapransaH ysex yvAHOoc<br />
6puraguru 6onou cyprarqAbtH yfin axunnaraaT ruanraH bafiqaaxaap<br />
Opocuru qsprufiH xaHXr,tH utra6aac roMt4norAcoH xou:yyrl reHepan<br />
l-l.l4.Aeepsnuoa 19'14 ouur raBAyraap capbtH 15-u4 XypesHA r/pxoo.<br />
Tsp6esp 12 xouor axilnnaxAaa MoHronurH Lleper, CaH, [-a4aa4,laMHbt<br />
cailgyy4srr oponqyynaH 6prra.qsrr 3 egprafiH ryprx uanrax, rxt4Ho<br />
repee 6afiryynaxtyxail MOHronbtH spx 6apur,.rugrarl xapunqaH roxt prloo.<br />
3He 4aryy 1914 onur Y capsrH 2g-ng ,,Opoc yncbtH q:prnfrH rqapra<br />
ryuJMogyyAuhr ypua aBqupq MoHrofl qopsrr rlaprr,rin opnsM<br />
3aaflraH 60noacpyynax ryxai" repseHA MourorsrH ranaac l-apaag<br />
xsprufir 6yrg Lurailrrex flaMHbr repryyH carig, spgsrjs parTvrH qHH BaH<br />
Xaxpgopx, LleprlrfiH xeprnfir 6yrg uuirrerv flaMHbt repryyH cafig<br />
opAoHa panail xvH BaH l-ou6ocypsn, Casrrafiu xaMar xepnrfrr 6yrg<br />
3axhpaH u_tr,lrirrorq flaMHbt roprvvH cafig , ryulesr qhH BaH ulargapxae;<br />
xaaHT Opocsrr renooneH OpocurH epeHxurl KoHcyn Munnep Hap rapbtH<br />
ycot 3ypxoo. AHxHur topoo xoporxnx FBqaA oncoH Typlunara, TaBr4r.qax<br />
uaapAnara xopotrloor xaptan3aH MoHi-on qeprnin cypranraHA<br />
xaMparABan 3oxl4x acyyAnyyAbtr xapbqaHryfi ropopxofi rycracaH<br />
oHoxyy xodp gaxu l-speang tL.Jl,tHoop rycrarAcaH ron rofl syrinyygr,rfir<br />
rorrateonoooc'. ueedyeeopm, cypranrbtH ve uarbtr rogopxoft eaax, 4<br />
ygaaruiln coHronroop i xwnuilu Aorop 3ypraaH capbtH cypryyfib<br />
yfin4ceH 600 xyHr,rir rxhHoop 6elrreH rapraxaap rorrcoH;<br />
xoEpdyeaapm, Tycnax 6arLuaap axilnnax MoHror Aapra HapbtH opoH<br />
roo, an6asbt xyraqaa, qanhHt rogopxofrncoa; aypaediy"aup*,<br />
'n Mer toxg<br />
t2
. - :,,,,i xyBL{acHbt xaHranrbtr o8sn, SvHbt xcap yi[40 j.]eat 5:trri3-<br />
, j--. ,i3x; dope6dyexsprn, cypran-rbtH FBqaA yx:p 5y.,r jr\,,,r,e:.i.jr'<br />
' -: ,:j-erjlex 6onoH an6aHbt 6ycap axfiJrli xopotlox yHali-brH iooT<br />
" -, - - .apryy,rax', maedyaaapm, cypryynvlil+ Ov\rvfrH r:percs;-r,<br />
.- ,- -"'/- xopooHbt aphyH q3B3p TOXl,lXfinTOA Tofiupxofr X3M}K33Hi/r"1<br />
: - ---3 3apqyynaxaap 3aacaH 33p3r 6onHo.<br />
','-ri-lron qeprrarZr cypraH bonoacpyynax rvulMon, q3pof <strong>22</strong> xyHi.lr<br />
- : -.,- - H3r xhlA 38.400 py6, 3aMbtH rapraul 14.000 py6 6onox 6ereeg<br />
. : -:.--btH Marepfian, aphyH qsBop Toxr4x!4nT, 6runr xeprrfru tap,lan<br />
- ::',',-/i 6.000 py6nr,rrir uex oHA xaMrarraxoo. hxaoxoH ulvVMXn3nA<br />
:: -: - SaicaH cyprarq HapbtH qanilH rarroMxufiH xynbA ToBOn, opoH<br />
- - : - -eencHeec epeHxuri AvHro3poo 6araccax Mor 6ofloBq qanuHiHfiH<br />
i'.'- 33 6yypaaryri, xapilH rt cyptarq ryu.lMOAr4fiH capbtH rlanraH 5-10<br />
: --rsp HOM3r,qcsH 6ailua. Hur7rgss Mouron yncblH 3acrufrH ra3ap<br />
yHalul, xyBqac x3p3rnen, opoH cyyll, rynul, r3pnfiilu sapgnurr yn<br />
- :., -.'iaH, 3eBXOH OpOC, MOHTOT 6atUJ HapbtH qanilH 6a Hsp saacaH 2-3<br />
-=:en syiZng 3opuynaH xllnAoe 63140 pylnufrr Xypesn Aexb opocblH<br />
. , - lynbrH ra3paap AaMXyynaH renexeep roxt4pqeo. tzlfiuxyy MoHrol-tbrH<br />
,:,r SapurvgutH Lx\l\/Mxnonufir xyneeH rqaax, caHafl xycenrurir toAopxofi<br />
' ;','xo3toop 6apargyynax 30pfinrbr aryyncaH oHoxyy ropoor<br />
:-:ryyncaH Hb xaaHT Opoc 1912 oHsr Hafrparvgnuru repseuurfi y:en<br />
-<br />
'.<br />
- 3:o?H,Q yHeHv 6afrx, y\/pras 6raenyynx 6aicuurr rnrrexrilH xaMTa,q,<br />
-=-eereriryyp 1913 ossr SssxuHrufiu ryHxraap Opoc uu MoHrong qsper<br />
1=anrax epxryfi 6oncou ryn eepnriu qeprrailH cyprarqAblr q 6onoa<br />
',':HronA 6afrnraH ToAHoop AaMxyynaH Mo,qoonon aBax, xffHarr raBux<br />
r r cr4rfbrf aAilnxaH aryyrx oailcaH 60noe yy. lOyrafi ,l aryrail MouronurH<br />
-:;rbrH epx au:rrftr xapran3aH 3aphM HsreH "6yynr" xt4ficaH gHO ropoor<br />
: : 3xeH cyp ra rq Mop roxfi .nrH nfir y puru ran bt H caHxyyfla fi H OepxLueenssc<br />
. ,'^lcoH anxaM xoMooH yHonx 6onorraryri.<br />
Yyuufirrogorrox HoroH syfrn us 1914 onul yll capurH 17-Hg xoHcyn<br />
',',4rrnep "MoHeon qgpeuile 33ac9e xgpaecns.Op xaHeax myxail,,<br />
)poc-MoHronhtl-{ xoronL1espurfiH exuir unreecoH fiBAan 6onso. Xaasr<br />
rlpocr MosronsrH epx 6aprarvgsru xr,lilcsH yAaa Aapaarurls an6au ecuur<br />
ainqnan, xonorqoopoop oqocnoH utr,rfigergl,nr,;fi, nuarr xofilu<br />
:aBilrAax 6aficau 3oBcor xyAanpaH aBax acyygnsrr Xrarruru rypBaH<br />
y,rcbrH xononl{oopnfrH evsoxeH rycrafinaH uufigex 6oncon Hs<br />
coH14pxonrofi . 3nsxyy xonenqooreop opoc, MoHron cyptarLlgbtH 6enrreH<br />
t3
cyprax 6yi woHron qoporr 3opilynaH xaaHr Opocooc MoHronutn<br />
sacrilfiH ra3apr 6 ux 6yy 3.000 cyrraHur xaMr, 300.000 cyr,t 5yxuil 4<br />
nynerraer, 20.000 6yyr 20 cafl cyMHbr xaMraap onrox ooncoH 6a repesug<br />
rapbrH Ycor 3ypx 6aranrvarq Mouronsts sacrui,tu ra3ap 30Bcrhilnyauilu<br />
exHril ypaaruiln ron6op 6onox 400,000 py6nuiar erq, y.n{1r3u xecrurir<br />
xran 6yp 60.000 gooLlryfi py6nrep L{yBpyyflaH roflexeep roxr4poflqxoo.<br />
Yyunil xaMT o.j-rocoH ssacrilfiFr yurfrr renx Ayycaxaac onrHe 6onoH<br />
OpocurH Tanaac xoporqeor seacrilfir qaauiilIl onrox roxr4onAonA<br />
MoHronurH sacrutfrH ra3ap Hb [aAaag yncyyAbrH eacrui,tn ra3ap, raAaaA<br />
yncyyAbrH 6onon Opoc yncstH nvt7c, xyBb xyMyycr seacr,'lfru 3axhanTa<br />
tunHoop erq vn 6onoxutr HOroH a,qiln 3aaxoo. TyyHvneH KoHCyn<br />
A.ff.Mrnnep L{axunraaH yrcaHAaa MoHronqyyA l-ypaau yflcbrH<br />
ropeoHooc oMHo 3oBcThtTH xaracsrr 6onoa.1 Xuan a,q xyproH rapyynexrarir<br />
LlxooxsH xycox 6ailua.3aaaap erHe yy rocsri roMAornoroor xnices<br />
Hu 6yfr. SHexyy repeeHuil ranaap MoHronbrH ryyx 6ruerr ypbA eMHe<br />
Hb spr4rAax 1aitraaryil Oeroog OpocurH clflnao,r/.\LrrH 2000 oHg rapracaH<br />
apxrBbrH 6apuurutu 3Mxrroflooc 3ox!4orLr oc;purriH oprryynraap aBLr<br />
aLUHlnacaH 6onHo.<br />
XnarrurH repesHuri Aapaaraap v Opoctr,l qeprnfir'r cyptarqAbr<br />
aBLr axunnyynax acyyAan vpronxL4nxae. 'l 9'1 6 osg ,ilaxHH ropgo<br />
6afrryyncaH ryxai cyganraaHbr HoM 3oxhonA 6rqcsH us qeeHryfi 6onoe.l<br />
ropxyy (t-ypas Aaxb Hb -H.X) yr r3p3oHt4r.'1 sx Hrauafr apxhBaac<br />
or4ooryrl 6a(traa tov. 71 ilwg 3Ho yAaa;l OXV-urn apxhBblH<br />
carryynyyAsg r"l,r 14 Hs3p u u rirnergcsH 3a pil M H ere H 6a pn naraA rynryypna H<br />
oryynexuir ron 6onronoo. Opoc cyprarvrari MoHrol-t 6pr,tragurH 1915-<br />
1916 oHsr 3oxr4oH 6afiryynanr, 6ailn4aauur 6errren cypryynr,rfir-r ranaap<br />
r.uLrH3 xoflonqesr 6oroacpyynax acyyganrarl xon6orgcoH xoA xoAOH<br />
ve,qeennnrir MoHron gaxs OpocsrH EpeHxnfr xoHcynurH ra3pbtH<br />
3axilparq (ynpaannmqrai) XnoHr,rH 1915 oHur Yl capl HnraocHoocy3Bofl:<br />
ryxafiH yep MoHron VncurH fleeg xypan opoc cypraTqgbtr ypilx<br />
acyyAnbr xon3flqooA, MeHTe caHxyyruiri raL{fir.qnbt H ynMaac<br />
MoHTonsrH sacruilH ra3ap Hb 400 qeprrarar 6enrron rapraxbtH TyrA<br />
cyprarq HapbrH 3axuparq HoeH 1, o$r,rqep 3, eaxnlrcrp 3, opvyynarv 1,<br />
Hufrr B xyHuftr ypux Hexllneep ropoor coproox ryxafr Opocuru SeeH xaaHbt<br />
3acruilu ra3paac xycexoop unilgaepnsx, "...xaryy nIr,lpr7yH eBon<br />
TOXUOn/qCOHbr ynt4aac ManbtH xoxt4pon 14x, eBC xilAitaHrilfiH vH3<br />
HgM3rAcoH 3oprooc lriaflTraanaH MoHtoltqyyAbtH 3vrot]c 6prrapag<br />
t4
::-'3rr3x Mopb.qblH Too, Toliro3ptii4i i-it4ftnYYn3x Xyfauaar eopq|tGil<br />
-:apgrarbrr<br />
raBbcaH"2o roxoo. Tep6eep MoHionqy.vfluru xycenruiH<br />
.:'Aaac eMHox [-epee 6u\ru#H 2 5a 1-p syfrnyyAnilr oopL{neH,<br />
-,1H3LrltncoH<br />
Hafipyynraap Hb nnrsox,qos cypranrbtH xyraL{aat 6 capaap<br />
-:Tcox 1915 oxur Yl capurH 1-eec 1916 orsr Yl capbtH 1 xyprenx<br />
-:-3H x
Ilyecau6angaH; Opoc yncbtH ranaac Xypeeug cyyna MoHron ra3pbtH<br />
6yx opocsrH epeHxrfrneH u-lufrrrsx onqrH cafil A.A. Opnoa Hap rapbtH<br />
Vcor 3ypxoo. 3Hexyy ropooroop 1917 oHsr Ylll capsrH 1-neoc 1918 onsr<br />
Ylll capurH '1 xypren ser xunrils xyraL{aaHA MoHronurH xoep ayyH Mopbr<br />
qopor, AopBeH yxep 6yy, 4 nynever 6yyHsr HOr 3yyH qijfior, HOr syyH<br />
ffBraH qopor, 6yrg 400 qeprnrir cypraH 6onoecpyynaxaap opoc qeprr,rfiH<br />
ryruMoA 3, qeper 12-ar 5arwaap ypilxaap roxt4pq, roArosp cyprarLl<br />
Hapr rycnyynaxaap 3ypraaH capblH cypryynb yfingceH 30 rvrosron<br />
.qaprbrr xaBcpaH axunryynaxaap 3aaxoo, Apaau syfinreri yr tapsoHA<br />
opoc cyprarq, MoHron Aapra, qspryygufiH LlarilH xenc, cypraflraHA<br />
6onou qeprulrlH xyapaHA x3pornot.qox Mopb Mafl, 6r,lvnr xsper, apHyH<br />
qeeprfrH 3apAan, MoHron qspryyprariH xyBqac xopornennfis roo xoMx3or<br />
Hilnoo,q uapuilu rorrooH, sn 6yxurzfir xapryqax Mouronsru sacrilfiFt<br />
raspbtH yyprufir rogopxoincoH 6afisa. l__lannH xencnni xyBbA opoc<br />
ryrrMoA, qeper 15 xyHui L{anfiHr HorrroH xHnA onrox 2J004 py6nNilH<br />
qanilH Aoop toMHbt yno HoMorAceHrsfi xon6orgyynan 5255 pylnuilr<br />
HoMX orox 6a opoH cyyqHbi 3acBap, susenrufis 3apAnbtr xypron<br />
rool{xao. Xapnn MoHron Aapra HapbtH qanHnr raBaH xvHA cap ryrMbtH<br />
15, xopuH raBaH xvHA 10 pybnrasp rorroox, rlopr1lr7AoA cap 6yp ryvNH<br />
ueHreHrfi xeflc onroxoop 6onxee.<br />
XapuH raB Aaxb roposilI 918 oHur X capurr-i <strong>22</strong>-u4 MoHronsrn<br />
L{spruiH qaMHaac opoc cyprarq Hapbnl axfl:trrl fl .M.TonnsrrrH,<br />
A.A.Opnoa, 6ypr,rap A6ugeea Haprafr xenonqoH r-oxllpLt 6arlryyncaH<br />
6ailua.TaaaH syilnr repxyy ropooHp Mopbr qsper 100, yxep byyHsr 50,<br />
f,BraH qop3r 50 6yrg 200 qeprnfrr cypraH 6ononcpyynaxaap opoc cyptarq<br />
3-srr uoHron papra '1 2-urH xaMTaap 6arur 6olroxoop 3aax, opoc cyptaFt<br />
Hapr xyH 6yp cap ryrau xoep syyn py6nrarlH qanr4H onroH, opoH cyyq,<br />
xyHc xoperr3n, rynu, cyptanraHA 6onoH AorooA ilr
3.3 6yxeH uu ryxaftH yeg gsnxnftH gafiH, AorooAbnl xyBbcia,r,<br />
:3\4yyHA aBrarACaH Opoc ync qspsl--caHxYyrrfiH rycnar".{x Y3yyfi3xoll<br />
',rApenrsft 6oncouroti xonOooroil. YyHrafr xanar Mouron opoli r{<br />
' -anryt7 xfiTaAblH opxtu3onA 6ilnss. flespx uaflrraaHyy,qbtH yrMaac<br />
--' rnuisu ropssHYYAXaracAyryyopxilrAoH onurroEYpAYHAxypssryfi<br />
::.rHo.<br />
Ailaxyy orYYnoH 6yil yep yngecuutil MoHron qeprrarZi- baftryynax<br />
.::3finrblH xYpssHA MoHron, OpocutH xoopoHA cyprarLJ ypbx<br />
: - /flnyynax Tanaap TaB, 33BCOr xepercnufiu ryxafig Her, 6yrg 6<br />
, -:arrfiH ropes xanonqsop bafiryynxeo. Tegreepeec xapaxaA 100<br />
-'=:arquilraBaxaap saacaHGonoeqreA6yrghpcsH,ryynr,rfrAorpooc<br />
r r::Hbx!4tlHssHXyraqaaHp,rrlaragryfi papaarwilurspoorsopYpr3nxrsH<br />
:' ,lnracaH xrireeg cyplarl{,qblH yfin aNunnaraar 6ypsH AYYpoH YHonx<br />
-j-i3x 6oronaN oA\/rao HhnooA xonac 6afiraa q AogpxH roposHyyA Hb<br />
::-un qarnilH MonronutH yHpecnuft 6aftHrutu qepsr 6afiryyralAaxaA<br />
r -., (an YYpor rYilqorrocoH roM. Hereersfiry\/p onoH 3\/finHilrr 6oAnr<br />
-:.lTraaHbl<br />
yI1MaaC OpOC CyplarqAblH yfin aXnnnaraaHA anAaa<br />
.:*i3143fi, Alrryy AynttMar syiin 6araryfi 6aftx, regHutti epxenceu MOHTOn<br />
-:=ruilu cypranr eBponblH xorNuHryft opHyyAblH qoprhfiH reBtrJt4HA<br />
: , :3XOA xon 6afrcaH q roA aHX TYpYVH MoHronqyyAbrr opqhH qarufin<br />
-':rnilu xopor, l.lll,lHo 33BcorrefiraHunqyynaH, HufirntutfiHxapuqaHryfi<br />
, l:t,roH 6ailryynanrrafi, r.qaaxreil xecer 6onox qeprrfrHxHttfi RyHA<br />
:: -luncaH Y3On AonrOpOXoIl 3oXl4X Honeo Y3YYtlcHl4frr revgsrnex<br />
:l-.H.<br />
r<br />
PE3loME<br />
H.XHLllHl-T<br />
HacroRu4an crarbfi nocBFqaercn pae6opy AoroBopoB,<br />
p<br />
ri'--ioqeHHblx MexAy MoHronreil r Poccueil a aoeHHofi o6nacrH a<br />
-:-,1cAc1911no191Brr. [3xogeuccnefloBaHHRaBropoMBbtFBneHo<br />
: -:-oBopoB,nOcBRl.qeHHblX[]onpOcaMopyrcKl4xBOOHHblXt4HCTpyKropaX<br />
' --ra6NeHuLl MoHroflbcroli apruuut opyxtleM co cropoHbr qapcxofr<br />
* : . -:Av1. Asrop, ocHoBblBaffcb Ha nepBoklcroqHHKax, Aaer noApo6nutfi<br />
:-'--13AOKyMeHTOB, npilBo.tli4Tl4ljTepeCHble MaTepfianbl OTHOCUTOIIbHO<br />
--:zuilu obctaHosril 3aKnpqeHHtl pffAa AoroBopoB H He o6xoAt4T<br />
_,','::"J:,ffi;i:;'Jrt#:H:?r"r"".#ilJ;,'o#ffi<br />
ilr"jr?:"""""J_:;<br />
. : -,,3HaflbHOM apXilBe XpaHnrcs noAj'lr4HH14Kt4 4 goroaopoe<br />
t7
Aurnrnacax HoM 3oxt4on<br />
1 .5aa6ap.E. XX ayynut MoHron. Hyygen cyyAan, rap3 ol3. yS., 1996.<br />
2.Becrunr Aenu. 1912. Ne1 1-12.<br />
3.Becrnrx Asnn. 191 4. Ne31 -32.<br />
4.f AUO. O.25, on.1 1 . n.63. .<br />
5 l-otvt6o.Jl. AeroHor4nr MoHronurH qeprrrZu 6aftAan. y6., i g5B.<br />
6.rQansnnft BocroK, 1913r.21 nHeapn. No2.<br />
7.pananuil Bocrox. 1913r. 5 orcrn6pn. N040.<br />
8.,[anuHrafi Bocrox. 1914r.18 nHeapn No3.<br />
9.floporofi Apyx6ur. C6.crarefi . l4px., 197 1.<br />
1O.Kyu:enee.lO. MoHronilq il MoHronucxnil eonpoc. Cl-16., 1g12.<br />
1 l.MonronurH apA ryrr,tHuri 191 1 oHur yHgecHrfi opx qenee, rycraap<br />
rorrHonbrH reMllon. Eapnur 6r.rrilfiH eMxrron. (1911-1914). y5., 1982.<br />
12.MAXH-urx ryyxrafrr acyyAnyyA. NsB. V6.,'1973.<br />
1 3.B.nonoa. Ovepr BoeHHoro 3HaL{eHhfl Ceaepo-3anagHori MoHronNn<br />
h norpaHuqHofi nonocur Cn6upw. l-eHuraba Kan[raHa BilKiopa l]onoea.<br />
Orr,rcr.,1905.<br />
14.f1onraaqee. Marepuanu AnR onilcaHun MoHronur (Orvero noe3gKe<br />
e MoHronilio B unHe-oKrn6pe 'l 912 r.). l-eHiura6a noAnonKoBHuKa<br />
l4pxyrcxoro Boennoro oKpyra. t4px.,1 gl 3.<br />
15.Poccns r MoHronns:Hoeurft B3rnflA<br />
"u<br />
r"rop,h B3ahMoorHoruenufr<br />
e XXa". M., 2001.<br />
16. Cu6rpcrnil apxue. eurn.ll, tzlpx., 2000.<br />
lT.Tyyxuitu cy.qnan. r.XXXl. F.5. y5., 1999.<br />
1 8.YTA. $.A-3.a. 1. xn.433.<br />
1 9.YTA.S.A-S. 1 .xn. 1 00.<br />
20.YTA. O.A-5. p.1. xu.251<br />
21.YTA. 6.A-234. s.1. xH.63.<br />
l8
STUDIA HISTORICA<br />
INSTITUTI HISTORIAE ACADEMIAE SCIENTARIUM<br />
MONGOLI<br />
l-':.uus <strong>XXXIII</strong> <strong>Fasc</strong>. 3<br />
H3r3H r3P33 EI4rIfI4rzr naXgn<br />
cyAnAXbIH yrII,IP<br />
HAMXHNHfiH 6A-flP<br />
3xneH oryynoxyfi Hb:<br />
Xopsgyraap 3yyHbt MoHronutH ryyxtafiH cyAanraaHbt onoH c3ABr4frt<br />
:',:naxaA safinuryfi aHXaapax dcror7 acyygan ofloH 6ailAruilu Her 6on<br />
1,rr-lrofi OpocurH yrc rop, oAVilH 3acar, coenbrH xapfinqaa rcM. Thfirr,tssc<br />
* t,aHafi ryyx Ouvnerr oHo coABiltr nHe byprafix 6afignaap xoHAeH<br />
:'' -ancaH HilnooA 6yresn 6ailgar. fsxgss 1990 oHooc erraue Mouron-<br />
-::curH xaphnqaaHbr ryyxrafrr qyxaM vH3H3op Hs 6yroy onoH ypranbll<br />
,:. n1,n vvgHo3c utr,lHXn3H 6onoacpyynax sMap q 6onoMxryfrlailnaa.<br />
YyHnfi ypuraap cy,qnaaquA MoHron OpocurH xaphnrlaaHbt 3apHM<br />
r-33rr3il coABooc :aincxnfix roilpox 6yr,ny apra eeuilH Hb o|oorq<br />
i":xer4yyneH eHrepooxt4ir xuveeger 6afin. Heree ranaap ryyxrafir-r<br />
i'-;c3H Tyflryyp 6onox HX xoMX33H14fi Cypeanx 6apnururr cygraat{,qaac<br />
*.._, qanx soBXeH raHq HoTXgH xyu rycrafi 3aB[xeepneep " xanbr<br />
,rle.-rxeH" v3oxooc xsrepgsrryft 6aficau nv.<br />
Xaprau 1990 oHur ap.qqnncaH xyBbcranbtH aqaap hn roA 6afigan<br />
:-,i ypranbq y3on qeneersfr 6onx, uanafr yncurx 6apar 6yx apxfiB<br />
*','."<br />
- 6apnnaraa qeneerefi y3r1ynex 6oncHoop ypbA eMHe tu 6y4sr 6ypxsr<br />
1;zi:.aa onoH qyxan cepauilr [JuHeop cyAnax, yHOnoH AyrHox 6onoux<br />
*':----rc3H 6urnes. l4ilvg6u oHo rspoo 6nuruilu ryxafi eeprafix xuficspr<br />
r, -3.rfaof ulr4Hxseq Tyyxr{AoA 3opilynaH Tonilnyyrx 6afiHa. 5u exo<br />
*-, -'.r3nAoo ync rep ,aHril HaMbtH flMap H3roH y3on 6apvrrr,rrnansrr<br />
i -,r:.1rara 6onrooryfi 6eree,q rarl{xyy ryyx cy.qnanbtH yyAHooc yr<br />
:u:::Hrfr ryxafi ans 6onox 6ograrofi AvrHonr xvtilxuilr ron bonroH<br />
ii/ - 33coH. Vr rspee 6wruilu xt,lHx:Ho gxufit MoHTon opqyynra Monron<br />
, -:: r l-aAaaA xapfinqaaHbt flaMHbt apxilBT xaAranarAax oaficHurr<br />
^ ,-- : lQ cypBanx 6onrou alu!4rnaflaa.<br />
l9
Her. l-epee 6nwr 6ailryynax 6oncoH t".ttanrraaH.<br />
3uexyy repss 6nvruil,r lailryynax 6oncos r.uaflrraaH 6a ryynrafir<br />
qyxaM aflb ran Hb aHX coAceH 6e? regruiar rogpyyn6an ryyxrariH<br />
eegpesrsri acyyAnbtr HoxoH roApyynx tyxailu yea 3CBHXV_aac<br />
Mo*ronsru ranaap 6aprrrarnaH xopotxvvnx 6,ahcau 6ognorurr<br />
6o4urofiroop AyrHox 6ononaN onAox Hb MoAOOX. Munwiloproqyynnoop<br />
6on yyn repes 6uvru hr laitryynax caHanbrr anx 3XV-srH Tan raabcaH<br />
6afix ryH ruara4ryfi rcv. l4rZuesc eue ryxailraa xypaanryfi eryynx<br />
' TaaMarranaa HoTnoxbtr opongte.<br />
1921-1928 ou4 MAXH, EHMAV_urH rep, eacrruH ra3paac<br />
6onoecpyylx rapracaH onoH u.rrfr4eoprryc yflc yncrep, eguiH sacar,<br />
unhrevi coeinurH Tanaap AsnxrfiH anu v yncrafi Huiip"ar 6"reog aurrrafr<br />
xapufiqaa rorrooxbtT xt4qoex 6ailcau uu ropopxori MoAerAAor. Oopeop<br />
xon6en, MoHron ync raAaaATvHl'ren ryurarnsnrfiH xyBbA seaxen xorig<br />
xepueo oHqrox 6yc ync roprfiu xyBbA rorrBoprori, egurZH sacar coerurH<br />
eHAep xerNunrsfi ync opoHrori ryxafrn6an: AHV, l-eprraaH, FnoH, AHrnn,<br />
Xnrap, 3OV seper opHyyprafr ,,ropoo 6ongon roTroox HoBrponqoxoA<br />
6onox rcM."1 rox ysex 6afie. t-sren 1928 oHbr or"lceop xypanAcaH MAXHsrH<br />
Yll ilx xypnbtH TorroonA 3aacHaac ysaen rnar,,t, Tepooc taAaa.q<br />
xapunqaaHbt ranaap 6apuuranx 6afrcaH 6ognorsrr epc orqoM<br />
oepqu'ceH 6ailaa. Tepxyy rorroonA,,l-agaag o'oH yrrcyyArafr xaprnqax<br />
ryxailpepx 6uru aHruap RflraBapnaH yssx car;rap *"nu, xapHnqBan<br />
goxux 6orooA MeH ilxooxeH o3opxgr rypen,tnai Anrnu, Anaeprx, OpaHq<br />
eeprnfru ync 6a flna+ryAaFnoH, Xnrag Mar yncyyArafi engsa xaptanqax<br />
FBAflbtr gpMon3oH xycsxryr7r L{yxarqflaxaac raAHa xopoB xaphnL{ax<br />
rgx aBaac carZrap xqHaH 6onroovxrnx . Flupnuil yncbtH MaHAax<br />
xerxrx xoporr xop xapuryfrr Hb nataBaprafr yosx egeursri xapilnqax<br />
6onox 6o4noro raarx ryxafig carzrap xnHau ryrzqsrreN 6ariean 3oxuno,,2<br />
rox oHqroH roMAOrnocoH 6arIHa.<br />
MAXH-urn Yll rax xypnsrH Aapaa 3anraH xypanAcaH 6HMAV-srn y<br />
hx xypan Ao9px14 TofroonbrH 3aanrbrr ynaM roApyynx "Saepxer firroH ,<br />
Xnrag Hap 6on eopc6ee 6yroy EaHvrH 6orgurn 3opor xr4p orrooAoop<br />
ynaMxnaH 6nAnuil Mosronurr 33noH aaax 60gnorbir x3330 RMafr<br />
raeucaap3 6yfi yvrap ruaHai yncbtH ra1aa16afipanfixooxoH ryruyypreri<br />
SHMAY-srN ux 6ara xypnbtH rorroon. yngceri xyynu, 1-yuxaryyg. yB,, 1g56 ou. r,<br />
1 38.<br />
lY|Xn-"1 rorroon, ull'i4eep, 6apnrar 6r.rvryyg. Her4yteap 6oru 1920-10- 28. y6.,<br />
1981. r.421.<br />
tBHMAy-s,, ux 6ara xypnbtH rcrroon. yugcex xyynb, TytlxaryyA. yE, 1g56, r.B7<br />
20
,3 MeH ryn raAaaArafi xaprnqax sacffifiH 6ognorurr Mau xFF{aH<br />
::prnfinx ryftqerrsaen 3oxr,1x" xgMooH TOMAJrirocou Hu MoHronurH<br />
-, craap rorrHonbrr oTrxoH 11 xvnooH soBuroopoeryfi 6aficaap oepNriHxoo<br />
- J.rar A3BCroprftH uer xecor rox 3XY-aap xvnooH 3oBLtloepyynceu [l4V<br />
ia syyH xoftg Xnra4aap AaMXilH Mosron yncaA Henoeroo rorroox<br />
:: rHpxonrofi Saicar-r Fnou xoeprofi xapnnqax fiBAan ryH alcynrafi rsN<br />
1,'lrTonbrH rep 3acar y:ex baficHsr HoronToo 1ailnaa. Tyynaec ragHa<br />
'*'3Hron yncbrH xarrarrilH nrrenrefi rynu 6oreeg arcynryfi bafiAnurr<br />
,:\lTaanax uaigeaprail xyvun 6on 3eBXoH 3XV receu caHaar AOopxH<br />
;;snTbrH Aapaa qoxoH raMAornocoH 6afiAar. Tyxafinban "3eenenfifiH<br />
j::a[T Xon6oor YncsrH 6aitpan Hb oAoo yeg ryfrnutH hxoop xgrxuH<br />
: 'xxuN<br />
6ar cyyprfir onx 6aftraa Hs Hufir o3opxor rypeurrfr Hapbrr<br />
r:3pryyqoH gapx 6yx,qenxuftH ngyy 6yypafi app ryunrft opx Lreneer<br />
:.--ox roB ra3ap MeH 6onoxuru qeep 6npHnfi MoHronutH Tycraap 6ypeH<br />
.:xrefi 6orox FB,qan 6a egnfiH 3acar, ax axyri, opAOM bonoacponurn<br />
, :33rr vnoMXXoH ryr.ul4r rycnarraxufir y3YYncasp 6yxrari ryn xoiip yncurH<br />
:: ABaa xaphnqax ffBAnblt cafrxpyynaH, xon6oo nafiparr,tgnurr<br />
:.,3aarrax, xopoB 3aBcapAyynarqilA rapBar qar ryxafig xflHaH MsAsx<br />
-..itaap ycrrax 6afixaac ragHa Hrfir e3opxor rypoMrrft Hap 6a nnauryna<br />
:-oH, XsraAbrH TypoMruftnnsoc xaMraanax FBAanA xaHb rytufir<br />
i:nroxurr qyxan 6onroaon soxt4Hoa Toxoo. Men MoHron ync qaauAaa<br />
:;3xoH 3CEHXy 6a Tyearafi 6yx ranurH xapilnqaarait6ailx ecrofi rocsrr<br />
|<br />
=iyy |qnt uyraMbrr Aoopx rorroonA rollpyynx 3aaxAaa "Hafipau4an<br />
: . x"ri CCCP 6a TarHa-TyBa yncyyArail eAufrH 6a sppsrvr corinurrxufireeg<br />
.-: reprfiH xyBilap xaphnL{ax xonxoo xonboor ynMaap 3yaaarraH<br />
:.:.rxpyynx, caHan xycenruilr HorrtoH FByynax 6a ans 6onox goxnnNfir<br />
: -lx xapilnqax, HoBTpsnqgx SB,qnbtr caaTan ooorgonryfi 6onroxurr ouq<br />
-.'
xapyyraxbrr xHLrssx sapuM anxaM xilficeH oM. xr4ul33 AypABan: 1925<br />
oHA MAXH-bIH TX-Hbr ropryyH Aapra U.[aM6aAopx MoHron yncbtH<br />
5usrufru cyAap 5u'aruilu xypseneHruilH roMunonroop l-epuaH, OpaHq<br />
opHyyAaA affnx, o,qroop ync opHbr 5ailpamail cafrrap raHL{nLlcaHbtxaa<br />
Aapaa 1 926 oHg MoHronuru AeqeeA xyvx3A 3anyyqyyflbtr A3opx opoHA<br />
ax axyftu qrrnenNfis ronAyy cypryynbg ilnroeH cypanqyynax 6onos.<br />
MeH l-eprrraH, IIJeep, ulex yncyygaac yilngesp ax axyfiH raspbtH<br />
MoprgxunroH ypbx MoHronp onoH xr4n cyypbt"lcaH Xnrag, AHY,<br />
l-eprraaH, Anrnnfrs xyAanAaaqAsrH 6apaa 6yreergexyyHrafir 3XV-stH<br />
6apaa 6yreeigexyyurefr a,qrnxaH v3ox, Mouronsru sax 33snA qeneerefr<br />
HoBrpyyflcoep 6ailnaa. YyHufir 3XV, Korur,rHrdpurafr 3vrooc HilnssA<br />
csxurnsHryfr 6afrpnaap axHrrax MAXH-p 6apyyHrHsr xsn6epsn yycv<br />
rynsrnfipv 6aitua xoMaoH yoex 6oncou rov. Yyxur7 Horonroo 6onron<br />
Hor xHtLloo eryynoxoA 1929 ousr HaMap Kl4t-X-Hr,lil roMt4flonroop MAXHurH<br />
Tee Xopoouur AOprgA cyyx Korurxrepuuri TerioofieTLleep roMHnotAoH<br />
upx, MAXH -srH Ylll r4x xyplbtH 6enrren axnbr 3oxl4oH 6afiryynx<br />
ynMaap ryc r4x xypnbrH axilnflaTaar yAilpAax, HauurH l4x Xypnslt<br />
wnilpeepnilr xsperxyvlx, xer sr7vHrH14il agan 6anva,q yin axrnnaraar<br />
oxnyt1ncoH B.H.Kyuyrr.loe Mocxaap ovcon xoriHoo '1930 oHur 1 'l-p capbtH<br />
30-HR K7ll-X-Hbt yrc repniH HapnfiH 6il,irilfiFl Aapra HapbtH ta3pbtH<br />
xypangaaHA MoHronurH .qoroog OafignurH ryxafi rar:ucaH HnrtonAoo<br />
5.I-{epeHgopx, !.[au6aAopx r]ap MoHronslu 3acrNilH ra3ap, MAXHurH<br />
Toa Xopoor ropryynx 6afix yeg 6yroy 1928 oHur 12-p capaac oMHe<br />
MoHronrrH "Yupacuui xyBbcranr 3acar Hb xepeHreroH, noueulnxrfru<br />
rop 6onN xyBilpaH oopqnorgox, XRragsrH MhrHTap[4cryyg Fnonroi<br />
gBc3x 3aMA ryfirurH epc urigervrufi rypreu xypgaqrafr op>xes"6 rex<br />
roMAornocon 6arZsa.<br />
1928 oHur oqcooc exnes MonronbtH taAaaA xapLtrrL{aat anr 6onox<br />
xyMHH xfl3raapnax Oognorog KourHrepu 3XV-slH ygr4pllatqhA LUHnxcoH<br />
Hb A33p IlypACaH HaM, yflcbtH r4x xypnbtH TorToonA ryctanaa otcoH<br />
3eanonlreil ep,uitn sacrilfiil xapunL{aar ynaM ryH3tr,lfipyynsH<br />
oprexvyfloxrlfrn ryng oyHbt oMHe MoHrong cyypbutLlx r,iue 6ypu,tfin aNrn<br />
yfingaspnsn, xyAaflAaa spxenx 6yri XRragurr.l xapbnar HapbtH roor<br />
xacax Lleerrox RB,qnblr . . . qaHrarrau nayyn6an 3oxut.roz rex yncsrH y<br />
uKorr"repu 6a Mor.iron /6apuururu euxrren/* Y6., 19g6. r. :j52<br />
6HMAY-uru ux6ara xypnbrH rorrooJt. YHgceu xyynu, TynxaryyA yE,, 1g56. r.100.<br />
<strong>22</strong>
,'x xypnbrH rorroonA 3aacHbt Aaryy '1 929-1932 oug ofloH rooHbl Xnra4<br />
',xspnilr ryc yncaac an6aAaH rapracaH oereeg HHrocHJop Xria4<br />
^,'oHTonbrH 3AufiH sacruiH xapilnqaa 6yypv ryyHrafi opsrr 3XY -srH 6apaa<br />
- ireergsxyyHeop Hexex 6oncon 6nneo.<br />
MeH 1929 oHbr 4-p capHH 29-rrg MAXH -urs TX-usr rspryVnoiqAilfrH<br />
,.,3fl?op Ax axyfiH flaMHbt axnbtH Tyxafr ilnrronufir xenenqooA Tyc<br />
. csrH yiln4Bop 3aBoAblH r4xgHxililHx Hb MauuH ToHot roxeepeMx<br />
rl-loprr 6apar axurnataatyfr 6oncon Hb soxr4x MoAnorrgfi t4HXeHep<br />
- : rxfi Kr fi H axilnraH AyrarAanrailraac LrJanrTaanx 6afi taar roMAotnooA<br />
-.-: axyilH FaMHbr "Ax yilngsep, epeHxilil ra3ap rvpoocnNfi rypeaH gecr<br />
-',xr3oA 6onoecpoHryi cyprar.{ HoMOH 6aranx onx cyprax uilfrABop<br />
-::iacaH oM8. 3He 6yxHrafi oqocr MoHron 3eBnorrilfrH ync rep, oAHfiH<br />
',,2:rnilu xaphnqaa xaMTbtH axunnaraar an6aH ecoop 6aranraaxyyncaH<br />
-::opxofi 3aanrrafr ropoo 6yoy xononqo3p 6ailryynax nu aafinu:ryfi<br />
::.:coH 5afraa. hiln,l HoxqnHfrr bypAvynoxoA 3Xy Korrruurepuuil<br />
-,1pAnara hxooxsH uaxaMAyynx MoHronbtH epx oapurugag yAaa<br />
:: raa caHyynx ffrrax 5aiicaH yqpaac Hau, YncurH Llx xypnyyAaac '1928-<br />
-r29 oH4 Aoop AypAcaH uililABopuilr rapracan nu ryxafin Llar yeHfrH<br />
,; - rsgnaap ae*AaaxaparAAar rdrt,t. Xapltn yr ropoo 6rvur 6afrryynu<br />
::3H caHaflurr 3XV Mosron xoep vyxana xoH Hb aHX rapracaH 69<br />
.-rui,r uyyA HoTnoxyfiq cypsanN 6apnnar MaHafi yncbtH ron ron<br />
:: ,,/ByyAaac ongoxryrz 6ailraa ns oeprfru epxryfr coHt4pxon Tarax<br />
"-.i,:aa nM. l-eeq 6r xeperqesr cypBarxaa xaAranarAax 6yfi ra3paac<br />
-: 3fix vagaaryi 6afix naaragryfi. Heroo ranaac 1928 onooc oxnoH<br />
: =: "rM<br />
6apnrr/lr 6H.{rHilr,{aHA HyyqanAar oaficau Hb oAoo rl Tgp XoBOopOO<br />
:-ron Yncuru 3acrufiH taapbtH apxilBT xa.qranatAax 6afixurr ep<br />
",,crox apraryfr 6rnee. MoH gHo MoT HHnooA r{yxan yfin negang<br />
-Sorgox ynoMXXoH xoMXosHilfi cypaanx OXV-g Hyyq xalqranatAax<br />
:<br />
'.::lslr 'l 990-oeg oHooc Hufirep alxiltnyyrrax boncoH roM bafiHa. OHs<br />
" =<br />
I XV-uru op,qoMroH ryyxvgrarZH 6yreeneec MoAor.qox 6onnoo. OXV-<br />
','oHronq op.qoMroH C.K. PoqraH, OXV-urH 3aphM apxuBaac \uynuil<br />
-:er 6yfi cogoBr uryy,q 6a gana xon6or,qox 3ap[M cypaanxufrr onx<br />
-r3rA33 -alnnaa r r\rv-^ T^rrh<br />
' R..i." ,^.. -1..,,,.<br />
qyxac roMAoraomu ocrfrx om. Tyyr-rp AypAcaHaac y3B3n<br />
' r.'.-1-stH Yll, SHMAy-ulu Y rx xypnbtH Aapaaraap Monron 3eenenrrfiH<br />
:::oHA onoH acyyAan xaMapcaH epreH qap xypeerefi ropoo<br />
". ;'- tyn?x acyyAan AgBrxtiH rapcaH oM rox roMAorn3coH 6ailx 6onoe,t<br />
- :--brH Tes xopooNur rorToofl, u.lrarZ4eep, 6aplrr',nr 6h9ryyA<br />
"-. :-r 1984 oH.r.30.<br />
't1<br />
Xodpgyraap 6orb 1929-
qyxaM anb ralt Hb caHaaqilncHbtr orr eryynoort7i 5ailna. XapraH .l 93.1<br />
oHur 2-p capbtH axoop MAXH -urH TX-uur Hapnfiu 6uqrnfiH Aapra<br />
[1. l-eHgen, 5H MAV-urH 6ara xypnstH ropryynorAilrZH gapra X.uloil6ancaH<br />
Hap MocxaaA xyponqoH oqhx ropooH niltyxail acyyAnaap 3eanenrilfiH<br />
Hexe4refi 3eBnoH xanonqex, repee 6nvrufin tocnuhr 6onoacpyynN<br />
AyycaaA MeH oHbt 4-p capg Hyrarraa byqcaH 6aitna. Llrinxyy ,,OHe<br />
xonarqeopfifiu 6enrrsn axill Hr,{nooA ypr xyraqaaHA xoep ran<br />
xapilnllaH caHan 6ognoo rnepxufrnceH 6arZganp 6oncon"e 6afrna roN<br />
C.K. Porqutr 6uqxee. I-sav yyn repes 6uvrrriH rocnnilr i-l.l-sugsn Hap<br />
3eenenrhfiH tantaia xononqceH nporoKon ongooryfi 6onoxoop aaphM<br />
syfrng opron3oo ropx 6afrHa. Tyxarin6an: Xoep ilan yHOX33p xapHnqaFr<br />
caHan 6ognoo nnepxuilnx qagcaH yy, MoHronbtH ran caHanaa yr<br />
ropooHA rycracaH yy yfyi rcy rox Moroop carirap Hffrrryytxrail syiln<br />
qeeHryfi 5ailna. Xspea [.[-engsH HapbtH caHan Hb yyn repse bnlnrr<br />
ryccaH tov 6on roA ync opHbtxoo epx aurrfir ro,quilnen xarixpaaryri<br />
rraor. MnHufr 6040xog MouronurH ToneonefqHA caHanaa unspxnfrnx<br />
x3ncoH 6onos't 3XV -urH ran ryyHurir Hs 6apar xyno3H aeaaryil uer<br />
6ailraa Hb yyn repee 6nvrurTH saaflraac ryH q roAopxorz 6onoxurr 3opr/yA<br />
r3MAorn3e. YyHr,rfi Aapaa yyn recnuilr MoHronoop opqyynx MAXH_urn<br />
TX, 3l--urn yAHpAflara x3n3nL{ox, 3apuM 3acBap opyynaaA, rapbtH ycor<br />
3ypaxaA 6enen 6onroxes rex 6uvxse.<br />
Xo6p. l-epoe 1vtqruilr HyyLl 6arZ ryyncHbt yL{r/ p<br />
3Hsxyy repee 6uvrurir "Maur Hyyll" 6arlgang 6afiryyncaH Hs It4V_<br />
brH 3yrooc RMap H0r3H 3caprvvqsnrsrT rynrapaxaac safincxHrzceHreri<br />
xon6oorofr Hb MoAeex. vvr,rp Hs '1 g2 i oHp MoHron4 6oncoH ync reprafiu<br />
roM eepqnonr, repufiH Tycraap roTrHon coprocaH ffBAilbr XRragurH<br />
3acrrfrH ra3ap orrxoH r.r xvnooH 3eBlxeepoxryri rsgrse an6a* ecoop<br />
MoAerAceop 6ailcaH orr,r. Tyxarin6an: 3OV 1g21 oHsl 12_p capgMoHron<br />
XnragurH xoopoup xoep opHbt xapilnqaar 3oxfiqyyflax ranaap 3yyqnaxaa<br />
rnepxnfinexen EV|Y xvfl33H aeaxryrTreep yn 6apaM 3ov-urr eeprafiH<br />
qoproo MoNronooc rapraxbtr uaapAax 6afrs. MoH 1g<strong>22</strong> onat g_p capg<br />
EesxfiHrilfiH epx 6aprarvrA 3ov-ggaxr4H xaHAax Mosronooc eeprfiHxeo<br />
qeprrrir HeH 4apyfi rapra x3M30H aHXaapyynaag MoHron 30enonrHfrH<br />
xoopoHA 1921 ons 11-p capurx 5-ng barlryynaH rapblH ycor 3ypcaH<br />
x3n3nq33p14frHxss ryxarz rain6apnax eroxufir uaapAcaH re4ra17ryi 30v,<br />
MoHronurH xoopoHA qMap Lt x3noflqosp \ailryyncaH xynooH<br />
ePor4uu.c.K. flonnrr,rqecxas Hcropr4e MoHronuu /1921-1g4ol Mocxea lggg r.c. zz4<br />
t)G<br />
24
:aBr.rleopexryil rogree MggorAcoH lcru. 3OV Juoxyy nrsgergnuriH xapilyi<br />
::exAee yr xononL{oopnfrH aryynrurr rarin5apnax, Al4y-btH rycraap<br />
-lrrHonA saHanxilfinceH 6yroy ryyNrafir ocopryvLlcoH qMap Lr caHaa yr<br />
! -a,ronqoopt/fiH saanraA 6afixryilr MoAOTAmH 6aiigar10. 192'1 ousr HaMap<br />
I JY, MoHronbrH xoopoHp laitryyncau xononqoop14ilH saanra;1 MoHron<br />
.,.:cbrH 3acrnfiH ra3pblr qopblH raHL{ 3acrililH ra3ap xoMOoH xynooH<br />
:esLloopceH 6onoaq MoHronurH ropufir-r rycraap rorrHonbtr xopxoH y3ox<br />
1=itaaraa ropxvv xsnonqoopoop roApyynaaryft Hs rop yeA 3OV-urH<br />
,.-c repufiH raAaaA 6afi4an ryriuyyprefi xoBoop 5ai'tcarrail xon6oorofi<br />
-:'.r. finaHrysa 1928 ouur 6-p capg XnrapbtH 3vyH xofig erreegnfiH<br />
.., oBaH rrryxuiH 3axilparq teHepan Llxau-qeonNH FnoHur ratHyynbtH<br />
=.-SaHurxaug xopnorAox Hac 6apcHur Aapaa ryyHufi xyy ulxau-Cxrnnx<br />
.-rriHxss an6aH Tyuaanbr 3aflraMxHflx, HasxuHA ToBnopcoH<br />
:',,rHHAaHbr 3acrrrlH ra3pbr AoMXr4x OpHe :yrmfrH rypHyyArofr ofip<br />
::rHo xapilnqaarafr OoncoH 6a 1928 oHbt syH 9an Kafi Ulu SoeNrHr<br />
r:.-3H aBcHbr iqapaaxaH AHV lorvuHgaHur 3acrrfrH raspbr anbaH ecoop<br />
r,.:33H 3oBruoopceH 6ailna. YyHeec xofrul xecer xytal{aaHbt Aapaa<br />
' '29<br />
oHsr 5-p capsrH 27-apXarcpurH l-.largaarrfiH an6aHurxaH Xap6ru<br />
:'xu 3XV-uru Epeuxrafi KoHcynbtH rasap TypoMrufinsH xanAcaHbt<br />
, -,.iaac MouronsrH xoig err,tHeg xodp xepLuNiH ync reprfiH xapnnqaa<br />
r ,.:repcaH 3opor HenoerceH Hb gauxrrryri. MoHron yncbtH xyeug 6on<br />
'128 oHur oqco3p xypanAcaH MAXH-uIH Yll klx Xypan Konauxrepxufi<br />
r : a Bpaap l--l.fl au6agopx, H.Xagarr,16a uapurr oapyyH onnopryHrlcTyyA<br />
r:i.'3oH 3oMnoH 6ypyyrrax MAXH-ulH TX-nur roptyyH 6a gsg AaprbtH<br />
:-6aH ryuaanaac safrnyynaH MocxeaA Hyrat 3aaH cyynracaH 6a uen<br />
:-: cvvnq 1929 onur oxoop SHMAV-urH Y t4x Xypafl xypanpax,<br />
t' -- oneyyAbrH corronA Hniqrefi 6yc onoH u-trailgasp rapracHbt Aorop<br />
!:-r 6a xyrarr xyBilnraaAbrH xofrg gypr,rfrr AaxHH ToApyynaxbtr<br />
i : qroceH xoptarnocoH RBAanA onoH Huilr HXooxoH 4ypryftqex 6afinaa.<br />
anvBaa an6au ryuaanA xyyqHbt srres,qrfrr<br />
"".-<br />
roMunx bonoxryfi<br />
:i:€-(oH "xt1HXOH3 apAaac xspotnSx 6afrean 30xiqHo"11 rsx uufigespnee.<br />
:i ryc yrcblH<br />
':<br />
xapbcar 6yx apg npregrfin xyeufru s3oMujunA oaficaH<br />
, ,:.qaH 6yy cyrrlstr" xypaaH aBax"12 LLrulignsp rapracaH 6afia. Eac<br />
' -io,r 3eBnenrhiH xaptanqaaHur ryyx. Y6., 1981, r.49-51,<br />
i -'.{Ay-brH ux6ara xypnbtH rorroofl. Yugceu xyynr,, TyHxaryyA. yE., 1956. r.87, 99.<br />
r iH-brH TeB xopooHbt rorroon, uluripeap, Oaprrur 6ravryyg. Xodpgyraap 6ors<br />
,-l-1940 os 1984 ou. r.93.<br />
25
HauuH Yll l4x XypnurH rorroonbtr 6uenyynex 3ophnroop xyyr{Hbt BaH,<br />
ryH, xyrarr, xyBilnraaAbtH xepeHre xypaax 6enrrenrfir uyypxafinaH<br />
bsnrrex 5aincan FBAanA apA ryMoH gypryilqex fiailnaa.<br />
3no yeg fllz1V Monrolurs ryxailp Ht4.nooA rypeurufi ulrHNrefi<br />
6o4noro ffByynx, 1g24 outr S-p capurH 31 Hg rapurn Vc3r 3ypcaH ,,Xnrag<br />
3eenenrililH xoopoHAbtH Mapraanrafi acyygnsrr urrigaopnox<br />
xoren6eprfin ryxail 15 syrinr xonsnqesp"-rafin 5-pr 3aacaH l-agaa4<br />
Mogron Hu ,Ql4v-urn HoT xocgr MeH" rocoH 3aanrbrr 6ograrofiroop<br />
xsporxyynoxilfir xuqeex nHs 6yprafiu yfrn axunnaraa neyynx 6ar7e.<br />
Tyxailn6an; Tep yeg HassxrsrrfrH 3acrrfis ra3ap Hb 6HUAy-o,'<br />
"oepnriH n,.yx crHu rox [JyyA yeceH 6a . . . r-on,'uHgaHur Harusrx Eyr,q<br />
Xypan Agop MeH HaMbrH yAr4pAarq !a xnHraac MoHronsrr o3noH aBax<br />
ryxali rnrrecsH r4jrrfon 6a nnauryaa XnraA oBoTTOH 6yxn6 n xyq33p<br />
yMapA ovr AaBUL4t-ryH"t3 rex ypilancaH 6a Mosron TyagrariH 3eBflen<br />
rer'{ilfrr 6arTryynN ynMaap "xaHvxyyp oeep MoHrorbrH BaH ryHryygrafrH<br />
xypfibtrxypaflAyynaH . . . MouronstH epx qeneet lafrgang"*up uprg"p<br />
xanAax ryxari xenenqvvnceH 6a . . . rlaH Kafi uln-rsec lopHog XaragurH<br />
ToMop 3aMbtr 6ynaaH aBq o3eflcHufr 4apaa MoHronbtH ryxafi acyygnsrr<br />
Heren rufiut 6onroHo."1a rocoH MoAorgen xuficsH es,qanA 6HMAy<br />
L'rxooxsH ryrtlifix 5ailnaa. llhnxyy MoHronsrH ra}aaAAorooA lailpan<br />
H3H xy,HA 6olcos VeA oHo rapee 6uvrrfir 1g2g oHsr O_p capbtH ZT_uA<br />
nyyq 6ailryynx, rapbtH Vcor 3ypcaH nrv. Vyn rop3or '6afrryyncHaac<br />
xofiur ep4ee 13 xosorrftH papaafftAY, MaHxrriH qepnaiH orp"A, [araan<br />
raapgrfiHxHaap AoMXyyfioH AopHoA XnragurH reMep 3aMbtH xoA xo,qoH<br />
3epner saHrilnaar 330nx, 3XV-srH axhnquH, an6au xaar.lAbrH spx au:rNfir<br />
xaMraarAar yrin4aepvHrah lailryynnara, xopuloonnbtH ax axyfiH yfin<br />
a)Kunnataar xopiltrox, xapryl{nararafi an6aH xaarl{ onoH xyHnrir<br />
6apnavurxoe. 3eanenruilu xunnilu paryy MaHxrafrn qeprlrfiH aHril<br />
HorrronvyAr4ilr 5afipnyynx 6afignurr ynan,t 6yp ,yrryypr",Z 6onrocox<br />
6ailua.3XV-urH 3acrnriH rasap 6arz4nbrr HaMXaaH 3orcooxbrH rynA Her<br />
6yc ecepryyqnrairi MoAorAofl xuhx6ahnaa. [-es.i flMap HoroH naaurafi<br />
eopqnenr rapaaryrZ repuilryil 3Xy, !l4y xoiip qepnafiH Mepren4oeHA<br />
xypv 6onsou.rryri 6oncoH yvrap 1g2g oHur 7_p capuH 1|_ap'3Xy, ffV1y_<br />
rafi gunlonaar xapilnqaaraa apta 6yrcy racancaH oM. yyurarZ gupuu<br />
]lSHfVnV u'" coqhanr4cr egnilu eacrwi,ruryyx. yE., 1986.<br />
^EHMAY-urn ux 6:ra xypnblH rorroon. yHgceu xyynu, TyuxaryyA. y6., 1956. r.2g0-<br />
281.<br />
26
6ailAan ynaM orsorroil 6onx, MeH oHbr 10- capurH 11-t-tg Al4V-stFt<br />
Myrgsuruftu orptA, [-[araau rBapAhfHXaH 6a 3XV-utH Atic AopHoAbrH<br />
oHqrofi apMililH xoopoHA 5ailngaaa oxoflx ryc oHbr 1 1-p capuru 20<br />
xvprsnx xyraqaaHA flaxacyc, Myrgeu, Mr,ruraHu, MauNyp-Xaflaft Hyyp<br />
33p3r ra3ap Yprenxilnx 6afie. Tap yeAAl4y-brH caHaaqnaraap eBcnhftH<br />
r3p33 ex3nx, MoH oHbl 12-p capuru 1-sg Xa6apoBcKr rapbrH vcsr<br />
3ypqraax, lopHog Xnra4srH rsMep 3aMbrH xoBt4fiH axfinnaraar<br />
c3praocsH 6afiHa. l-sev !tz1V, 3XV-urH xoopoH,q AHnnoMar xapHnqaa<br />
capraoryfi oaficaH yqrp MoHron OpocbrH xoopoH.q 6afiryyncar-r Hyyq<br />
r9p33Hr4ri 'ryxail FMap H3r3H M3,q33r 3aApyynaxaac oonrooMxunx<br />
6ailnaa. Xepee oHo ropooHhfi Hyyq 3aAapBan EVIY rcAuitryft Fnou,<br />
AHV-urH 3yrooc 3XV 6a MoHronurH anb anilHA raaryfi xaHAax Hb<br />
roAopxori 6aficaH oM. klHrox yyn ropoo 6uqrnfrr beirnaxsrH eMHe 6a<br />
Aapaa MoHronurH xofrA 6a oMHeA xo€ip xopr.ilfifiH 6afigan HsH<br />
xypl{aAcaH yqilp rspxyy r3p33 oilqrHfir uau qaHg riyyllanx oaficaH<br />
5ailua.<br />
l-ypaa. MoHronutH yAr4pAarL{fiA rcpse 6h\rrrfrH TecenAXgpxoH xaHAcaH 69?<br />
71ilnxyy yyfi ropeo 6rqrnfir 3XV-g 6onoacpyynx,qyyccaHbr Aapaa<br />
MoHronoop opqyynx, MoHronurH ygr4pAarqAap raHunqyyJtaxaA MAXH,<br />
3acrnfiH ra3pbrH oHAep anbaH ryuaanrHyyA yr ropoo 6n,lrufiH TyxafiA<br />
FH3 6ypilirH 6afip cyypsraia5ailcan yqpaac xapilrqaH aAilnrVfi caHan<br />
raprax baficaH ryxafi 1929 onu 1 1-p capuru 9-ng KounHrepHrafi ryfiqerrcx<br />
xopooHbr flopHogurn HaphfiH 5nuruiln Aapra Hapbrt ra3pblH ronnerufrn<br />
xypanA M.14.An,taraeB raBbcaH yrnrron4oo soplryA LloxoH AypAcaH<br />
bafiAar. Tyxafin6an: Tep repee 6h.{rufiH "MoHron oxuilr yHulr4xaA 6yx<br />
MoHronvyyg qyxaM qorAoop cyycaH loM urur 6ailcax15 tox roMAornocoH<br />
6afiHa. Mon epoHxnfr cal';iq A.An,tap yyn topoo 6n..tl1rr carrgn AyHAyyp<br />
6ailraaraa unepxrfinx, oHexyy repee 6n.lreep 3XY xer gaByy opx opnax<br />
6onoxoop Mouron ync eMap bonosv xoxhpon xynggxeA xypox roM 6aftna<br />
rox xgJrx 6aficuurr M.[4,ArraaraeB KoMr4HrepHA MoAor.qosA 3Xy 6on<br />
qyxaMAaa MoHronsrr 6yper r epxuegfl,qoo artaxbr x14rtoox 6afixa xgMsgH<br />
A.Auap fiTrox 6yfi 6ononrerfi r3xool6. MonronurH yAtipAax xyMyyo4ilH<br />
3aphM Hb r3p33 6urarur^u rpvyynrarail raHunqcaHbt Aapaa Hhn3gA<br />
6yxnrugaN "Yr xenexges, rapbtH ymr 3ypaxbtH eMHo MoHroflbtr 3CEHXy-<br />
]]xo"rtrupn 6a MoHron /6apuurr,ru eMxrrgn/* Y5., 1996. r.339.<br />
'"PoqnH.C.K. l-lonuru.lecraq ucropuq MoHronuu 11521-1g4}l Mocxea lggg r. c.26S<br />
27
A Horrrox xopsrrofi rox MoAorAcoH"lT rox M.[4.AnaaraeB roMgsrngx<br />
bil.lcsH 5ailpar.3ne 6on ryxailH yeg MoHronbrH epx 6aprrvguru 3aphM<br />
ns 3XV-urH xor rvpoMrfiil6ailp cyypuilr ocapryyl{ox 6afrcHur Horonroo<br />
6onoe yy. I-eren yyHurfir yyn ropeo 6uqrufiH yrra aryyflrbrr an.qarAyynaH<br />
opqyyrcHaac 6onx 3apilM xyn utTHxyy 6yxnvgcaH Moroop M.l4.Auaraea<br />
rafin6apnaaA rsp ropooHA opL{yynaxAaa r,1nr ryieyyncaH syfrn onoH<br />
6ui. SqscnoH 3acax uafrpyynaxur. . .-A AaarracaH. YyHuri Aapaa<br />
oy xurfix 6onox ae? Tep 6on ryn 6onxr opqyynra reArnfir xvMvyc oAoo<br />
q 3eBlueepexufrr xycsxryfi 6afiHa. 3ue opvyynra,q exnsoA HaMbrH<br />
rhuyyH. . . oponl{ox 6ailcau. flapaa Hb yrcbrH npoKypopbrH ra3pbrH . . .<br />
opqyyncaH, xanarrfrH cvynA . . . rap xypceH oMlB rox yyn ropoo 6nqrnilH<br />
exnfir aHX opocoop 6onoecpyynx ryfrqcenuil papaa rypBaH uar<br />
AaMXyynaH MoHTonLrilncHbrr eryVn€H 6afiHa.<br />
MraHl,,tfi caHaxaA oHo rgpoo 6u.rriliH opoc sxufrr MoHrorqfioxAoo<br />
Hafrpyynra ayfiu xyasg rcEuil n xaftxpaaryrir yryficrex apraryi 6onogq<br />
ryyHr,tfi aryyrrbr xsH 6onoa.r see ofinrox yxaapaxyfrqaap opr{yyncaH<br />
6ailHa. Xapnn M.Tl.Arraaraea rfruxyy rafrn6apnacaH Hb loyHbt eMHe<br />
eopee KorrauHrepHuil cyypuu reneonerqililH xyaug MoHrong Mau 3eB<br />
syfrrsil yiln axunnaraa qByynx 6artcau rsAroo Koiiarnrepu, 3oenenruftH<br />
y.qupAraraA hrrYvnex, MoHronqyyA cflaHryffa yAupAax axilflrHbl<br />
yxaanar xocor Hb oHo ropo3Hg pypryiqex 6afrcuurr ffMap HgrgH<br />
6afignaap xaaqailnan eHrepvyflox rox xl{LreocHnfr urnpsn 6aican<br />
6ononrofi . M. lzl.Arr,taraeB yyn ropeoHur7 uouron opllyyfl rblr xaflonl{ox<br />
yelq MoHronbrH yAr/pAax 3apilM xyH "ocopryyqexryfi 6afrcaH Hu<br />
rafixantafi"le rsx Ou.rceHoec y3coH v rep6eep yyn repoor MoHTonbtH<br />
yghpAarqAbrH 3apHM uu 6ypeH 3oBttleepq 6aficHsr Horonroo 6onroxurr<br />
xuqsecHhfi [np3n rex ysenrafi. Xtt.r: M.14.AuaraeB rgpgg 6ilqrNfrH<br />
ranaap MoHronsrx oHflep an6aH ryuaafirHyyAbtH xonc3H yrrafrr gypgcan<br />
6onoeq A.Arraapaac 6ycag xyur,rft uepnfir orr x3flooryfrH caqyy rspee<br />
Ofi.{rilfrr MoHronqfrncoH xyuuil Hepr,tftr 6ac gypgaaryfr eurepceH uu<br />
coHr4pxon rarax 6yil yvup qaaulrA HaprfiavnaH cygnax u:aap.qnararafi<br />
1ailaa.<br />
t]Ko"rr."pn 6a Mouron /6aprururH sruxrren/* Y5., 1996. r.33g.<br />
'"rr,rex rsHg. r.331.<br />
laen rex4. r.339.<br />
28
Muuuil 6oAoxoA 1928 oxur olloc 1929 oHbr oxaop MAXH-urH Yll<br />
,EHMAY-urs Y rx xypnyy1aac HaM, rophfiH yArn pgnaraA uuH3sp<br />
AeBuyyncgH 3XY, Korr,rraHrepHrfi urren Hafigeaprafi xoMaoH yscoH<br />
il.l-eHAes, l-.,QsMug, 6.3nAae-Ovup, O.Eagpax, [.]-ypceA HapHH anb<br />
Hor Hb yyn rgpoo buqrfifiH recnufir ecopryvqcoH 6afrx nlaragryfi<br />
ona.Tutfiusec q HoroHT urrgn Aaax Maragryfi xerraeoH y3csH<br />
xyruyycrfrHxee nspnfir 6apunltr 5nqurr gyppaxryfir M.[4.Aruaraea<br />
xl4rroocoH 6afix. Xaprn A.Arraap 6on MoHron 3eenonrufiH xapunqaaH.q<br />
reru 6yc F,ailAan 6ai,raar '1926 ong 3XY-urx l-aAaaA Xeprrafin Ap4urn<br />
Korvrnccapur n ropryyH l-. B. t-l raveprauA .qopBoH eyfi nrefi 6rurssp MaAorAsx<br />
6aficaH "seenentilfi r ocopryyL{orL{" 6apyynrnul xoMOox xyrvryycnfin gaxc<br />
l{ocoHg 6arr4ar yqpaac rografi n ygaxryfi 3acryrfin raspbtH repryyHrafi<br />
an6au ryuaanaac qoneenexoep KowNHrepH, 3XV-urH ygr4pAarqtag<br />
6onrroN 6afican yvrap ryyHrafi Hepmftr flMap q afrx eusex eyfrnryfireep<br />
Aoopx hnrronAoo M.kl.AmaraeB roMAornocsH 6usee.<br />
MoHronutu yA!4pAarqhA repee 6uvrrfin opvyynrarafi ranrnqaag<br />
caHan Oognoo unepxrfinx 6aftcHurr Hornox cypBanx yncbtH<br />
apxuByyAaac ongoxryfi 5ailna. Trfiueec 6l,t OXY-urH apxueaac cyynnfiH<br />
yeA onpcoH 3ap[M MarepmanA yHAocnoH Aoepx oproqyynnulfir rapracaH<br />
ou. XapuH yyn rspoo 6ta,{rufir 1929 oHsr 7-p capurH S-Hur egep 6yroy<br />
rvyHA rapbrH ycor 3ypcHaac xofir-u epAee sypraa xoHorrfiH Aapaa<br />
Monronsru 3acrnfin raspblH 21-p xypnaap rycrafinaH xononqoog<br />
"ropger ufiHxyy xnHax 3acaMxrax 3gprogp rorroox ryfiqarrsceu Hu<br />
syfirefi"2o xeuooH ToMAotneoR SHMAY-uH Sara xypnbtH ropryynorqAbtH<br />
ra3ap uunxyynx 6arnaxbtr xyccoH 6ariHa. 3acrufiH raapbtH xypnuH<br />
TorroonA ToMrqornocHooc y3Bon repea 6uvrrftn recnufir Mocxaag<br />
oqecneH 6onoecpyynx MoHronquncHbt Aapaa MoHronbtH ran 6ara<br />
6onoe.{ 3acBap xrfrceH 6ononrofi. Xaparracanrafi Hu yynrafir uLyyg 6a<br />
AaM Hornoxyiq cypeanx ongoxryil 6ailraar sopr4yA roMgornoe.<br />
,Qepee. l-epee 6uvrrafir cypancaH 6afignurH roiln,t<br />
1929 onooc xofiut ogyree xvpronx xyraqaaHA cyAnaaq<br />
uJ14Hxooq,qilftH 6yreen ryypailnA eHexyy rspeeHrfi aryynrur rogopxofi<br />
aav ysseryfi 6ailraa Hb ruanrraamail. 1924 or-rur 5-p capbtH 31-nn<br />
3C5HXy, Syrg Hafipanrgaxfiyngag l4pren VncsrH xoopoHA 6afrryyncar-r<br />
ropooroop MoHron ync 6on [t4V-urn Hyrat AoBcrspurfru canulryfi xecsr<br />
'oYugacunft Tea Apxua 15. O-1, g-1, XH-394, 204<br />
29
xoMOoH Opoc Xqrap xo6p roxxponqcoH yqpaac 3CEHXy oopufrHxeo<br />
rapuH vcar 3ypx xr1nooH 3eBueepceH ropeolss 3epqux, nQl'4V-utH<br />
xapbffar MoHronroft rspee 6afiryyncaH sBAnaa Mau L{aH,q Hyyqarx<br />
Topr"rnoH AHy, 3CEHXV, Anrnu yncyyAblH 3oBtxfinqcoH roxl4pcoH<br />
caHalur [[ulY xyneeu 3eBtlroopcHtl rt paryy 1945 onsr 10-p capstH 20-Hp<br />
MoHron ync replrfiH rycraap rorrHonblr 6yx apg ryn'rHNfi caHafl<br />
xypaanraap 6aranraaxyynax xYprsnx xyraqaaHA oH3xYY rspeaHufi<br />
raraap genxuilu ffMap tl ync opoH an6aH dcoop xYn33H seauleopoeryfi<br />
ror'a. 1945 oHbt HaMpaac SHMAV crarycblH xyBbA AVY-A flMap q<br />
xaMaapanrvfi 6oncoH asq 1929 oHbl ropxYY HyyL{ rop3oHrfi ryxail nuap<br />
HorgH MeAss nnuinr s u fr reA r apaaxaac 6on rooux rncoop 6a ixee.<br />
OnoH xunuilugapaa 1967 oul Orcrn6prafin xyBbcranblH 67 NrannfiH<br />
ofig :opuynx VncutH apxrBbtH xopol opxn3x ra3paac xoBflYYnc3H<br />
6aprnrr 6nqurr 6ypaH 3x33poo x3BnorACeH 6onoe'1 Top YeA cyAnaaqh,q<br />
ryyHrafrr xoHAeH v3ox roAopxofi yHenenr AYrHonr erexooc eafrncxilfix<br />
6ailcaH 6ononrofi. 3He ranaap roBqxoH eryyn6en: 1969 oHg 6HMAysrn<br />
[lJusxnex yxaaHbt aKaAeMaac spxnoH 3XV-urH sppervrsgnilH u]yyg<br />
oponqooryfiroop xoBnyvflcsH "5HMAV-blH rYYX" 3oxfionblH rypaBAyraap<br />
6ornp oHaxyy repee OnvrrfiH ryxail eryYnoxAos: "MaHaifi xodp opuut<br />
Hexepnen ,xaMrbtH axhnflat-aaHbl xelxfin4 1929 oHul 6-p caputH 27-Hg<br />
Vnaas6aarapr 6arZryyncaH "3CFHXY 6a SHMAY-utH xapnnqaaHbl<br />
vHAcsH 3apqMbtH tyxail 6afiryyncaH xsronl{o3p" t{yxan YYpor<br />
ryfiqerrexes. Tep xenenqsep 3XV-aac ryc opHbl nnilruuiltt yfrngaepnsx<br />
xyvHufir xerxyynox, apg ryn,tHr,rfi aN 6aigan, coerutH xoMXsSr<br />
Aootunyyroxeg 6yx aptaap rycrax rHrepHaLlHoHanbq bognorur npyy<br />
roA Tycraxoe"2l xotuoeH oHqnoH roMAorns3.q yyn r3p3oHril aryynrutr<br />
xypaaHryfr AypAXOo. Munvtil caHaxaA yr repeeHufr ryxafr ryc 6orNA<br />
AypgaxAaa yyfl roposr xHHXoHO ox3ap Hb 6yroy uoHron exufrr v ysseryfi<br />
Hu rogopxofr 6ailna. Faraap, roBon ropxYy repeeHni HOp Hb "3eanonr<br />
3acarr urfirena xypaMr xonboor ync 6a SFlMAy xoepuru xoopoHAblH<br />
xaptanqaaHbr yHAcoH ayfinyy4raftr 6arnau roTroocoH repae 6nvur" rocoH<br />
F,afrAar.1976 oHp MoHron 3oenonrilfiH Hau, ropufiH flaM, cyAanraaHbl<br />
xypoenoH, apxlrBbtH ta3ap 3opgr apBaH HoroH ToM 6aftryynnaraac<br />
opxorx 23 xynr,lil 6ypen4exyyHrei rycrafi KoMHccblH 6enrroH<br />
xsenyynceH "MoHron 3oanonrilfrH xapuflqaa"<strong>22</strong> (6aprar'nr 6uuur<br />
'] 6HMAY-u'" ryyx. l-yrraap 6ors<br />
" Mogron gegnenrufrH xapuJtllaa<br />
1-p 6oru 1921-1940, Y6,, 1976.<br />
/HeH unrs ye/ Y5., 1969. r.2c7.<br />
1921-1974 oH. Sapnur 6uvur uarepnanbrH oMxrron<br />
30<br />
i<br />
!<br />
t
MarepilanHH oMxrron)-ilfiH '1-p oorilA 6NAHrafi aBq y3ox 6yfr repesr<br />
xaBnooryft 6ahnaa.1969 oxg VncurH Aoopx r3psor eHoxyv oaprur<br />
6il.{rilfiH oMXTrorA xoBnoxoo MaprcaH 6yc xaprH xeBnox uaapAnararyfi<br />
rox y3coH 6afrx 6onox oM. yr Hb cyAnaaq,qbrH coHopT HoroHr xypcaH<br />
A33px ropoor xgBnoxoA 6onoxryfi 3Yfin YrYfi Mor oofloBr{ ropsoHr4il<br />
3apilM 3aanr Hb 3XY, MoHronA oAt4ilH 3acrrfrH xyBb.q 3eBXoH eepilftHxeo<br />
HOepxnbrr xyBaapbrYi rorroox RBAnblr 6aranraaxyynaxaA LUyyA<br />
qnrfi3c3H 6a ryyHr,rfirso rxyyA xoporxYYncsH Hb roAopxofi yqpaac<br />
rspxyy r3p3or x3Bfl3x Hb RMap q x3p3nl3oFyfi. xopsB TvyH!4fir xoBnox<br />
aBaac Monron 3eanenrlailH "MeHx HafrpaMAan, axaH .qyvcl'1fiH reru.r<br />
xapilnqaa"-Hst cyypeprefi Tanbrr 6yny xnuxeHs aryynra, MeH qaHapbrr<br />
yHOH MeHoop Hb xapyynax 6ail8.3ue evxrron xoBnorAcoHooc xofiul<br />
raBaH )Knnvh{ Aapaa MoHronuru xyBbcranbrH 60 xunufis ofiA gopfiynx<br />
1981 oHa MonronurH AepBeH ToM opgoMroH 3xy-brH raBaH HOpr<br />
spAoMrHHfi yEupp.nataap MoHron-3oenenrfiila 17 opAoMreH<br />
cyAnaaq.qbrH ryypBilcaH "MoHron - 3eenenrrfin xapnnqaaHbt ryyx"<br />
(1921-1978) xoMoox roM xoMXooHrfi 6yroofiA oHoxvy repeeHril ryxafi<br />
rMap ti syfin rgMAornogryfi 6afiHa. Tspxyy oyreenniH xaBcpanr "tlyxan<br />
yiln FBAnbrH oH qarilfiH xonxooc"-ilftH ,qorop q fiMap HoroH Mo4og<br />
AypAaaryfi 6ailua2s. Vr Hu MoHron 3oBnorrHilH xapunqaaHbt ryyxhilr<br />
rycrailnaH cyAancaH oHoxvy oyreeng xodp opHbr ync rep, oAr4fiH 3acar,<br />
co€jnHH xapunqaaHbr 6yx acyygnbtr MauJ Hyxaqrafi aBq rllt4Hxnox dcroft<br />
6afirraaap. l-seq 1929 oHA 6afiryyncaH ropxyy ropsoHr4ft aryynra Hb<br />
MoHronurn gpx aurulilr AooAnaxoocoo l4nyy MoHronsrH aAHfH sacarr<br />
3XV xsr AaByy opxrefi Heneenexfiftr 6yloy MoHronbtH sax 3sonA qop<br />
raHqaapaa o3opxox, MoHronbtr AonxhfiH 6ycap opHooc ync ropufrH<br />
xyBbA reAilfirYfi oAilfiH sacrrfiH raflaap 6ypeu ryctaapnaxbtH ryrA<br />
yyr ropoor 6afiryyncan Hb AoHAyy Hnepxnfi yLlpaac ropxyy repesHuft<br />
ryxafi eryynoxooc anb 6onoxoop 3ailncxvtilxvtfir uyxanvunx Oafixoo<br />
rscoH AyrHenr xnftxag ep xsrpyvrer 6onoxryilr aopuryA qoxoH<br />
T3M,q3fn3x 6ailAa.<br />
Tyyx cygnanbtH yHAcoH 3apqhM 6on 6onx eHrepcoH yin nagnurr<br />
vHoH 3oB AYTHex, ryyH33c33 cypraMx aBaxaA n 3axilpar,qaxaac 6yc<br />
ync reprafiH 6ognoro HorsH vs3n cypranA 3oxHr{yyflax flBAan orrxoH r{<br />
6ru 6rnee. Tufin,teec q 1986 oHA MoHron 3osnonrililH sacruilH ragpbtH<br />
"Mo"ron seanonrhfi H xaphnqaaHbr ryyx Y5., 1981. t.411-419.<br />
3l
TefleBflereo oAilfiH 3acrililH ree 6afiryynnara, LIJVA-rafin rypBaH<br />
xypeenenrnftH urufigaepsep xodp opHbr apBaH xo6p opgerr,trsH xaMrpaH<br />
uereu 6yreang oHsxyy rspeeHrfi ryxai rraeH n HilnooA ToBLi eryyfloxAog:<br />
"3He xenenqeepufiu garyy SHMAY-brr x3porqoor 6yx 6apaaraap xaHrax<br />
yyprnfir 3CEHXy eeproe xynooH aBqoe. Xepea SHMAV-g xeperqeerefi<br />
nnaap xer6apaa 3XV-p 6afixryil 5ahaan MoHronurx 6aftryynnaryygurn<br />
3axranraap eep opHooc aBq erq2a 6afix 6onxes. "3eenenrfifiH<br />
yfingeepufiH 5apaar 3CEHXV-aac SHMAY-g nuqeHsryfiro3p aBLr<br />
rpyynsx epxufir MoHronurs xyAanAaaHbt 6afrryynnaryyAaA onrocoH<br />
nr'r. 3CEHXV-4 exbnoprnox MoHronsru 6apaaHg raAaaA sax sesnufrH<br />
MepperAex 6afiraa vHe AOop raBaH xyBuac Aoolllryfr usrraergsnrsfr yne<br />
rofioox 6afixaap 3XV seeuleepqoo. TyyHeec ra,qHa oHo xononqoep<br />
6coop 3XV-srs Hyrar.qoBcropr axfinnax 6ailraa MouronurH xyAangaaHbt<br />
6airyynnaryyA Hb 3eenenrlafiH ync xoprxoonnurH 6afiryynnaryygrafi<br />
HoroH agiln reru epxreil 6afie. 3Ho xonsnqeop uu 6HMAY-Ara1aa1<br />
xygangaaHbr oHq epx rorroox benrrsnufir xaHrax xsporr oHqrofr av<br />
xon6orgonroit 6ailnaa."25 roxos. Vr Hu yyn repes 6rvrr 13 6ynerrsfi,<br />
20 rapyil syilng 3HA AypAcaHaac eop onoH acyygnblr roAopxofinon<br />
xodp ync xapilnqaH xyJtooH 3eBluoopceH 5ailAruiar ene GyrsenuriH<br />
cy4naaqilA orr xeHAoeryfi rofrpv oHrepqoo.<br />
1990 oHn Mouron VncaA nncaH Ap4vuncaH xyBbcranuH yp AyHA<br />
MoHronbrH ryyx brvnerr HHnsop qoneer 5ailpan 6rafi 6onx ypbA eMHe<br />
rofip.r eHrspAer baficau onoH corqeB acyygnbt[ rycrafinx 6yroy 6ycap<br />
cyganraaHbr AaupaMA aBq y3ox Ooncuooc ragHa HyyqnaH xaAranx<br />
baiacau nus 6yprfiH 6apnur cypeanxrfir Hufireg xr1prox boncox oru,<br />
3Hexyy rspea 6urvnr xegurZresp 1967 oH4 6ypeH oxoopoo<br />
xeBnsrgceH 6onoe.{ ryyuufir cyAnaaqilA o[r aBq yseeryftr axurrax<br />
MsgepcoH rvyxrl opAoMrsH l-.l-lspenAopx, C.l4gu_runHopoe Hap 1990<br />
oHbroxoop MAXH-srH Toa XopooHooc opxJloH rapragar HoroH rcrrvynA<br />
ropxyy repse 6uvruftr exesc Hb AaxilH xyyn6apnax xoBnyynoxAoo<br />
6nqxaH rafin6ap 6il,.lcen 5ailua. ToA "3ne repee 6uvur Hu ryc xodp<br />
opHbl xaMTbrH axhflflaraaHsr ryHrrufipenr flflaHryfla MoHron opHst Hufirerrn<br />
agrfiu sacruilu qaaul,qblH xonxhllA rtyxan yypsr ryfiqerrocoH rvyxoH<br />
6aprn,tr 6rqrr voH. Anu q ync opHbt raAaaA 6ognoro Hb ryc opHbt<br />
'oBHMAy-o," coqilaflucr s1uiau eacrviaa ryyx. Y5., 1986. r.85.<br />
MEH T9HT<br />
32
6ognorurH yprgnxngn<br />
"wrooA<br />
6afiga;"ze xoMgoH Tougornixlgyyn Grptrt<br />
Errnis yvrap xon6orAnut ryyx u:ruxnenuftH yygHooc yHsrxtx sHre<br />
af,c€rap 6urvrxgee "Xopnop oHbt aqcoop FHMAy-srn Hau, repxf,n<br />
ypy,p.p.lrara4 rapq H pcoH "eyyu n fi " H yFafi a arH bt an paat afi 6ognoro, n*r<br />
rap yeoc 3CBHXV-g ynaM xyqoo aBcaap 6aficau Cranusritbtu arFn<br />
6anrag 6ognorbtH Honeo oHo ropooH.q ryccaH 6afiHa,, rox raMAornscsH<br />
ro xeguirsep Maui xypaanryfi bonosq Monronurn ryyx buvnsrr yyn<br />
rTm blt..trufru ylrp xon6orgnurr yHeu bogurofiroop yuenexufiH exnon<br />
6oncon rox y3ox 6onox orv. l-ee"t oAoo xvpron sHo rapsoHllfi ryxafi<br />
nanafi ryyx nnfirena cyAJ'taaq, opAoMTgH, ruHHxoorlt A caHafl 6ognoo<br />
nrnxryi bafiraar AaxhH ToMAgrnoe.<br />
Eac Hsr syfin xenexeg 1967,1990 oHA yyn repse brvrxfir xodp<br />
yp3a xufrrnexgoo apxfiBbtH Oaprn,tr cypBanx Oil,ltarxeenoxog safinuryfi<br />
afiaapq xapramAar xypaM rlaapgnarur reguilnex aHxaapaaryfi yqpaac<br />
yyn rcpoer bailryynaxag SHMAV-srH Epenxrail cafi4urn opnorq 6eroeg<br />
a aryfix saMrybt cafig X.fiarurgilHcypoH, l-fiF-xur cafig l-.|-ypcog xoep<br />
lbrronurH 3acrNfiH ra3pur roneenoH opor.l_lcoH Morgop 6nqcoH 6afie.<br />
YrHu sHe xodpooc ragna MAXH-urH Tos Xopoonurropryynsrq rnruvyH<br />
GereeR uaprfiH 6uqrufiH Aapra ll,t-eHAen 6ac oponqcoH EafiAr=ufir<br />
.qrpganryil eHrepceH Hu [l.l-enAexrrrtrH ryxafi npuxaac qopBex<br />
6orroouxungor "xoe xyynb" xy,lrefi yfinvrnx Oaficssr Horonroo 6nses.<br />
Yyueec xofiul eno repee 6uvrufiH ryxaft rypBaH 6yreen4 n aer<br />
yrcar 6aiHa. Tyxafin6an: 1995 oHA MoHron VncuH LIJVA-rafin ryyxufiH<br />
rypoonoHrsec epxenx Aotfiop npo$eccop M.CaHNAopxrlfiH<br />
frlpAnaraap xoBnyyncon "Xopugyraap syyHbt Monron" (TyyxrafiH roftm)<br />
Exxlx xaMrbtH 6yreeng 1929 onur ropxyy repoennfi ryxafi roevxon<br />
eyyJED(Aoo ryynni aryynra, MeH qaHapblr ryyxoH cyAanraaHbt yyAHOec<br />
anr yAaa xeHAeH rafin6aplaxee. yyn Eyroeng roMAorngxgoo<br />
'lbronsrn sKcnopr uMnoprbtH ron ryHtu<br />
r-ru BXV OafixHr repxyy roposHg<br />
rur afin 6onrocon .loM"27 roog rsp repeeHnfi aryynrbtr xypaaHryfi<br />
rdr6apnacHu callyy "SHsxyy ropooH.q rycracaH Hsr rofl saalTr 6on<br />
hmronus sgr,lfix sacnailH xyarafiu xeaLunufir xReraapnax, yfin<br />
intrnaraar Hb sorcooxoA qurnocsH 6afiHa , . . Xyar,rfiH xygaflgaar<br />
rynox 3aanr Hb rop yeuiln MoHronux 6oAur bafigar.q roxrpoxryfi<br />
-ttt{ rSrA<br />
XX ry;ru rrc+{ron ryyxuiu rofrrr,r. yE., 1gg5. r. 146.<br />
33
=-?iz ..26 rox AyrHsxos. 3Ha 6on 1929 oHbt raoxyy rapmr+d ryxail<br />
-..+onor AyrHsnr, sea syfirsX sxflon baficaH axsa. Jt/ba 1995 oxg<br />
a(aleMfiLt E.flxatrcypeu a6yrail Mosron repufix opqlrH ya*r raAaaA<br />
ScgnorsrH ryyxrafir ynrpyynaH [JtlHx
3pooH14i aryynra onoH xtdnnfiH rypru opreH onoHA xaanl:?j, Cz_jc-.,.<br />
AypAaaA yyHtafi yvr,rp 6on yyfl repo3Huh aryyrtraac ;e:,,,-:.-efr<br />
Lxaflrraanaaryfi xapraH MoHron-XqragbtH xapilnL{aaHbt ryxai, t 3C5i X).'<br />
xoepgrraon LufiHxrsfi ync reprariH raAaaA Oognoro 6apur,,lranx Eaical:aj<br />
xon6oorori reprufir qoxoH reMAorfleceu 6afiua. Llaaru Hs AypAaxja:<br />
3H3xyy rop3g oponqorv xoep opoH Tyc rycbtH Tycraap rorruon 6pre<br />
AaacaH 6afignsrH raflaap eMap q :yfin orr xeHgeeryfi mrv. l-exgeo<br />
3CEHXy aH3 rop3o 6uuresp MoHron yncaA nnltap 6afip cyypurafr 6aExaa<br />
xyynb ecoop 6ararrax aBcaH 6ereog qyxaMAaa 6on uonronrofr<br />
xaphnqax MoHonoflb 3pxoe EHMAY-aap 3oBuJeepvynx aMXcaH roM.<br />
Yyn repas 6afrryynctaac gxnaH MoHronbtH xy4anAaa, sgr.rfrx sacrHfrFt<br />
qopbrH raHq ryH[rt nu 3CEHXY 6oncox rou. OHs Hb qaauaa ryHsrrfipv,<br />
ync rep, epnilu 3acar, y33n cypran, qeprraftH ranaap xoelp opHur e,qufiH<br />
sacrrfiH xapmnqaaHbr epx syilH VH,q3c 6onx erceu ron,t. 3CEHXV-aac<br />
Morirong eguiln sacrnfru "oHqrofi xeHrenonr" y3yynox 6a Monron ync<br />
3HOXyy xononqoopt4riu ryxarT 6ycag opHyyAaA M3AOrAsx" xoronqoopr<br />
oponqorq xoep opnsrxoo 30pilnro opx aLUfirr r7n 3ox14t-{ox', syfin<br />
yingexryfi 6ailxaa 3XV-A aMar-lcaH rorv. [r1frHryy 192g oHur rspss 6rvrr<br />
Hs MonronstH yac repufiH ragaaA 6ognorurr 3CEHXV-g saxupyynx,<br />
MoHronsr r xyAan,qaa, egrafiH eacrhrZH xapillLlaaHA Hoenox 6afip cyyprailr<br />
33fl38. 3Hs reposHuilyuup xonborgnurH ranaap E.B.6ofrxoea 6uvuxgee<br />
''Xopr,rog oHbr rorcron yerafiH onoH yrcbrH erserrafi 6arTgnsrr xapran3aH<br />
y3BOn aHOXyy ropoo Hu 3XY 6a MoHronutH anb aruHbtx Hb opx auklrr<br />
.rniqeN 6ailnaa."31 toog ropoo 6uvNr xepxeH xgp3DKHX 6ailcHurr rsp6eep<br />
3apHM rooH y3vvronroop AypAcaH aBq roAtoop roo Hb an6au dcttul<br />
crarhcrhKaac aeaaryfi yqpaac 6ycag 6apr,trurraft regrfi n roxupoxryfi<br />
5ai'na. XapuH MoHron XnragslH sgnilnsacrufi H xapunLlaar xfi3raapnax<br />
ranaap MoHron gaxs 3XY-urH roreenorqug rogopxofr yfin axnnnaraa<br />
FByynx 6aricnsrr 6aprvra4 rynryypflaH eryynxoo. Xuueen6sn: 192g<br />
crsr 1 1-p capbtH 1O-Hg 3eane ntui,tu 6ypen opxr renooner,t A.F.OxrHH<br />
\AY - p cyyx 6y il Ii. M. KapaxaH4 6uvux4ee Mouron Xnragul H xyAanAaa,<br />
epuil,n sacrnilu xapilnqaar 6ypeu xervxootoop Hb coproox 6ononqooryfr<br />
r3x MOAOTAcoH 6a Xnragaac Monrong 6opnyynx 6aftcan 6apaa<br />
Syresrgsxyynnil roo Hep repnnfrr 6ariHra xfiHax lailraaraaq AypAcaH<br />
5aricHsrr tsv,qarnexee32.<br />
,,r3H r3HA<br />
r,'3qrofl :eanentuilH xaphnqaa<br />
: 5ors. 1921-1940. y6., 1976.<br />
1921-1974 oH. Bapnur 6rvrr n,tarepuanbtH oMxrrofi.<br />
r.120.<br />
35
Feav ryyHeec xciLi, '.,:*::j-=." aguix sacrrriH Tvyx cyAnaH<br />
LUl4HXLlnAOr ep4err,rr;l;.- y==: , t. J.3: .3CXI|Of|Are]€eX rspefrri fyXafi<br />
flMap HOreH 3yil- :-: _y l_3--1 t. izhaa_ 3ng mu q 6ac n 3oxHX<br />
u anrf a a Hra y' 6.<br />
=i t' -,-' z t,- i a - r.' :. - :.:orH t{wtyfi gxqr sre€Apeec<br />
3XOnH3 tt' p - 2,,, -,, =<br />
i -. - ; :,r' : - - ;-, | :-11"I ff1;&pAnffi f:r6r ffgyypryfi<br />
"H31.':a.-1 3=: ,t{ -::23: -::a; 35ax ooncoHrofr XOnbOOrOfiioop<br />
:,, ;: : r -':, I / i - ?- :'=' -3 : . I r<br />
X33C33 CypfaMX aBaX €.iCTOt r3)l( ygAgf<br />
,-:,.,-.=- t i---<br />
,-71.' :t2--:: -:;,1; i- xa;xpaxryfr<br />
*:-=? boncHSt<br />
-=:2'i Hnpsn oononrofi.<br />
--:-1-, 5a;:_p.l 6ygrepcsH acyyAnHr H3X3H CyAnax<br />
-a.2;;z-3 J)-,': sa;6?,nxi\h roc3H y3on 6aprrrarnarrrai utrrxasvug<br />
...-: -:;-,: - _8r:-1,1'1 5ailgar fiBAan MeH Hene€nAer6airx_<br />
',! "t;;ti'. JarJaxa;, .larapH,ranbrH qap xvpos u"rr xypnaqrafr TsngH<br />
3p-3xrx 6yfr eneerrafrx uexqeng 6n4 0uHex ryyx'3c3r) cypramx aBax<br />
:yfin qeeHry il 6ufr reprui,u xoH q r1ryficrox qagaxryfrH caqyryaax sa:nnfiH<br />
3AHilH 3auvilr repoec y|:ttlp}axal q MeH n ryyxoH 3arHanaa gpr3H<br />
xapax sB.qan ryH qyxan 6rnee. gyxaru fifiM yH,q3cn3n$p uanryyp<br />
6onroN 1929 oHur 3yH 6ailryyncaH Aoopx repssHufr DaaI nemqAymail<br />
cyq,anraa xrfix, ynonofir AyrHonr erexryfrrsop MoHrofl Opt"","<br />
xapfinqaaHbr ryyxurir yHsH 308 roApyynax 60rnrx xs3raapnelrAax<br />
6on Ho. W iltaes c o Hs ro poo 6wr nilu ryxail Aeapxfr H canan 6qA; roeq<br />
eryYnbe.<br />
Yyn repee 6uurui'u 3aanrbrT eHfel{ axurn€uan iror.'on yncsrH<br />
epuilr 3acaT, ax axyrZH onoH can6ap 6onoH co6n, ga4<br />
xerxvyn3x3A 6yrqrafrr<br />
ryc AexoM bonoxyfrq MauJ qyxan :yfrnufrr<br />
Saranraaxyynx erceH Mor caHarAax 6onox rou. TG*yfi*""*<br />
cy Anaa.]v E eepc4u 17 H oyresnges u 17 n,4 ca Haar qoxcr rilr}3rEil 6aicau<br />
6onoa yy renrsrT. Ep Hs eus ropooHA uaHafr xoep yrrc gJ<br />
xaprfiqaar Grn",l<br />
ans 6onox xtn6ap AoxeM 6onrox Arcl$ryrrra MoHron<br />
3eenonrnfiH afib anuHbrx Hb orcnopr hMnoprbrH oapaaerrsL#nar;r<br />
nuL1eusryfi 6onrox, xoA xoAoH HepnriH rrrx,fr<br />
qyqanx,<br />
d*r"or.*iil!p",,<br />
3.enenrililH cyprarq Hapbrr Mo'ronux 3acrroin ra3pbrH<br />
xyccsHrfi paryy 3XV-aac roMhnoH axrnnyyrx 6aft qorrr-r,L"n<br />
HaaLurafi 3aanr ryccaH 6aitgar no ty*"*" ye*ee ."fi- ;;;r"p<br />
M ou ron st H yH gscu n rZ e puiut.n.u r r,,, -<br />
=,-iaa<br />
yftraeap<br />
rynxoq<br />
*qg!*r"<br />
y:yynclur,rr yryrZcrex ap:?-. r -:u. XapnH *Exyy ,"p*";<br />
saarrbrH garyy MoHror ync 3eBXeH ,qXy-rafr ,- r.1 *-i Gr"n<br />
xaprnqaarafr 6onx, genxuilu f,ycag,lnc c4lrnryppry, ynfp;gao 20<br />
i6
op\-{r4M xhn 6yp3H TycraapnatAcaHbtr onoH ypra.nbLt yssn qenoer3rl<br />
6oncoH eHeo yeg TogpyynaH cyAnax uaapAnararair,qaxilH roM43rnox<br />
6afiHa.<br />
Tae.l-epee 6u\rufru aryyflrblr xypaaHryfi oryynox Hb:<br />
MoHrong 3yyHrHilfr r7fin axilnnaraa vA opqoo aBq bafican 192g<br />
oHbr 3yH yyn rcpe3r 6arnaH Aarax MepAy\/ncsH 6uree. Tep 6uvrr Hu<br />
oprlJun, apBaH xoap 6yJr3r, xopb rapyil 3yfinrofi 6eroeg oxHhfi rypBaH<br />
6ynerree repoo 6ailryynx 6yfi xo6p ync ax axyfiH xyBbA xopxoH<br />
xaMrpaH axl4nnax epeHxl4fi 6Ognorurr ToAopxofificoH oafiHa.<br />
Tyxain6an: EHMAV-urH oAvtiAH sacrvilH ra1aa1 Oognoroo refleBnex<br />
yAHpAaxaA 3XV rycnax 6a Mouron 3eenenrHfiH oAhfir sacihfiH<br />
xaprnqaat xHn xuroop ypblqqilnaH TeneBrox, xaphnqaH<br />
3eBuJeeponqceHl4rl yHAcsH Aosp xopsrx\/ynx 6afix 6onr_ro. MoH<br />
Mouronurx ogtafiH sacrilir xerxr7ynoxoA ryc AexeM y3VVnox 30pilnroop<br />
3XV naan, MaflblH rapanrafi ryyxilfi oA sppor 3vfi ncuilt xyAanAax aBaxbtr<br />
eMarr xhqoex 6aftx 6onuo, MoHron ync Hb eepfifiHxee ryyxHfi oAhfir<br />
3KcnoprnoxAoo "lOyHbt eMHe 3CEHXY-g xy4anAaxbr', LlyxanqhnHa.<br />
MouronurH xeperqoor 6apaa 6ycaA 3yfincrfir xycceHHfrx Hb Aaryy 6ailsra<br />
urfinyynx 6afixsrr 3XV xil,lseHo. XopoB Monronurs oponr xsporqoor<br />
3yfir eepr Hb 6afixiyi 6on 6ycag yncaac xyAanAaH aBq Hufinyynx<br />
6ailua. Tsrsxgse seBXeH sapAnaa Hoxsxeoc eep Hnyy yHgop<br />
6opnyynaxryfi rcAroo 3XV 6renyynx 6afixaap xyneeH seBruoepqoo.<br />
3XY MoHronHH 6VX rvvxrfr oAnfir xyAangaH aBaxbtr xhuooHg, Xepee<br />
qeMhfir Hb aBq qaAaxryfi 6on MoHron ync yHAcoH ryyxr4fi oAoo gxy-<br />
HH Hyrraap AaMXyynaH 6ycag opoHA sKcnopTnox aBaac raanufrH<br />
TarBapaacxonrpyvnx, TeMep 3aMaap rseBspn3COH XenclffirxeHroBr{nex<br />
6onHo, MeH 3XV-g 6afixryfi 3aphM 6yrsergexyyH 6apaar MoHron ync<br />
6ycag opnooc xyAanAaH aBq 3xy-btH Hyrraap AaMxyynaH rooBopnsBon<br />
raana ;1H xypaaMXaac qeneeflHe.<br />
3Xy, MoHron ync xo6p xapilnL{aH Hilfinyynex 6apaa<br />
OyreergsxyyHes eMap q nhqeH3ryfiroep HoBrpyynx 6afix 6a xo6p yncuH<br />
aflb anb Hb oepilfiH opoHAoo xyB[fiH xyAanAaar ycTrax 6ognorurr<br />
nByynHa. Trftueec 3XY-urH xyAanAaa axaxyfrH ra3pyyA Moxronooc<br />
ryyxufi oA 6ycaA 3ynncnht aBaxAaa 3eBXeH xo6p cy6beKrmc 6yroy<br />
MoHronp apAblH xaphnqaH rycnanqax xopr.uoo, xyBHiH ax axyfirHaac<br />
aBHa. MoHronbtH xyB14ftH xyAaflAaa opxnorr{Aooc ryyxHil eg 6ycag ayfin<br />
aBaxryft xopoB aBax roxl4onAor tapBan ryyxl4il oAfifir oapaaraap<br />
37
conilxryfi seBxeH 6sngH MoHreep uyyAxyAanAaH aBq 6afixaac ragua<br />
ryyxuft egufix yHufir apgadc aBAar syfinr,tfiri yHesc 5-1 0 xypron xyBilac<br />
xgTpyvrtoH HoMX renexryfi. l-ex4ee xyarfin xyAanAaaqnptait<br />
xaphnqaxaac anb 6onoxoop sailncxuilxufir xfiqsex 3eBXeH<br />
MMTXopLuooroi xapilnL{ax 6afixsrr anu 6onoxoop aHXaapq 6afixaap<br />
rox14porqcoH 6afisa.<br />
MoHron yncblH ra3pbtH 6dnnrufrr duiltnax ranaap 3H3 roposHA<br />
Hr4nssA roilopxofi saaa. Tyxafin6an: Monronutn Hyrar geeclepr 6yx<br />
repnufiu alunrr ManrManbtFl opAur apx xafix, ull,tHxnnrao cyAanraat<br />
eephfiH xopeHre MeHre MoprcxLrnrHufi xyvosp ryfiqotrsx epxrarir 3Xy-R<br />
onro6. Mex yyn yypxafiH xaMfapcaH yfingeeprafrr Mor{rofiA 6afiryynax<br />
6a ryyuufir eBaaHAaa Monronurn 3acrnfiH ra3pbitt MsA6riA rur4r,trtryvnx<br />
6onHo. rox yyn ropooHA 3aacaH 6afie. 6ac Moniong ax yfingseprafin<br />
ra3pyyA 6ailryyndxgaa xopornsrAox qyxan ToHdl Toxe6pelaxrarir 3XVbrH<br />
333fl33p onroxoop 3sBuieepceH 6afixa. Mourotrurrt alrtnur opA opx<br />
ulr4Hxnex re.qflbtr 6onox 6yfip xyyputH 3aracbtr 3XV-R xspxoH<br />
aururnyynax ranaap rycrafi rspSe 6afiryynx roxrponqoxoo sHg<br />
repseurfr 3-p 6ynen reMAornocoH 6afina. Bac Moxron ynca4 AeA 6vroq<br />
xapunqaa xonboo xerxyvnoxoA 3Xy rycnaMx y3vlnx , uaapgnararafi<br />
roHor rexeepoMx, 6yca6 syfinufir ans 6onox xqMA yHbop Hufinyr1noxHfir<br />
3eBlueepL{ee. 1924 oxg 6afiryyncan MoHqor 3eenenruriu xyeu<br />
Huilnyyncen xyAanAaa, ax yfingesprafiH 6anxr.iur yfin axnnnataar<br />
cafixpyynax enaqtyaa MeHrexufi 3y3aaTranbr {spxsH xuix 6arixur<br />
sHoxyy repeoxuil 4-p 6ynen HrlfloCA 6ygsrgyyxgH rsru4orfisx5s.<br />
MoHron yncbtH resaprafix cAn6ap Hs ryxahx Vei4ftH-odtfiH sacar,<br />
ax axyfin uaapAnaraac xoqopq lailraar oHoxvy rspssr+rafi 5-p syfirr4<br />
oHqnoH roMAornoe,q xodp yncurH xyau HrfinyynmH xep6Hre6p reprilu<br />
ruepnrin reoepuin roMooxoH ax axyfiu rar-bp 6ariryynaxaap<br />
ioxr4ponqox, xepofqsoT aBToMaru!4Hulr 3XV-aac 6ypoH xrarinyynsx 6a<br />
xap 3aM, cafixpyyncaH 3aM raBhx ryxafi saaxoe. Oxexyy 3aanTblH<br />
paryy 1929 oxg MoHion Tpanc 6ailryynarAax aqaa.TooBpr4irr oHq spxnir<br />
ryyHA onrocHoop xyauhu candapsrn resaprafix yfiR axnnnaraar<br />
xfl3raapnax 3xflon raBurAcaH 1ailaa. Monrofiooe 3XV-n ercfibptnox<br />
xog xoAoH ryyxr,tfi e4eec ryxafin6an: 6yx rtlpnhfix Hooc, apbc,'tur4p,<br />
aurnhu yc, xoHr4Hbt eneH roA3c, ManbtH xoAooA, ah,tsA uan, toc, rr,rax,<br />
oex, 3arac, oBc, eBop, ryypafing raanuian rarBap HorAyynaxryfr 6onx<br />
3cEHXV -aac MoHron4 opyynax 6apaa byrsergexyynr,nilr rr,reH iaanr,nfin<br />
.it<br />
38
arBapaac qefleenxoo. XapuH 3XY-aac aHrnfiH yc,rsgecHNfi qaraaH<br />
xopxofiH tyynral casroHuH/, pe3uHoH egnenuilr MoHrong HoBrpyynoxoA<br />
raanufiu rarBap xypaax 6afix 6onoa. 3us 6on xoep opuur aflb aflHHA<br />
Hb AexeM tycrail 6afrcau Hb MOAoex 6onoeq 3XV-p 6yp v gaayy<br />
arurrrai 6afrcan 6ungs. flaraap,reeen MoHronooc HMnoprnocoH Man<br />
nfyxrfr eg 6on Maru xffMA yHerefi 6ereeg ryyHnfrrss 3XV-g EaxuH<br />
bonoecpyynax 6yroy oKcnopr xnfixep 6vp q HXooxoH au:ilr ofiox<br />
6onoux 6ypgyynx 6afican Hb MapraaHryfi. Tr,rfinrsec q Mosronurr<br />
e€peecee oHAoo taAaa,qbtH FMap HeroH yncrafr xyAafiAaa e1uitu<br />
sacrufiH xapilnqaa rorrooxblr ans 6onoxoop xfl3taapnaxsrr 3XY xlrqgex<br />
6aicuaa oHoxyv repee 6nvrrilH 6-p 6ynerr rycrax aMXcaH rovr. 3XV<br />
l-epruaHg MonronsrH Man ax axyfiH ryyxrarZ eg, 6yreergoxyvH raprax<br />
Saicas ryxafi usgee 6afiAar oM. 3Hs ryxafi Nrulee aeq 6onox ervt,<br />
3He ryxail 3aaxAaa " MoHronurn 3acrNfiH ra3ap Hb Xon6oor yncaac<br />
6ycag yncyyAaac HoBrpoH opyynax sg bapaaraac xypaax raanufrr<br />
qpoorrfiHxooc HoMorAyynex 6a MoH aAHn CCCP-eec 6ycag yncaac<br />
Sycan :a.g'aa1 yrcaA HoBTpvynox ryyxr,rfi ogasc xypaax rarBapbtr<br />
ruerrsxnfi r 3eBuleepHe. roxeo,<br />
MoHron ync raanwilH 6ognoroo eepl{nexe,q Hu "3XV 3eBXeH<br />
rycnaMx yeyynexnfir 3oB[xeepHe. Terexges xodip yncurx /MoHron<br />
3enenruiH I spuilr sacrnfrr VnoMx xerxyynexsop 3oxrloH 6afiryyn6an<br />
sxuHo" roxog. 3He :aanraac ysoxeA MoHronurT raAaap eproHqeoc<br />
TycraapnaxAaa loyHbt eMHe raarb, TarBapbtH 6oAnorur ypbrafi 6onron<br />
annrfiax rgcoH Hb unepxnil baftHa, 6uA1929 oHA sHoxyy rspee 6nunr<br />
barnarpcaHaac xofi ut Mon ronu H raannilu rarBap xopxoH Herr,ter4csH u fi r<br />
Hrn3aA cy,qancaH 6onoe,l Tep gacraac oHg ranaap ffMap HoroH<br />
u.rxfrgaep rapracHbtr oncoHryfi . Epeecee 1930 oHur oqmsp yflcbtH<br />
ryganAaa oHLi opx rotroocHoop Monron ync ragaaA xapnnqaaHur byx<br />
can6apraa 3oBXeH raHq ryHLllTeit lahcan Hl 3XV ioafrnaa. Tnilr,tr<br />
Eorrcxoop raanuhu rarBapaa HoMgx nMap q uaapAnararyfi 6arZcau Hs<br />
r.qqoox. Mouronrrr 3XV-aac eop qMap q raAaaA yncrafi xapunqaxryfi<br />
6aixurr oHo topoo 6u,aruilu 7-p 6ynen ropooHA oponl{orq xo6p ync<br />
'rycraXnan saax, "6ycag ragaaA yncyyA 6a rspxyy yncyyAblH<br />
rapHflqarLt Hapr rrfiHxyy oHqrofi y3ox sB.qnbtr yn Aonrepyynexuilr xoep<br />
3Tr:leAooc 6aranHa" rox oHqnoH ToMAotnoxoo,<br />
Oepeep xen6en SHMAV-urx xataruiln AorHo 6yroy onqnoH yaox<br />
ytE Hb 3CEHXy 6onox dcrofi. 3XV q MoHroflbtr MeH fiHrox yeex 6onno.<br />
39
Trafin,teec rypaB Aaxb anulaa opoHroft xapilnqax flMap q roxHonAonA<br />
,qorHoqnoH ysexryfireep xodp opon xapunqaH xYno3H 30BtxeepcHoo yyn<br />
repes 6rvreep hHtox 6aranraaxyyncaH nM. 3Ho 6afinan ss 1990 onut<br />
oxoH xypron VHAcoHAoo xYtll4H rorenAep yfinvNnceep 6ai:naa. XapnH<br />
1990 oHooc xoiru "MoHron yflc antaBaa yncrafi xapNnqaxrqaa 6r,re 6renfiH<br />
6ypeH epxr Oafipan, HyrarA3Bcrspr,rfiH 6ypen 6yreH xangauLryfr papxax<br />
6afrAan, eepTee 3acaH rorrHox 6ypeH epxufir xapfinLlaH xyHgerrex"33<br />
gBAnblr YHACOH 3aplll4M 60nrox "Ync rypeHrefi ceprengexryfr 6afrxutr<br />
anu 6onoxoop qyxangHnx otloH rynryypr Oognoro neyyiiHa."s " FaAaaA<br />
ync opHyyArafr epvtfrx sacrilftH xaprflLlaa xerxYYn3x xaMrpaH<br />
axunnaxAaa sgrfiH eacrfifiH aroyrtryfi 6afiAanl copel Honeo Y3YVnox'<br />
anb Hor opHooc x3T xapaar 6air.1an1 opoxooc ceperuxnexhfis xaMr<br />
onoH yncbrH ax axyilH xaprnllaaHbl 3apqilM, xoM xoMxosr 6apulurnaH<br />
opx roru aumrrafi 6afrx, xynescaH YYprso uyAapraap duenyynax ync<br />
repnfix 6onos 6ycag AapaMT uaxanraHA aBraxrYfi 6afrx nexqen<br />
bypgyynsx 6ognoro nayynxa35 xoM3oH 1994 onst 6-p capurn 30-ng<br />
MoHron yncbiH v1x xypnaac 6arancan "Monron yncblH lapaaA 6oAnorutH<br />
ysen 6apxrurnan"-A rogopxofrrcon OafiAar. 3He 6on 1929-1990 oxA<br />
Moxron ync 1lHAcoHAoo raHqxaH 3CEHXY-aacxsr xapaar baficnut ceper<br />
oepor Vp AaraBpaac aBcaH cypraMxilfiH Hnpon 6u:eb.<br />
1929 oHur repee 6nvrrr Moxron 6a 3XY-urs sgufiH sacrhfiH<br />
xapLrnqaaHA 6aprurnax YHAceH 3apqMbtl rogopxofinon<br />
6aranraaxyyncaH regrailryi epyynrafir xatr,tidanax, Man 3MHonor,<br />
coenurn ranaap xo6p opoH xopxot-l flMap YYporrefr 6afrxsri HapHfrBqRaH<br />
3aacaH r,ov. Tyxafinoan: MoHron yncblH spYYn ueHglafrH ah6str<br />
6onoecpoHryft 6onroxop 3XV rycnanqaa Y3YYnx, oMq Hap 6a su<br />
rapunra, emHenrniu xopotcnoop rycanHa. Terexgee tycrail rapoo<br />
6afiryynx xaMTpaH axhnnaxaa xodp ran roxt4ponqcoHbtr oHo ropge<br />
6ra,.trilfiH B-p bynsrr Ayppxoo. MoHron yncbtH edafH aacruilH qyxan<br />
can6ap 6onox Man ax axyfrr xorxYynsxep 3XY rycalix , ruan<br />
oMHonrilfiH afiobrr cafiNpyynaxblH TyJIA MoHron4 r.,lan euHenrufin<br />
ra3pyyA 6afilyynx, oMrl Moproxilnr3H, roHor rexeepoux, oM TapHnrbtr<br />
nr,rfinyynex, qaauil.q tycrail rapeo oafiryynx 3Ho el4lJt3noop xaMTpaH<br />
ttMo"ron yncbrH yHAocHr,rfi aroynryi 6arignuru yeen 6apuurnan, raAaaA doAnorutH<br />
yoeen 6apuurnan, qeprurin HoMnonbrH yu4ec. Y6., '1994. r.45.<br />
35MeH T3HA<br />
M6H T9HA<br />
40
aKunnaxaa oHg rgpooHA TycracaH 6at7na. MoHron yJrcbtH rorroni{ocr<br />
url,rH3qnsx FnaHryffa LU14Hxnox yxaaHbt 6afiryynnara, A33g rypryryrrb,<br />
co€n ypnarniln 5ailryynnaryyg, xoBnofl, KLtHo y3Bopnfrx rarpyyg<br />
Gafrryynax, rereepnufrH cypranqunraa ryrooH AortrapyynsxoA<br />
'gyptartaa rocox rycaaHa" tox ropeo 6mqrNfiH 10-p 6ynerr saa;xso,<br />
3Hs 6on MoHronbtH npregrfir genxnin coen, uuux.nax yxaaH,<br />
6onoecponbrH o.nonrrofi raHNnqax, rorgop..t 6onoecpox, cyp,{<br />
cc€nxuxog Malu raanaMxrafi nexqen 6ypgsx 6ononqoo onrocoH tcM.<br />
ffnaHryna MoHron ync 3XV-g cypanllarcgbtH roor "ynaM epreHoop<br />
ryiqerrsxrrir xr/4rtooHo" xoMooH veH Oynerr 3aacaH 6ahna. 3Hs Fts<br />
Morrong Moproxilrrofi bonoecoFt xvqilH HoH xepsrreri 6aftcaH ryxafin<br />
VegEcroil n HyAoo orcoH eyfin 6ails. l-eeq 1926 oHooc sxnsH Mouron<br />
l-epuaH, QpaHqa4 3anyy\iyyAaa cyprax boncon ffBAanA 3XY nafirvr .l<br />
.qrprai 5ailraaryil yqpaac Monron ync AaxnH oprroguilH opHyyA pyy<br />
qoyrHyyAaa AaxhH rnreereeryfi 6ereeA oHo repooHaec xoftul soBXoH<br />
3XY-a n 3aryyr.{yyAaa cypraxaac eep apraryfi boncou roru. Mep<br />
fuiloHronurH Man ax axyfi, rasap rapnanaH, yfingesp, xyAanAaa,<br />
y'&n.{Hnree, ax axyftH ra3pyyAaA 3eenenrrfiH MoprsxrnrHyygnfir<br />
rpiffnx xynayycnfir garanpyyflaH cypraxaap sHoxyy repse buvrufiH 10-<br />
p syfrng 3aacaH tou. 3ns 6on Monronurn sgufrn sacrrfrn xeFxlrng<br />
rugppxofi vp AyH rapaxaA AexeM 6onoxyfiq eyiln bailnaa. Monron ync<br />
'f921 onsr 7-p capaac oxfloH 6apar 70 xnnuiru rypu 3eanonrmfin<br />
rqr3xrnrHyyguftr ypbx, HaM rop 3acar, qspor xyqHrfi bafiryynnara,<br />
Ft apAblH ax axyfi, Hufirerr,t codnurH 6yx can6apraa axunryynaH<br />
xElr te$tnil saaBap seeneuxuilH,qaryy yfin axunnaraa qByynx<br />
6dcaH. 3eenenrhfiH MoproxrnroH cyprarLt 3eBnex HapbtH axhnnax<br />
can6apur roo 1 929 oHooc 6yroy syyHrHrail yeec gpc occeH bafrAar Hu<br />
mrrfr xeHAoH ysaN 6yfi repesnnfi 10-p 6ynen ono ryxaft saacaHrafi<br />
mulyE xon6oorofi 6aiHa. l4finlteec oue ryxailp xorOorgyynx 3apHM<br />
qfrmfrr xonbe. Vyn repeeHg AypAcaHaap "CCCP ync 6on . . . yflc rsp<br />
6e ax axyfiH yHAcoH eyfinyygrafir ryilqerrex FBAanA. . . ynrop ryprunara<br />
Gfxifr Xon6oor yncaap / ync aacl snuilu 3acar , ep4gM coen, ync repnfin<br />
rrpryyArfiH ryxafi MoHronA cypraH 3aax rycnax nu syfiraft xolrsoH<br />
lhrron yncbrH 3acrrfiH ra3ap xyccsH"- ttilr 3XV ssaueepceH bafixa"<br />
l0ra:n 3XV-urH 3acrmilH ra3ap xaMriltiH eHgep Megnor uageaprai<br />
Fyro{rtura rafi "yean cyprnaa p urrenrefi xyrrayycr,rfi r" Mourong Hnr*x<br />
ficu;l"o XapuH "MoHronsrH sacrhftH ta3paac yyr cyprarq HapHH'canan'r<br />
4l
saaBap 3eBfleroer 6uenyynexeg' caaA 6oorgonryil Aexorvt bonroxur<br />
6aranxa. l.a* *ynr", a""*""p""o' Oepeep xsn6en -3egnenrufiH<br />
MgproxunroH cyprarLl HapblH yiln axunnaraar.Mouronuu 3acrufit rasap<br />
qMap q rox14on.qonA ocaprYYLlsxryfireep yr gyyryil xspenrcyynx 6afrxaa<br />
oHa ropoo Ouureop aMflaH 6aranraaxyynxs3' l4ilnxyy eus repee 6nvrraftr<br />
6arancgaacxofiuopoccyprarqHapMoHronAMauepreuepxrefirsep<br />
3acrnfrxxaa ra3pblH ,uurp,'' qonoorsfi xeporxYYnex 6onouN 6ypgcen<br />
l"-. Vr t"p"e 6h'{rnilH aryynrur Mau ro.:q rafinbapnax 3apHM H3roH<br />
AyrHonr rapranraa xxfxin Nftu 6afiHa' Xapr'rn yr rcpee 6nvur xspxeH<br />
Oontarofr axrn xopol 6oncHstr rycrafrnaH cyAnax uaappnararafir<br />
TsMAOln9e.<br />
Tercren<br />
Snoxyy repee 6uvrufir Oafiryyncpaac xoiltu Monronun raAaaA<br />
xapnnqaa apc xyMurAaH qopblH-raHq 3XV-rail TYHUnsx boncoH toru'<br />
i"'J v"a nun*,rhH ono* opo* MoHronsrH ync reprafiH ragaa'q qilr<br />
6apraruxaar uxsexgH coHt''lpxox lailnaa' finaHryna flnoH ync MoHronblH<br />
tyi"rg XaaHr Opocroft roxhponqcoH r3p33 uu xyvrnryfr boncoHg<br />
roMopxoH caHaran3ax 6afie. FnoH ync[yHnaA fipraH yncHH syyH Xofig<br />
ruyxuilr HonoeH.qeo opyynx Aapaa uu MonronA tvty-yY1::3]uo*'<br />
ALpHog Xnraguln roMop 3aMblH acyyAan xypl{aAcaH 3r33rr3n MeqilA<br />
3XV MonronblH raAaaA 6ahpanpypbg ypbAaaa t1nYY aHxaapax 6onoa'<br />
finu*ry"u [yHnaR hproH yncblH Henoer MosronA ynaut 6yp<br />
"vn pvvitu""i"'tyna Xnrag r'r piegr'r fi r MoH ronooc anbagau raprax' yfr n<br />
a)t
OnnyynceH bafina. 1930-1932 org 6yny 3yyHroH HA llAsBXXmH yeg<br />
bron, 3XV -srn sacrfifiH ta3pbtH xoopoug 40 opLtrlM ropoo xsnonlla3p<br />
dr, saxragafl conhnllcoHbr Hornox MoAoo cypBanx 6afiHa. 3graapr,rEx<br />
xodp opuur sgrafin sacrhfiH xon6orgonroft acyypnurr xeHlqceH<br />
Hlrraa. l4fiHxyy 1929-1992 oH.q MoHronsrn sgufiu iicrNf n ra.qaaA<br />
E?riflqaaHA 3XY ranqaapaa Hoeinox lailnan onx aBcaH Oereeg ulnns<br />
rysrmlfiH 6ognorur xoporxyynx gxoncHooc xofiu.r Mouron 3XV-urr.r<br />
rt4pngaa, egxfin sacrufiH xaMrbtH axhnnaraaHbt sapilM ceper syfinmfir<br />
rE)K cailxpyyncax 6afiHa, finanryna 1g32 oxur orlcoop "MoH-coa<br />
6eereep" xoMoox xyAanAaaHbt xyBb urafinyyncsu 6afiryynnara<br />
Gaf,qlyncHaap ync opHbtr 6apaaHul xoMcAonooc aHMxpyynaxaA 3oxuX<br />
e{ rapcaH 6rnee. Men 1934 oHbt oqcoop MoHronooc 3XV-n roflsx<br />
fulru 29 caa400 rr,tqHraH rerperufiH eprafir 3CFHXy-urn 3acruftH raeap<br />
ry.*rryfi 6onrocon Hu37 EHMAV-uln egNfin sacar Hufirr\4ufin xerxung<br />
ill rapax rou 6ononax HoocoH ron,t. Xegrafirsep MoHron yncag BXy_<br />
E sH3 6ypufiu xeHreflonr ysyynx epnfir xyvuHryil Oonrox 6aficas<br />
6orce.{ 1929 oHooc xofiLu onon Nnnuilurypu Monron ync yHAcoHAOo<br />
rirrgaH yncrafi xaphnqaaraia6afrcan ffBAan 6on e4nfix 3acrufiH xyBbA<br />
mofi Gyypafi opoH 6ne 4aacaH ragaag Gognoroo xoporxyynax, f,Map<br />
rrt/rr opoHrofi rsHqyy 6yroy xapranqax Oonoruxryfi 6afigrufiH rogopxofi<br />
mpon ryH cypraMx 6onN 6afiHa<br />
STJMMARY<br />
N.BAYAR<br />
ln this article, the author studied the economic and trade secret contract<br />
h..een Russia and Mongoliain 1924, which is not studied before, and its<br />
aftrengs and results to the Mongolian economic relationship.<br />
Author wrote the historical reason and the influence of this contract to<br />
tle t{ongolian economic situation were supported by new sourcc nraterials ,,r<br />
rdrives<br />
Author note-down the good result to the Mongolian econor.lc sltuanln'<br />
p366.r more Mongolia had related with only one country by economy. rt<br />
ms impossible to relate to the other countries equalify, and influenced to<br />
rrargolian poor economic implementation of foreign poiiry.<br />
] ryr.r gegnenrufiH xapunqaa 1g21-1g74or Baf,ur 6uvur narepuanbrH oMxrrglr<br />
1-r 6crrb. 1921-1940. Y6., 1976. r.348.<br />
43
STUDIAHISTORICA<br />
INSTITUTI HISTORIAE ACADEMIAE SCIENTARIUM<br />
MONGOLI<br />
<strong>Tomus</strong> <strong>XXXIII</strong><br />
<strong>Fasc</strong>.4<br />
c.rAHEOnfl<br />
1 932 OH bt 33BC3rT Eocnoro EAXb uspt-H ituxunu<br />
EAIIP CYYPb<br />
Ogoorooc 7A xunnila roproo MouronsrH HurZreru ryH xffMpanA<br />
opx ynMaap 6apyyH afrn,tryy4sr r xaMapq, xarac xun u.JaxaM<br />
ypronxuncoH soBc3rr 6ocnoro .qorgcoH 6unes. OHe yrin ffBqbtr<br />
casxHur xvpror ryyx Ouvnerr "xyBbctarbtH ocopryr1, naM HapbtH<br />
6ocnoro" rox HepnoH 6ypyyuaax VyAHooc VHolx upea. XaprH cyynr,rriH<br />
xunyyAoA oHoxyt1 6ocnoro rapax OoncoH uanrraaH, Hexqon, yr<br />
OocnoruH MgH qaHapbtH Tanaap onoH eur ysnnfrH yyAHsac cyAnaH<br />
rafinOapnax, yHonx AyrHox 6onxee. One nu ryyxrailn<br />
"yguniaa,rrr<br />
HOrSH OtOnT nM.<br />
1932 osn rapcan ofl 3oBcorr Oocnorurr AapaxaA qsprriuxeH ron<br />
yyper ryfiqerreceH Oereeg oHo ranaap HapnfiavnaH cyAaflx, roApyynax<br />
Hu 6ocnorurH MeH L{aHapbrr HsoH xapyynaxaA AexeM 6onox rc,g;ilryn<br />
ryyxoH yFtsHuir coprooxoA v rycrail 6onuo. Oueor xypron 6r,rg 6yxeH<br />
6ocnorsrr AapcaH qeprrfiHxHrfrr,'ypa" xaurfipq, ynaaH ryraa<br />
HaMnpyyraag, 6ocorv4utr xilap qoxnx 6ailcaH Morosp oilnrox ryyieHg<br />
6onoH ypnar, ypaH 3oxtdongtuilrv lartgnaap xapyyncaap HpcoH toM.<br />
l-eev 6ogur 6ailgnurr cyAfiaH V3BoIt yynooc apari oep Avp :ypar v 6ac<br />
6afixoe.<br />
Xeecrsn afrnriruiln H)rraac 1932.04.10-nA exsncoH seecaFr bocnoro<br />
5HMAV-uru apx 6aprarvgurr reprafi ryil KoururepH, 3Xy-srn yAHpAnarbrr<br />
qol{r4pAyyflcaH yfin flB.qan 6oncoH Oafina. Focnoro rapcaH AapyfrA<br />
MAXH-urH Tos Xopoo, 3acrufiu ra3ap qapantail apraxoMxoo ur" T""<br />
Xopoouur HapufiH 1u'aruilu Aapra x.fxyrvr6eep yAl4pAyyncaH 3acrurin<br />
ra3pblH 6ypsH opxr KoMt4ccarr 6ocnoro AOrAcoH ra3ap pyy 4_p capsrH<br />
14-npaayyncax 6ereeg Mapraau Hs,{oroogurr xaMraanax rasap (.QX[)_<br />
44
ux rycrafi xopooHooc fi.Earaa gapratafi rycrari canaa, 20_nur egep<br />
IlHscanAar paprarafi cyMaH opLn4M qeprrrfir orpnA 6onroH 3oxuoH<br />
ffiyynx Oocnorsrr Aapyynaxaap finroocaH axea. .QXF_urn qeprrafin<br />
lr x\ { 6ocorvgo,q aHXHbt qoxilnr erceH xagrri v bocorurg Xeacren,<br />
AgaHrai ailuruilu Hyrraap capHuH rapxax 6ocnorurH xaMpax xyp3o<br />
oFal(ceH 5ailua.<br />
Hau, repufiH yAl4pAnara eHoxyy 6ocnoro Hb flMap HOr KoMHcc<br />
rtrrnx, qeprrfiH 6araxaH xvq3op cypr,rfir ysvynsoA n acyyAabtr,,HaM<br />
n'6onrogot ypbAbtH rapv 6aficau xrpufin usr yfinaas4-caMyyHaac<br />
ge{ xypoorefi, poroogog rapcaH snAOB yfirr,teeH, caMyyHbtr-AapaH<br />
ry xypaM Torroox ron Vyporroil [Xl--ulH qspnafin 6araxau xyrtHHA<br />
rlaparAaxryi 60noxurr orTnrocou 6afiHa. l4ilrr,lssc 60corugurn ecper<br />
hrurn qeper 6onox MMI_[-raiH xyvufir auhrnaxaap ulufigeeprsNeo,<br />
5l-l MAV-ur H Sarnas Xa uraanax 3eenenrfi H 1 932. 05.09-r-r ui egpra fi H<br />
rtpnaap XeBcren, ApxaHrafi ahtaar Aaxb ync reprafiH barignurn ryxafi<br />
xrxurq3oA yr 6ocnorsrr Aapax yypnair Xyeucranr qepnafiH 3eBnenA<br />
rFrraKAsspx airuryygbrH Hyrarr SarnaH Xanaraanax Typ 3eenenl,rfir<br />
6*yyna H Y naan6 aat ap ur H qsprra fi H a H nlyAaac rycrafi xyv ra fi r soxra on<br />
$*yynaH rapraxaap rorrcoH lailua. Oss ronoolblH Aaryy MoHron<br />
ApgbrH Xyascranr lepsr (MAXLI)-r,rfiu aHrilyAaac + orpsn 3oxr4oH<br />
ffryynaH 5 gyraap capblH 10-Haac 2g-ng vnaaH6aarapaac r4nrooxso.<br />
3ne yesc 6yCIy 6ocnoro exencueec xofiur Hor capbrH<br />
-<br />
Aapaa 3o'cgrr<br />
Goc'orurr gapax axilrnaraaHg 6afiursru qsprnrir auJilrnax 6oncoH loru.<br />
lh. repeec 6ocnorsrr qspsr 3oBcrufiH xyveep uyyA xyLl4pxmfinon<br />
lpa apra 3aMbtr coHroH aBcaH uu ro,qopxofi 6eroog 1g20_rog oHsr<br />
qfrn3oc oxnoH ryHxarnax 6oncon<br />
,,xyBbcranbtH ocopryy xaprilc<br />
r*aqrurfrr reMl.lox ycrtax" 6ognorurn Aaryy qopor xeAonteceH. axog,<br />
I-axAee epx 6aprrvup 6yrp caHan Hsrrerlresp rafirr,t u:rfi4esp<br />
ryaaryfrr roMrqornox Hu syfirefi. O.Eagpax HapbtH xvMyyc Oocnorstr<br />
lprrfrx xyqeop uJyyg Aapaxur ulaapAax 6arZcas'6on l-.flervlrag,<br />
tlrJ rfAoH HapbtH xyMyyc ,,t_{yc ypcrax reN 6afisa', xsMosH regHufir<br />
ullrm.fix yyHooc eep 6yroy "6ocorqAbtH AyHA yxyyrra raHrynra xufix,<br />
IFoqAbrH qeprnilr auLIrfiax"1 3aMaap bocnorur HaMxaax Oifip cyypu<br />
fgrrranx 6aracan ton,l.<br />
Socnorurr qeprrriu xyqeop gapaHryfinaH AapaxaA KorrauHrepunri<br />
oFqoo, Heneo 6aficnurr v pypgaxryil eHrepq bonorr,tryil. OHs yesp<br />
\itrrm* cannx. .t992.04.23. Ne44.<br />
45
lvtov 1932 onur 5 gyraap capbrH 2g-Hg Korraranrepnrfi l-yfiqerrex Xopoo,<br />
6xl((6) HauurH Tea XopooHur vnc TeprarzH Tos,{oo,,MonronsrH ryxail',<br />
Hyyq rorroon raprax eepnfiH 6re reneener.l [u.3.OnuaBataap<br />
ilpyynxos. 3ne rorroon yHAcoHAoo 3oBcorr 6ocnorurr Aapax ron<br />
yAilpAaMX nu 6oncos nru.<br />
3irexyy 14 saant 6yxnfi rorroonurH 1-pr Hs "Eocnorurr axap Ooruno<br />
xyraqaaHbt Aorop Aapx, 6ocnorutr soxnoH lafrryyncan yAHpAarv<br />
$eoganyyg 6a pesg naM Hap xNfireeg MeH ryyHqnaH 6ocnorog rn<br />
rogopxoi u4eexrsfireep oponl{otquA, HaM, eenenhfrH Tafiaac ypBax<br />
6ocnorurH ranA oporqgurr xafip Hafipryfireep ycrrax'2 ,-"* o"qno*<br />
3aaraag Aoopx saanraA 6yil Han,t, oenenuilH ruuryygrafir HoH xaryyraap<br />
3anxaaH L{oopnyvnox uilr gaxux aHxaa pyync aa 6ail par. M eH M oHron4<br />
cyyraa KonauHrepHufi reneenorq, 3nq[H cafr4 napraa "60cnorurH<br />
yAl,lpAarqAbr f xFTa,qbrH, A naqryfr a fi noH br a reHr 6ereeg MoHronutH spx<br />
qefiee, rycraap rorrHonur ycrraxbrf opMgn3mH X9M33H rafinoapnaN<br />
6ypeH ycrrax"3 yAupAaM>Kufir Mocrearaac ent bafixse.<br />
3He n y3on caHaaHbt Aaryy Oocorvgurr xafip Hafipryfi ycrrax,<br />
ena+ryAa HaM, oBnonilfrn ruwyypuilr oHt_l xaryyraap y3ox utyyp Gyygan<br />
anx 6aficau torr,l. S0cnoro FapcHbr ,qapaaxaH TOMHnOrAcon 3acnafix<br />
ra3pbtH 6ypsu opxr t(oMl4ccbtH axhnflax 3aaBapr aHo ranaap ep<br />
4yp4aaryfi aran bocorqAoA xaryy xepqrrfireep xaHAcaH Hb<br />
KorurHrepunfi gsepx rorroonrofi xon6orgoHo.<br />
Socnorsrr Aapaxaap roMnnor.qcoH MAXI_.1_rafrH orpsAyyA Hb<br />
VnaaH6aarap Aaxb LlsprNftH epeHxrail cypryyrit! 1_p r,lopur nirir, ^*<br />
6yy, xynrr raux, xonbooHbt xopoo, Hncox aHril 6onou Xoeggaxs 4_p<br />
Mopbr xopoo, 3aaxau 4axu HyrrnfiH qeprufrH g, ApxaHrarZ gaxs 17-p<br />
Mopbr xopoo, Vac gaxs 16-p rycrafi cyuaHrnfiH L{opor, gapra Hapaac<br />
6yp4ceH Hilcox oHroq, xyfirr, ux 6yyseper 6yx rt seBcroop 3oBcornocoH<br />
HuftrAss 1300 opvrarra xyHsoc 6ypgex 6afie.<br />
Lleprriu orpf,AyyA opoorriH ApxaHrafr, Xoecren, 3aaxan,<br />
oaepxaHrafi, SasHxosrop afin,'inin Hyrraap 6ocorvgsrr MepAoH xeex<br />
6ailngax axilfinaraa 5-p capurn 1s-Hur eApeoc oxonxso. r-lep*afiH<br />
orp'AyyA 14pox'oc eMHoxeH cari4 l-,cogHoMbrH yAr4pAcaH opoH nyrrufiH<br />
rlqsBXToH apAyyAaac ronnoH 6ypgcen orpng Tapnarslu oprlr4MA<br />
6ocorvgo4 6yr qoxnynaag 6aficaH Hu qepruriHxHhrir bocorqAbtH ocpor<br />
'Ko*r"r"p, 6a Mosron. Eaprn,trurH eMXTr3n. yE., 1996<br />
-Xopu4yraap ayynur Monron, Tyyxurfru roirr,l. y6., 1g95<br />
46
aryy 6afip cyyps 6aprarr,trnaxaA 1araryil HonoeflceH oM.<br />
ApxaHrafi gaxs vncurr EarnaH Xanaraanax Typ 3oenen uiln ig32<br />
crur $p capbtH 14-uuil ogprafiH 2 pyraap xypraac,,6aftnpaaHut ,BAnbtH<br />
6ynarr (6ocorvr4roillailngax qeprrafiH 6onou 6ycag orpng_ C.l-) opoH<br />
nyrrrfiH rasap 6afi4anA roxr4pyynaH Llyxafi acyyAryypbtr racflaH<br />
urr?rrsx 6ypen epxrarir" onroxblH xaMr "cogHoMbrH orpflAaac 6apnrgcaH<br />
qpper 6a Aapra Hapbtr 6yygax arcaH lafrean6afingaaH yyccoH ra3apr<br />
Oeogan, naM Hapbtr Llaa3aap aBaaqilx 3oproop rfin,t erreegyypuiar<br />
iilbAaap 6apux aBax FBAanryfi"a rgcst-t uuigeep rapraxoo.<br />
3Hs n xaHAnarbtH Aaryy qoprilftH orpngyyp 6ocorvgoA xaryy<br />
urrpyyH xa HAax, 6aringaaHg on3fl orAorcAur r xespufr H rt.tyvxoop opyynaH<br />
r;raap A3op Hu 6yypax, nHs 6ypufiu xyraqaaraap xopnx flflaap u:nftrrex<br />
6aican nM. 3eaxeH n[.Onsr,rfr6arbtH AaprancaH qeprufiu orpng5_p capurn<br />
,SIHA yeoc 7-p capsrH cyynq xypranx xyraqaaHg bocorvugrofi iS ygaa<br />
rlrrapaH 6ailnpaxap6ocoivpooc 614 xyu anarAcaH Oereeg 1500 rapyft<br />
rVH 6apueqflarAcaHaac 285-slr nu 6yy4an anxsos. MeH 200 rapyfi<br />
rprxlrxoprax Fnaap Luufirrecen axes. l_leprufiH 6yca4 orpffAyyA q MeH<br />
*repxyy 6ailpnaap bocorvgog xaHAax flnaHryna Harr,t, eenonufiH<br />
tr$fyAoA epueen ryfi 6a fi e.<br />
_ _ 6ocor,{AoA xaryy ulr4pyvtl xaHAax 6apar ronroi gapaanan ycrrax<br />
ffiocyypui* qeprufiH orp'AyyA v 6yc opoH uyrruriH.""ur.u*rprr"n",<br />
6ariryynnara q MeH agun lapur,tranx laican xu Gocnoro ynu*<br />
tlaerl){paH rasap aBax, 6ocorv4ur rep 3acarr nnyyrefi ourlpxoxeA<br />
rlprax 6afixee. Tyxarinban, Tapuarurn Xypser veneen'x yeg ApxaHrafi<br />
gfurunx HoroH yAtrpAax axilnraH fiapxaa rorq Hb yr Xypeer ularaax,<br />
38 xynr.rfrr Ayp MoAoH 6yygaH anc*"i 6 Hu Seogai-, ur"ut, oy.uo t.ro<br />
rg'd," apgyy4 6afie6. Meu TapuarbtH xopruooHur an6aH xaarq l-or\a6oxae<br />
GFr 'nMap q u:yyx racnaxbtH Torrooflryi 6ereeren eeprafin Ayp goproop<br />
lur Hap 6a apgyygurr 6yygan anx, Horxtax "rcan.<br />
repeec nu'xo6p<br />
ryypn rypvn,100 rorper onAcoH HoFoH fiaMbtr onoH apAyyAblH HVAoH<br />
anca+"T<br />
"g6yrygan<br />
3opor xor xyBbcranq HapbrH xuficeH u*u, Toonx<br />
eryrryr,n rorr,r. k1firr,'epxvv fiBAan onoHraa rapv bailcaH 6oreeg MAXHrr<br />
Tee Xopoouur ropryynor\rpufrn 6a Hapnrln frusruila nupii ,upo,"<br />
lnXf-or ryyx3HA xon6or4ox 6apuur 6r,ruryy4. y6., 1g74,<br />
dT=" xyvxrfr ree apxr,ra (3XTA) 9.1, g.3, xH.24S<br />
-ilAXF}-HH apxrae 9.4, A.4, xH 167.<br />
ilAXl-luu apxraa 9.4,44, xu 167.r.131.<br />
47
xypan Aoop xyprofi on acyyAflbr rycrafinaH xoflonl{ox 6afixss.<br />
TyyHvneH opoH Hyrarr 6afiryynargcaH xyBbctanbtH ryp xopoo.qooc<br />
3oBcon- 6ocnoro4 oponqcoH xgMooH onoH 3yyH xyHufir rop opHooc Hb<br />
xypron 6apravnaH aav "qeprufiH 6afingaaHur qarnfiH xatyy xyynuilr<br />
6apun,trnaH LtnilrraceH"s, afruar gaxu HaM, yncblH 6afiryynnaryy4srH<br />
"xoAoe nax 6yfi axhnq.qaac AorooAbtr xaMraanaxbtH aHrHA<br />
MoAarAoxryfirsep appyygurr gafiunaH 6aprx FBAnyyA yn3MXXoH<br />
6oncon"s sBAnblr 3orcoox ryxafi rorroon xypron raprax 6afixee.<br />
Socorvgog xaryy uJHpvyH xaHAax 6yfi en xaH.qnarbtr 3acq<br />
3aflpyynax rocoH oponrqnoro ryxafrH yeA Hor 6yc rapv Oafrcau on,t.<br />
Tyxafin6an, ApxaHrafi afiraarr axilrnacaH 6ypeH 3pxr KoMurccbtH Aapra<br />
X.Ilxynr6e MAXH-srH Tea XopooHbl ropryynorq gniln lg3?oHu 7 gyraap<br />
capbrH 29-nnil eppufin xypanA "6ocorvpurr uaHafi orpffA 6a cyrrltsrx<br />
3axupraaHaac uJyyA 6yygaH xflAax RBAan vpronxuncoep 6yfr Hb apA<br />
onHu caHan cerrenrfir yrinayynex flBAanA gexenareil 6onrocon. 3He<br />
Morr{hnoH 6yy4aH anax, xnAax sBAnyyA Hb ocoprvy HapbtH 6ynryyg<br />
AaxuH AaxuH oHA roHA rapax bafiganAAexeM 6onx 6afrHa"r0 rosA<br />
"ynaaH qepnaftH orpnAyyAaac bapnrgcaH errsepufir 6yygau anax<br />
nBAnyyAbtr 3orcooBooc soxux ryxai opc ryuaanbtr qaHranaH orq,<br />
rnfiHxyy 6yypaH anax 6a flraHryfla 3oBcrog xypaanracaH errsegrafir<br />
OyypaH an6aac 3oxr,1x Aapra Hapbtr xaryy xapuyqnaraA Tarax<br />
qgopnyynoH ulriTrex"ll caHar raeuN 6afie.<br />
MAXH-urH Tea Xopoo, XqHaH Safiqaax KonanccsrH xaMrapcaH oHl-{<br />
lll 6yrp xypan, SHMAV-srH XVll oHq Eara Xypp4 1932 onur6-p capurH<br />
cyynq, 7-p capurH oxoop ryc ryc xypafiAax, ryyiexg ,,r.u14Ho eprenrnfrH<br />
6ognoro" rox Hoplxcon uLnfigaep taprax Hyranaa, 3aBxpatbr 3acax<br />
apra xoMX33 aBcaH 6vnoe. fieepx xypnyyAaac 60corvgsrr goecrse cafrH'<br />
Aypaap xypaanrax, raiaaH aMbApanAaa oprox opoxbtr ypflanaH<br />
ypbAax 6yx n angaa 3aBXpanA xypromH u.rrafrgaspyyguftr qyqnacHaa<br />
ryHxarnacax v 6ocorvgbtr xyq xopornoH Aapax 6a[p cyypraHaacaa<br />
yxpaaryil orvr.<br />
3eecsrr 6ocnoro AorAooA xodp, rypsaH cap 6onx 6afixag opoH<br />
Hyrarr, ffnaHryna 6ocnoro rapcaH aftrraryygag onon ayfrnmfrH KoMnaHHr<br />
'3xTA. o 1, n.3, xn 233.<br />
-|/AXH-urn apxrae. O.4, 4.4, xu 196.<br />
'_MAXH-urH apxue. O.4, a.4, xu 167. t.126<br />
' 'Men reuA.r. 1 40.<br />
48
iurbrr 3axupraaHbt apraap ypbAbtH aAVn frByyncaap 6aincan Oeroeg yr<br />
ilnb.r opxnoH gByynx 6yE xer xyBbctanL{ an6ax xaarqilA, HaM,<br />
*nersiH rr4ujyvA Hb apAyyAbtr xynsx, soAox, oypxaH utyreaHurZr Hu<br />
Fporflmox, Ayp 3oproop 6yygaH anax, opoH rspufir Hb H3rxrx,<br />
4eurufir Hb FMap q rorroonrvftroep xypaax, 6apusvnaH 6aiqaax,<br />
Dpr{x 3"por 3aBxpan raprax 6ar;cas Hu oocnorurr Aapx HaMxaax, uJHHo<br />
rysrmliH bognorurr xoporxyynoxoA caag rorrop 6onx 6afre.<br />
3Ha 6yxeH 6on 6ocnorbtr Aaparq rarrbtHxaH ryyHrafr Aorop<br />
qpruiHxHr,rilyiln aNunnaTaaHbr H3f ran rorvr. leprrafiuxeH 60corvgog<br />
rar)ry uJHpyyH xaHAax 6ocnorur HyxqHH gapN OaficaH xs4ril 9 Heree<br />
mnaap rilfiM '{<br />
"ryyu.rrarZ" 6ailcaHryft r3x xsnx 60nHo. l-lsprurTHxsH<br />
ryvr*{n Aorop VnaaH6aarapaac ovcoH qopryyA aHXaH yHexeepr,rftu<br />
ryobcranHH ocoptily Hap rep sacruilu ocpor 3oBcorneH Ooccos rex<br />
drrorrnoi baricaH ae.{ 6ocor.tilArofr Hyyp ryflaH yLit4pcaH yeoc roAroop<br />
tl 'ocapryy Hap" 6yc xaphH xwpwila apAyyA (6yp ngyyc rt xypron<br />
pqcou), naM, xap, an6an xaarqfi,q rooA eMq xepeHrae anAax, 6ypxaH<br />
rlEetHo3 AopoMxnyyncaH, Hor eicoHgoo Harrl .repufiH 6ognoro, yiln<br />
ilnnnaraaHA 3px aunr Hb opTex xoxrlpcoH aAHtxaH MoHronqyyA<br />
HcaH FBAan sapilM xecruilr Hb gprer3oH rooHoron3oxsA xvproxs3.<br />
)lrr yrsep xen6sn MoHron xr7H xoopoHAoo, 3apHM Hu 6yp Hyrar<br />
;nrotaurariraa 6afingaxaA xypcsH FBAafl epx6rLu Herufir spieqyynaH<br />
6cmx, ynMaap 6ocorvgurr flMap Hor 6afignaap ranapxaH g""*r* 6rilp<br />
q6pe 6apranarnaxaA HeneenceH 6ari na,<br />
Trfiueoc v MAXLI-I,rfiH orpflAyyAbtH Aorop Oocorvgur asecrhfiH<br />
r5ffp 4apaHryfinaH Aapx, yrra yqilpryfr qyc ypcraxui ocopryyllcoH<br />
rpon Her 6yc yAaa rapq 6afia. Tyxafrn6an, X.Manxufis yAHpAcaH<br />
orpnAHH 6ypengexyr7Hfl opcoH LleprrarZH Epenxufr CypryynrafrH<br />
clptrr{Aaac "Aapra HapbrH orcoH rylL.laanurr ryfiqerrexryfr 6afix',, ,L"nun<br />
ril:'fl xyHA xoMoon 6epxuesx,',<br />
,,6ra apgyy4urr ec 6yygHa', xsMsoH<br />
trll:m3ax, 6yy seacree yc lxaBapr xafix, ,,Fr 6yxlrfi arrasgrfir ulnftrrex<br />
-ltsltrompryvqcoH flBAan" raprax, cyynr,rriu yecr 6afigan Hb xypqAax<br />
bpaos esecrco eepcAoo oBAox xasxry il aeaaclng*upr r"n"" Lriun,<br />
p, onrovoil"12 rocas vr eryyron raprax bafixee. Meu 6ocorqragrofi<br />
qrrapq 6yyganqax yeA 3apilM qopryyAsoc ,,au:urryfireep rafinax<br />
gpn'rer 6ycy1aay3or,qcoH lafraa. TepvneH ypr yAaaH xyraqaaraap<br />
illaH 6ain4ax nBcHaac qopryyA oltHoop eBqrnx, yn,qmH Llopryyg<br />
*ffrA o.1, A.3, xH.24o. r.140.<br />
49
Hb byllaxbr xycoH "oBAeB" xoMooH oMq AoKTopr 1l3yynox 6oncoH 6a<br />
"Mopb yHax qaAaxryfi 6onoa" rex 6afie. 3Ho nu 3oBXeH qoprnfin uer<br />
orpe4 fleop roxnonAcoH xuluoo bereeg epeec Llsprvvp afix sypxu:eocet<br />
onayy 6epxuroocsHAoo apra caaM xafix 6aficaH roxooc rnyy 6ocorvgurr<br />
onoH 3yyraap Hb arx ycrrax, MoHronqyyA 6ne brenreriree bafingax<br />
6yil negnurr cafiuaaH yaexryil oprsr3oH ro3HsTon3ox, ynMaap rn,<br />
AanA xenbepeep icspryyqsx baficHbt Hor hnpon renrefi.<br />
TyyHvneH [.Onsrft 6arbrH ygr4pAnaraA FBcaH S.Harrlcpaft gaprarafr<br />
orpe,qbrH LleprvyA Aapra Hapaa ycrraag 6ocorvNgrofr nrfrnex reN<br />
6ailcau ygaatafr axoo13. Tyc orpngurH qopryyA 3oBcornoH 6ocoxoop<br />
6onrrox, Aapra Hapaa yHraxbrr xynssx 6afiraa ryxafi nlegeaflon aBcaH<br />
orpffAbrH yAup1nara 6yx gapra Hapaa qyrnyyfix rap 6ev6oreop<br />
3gBcornoH qepryygr,rilHxoe vailxaH pyy nynev6r qurnvynoH uJeHexuH<br />
caxrxxoHocoH 6onoa.t yr 6ocnoro rapgaryil5afrna. XapraH otiponqoox<br />
H3r3H AaBaaH Aoop Aoxl4o roMAor vrannail rvyAsr ran x3c3r xyraqaaHA<br />
acq, xoA xoAoH ypaa 6yygcaH, yflMaap ornee 6onoxog Xeecren ailrrarnfiH<br />
Vnaau-Vyn cyMbtH xapbfiar l-leprufiH EpoHxr,tfi CypryynrafiH 3 cyparv<br />
oprocoH 6aficaH Hb orpflAbrH yiqilpAnarbtr yr MoIlooHA yHoMutHXoA<br />
xyproxoo, Tep eppeec oxfleH ropxvy 6ocnoro raprax xaprmfir ygrap,qaFl<br />
ronroinorv,qbr opx xafiH xeg xsAoH tloprili,tr 6yypau ancaH bononq<br />
ongooryil Oereeg qaauilA Lt "ocapryy erreegufir" Aorpoocoo epN xafix<br />
axnbrr FByyncaap 6afrNee, lespx 6afrganraft yqnAaH orpngbtH<br />
ygupgnaraac Apxanrafi, Xeecren ailurnilu qeprrafir orpnAaac<br />
sailnyynax, 1-2 canaa qopor HoMX eroxryfi 6on orpngsrr Hufireep Hu<br />
xaflax xepsrrefi rocoH caHar raBbx 6afie. Yvrap Hb ryc orpnAaacAaxfix<br />
6apyyu ailvrnilu qoporoprocoH axoo.<br />
3eexeH oHo orpsAaac v 6yc qeprufiu 6ycag orpn.qaac 6apyyn<br />
aiaurnfrn frna+ryna ApxaHrafi, Xeecren afrtriruiln qopryyA oproH safinax<br />
FBAan Her 6yc.yAaa rapcaH 5ailua. TyyHrafi soporqoo opon HyrrufiH<br />
xyMyycooc 6ypgceH u,qeaxrurfi orpeAyyAaac q onoH xyH 6yy<br />
seacerrefiroe 6ocorvgurH Tan,q cafin gypaapaa opox, oproH safinax<br />
gBAafl onoHraa rapgoo. [21fiueec "yynrfi ypug Hanr,'senonufiu raspyygaac<br />
6afiryyncaH orpflAbtr gcoptyv 6ocnoro raprax repcnerv4nfir<br />
ceHeenToxeop ffByynx yn 6onHo. larqxyy ain,tar 6a cyugsrH reeufrr<br />
xapran3yynaH xaMraanyyn6an goxr,r Ho"1a rocaH Lu rafi 4eep raprax 6afr e.<br />
']sxrn o.1, A.3, xa.240.r.27-28.<br />
3XTA. O,1, a.3, xH.<strong>22</strong>0. r.6.<br />
50
jeep eryynceH syfin Hb 3eBXeH VraaH6aarapaac fipcoH qspruiZH<br />
cnicfr,eryAaA xaMaapax nn,t. YyHrefr ysnAaaA 6ocnorurr gapaxaA 3asxaH,<br />
ilpran ailurui,tu roeg 6afipnaN 6ailcaH Hyrruftu qeprraix B 6onoH 17-<br />
trnsbr xopooHbl oponqoo nuap 6arlcaH, flMap yvpaac YnaaH6aarapaac<br />
lprniu xyvHurZ nxenxnfir raraH aBL{paB romH acyynr ayfi 6coop rapHa.<br />
&lrrep Mopbr xopoo Hb opoH Hyrar Aaxb 6enrren op,ryyA, xunuilu<br />
ryxofr xyral{aaHA rt qsprurfrH cypiyyJ-tb yfingssg rapgar, xaprlH Aapra<br />
rnp rb 6aiHrurs laiapar oHLlrorror7 uyrrrfrH qapnariH aHTE toM. Tyxafin<br />
p,4+ capaac oxroH 6enrren epvyygrarZr raraH xypanAyynx, opoH roor<br />
ffiAer HexoH xaHraaryfr q 3aexaHul B-p rvtoptr xopoo 600 rapyfi,<br />
Afa*-afrH 17-p n,ropur xopoo nu 500 rapyfi xynrefr 6onooA 6afia. l-ecen<br />
q ryra3p auruilr 6ocnorurr Aapax axunnaraaHg 6ypeH xgMxoorssp<br />
lryrWnanryfi seexeH L{eoH TooHbt r-1eprrafiH xyqoop xq3raapnaxoo.<br />
Yvrp Hu rararAaH hpcaH Llopryyg uu 6ocnoto tapcaH Hyrrufin<br />
ync repNfiH yqnp uafirraaHaap yn urrox baficaH axee.<br />
WVyc ryn<br />
Im'*i xaMr oAroop qeprmfrH aHtH Asop 6ocnorstr peMXcoH eHre ascrafi<br />
ilm qyypxan AorA3x, onoH rooHbt q3p3r oprocoH, MeH opoH r3pT33<br />
fuxaorr uaapAcaH, qoprooc oprox 6ocorvugrofi nergeu Hnrinex rsx<br />
rdFa.i $por "ypBanr xoAonreeH" rapcaH 6arIua. 34reep [t..taJ]TraaH Hb<br />
mp( aHrHyAbtr 6ocnorurr AapaxaA oponqyynanryfi VnaaH6aarapaac<br />
ryqr aBqpaxaA xypramH rex 6onso.<br />
3aexaHur B-p xopooHg n roxoA onoH r-lopryy,qnriH canan csrrennfir<br />
lpryncaH ronroftnorq rorAox xo.q xoAoH qspruriH 6apneunax Zxyuuilr<br />
xtmncHbt A33p ryc xopoor "u.rnnxyyneH 6arzpnyynN opoHA Hb oop<br />
rsaac q3p9r aBqHpv cyynrax"ls caHan tt rapq bafixes. Mou ryc<br />
ilFolq yArpAnara epreAefl 6uvur epreN roMgon MoAvynceH 60 rapyfi<br />
rymryyll3A apra xoMxoo aeax receH 6oroev u.rr,rfirryyndon Oyrgeepee<br />
rt'ryynHs, Her xoepoopoo uxrlrryynsxryfr xoMooH ocoprvvllcoH<br />
lh'ra'6. l4frrr,teec ryc xopooHbr qepryypr,rfiH ync repufiH caHan corron<br />
ffpapryfi rox ysoH xopooHbr gapra,!.l-laraaHbr yAr/pAnaraap qeoH<br />
m*r qapsr 6ocorqAbtH ocpor 6aidnpaanpoponqcoH 6afina,<br />
ApxaHrafi gaxs 17-p Mopbr xopooHbt qeptyyAufiH gorop v rafirrltepxyy<br />
trgffr rapcaH axos. 3eecerr 6ocnoro tapcHbt Aapaa ryc xopooHbt<br />
qmrTVA'oprox ryxai cyprnbtr HoBrpyylx 6ailcan 6oroog gapra Hapaac<br />
ffititdr MoAcoH arar qyxaM TyntaM Lqarr afiH gMoax caHgpaa,q 3oxrlx<br />
lMm xrrxser aaaarvfiH ynMaac 50 uaxarra qopor oprox RBcaH"17 6afiHa,<br />
:r'^ r 1, A.3, xH.24o.r.8o.<br />
Yr. c 1. A.4, xH.S r,44,<br />
frl"rl--r apxrae. O.4. xn.1g6. r.1-2.<br />
51
3He yeep Epouxufi cafiA Ll.XurrxtaAxaB ryc ailuarr ilpx axilrnacaH<br />
6ereog ryyHuit upcen 3opunrbrH Hor Hb "opou Hyrrufix qsprrftH xopooHA<br />
rapcaH Oocnorur ycrrax, ynAcoH ynaaH qeprufiH 6afrgnsrr epyvnxy1lrcx<br />
apra xoMxeo aBax" rBAafl 6afia. Tspxyv oproH eafincaH qepryygeec 6<br />
Ayraap capbrH 3xoH rexeA 28 Hu 6apurgcaHaac 4-witr as 6yypaH anax,<br />
6ycgurr Hs 6 xrn xopux nnaap u.rnfirrexse. 3He usr ulanrraaHbt yllMaac<br />
ryc xopoor 6ocfl orbt r .qapax axilnnaraaHA TaraH oponqyynaaryfi 6aft ua.<br />
XaprH 3oBcorr 6ocnorurr Aapax axnbtr 3oxuoH bafiryynax 3acrnfis<br />
ra3pbrH 6ypeH opxr KoMt4cc ryc xopooHooc "NlqoBxrgfi nau, eanenhrlFr<br />
riluyyH 6ereeg firroMx 6yxui 60 qeprrafip"te 6ocnoro AapaxaA<br />
oponL{yynaH, 6ycag qepruilrx Hu 6yy ssecrililr xypaaH aBcaH axoo,<br />
Vlhnxyy 3aexaH, ApxaHrafi gaxu HyrrufiH qsprnfiH auruilr 3oBcorr<br />
bocnoro rapcanrafi ysnAaH ync repnfrH Tanaap yn HrroH xapAax,<br />
xafigeaprafi roAar yyAHooc Vnaau6aarapurn qeprrafi n anruygurr 6ocfl orbtr<br />
AapyynaxaA arunrnaxoo. I-ecsH q oAreep L{opryyA Hb 3apHM ranaap<br />
Socnorurr AoMxcoH 6arip cyypu 6apunlranx 6aficaH ns ryxafiH yeufiH<br />
uaM, repnfiH 6ognoro, yfin axrnnaraaHA Aypryfrqex xaugnara xuprftH<br />
apg onHbt gyHg regrfrryi qeper gafrvgsrH AyHA.t 6afrcnurr, ynMaap<br />
oHs Hb 6yxuniltuilr xaMapcaH Hufirnery3orAon 6oncnurrxapyynx 6yft<br />
xopor roM.<br />
Sqecr Hu bocorugstH reMqsn, ryyHrafirgapcan qeprufrHXoH Aorpooc<br />
rapv 6aftcau 3apuM xaHAnaraac yyAsH en 6ocnorutH MeH LlaHapur<br />
rogopxoilnx 6onox orvr.<br />
1932 oHg 6apyyH aftn,tryypsrr xaMapq AorAcoH 6ocnoro Hb Tep<br />
sacarraa AypryfiqeH 6occoH onon ryruunfr ren,tqnufiH xauruftH ToM, xypq<br />
xen6epsep HnopcoH reMqen 6afre. 3Hs 6ocnoro Hb slreH Aoopoo HaM,<br />
reprfiu 6o4noro ryyHnfi Hyranaa3aBxpanbtH ocpsr xaHAcaH Mor 6onosq<br />
yrraa, MeH \taHapbtH xyBbA KonaunrepH 6onon 3XV-urH Monronurx<br />
Tanaapx 6ognoro, yfrn axunnaraar ocopryyqmH raMqsn 6aricas rex<br />
6onHo. TyyHvnen Korrl nurepHesc MoHron,q rynraH xvnsonreceH bognoro<br />
6yroy coquan./3M barlryynax TocoH oHon 6ypyy bafrxeo regrnilr<br />
HoroncoH HorgH Froronroo 6oncon nrr,t.<br />
ttMAXH-o,,. apxr4B. o.4, A.4, xu 184. r. 38.<br />
PE3IOME<br />
f, conpocy o6 yvacrrr MHPA Bo BoopyxeHHoM Boccr aaun 1g32r.<br />
c.rAHEonlq<br />
lccregyn fi crop t4 ro BoopyxeHHoro BoccraH Hfl 'l g32r, oxearilBuero<br />
fir.EJ.Hble ailMaKV MHP, aerop onpeAenreT eTo KaK xecrKyto Soprury<br />
a@ccHb'lx Macc, He,qoBonbHbtx norlHTr4Kofi rocyEapcrBa, npu6erHyBr.ljero<br />
r g:cclxeHHblM MeroAaM ee noAaBfleHhfl. npH oToT aBrop 3aMeqaeT,<br />
+*: :3oeM ocTpfieM 6ops6a 3Ta raKxe 6urna uanpaBneHa npoTt4B<br />
lcrv-;4K14 cOeetcroro coosa il KoMfiHTepHa no orHolxeHilh3 K MoHtonHH,<br />
-$5 -eopHff nocTpoeHfiR coq4anilsMa, HMnopn4poBaHHaq fi3BHe<br />
ruc*eoilena nepBoe nopoxeHre il noKa3ana ce6ff oLUr/6oqHoil.<br />
s3
STUDIAHISTORICA<br />
INSTITUTI HISTORIAE ACADEMIAE SCIENTARI UM<br />
MONGOU<br />
<strong>Tomus</strong> <strong>XXXIII</strong> <strong>Fasc</strong>. 5<br />
onHoo eprernceH MoHrofl yflc xoqE" flTrAfrH<br />
xfl 3rAApb I H OnOH XouryyAbtr llAryyncAtt Hb<br />
6.HgM,qOPX<br />
OnHoo eprorAcoH MoHron yncbtH LunHa ryrrap bairyynargcaH<br />
rep,4fiH 6o6norurH Hor rofl 3opl4nr Hs guH yncuH 3€rxnpraaHA fiahraa<br />
6yx Hyrraa qefleerx, Ap rraoHronoop roBneceH yngpol,* nargcoH yncaa<br />
6ai ryynax ff BAan 6ail naa. lOyH ur eu He Sorg ssHnf, r xaang epreMxilnx,<br />
rycraap ync 6onx, rynryyp rep yncaa bafiryynax ryr
W'<br />
yHotr{ 6afi4nun ryxafi 6r,r AaxilH EsexuH gsx [IJnHs sacrnilu<br />
ryaf,rmacax. 3acrufiH ra3paac ra 6yrgeg uarHan, 3aporxsproM<br />
lIB<br />
6onHo. Xspeee \tuH BaH ly'naasrorusrni, 6ycag sacar HoeA,<br />
rrarur 6apIMrnarq[.q rviusait yrnfir roonlcopnoxryfr 6on regnrafi<br />
}!srqu, Anrai (LJjap cyrr,r)-raac xffraA r.lopor Hnroox 6a sererr<br />
rt*rH eaHl ocpor Llopor reyyncaH,.....UepryyRrailr Xoeg ypyy<br />
rAaflb epr 6enen 6onnoo. Xapwu ryyHNfir 6ra ryp 3orcoonoo.<br />
opot{A oeprriH CaHx nanautH xaMT oHo 3axuar tanrose."1 rex<br />
6afixse.<br />
k{ 1911 onur B-p capuH 21-n16anr saHraac,QepeeguftH 6apyyH<br />
H qrH eaH CogHovxavrqofrg Eor4uH TepA ,qaraap opoxblr<br />
H gepsogufiH 6apyyH rap "Megryror7,' xerueex F,uyrnfrr<br />
. SHexyy 6vi,aurr ",..TepcnaHryfir (XanxbtH ranbtr<br />
trAbr xonx 5ailraa 6ononrofi 6.H) larax Hb rop Mor<br />
# nagan 6yfi. TaHur eop eoplrftH caHaqraax xofrv e6ep<br />
6on6ooc 6onox yryfi. YyHNfir ffrraH carrax rr,tepryreil xoMeoH<br />
syynaB. . . Spxevr q uH BaH Co4Horraxa rraqofi p rraegryrefi xsr\4gsH<br />
ynaMxnaH xapbfiar ux6ara Aapra Hapr ryuaanrax H3roH aAHn<br />
paryy<br />
ry<br />
nryr afr"2 xoMooH afrnran cypgyynx ryuaax 6aft e.<br />
-$r""p 6arZgnurH yflMaac rsp yeA XypeeHg i5afiryynargcax<br />
raaaprafr xopxoH xapunllax, XoeguH xffsraapbtH qaauAblH xyBb<br />
ry 6aftx ranaap ryc xff3raapbtH r{yyflraH ,qapra, xoruyy Hoei4urn<br />
qaarrAblH xyBb aaffaHbl ranaap sH3 6yprfiu 6afip cyypu,<br />
nanrail xyMyyc rapv upNee.yyHg:<br />
xnsraapurr XsraAbtH xapunaHg 6aftnrax rocen xflraAHH Tanbtr<br />
unp, uiltvt xynayycrfin rooHA .qepaegrafiH ,Qanafi xaH<br />
uxun, 6an4urH Hoe,in Haqar 6efic opuo. TeA XsragulH syrooc<br />
yxyynax 6uuruilr Hafipcraap xynoeH aav, 6yca4 xoulyy4a4<br />
cypranqunx 6afie, MeH Vnaanronaurr qeneenex yeA 3yrrcaH<br />
XRra4un nyycrafin can6apuru xyAangaaqAulr Haqar 6sfic<br />
xoprogyynx, xaMraaflanraH4aa ae,{ 6afixes3.<br />
3acrrfiH ra3pbtH ypilanrblr xynssH asq, OnHoo eprergceH<br />
I yncaA Aaraap opox xyconrefi Ho6g q ilx rapax 6onxss. 14[rvt<br />
Sapuurnarvnp Hu 6angurH ryH TyveH6anp, gepeegnfin eopurr<br />
ilAB.EypAyKoe) Xo6gocxufi oxpyr. Cu6rapcKarr xr4eHb, lX.S. 1 91 2.Ns1 gg.<br />
OA-128, T-1, xn-13,<br />
Xyyvux 6a unse MoHronA. Y6., 1987, r.53.<br />
35
BaH CoAHoMXaMqofr, 3anyy Eanafi xaH TyMoHAenr3pxaB Hap 6afi8.<br />
3.Togopxofi 6aprurnanryfi gyHputr 6apurvug. 3HA CarvrAaH BaH<br />
repryyreil 6an,qurH xolrlyyAblH Hoeg 6onoH aqiAaH garangarv Hoep,<br />
rafixyyp opx 6afiraaa.<br />
TyxafiH yep XoegurH xff3raapbrH ap.q onHbr gyHR 1690-oo,q oHbt<br />
l-angaHbonrroruH yerfiH 6ailngaaH, Xanx OfrpagurH eMHex 3opqnn<br />
roMl{nooc yn6aancaH Xanx uoHroflqyyAaA yn urrax flBAafl 5ailcaap<br />
iaiscaa 6ereeg ffnaHryea oHo Hb 6asA, AepeegyygrafiH AyHA xopor<br />
flBAanA corron roHcrop, eprensenryfi xyMyyc qeeHry[16aficaH Ooreog<br />
"xanxyyg ruannfir Myy oMaHA opyynHa Luyy. Cyyng xnraAyyA 6uguuilr<br />
cyfignex eufi ges"s roqroox 6onxsa.<br />
tzlfiHxyy XoagurH xff3raapbrH Hodgyyg xaaulaa q apFox 6onox ouq<br />
ryrLuyyprefi 6oncnstr MOAooA Mouron yncbrH l-{eprrafrn naunaac 1912<br />
oH4 3-p cap4 Vnracrafig cyyx, Ynuacrail XoaguH xeprufir ulufirrorq<br />
cafrgaap /SapyyH xn3raapbrT ceprufineH roxr4Hyynax cafin/ 6efic<br />
[-on.rurgarr,t6brr, xapilH L]eprrailu saMHbr AeA cafiA 3opurr 6efic xon,teerq<br />
HaaaauqepeHr 6apyyH xff3raapbrr ceprrfinen 6arnax caftpaap ryc<br />
tyc rorurnoe6.<br />
MeH 1912 oHbl AyHAyyp OnHoo OprergcoH Monron yficblH 3acrnfiH<br />
ra3paac 6erZc HonayH xan Xarxan3 xfraff flanr4ranEasapurr 6apyyn<br />
xflsraapbl- rn6eu roxr4Hyynax caig 6yroy xaBcpaH 3sBneH uufrtrax<br />
caftga4 ryn Xailcaur rycnax cafrgag roMHnoH RByynaB.<br />
XarrarNfiu aHx caig 6efic l-oHvnrgau6a 6apyyH xn3raapr t,lpoHryvr<br />
Xoa4urH xn3raapbtH sacar Hoegooc banguH Tymanbanp ryurafir ypux<br />
rpyynoH, Xosgurlr xn3raapbrr Xanxa4 Harrrox ryxafr xoflonqoop<br />
6afiryynaxurr oponAxooT. l-eeq Tyrr,teHbanp ryH Hb 3eBXeH xoulyy nodH<br />
yqpaac 6ycgurH rofloeHee xononqox vagaxryfi baficaH 6aitaa. V1ilra<br />
uoxqong TyrraeH6anp ryHoop AaMXyynaH 6ycag xoLuyyHbt 3acar Horigulr<br />
rarax 6ognoro RByynx 5ailnaa.<br />
Cafin 6eric l-onvrrgarra6a XoegurH xfl3raapblH onoH xoulyyAbtr<br />
MoHron yncaA Aaraap opyynax xoporr x3pxoH 3vrrocoH ranaap rop<br />
yeuiln MoHronsrx coHr4H 6u\un "...!a xypssnuil MoHronurH 3acruftn<br />
ra3paac cafiA l-onqurpau6utr 3axHX, Xoeg raaputH AopBoA xotuyy<br />
oCyx6aarap.Ha, SapyyH xn3raapbrH Hufrreu-ync roprfrri xerxnuin ryyxeH rofrrr,t (XX<br />
pyyHbr ox3H yesc 1930-aa4 oH). Y5., 20OO. r.21.<br />
-Eyppyxoe.A.B.XyyvraH 6a LuuHe MoHronA. Y6., 1987. r.63,<br />
.YTTA. O A-173, T-1, xH-13.<br />
'Eyp4yxoe.A,B,Xyyvrau 6a urHe MoHronA. Y5., 1987, r.63.<br />
56
6onoog 6ang xou.ryy 6yr6rafir 3axfipr{, gafinaxaap 3ox}tox eB}ryr.a1idr<br />
rop ra3ap xypq saxilcaH ffHaaap rop ra3pbtH xepsr urrirrrax ailoclflepeegNfiH<br />
qyyntaH Aapra xouofi qrH saH, 6angurr.t xoruyyrnr 6sfrn<br />
ropryynoH onoH Hoe!9, 6yc l6ycagl 6ang xoruyyHbt onoH ryurusn 6yrg<br />
qen Vnnacrafig upx MOAyynoH, 6up byrgeep llx naoHron yncaa<br />
EqqyyncaH 6o14 xaaHgaa M3Ayynx erox 6onoe yy xoMo3coH 6."op<br />
Fo+rrrgarr,t6a 6reap,[a Xypeaxg hpx, eHo yvr,rp 6yrgr,rfrr Eorg xaaHg<br />
r.qAyynx, qeu 6yreex oree. TilfiMili,tn ryn oAvroa l-oHvllrparuoa anu<br />
y'rp 6yxHuilr ycran yryfi 6yreecoH ryn l-ou,"rurgana6a vnhacrafrH sax<br />
runpq 6aftx5yrpnilr qoM 3axhpq 6arInaofi,,s roxos.<br />
XapuH 6apyyH xn3raapbtr ceprnfrnan 6arnax cafi4urH ta3ap Hb<br />
64yyn xff3raapbtT gaficHaac qoBepneH anq barlas xaMraaflax, apg<br />
ctrbrr roxt4Hyynax, MoH Aaraap oporclbrH xeprrfir roBA raebx<br />
rrdgeepnex axnbtr opxrox 6onNse. Cafip 3oprarr 6ofic HasaaHqopoH,<br />
EpaH 3eBnoH unfitrex cafig XanxaHs xyrarr flanagnHba:ap, Xa nav<br />
fubnfixaHqaH Hap xaMrpaH yHAoc yrcaa, uauhH Hsr bapyyH<br />
monqyyAa.q xaH.qaH MonronsrH rynrap ropA H3r/lexufir ypxanau,<br />
Qrxouyy4aA yxyyflaH 3apnax 6uvrrrapaax, reH4sxurfr" Eyxnfr<br />
lofgyygrofi xon6oo rorrooxoo. Oxe ryxai firanaa xyrarr "enu" "iafg<br />
&luaHs xyrarr 6eep naoppox,...AopBeA 6an4urH xotuyygbtH H1rrryyg<br />
b nrirnyygrafir gaftpv XoegtrH 3yr oAoxoA 3aMA Hb roxrongcoH 6a<br />
six xoLUyyA qeM xyrarrsrn cafiH epgrurafir ypb4aac MoAO>x<br />
rr:ilxngH utyrcoH Tyn rotooHt4fir yrrax ecnoH sanaaA 3oqnoH<br />
r;*rrDr(, Sorg xaanp Ayprafi Aarax opox 6aranraar rapra)K, gacar<br />
ffp 6neep 6ylcy rxssxoH rvtxMonA qopor aBaxyyfiaH AaranAyyrx<br />
-tttrr.oo.<br />
Xyrarruru 6lre xypeeryfi afiuar xou_lyyAaA snq 6uqur u.nroox,<br />
ttFar{ 3apnacaHA TarHurH ypranxafiH xorxyyA 6a Xoaguru xapbf;ar<br />
rtyj qeu gyprafi Aarax opoxbtr 6arnau rytuMon qeprnfir roMHnoH<br />
n|'qr.<br />
Xlprfireap 6anr eaH onAoB yxyyflax luurnilr MoHron xouyyAag<br />
r;IrrcaH 6onos.{ ToAroop sap 6nvrurin yrufir roox Aarax'xyH<br />
fFrryiroep 6apaxryft XoaguH xfl3raapbtH ap.q onoH repnfix Hop xyHA<br />
sfrronTHyvAuiln ypuanr arr xynoaH aeq, soBfl en,qoH rphnqar{,<br />
rynrap rop capreH MaHAax venoo yqpan roxuox 6yfir ryuea<br />
coxuH 6uqnr". 19:12 oHur 4 capsrH muHrix S. Ns13<br />
ryrarr Xaucpauxas. Ap MoHronbtH ync repufiH Ayprrafi. yE., 1gg1. r.9.<br />
f/
yxaMcapflar{ Aa[4caH 3Tr33Ai,rt1H 3n.qoB oB Mex, cYpAvvn3rr Yn aBTaH<br />
MoHronuru ropA Aarax 3axnparAaxae urnepxufineH yAaa AapaanaH xycoH<br />
6arnax 5r.{rse 3apnuraap 3apcaH 6apyyH xrr3raapbtr ceprnfrneu 6arnax<br />
cafrgurH rasapr epreH Saprx 6oroe. Tyc cailpurx ra3paac roAHr,1ft<br />
xycenrurrir xyn33H aeq OnHoo eprergceH MoHron yrcbrH 3acruilu ra3apr<br />
ynaMlKriaH u.Lmfi4espnyr,'nex 6onxee. MoH sapxiv xoLUyyA eepcprafin<br />
ronoorvgufir xycoH 6arnax Suqruilu xanltr XypeeHA rByynx, MoHron<br />
yncbrH lunHo ryrrap 3acrutfrH rasapr epreH MOAyynx 6atie.<br />
XosgurH xr3raapbrH onon xotuyyAurr Monron yficaAAaraap opoxoA<br />
Xoaguru xn3raapbrH 3yrrefirHvytrioec XanxaH3 xyrarr flarvrguH6asap,<br />
nan ,[aubufrxaHqaH Hap Hlryy t]yxan yyper ryfiqerrgxgo. 3He ryxaft<br />
cypBanx 6u\un "ToA onoH xouyyAaap MopfinoH oqt1x, on,qoB yrtpbtr<br />
coHxpy1lnaH yxyyncHaap aqfiaH yMAcaH vyHxrniH xapauxyfi roHer<br />
caprox onoH 6yrgesp Aaraap opqrooa"l0 roxss.<br />
flnnaa xyrarr XanncpaH>xaBaac rarra !au6nfiNaHqaHur<br />
ryfr qerreceu yyprrrZH rafl aap oepltfr t-t gyprrar4aa "Aarur6rafixanqaH xogoH<br />
xoLUyyAaA oepuriH xyHrfrr qByynx, "3gyres MoHron qopor ygaxryft rapx<br />
Xoagurr aeHa. Ta oprx3H t4px yyn3aH, Llepor 6a ynaa xync syfinr.lrlr<br />
rycafiBaac cafrH bonvofr" xenrssr-r xoflyyncHoop roArsgp xoruyy4btH<br />
Hoeg ryunreA Hap ryyurari yrsep 6engex, cafrg qeper 6yygafinacaH<br />
Aapyil qytnapaH npxAaraap opcHoop flan,t6ufrxaHqaH raeusarafi 6onoB"11<br />
13x33.<br />
!epao4, 6angsrH xoruyyAbr MoHron yncaA Aaraap opyyflax<br />
yince4 fiana6milxauL{aH fixooxoH yyper ryfrqsrrocoH ryxai eep Heren<br />
cypeanx 6rvnn "flau6ufrxaHqaH MoHtofi.q opx r,rprvrerq,Qepaegnilu eyyH<br />
ahttrnila bangutH HoiiH TyrraeH6anprati yLrt4pt{ ...MyrHyrfr 6ne raHai yncbtH<br />
xgpgrr rycalcyrafr xoMooH roMHnoH flByyficHaap Aarax upee. TaHari<br />
aitt'tiruftu qyynraH Aapra, xaHXHH, xaH, BaH, 6oen, 6efic, ryH 3acar<br />
Oyrgeep Hapax roponr xaaHbr repA AaraH opBooc soxt4[4ofi..." xoMeoH<br />
onoH yr xenx yxyyncan OafrHa.<br />
MoH yyHnfi Aapaa repbeep uen afiuruilH qyynraH Aapra opx '.JrH<br />
eaH Tyroeruen eaHrufrHg oqux, "MuHuil6neAx MoHronooc HapaH roponr<br />
xaaHbr roprq rycnax 6a nnanryna elc yrcaaHu rau 6yx onAoB xeporr<br />
rycnaap npceH ly'x MoxronurH 3acar naM 61 6yrg gHgox xanarufrn onoH<br />
sacryyg HapaH roponr xaaH Xaaaaugaru6a xyrarrurn repg utyy.q garaap<br />
'oyTTA' o A-141, r-1. xH-s, H6-8.<br />
ttgunae xyran Xar,lcpauxae. Ap MoHronblH ync repnftx Ayprran. Y6., 1991.r.10.<br />
58
:cox XYCSH 6arnax 6ugruilr rapfax, Haiq otcyt3i" x3t!,133* ) ez=:=..<br />
-3pBeAufrH 3yyH ailMrililH vyynran Aapra BaH TyrooNt3|33: i',:3-<br />
i:rnax 6uurn(ar rapryynaH aBq, ynMaap rop yehrZH sacrh;n -::a:<br />
','sreexeH AaMOuixaHqaHraac eepfi ilH uanrraaHbtr AypAax, AepBe.],,, -<br />
r.-rH 3acryyAblr xo.qenoopryfr Aaraap opyyrx, r3AHr,1fi xyffiH oariax<br />
1,' +yypu(tr rapryynx, epreH xyprvyrxeol2.<br />
MeH XoegurH xs3raapbrr reBulr/TreH ToxhHyynaxaap roMHrcoH<br />
- 3rx14H cailtryyAap\rycflaH FBcaH XanxaHs xyrarr iqar*AraubaaapaaC<br />
:ecBeA xodp aiMrililr paraap opyyraxaap ypbcaHA roA AyprafiFa<br />
-3-aap opcoH 6afiua.3He ryxari apxfiBbtH HsroH 6uqHrr "...Xanxaxs<br />
r-,-arraac 6upuuil AspBOAvyA eqyyxsH r.uaBb Hapbtr xarx MoHfoflbtH<br />
--:-3H aAun 6on6aac oonrrllofi r3x 3oproop crifipyyr3H yxyynx, saxHa<br />
f ,,qlr uaruaH vpcHtilr yAaa Aapaa xynsoH aBaa.q cymrroH 6r,ru:upv<br />
-33xq3H 6anpnangax AoopA yH3x33p ryt;L{3rrex aAHr caHaar<br />
,N:-1pxHfingH 3yrroxr,tit YHOXOOpHfrH xycoH 3ar6ilpq Aypra;Fa Aaraap<br />
:3oB..."13rgxoo.<br />
TyyHvnsH 6apyyH xe3raapbtT coptuil-loH barnax cai;rrr: xysb:<br />
3:ztn 6efrc HaaaaHqopsH Hb 6ycaA ca;41yyAra;1raa xail.rrpaF Xca.1=,-<br />
r::-aapbrH xotlJyy.qbtr onHoo opterAcoH Motro.'r yrcaA ;aryynax<br />
r3:-::r 1araryil xyBb HoMsp opyyncHbtr \r ytyHcrsx apraryfi rcM.<br />
Xo agsr H xff 3ra a p bt H r a1aa1, AorooA 6 ail pan 3 13 3 rr3 fi 6 afr can nuv<br />
-:,r-srA rop6oop 1912 oHul xaBap /4-p capuH cyyaqoopl Vnaaurovg<br />
r:3:brH xff3raapbtH oHt-l xypnbtr caHaaqnaH xypanAyynxss. xypnbr<br />
'* :.-xaHs xyTarT, 3Opran 6sfrc HaeaaHqopoH xoep ronrofrfix, tuLlHO<br />
a 2/- 'tynatppaH MoHron yncaA H3TAOH Hililrox ryxail acyyAnbr<br />
! 3,- 3-- {coH 6ailHa.,QopaoAufi H Aanail xaH l-ancaHHaMXNn, oanAur n 6erac<br />
-:-3:lopx HapbtH xvMyyc XypeeHrfr 3acrufiH ra3aprail HoTAO>x<br />
-,/,:--3x33c 6onroouxrnx 6afrnaa, Tyc xypanp oponLlorrtAbtH AHfinoHX<br />
-. ',':'[or] yncaA H3rAox xycon opMon3gnrofi 6afrcHaac raAHa XoBAbtH<br />
r ::-aapbrH cailAyyA6onoH 9r/H BaH cOgHOUxarilllofi, 3afiyy galafr xan<br />
. \'3-A3n13pxaB, 6angurH r\/H TyMsH6anp uaput H t4A3BXr3fr<br />
:,::. -3oroilroop oHo acyyAar aMxj/nrrai LUr4fiAOrAXoo. Tyc xypnurH<br />
i:,.i-,,iH ron lxilfrABop Hb AepBoArriu xo6p ailMrvilH onoH xoruyyAbtH<br />
-"-'-epA Aaraap opox xycsnrr{ilt Hb yHAscnsH Xypssuri 3acrniH<br />
-3;Dbrr xyn33H 3sBuJsepq, Aepeeg xoitp afrMrHfrr xanxaA HsrTrgx<br />
:.--:: .lav6rafrxaHqaHbt roau 6arigan". yTHC.TEC<br />
-- - I A-131. T-1, xr-r-9.<br />
59
'ryxaii ryyxsi.: ri.irii:rq33pr':l.ir- 3q3cJt3u raprax33. OHs xypnurn Aapaa<br />
xfisraapbtri rliioi-j y\!,-t,rjyyg Cllcc eptofAcoH MoHron yflcaA Aattaap opox<br />
ytin nar-1 ryprocos.<br />
I9'12 osur 3 capnir 'l -l-; lg /-L.oprograir 3yyn rapbtH AOA riyynraHbt<br />
Aapia 3acat'ropNil;l ,,:/ii iiJH ryuJMJfi, sacat ropNfru 6efin<br />
CanapaHxaruqofr, sacar xcirjyyi-.ti)t 6eric fiaHgialtxyHafr, 3acat ync repA<br />
TycnaF{ ryx Tynnsn6afip, sacai roprffH aepor rarix Ovrap, Earounp Hapaac<br />
xoruyyilbtH apAbtH xaruri iiNiil 6apyyH 3yyH rapbtH 10 xoLuyyuur nx 6ara<br />
xap, uap onHoop 3sBranfi,oli uyilinx, Moirron yficaAAaraap opox Ooncnutr<br />
nnepxmrinceH raMra $apcair iJarna;r Swcruiar 6apyyH rapbtH r.{yyaiaH Aapra<br />
Tycnarq xaH)KylH -fyiueHxapr; jti? $prsH 6apuNes.<br />
Vr 6fi.lilrr "lfiaHaft Oapyyn JyyH rapbtH qilH BaH, NyH aau, 6efrn,<br />
6efrc, ryH, :acar 10 xoulyyi{bi fiyrgospee ux 6ara xap, L!ap onou xyrvryyHufi<br />
caHaa uuilneu xanr HnulnN, H3toH cerrennfrr qyrracaH lu bypxaHul<br />
luallHbtr trjyr3H 6uLUUp.l uiapbti'i ueilHbtr yHAc33 6Onrorr eHe xofirsrH<br />
opxgM xspor 6yreex Hb, t!.1areA i\,{sil xoMOocHr,rrZr u:yreH urrsx, 6org<br />
xnbsyHgana6a xlrTarr xaaH TaHaa ilia{xLiH TepA Aaiaxaap opoxbr segnecoH<br />
Hu xofi.t oAop xoH ortooA Hflqax HoL4rofrpox yryri Hs Ltr,iH yH3H xoMggH<br />
ffr[lTafl HoTolx 6airiau rorfoc8",a roxio3.<br />
1912 or,lr'l 5-p capurH 2S-ng flepeegriln vyynraH ,qapra, rycnaTLt<br />
xaHXHH, Ltr4H BaH CogHorux
'?",2 ous 3yH 5-p capA flepBegufiH 3vvH tapbtH r{yyrraHbt Aarra,<br />
' "-.-- xaHXHH, 3acat, Terc xyner,[arai xaH TancaHHaMxfin. g3A<br />
-, ' --arbr Aapra, 3acar, TepnilH xvH BaH Tyrssrrael , xyH 8aH<br />
- : rr -:rxavqot, 63frc HaqarAopx, 3acar, yrcaA rycnaFl ryH AoHAoB,<br />
;::::- -3pryyH 3opor railx [aHAap, CoHroAopx, EaAaM, Apu:, sacar,<br />
j:-."_,-br 6sic lanprailxyna(a, ryH Oqrp, Tyven6anp HapbtH sopor<br />
I 3i::3r \.ryynraHbt 12 xoLuyy MoHron yncaA,qataap opx, SotA xaaHbl<br />
:j:': : Sarraxbrr ryilx, eep eepufiH aacrvilH TaMra 6onoH qyynraH Aapra,<br />
*1J;-.x ,'-:t TaMta AapcaH 6aTnax 6uraruhr raprax, ,[oroo4 navaHA oep!4frH<br />
r:.- - j3: xypryynxoo. 3He 6il,-{Hrr "Mouron oBrilfir 6ypsH 6yreH 6onrox,<br />
-:ril' -l\'rbrH xYqilHA rilyTsx, uapblH uauHbrr oagpyynx, aMbTaH HililT<br />
n,ill,':: lnapIafiA L13Hr3H Xaplaxblr l.JJap, Xap OnHOOp 3eBrlOH XYCOX,<br />
- -r::ag-a 6arur xaaH o3oH SorA raHaa Ayprarina garaap opcyrail, xoftq<br />
;;;: a! yLrHp YtYfi"17 x3M33xO3.<br />
'"'aH oHbr 6-p capurH 13-Hp AnrarlH ypfiaHXafiH JyyH rapbtH Msilpr4H<br />
rf --,, "-3r33H6rngrnils xotrjyyHbt apAyyA MOHron yrcaA Aataap opoxoo<br />
'i,'-:-: r "rinceH x\/coH 6arnax 6il,lree 6apyyu xH3taapbtH Hn60H<br />
- : : t - ,",,1ax cafiAbtH ra3apr epreH 6apfiB18.<br />
','sH oHbr 6-p capuru 2B-Hg AnrafrH ypuaHxaiH 3axl4parlt bapyyH<br />
-ir: - 5,7rpurfiH Aapra SanAaHAopxt4frH xapbqar xouJyy, xaBcpaH<br />
rr:/r r3H gapra l-orra6oxas, F,qauxaB HapbtH xotryyAbtH xaMr "...aMap<br />
nri::-:-(;ifrT xilqooHrvfrfloH xycrl, Ovr,rppapu Sorg xaaHur ryfltap repA<br />
i:-:"-ar Aaraap opx, uaulfiH HoMbtr yflMaap bararrax Hfiriroop<br />
*:--:.-;3H 6anpnax Eor,q esHurrZ xyHA xLlU.JrHir cypryynu, coen<br />
.i : -i3xvir rvH3o xvcoH oaranN 5uuruiar raprax 6arnan<br />
rur,liJ * , --33. ..YyUnfi Tyn oaTnax 6uvNr oprea"le rox3o,<br />
r,'ler<br />
ArraiH ypilaHXafrH syyH rapbtH HoroH 3opor HoMCoH 6yrgrafrH<br />
i:,: '- -ep6ar, xoep 3gpor HeMcoH 6yrgrafrH gapra Csuger.rxaa Hap 1912<br />
t,-:, --r capA XanxaH3 xyrarraA xycoH barnax 6uqroo 6apre20.<br />
' l'12 ousr 6-p capurp 29-Hp xoLuyyAblH 3acar roptyyH seper rafix<br />
li.i'1,':.,*,3AoH xoulyyHbt apgbtH xarr,tr OnHoo eprer.qceH MoHron yficaA<br />
- ',1::<br />
,,'oHTonbtH ryyx3HA xorOorgox cypBanx 6ravryyg". lll Aoerep. Y6., 2002. I<br />
.qu - -:. -:g 6orou xyAaM MoHro| 6h.lraec rrpunr 6nvurr 6yynran rafrnoap xuficsH<br />
,,., _<br />
":---^^/ -<br />
," ' "==<br />
df,/ I o.<br />
o<br />
,<br />
-: : A-141, r-1, xH-S, HE-6<br />
, r A-128, r-1, xH-S, HE-7<br />
- r : A-141, r.1, xu-36. H6-1-2<br />
6t
Aaraap opoxoo iln3px1,{ilnxo321.<br />
1912 onu 9-p capuH 23-ng 3axq!4Hbt 6sftcilfiH 3oporr ryH<br />
lepeHgopx, lyrpniln Aapra Caru6yy Hap apA onHbt xaMr OnHoo<br />
opretgceH MoHron yncbrH TopA rqataap opcyraft xsMooH xyceu barnax<br />
6u.iroe 6apuxes. 3axqunsr 2 xoLuyynur ryn, 6yrgrafrH gapra 6onon naur<br />
,Qarra6ufixaHqaH, xap uap Aacap 6yrgsep 3oBnenA6H Ovr,rp4apu Sorg<br />
xaaHbr repg 6anpnax, ,qyprafrna Aaraap opcyrafi xaMooH ryc ryc raMra<br />
AapcaH xycoH 6arnax 6nqrnfrn xarr,tr rycrafi onq ryulMon saHril<br />
SanxunnRu Hapbtr eapx, Hrficnon xvpgoHA r4pyvnx 3acrnftu rasapr<br />
epren 6aprynxee.<br />
3ax,lrlHur 2 xouryyHsr xyceu Oarnax 6la,{Hrr 3axqnHbt 2 xotLryy<br />
Monronsru repA Aypraftna cycnon Aarax MoHroflbtH yHAoc oarufir<br />
HgrrrgH Hrfinyynx, uaLuuH repnfrr 6arnaxurr cauaN 6arnax 6n,{Hr taprax<br />
MaAyyncHoo nypqaaq,yr 2 xouiyyr fiepe e1uila 6apyyn rapHH qyynraHbt<br />
gapra rycnarq xaHXrH qilH BaH Co4HoruxaruqofirrftH aiuarr 6arraaH<br />
3axrpyynx, xyyqrH TaMrbr xanx ulrHo raMrbtr onryynaxbtr<strong>22</strong> xycaee.<br />
AorooA RaMHaac yr xycenrnftr xynooH aev ricoop Oonrox 1912<br />
oHbr HaMpbrH cyyn capbtH 30-ssr egep 6org xaaHaac {epexgopx,<br />
Cau6yy, flarubnfixanqaH Hap yHoH caHaaraap 3eBflenAoH 3axqmH<br />
xyrvryyHufir AaryynaH ilpcoH Hb rx n cafiulaanrafi Tyn l_lgpoHAopxl4g<br />
ye ynfipaH 3acar xouyyHbt xt4HXsHo 6sftc, Caru6yyfl ye yfiHpaH sacat<br />
yncarq rycfiarq ryn, laru6ufixaHqaHA YHoH 6uulpenr qon, xyBilnraaHbt<br />
nrr,tba ryc ryc uarHaH Oacxyy regn nit gyptailna ryficau dcoop gepeegrafiH<br />
bapyyu afiuarr xaBcaprax, xyyquH TaMra xaflx, lut4Hosp onrox 3apnur<br />
6yynraxse.MeH yr xeporr xvql4H syrrscoH saxquHbl xotllyyHbl onoH<br />
ryu.r uegu il r soxnx ecoop xoxyynoH ularHaxoo. Yyn4: 3axruHbl xoruyyH bl<br />
lrlauHbt rspryyHA 3yp6u qopx nrraOa, regHufi raspaac 6uvrr xyprex<br />
3aparAaH ilpcaH ryr!-aap g3pgr TorocbtH eA, 3aHr[ SanxrHnnrraA AoA<br />
seper aaficBq ssprufir ryc ryc oflroxee.<br />
Mex loroog saMHaac 3ax.lt4Hur 2 xoruyyAblH saxfipax ULiHa raMrur<br />
qyr[aH yfingyynx yr 3apargaH ilpcoH rvulMsn Fanxnsnnu, l-su,qeu xapr<br />
TyuJaaH erq FByynxoe. MeH gnq xypMorq raMrbtr xnvoexryrlneH xynoaH<br />
aeq an6aH buvnrr 4apx xopornox, xsaso, xopxoH xynsaH aBcaH soprufir<br />
xofiu.l n,tsgyynoH npyyngx, xyytlr/rH raMrbtr FaMaHA 6yqaaH Hpyynx<br />
]]vrrn, o A-141, r-1, xH-5, HE-7<br />
"YTTA: O A-128, r-1. xu-14.<br />
62
xypaanrax ryxail rnrsex 6uuruilr 1912 oHut 7-p capun 11-Hafi€pqFl*t<br />
6apyyu rapbr H r{yynraHbr Aapra, xaHXilH YHoH aopnrr xa}r<br />
Coguouxaruqofr g neyynxse23.<br />
3ax.{r4Hur 2 xouyyr Onuoo oprerAceH Mosron yncag Aaraap<br />
opoxog YHoH 6Nuponr 3acar naM laM6rtixaHqaH HXosxsH \afpor<br />
ryfrqerrexee.SHe ryxai floroog ffaMHaac IpcoH xapily 6u.{ilrr ryynr,rfi<br />
yypor ponilfir vHonoH "...Eacxyy ypup l4x MoHronurH nau<br />
flpr'rbufixaHqaH 6on6aac MoHror oBorroH onoH xouJyyAbr apra,qaH aBq,<br />
*asafi MoHronbrH Sorg xaaHur repA AaryynaH opyynax xoMooH syrrox<br />
nBax Hb rrlaU caftUaantail"2a Tgxoa.<br />
1912 onur ayx OengraiH xollyyHbr 6yrgrfru gapra flauxaB, MRHra,q,<br />
rqxyyHbr 6yrgmfin 4apra figauxaB Hap an6ar apgbrH xarr,tr Onnoo<br />
€prerAcgH MoHron yncaA Aaraap opoxoo rnepxtafincsH xycoH Oarnax<br />
hrrrss epreH 6apsxee.<br />
TyxafiH yegee AnrailH csHbA 3axilpar4ax 6afrcaH IJJuHs ropryyAblH<br />
64yryH rapbrr 3axhpax, qhH corronr uJuHs ropryygutH aftn,tru[H qyynraH<br />
Fpra quH eaHrufrH 3opor, 3acar repnfiH 6nnurr xyH BaH MuluurgoHpoa,<br />
.qaA {yynraH gapra Yvrpanr 6efic Marcapxaa, xllq xaBcapracau rafrx<br />
etuun HapbrH 3opor Hop 6yxrafr nx 6ara rytL.JMsASsc "...Fugnnfr ropryytr<br />
3 rouyy, 5 cytrrHst xaMr xaH, xapq, xap u-rap 6yrgeep 3eBnefiAex uauHH<br />
Wasrfrr xyH,qorrox r3ryyp ourufir epxerr,tnex gyprafrna Osupgapu 6org<br />
rrt{ roragH raHur coensr Aarax cycnoH garacyrafr"zs xeMosH yqpblr<br />
rafax ynaMxnaH ailnrrax, xrtuur xypryynexr,lfir ryfix, eep eepufiu<br />
xriH raMra AapcaH xycoH barnax 5uuruilr 1912 oHsr 7-p capurH 16-<br />
t'm rycrafi 3flqo3p xyprsH'MsAyynxoo.<br />
lbu ropryygurH 3 xoruyyxbt HoroH cyM saxfipax AoA aoporrycnaFi<br />
dr flanxaB, cyMbtH 3axilparq Aerreep esper raftx Hau4ar Hap 1912<br />
ofrr r{a}}rpLrH oxoH capbtH 20-uA Aaraap opoxoo unspxufincsH 6arnaH<br />
Su 6n.{ree XanxaHa xyrarra,q opreH 6apua26.<br />
t-ge.a AnrafiH xn3raapbtH 3axilparq Sanr eaHrnfrH Xoag xflsraapr<br />
qfprcaH yfin axulnnaraaHbt ynMaac saphM xotuyyHbt $eoganyy4 rsp<br />
niln3a ropryyAbrH qilH aaH Muru:rr4oHpoB oepnfrH eMHex caHanaacaa<br />
frpr Amnan LlpreH ynca4 Aaraap opox corron eBopneH 1913 oHu,r<br />
@ A-128, r-1, xr-r-9.<br />
@ A-128, r-1, xr-r-14, H5-1<br />
oA-128, r-1, xH-14, H5-2<br />
@ A-55, r-1, xu-3, H5-4<br />
I<br />
63
sxoop t4ilrou y:"rcblH 3acryiru iasapr eopllriH 3axuAan Onqiai-, OsnrhilH<br />
xaL4T t,lflr33)K33.<br />
i9'i 3 oriui 5-p caostH AyHf, veop lIJi,rr-rsl
m';t 6afrxoe. l-ersn flyrepxaa rspryyrefi AoBuJhnror ysenrefi xyMyyc<br />
rrpnH Sor,qurH sacruilu ta3pbtr AsMXr4H rvyHA 3axnparAaxaa<br />
rymrfinex, MarcapxaauH L{opgrr arrHsr conber erex xoMoocoH caHan<br />
Filr(, ynMaap eHe cAHansrr 6yrgsep 4en,txuqresxse2s.<br />
$s' TyyHvneH XIXsyynur 7A-aapoHbt oqocyeocyBaH qyBaH MoHroflA<br />
fiu boncoH Ka3axyyAaac 1912 ouur 7-p capuru 14-Hg Xynr,rcbafi,<br />
Fff.rp6ail, Toxray6afi, TyHxe6afr, Xaxyy6afr, Ogy6efr, 5ony6afi,<br />
Ailaxa sepsr 400 epx apfl Sorg xaaHul LUHHo repn naraap<br />
xyccsH xycoH 6arnax 6uuur 6apuxee. TeAHnfi xycenrufir<br />
rasap i:icoop Oonrox Anrafig Hyrar onroH cyynrax, axnarLt<br />
qor xoproM uarHaH xexYYnxse.<br />
Xoxuu 1917 oup Ka3ax ryH Xopap6afi, XyaHraH Hap oep oopufrH<br />
apgbrH roor ro,qopxoilnon 6arnax, MoHron yncap Aataap opoxbr<br />
ryceH 6arnax 6nqrufrr epreu 6apuxss. Xycex barnax 6raqrnilH<br />
ueH oHbr 3-p capsrn 23-Hg ,QorooA ffaMHaac ",Qaraap opcoH<br />
TaMra, L{on xoproM, r.rlarHacaH 6uqur"2s 14pyynx, oror orrarufrs<br />
HapT x9pr3M 3op3r, XHTXHT nyHnyy, raMfa onrox, HyTar 3aaH<br />
3axupyynaxaap 6onNes. YyHg: Xopap6afrg 6sfrcrilH seper<br />
rilJee ryH xeptgM ye ynilpaH [uaTHax, HrreMxrr qon; XyaHrang<br />
raproM seper yryfi ryn 3acar yncaA rycrarq ryurufix xoproM<br />
-3opurr Llon" ryc ryc onroB.<br />
kn xoxurra Sorg xaauaac XoapurH xqsraapbtH Heflee byxrafi<br />
xoproM sopor, uap roptoH eproMxnen epreu 6apuxee. 1912<br />
fix rafix AroypsaHag Cyxurr Llon, 3acar ynca.q rycraru{<br />
xaproM ve ynHpaH racpanrryfr 3anraMxnarryH rocsH yr 6yxr,rfi<br />
eproMxneflnilr epren 6apue. Meu otg OengrfiN 6yrprafrH<br />
flauxaer, 1913 oHn Sacar yncap rycnarq ryu Eaarapr,1914<br />
tilqHH ryH Cana6yy,q, MeH gepeegurfix ryr-r Onsrafibaflp, ryH<br />
ryH XevraH6an, rafix flopxxaa, ryH AroypsaHbtr xearyyH<br />
Hap ryc ryc uap roptoH epreMxnen 6apuxse3o.<br />
DSayy XoagbtH xn3raapbtH apAyyA y4aa AapaanaH Monron yflcaA<br />
-.H. Oengrafiu codn ryyxrain 6nvur opueofr. Y6., 1999. r.10<br />
.*1M, r-1, xs-7.<br />
sfwxn€nyyA Hb oAyres YTHC-A xaAranarAax 6afrraa bereeg xsr\rxssnufi<br />
Jm 74x148 cM xapbqaarai, r.lap roproH Aeop 6nfrpsep 6uqceu, uauuH<br />
E rr{ 6aprrv Hapaurepsnr Sorp xaaHbt raMrarafi. ffaruraH geep codrr,tOo<br />
6uq[r, ggx[,ran ouvreep 6ra.]xeg/<br />
6s
Aaraap opoxoo ilr3px14illr3H ")'yceH Sarnax 6Ltqt4r"-se 6apnxag MoHron<br />
yficblH 3acruilu rs3paac ryxavl 6yp Havtpiatiraap xYno3H aev, ecoop<br />
6orrocilooc taAHa "ytaac xoprsM separ 6yxufr HoeA TYtxMoA<br />
r3prvvrorqArtTr seper AstslllYYn3H i-{orl x3ploM xonoo uarHaH' orro<br />
txurucrylig Hb soxt4x orio xi4HC, flaM Hapr rH6a qon onryyrax 33pr33p<br />
xexyyneH"3l LUa rHaxoo. /3aprarv xoLUyy Hoe.qst H LUa rHar,qcaH 6a fr Ansl r<br />
apA xaBcpanr Nol-esP YsYYnee/<br />
MoH 19'1 5 oHut 3-p L:rpblH 16 Hg MoHrorl yncblH 3acrnilH raspaac<br />
HorrlyH xaH xanxaHs xyrarr.0augr*6asapsrr XoeA xorsr r MaHX-Xff raAbl H<br />
,qapnanaac<br />
L{one€nsxeA-logr,rllryi,r "AopBoA, ypiaaHxaiH onoH xoLilyygbll<br />
Tyflrap ropA Aaryynax xop3il oHl-i xYqrsFl LUItirrecert raBbfla ilx xoM33x<br />
yL{pbtr raptax cafruaaH XoXYYJI3XLlfrr apN atinri-aC3Hg"sz bor.q xaasst<br />
3apfl t1iaap Cariaagul 6aru vi uH l-{onoop uarHax33.<br />
hfrHxyy 1912 onur 4-7-p capurH xoopoHA gepno6mfrH '16 xou"tyy,<br />
3axqilHbr 2xouyy, AlraliH ypraaHxaiu 7 xoLr:yy, ropryypblH 3 xot-uyy'<br />
xouryyg, MqHtaA, eenAnfts ryc 6yp H3r xoulyy, MoH Ka3ax xoil"iyyfiyyA<br />
y1aa EapaanaH Aaraap opox "XyceH Oainax 6h'll,lr"-so McHi"onutn<br />
gacrnfrH ra3apr eprou 6apux, reAltttfr xycenrutir Xoegutr qoneoncHufr<br />
Aapaa MeH oHbt B-1 0-p capblH xoopoHA ecoop 6onroNee.<br />
XypeeHnfi UlnHe sacraac XoeAutH xq3raapblH xotxyyAblr MoHron<br />
yncaA Aaraap opyyncaH ryxaft xnragblH rYYX 6h'rnerr " Xypeenufi<br />
"3acar" Hu Xoag opLu,lM ,qaxb MoHrofi en ailvrttli,r eeAOH .qaraxa,q afrnraH<br />
cypAyynx...Xepso L1preH yncblr ,qaraBaac eqYYXoH eacar xufrrasg<br />
ryynrafi xapbnaH .qaxb MoHron apgblr qenaufrr Hb ycrrax 6onuo rex<br />
rnspxrfinx 6aicaH"33 rax xoM33H xyyAyy syfin 6nlxee.<br />
Xoxru 1919 onp XoaAoA cyyx rycnaH u-trtirrex tycrail rYtlrMstr<br />
Kyu 3aHaac,Qa t-lsyHrynA MoAYYrcoH HOroH bnqnrree 'Xanx qspryya<br />
Xoa,q xorutr eapexyfiH yecr Xoogo.q xapbsanaiqcaH BaH rVH Hapaac<br />
gyprafina ropcnvy AaracaH Hb 3oBXeH Her xoepxoH xyH 6onoxutH A33p<br />
3H3XYV Her xoepxou xYH Ll HsrOH qarfiiH MyHxaraap 6onoa x3M33H<br />
yganryfi ToMrurlqroocoH loM. Sycag Hb qyxaMXYY xaBqilr.qcHaac boncon<br />
6a eapru Hb eepcAeeH AyytapaxbtH apraryfi xeHxroep ronrofiroo<br />
6yreex, egep 6yp xy3yyreo cyHraH yparLU xapx repmfiu xeper 6aaxau<br />
"Marcapxaa.H. Moxron yncblH ur'1H3 ryyx. Y5., 1994. r.36.<br />
"'YTTA. O A-55, r-1, xH-8.<br />
tt"oilpug MoHronbrH roBq ryyx",qoopA AaBrop. UJnuuxaauut apAbtH xoBnonhilu xopoo ,<br />
2000.r.373.<br />
66
orreoprofi 60n600c 6upuuilr rn6es aeax 60noe yy x3M33H sprertFx<br />
6aicau"& Moroop ryyxoH yHoHA yn Hrailqex syinraili 6r,r.{xee.<br />
f-eeu XypeeHvil Sacruiln rasap 6onoH EapyyH xff3raapHr r,u6ex<br />
Toxl4Hyynax cafigurH raspaac XoegurH xesraapblH onoH xorllyyAbtr<br />
epuilH ynca,q Aaraap opyynaxgaa xyq xopornoH cypAyynox, an6a,qax<br />
apraap 6nu xapun yxyynax 6vtaur, saxuAan rnreox 6onoH eepcgufru<br />
afH Tgnoerq pnitr nay y naH ra fi n6a pna H yxyynx ypu anax, cyprafi L{nax,<br />
roopoHA Hb xononllvvnx 3eBuunqyvnox 3aMaap uuiltniln caHanbtr<br />
rapran3aH eepcgrilHx su cafiH AypbtH yHAcoH Asop oepree HorrrocoH<br />
tG Aaraap opox 6ruryygnfiH aryynraac roB ro,qopxofi xaparAaHa.<br />
_<br />
hfiHxyy rvyxoH olp?rrofr yeg Xoagurn xff3raapbtH onoH flcrHyy.qbtr<br />
OnHoo eprerAceH Monron yncaA AaryyrcaH Hb ypcranaapaa boncou<br />
yin naq 6yc xapuH rynxrafr yxaanar 6oAnoruru yp Honos 6afinaa.<br />
Ep xs XoepslH xff3raapbtH onoH MoHronqyyA MoHron yncaA<br />
4praina Aaraap opcoH FBAan Hb Hor ranaap MoHron yHAoc yrcaa,<br />
cnlryp oBroo opx3Mfl3c3H Heree Tanaap ualljilH Topee xyHAoTrsmH<br />
xrpor 6afinaa.<br />
XoegurH xn3raapblH onoH xoulyy4ur Moxron yncaA Aaraap<br />
qlynax oHo opxoM yfin xeprrarir XanxaHg xyrarr ,[ail,tAraH6asap, Xa<br />
rar fiarrabrfixaxqaH Hap xoruyyqnax ryriqsrrgcHooc ragna bapyyn<br />
&lraapblH cailAyyry 6eftc l-onqurgau6a, 3oprn 6sfic HaeaaHqopsH<br />
6orpn XoegsrH xfl3raapbtH AoBlluflror ysenrefi 3apilM Seo4anyyg v<br />
Gararyfi yyper ryfiqorroxso. OHe yiln xoper Hb roAroep ryVXoH<br />
Jrrr3mHyyArfiu n,loHronblH ryyxoHA ryfiqsrreceH oepor yvpsr MeH.<br />
3Ho yfin FBAan Hs MoHron opHbt bapyyH xflsraapbtr MaHX_xqraAHH<br />
flapnanaac qoneoflox raatail Hexllnililr 6yp,qyyncxsoc raAHa L{aauHA<br />
mHrofl yrcaaTHbt 3B H3rA3n HnrTpanbtr ynarra oexxyvnx, MoHton<br />
prgecxufi rycraap TorTHon, aroynryfi 6afrpnsrr raAHbt aoynaac<br />
rtraaflaxaA qyxan aq xon6orAonrofi 6aila.3He 6on y"gec"r,,fi "p*<br />
.terpennfi xyBbcranuH Hor3H qyxafi 3op!4nr-MoHron yrcaarHbr HoTACOH<br />
r€p yncur GprgoH 6ailryynax yfrnc xeperxilx aHXHbt anxMyyAbtH Hor<br />
Hnaa. l-ogq eHe qyxan 3opnnr xopsrxilx Hb MoHrofibln reprfiH yfin<br />
imul€lraa, MoHronqyyAbtH 3opilr 3pM3fl3n3fl33c ra.qHa xepu yncyyAbtH<br />
mrturbtH Tanaap sByyrax 6ognorooc r4xooxoH ujantraanx 6afie.<br />
at *ryrr-q.y. fa1aa1 MoHroflbrH ofipxra yecrafrn ryyx. Esexnu. llJasxari.<br />
X4itFqtrH opvyynra/, Xnragaac opqyyncaH uu. yTHC, rap 6uqMon. r.550.<br />
19<strong>22</strong>. t<br />
67
PE3}OME<br />
E.HffMflOPX<br />
B crarue aBTop paccM arpuaaer ucroprqecKhe ycnoBnfl,xoA, firorLt<br />
il 3HAqeHHfl npucoe,qnHeHrn Ko6goccKoro u Anraficxoro oKpyroB K<br />
MoHronucxoMy rocyAapcrBy Bo rnaBe c Eorgo-xaHoru I npilxoAr,r K<br />
BbrBoAy o roM, rllo coourrre 3To He ronbKo co3Aaflo 6naronpnnrnute<br />
ycnoBus 4nn oceo6ox,qeHus Ko6gocxoro oKpyra l{onronun or<br />
MaHbqxypo-xuraficxoro tocnoAcrBa, Ho 14 cHrpano 6onuu.ryro ponb KaK<br />
B conH.qapHocrH il cnfloqeHilLj MoHrofibcKytx orHocoB, TaK H ynpenneHrh<br />
He3aBilcl4Mocril il 6egonacHocr4 HOBOTO MoHronscxoro rocyAapcrBa.<br />
Xaecpalr Nol<br />
Onuoo eprergcoH Mouron ynca.q Aaraap opcoH<br />
Xoag, AnrafiH xn3raapbtH xoruyyA<br />
N<br />
A<br />
Ilaraap opcoH<br />
xouyyHu a3pc<br />
luvHo Hopoep I<br />
Xouyy 3axrparcyiH H3p<br />
/xyyg6H qon xspr3M<br />
$p3r ngaxfrH xaMr/<br />
68<br />
XoproM spgr<br />
SAtaMXfncaH<br />
OH<br />
Aatup<br />
op6H<br />
OH<br />
UlxB33p uarHacaH<br />
x3pFM 33p3t, (on<br />
,<br />
Aepse,qrin 3yyx rapux vyynrax Ter-i<br />
., EasAbrH I I yner gu.a[_x"ru aiuift6lEe!fr ii'iioGfr<br />
xouyy. Hrtr.l2l<br />
LlyynraHu Aapaa,<br />
187S.19 12<br />
xaHXhH , 3acar, T€rc<br />
[epBeA aaai<br />
xaHu xouyy<br />
xyn3r Aarai xaH<br />
l-acaxgauxrn<br />
TyyHxfir Aapaa axMaA<br />
XEBYYH<br />
TyMoHA3nFpxaB<br />
3trraMxnaF<br />
1912-1921<br />
2 Jpx 3acat<br />
xouoi ctrH BaH<br />
ryuM3nffiH<br />
3. AaF{xa gaHrxiH<br />
xouyy<br />
4 )KorcH 63intriH<br />
xouyy<br />
5 Y t139H 3aat<br />
TepxiH 63intriH<br />
YyynraHu A3a 4apra,<br />
3acar T€ptrfrH xVH BaH<br />
Tyr33M3n /TvrMgn/<br />
Sacat T@pad{ 6ohn<br />
CaMAailaMqoi<br />
ra€r x9uyyHH 036C<br />
HaqarAopx<br />
3acar, xouyyru 6srina,{Aufi-xyHai<br />
mea^viwra^61<br />
6 U3q.-l ryHvil 3aer, ynca4 rycnaru<br />
ruH Tvn3B<br />
1912 5ar Ep@nr Tgrc xyngr<br />
Ailai xaH qon uap<br />
xYp3M UafHaB.<br />
3qtrfrH qonb'r<br />
gnraMxnaB<br />
1899-'1 921 1912 3acar xouofi qqH BaH.<br />
'3px" uon<br />
1906-1921 3a€r, r€pxfiH xVH BaH<br />
xgprcM, "AarlcsH"rlot<br />
1901-19'19 19'12 5acar, tePBhH 03fin<br />
xopreu, "Xouol" qon<br />
1 E91-1 921 1912 Ja@r fepffIH o3fut<br />
x3pBM, .Yfi$H" qof,<br />
r 895-1921<br />
capyyn ryHri Jacar. yncaA TycnaH 18911921 1912<br />
SpAoHo ryHvh<br />
xouyy<br />
9 M3prcH ryHxi<br />
XOUW<br />
10 3erci ryAui.<br />
xouw<br />
Xypq ryHxt<br />
3acar, r3pryyH sprtriH<br />
Taix Ocrp<br />
Jacar, T3pryVH spruiH<br />
Taix Aoilr /Am/<br />
Jacaf, Tsp.YYH $p3r<br />
taDlx Csrmnnnv<br />
Jacar, T3pryyH $prfliH<br />
Tailx IaHnao<br />
Jaer, yncuH TYU30 ryH<br />
XSOhM "Carhu'' rr^6<br />
Jacar yf,cblH ryu33 ryH<br />
18611914 1 3acar, yncap rycn-ru<br />
ryH xopr3M, 3pA3Hs"<br />
uon<br />
1911-1921 1912 yn€a rycnaR ryH<br />
xsbEM "l/.^.a!",'^-<br />
1 659- t 91 1912 Jacar, yf,caA ryCnaru<br />
rVH xgofsM "3srsfi" lon<br />
1 895-1 921 1912 Jacaf. yncaa rycnarr<br />
ruH lanmtr "Yvnrf rran
yncqa rym<br />
ryH i3tra. €ar4t'<br />
[fepeegrix SapyyH rapbtH !yynrafl yH3fl 3optr.r xaHbt Aiuat l6y.A20 XouW!<br />
peonr rYHri<br />
rapur 3axtrpax cyn caiA<br />
3px caHaa /3pxuyHy/<br />
qon, cafinHH ryuaan<br />
JYTfStr<br />
xouyy<br />
3er3i<br />
xouyy<br />
ryHruiH<br />
rapuH HSrax $p3r<br />
HsMcaH oyrAtiH Aapra<br />
racar, yncaa Tycnarq<br />
ryH x3prsM, '3or3fi "qon<br />
ITY<br />
rouyy<br />
rr, yncaA rycnaH<br />
xapr3M. Ye ynspax<br />
yflcal<br />
rycnarY rYH<br />
' xraraJluH<br />
; IlaieHE ryHrhiH<br />
IycnaN ryH x3pr3M,<br />
yi3sH<br />
ryffiiH xouyy<br />
bYfAtrtH Aapra JtaMxaB<br />
/1 895-1 S1 2/<br />
1912-1917<br />
1917-1921<br />
Iycnafr ryH x3pr3M.<br />
tg14 oHA CaqaH'tlon,<br />
oapyyx rapHr 3axhpax,<br />
qilH carrgflrxiH<br />
qyynraHu a8pra, cNH<br />
BahrriH 3opgr, 3acar<br />
TgpriH 6{ntrrr xva B6H<br />
qyynraHu A3A Aap.a,<br />
3aca. xouyyHbt<br />
Ycrpanr 69ic
STUDIAHISTORICA<br />
INSTITUTI HISTORIAE ACADEMIAE SCIENTARIUM<br />
MONGOLI<br />
<strong>Tomus</strong> <strong>XXXIII</strong> <strong>Fasc</strong>. 6<br />
xAnAli P Alz M rn fr H vrcelrHH EYPSnESXYYH,<br />
rAPnblH AGYYA/Nllfl<br />
A.OT{HP<br />
Xanaftp Hu lX syyusr yeg VfrrypurH xaaHr yncaA saxupargan, Kurua<br />
6yroy Opxon roflbrH xaBb ra3apr HyrarnaH cyprc 6afixes. Xsrau yncHH<br />
qarrxanafip Hap rarap, MoHron HapuH ofiponqoo Hyrarnax, ilx gncoH<br />
roBuoc Eafiran Hyyp xvpronx ra3pblr xaMapcax XnraHu qeprufin roftporr<br />
3axnparAax eBXeo.<br />
1040-ee,q oHbl yeA Xsrau Hap Xanafip afinarnfir 3YYH ranaac Hb<br />
cypxtafi uaxaH .qoBToncoH 6afrna. XqrarA uaxarAcaH xanaftp Hap<br />
6apyyH rnfiulneH, XspneH ronbtH AooA ypcranaap hpx, n3ryypblH<br />
MoHronqyyArafi xepu:neH xaMT Hyrarnaxso. Xqrax yncuH l{oxt JlToA<br />
eprceH xanailp Hap rop yeg cypxrft 3YApeH, xYYxAYYA Hb 3opflor reMc,<br />
eecHril yHAsc yxax fiAAor 6afix. l-eren nsryyputn MonronqyygblH<br />
ropryynorLr MsHes Tygynur xaraH MoHonyu roArssp xyyxgyygrefi<br />
raapanAaH, - Mu|ui't xyyxAyyprfiH MopHH ypanAax ra3pblr yxaH<br />
caugninx 6afiHa xgMooH yypcax, re4nNfir reprsop gafipyynaH ancaH<br />
EDK.<br />
3n qeganA xopccoH xanafip Hap gapaa Hs MoHron ailurufiu uodA<br />
e3oA Hb esryfi xoiryyp roAoHA AoBronx, F3ryypbtH MoHroflqyyAblH<br />
repryyHufi rep epreer cvftrroH tanx, 3apfiM xyrrayycufir Hb anxoe. Yyxeec<br />
xoftlu MoHron afinarrfis nqryypraH uap Xanafiprafi 6afiH 6afiu<br />
roMr-lon.qcsop oLlgcr su Msxeu TypyHur xyy Xafrpy xaH regHnfir<br />
opxtugsnAso opyynaH aBq33.<br />
Tr,rilHxyy Xl 3yyHbr AyHAyyp xanailp Hap s3ryypbtH MoHronqyy.qblH<br />
xapaar ailrraar 6onx, rsguttil saxnpraaHA opxoo. Tttftt"t yvpaac 3apHM<br />
cypBanx 6uunn, xanafip Hapur grHruc xaaHu eBer AsoAcHfrH yHry<br />
(oxry-) 6oon sacan xoMoeH roMAornecgu 6afiHa1 .<br />
tPrrrA-"A-Ar*. C6opnrar neronuceft. Toru-l. xu-1. M-n., 1952. crp. 92-93<br />
70
Xanafip Hb n3ryypbtH MoHtonr"tyyAbtH xapaaHA ofroxooo(p r€<br />
xyH aM fixrofr, onoH can6aprafi, can6ap 6yp Hu eop eeprafix rspryyru.r<br />
xaprai ron,l afin,tar 6aficaH ax.<br />
Xll syyHur cvyn xaracbrH ye4 Xanafip Hu [XAT, ryKepRyf,<br />
KYHKCAYT, KYMCAYT, YFT, Ht/1IIKAH, KYPKTIH, TYflAHTHT, T}'PT4,<br />
UIAHKyT xoMoox apBaH roM oBrooc Oypasx 6afixee2 . O4reep oBryyA<br />
rt xanafrp afirurnfiHxaH yrcaarHbr ranaap xopxoH 6ypengex rorrcoHblr<br />
rogopxorinoxoA xepernorA3xyvH 6onx 6aft ua.<br />
AXAT. 3He Hu,Iypor xonnrri xa4, 6yroy flr rocaH yrufrn<br />
c'yrilHpcaH xen6ep 6ononrofi. Typer canbapbtH xonHyygeg XAfl nu<br />
xapb, raAHbr, eeprfiH 6yc receu yrrarafi yr ax3 .<br />
Xll-Xlll 3yyHbt yeA MoHrontryyA q xaA xoMsox yruftr xapu, eephfiH<br />
Qrc receH yrraap xopornsx 6aficaH 6ononrofr. "MoHronbrH Hyyq roeuoo"-<br />
nIL SoAoHqap ropryvnoH FBX, HoroH xr/poMcoH err,trfir 6apix, - t{r royn<br />
ryu 6e? xoMooH acyyB. Tep en,t eryynpyyH: - 6u eapvnyA aAaHXaH<br />
ypHaHXaxHH xyH xoMooB. Tep pyxg xsenrefr eru Eogonvapr Hpx<br />
reryyn6efr (repea). Xag upreHufr xeeryyH 6enreo xoMooH, Xaxnpgafr<br />
xspuigee. XagapaHur oBor rep 6onoe recsH OailHao. OnA xag rsAor<br />
yndr xaps, raAHbtH rscoH yrraap xspornocoH uu ro4opxofr 6afina.<br />
,Qespx 3apqryA aAaHXaH ypuaHXaxtaH eMssc repceH xeeryynraE<br />
ylcrccaH xa,qapaH xoMaox osrhfrH Hop Hb XM, APAH rs"e" xodp yr<br />
l*t*<br />
xsBtucsHogc vyccoH yrcaarHbt Hep Oafrnrafi. O4reorr,rfrH apA<br />
(+an) xoMOOX yrrafrr epr qarr apaH rex 6afixeo5. Apg regrufiH cyynvr.rfrH<br />
-Il- Hb onHbt Hexqen 6onori.9rantoxvn xaAapaH Hb xapb xyH, xapb apA<br />
r**i frrarafr Hsp 6afina.<br />
Tsraxeep Xanafip ahurniaa Aoropxr4 xar (gxar) 6yny xa4 nu<br />
raAlraac regHnfi Aorop FMap Hor uanrraaHaap opx rpcoH oeor 6afix<br />
6omo.3n xa4 6yroy xar oeor Xlll ayyuaac xorir.r.r ruoHrorqyy,qblH Aorop<br />
fiorppx, AypAarAaxryri 6onNee.<br />
TKAPAyH. 3He Hepraftr "MoHronsrpt Hyyq roBqoo',-Hg toyurayun,<br />
tograyud6 xoMooH ToM,qornocoH 6ailsa.<br />
\er rsnq. crp.93.<br />
tJ.ros BESE. on some ethnic names in 13 th century inner Asia -
MaNap opAoMreH fl.6eu:e aarafr ryxapayH 6yroy toyurayun Hb Hsr<br />
yrnriH xodp eop xyernOap orr,t. 3He Hb MoHror xenHHfi roropyy(H) recsH<br />
yr rsNssT. Toryparyg (toyurayud) Hb roryparyH rsgsr ynailu onHur xen6sp<br />
tona. f .Eeu:e roryparyH (roropyyH) Hb ymaa oHAep xy3yvr, ypr xy3yvr<br />
rocoH yrrarari xou Hep 6ononrofr Toxoo.<br />
3Ha Hu yr oarriHxHbt Aorop eH,qop, ypr xv3yyroil xyn 6afrcHur<br />
ynMaac regHrfir rotopyyH xy3yyr xoMooH xovfloH Hepnox 6aficas Hu<br />
frBaa+Aaayr oarnfiu uep 6oncon recoH caHaa 6ononrofi. 6ng roryparyn<br />
(ryxapayH) Hb roropyyH rocoH MoHton Vr rgceH fi. Esr.le aerailucaHaflbtr<br />
AoMXr,rx 6afrua. Terexgee roryparyH (roropyyH) Hb aHXaH,qaa oHroHbt<br />
nep 6arican 6ailx 6onHo rex 6o,qox 6aiua.<br />
OgoorNfiH MoHron yncbtH Xeecron afin,trufix EypeHrorrox, {araan-<br />
Vyn, LJeqepnor cyMbtH xorrofip HapHH.qorop ap roropyyraH, eeep<br />
roropyyraH xoMosx oeor 6afiHa8. 3n roropyyraH Hap Hs Xll-Xlll syyHbt<br />
ToryparyH oBorrHbr yp xoftvr,rc Hb MeH 6ahnrail.<br />
ToropyyraH ro.qor Hb roropyy Oyxrail roropyyrail receH yrrarafi<br />
bononrofi. Ap, eaop roropyyraH Hap roropyy onroHrofi 6aficHur ynMaac<br />
re,qHnfrr roropyfraH rox HgpnocoH 6ailx 6onHo, Xapran ap, oBgp regrufiH<br />
xyBbA yynHH apaap HyrarnarqAbtr ap roropyyraH, yyfibtH oBpoop<br />
HyTarnarqAbrH eBep ToropyyraH rexoo.<br />
TyfiAHFHT. Tenexryg afirrarrfiH nepuirir 6ara aeper xasrafi<br />
TsMgornocHggc rynaHrilr boncon bafinaru. HaHxrag 6u,tur soxuong<br />
TeneHryg re4rufir flonaHure xeMooH rgMAornocoH Hb sn6er<br />
TaapangaHa. Opoc 6il,{urr, HXoHX Tox!4onAonA TefleHryr roxgo. MoHron<br />
cypBanxllg 6ac TaneHryc xoMoox nu 61ril.<br />
3n afiruar yrTaa rvpor rapanrafr nu. HaHxuaA cypBanx 6tarurr,<br />
Yl syynur yeec ronoHryA HapbtH Hep rapqse. Teg yilryp HapbtH Aae,g<br />
eeer Tene afrvruhu 6ypengexyyHg 6arrax FBXoo.<br />
Yll syyHur oxeH yeocrop rx roanfin xoilryyp HyrarnaH, Typerxanr<br />
yncag xapbqanarAax 6afiee. Tep qarr ronoHryA HapbtH sapfiM nu Tyyn<br />
ronblH op\'lMoop Hyrarnax oaicax 6ononrofi10.<br />
tLAJos BESE. on some ethnic names in 13 th century inner Asia -
Xanafrp ailvruilu Aoropxr rynaHrilr 6yrcy renonryA ll€tp Hb<br />
MoHron Hyrarr ryper, yilrypbtH rop yrcyyA rorrox Oafican spr qnr<br />
MoHronqyyAbtH .qyH,q opx, MoHronxuH XanafipbtH HoroH osor 6orrcor<br />
6ononrofr.<br />
Ep us renenryA Hap MoHronvyypbtH AyHA Her 6yc ygaa yBaH qlrBut{<br />
opx Hpx MoHrorxcoH Hb MoAergor nM. Xlll-Xly 3yyHbt ann gafiHu<br />
ye4 Euucefi uopHril oxoH ypcraflutH ofi railrar ra3ap Hyrarnax arcaH<br />
r3n3HryA HapbtH 3apilM Hb syyH yparunaH, MoHronqyyAbtH 3axHpraaHA<br />
opcoH 6airua11. TspHrafr yp xofivnc xoxr4M XY-Xyl 3yyHbt yeA syyH<br />
MoHronqyyAbtH .qorop ronoHryA Hopsgpso ffBcaH 6afiHar2.<br />
XYll-XYlll 3yyHbt oxoH ye.q Ofipapurn epx 6apNrcaA MeH Anrafr<br />
yyn, Euuceil naopHurZ<br />
?xoH ypcraryyAaap HyrarnarL{ r3nsHryA Hapbtr<br />
gpxu.Jesn.qoo opyynx, ynMaap rsgHr,ril saptaMbr eepurin Hyrarr HyyntoH<br />
aeqpaag, xaaHA an6a 6apbAar HsrsH oror 6onrou 3oxr4oH 6afiryyncau<br />
6afiHa. XYlll syyxul oxoH yeA 3vyHrap yncuH rsnoHryA oror 4000 opqrM<br />
epxrei, ryyHh fi r 3axu pcaH 4 saiacaur afr 6a fi xegi3.<br />
Tr,rfi nxyy rgnoHryA Hap MoHronvyygrafr xfrranrqaH MoHroflxux,<br />
HoHronqyy,qHH yrcaarHu bypenAexyyHA oponqox RBcaH Hb<br />
u3AsrAcoop 6afiHa.<br />
KyPKl4H. TyyxrailH ffH3 6ypfifiH yeg 5afiran HyypbtH opLtuM 6onos<br />
oilHeA Cn6upnila 3apilM Hyrarr tynwa+V, KypbtKaH, KypKt4H, KypKaH,<br />
xopr (xopo), xopxoH, xypxyA (xypxag) rox yrcaarHbt Hopc rap.qa r lailua.<br />
Hauxnap cyAapr, rynwalt xoMoox ailuruila Hep y-yll 3yyHbl oxoH<br />
yecuiH xopor qBAanrail xon6or4oH aHX reMAornorAcoH axoo14.<br />
fynurauu Hap Hb Yll syyHur VeA Tefle (Traene) -rufiH 1g ailvruils<br />
FFr xoMgorAox RBXgo. Tep qan ryntAra+V Hap Tene ailurnila xaurrfrs<br />
xorig rang 5afiran HyypbtH yrraapg 6onoH 6apyyH raflaap Hyrarnax FBcaH<br />
6aina. ToAsrafr 6apyyH 3anraaH,q xvpttnc Hap cyyAar 6arixse.<br />
TyperN fi H OpxoH 6usr vtiln AypcranA, Kypbl KAH xoMosx ailr,tr uilu<br />
=l/brronuH Hyyq roBqoo. y5., 19/5. 5207.<br />
xypAoH MeHraH xoroocr.<br />
-ArnaH<br />
Xox xor., 1g87.<br />
-frpaA ran.206,<br />
ryyxoH cypBafix. Baa4afi, AnraH-Opnan, Op4oHs oMXrrsH rafinOapnae.<br />
Xainaap.., 1985, ran-1 32.<br />
llern'ropancxrafi.tl.M, o6 opxoncrurx r Esnceilcxnx Hagrpo6usrx naMnrHuKax "xypxan<br />
llr+rcrepcrea Hapo4noro flpoceeqeunn" Cn6., 1BgB. Ll-317. Ns6. crp. 100.<br />
IJ
Hop rapgarr5. 3Hsxyy KypbtKaH Hapbtr HaHXuaA cyAapr cyHxpyynaH<br />
tynrtaHt4 xoMooH roMAern3c3H 6afiua. Oepeep xsn6en, KypurxaH,<br />
rynuraHl xoep Hu Her afiurrfrH Hgp axes16. Terex4ee, KypsrxaH Hr yr<br />
ailr'trvils xHHXOHo usp 6yroy ryyHrfi AyyAnara4 rax ofipryynaH<br />
TaMAotnsceH xsn6sp, xaprH rynwa+n Hb HonooA cyHXHpcaH<br />
6ar7ganrafr axee.<br />
Kypuxau uap ryperufrH xaHT yncbtH sax!{praar gcopryyqerq rol<br />
erreegyygriH HoT Hb 6aixse. Tepnrair Opxou 6il.{Hrr yq KypuKaH<br />
(rypaau xypsrxau) xoMsoH AyppcaHaac y3Bon, roA rypBaH afrwruilu<br />
xon6ooHooc 6ypgsx nBxoo. 9yxarra Rrraap afirraraac bypgsx ffBcaH Hb<br />
o,qoo 6onron rogopxoilryfi rov.<br />
B.B.Pannoe Kypsrrau Hs oHeerNfiH ffKyrbtH eBer AsoAgc MeH<br />
6eroeg rcp yilryp, ryHryc xorir/tMor afivar 6aicaH receH 6on, f.B.<br />
KceHo$oHroB KypbtKaH Hap Hb ryporxcgH TyHrVc ailuar Gafiraag<br />
ABaaHAaa sKyrbrH oBet AooA3c 6oncoHl7 Toxoo.<br />
A. fi . Orna4nhKoB Kypbt Ka H Hb rypor yrcaaHbt ailmar 6afi caH 6eroo4<br />
reg opoormiH flKyrbtH Agogoc roxogl8. A.l-l.OxnagHilKoBbtH oHO caHanbtr<br />
6.P.3oprrryeB AoMxcoH 6afiHa1s .<br />
XapuH l-.H.PyrranHqeB KypbtKaHslr Xoprl (6ypnag) ailruartail<br />
a4nnrra+ xon6oxurr oponAcoH 6ailua20. Tr,rfiHxyy KypbtKaH HapbtH yrcaa<br />
ra pan eAree Oonron u.r u fi gaepnergeeryfr , n,ta praaHrail 6ailua.<br />
Xl-Xll syyxur yeuilH lyHgag AsrariH ryyxvgrafrH 6yreeng AypI421,<br />
rsManos. C. E. llar'lnruraKu ApeaHerrcpcrofi nucuuersocrr. M-fl., 1951. c1p.38.<br />
- EnvypraH. H.F, Co6paHrae caegexrfi o HapoAax, o6uraaulr4x a CpegHefi Asnu e<br />
ApeBHue BpeMeHa. M-n., 1950. I - I, crp.301, 348-349<br />
- Krcuep.H.B. Kuraficrue u3Becrue o HapoAax lOxxofi Cn6upu, l-leurpansnofi Asrn u<br />
,[anuuero Bocrora. M,, 1961. crp. 34-37<br />
tuH.H,Kogu,ur4H. K aonpocy o npoficxox(qeHuh eKyroB-caxanap. tzlpx. 1g2g. crp.6.<br />
f.B.Kcexo$oHroe. Ypaaxxai - Caxanap, O,lepxra no ppesuefr vcropvll flKoros.<br />
!{pryrcx. 1937. r-1, crp-199, 460.<br />
'"A.11.Oxraqxnxoa. lzlcroprn Fxyrcxoil ACCP. Fxyrran Ao npilcoeAeHeHue K pyccKoMy<br />
lpcyAapcrBy. T-1. M-I|., 1955, crp.294-325.<br />
'-6.P.3opnrryee. flpr,r6aixanue B cepeAr4He yl - Ha,{ane Xyll aera. ynan-vas. 1gg7.<br />
cro.6.<br />
]ff.ft.eynn""'1"a. flpr4ocxo4eHile xopuHcKnx 6ypnr. ynan-y4s,<br />
-<br />
1 962.<br />
B.B.Eapronug. Orqer o noe3AKe e Cpe4uoro Aeurc c uayvHofr qenurc,<br />
-"3anucru AH no ucropuKo-QunonoruqecKoMy or.qeneHurc', T-1. Nc4<br />
crp.110-111.<br />
74<br />
crp. 121.<br />
1893-1894 rr.<br />
cn6., 1897.
{yPlA<strong>22</strong> xoMoox yrcaarHbt HOp tap,qar 6afrua. Cygnaavrag ropxyy $ypr,<br />
rypH Hb yrraa xo6p eep 3oxuonA 6ara seper 3epeeT3fi r3MA3rn3rAc3H<br />
H3r afiMrilftH Hop rox y3soA ryyHt4ir xopn (6ypnaA) -rofr xon6ocoH<br />
6ailua23. TyxafiH yeA Syph, Kypr,l Hb ypbAbtH t{ypuKaHbt Hyrar Eairan<br />
Hyyp, ryyHilf oapyyH 6r,lesp Hyrarnax arcHbt AO3p OypH 6yroy xypr,il.ru<br />
xopH r3A9rrofr AyyAnarbtH xyBbiq oiponl{oo 1aitraa 33por Hb qHHrsx<br />
AYTHsX3A xYprocoH 6ononroi.<br />
Monrgn cypBarxfiA, Xopra ryrvsgrix XopranapAafi MoprsH rsrq<br />
eep!1frH Hyrar Apfir yc (Sairan Hyyp)-Hbt ra3paac Sypxan xanAyH<br />
XsF{rHfr yyn)-A Hyr7H t4pcoHA, rvyHufi oxHH AnyHroor fl3ryypbrH<br />
rioHronqyyAbrH tqo6y MeproH reprHfi bonroH 6yynrax aecaH ryxafr<br />
eryyncaH 6ailgar2a. Xopu xapurH 3aphM Hb XeHrHfi yyfiaHA HyyH HpcsH<br />
sHo \/frn eBAan X syykr! xodpAyraap xaracbtH veop 6oncoH roMoop<br />
6afrHa25. Terexeep xopil Hap X syyxg 6afiran Hyyp opr.tHbl Hyrarr cyyx<br />
Saixae. MoHron cypBanxrfrH Asepx 3aanr HbAyHAaA AsHfrx ryyxr{AufiH<br />
r3MA3fn3nr9i aBqarAax 6afr Ha.<br />
X syyHaac oxneH MoHror aiMryyA syyx 6onox eMHe ranaacaa<br />
xf,raH HapT rypstAex, ynMaap rsAHHr 3apHM Hb XOrUJ Sailran HyypbtH<br />
opqHHA oqh4( cyycHbt Aorop xopH Hap sBanllcaH 6afix 6onox pra.<br />
MoHron a4uryyaaA rfifrHXvy ypA ranaacaa uJaxarAcaH Kypulxauur 3apuM<br />
H5 6ac xOfiuJnoH, egroerqilH nKfrbtH Hyrar xypr1, sKfr HapbtH eBer<br />
A33AcHfiH 6ypengexyyHA oponqcoH oenonTof oafiAar.<br />
5r,rg vrHrsx y3ox4oo, Yl-X oyyHut yemfiH KypbtKaH HapbtH<br />
SypengexyyHA MoHron xorroH afrMar 6afrcaH 6afix 6onHo26 rscaH ypu4<br />
3pA3MrAHfrH qaHanbfr yryrZcrexryi 6qfiua.lOyH aryrafr q xopH Hap X<br />
3yyHbr \/eA Farran Hyyp opqHHA HyrarnaH cyycaH bafrxee,<br />
3apru cyAnaaLr rypBaH KypbtKaH Hap Hb rypor, ryHryc, MoHron<br />
!'rcaaHbl arMraac Fypasx oaficax r3xoo27.<br />
*r/.lvlirorgky, Sharaf (al) - zaman Tahir Marvasi, On China, the Turcs and lndia.<br />
-yrcjon. 194?. p-86.<br />
''- -i Pyunxqea. I-lpnocxoxgeHue xoprlHcKlrx 6ypnr. ynaH-yA3, 1g62. crp. 121.<br />
."\'c*rqnblH Hyyq roBqoo. y5., 1990. SS-g<br />
'-A Ovrp. XanxqyyAurx yrcaa-co6nuln xerxrlnA Xopu-ryr,,legnix oponqoo-',flpo6neuur<br />
r''.rcptAr1 H tryflbrypbt KoqeBbtx qr,lBfin!43aquH lexrpanuxofr Asr,ru' Totvr-I. ynax-yAs.<br />
21]C. crp.20B.<br />
"l- il.EryHoB. flpr,roafrxanuue B ApeBHocrH n npooneua npohcxoMeHhn bypnrcroro<br />
-<br />
:-apoAa. Ynau-Yqo. 1984. crp. 166,<br />
-<br />
262.<br />
i I-l.Eryxoa, llprabafrxanbue B ApeBHocrr4 u npo6nema nporcxo4AeHun bypnrcxoro<br />
.apoAa. Ynar-Y4e. 1984. crp. 166, 262.<br />
75
Xanafip ailllruilnAoropxrl rrypl+lt-i Hap Hb Aoop eryyncoH KypbtKaH<br />
Hapraft xo;rEoorofi bononrofr. MoHrol Hyrarr rypgr yrcaarHbt rep<br />
yrcyyA optxLtH rorrHox arcau Yl-X 3yyHbi yeA KypblKaH HapbtH 3aprMaac<br />
xanaripuiH ,qorop opx r/poeA KypKr/H oBot Vyctoc3n 6afix 6onuo.<br />
"CygpsrH qyynraH"-A MoH KypKaH xeMoox ailuruilu Hgp rapAar.<br />
tlnurrc xaaH rarlvyygail 6aian1ax r1eA KypKaH Hap ryyHrafi qoporr<br />
HOrA3H, Tycanx eBcaH 6ailsa2'.<br />
Cypaanx 6Nqilrr, KypKaHbr oilH arirvryyAbtH Hoprofr xarvr<br />
AypgcaHaac V3Bo.n, Xll syyHg rsg ofi tahraap Hyrarnax sBCaH<br />
6oronrofi2e. 3apnv cy4flaaq sn KypKaHbtr xanaipsrH Aoropxrl KypKHH<br />
Haprari aArlnrracaH 6afrHa3o .<br />
XX syyHur oxoH yeA uxspug-6ynraA HapbrH Aorop xypxyr (xypxyn)<br />
Heprefi osor OaficaH 6aftHa31. l4xepr,rg-6ynraA Hap Hb rop yeA MeH n<br />
Bafrran HyypbtH 6apyyHaap Hyrarnax 6aie. Ong AypAax 6yn XVpXyT<br />
Hb xypxyA 6yroy xypxap receu HepufiH opoc AyyAfiara, 6u.jnsr 6 ailnrail.<br />
XypxyR 6yroy xypxaA Hb xypxyH 6yroy xypxaH re4rufiH onHur xsn6ep<br />
6onHo.<br />
Ogroorufiu MoHron yncbtH Xoag afin,trunu !yyr, Menxxaipxan<br />
cyMbtH MoHron xonr ypuaHxafi uapulH Aorop XOPXOH xoMoox oBoT<br />
6yilr 6np ilnpyynoH 6yprreceH rcu32 .<br />
Xopxon Hb Aoopx xodp cyrr,turu ypuauxail HapbtH rornox oarrfiH<br />
Hor toM. 3ne ypuaHxafi Hapuu 6ac Hsr ron oBoT xu TyHXOH roru33.<br />
Xopxou, ryHXoH xodp Hs xoopoHAoo oprHeoc xyg yprnfra<br />
xon6oorofi FBcaH oBryyA ax.<br />
TynxeH xoMoox sn oarufrH Hop Hb egreerrfrH 6apyyu EypraagurH<br />
Hyrarr 6yil Tyuxuu ron, TyHxlrx pailonur Heprefi rapnbtH xonboorofi,<br />
yrraa Hor yr Oononroh. Xapnu roroxAoo, TyHxr,rH 6yroy TyHxeH uu<br />
aHXaHAaa yrcaarHbt nep Oafrraag ra3pblH Hep boncoH yy, anb gcagr.r<br />
ra3pbrH Hep 6aficuaa ryyroep Hyrarnarv oeruaiH Hsp 6onx eprexceH vy<br />
rgAor Hb o,qooroop ro4opxofiryil.<br />
lieu*rg-^A-prx.<br />
C6opur.rx neronrcefi. Torvt-|. xs-1. M-Il., 1952. ctp-77, 125,<br />
'"Mex reH4. crp 77.<br />
,lf.H.Pyunxqea. f'lprocxo4qeHr4e xoptlHcKux 6ypnr. ynax-vge.<br />
- 1962. crp. ZZ_123<br />
6.6.Earv6aea. K sonpocy o npoilcxoxg\eulrn 6ypnr-rraosronucxofr HapoAHocrr4. -<br />
ipypnrreeenenne" Ynau-Ygs. 1929. Nel-tl. (9-10).<br />
--Taixuyp,<br />
crp,119.<br />
Aroy4aiu ovrap, 6acyg xav6an4opxr,rilH cepxoe. Monronvyy4srn oerriu<br />
flaBnax. YE., 1998, ran.42-43.<br />
""MoH rer4. ran. 42-43.<br />
76
Xyg yprrfrH xon6oor xopxoH, rvHXgH xoep oBor apr L{aff Sa,rraLr<br />
HyypbrH oapyyH 6nenila TyHxNH XaBilap Hyrarnax 6afrraa.q, xcxfiHr iib<br />
xaMrAaa HYYAsnrsH, AnraiA OLrr,rx cyyraaA, eAreerh*H "1,,,,,'<br />
MeHxxafipxaH cyMbrH oprunH cyyrvAbrH oBor boncoH rox 6hA raaMar.r iar{-<br />
6afiHa.<br />
floep AypncaH KyP bl KAH (ryn ra raH), KyP Kt4 H, KyP KAH, XO PXOH<br />
x3Mo3X yrcaaTHbr Hop Hb yrraa Hor yr oafiraaA, ryyxhfiH f,H3 oypHfiH yeA<br />
eep eop rox[onAonA 6ara :eper 3epeer3fi T3MA3rflorAc3H33c onoH<br />
xyBiln6ap yyccoH 6gnonrofi .<br />
Kypurrau, KypKgH, KypKNH, xopxoH Hap Hb HoreH aAHn Eafrran ryyp,<br />
ryyHhfr Fapyyraap H?r ra3apr Hyrarnax flBcaH Hb roAHHilr xoopoHA Hb<br />
xon6oH ysexonAe{grvr6onx 6aiHa. Mex 3aphM cyAllaaqnA xoprd (6ypxag)<br />
dapbrr lrypblKQH Haprafi xon6oH y33x caH?n AsBuJyyncHililr eMHe eryvn€H<br />
6rnoe. Xoprr, xqpxeH HAp MoHron xonoop Fpb,qar. PaunA-aA-Ar,iH lrypKaH<br />
tapbrr MoHron afrM.ryyAbrH Aorop HQp opyynaH AypAcaHs4 33pr33c<br />
5o4oxyn, ryppaH KypbrKaH HapbrH 6ypsngexyyHA MoHron xonrsH afiMar<br />
6arrax FpcaH rox ypt ax gpAoMrAHfiH caHan yHAocroi roMoop 6aFxa.<br />
UAHKyf. frr uhu Hoproil oBor, ailMar ogoornfiH MoHror xonroH<br />
ryMHHfi Aorop MsAorAoxryfi 5ailaa. XaprH ofipaAyyAbrH AyHA LllAHl-AC<br />
xSMoox opor 6vprr9[AcoH Hb uaHK]fiafi xonooorofi 6afix rraaraAryfi ron,t.<br />
JaHKyr rs0rhiH c\/yn\iufiH - r " Hb yrraa MoHron xonHHfi onHbl -A- 6afican<br />
dcnonrofr. MeH uAHrgc reger yrufin oL{qhfiH -c- Hb MeH fl onHbl Hexqen<br />
€M. t1frMA on xq6p VrufrH uaHK(y), U:aur(a) Hb t1rufiH VHAoc Hb 6orHo.<br />
3,re xo6p yr yrraA Hor oailraaA, xoep eep Hexqen 3anracHaac 6ara 3opor<br />
3€pyfrofi 6oncoH Mer caHArAaHa. XopsB oHo caHan vHoHr4fi xyBbraft<br />
fon uranryr, u.r?nfac xoep Hb Hgr rapanrafi 6afix 6onHo. Onoo bugeng<br />
rf3A3rAAX oyfiraap, uaHrac xoMosx oFar XYI syyHbt yeA ofrpaAyyAbtH<br />
:3ropxh repeeqfiH ororr 6arrax, Xomyygurx HoeAbrH xapbf,aHA FBxoo3s.<br />
OipaAurx gn oBrufiH yp xofrqxc Hb gAreorufiH MoHron yncuH XoBA<br />
e;,LrrHfrH Mauxqn, Yeqru cyuurx 3axqrH xufrrooA Yec afiMrufiH gaBcr,<br />
5exnepex, VnagHrou, Xoeg, OuHeroBF, Onrril 3opot cyMAblH AspBoA<br />
-aDbrHAgTqp 69fiHas.<br />
]=:i.rHg-ag-ghu. C6opxr,rx neronucefi, Tor,,t-1. xn-1, M-Il., '1952. crp-77.<br />
":a:rabadra. Rabjamba Cay-a bandida-yintuguji Saran-u gerel kemeku ene metu<br />
:.ra r,llanbatqr. 1959. ran.3.<br />
--zi,x,ayp,AroyAafrH Ovup, Secya Xarur6anAopxrafrs Copxse. Mouronvyy4urn oaruix<br />
-,::.-ax. Y5., 1998, ran. 40-46.<br />
77
XIX-XX 3yyHbr oxoH yep XoegutH xn3raapbrH 3axqrHu ryH noeuut<br />
xouryy (oAoorrafis YeHv cyvr)-Hg 10 apaaH 6aficnu rypaB Hb uaHrac<br />
Hapaac 6ypgex 6afixes37 .<br />
lllaurac Hap Hb MoHron yrcaaHbl xannMar, oilpagyyguru Rorop<br />
H3n3CA AentspcoH oBor ax33.<br />
YflT. 3ns Hb MoHronxcoH TyHryc rapanrafi oeor 6ononroft. XYll<br />
3yyHbr cyyn yeA fixyrurH :yyu xecrufiH ryHryc HapbrH Rorop yfifHP<br />
xoMoex oaor 6yprrer6xeo38. Tep yeg yFrilp Hap 180 op.ilarr,r xyxrsfi<br />
6aficnaac 45 epx Hb opocyyAa4 OynraHu apbc sspor ycneresp an6a<br />
6apugar Oafie.CypnaaqilA ynrxp Hb ryHryc rapanraft oeor 6onoxsu<br />
Torrooxes3e. Tyynufi Hep Hb yrraa VFH 6ereeg ryyu Aoop ryHryc xenHuft<br />
onHbr Hoxr{on - rhp - rfir sanrax ynfy''P, MoHron xsnHufr onHbr Hexqen<br />
- A(r) - rfir sanrax, yflfi (yfiT) 6oncos renrgfi. Vnp rsgrnfir nepc 6onoH<br />
opoc 6rvurr yer xoMoocsH 6afiua. XX syyHur oxoH yeA SypraagurH<br />
raxopng-6ynrag HapbrH Aorop OyTA xoMeox oeor 6yprrergxagao. 3u9<br />
oyra Hb Asopx ynr Hspr,rftH opocxcoH xyernbap 6afix 6onox on,t.<br />
Xll syynur eqec Xlll syyHbr sxsH yeg Xanafrp uapuu bypengoxyyHg<br />
barrax FBcaH KyMCAyT, KyHKCAyT Hb MoHronxcoH rynryc oeryyA<br />
Oaftcax 6ononrofi, Cn6npr KyMKorilp 6yroy xyHxyrilp xoMoox oeor 6yftr<br />
apAoMToA unpyvnoH cygnaaA ryHryc rapanraft bonoxurr rorrooxosal.<br />
Tspxyy tryMKot-r4p 6yroy rynryrupbrH cyynqufin - rup - Hb ryHryc xenHufi<br />
oRHH Hexl{en OereeA yr Hepufix yH4oc Hb KyMKo 6yoy ryHxy axse.<br />
6ugHufi 6ogoxog, XanafipurH goropxf4 KyHKcayr oerilfiH nspufiH sxHr4fi<br />
KVHK Hu yrrafix yHpec, cyynvuiH xocor Hb onHH Hexqnurir paexap<br />
sanracaH xenbep 6afix n,tegHe. Oepoep xenben, Kyxxcayr xaMoox<br />
yrcaaTHbr HepufiH yH4oc KyHK Hb Aeopx ryHrvc oerhilH Heptafiu yHgsc<br />
lryHK(A) 6yoy KVHK(Y) -rafi yrraa Hor nsryyprafi yr 6ononrofi.<br />
ttA.Ourp, I-.MsHgc. O npoucxo4geHun 14 poAoBoM cocrage 3ax,.l4Hoe Monronscxofi<br />
HapoAuoi Fecny6nuru, -"SrHnqecrag !4cropr4n HapoAoB Cu6r,rpn e [enrpanuuofi<br />
f,suu" Hoaocu6upcx., 1993. crp. 280.<br />
'"6.O.Aonrux. Po4oaoi n nneuexxofi cocraB HapoAoa Cra6upra s XYll a. M., 1960. crp.<br />
523,543.<br />
"'Mes<br />
oo6.E.5u"6u"r.<br />
tena<br />
K eonpocy o npohcxo4exur,r 6ypnr-r,,rorronucxofi HapoAHocrr,i, -<br />
]pypnrheegeHue" Ynan-Yge. 1929. Ncl-ll. (9-10). crp.119,<br />
"6.O.Aonrux. PoAoBofi n nneuexuofi cocraB HapoAoe Cn6upu e XYll e. M., 1960. crp.<br />
2BO, 295, 323, 451, 461 , 462, 532, 545.<br />
78
TYPU. MoHron yncbtH Xos,q afrvrrfiH oongyyguilH gorop ropyy<br />
xoMoox oeor 6afiraa uaa2 fypVl - ruiltt cyHxr4pcaH gyygnara 6afix<br />
6onsoLuryfi caHar,qaHa,oop TVpl/ regerrei rocfler Hep ycrail oaor,<br />
ariruar ep raapanAaxryfi 6aiHa.<br />
Xouryy 6a 6re Hu 6aaxaH 6nqxaH xopoer ropyy rogor ax3ea3. Xepae<br />
on oBor Hb HoroH syfin xepeeHufr uapuhr 3yycoH roBon, yrraa ropyy<br />
oBorroH Hap Hb Aoop oryyncoH xopoo ruyByyr oHrou 6onrorcAblH yp<br />
ygaru 6afrx 6onHo. 3apuna cygnaavnfiH MoAoolcnssp, Antarin<br />
reneyrrfiH Aorop TOPO xoMoox oeor bafrgaT axaa. KaryHra rorbtH<br />
xeHgufrroop HyrarnacaH rop refleyrufin gyHl TOpO -rooc raAHa MopKtlr<br />
(nlepre4), qopoc, HafrvaH, roprynb (ropryyg), ryMar (ryrvrep) seper<br />
MoHronqyyAbrH Aorop en6er roxuonAAor oBryyA 6ac 6aftHaa5,<br />
Xlll-XlY syyHA MoHrofiLtyyAbtH 3apnM Hu gafiH 6afrngaauur sopsr<br />
ruaflrraaHaap 6apyyH rnfiu"r Hyy4snnscHilfi 3oporqoo Xy-Xylll ayyHbt<br />
AyHA ye4 ofipagyyg anrafivyygrafi sax 3afiraH Hyrarnax, regnrfi<br />
3ap4Mblr Hb opxltJoon HoroeH.qoo opyynax M3r33p epreH xapHnqax<br />
FBcaH 6rnee. lssp gyp,qcaH MoHrofl oBryyA Xlll ayyHaac xofrlu Ruap<br />
Hgr luanrraaHaap AnrafiH reneyrufiH Aorop opx, ryporxc.eH bononrofi.<br />
XapraH XanaripsrH HrnKaH oerfifrH ryxafi MoAos 6apnrrar brgoxg<br />
onpcouryfr.<br />
fisep eryyncau syrinsec y3oxyn, Nanafip HapbtH sapuM Hb opr<br />
qarr ofiH ait'tryyprail xarr,tr 5afiran Hyyp opt{Moop Hor xomr xyraqaaHA<br />
Hrrarnax flBcas 60nonrofr. Tepnrafi 6ypengaxyyHA 0fi rariraap uyrarrari<br />
oeor, afinaryyA opofiqcLoH Hb rr4Hrox yssx Hor 6apNrrar 60nN bafiHa.<br />
Tereeg u Xanafrp Hb opr Llarr MoHron, ryHryc, rypor yrcaaHbl oBryy4aac<br />
6ypangex rorrcoH xonrMor yrcaatail afin,:ar axos.<br />
tA.Ourp, T.,[r.rcax. Mouron yncuH e€flAyya. yE,, 1g99. ran. 66.<br />
uafrururlr tailn6ap ronu. Xex<br />
-XopuH<br />
xor, 1gg4. ran. 1575<br />
.rfl.fi.floranoa. 3rHu.lecxrfi<br />
-<br />
cocraa h npoucxox(qeHhe Anratiqee. fl 1969. crp. 24<br />
MeH rasa<br />
79
si,]lflt{RY<br />
A.OCHIR<br />
In this articre the or:t.hof has studied some.issues over Jalair tribe s<br />
o.igin of Mongolia's an. it.develoo"a-"i"?rn"ic division. a."oroi,rg ,o<br />
ili,illli:;ixifiil,"'<br />
a rr ibe whiih;*J; of mixed nations ir,u,'*,,.<br />
:1'aiil*ill11;i.i:,p,!:J;il1TTJi,#,-J;:,,*if*:;<br />
IIriUor populatiorr ,,.r,er.c tbi.rrrc_rI fry V""g"li,*<br />
80
STUDIA HISTORICA<br />
INSTITUTI HISTORIAE ACADEMIAE SCI ENTARIUM<br />
MONGOLI<br />
<strong>Tomus</strong> <strong>XXXIII</strong><br />
<strong>Fasc</strong>.7<br />
x.rsPsJrEAgPAX<br />
MOHrOflblH XOtUyyAbtH rA3AP HvTAr 333MtUflHftH<br />
HsreH OHqnOr (XVil-XX 3vvHbr 3X3H)<br />
XVll-XX 3yyHbl oxoH yeA sNfir naonronvyyg MaHx yrcap o3norpox,<br />
reprfiH rycraap rorrHofloo anAcaH oMroHgnr ye roxnox 6afte. MaHx<br />
Hap MoHronbrH ynaMXnaflT 3acar 3axtaptaaHbt 3oxt4oH 6afrryynanrur<br />
eopqunx, xotuyyr MoHronsrH 3acar 3axhpTaaHbr 1lHAcoH serx OonroH<br />
xyyrbqnaH rorrooroo.q, nodg nsryyprHyygbrr ManxrfrH repHfrH ar6aH<br />
xaar,{ 6onrox, ToAoHA eopcgufrH o3oMlrnfl-xouyyr 3axilpax opx onroH<br />
TOXOOH TOMhNXOS,<br />
Masxuris xaaHaac Xanx gaxu xotxyyHbr 3oxr4oH 6afiryynanrulr<br />
an6au 6coop xynooH 3oBUoepq barancaH Hb xanxqyyA Aaraap opcoH<br />
1689 oHooc anb eMHo 1 655 osg xon6or4oHo. Anx MaHxnfiH Seep sacarq<br />
xaas XanxaA 6ailcaH 7 xou:yyn geep HoHoxyfi Yfisen notinur yAMbrH<br />
Tyrr,teHxeH cafiH HoeiHur xearyyH [aH3aH naMbrH essvu:nufrr rycrafr xoutyy<br />
6onron ssvx, Xanxbr 3yyH, 6apyyH rapr xyBaacaH 6afrgar. 1 680 onur<br />
XanxuH xaa,q xoegurH 3ar, Safinparrafiu XypeH 6envnpufiu qyynraHaap<br />
MaHxrfts uJyyA oponqooroiroop Xanx Monron 14 sacar xouyyrafi<br />
6onxee. MoHronvyyg MaHxng an6as 6coop Aarax opcoH 1691 ouur<br />
ffonoHnyypurH rJyyflraHaap Xanx 6yrg 34 xouyyrafi 6oncoH 6afrsa.<br />
Tr,rfiHxyy MaHx nap xoruyyr yAaa AapaanaH HoMx< onupyyficaap<br />
Hpc3H Hb MoHronl{yyAbrH 3acarnanbtH xyBbA Hor,qMon 6ailcau bafiAnurr<br />
oaA3x OoAnorstH ron qeM Hu 6orN 6afie. Mou Horeo ranaap, HOroHr<br />
ecar onr..tlrrpcouVuurucuilH anraH yprufiu uodg nsryyprHyyAaA 6yrnen<br />
6ur-u rorvr rexsg gnfrnsHx xocorr us rogopxofr opx MOAsn, ta3ap Hyrar,<br />
xaptnar apAbrr s:euu.r{ynaxryfrrasp MoHrong eepufrH Hodpxnurr 6ar<br />
Hor rorroox va4axryfiree MaHx Hap spx6uru.r rool{olcoH Hu rapqaaryfi.<br />
MaHxlrfiH xaaHaac MoHronurH uodg naryyprHyyAbtH ManxufiH<br />
repnfrH oruHe 6afiryyncaH raBbfla 3yrron, yHoHq 6afignurr xapran3aH<br />
xorlyy 3axnpax opx, raMra, qarilH nvHryyr urfirrau onroN 6aile.<br />
8l<br />
I<br />
I
14rir sxi-ise xoulyy 6ypufr ri Hyrrt'ttr 6aranraaxyyfi aH ra3pblr'i 3ypar,<br />
Hyrl,:;fi-i qeciair yfi ng';ynxce<br />
i l,rfrnxyy 6ara rasap Hy-iarrai xoLUyyA onl-xpoxblH xtlps3p MaJ,blH<br />
6enveepnrlH acyy,qar euHoxeec xypqaap raBurAax 6oncoH 6aliua. OpreH<br />
yyAaM Hyrarr Aypaapaa HyYA3nn3H ax ropx 6afrcaH ypbAblH 6ailAan<br />
xyMilr[ax, rorroocoH 3ax xfi3raapblH Aorop HYYA3finox Ooncon Hu<br />
xor"xyy onu fi pcoHroft xonOoorofi axee.<br />
XoLuyyusr Hyrrui*-t x-vn taaruilr HaputZevnaH 3aarnaH rolroox,<br />
xap-bflaT apA fipr3Al4irr ispxyy 3ax xs3raapaac rapaxblr xaryy<br />
xophrnocoH FBAan Mouio;t ,qaxb 333ri, xap-bfiarblH xapi/nqaaHbl<br />
xorxrnrnfrr HsH rYprorreceij 6ailHa. To,qpyyn>x xsn6en, Mosronutn<br />
xyy4nrariu unfrreup xap-bqarblr 333H4 Hb 6exsnx erex xsnOop 6onox<br />
xyuuftr Manaap AaMXyynaH banueep Hyrarr xaAax FBAfiblr ynarrl 6yp<br />
Hapuilcrau L{aHrarracaH xeper 6afie. MaHx Hap HsrsHT xyBaax orcoH<br />
HyrrnfrH saaruitr paaax 6a eep Hylarr opBon BaHraac xapq apA xYpron<br />
xeHNfir.l xapran3anrvfr roplor. x;rynvtftH saanrstr 6ufr 6onroxeor . L{fruesc<br />
qyxaMxvy XVll syyHut yeoc r!.loHroflLtyyAbtH arc xon HYYA3nnoH flBAar<br />
6ailpan aphnx, qaHAnaH rolroocoH 3aaT xfl3raapblH,qorop aMbApax<br />
6oncon rox y3ox 6onoxooP 6artua.<br />
Monronuru xotuyyAbtH rasap Hyrrilfin xeuxee nx, 6ara nHs 6yp<br />
6ar.ix bonoev gnilneHx Hb raHL{ Hyrarrail 6afre. Feren xodp 6a rYYHsoc<br />
Aooru Hyrarrafi xoutyyA qeeu 6onoeq raapanAAar. 3He ranaap Ynrop<br />
6onoxyiq Xanx MoHrorbtH xo.qoH xotuyyr aBq Y3cYY.<br />
XanxurH CeqeH xau atirr,trnfiH LlnAeH saHruilH xoLllyyHbl sacar noeH<br />
CaHxaagopxufrH eqer eqrNriil ye4 5yfip, XeneH Hyypblr xor6ocoH<br />
Opu.ryyH ronbrH oporr HoroH cyrvr 6afiryynxso, Xoxt4tul 1734 ounMauxufts<br />
sacar 3axrpraaHaac Aeepx Hyrarr ulnHs SaprslH xotllyygblr soxl4oH<br />
6afiryynx cyyflraxaA yr cyruniH rasap SaprslH Hyrarr xapbflanalqax<br />
OoncoH lailaa.l-exgee lzlngeH eanrilfiH xolllyyHblxaH en cyrranfir MaHxNfin<br />
xaaHbr ryMoH on:rilg HoM yHtxyynaxbtH ryrA 6apscaH xoM33H MoAYVnx<br />
6aftcaH ryn ryyHrafir LUyyA 6yynrax sypxneeryfr 5ailpar. l/lfiusec<br />
Masxxilu saxilpraaHaac cyMA cyyrq naM Hapbtr xoB33p YnAoox, xaphH<br />
ryynuil epreu rofipoHA Hyrarnax xap-bffar apAbtr yyn xoutyyHA Hu 6yqaaH<br />
Hyynrexse2. guHrex LlngeH aaHrNfrH xolllyyHbl n,le,qnmfiH uer cyrrarfru<br />
rasap XeneH 6yilpstH xapbqar urue SaprulH Hyrarr VnAox xoqopcoH<br />
'qaug*rr 6uq14r. MoHronbcKoe yfioxeHtae, l-]uucxoe 3aKoHoAarenbcrBo ArlF MoHronoB<br />
1627-1694 rr. M., 1998. crP. 18.<br />
'rxA. s.a-4.<br />
82
6ailua. MeH ryc xoLUyyHbr Hoe,qbtH AO3A oBer IyHqarrarir 1732 oupnac<br />
6apaxag ryvH14H uapilrbrr Xyng yynurH opoilA opr.uyyncaH 6oroog reug<br />
rYYHosc raAHa yr xouryyHbr eBer A3oAcr4fiH 3ypraaH yefiilr<br />
xeAeenyyncoH rypBaH xailpL{ar 6yxuil opluyynrbtH ra3ap 6ailxoo. 1785<br />
oH,q ra3ap HyrruiH r.u14Ho xy8aapHnanraap XynA yynsrr SaprurH Hyrarr<br />
opyyrcaH axo3. XoAilrl rfifrnr 6onos.r 1857 oH xypron ryc xotuyyHbtxaH<br />
Aoe.qcilfiHXoo [xapHnbrI xaAraflcaH Xyng yynaHA or-rr4x raxHrra yfinAox<br />
FBAan YpronxHncoep 6alr>xoe3,<br />
Tepxyy 70 opvnna xuAnvii+ xy[aqaaH,q Xyng yyrsrH opoft xaBbA<br />
eBor A3oAcr4fiH xyypuftr caxilH cyyrq xapbsar apAbrH roof rorToox,<br />
TOAHr4fi HyrarnaH cyyx ra3pbrH AepBeH 3axaA rsMAor-oBoo bafiryynx<br />
ra3pbrH 3ypar, HyrrililH qec yfinAyynx3o. 3Ho 6yxHutZr Mauxufix xaan<br />
3eBLUeepeH 6arancaHa nBAafl 6on uer ranaap 6aprsrH Hyrarr<br />
xapbffanarAax 6oncoH OpLuyyH ron 6a Xyng yynurr yraac XanxbrH Hyrar<br />
MeH 6onoxbrT, Horee raraap rsAr3op HyriyyAaA 6afrraa 6yil l4npeu<br />
3a$uilH xorxyyHbr x3cer ra3pbrr 6ararraaxyyncaH xopsr oM.<br />
fleepx 6apnvrag rynryypnaH CeqeH xaH afiMrHfrH l4ngeH BaHrilfiH<br />
xouryy Hb VH,qmH Hyrraacaa ragna Opu.ryyH ron gaxu cyvriH o3sMUlHn<br />
Hyrar, Xyng yynau Aaxb eBor geegcnfru oHroHbt xyp3o tocoH xoep<br />
x3c3r Hyrarrari 6aricau rox y3sx 1ailua. Tsp xoep xocor rasap Hb<br />
x3MXO3roop 6ara 6onoaq rycrail 3pxflex axiln yyporreil, xoluyyHurxaa<br />
AorooA sacar 6hee AaacaH saxilpraaHbt HorxilfiH u_rruxnfir aryynx<br />
1ailua.3n u.lrHxsep Hs lzlngeu 3acrv1fl+ xoruyyr Tyu:eer xaH afiMrHfiH<br />
Tyt-ussr xauur, 3acarr xaH ailvrwilu 3p4eHe 4yyporq BaHrilfiH xou.ryygrail<br />
aAHnTrax 6onox lolu.<br />
Xanxurx xaMrHfiH Heneerofr xoulyyAbtH Hor 6onox Tyulear xaHur<br />
xolxyyHbr au repeoxufi axnn tonloH opxongot Ap l-epoevru oror yHAcoH<br />
Hfrraacaa xon, TycAaa opul.qot. Xyyvxur AoMor npvaraap Spreuerufiu<br />
icBr4op Hyrarna,qar 7 repeevnH Hyriaacaa ofiH rapv xorlg syr nax 3rHilFt<br />
'oirbrH ra3ap ovr4x cyypbr.ilcHaap yr orrrfiH yymr raBfitAxgo.<br />
Teg 1689 oH roxoA naarafr 3rrafin rorbtH caB rasap oLtcoH 6afrcaH<br />
5ereeg 1782 ougrsgauir axrepx 6yil Hyrrilfir 3ypar, Lloc lyxnia 6onroH<br />
SaranraaxyyncaH axoos. TyyHeec xofiLil '1788, '1805 oHyyAaA Xypss<br />
:aigsrH rasap 6onoH Tyuser xaH, CailH Ho6n xodp ailr,riruiln ry[rJMsA<br />
- -:pen6appax. Llngs* sacrfiiH xorxyyHbt ra3ap Hyrar<br />
'€ : 4 y6, 1996 t-71-15.<br />
-t 5, nn-A<br />
'"-A M-9. a 1. xn-2103. x.187.<br />
x!,tn xq3raapbrH ryxafr. IIJYAM<br />
83
Tyc orruftH e3sMtut4fl Hyrrfifrl yAaa Aapaa x3n3flL{3H 6atancaH 6afrga16 '<br />
Ap l-epeovutn oror Tyuesr xaH aivrufrs fiaivr'rn eaHrfifiH xoLuyy,<br />
3acarr xaH aftrurnfiH Axaft sacrhiH xotxyy, cailH Hoes airurrilu Tyuee<br />
ryHr,ril xou.ryy, Xorcrennfru YpuaHxafi xoulyy, Opoc syr raBbcaH<br />
3pnuqanarrlt, Apxan6yypan xapyynrai eax HrfrneH optrlt4x 6aile' 3He<br />
orr:r 300 rapyfr opxreft rou ororr root{orAAol. Yr owuilr xouyyHbl roB<br />
Hyrraac roprYVH ssprrilu rafrx spxnsH 3axrpax 6eroeA ra3ap A33p Hb<br />
satcaH qonrofi xYH ygupgax 6aiae7 .<br />
Vpup evrHe MoHloii"lH Hoep nsryyprHyyAbln 33oMtlliln Hyrar<br />
xaHrafr, xeep, roerailr Aat"iHacaH yyAaM ra3pblr xaMapq oaficax 6on<br />
MaHxnfiH 3pxuj33nA OpcHooc xoiu.t xotuyyA ollult4pq, 6ara xeuNeesrft<br />
ra3ap Hyrarr rorroocoH 3ax xfl3raapblH ,qorop optl:l4x 6onxse'<br />
Masx HapbtH yr xflsraapnanr, Aor xypaMA 6ypeH oponryfi,<br />
eepcgr,rfrH ynaMxnanr 3px Honeeree auHrnaH 2-3 nytanart xoqopcoH<br />
xoLUyyA Xanx MoHroflA raB 6afrxss. fleep oryyncex xo6p xotllyyHaac<br />
ragHa 3acarr xaH ailuruilu SpgeHe AYYpsrq aaHrrilu xotuyy, Tyueer<br />
xau afiurrafiH 3opurr eaHrnfrH xorllyy, cafiH HoeH afiUrnftu FnLupenr<br />
gacruilH xotuyyr AYPAax 6onso.<br />
3pgsHs AYYporq eaHrhftH xotuyyHbl Ap LJJrapxreH ypraHxafr, Oaep<br />
llJupxreH ypuaHxafr orryy4 yyn Hyrarraa anruila an6a sanryynax<br />
yypsr.refi 6afte. Tyu.rser xaH afiruMfiH 3oprrr eaHrrfrH xouryyHut TyneeuNH<br />
oror fiapxaH qrx eaHrrilH xotllyyHbl Hyrar Tyyn TonblH ex, XoHrufix<br />
HypyyHA lafigar 6ereeg 6enrrscst-t MoAoo 3yHbl Llarr eepnilu afiruruftH<br />
RJp*t t{r4H BaH, Cyxurr eaHruilH xotllyyAblH Hyrrnftr gauxyynaH Tyyn<br />
ronoop ypcraH Hyrarraa aBqpax YHAcsH yypenefr 6afixee.<br />
MeH CafiH xodH aiurrfin Surupenr sacrhilH xollyyHbl t-to6g TarHa<br />
ypuraxxafiH xfl3raapbtH Xerri| xsrM,{hrh iln 17 cyu 6yxuil 3 oror ypnanxafir<br />
eaxrpvs, 3acarr xaH afirrlarr TarHutH YpuaHxafiu 5 cyt'l xaptnanalAax<br />
baficane eeprufir YYHA xaMaapyynaH ysex 6onox 6yfi sa.<br />
Xanx MonronblH 3apNM Hor xouyyA oroH HyraTTafi 6aftcnul ron<br />
yqilp uanTraaH, 3opt1flro Hb loyHbl oMHe ax axyiu xycen coHt4pxon,<br />
uaapAnaraac yygsnrefi lorr/|. Manx Hapaac roTroocoH xhjl xs3raapblH<br />
Aorop 6aprrgax 3eBXeH HyygnrafiH Man ax axyfi garHaH 3pxnox<br />
ffioo.<br />
tC.!4qlHHopbe, H.Eausparv. 3pgeHa syy xuilg 6a Tyuesr xaHbi xotLtyy. Y6., 1999. r. 148.<br />
'Mo"ron YncutH uaurup A3Br3p. l. Y6., 1997 r'197<br />
nxofrg turpo'" afrraruis ofrnnoro. yTHC. TBC<br />
84
Sonouxroil xoqopcoH xotuyyA 6ycag xoporqoor 3yfinchfir ryxafrn6an,<br />
anrui'u Max, Vcr3r o,qflon, MoA ryno3 3eprfiilr onx aBaxbtH ryn4 6ycag<br />
ia3apr eeprfru xapbqaHbt Hyrarrafi 6onoxurr sopux 6afie.<br />
l-expee xouyy 6yp rafrrr,r tycrail uyrarrafi 6afrx vagaaryfr 6oreog<br />
cnoHxuiH xyBbA aHo Hb 6apar 6onorvxryfi syrin 6afie. oprHra il yrcaat<br />
xaag HoegstH yp yAMbtH uoe,qslH ronrofincou qeeH xotuyyp n sn epxrfir<br />
3;onx 6afra. Tegreep Tyu:ssr xaHbl xotuyy, 3pgeue Ayyporq eaHrrfiH<br />
xou.ryyHbt A3oA eBor Hu l-epceHs xalaip xyurafixrafrH iyrraap xeBryyH<br />
"-cHoxyri yti:su, axMaA xoBryyH Au.ruxafr AapxaHbt ij.JyyA yAMbtHXaH rcM.<br />
MoH oacroc carraQaarafr 3aphM sacar Hoeg, ryxaillau CsqsH xaH<br />
ziuruiln l4ngeH sacrriu xorllyyHbt Hoeg cyyxsoqnoH eep xou.JyyHbt<br />
1'fiarr 6ara xen,txssrsfr 6onoa.{ o3oMrxrr uyrarrari bolcos 6afiHa.<br />
Tegreep rycrafi ra3ap HyrtyyAbr ax axyfrH 3opuynaflrrafr, saH<br />
,in raxunruru utunxrefi, uaurH cywi xninpnrtH 3oprynatrrafi reN<br />
z{vnaH yeex 6olHo. TegHsec ax axyfrH yfil axunnataa FByyflax<br />
,3.r50p rnyyrefr soHxHnx 6ais.<br />
XoLuyy xoi;p 6a ryvHsoc Aoolx Hyrartait 6ailx Hb xoeop xs4ufr v<br />
''.'.i i-XX 3yyHbr exsu yeurzH MoHronqyyAbrH ra3ap Hyrar eserrauLnufin<br />
-3r eBepMeq oHqnot ow. 3us 6yxeH Hu MoHronvyyA opr qaraac oproH<br />
.rii3M Hrrarr 6envespneu Hyrarnax 6afrcuaa xymMxrsH MaHx Hapurn<br />
-:.roccoH 3aar xff3raapr 6apurgasu, 6ara xevxesrasp 6onoaq yn.qox<br />
.r:qopcoH ypbAbtH ra3ap Hyrat sseMuJHnrilfiH xyBaapHflanrsrn yn6aa<br />
:5:?<br />
SUMMARY<br />
J.GERELBADITAKH<br />
A peculiai.ity of banrrer territory in ealqa<br />
r-:om the middle of thelTth century the "khoshr-rn"-banner had become<br />
...'. administrative unit of Mongolia, a situation confirrned by Manchu<br />
;:<br />
Srnce that peliod the number of"khoshun"-banners increased and size<br />
:' :"-.: :i,eir territory correspondingly decreased,<br />
This artrcle explains that "khoshurr"-banners ugually used to have one<br />
ii*::n but there were several "khoshun"-banners in ealqa which had more<br />
.-"l- :1\o territories.'l'his phenomenon is one of the peculiar features of land<br />
r:r :i \longolians from the lTth to the early 20th centLrries, and it shows<br />
r,-::.' -'f ancient land use division by nomads over extcnsive territory.<br />
85
STUDIAHISTORICA<br />
INSTITUTI HISTORIAE ACADEMIAE SCI ENTARIU M<br />
MONGOLI<br />
c.qonMoH<br />
PAE)KAMEA3AflEAI-|I]I,5AAHAMxAfrxnrrlqulgMoHronblH<br />
coEnA oPvvncAH xvBb H3M3P<br />
MonronvyygblH onoH MFHTaH xmnufiH ynaMxnanTafr coenutH ux<br />
eB caHr 6yrsexeg MoHrorblH 6n'arfiftH MoproAilfiH opyyncaH xyBb HoMsp<br />
yn""* 6tanse. TegHraft Hor Hb OrropryfiH Aanail xoMsox HoMblH<br />
Hepoopoo angapuJcaH PaSxarvrba 3an 6aHgraga (1599-1662) toivt'<br />
3nexyy erYYnonA Pa6xar'a6a 3as 6aHgugutH coenulH Vfin<br />
axunnaraar 6yxeng Hb'aat{ ysexnilr aopuconryfi 3oBxeH Hyygenugufrx<br />
6rvt+r ycruftH xerxfing rYynurfi opyyncaH xyBb ueuprfir Llyxac AypAaxur<br />
opongnoo. TlxrexAeo ryyHr'rft 6uqur coelurH yfin al,Knnnaruar uauilH<br />
*L"t'" nu yfin xoprooc aHruA aB\l Y3ox 6onoruxryft otul'<br />
paoxau 6 a 3an 6au gn ga <strong>22</strong> xnn [-{acr ut H opoHA (ry aep c. t-{) cypv<br />
MaAcgH ayilnee ox Hyrarraa upcHufi Aapaa rop xoBssp Hb<br />
AgnropYvnoxrfir oponAcoH loM' Tep6eep ]oyHbl eMHe anc xonblH<br />
't-l"ct"'* opHooc roex aBt{t4pcaH ulauHbl t4x xenreH cyApyyAaac 3H<br />
TgpryyH, xopgrqoorsl4 rocHeo coHroH aBq ualuHbl HoMnon cypraanuiltt<br />
aryynit't xuftraA ofinryynax, ynMaap cYcorr3H onHblr uauilHA opyynax<br />
gopunroop onoH rooHbl HoM cy.qpblr 3x x3tlH33 xepBYYnx 6yggstn<br />
uaulHblr MoHron xonoap AonropYYnox oponAnoro xrfix baficaH oru'<br />
Pa6xarvrba 3as 6anAraAa rop Ycel soxroxoocoo eMHe "3qrrfiH<br />
xoru"(Pha-chos) ( 1 642- 1 643), "Xyyrufi H HoM" (Bu-Chos), "Manurarra6yvt"<br />
trr,ru-ni-ur.u-' oum) (t o++), "6aH.lt4H xyrarrblH ryyx" (Pan-chen-hu{hugiu'l-rnam-thar)<br />
(64l reprnilr 3x xenHoo opqyyncaH Hb 0AYr03<br />
cy1affaataap TorroorAoog 6afiHa1 ' Taresn Aataary xyAaM MoHron<br />
'XtyecaH6anAau. ToA ycer ryyxrafr AypcranyyA' y6'' 1975' 'l?5-1?l;,.. ^.. ,.<br />
e.i.bu.",*rr. 3an 6augugulH opqyyncaH i-loftxt'tg AarhHHH ryyxl4uH oH qarunH<br />
acyyAnyyA. Xsn goxuon cyAnan 6oru XIY' Y5" 'l9B0 r<br />
#;rd; ganafi Pa6xarvr6a 3aa lauguAblH HaMrap capHu repsn x3M3srAox ryyx<br />
op,rre. Xeenen4 6anrrecos X.l-lonoo y5" 1967'<br />
86
, cr33p opL{yyfira xhfix 6aficHaa uilHo3p 6rvrr ycer 3oxr4ox traapAnara<br />
-apaB roAor acyynr rapHa. Tsreen Pa6xana6a 3an baHprga trlauHbt<br />
:3p roMbeo, roBA yrnnr 6ypyy xa3rail AyyAax, 6ypxnsr HoMbtH yrrblt<br />
raxyyAyynaxaac copoMxnoH, yrqroH opr{yyrax 3apqMbtr 6apruranN<br />
Eailcau 6onon xonToH cyApyyAaA safrnLuryfr rop xoBosp Hs 6yynrax<br />
laapAnafaTafi caMrapA, reBA x3fl33p 1ailpar rapHkl TaxHnbtH wuilr ox<br />
li3flH3e osoaqroli TafihrrlaH 6yynrax LUaapArara rynrapcHaap MoHrofr<br />
5i,t,Jfirr cyyphncaH ToA vc3t, MeH oHarxor, TyBo,q ycrrarin rannrvilr<br />
3oxrocoH 6onoe yy tox ysex 6arixa.<br />
Mes Horee ranaap [_.[acrsrH opoHA 6onoacpon oflcoH 6uqrnfrH ux<br />
\,3pT3A TyBsA X3n3ep HoM 3OXHOflOo ryypBt4x xaHArafa ra3ap aBq<br />
lzi,cuaac ox xonoopoo [uauilH Aorropvyrx, HoM cyApbr Hb opl{yynaxbrr<br />
:sDbcoH 6afrx..t 6onox }ov.<br />
Pa6xanl6a 3an 6aHgra4a HavxailxaMq roA ycrurir 3oxr4ocHoocoo<br />
ix,r3H ryyHt4ri soe 6raqhx 4ypnararir 6onoecpyiznax, 6fiqrilfiH xofi RpilaHbt<br />
/ -:tvfrr oripryynax, yrfa 30xuorbrH xsj-rH14fi x3M x3MX33r TOTTOOX Tanaap<br />
:r,rafT caHaa TaBbx, ryyHr,rfrrse aMbApanA x3p3rxyyflsH, opqyyncaH<br />
-:',i 3oxl4ofloo eepilfrH 3oxl4ocoH ToA vcroop 6r,tvyynx, baplyynan<br />
-apaax bafican Hb xoA xo,qeH :yinuilu cails ypuilr garyynxse. yyHg<br />
"-.,',.1bt eMHo H3rA, TOA yctvlilt ranur ycruilH xaMr o|oH [uaBb HapTaa<br />
leaH cyplax ynMaap l.UaLUHbt onoH syyH HoMbtr OpqyynaxAaa OnoH syyH<br />
-3tsc Hspod 6ile.tnsH AaryyrcHaap 3aq 6aH4r4ulH rox opr{yyfirbtH<br />
-'1sryynuilr 6yfi 6onroxes2 . Tuilnxyy MoHron, roeg xenrafir L{aAaMrafi<br />
::3:,,lulc3H, AopHbtH ux,6ara raBaH yxaaHA HoBTgpcoH oroyHbt oHAep<br />
-"JasxHrafr 60noacponroi xynryycrafir osnrrex qaAcaH Hu pa6Nau6a<br />
3a; 6aHgrgurH Mosronsrs otoyHbt xorxnNfrH caHA opyyrcaH roMooxoH<br />
r-"3o H3MOp 6arie. Xodpr, roArosp 6onoecponroft xyrr,ryyc Hu Mouron<br />
- izi rxaulLlH Aonropt1vnoxoA L{yxar yyper ryriqerrooA 3orccoHryfi<br />
:..;5iH tyH yxaaHbll xerxy\/noxoA eepcgrafrH xyBb HsMprlrlr opyynx,<br />
r,':.ion opoHA tuapblH ulauJt,.1H Asnropyyn3H, H1lyAnrlriH cyrvr<br />
:! 35aryyAbtr 5ailryynax, regreepr,lfru xypar HOMbtH AOr xaffr oau yilnrafir<br />
r.,:-'onqyyAsru axyil, corron 3VfiA roxilpyynaH 6yrsonqoop eepqnoH,<br />
r-,:4.:r HoMblH yHunarbtr opfeTreH Asrt3pyyncHssp [XapblH ualxHbt<br />
:e:tia rox oHre anctail MoHron ropx, 6yrZ 6onox ex yHgcrilr raBbx<br />
:-:-eepeo qyxan av xonborgonrofi rcna. l-ypaer, pa6xau6a 3as<br />
i:-;r,r4ulH 6afrryyncaH Or7pagsrH lzlx xypee*rri gepreg rxauHbt HoM<br />
' ,can6aarap. Mosron opqyynrblH roBqooH. y6., 1ggb. r. 50<br />
87
3OXHOfibif OptjyyriAai opvyynrbtH TeB, oprryyncaH HOMbtr Hb rapaap<br />
xyyna!. otttupyyfiax 6il,ise.t Hap, MoH xsBA AapX 6apnaH onujpyynax<br />
rloM xoBnoflNfrH 6apxanst ra3ap3 seper coen rytoox roMooxoH TeByyA<br />
OafrcaH Hb MoHrofl yrcaarHbtr coeH rereepyynoxoA qyxan Vypor<br />
ryiqerreceH nu. EapxaHbt ra3ap axLlrnaAar 6ap 6enrreger 6apvng,<br />
HoMbrH ycrNilr 6apgcttilnpor cfifirbopqHA 3opor rap ypqyyAbtH roM reB<br />
axfiflflaH x3,qoH 3yyH xyygacraft Luaulsur r4x xonroH cyApyyAbtr onoH<br />
MnHraH xyBb xyBilnaH, u-J14Ho 6ailryynargcaH cvM xr,rilg borroH cyffirroH<br />
onHbr xopetqoer,.{aHrax 6a;rcaH roguilryft rog ycruilH HoMbtH apBrlH HX<br />
eB caHr Oypgyynsx exneniafir rasbcaH Hs Pa6xaru6a 3an 6aH,qtagurH<br />
xofrv yegse ynAo3x erceH ooyHbt yH3r es 6oncoH rov. OHe reB Hb<br />
MonronutH HoM xoBnonrriu xorxrng rogopxori xyBb HOMop opyyncaH<br />
nrta. .Qepeer, 3an 6aHgngulH ynAcufrr Hb TaBbx xorxyvnoxhfrr sopuN<br />
6afrcas OfrpagutH yrra 3oxuorbtH xon 6ypengsH rorroxoA ryyHrafr<br />
aBbsacnar u:aBb Hap xaMTpaH 3yrrgrqr,q ,4xooxoH yypsr ryilLierrocoH<br />
loM.<br />
Pa6Narra6a 3an 6augnputH aMbA 6arix ye4 rog ycruriH yrra 3oxHorLq<br />
oprtyynrbtH 3oxhon ronnox 6aficaH 6on ryyurafr Aapaax yeoc luaBb HapbtH<br />
Hb 6taqceH xon u.luHxfion, oAoH sypxafr, aHaraax yxaaH, ryyx, npreHnfi<br />
yrra 3oxhonbtH HoM cyApyyA olHoop 3oxnotAox 6oncou Hb rqoopx<br />
opqyynraap AaMXilH sprHufi coeinr 3Hsrxer, Tyaeguix coenuru Henee<br />
Moxronsrs ran Hyrarr ryrx rapxax ryyp 6oncorr rcpuilryil MoHroflbtH<br />
ynaMxnaflT aHaraax yxaaH, rvyx, xon uilHxnor, o4oH sypxafiH xorxunA<br />
rYnxoq Y3YYncoH toM.<br />
Trinxyy Pa6xarur6a 3an 6aHgragbtH uJaBb HapbtHXaa xaMr yycreH<br />
6yfi 6onrocoH Oilpap xonr yrra 3oxuonbtH apBHH t4x caH xeMpet Hb qar<br />
xyraLlaaHbt ypr, gafiu caMyyHbt xen,q vnoMx xoMxooreep yporAcsH q<br />
eHger xyprgn xo,qsH MnHraapaa xa,qranatAaH upx ryxar7H yeuriHxee.<br />
ryyx coenurH repq 6onx yngxee.<br />
Tog ycrsep 6rvurgceu Aypcrafl Hu OXV-urn l.lJVA-uru flopno<br />
AaxilHbtr cyAnax xypeeneHrufrH can6apurH HoMbtH caH, VnaaH_yprafiH<br />
MoHror, Tl1BsA cyAflan, 6ygbtH cyg,narbtH xypeenenrlrfiH rap 6nvruen<br />
HoMbtH xenapef , EHXAY-srn Seexrs, Xex Xor, LllrruxaaHut HoMbtH<br />
caHryyA, l-epruaH yrcblH xsA xoAoH HoMbrH caH, vysefrs , fauu yncblH<br />
,U.tUVrsO. Mouron uogor 6apsrH Hov. Y6., 1991. r.75.<br />
fi.qorZxuncypen. Sypraa,q uogox 6apurH HoMbrH raBaH rapvrar yE , 1g5g.<br />
"Mongolische Handschriften Blockdrucke - Landkanen. Beschr:ben von Walter Hessig<br />
assisted by Charles Bawden. The Royal library Copenhagen. 1971.<br />
88
KoneHxareuur Sgss xaaHbr HoMbrH cau6 MeH Mouron yrcbrH Xoeg, yec<br />
ailuruiln opoH xyrrufir cyAflax n,tysefi, xyBb xvMvycuiln rapgeep 6onoH<br />
YHHC-rafiH rap 6uvrvenrfiH xeuper, LIJVA-r,lfiH Xen yrra 3oxr4onblH<br />
xypeeneHrnrTH HoMbrH cauruilu rog ycrurTH sOHAt 33p3r onoH ra3apr<br />
xaAranarAax 6afiHa.<br />
Pa6xarr,t6a 3an 6aHgrAbtH 3ox14ocoH ro.q ycot Hb qaruila<br />
uantapflbtr AaBaH Tyynx, AaByy cafis ran Hb xorxt4H 6asNux,<br />
Aoronrqonrofi syfrn Hb roorAcesp eHoer xypror xspsrnsr.qcosp 6arixa.<br />
lAilnxyy Pa6xav6a 3an baHgraga rop ycrnrir 3oxuloH, ryyunfrree<br />
aMbApyynaH, ofrpag xonr yrra 3oxhonbtH oB caH 6ypengou rorrox<br />
yxgcufrr raBbcHaapaa Mouron 6onoH Tee AsfifiH coenurH ryyxoH4<br />
rogopxoil xyBb HoMop opyyncaH nM.<br />
SUMMARY<br />
S.TSOLMON<br />
In this arlicle, the author that zaya Bandidha's "Tod Mongolian script"<br />
which is based upon old Mongolian script, also Tibetian and Indian transcription<br />
had created for the demanding concrete transcription to the Mongolian<br />
language from the Buddhist books, and for the rerigious tenninologies, ti6etian<br />
pronunciation. The "Tod Mongol Script" created by zayi Bandidha<br />
Namkhaijamtso originated oirat literature heritage and submitted definite conribution<br />
to the Mongoliap pnd Central Asian Cultural History.<br />
tc"t"logu" of Mongor Books, Manuscripts and xyrographs by warter Hessig assisted<br />
py Charles Bawden. The Royal library Copenhagun. .t97t<br />
X.Ilyecau6an4aH Tog ycer ryyr.rrarZ gypcranyy4 Vb 1975<br />
tt9
STUDIA HISTORICA<br />
INSTITUTI HISTORIAE ACADEMIAE SCI ENTARIUM<br />
MONGOLI<br />
fi.AAtljEAAPAX<br />
,,[Ap6A EAHANIIL,; i-i ropefl yEnnH HAMTAp-ff nryyncAH<br />
tuAut Hbt y3ec r3fl 3HT :j plqSH il ti H 3pl4xe,, x9M33X TYBOA<br />
CYPBAfl)K BULIV|T XVIfrCEg 3API4M AXhTNAflT<br />
Mo'ronsrs 6ypxan u.,auJHbr naprefi xyrarryyAbrH Her cafrn so6'r<br />
xau ailrtrnilu .Qap6a 6aHgur4urH repen, ve,qapaaJ]nbtH HaMTpbtr bnqcoH<br />
"TyrserrannfiH o3eH oqpbrr 6aprrv xrfrrse4 6opmoh6anpurH HynrMc qor<br />
rorefiAop AesA naM flapoa 6aupnp,a r3To.nr3f q<br />
AreaaH,{ofi xopAoH'ye6ancaH6orr ilx ropon yeurZx HaMrap, snryyncaH<br />
uauHbr y3'cronoHr ep4eHuft u opl4xo x'M'9rAOX opr.x14Bori" l,Khyab-bdag<br />
1!o-rje'chang<br />
dang ngo-bo
3ox u orq I yaca H rsrsrAa H 3a H oH oxyy 3oxr,1 orAoo Aap6 a6 an anpa<br />
HapbrH HaMrpbrr 6nvrxgee xraaay'papHar fyHraaxnru60 (1 575- 1 634)-<br />
r,frH "SHo rxor14riH HoMbrH rapnara" rrgya-dkar chos-'dbyung/,<br />
cyn,6axaruilH HoMbrH raprara /sumbaha' i chos-dbyung/, 3oy Aghurarfi iH<br />
HaMrap, Eor4 3oHxoaaruilu Eo4u rr,reprafrH 3opor (t_im- rim'chen_po),<br />
5ax'{r'rH Spgsxr,'rzH HaMrap 3oprooc ragHa 6n4eHA MoAorAooryilaailcaa<br />
qopx logoi roAor MoHron naMbtH 6il,.{csFt !ap6a6aHgragsrH xoep, rypaB,<br />
TaBAyraap rersoHrli HaMTa p 60rox "f-a rixau u ra rr raprarbr H Havrap-rr,rx<br />
Aanafr" , flaLugapxaa nuurvilu rapan yruila 6r,rvrar (bira_shis dar_rgyas_<br />
gling-gi 'dbyung-khuns ye-ge), "LLryree'Nri raper^r (rthen-gyidkar-chag)',<br />
3opor ryyxr/fru coHr,rpxonrofi 6yree nyypvt6r car,rrap LuHrnacHaa<br />
T.MA3rnex3e. 34reep rib MoHronbrH xyrarr xyBHAraaA, xypee xrfrgurrin<br />
RnaHryea flapba 6aHgupurn yAaa AapaarrafrH gypyy4, paulaaHruts<br />
xypeeHrfi ryyxrarzn qyxafl cypBanx xspornorAsxyyH 60nox Hb M3A33x<br />
bereeg xapaMcanrafi Hu ycrrargax yporAcoH roM yy ongoxryfr 6afina.<br />
EusraH flyacaHrofiorgaH3aH oHOXyy xa (kha) 6olag yl [ap6a6aHArana<br />
4<br />
fl<br />
a rpa rv 6a Area a H q o fr xop{o H,qoB (1 87 0 _ 1 gZ7 )_bt H H a Mrp bi i opyyn ca u ryX.<br />
3He ryxarTraa 3ox14oTrr "r-erenrer,r AreaaH,rofixopgoH4oe6ancaxoo oesp<br />
ryypBilnbrH o3oH MeH xegyri v ryyHrari MeHXyy rypBaH HyyqbtH HaMrpbtH<br />
oHq rafixanutnrr raprara HyfyyA Hb oHoxyy ryypBr4x yilnufru yrra MeH,,<br />
eepeep xen6sn, oHg 3oxxon us xe,qrfiraep AreaaHvofin*opjo*4o"o,*<br />
HaMrap ruoH xe4rri v !ap6a 6aH4ugsrH xo6p, rypao, raB.qyraap xlrrarrbtH<br />
Tanaap oHqnoH oryyrcHss ryxafinaH TOMAsrnScoH lailna. 30xttorqrarIH<br />
eryyrcoH eHre affcaac ryHraaBan, ryyx qaAtat Hu rogrfi n ropopxofi 6yc<br />
6rvur.qcet oMHex gypyyg[fiH*"" Hanrrpotr roAocroH luqaxnilr<br />
AreaaH'lofrxopAoHAoB TyvH.q 3eBfl ecHn ilr y pnpgnara6onrocoH Oononroil,<br />
YyH nyres xon6orpyyrx, uanafi .p4.rir* cyAnaaqfiA,Qap6a 6au4rg<br />
HapbrH frnaltyaa AraaaHqofiHXopAoH,qoB xyrafibtH HaMrap, r1son<br />
Oogponurr coHt4pxoH cyAanx acan 6oreeg ryxarinOafi Aoxrop<br />
C.l4purHHopoa "Apg ryrvHr,trZ apvyH ecoH opulaofi,,2 soxxonbrr Hu<br />
xopBvynoH, AoKrop raBX naMraH [1l.CoHrau6afip aHxAyraap xyrarr<br />
cogoaxana qbr H Ha Mrpaac roBqnoH opvyynx3 H ra r;rnyyncu r,,t fi r ren,tgernee.<br />
fl<br />
1<br />
'lap6a 6aagug AreaaHvoirxopAoHAoB. Ap4 ryvHr.rri aprayH dcou opLueofr. MoHron<br />
3l;:::: :l1ln.y:".r 6yynraa xoBnonA oenrrscgx C,lzt4Lrr.ruuopoe. yE., .1ees.<br />
!- vr^rxr4HHopos. Msprsr_i rvH l-ov_6oxae, Hor,,rv veprou 6axpu4a ,oep. VS. lbg,z.<br />
-lJi corrr'rn6anp. /lap6a 6aia1,up co4oaxarrrqJ/,taaaiH erwqr,,r corryyn. yE., 199g,<br />
i$<br />
9t
6yrqufiu xyebA oHoxyy 3oxuon Hb yH.qmH 3 xeqer, 4 6yner fyxuil<br />
17 :yfineec bypgsx 6ahraa Oereeg roxAoe 6u,q aoxnorvufiH xuilceH<br />
rypBaH xecrurtr Aorop Hb AaxfiH xapufirran 6yner syfin 6onroH<br />
xyBaacHaa Aypgaxbr xycv 6aiua.<br />
3oxuonurH ",4ap6a Oauguguru AooA AypyyAolq uJauJr4H aMbrHbt<br />
Tycbtr fiMap Mor 3oxl4ocoH 6coH" rscsn Horgyrogp xscer 2 6yner 4<br />
oyfinreri. YyHg,<br />
AHxpyraap. Xyrarr XarapuH opHoo uaulrlH aMbrHbt rycbtr FMap<br />
Mor 3oxr,tocou ticoH (soxNonurH 4 16ltanaac 1116lrcnp),<br />
Xodp4yraap. San6uiH opoHA luauilH aMbrHbt rycbtr ffMap.Mgr<br />
3oxr4ocoH 6coH (1 116l-1316lnn)<br />
leepx xodp 6ynrrafrs rercreng "l-erenrerq raMbtH repen<br />
AapaannbtH HaMrpaac Xarap opoH xufiresg Ean6a opoHA. ularuuH<br />
aMbrHbt rycbtr aoxHocou fi an,lnpau, l-ynanaugpa, XuasyHrana6en, Ean6un<br />
Xan6ocena AepBeH xyBilnraaHbt HaMTpbtH ToBLt aHx4yraap xocor<br />
6onofi"a xgMooxgs.<br />
"Qacr Tyaeg opoHA uJauJilH aMbrHbt rycbtr qMap MOr soxnocoH<br />
€coH" xen,toex xodp4yraap xocor Hu 8 syEnrefi. yyHp,<br />
l.l-{acr TyeegufiH opoHg 6ypxansr uaurH.qenropsxnrZH 6oLuor', (13/<br />
6l-15lalrang.)<br />
ll. Cau6aqrax6oxavagxa6a /Sems-dp'a chin_po bya,chad_kha_pal<br />
(15a-21lalrans).<br />
'<br />
I I l. l-yxraaxanqaH /kyn g-d g'a,rga l-mtshan/ (20 I aL2A H mnp)<br />
lY. Xarvr6axep 6n4on-og /brgya-ma-p at (20161-21lal rang)<br />
Y. HailgaH canxo4 lgnas-brtan bza n g-skyod/ (21 I al _ZZt 6l r anp,)<br />
Vl. Xa vr roH phH6o,.to L{ynrerrapapr'la /byams-m gon rin_po-ch e I (<strong>22</strong>1<br />
6l-23161'ranpt).<br />
Vl l. l-{opx AreaaHvofigor /choi-rje-'ngag-dbang chos-grags/ (23/6/<br />
-24lalranp)<br />
Vlll. Xyran Arsax.,rofixuxanqaH /rin-po_che,ngag_dban chos-gyi<br />
rgyal-mtshanl (24lal-25lal nnp) HapbtH HaMrpur ryc ryc 6rqxee.<br />
3Hexyy 6ynrrafiH Tercronq "Ouq rafixaruu:urrafiraac yVAcoH oHoxyy<br />
rarixarr,tu:urr [apnara. 3xe naenxyy rvvHes vagarvuftx u.ruL"",t- ynoMx<br />
r{l4M3rflOx, l-grenrsr.{ naMbrH Tepen yerafiH HaMTpaac {acrurH opoHA<br />
ualrlhH xnfiree4 aMbrHbt rycbrr 30x140coH AonooH xyBrnraaHbr HaMTpaac<br />
roa,{ reAhfi ryypahcaH xodpgyraap xscar"s. xeMosxgo.<br />
ony""u"r"n"r4arsax. 3pgeunfrH opoxr4. 11t6tran<br />
-Mer cy4ap. 2\lahan<br />
gz
"14x MoHronbtH opoHA tua[uhH 3pAoHO ffMap Mor AOrropcoH ecoH',<br />
xsMoocoH ryrraap x3c3r Hb 5 syfinreil 6eroeg yyr-rg:<br />
l. lyecanco4oBxaMq (2516l-3T l al ranA).<br />
ll. [-yHraaxa r,tq (37lal-4l 16l rcnp).<br />
lll. Ilyacarr oN46oxaML{ (41 16l-47 16l ranA).<br />
lV. f yecaH rr7BAOHBaHqyr (47161-6llal rang).<br />
V. XariAaecaHAaHXaMq (61lal-6416lranA) HapbtH HaMrpblr ryc ryc<br />
6il,{xoo. 6ynrNfiH rorcrenA "XrasyH4av6urH ropen yehfiH HaMipaac<br />
3H3xyy MoHronurH opoHA ee,q 6oncoH ,q33A TaBaH rSroSHTHHfi<br />
fafixaMlUilrr rapnarbrH HaMrap - LAx Aanai, xsMOOXOoc AonropyyroH<br />
eryynmH ryTraap x3c3f"6 X3MO3X33.<br />
"finryyncaH uiauHbt y3octonsHr opAoHr/riH opt4xo" HaMrap<br />
3oxHoflbrH ror aryynra Hb SypxaH 6aru.lr,rfrH afinAcaH "txa[uilH-3pA3H3<br />
yMpaac yMapr.q3nr3pH3" x3M3ec3H eulH oHonbtH paryy XyrarTbtH opoH<br />
xoMo3x Suerxer, 6an6a xrrireep LJacr TyesgeA xyBr,{ncaH '1 '1 xyrarrurn<br />
HaMTpbt r roBrloonoH MoHrong xyBrrflcaH ffap6a6angra4<br />
fyecaucogoBxaMll (1 632-l T0Z), IlyacaHryHraaxaMq (i 203-1 236),<br />
lyecaHrorra6oxaMq (1 732-I B 10), IyscanryeA'HBaaHq!4r (1g0g- 1Bs2),<br />
Xaigaacarrr4arlx(aMq (i854-1870) HapbrH HaMrap, uaurlH HoMbrH yEn<br />
xepruir AonropoHryfi eryynexeA qrrnorgxes. VuurexAoo xyrarr<br />
xyBrntaaAblH HaMTpbr 6rvgor ytaMXnanr 6u.anerailu Aaryy 3oxHoxoo.<br />
3xexyy 3oxLlon Hs ,[ap6a 6augrag xyrarryy.qbtH HaMrpbtH sepsrqse 6ac<br />
6ypxHsr ti.laruHbt ryyx FnaHrysa Xyll-XlX 3yyHbl MoHron opoHA ryr3H<br />
AOnropq, ror y3on cypraxyyH 6oncon 6yg4rasrvr, ryyurafr ryyx, coenurH<br />
yiln sBL{, MeH Llar vehfiH 3apfiM ryyxoH xopor fiBAan, Mosron _Tyae4lrfiu<br />
lualuHH Coenurn xaphrqaaHbt Tyyx3HA xonoorAox qyxar M3A3O<br />
6apnrr,lryygutr aryynx 6yrZ Hs coHHpxon rarax lailua.<br />
_<br />
3oxronbrH aryyntbtr roApyynaxbtH vy,qH3oc XanxbtH Aap6a<br />
baugrp HapbtH HaMrap, uJauJhH HoMbtH 6onoH rop ecuur rVyxoHA<br />
xonoorAonr uJr,iHofloT 3apHM MoAOo 6apuursrr Taraap coHt4pxyynbn.<br />
Tyc ooxuonA aHxAyraap xyrarr lyacaHco4oBxaMq opx Oannar<br />
x3M30rA3x rar 3M yxop xt4| ( 1 937) TyueHxeH cafrs soeHsr apaBAyraap<br />
xeBryyH llJrHaparcag [J.Japsa AaFH xyH railxuilu uyrar XaHra,ii'*uno,<br />
XaHx xeueex rasap /xoxlurH MepreH ryHuri xoLuyyHur, o4oorufiH<br />
Xeecron ailprrailu Pauaaur cyMbrH nytarr ryluMon EH gaurn v6aLru<br />
3aHarrftH rep 6yng MoH.qoncoHz rox eryynx loailua.<br />
;--- 'MeH cygap. 6416lran<br />
'MeH cy,qap. 25l6lran<br />
93
Tyyurir "6aTaacaa yxaaH mproroH, HoMA ,qypratiu ryn 6rvNr ycer,<br />
y'-{iunarbrH onoH syfin HoMyyAbr rotroox, cyAap rapHfifiH ecslr yxaapcaH<br />
6nnur aBbffacr x6BryyH 6afrcag" reeg rrftn y,lnp XanxutH Hodg Tyaegeg<br />
onq sapx 6arivraH-SpgeHe flyacaHvofixuNanqaH (1 570-1 662), panail<br />
nana flyncaHxaMq (1616-1682) rapryvroHA HapnfrH ropopxofi<br />
ainrracaHg, req "SypxaH 6arrurfiH veA 6aficau Ear arv opHut<br />
larvnpaHrufrH xyBunraaH MoH" xoMOgH roApyynau 6oLuor Y3YYneH<br />
coepxcoH axee.<br />
IlyecaHcopoBxaMq xeBryYH 6ypxaHul uaunH genrspeH l-{acr<br />
TyaegrafiH opoHA LraufiH Hotvl RMap Mor oputt4xyfir ononroo coHcox,<br />
6ac ypsAutx cafin xycnrfrH 6apnngnarbtH Ypoop uon rufru.t oAoxblr HXoA<br />
xycoMxnoH 6aficaH ryxail, n,toH SpgeHe 3an 6aHgupa lyecaHnspeHnsft<br />
nyros 6re rarufiH HoroH ye, TopceH Hyrar opoH v ofrp, Hac cYYAop<br />
6araac yvpaH 3onrox corron caHaa MaLrJhA uaApbtH Aesp xodyn xyrarr<br />
xoMoorAoH 3anarAaH 6aicau ryxai coHttpxolroti oyfrnniir orYYnxoo,<br />
Tnfrn HsreH yyn3axAaa 3asutH rorooH 6eep "ra Llacr TyeegrtlH opHoo<br />
nviap 6onoeq oAox, uauilH aMbraHA ryc 6apuH Lipox xoporroti xoltssH"<br />
caHyynaH cypraMxhrcaH rox AypAXos.<br />
Tepbeep 17 uaxailgaa [acrutr eopua 1644-1677 ou xypren xopt4H<br />
rypBaH xhn ulaBfinaH cypanqax 6ypxaHut [IlaurHbt HoMnofl, caxiln<br />
caHBaap Aor xanrr xrt{osH cypanqaxbtH xaMr ,1x, 6ara raaaH yxaaH<br />
6onoH cyAap rapHrfiu yBilAac Houlonutr,Qanafi nana, EaH.{t4H opAoHo,<br />
Xaruuangarea, l-anxyyp 6a Xau6axaMq, Te.lilHaraaaHnogofixaruq,<br />
[aprury uaapau6a flyacanvofigor, XaHxaa xyrarr AreaaHqofiAor,<br />
XnAu.roA AreaangaHsaHnepeHnefi, 3an 6aHgnAa flyecaHAapenneil<br />
rspryvroH MopreAoop xerflYYnoH onoH nYH BaH xYprsx cyAnaH<br />
reroopcoH 6afina, TrfiH '1 5 xunnfiu ryplu cyAap rapnrfin yxaaHbtr ynaM<br />
rynsruipyyneH "yfrnuilu, flBAnbtH, 6Rcanrax, xanaqaLuryfi<br />
6ncanrax",qepBeH yHAocr cailrap MoproluHX, flxacstu HX epeeniq onoH<br />
uspregnfiH AyHAAaMXaa 6apuN, auru gan6utu nxaapau6a qofibtrrerc<br />
caftn xyprcennfir naurapr 6axgaH eryvncoH 6afiua. Tep yeg,[eeg 3an<br />
opxur flap6stu r.icnut ron xuilp Mauxap l-aH4aHpapxaanrH xuilpuilr<br />
HyynroH cyypbrxyynx, ropryyH xam6utr EaH.1tlH op.qoHooc roMfinoH<br />
TyuaaAar xypar'rrafi 6onoeq r3p YeA lJ-lrpeer naMaap xeHnfrr q<br />
cyynracaH xopnorAoH Hac 6apvrxaap 5ailpar 6onNee.<br />
l4firvrA SaHqr,rH op,qoHo lanail flaMA ryc xuitpnila uilpoaHA cyyx<br />
opAOM yBil.qacr naMblr roxooH ToMfinoH afin4axutr xycqga.<br />
94
Taagyraap Aanailnav fiyacaHxarvq (16,1 6-.1682) Tyae4riH epgerr,r<br />
L{aAan rorc onoH xyrarr Hapaac 6yc xapr* eprHui HowurH calix<br />
6 apu n pnar ar MoH ron xyra n !ap6 a 6au pupaco'oexa rra qur u reree' u fi r<br />
coHrox, ryyHA "rypBaH cypran rererAep afin,tar caasrn Hon,t 6apr,rrv flap6a<br />
6aH4r4 Llopx" xoMoox qon, 3ap.nr4r 6uraur, raMra conruEr co6pxoo4<br />
ua pbr H lt:au H bt,Qa p6a xwilpep xavtlaap 3afi paxbt H nyHAoH 6yyniaxae.<br />
leepxrafrH rsrssurfr tufru ailnpcaup,xsgurt qenee afinrracaH 6onoeq<br />
3eBUleopeoryfrH yvup AorAyraap xav6aap 3aflapLloo.<br />
l-aHgangapNaarilH xuhpuiln xan6a lailxpaa HoMbtH opAsM pr4A<br />
yBfiA.aap ynaaHbr [ua[JHbr erv3'p Xyrarr naM HapbrH xopnonblr<br />
xapilynaH, [ualuHH aMbrHbt Tycbtr aryy Aorrsp 3OXt4OCoH yqfip TyyHssC<br />
xoriul naosron !ap6a6anAu4brH opAoM yBhAac ns {acruiH rraspie4nriu<br />
AyHA yfiaM ryrox, anAap xyn4rofr xyrarrbtH 3HHAaaHA xyH.qnorAxog.<br />
[ap6a6aHgug eepniln 42 xacnurxaa uap Mopt4H Nran (167g oH)<br />
Monron opoHAoo Hyrarraa oroH sanapq, Top qaraac Hyrar opoHAoo<br />
uJauJrH HoM Agnropyylex yfrn xoporr 6ue xon corrafloopoo [uaM,qaH<br />
3yrroxoo. Tsp uaurlut reguilryil roprriH yin xeperr opofll{coH,<br />
-,yxafin6an, XypsH 6envxpnfiH qyynraHA Tyasgnrin flanafi nana,<br />
MaHxriH 3Hx-ArraranaH xaaH HapbrH 3apnilraap xuesyH4arra6a xrrarrbrH<br />
sapnurvtil^ ry.,,M3r33p opoJlL{CoH FB.qafl coHr4pxon rarax oariHa. yr<br />
naurapr Xanx MoHroflL{yyA ManNng garaap opcoH ranaap epenxurrigee<br />
6yca4 rofi ron cypBanx 1u,arnilu aAun eryvncon 6onoe\t 6ac regnfr n<br />
qyp4aaryfi ui,Hsnor M3A33 oaprn,'rurr r3M.43m9c3H oafina. Haurapr<br />
i-an 6apc xunuilu HaMap y ,Qanafi naMblH TeneeHeo fangaH [xupoor<br />
xyrarr Y Areaarnogofixarr,'q xrriras4 floog Tyaeg"r" Xa,_.,*uu *-yra,-'<br />
AreaaHvofrpori6ancanbo xo6p,,Qesg Osx_Anaralun *"un"ra Ap",<br />
anHXaH aru6aH repryyrurarZr 3apx hnroocteec Xypen 6snvup xsMoox<br />
:a31pr Xanx, Oripa4 xorZp vyynraH qyynan. OHexyy 6orp I<br />
JapbabaHguga. soxl 6eep nrr ""i"" "rp<br />
xypron n,teprelraftH xypooHA<br />
xypv SseH xaaHaac aAilc xyprox Malu Aoltop onoHraa sonrox, 6o4u<br />
neprfit aMranaH aBnara (lam_rim ,khyer_bde), ,,OroyHr<br />
q";;H lr;"<br />
-ioMnor 6ycgurH eypxHrafi ryc (blo_sbyod rnam _bshaO gzhan ptnn<br />
"nying_<br />
co)",. "3ypxeH rypBaH yrrbrr xernex raBpbrH yuep (Snf ing_po aon f .u*_<br />
gui khrid ga-bur chu rgyun)',, ,,3ypxeH rypBaH )rrrbtH corroxyrix gapaanan,<br />
:aruaaHbr yHApara (snying-po don gsum -guidnugs<br />
-gyun)"<br />
rim bdui_rtse,lshu_<br />
r3prvyroH qaa3blH 6ouro rraeu xai[na""rir rox Ou,;"a.<br />
"ryynx<br />
r.'leu cy4ap. 3Slahan<br />
95
XypsH 6snv*pr cap rapyfr 6onoxog fianail nanr, 3Hx-AMraraH<br />
xaa H br sap nur uilu na ryy,4a p6a6aHgNg 6yc,qsr r ailnpan cypra MXrncH bt I<br />
eproH AsBlriyynx, sapfi rlrnr.rr garan naep4oxnrlH Tycbtr uxo,q AenrepeHryil<br />
oryylr)K, \iyynraHbr yeop 'ivvHA "SpgeHe coqDH ur.tpeer flap6a6aHArAa<br />
qopx"(erte-ne tshe-tsheng shi-re-ke-thu'dar-pa panti-ta shoi-rje) qon<br />
xurlrseg gapx (dar-ha) coeipxcoH"e rsN roMAornoxoe.. MoHron<br />
xyrarryyAbrH Aorpooc 3eBXeH fiap6a6aH4ug Cogoexarvrqap Hodp<br />
n3ryyprHbr oHqrofr coep;:ln 6oncor gapxaH opx onrocoH nu coHupxonrofi<br />
6apun,tr ou. YyHnfir L{..;-iir-jull rtyygnmfrH coen upreHiunuiln uuilrr'tvthu<br />
6yreq, r,naHtyna fiaMbrH AetsxpaahA rapcaH oHilnorrofi xonborgyynx<br />
spxayfix ranaac Hb cygraBan 3ox!4Ho.<br />
[ap6a 5au1uqa Cogoaxauq cyrra 6afiryynax ra3ap coHroxoop<br />
CsneHre rraepHufi ypA 3axaap 6onroos 6ailtan HoroH xoHbr.{HH eBreH<br />
14pmH,q ryvHooc yr ra3pbrH riepuDir acyycaHg "Vrraan" xeussxyilg 6ensr<br />
perubepen cafiH soxnngox LrauHbr yrryynbr eHg yfingae. t4psegyfrA<br />
oHo ronblH ypp syruilH yynr-rbrH 6sneep uaur.tH t4x Aontoptlo rox<br />
3apnilFflaaA roHA cYM xr,rip oailryynaH xypafl HoMoo 3xn3H "Eogs<br />
mepnfiu sopor" cyApbrr qgoxoop HoMnocoH rsxoo.<br />
,[ap6a 6anpupa Copoexauq apsaHxodpgyraap xapHbt xap Mopt4H<br />
xun (1702 ouar)-uilH ropryyH capbrH wtuurtu 14-Hp xapaH 3ypraaH<br />
HacaHAaa raaflan rercceH ranaap oryynx 5ailna.<br />
3oxror.r "oHgxyy xyrarrbrH HaMTapr MauuA rafrxau, onoH coHt4H<br />
6ailraa 6onoeq, rep 6ypnir Onquxeec ryAronsoH n,tspsxnfir xycBooc<br />
MoHron 6uvreep ryypBucaH gsnrepsHryfr HaMrpaac ysex 6onuyi"10<br />
xoMooxoo, [ap6a6aHguga AraaaHvoilxopgougye 6eep CogoaNaruq<br />
xyrarrbrH HaMrpbrr rogopxoil oryynexrfrr xyccoHoop 3oxhorq "3yyH<br />
qurraruilH YHAoc 6oncoH gsnrepsuryfi HaMrap rsptyyrHosc" ruilHxyy<br />
ToBqoonoH 6uqceH axog. Tyasg xonoop 6u.{coH, "CarIu orr)yHT<br />
Cogoaxana qbr H,qonrop H aMrap, M oHron 6u,ar ui^u L{aAU t, cy€rr opoxyfi n<br />
ofloM, otoyHbrr rrfiryynerv xoonoftH qnrurxfir uyroH yfingex Aonrop<br />
HaMTap xoMoorAgx opur14Boil"11 xoMoox HgreH HaMrap Xeacren ailvruilu<br />
Pau:aaHr cyMbrH r.ur4Hoop copr$H 6ailryynaap 6ailcas xnriAeA 6ahraar<br />
tttuuuit 6ne u:NHxrnreeHNfi axnaap fiBaxAaa 1998 ong y3gx roMAornan<br />
xrfrcsH 6rnee.<br />
ffi<br />
''Mex cygap. 36-3716/ ran<br />
""blo-bzang bzod-pa rgya-mtsho dpal-bzang-po rnam{har chen-mo sog-yeg-ma rtogs<br />
brjod dad-p'l'ajug ngogs blo-bsal mgrin rgyan la gzhi byas rnam-thar chen-mo<br />
b'zhes bya-ba bzhugs-so" !aLuAapxaanuH (bkra-shis-dar-rgyas gling) xui4uiH vogoH<br />
6apurx xsenen.<br />
96
Tyc soxrong [ap6a 6aH4rgurH Aapaa,qapaax AypyyAilfiH HaMrap,<br />
3pA3M coHHH rafixaM rxt4A yBHAacblH ryxafi xyvpHoH orvyflcsH lailua.<br />
CogoaxamqblH uaBb, erfierfir7H os3H XyptaarfifiH rop 6yng ycau en,t<br />
xoHLrH xfin ('1 703)-rfiH MoHroflbtH ropryyH capbtH unHufrH 15-Hn<br />
MoHAonc3H xeeryyHrfrr 6aru nav flyscaugoHAVr, XaMbflHAopx<br />
ropryyroH HFnxbtH FBAan yfin33c eHrepeox, 6enre nyres rorenAep<br />
yurtrp tyxahnaH TYBOAOA ovHX, FrryyncaH epr i [{anari napt<br />
l-laHsnHxarraq (1 682- 1 7?), Sanvr.rH opAoHo flyecaH-Ourn (1 663-1 237),<br />
qofixtaH HyryyAaA MaHAaJl 6apux ynoMx oA oAron eptecoH.q ropxvy<br />
xeBryyH [ap6a 6aHgraga CogoexarvtrlbtH xyBLtnraaH opron3oo yryri ven<br />
xoMoox, fyecaHryHraaxaMLl xoMoox anAap, xepot t"uyrooH, Taxr4rbtH<br />
ruyrgoH, aAtACTar utyrooH, onAoB caxuyc 3aHrua xNfrrssg "SpgeHe ceqen<br />
llJrpeer 6augupa qopx" qon sapnrruilH xyyx, ,qepBenxuH raMra<br />
coepxconl2, Tgp xyBhnraaHA eBreH xfrarr 3ar 6aHpr,rg flyacaHnepennefi,<br />
OHgep rorooH, XaHxaa xyrarr AreaaH.lofi4or-i, TyraH rorooH<br />
AreaaHqoixaMq 3opor xyrarryyA ryxafrnax HoM epAoMA ulaMAyynaH<br />
cypracHaap MalxHA MoptoH HoroH 6oncHbr eryynxso,<br />
ll [ap6a 6aH4raga flyecaHrynraaxaMqaac oxnoH Aapaax AvpyyA<br />
Hb "MoproH xaM6a SpgsHe qoqoH rx14poor 6augraga qopx" xoMoox qon<br />
xsproM1/frt qNa6a ecnonbtH rqaryy 3arraMXraH x3porrox, XuesyH4au6a<br />
xyrarr, 3aRurH rereogrfi xyBlnraapt xfifitoaA wsH l-aqrn xyBhntaaH<br />
3opor ryBoA nau uaprafi xapfinl{ax, lzlx xypse, 3anuru xypas bonoog<br />
LlacrurH [au":unxyHbo 3opor xilfrAoop opror Meprefl ruauJ14H HoM vfirAox<br />
RBcHbrr 6aprn/lr AsnroH ervyfixss. [ap6a6aHpHAbtH rofl xyp33<br />
,laugapxaa nuu xui,tguilu 6yreq, 3oxuoH 6ariryynanr 6onon rVyH14fi qaM<br />
6yxur Hb yHAcoH,qoe TyeegNiH laLunxyrrr6o, Cepa, 6apafieyH, l-angan<br />
xnilpnila xanr 4erurzr vnrop xerefl6ep 6onroH Mep,qceH uapbrH LtJalr.tHbr<br />
roMooxoH xuilp 6afrcubtr eryyncoHl3 H.b uauJHH coensrH ryyxNfir-r<br />
cyAarraaHA qyxan foM.<br />
Oep Hsr coH14pxonroil rr.regee 6on Tyaego,q roAopcoH<br />
[apOa6aHghgbtH apBaHHorpyroap gypr,rfr H l-an4aH LL:upesrufr H ropryyH<br />
qopx AreaaHqofixnxanqaa (1574-1647)-ur ,qapaax flyp r-lb Xanxag<br />
roApoxooc evHe ,QepaeH Oripagag xyBhncaH ryxafr sHsxyy HaMrapr<br />
eryvnx 6ai'aa. 3u raraaac "ryyHiafr lAreaaH.JoilxrxanqaHur/ ropofi<br />
Oilpop 3yyHrapr rapcaHA arAapujyyraH HoMnocoH, Xanx yyng Opgsns<br />
'' Mu, "ygupr.<br />
37l.al-41161 ranp<br />
'" MeH cygap. 39161 42 ta. 6t , 4/ l6t-60, 62-64-p ran<br />
97
6yroy oep HotoH iapax 6yrc'y ideil skye-ba O-rod gyon rur byung -par<br />
grags gsungs -ba. Hal-ha'i 'di-ia nor ran gzhan gzhig byung ngam brthag/<br />
14<br />
xsMooH EaH.tilH flyscaHvofixuxarqaH aftnAcaH rox roMnornscsH<br />
1ailua.<br />
tlilHreeen MoHron,q Xanxaac ragHa flepeer-i Ofi panaA TyeeguftH<br />
,Qap6a 6aHAntrrir Xl AyptaftH xyBhnraaH qopx AraaauvofrxrxanqaHur<br />
xofrg gypNfiH xoH xoi'Jit3rq xyafinraaH lapq anAapucaHblr HOXoH<br />
roApyynax llLaapAnar:r iapv rpx 5afraa.<br />
SHexyy oryynnrfir'Ot-'tqfir'1 3H3 Tanaap opAoM l.t.lmHxvlflrooHnfi Hergn<br />
oryynon 6m.rilx HufirnyynceH'5 toM. TYYHI ",QepeeH OfipogulH rYYX"16<br />
xoM3ex cypaanxrt7n M3933 6apnnaraap Ofipal 3yyniap Hb qopoc,<br />
AepBeA ailvar 6onoxutr roApyynx, n,teH xoep aftvrrnilu noegutH<br />
xoBryyAoec XYI syynu YeA roAopcoH xyBLlnraagblr UYYX YscoH,q'<br />
OfipagurH Honee 6yxuil nodH, rlopocutH Xoror'{nH xap xyn noeHut<br />
xobpgyraap xeBryyH L{ofrxyp 6ytoy tlexyp y6aunfiH xoBrYYH, MoHron,<br />
ryBog rvepregrfrH AyHA Xr,rgLi-roflblH' xyBl4nraaH xoMooH angapucaH<br />
ArsaaHgaHsaHnepeHneil (1629-1669) meH Oonoxulr rV89A cypBanx<br />
6uqrnfru17 Ma.qoo 6apnuraap MotllreH TorroocoH roru. Tepxyy<br />
AraaaHgaHsaxnepeHnefir 6arap Hb SaHvuH-3pgeHe<br />
IlyecaHvofrxnxanl{aH (1 570-1 662) 6esp flap6a6an4rgstH Xl gypilfiH<br />
6yroy Tyaeguiln l-angan uupeerufix ryquH AepeBAYroop roprYYH<br />
AreaaH.{oftxnxanllaH (1574-1647)-ut gapaax xyBHflraaH xoMooH<br />
rogpyynx bafixes.<br />
tAittun Eap6a 6aHgugrtH HaMrap "SpAenraftx ophx3"-A "Ofipag<br />
']Me" "ygup.<br />
24t6han<br />
'"Ofipagurn Xragr.ro4 reroex AreaaHAaH3aHnpuHn3il, rYYHt4fr caxhn caHBaap, rYH<br />
yxaaHbr yHgecnenuriH acyyAanA-//TvYxufrn cypnanllY6., 2000. <strong>Tomus</strong> XXX|l, <strong>Fasc</strong>.4.<br />
46-57-p ran.<br />
'"Oftpa4urH ryyxoH cypBanx 6u,lur. Xeanang 6onrrscex Anrax-Oprun. OMAXXopoo.<br />
Xex xot. 1995. 99-p ran.<br />
'skyid-chod-Tyee4uftH flxacug 3aH uepnai goog 6raenfin xaau xyrrnfin nsp. Yrraa<br />
rex4 6afiryynargcax xufr4uiu Hepeep ruiH anAapucaH ax. Bod rgya tshig mdsod<br />
chen-mo, AssA 6oru. 145 rcn.6esxux. Yxgecrunfi XsenenrafiH Xopoo., 1984.<br />
-HolarurH PuxqnH ene yrnfir "Xapranutx texolt" r3x opvyynxeo-//Sumatiradna. Bod<br />
hor-gyi brda-yig ming-chig don gsum gsal-bar byed-pa mun sel skron-me// ges6,<br />
4oog. Xeenen4 6enrrecen npo$eccop, gorrop E.PnHunH. Y5., 1959, 119-p ran.<br />
"blo-dzan 'phrin-las. sha'gya'l btsun-pa blo-bzan 'phrin-las-kyi zab-ba dang rgya<br />
che-b'l chos-kyi tob-yeg gsal-b'l melong las glegs bam bzhi-ba bzhugs so. Ssexuu<br />
6apurn xeenen, lngal 6yny Aerreep 6oru. YTHC-ufrH ryreA xotr,tuH $ouAoA 6yfi.<br />
$<br />
t<br />
fi<br />
*<br />
ril<br />
*<br />
il<br />
f<br />
$<br />
i'<br />
,!<br />
I<br />
:l:<br />
*<br />
t<br />
F<br />
98
3yyxrapr" xoMooH eryyncoH Hu AreaaHgaH3aHnpilHflsfr, Xanxag<br />
xeMoocoH Hu ffap6a6aHAVAa Cogoexarr,tq rr,ten 6onx lailua.6ac HereH<br />
syilnnfrr aHxaapaxalq, Tyas4rafix roMXoH xyrarrblH xofig gyp Mouron4,<br />
rsp AyHAaa Xanx, Ofipa.qa4 seper xyBhnaH rapv 6aricaH acyygfiblr<br />
syyH, Oapyyu MouronvyyAbtH oloyH caHaaHbt rxyroH 6aprngnara nyraa<br />
xennyynoH cyAnaxaA coHr4H qyxan 6apnnar 6onox loM rox caHar4ax<br />
6afiHa.<br />
E Hsu Ft Iyacan rsnsrAaH3aHbt ryypanca H "TyreerunN ft H e3sH oqrp<br />
6apurv xrfirsoA bolqnrofi 6anpurH HynHMc qorrerengep 4ee4 narvr,Qap6a<br />
6anAuA rorsnrsrq ArsaaH,{oftxopAoHgyBbancaH6ornfi H roper yerfi H<br />
HaMTap snryycaH uau.lHbt y3gcroflgHT epgeHrafin eprxo xoMoorAox<br />
opuraofi" xerr,toox sHoxyy 3oxnon 6on 3uerxer, 6an6a, Tyae4 firaHryffa<br />
MoHron opoHA ropsn AapaanaH rogopcoH flapba6aHgilA HapblH LlaAHr<br />
ryyx, ,flauLgapxaanuH sepor roMooxoH xypoo xuililnila rlauHH HoMbtH<br />
yiln xepruilr ron 6onrou eryyncoH, XYll-XlX 3yyHbt yeraftH Monronotn<br />
6ypxanut [rauJHH, coenurH ryyxoHg xon6orgox xoeop r{yxar cypeanx<br />
6uqur xgn,tegH yHgnBgoc 3oxt4My.<br />
SUMMARY<br />
D.DASHBADRAKH<br />
The sutra "Reincalnations and biographies of ,Dar-ba pandita-Jewel<br />
resary" written by Yon-'dsin Lkhan-bo blo-bzan-dge-legs stan-'dsin is the<br />
Mongolian buddhist and cultural important source material in the xvl-xvll<br />
centuries, addressed to the history and biography of,dar-ba pandit's, who<br />
had incarnated in ancient lndia, Balba, Tibet and Mongolia on a rebirth basis.<br />
99
s"ruDlA t{t$ToRtcA<br />
INSTITUTI HISTORIAE ACADEMIAE SCIENTARI UM<br />
MCNGOLI<br />
Ton'rrts <strong>XXXIII</strong><br />
<strong>Fasc</strong>.l0<br />
q.q3P3HflOPX<br />
TATHA YPhAHXJ].L1 I-: 3ACAT 3AXH PrAAH b I 3OXYIOH<br />
EAfr ryynAnT b I Ft A,;yyAAJl.q lxyl I I -XX 3yy H bt e x3 Ht<br />
ManNrftH HoepxnbtH yeg TarHa ypuaHxafiH aM6aHbt MsgsnA xorqoH<br />
xorllyy 5ailcan, roArosp xoluyyEbtH HOpc, rollHt4ri gyHgaac MoHTon<br />
HOe.quH xapbsaT ypva{xafr Fiap MoHrorbtH qyxaM flMap HoeAoA<br />
3axrparAax 6ailcan Tanaap cyAraaq.qbtH caHat xapfi,flqaH al]Hnryfr<br />
5ailAar 6nnee. Trfiueec 6ur4 eHexyy eryynenAao Aoopx acyygnbr<br />
roApyynaxbrr sophnoo.<br />
1 71 5 ong Xorrofigurn 6efin Eyyeafi Tarua ypraHxafiH HXaHX xocrhfir<br />
6afinAaH Aaryyflx, ManNnfiH MoAOnA opyynxoo. XorroftgurH<br />
9unryxxaeurn 6ocnoro gaparAcaHbt Aapaa 1 759 oHg regHnir Xorroriguur<br />
3axfipraaHaac raprax, 4 xoutyy 6onros soxhoH 6afrryynx, xouyy 6ypr<br />
6yrgrfin Aapta Hapbtr roMhnxoo. 1764 oHg eenAuftH ryH ,Qarv6rafrn<br />
xapbfiar ypranxafin 10 cyrraaap HoroH xoi.llyy 6afiryynoraap Tarna<br />
ypnaHxafiu an,t6anur raMraA 5 xou.ryy saxhparAax 6onxse. Yyueec ragHa<br />
Ypnauxailu Hyrarr cyycaH Xanxurx 3acarr xan, CafrH HoeH afturnfiH 4<br />
xoruyyHbr xapbffar ypnauxail Hap ra3pbtH ofip gerufir 6ogox, TarHa<br />
ypuaHxailH aru6axg dc rognfi xannaaparAax, oep eepufin xapbnar MoHron<br />
uodggoo ycr anba rerx HpcoH *oM.<br />
MoHrol nod4srn xapbflar Aoopx 4 xou"ryyuur ypuaHxafr Hap XanxurH<br />
qyxaM sMap 3acar HodAoA 3axilpat4ax 6aicau ranaap cygflaaqnA<br />
ro4opxofi 6ravcaHryil. "Vlcropwa Tyeul'-g MauxrfiH yeg TarHa ypuauxailp<br />
Mefipen saurnfiH lTecurtn ronurH/ xorrlyy, Can,{Hr /Xen,t ronslu/ xoruyy,<br />
Tox uyypurH xotuyy, Xacy4 /Xeecren xyypern/ xoulyy, XsN,t.,lnr xoulyy<br />
receH 5 xorllyy, MoHrort Hoe4utn xapbfiar Eefrc, Maag, Uanurr, Hfi6assl<br />
receH 4 xoLUyy 6aficaHr rsN 6yrvNee. XapuH OpocurH opAOMraH<br />
w.crp,241.<br />
100
8.t1.lyroa Tarna ypraHxarZg 6o17c xoruyy, !aa xou"lyy, OfrHap xorxyy,<br />
Canqnr xoLuyy, ToN xorxyy, MaaA gooA xoLuyy, LlJanutKxorryy, Capryyn<br />
xonlyy roceu B xoutyy2 5aficau roxoo. 14Hrexgee B.L1.fiynoe Xacyg<br />
xou:yyr TarHa ypraHxafiu arv6aHur 3axilpTaaHaac rapcaH ryn opyyrearyfr<br />
axeo. MoHron uoegulH xapbnar 4 xoLuyyHaac Maag goog xoruyy Hs<br />
3acarr xaH afiurrfiH MaHgepaaHg, Can,qaH oBoT nu xebaft ryu<br />
CaH4opNrg, Capryyn oroT Hb sacar XhrN4nAlioAaHA, Esfrc xou.ryy Hu<br />
Cafiu so6H ailvtrufrvt 6ofic PaagaHA ryc ryc 3axhpargax 6afiNee3.<br />
"Vlctopua Tyaur"-r 3oxfiorqfiA oHe MsAeot "lActopun npexHktx HoftoHoe<br />
TyarHcxoro HapoAa" roAot cypBanxaac aBcaH 6ononrofr Oereeg<br />
hHroxAoo 3apfiM oror xoulyy, xyHufi nsprfir 6ypyy 6r,r,{ceH 6afina.<br />
f yxaft n6an: Canyr /lJJ an u xl ornilr CangaH, [lJa rga pxa eur r Cangopxr,<br />
XrrrurgpaegaHr Xrrn,trAL{oAoH tox raulaapcHaac ragna Hn6asur,<br />
lllanurx xoruyyAbtr Cangan 6onoH Capryyn orrooc oH.qoo rycAaa rax<br />
ysxsso. Sycag cypBanxyygaac HFrrflaH ysesn Maugapaa 6on 3acarr<br />
xau ailurufiu fiyyperv sacar, Xnrrvu4paagaH Axafr 3acar, [Llargapxas<br />
us,Qanai sacrfifiH xoruyyHbt Hoilgs bafixes. XaprH Cafin HoeH afirr,trrfin<br />
6eilc PaagaH Hu Oen,qriH Suulpenr sacrhilFt xotuyyHbt HoeH 6unea.<br />
CypaarxilA oryynoxges XIX syyHbt oqcoop Caftn nodH aiarurnilu<br />
6efrc,Qar4aHgopxufiH xotuyyHbt xapbnar 1 7 oror ypraHxafr, Sacan xan<br />
ailuruiln aaH Apracarap, rvH Sasapparvaa, Hranxaueap HapbtH xapbflar<br />
4 oror ypnaaxail,6ac aan ApracarapslH xoulyyHbt IIJrpxreH xsrueex 1<br />
oror ypilaHxail, Tarna ypnaHxafiH n,tefipeH sasruhu 3opor, byrgrriH<br />
AaprbrH TaMraA 3axfipatAax6 6afrcau roxoo. fieepx uoeg 6on ervno<br />
Hop rapcaH sacar Hoe4srH yp xofrvrc 6onno.<br />
OpocurH cypnaavgurH 1uucauuilr y3Bon, 3acarr xaH afinarnfrH<br />
MoHron HoegurH xapbqar 3 xou.ryyHaac Capryyn, Hn6asur xeusex Z<br />
xouJyyHbr Hop xoopoHAoo roxt4poxryfi5afrna.lrlfrrvrooc 6rg eHe xoeip nu<br />
Hor xoruyy veH ecexrfir rorrooxbtr oponAnoo. Capryyn oror Hb 3acarr<br />
xau ailr'trnilH Axafr aacruiln HodAoA 3axfipat.qax baficaH 6ereeg<br />
Eagapryynr reprfiH 1-aoc 24-p oHA yr xoulyyHbt eacaT nodu Hu<br />
'8.h.flynoa. CoqnanuHo-exoHoMl4qecKan vcropnn Tyasr. M., 1<br />
g56,<br />
-Vlcropun crp. 1 7g.<br />
Tyasr. T-1, M., 1964, crp.242.<br />
reug<br />
"MeH -MoHron yncbrH uraurhp. lKvpunn 6ravrarr 6yynrau, rain6ap xrailceu A.ovup, 3.floHNraq,<br />
U.Tep6ar/y5., 199/. 108. 125, 134-p ran.<br />
-Tarua ypuaHxafiH yr exufiu roauoo /rap 6r,r.juen/, yTHC<br />
-<br />
l0r
ilnnxaHeap roAoi xyn 6a*xee. Oxa xcu_ryyr"lur roeg lefrcwiln 3opor, ryH<br />
x:rpirmreir 6ai'cau' ry.r Hnnxaueapulr "Hn 6sric" rex H3pfl3A3r oafican<br />
i;cirolrcfr. "llcropun Tyrur"-r Joxi4ctL.lr.lA XIX syyHsl oqcaop Tyea4<br />
;r.iyynrii,lrcaH xynyyculir-l 3oxt4onooc t4LU TarcaH 6eroog oHO r7eA Capryyn<br />
xcluliyf soeHurx ilb H3p33p l-Jfi oefifl,ir;H xor-uyy roger bafican 60nonrofi,<br />
"irr.r 6sric' -rarir opocurH xy'nnvug xa:rari gyygaN "i{r,r6asur" Oonrocon 6ariHa.<br />
Tyvx 6uvrr, aMaH ffpr{aHA Tar*a ypnaHxailH ana6a'g 3axhparAax Oaican<br />
I xou.iyyr xou:yy :axupaiu r"ri-r Hb Hop qonoop, scBsn rojrnox oBor, ra3ap<br />
ycribr Hb H3p33p r3x M3r ri.rcl-r r-lH3aap HSpJrsx 1artraa Hb cy,q,naaqAbrr<br />
reeporAyynoxoA xyptox 6ar,i*a. h*nieec 6r,rg yyunrir HoT Mep oonroH<br />
rcrrcoxbrr oporAoB. TarHa ypuaxxafiu 9 xoLuyyusr Hepcufrr ro,qopxofrno0n:<br />
I .Tarusrn xouJyy / Tecrfiu ronbtH, MeipsH saxrfifiH, OfrHap xoutyy/ (<br />
4 cynr)<br />
2.Tox nyypstH xotxyy (4 cyrr,l)<br />
3.XsM ronurH xorxyy / Canqur xoulyyi (4 cyv)<br />
4.Xeacren HyypbtH xouyy lXacygxoruyy/ (4 cyvr)<br />
S.Xen,tvfir ronbtH xotuyy lpaaxoluyy, Maxryu xou.ryyl ( 10 cyrvr)<br />
/Monron HoegurH xapbsar 4 xou.tyy Hu/:<br />
6.Eericrafirl xoulyy I Cailn Hoessr xoLuyy/ ( 1Z oror)*<br />
7. MaaA sooA xoruyy / Xorroil4 xoLu yy, [a aa urrri H xoruyy/ ( 2 cym) *. *,<br />
8.lUansrr (Canyr) xorlryy (1 cyrvr)* x*<br />
9.Capryyn xowyy lHil6asur xor_r.iyy i (1cyur)* **,r.<br />
aAroop 6onHo. YyH gesp HoMorAOoA lyyparv gasrufrx xapbsar<br />
LlJupxren ypraHxaftns 1 oror 6ac Tar,a ypuaaxahn arr,6auur raMraA<br />
3axilparAax 6afixee. 3ue nu Ap urapxren ypraaHxafi rraeH 60nonrofi.<br />
"vlaopnnTyesr' -g,Qyyperv eaHrurIH xapsnar nla eaHrilfi H xoruyyr 3 ororrofie<br />
r3c3H Hb Ap u-rupxreH yprauxafru I oTTwilr xaMpyynx xoncsH 60nonrofi.<br />
TarHa ypuaHxafrH n,tefrpex uil sanrufruseper, 6yrgrariH AaprbrH raMraA<br />
saxhparAax 6yroy xanaap,r OailcaH xouryyAbrH roo ryyxrriH rogopxoft qar<br />
yeyAoA xaphnqaH apfinryil6ailcau yqpaac cyAnaaL]uA S, B, g rsx Morsop<br />
ln'rgrrol vn91" uaur'4p. r0upunnQravrn 6yynran, rafinbap xrfrceH A.our,rp, 3.flouxug,<br />
L{Tep6ar/ y6., 1997, 125-p ran Xanxurx caiu Ho6r ailMrvilHou'gr,;n-irrp"n,<br />
sacruilu xapbFar<br />
...Xanxurx 3acarr xas ailurufru Ayypor.l sacrrfrH xapbnar<br />
....XanxurH 3acarr xau afiuruila panail sacruilu xapbqar<br />
XanxstH<br />
,_ 3acarr xaH ailuruhx Axafr 3acrrjfrH xapbflar<br />
ol atHa ypuaHxaita yr exuiau roavoo /rap 6r.rqrraen/, yTHC<br />
Vlcropua Tyesr. T-1. M., 1964, crp.24Z.<br />
102
RHs flH3aap buqcsH 6afrna. "TarHurH 5 xou-ryy" roAsT Hb Mosror Hoegurr.r<br />
xapbflar 4 xorxyyHbr ypraHxafrr opyynanryrir3op xsr)* 6ailraax'p3r roM.<br />
1872 oapXeBcren Hyypbru VprauxafiH /Xacyg xoutyy/ xouyy TarHa<br />
ypuaHxailH aM6aHbt 3axfipraaHaac rapq, 6nes gaax boncoH ryniyyHrafrr<br />
roollonryfiroop B xouJyy temH oafiHa. Xapr,rH 9 xoLuyy rocoH Hb MoHron<br />
HoegsrH xapbnar 4 xou.ryynur ypuauxailr oporqyyraH rooqcoH xopor nM.<br />
1900 on4 XeMqilr xouyy 6ree gaau rapcHaap TarHa ypnaHxariH arr,nbaHur<br />
MoAoflA yHAcoHAo3 OriHap, CanHilr, Tox rocsH 3 xoLuyy ynAcoH<br />
6afi Har0 . 1 9 1 2 oH4 Xeacror HyypbrH vpuaHxariH xouryy Eorg xaiHr Mo"ron<br />
yncaA Aaraap opcoH 6eroeg 1921 ong Eyrg Hafrparragax Tarna Tyea<br />
Apg Vnc 5aitryynargaxa.q ryvHr4il aaxrpraaHA ynAcoH B xoutyy<br />
6arrcaHaac "canyr, capryyn rcpor cyMAb* xoLUyy Hsr 6onrou 3oxHoroog,<br />
yyHooc xofiu Tarna Ypnauxail AonooH xoluyy',-rafi1r 6onxss. Ogoo<br />
MoHron yncbtH Xeecren ailr,aruiln EanHsypx, VnaaH_Vyn cyMaHA cyyx<br />
6afiraa "Ap ruupxroH ypNaHxafi" Hb cypBanxilAAypAarAax bafiraa lyypsrv<br />
saHrilfrH xapbsar " [lJupxreH xoMoox HOr oroT vpraHxari"rz r"r iur*'6"n<br />
yssx 6afrHa.<br />
.Qau:pavrg oryyn3xe.q, Xanxsru carTH Hoes afiurailu 6NU:penr<br />
sacruilu xapbffar ypraaHxarZvyy4 xe4rafiHeec oxnoH OenprfrH Erupsnr<br />
6sfrcr saxupargax OoncoH ranaap ro4opxofi cyAanraa xrafrrgeeryi ryn<br />
6ng ueH oHO acyyAnbr roApyynaxbr oponAoe. 1688 oug Ofipagurn<br />
l-an.qaH 6oulorr xaau Xarxur o3orcHoop, yyH'oc oMHe HX'HX xocor Hb<br />
Xorroil4urH AnraH xaaAaA saxhpatAax bafican ypnauxai,t ltyaal aap<br />
3yy'rapurH xapaar 6onNee. yyHeec oMHe q recsH vpraHxarzH :a jrana xecer<br />
3yynrapsrH xaaHA an6a renx 6ailcan 6Nnss. l-an4aH Xanxurr ossrHox<br />
6afrx yeg /1695 oH4/ ryyr-rr,rrZ MoAsn,q ,,Oeng, Xarx, ypr,raHxafru apsan<br />
HoroH ryM rnyy xvH 3axilpaTAax"rr 6afixee. egreep ypnauxafi Hap 3eBXoH<br />
3yyxrapsrH xaaHbl M3.qerA rcpnilryh, l_{opocurx uoegurx rr,tegsng 6afrx,<br />
reAeH4 an6a ronx 6arixee. Tyxainban: l-lopocarH rariN l-ancaN40pxrariH<br />
xapbsaHA YpuauxatiHap 6afix, ryyng an6a ronx 6arlcanra Hb gsspxeoc<br />
xoxyy yeufiH Oonoaq oHo Hb ypuauxail nap 3yynrapbtH xaaH regrafiryfi<br />
l-lopocurH rovooxorr HoeAoA 3axilpargax 6afrcHsr xapyynx OaraHa.<br />
A [Jypxyy. Moxrori-Tyaarurix xapranqaa, onoH ync'H 6anp cyypu: XX syyuur exen<br />
L?f: lyYfr" yxaaHbr.A3A AoKropbrH 3opor ropilncoH 3oxhon/ yE,, 1g9g, $_p ran.<br />
encropvA<br />
tyBbr. I-il, M, 1964, crp.B1<br />
I arHa yphaHxafiH yr cxuirH roavoo<br />
13<br />
/rap 6uqruon/, yTHC<br />
SynHvyynrau. lepaerH Oengr,rrir-r ryyx. l-angaH 6outror xaHur 6yrsr_',[Ur,rus rorb,,corryyn,<br />
1937, Nq4, 92-p xyysac.<br />
3yyHrapsrr.r 6ognorsu 6u,ur. XnHxexo 3oxilofi, 26_p gearep, g_p ran.<br />
t03
CpocuiH apxLlBbtH Sapnrr,rraac ysean OfipagurH Cenre xyurafix 1667<br />
oHA aBra ax fiau:au xolxyylJ. yeer FaaxaH-MaHXrl Hapaap yAr4pAyyncaH<br />
4-5 mssrai"+ LlsprmrZr Xon4.lrir roflbtH opLltdM 6ailpnyynx, xhprilcyyAsoc<br />
ariSa ratnera aBLl 6aLlxserj. 3Hg nep rap"l 6yi ,laHoan xou.lyyv 6on<br />
OengNfrH 6nLlpenr sacrufiH xoLuyyr.rbt aHXHbt *oeu paegau ntrtn I ryynuilr<br />
n,loH ,[aHsaHpaBl.]aH, fiyri:ppaagaH q ro.qor i eaor oLlor OM. Trfirvrgec<br />
'l<br />
667 oHsr yeg Xan,t,rur oFLtL4rli.i 3api4M ypnaHxari uap,[aHsaH xoutyylufin<br />
MSAOnA opx, ynMaap rlivrtnvi yp xoiivucr 3axilparAcaH 6afrx varaAryil.<br />
Horoolsfrryyp Paegar: i-an4aH Souorrsrpr t4rtonr xaHxnH 6aficas<br />
ryn i-angaH 6or.uorr Xanxtir 333t Hsx 6ailxgaa ypuraHxafi HapbiH 3aphM<br />
xecrqrtr Paepaug erq 3axt4pyy,rcaH 6afrx 6onox nrvr. CypeanNr4<br />
eryynoxgso: "3ux-Arveanaueuiu eyuuu maedyeaap oH syHbt dyud capd<br />
xaaHbt eoeosu l-andauae dadnaap odoxyil dop ... xapbflam xyuude sapx,<br />
6uque 6apuynx, Oeoorvtop, EypeacmadH easapm uneog*1 fsudsuuile<br />
mycanx( caueomyesil xgMooH yxyyneail. Apaedau xoMlseq Fandauat<br />
mapnuilu oneoH ueu 6ytoy. fsudou myyuud anHbte dapaad dypuss<br />
daeyyneai. Syust cyyn capd ux xafiKUH Llunuzy xyH sap)K, 4uceud /<br />
Wuweud/ Xeuqueudu zaspaac feulsuude yemyynaap unzole... fyuun<br />
aypeadyeaap on daeyynx aeaap upcoH Paedastt epx aMbte epeeH<br />
5apuaad "16 roxoo. l-eren Pae4aH SHX-AMIanauruln 41-p 117021 aug<br />
xapbear 700 unyy epxvlfrt aBq Aaraap ilpcoHrT 6nnee. l-eHgeH LlyxaM<br />
xaaHa Paa4aHruilH xapbsar Hapbtr AaryyraH aBcaH nu rogopxofrryri<br />
bafiHa. Xepea ono r7fin ffBAan Xanxsru reB Hyrarr 6oncon 6on Herxen<br />
capbtH Aapaa l-exgsH [Unurn4, Xerraqurufiu ra3ap xypq vagaxryfi, rerex<br />
\.r r.laapAnararyil nn,t. Meu PaagaHbt apAbtr "6ypxee AaryyncaH" romH<br />
aran PaegaH VyHooc xofrru 700 unyy epxrailr 3axrpq 6afix yngecnen<br />
6afixryri 6ereeg Pae4aH, l-eHgen HapbtH xoopoHA rynangaaH 6oncoH<br />
ryxa ft cyp eanxilA AypAa rpaxryfr lailna.,Qeepx yLt 14 p ttL anrraa HyyAaA<br />
yHgocnoH, AyrHox yseen l-eHgex, Xeruvmrufin rasap 6afican paeganur<br />
xapbnar ypuaHxafi Hapbtr AaryynaH aBcaH bononrori. OHs yfin ffBAan<br />
6oncon ta3ap Hb q rocoH xoxMbtH OenArafiH Enupenr lehcuiluxapbnar<br />
ypvtauxail HapbtH Hyrarrail roxhpq 6ailraaHu 6ngnr,1fi raaMarnanbrr ynaM<br />
naBLrJpyyrx 5ailna. t4ilHxyy VpraHxafiH 3apilM xocer ypbA eMHg Hb<br />
Paagauur xapbnaHrq 6aficas yqpaac xoxt4M Hafipanr roB xaaH,<br />
',"V1.F.3narxuu. Vlcropun lxyHrapcxoro xaHcrBa. Vlap.<br />
'3apnraraap 2-e, M., 1g83, crp,143.<br />
rorroocoH raAaaA MoHrofi, xoroH afrurufix san ryHryyprafrH ,lnlr3n luacrhp.<br />
Q3-p gearsp, 6-p xyy4ac.<br />
"V1nrrcn<br />
uacrrp. 77-p pearep, 21-p xyypac<br />
t$4
ypvla{xailr " nseyypa aca a xan x, )t{uL| Syyueatpaw xap btl a m aecaH x3M33H<br />
sapnueaap l-tspsuean6yy /Paagauu xeBryyH l.-l.l_1. / xuu XanxbrH 6oiln<br />
Syyeerjd xyeaaH 3axupeacaH "I8 6ofiofirorZ.<br />
SUMMARY<br />
On the question of the administrative structure of TangnuT[rva<br />
(XVIII century - the beginning of the XX century)<br />
TS.'I'SERENDORJ<br />
The number of khoshuns of Tangnu Tuva in the period of the Manchu<br />
rule, have been stated differently by some scholars differently that there were<br />
5 khoshuns, 8 khoshuns or 9 khoshuns.<br />
The author has tried to make clear the question, on the basic of historical<br />
sources and research materials. The khoshuns of Tangnu Tuva had<br />
been called variously , sqcf as by their ukeri da's rank, the names of the main<br />
clans or the place rlanles. And so it led tlre researchers into error. Therefore the<br />
names ofthe khoshuns were defined by the author.<br />
The khoshuns of Tangnu Tuva were divided into two parts:<br />
Five khoshuns were under the immecliate control ofown Tuvinian noyons.<br />
Four khoshuns of the other part were under the control of some noyons of<br />
Zasagt khan aymag and Sain noyan aymag of Khalkha.<br />
But all 9 khoshuns were under the general control of the arnban<br />
(governer) of rangnu -fuva, and their number had changed in historical times.<br />
In some sources, it called "g khoshuns of Tangnu Tuva,', including all<br />
khoshuns, which were under the general contror ofthe amban (governor) of<br />
Tangnu Tuva.<br />
Also it called "5 khoshuns of Tangnu Tuva" excluding 4 khoshuns wich<br />
were under the control ofthe noyons ofKhalkha.<br />
ln 1872 the Khasud khoshun dropped out ofthe control ofthe amban<br />
(governor) ofTangnu l'uva, and so it began to called of,,g khoshuns"<br />
o3upnrruup ro,rroocoH raAaaA MoHron, xoroH afrurnfiH BaH ryHryyAr4fiH ilnrrsn uac'4p,<br />
/7-p geerep, 29-p xyy6ac.<br />
105
STUDIA I"IISTORICA<br />
INSTITUTI HISTORIAE ACADEMIAE SCiENTARIUM<br />
MONGOLI<br />
l,urLi JXXII<br />
<strong>Fasc</strong>.l I<br />
MAHX, XrlJlXL:lFl HOEAbIH yPAr<br />
TSPfiHkIH XOn600<br />
I.I.XATAH6AATAP<br />
MoHron opoH XVll 3yyr.lbt sxoH xaracaac yAaa Aapaa Maux LlrH<br />
yncaA o3rorgox, Ash rhgfifiH onoH yrcaaraH, YHAOcTHt/ir HsrrreceH<br />
Llr,ru rypHr,rfi HeroH xecrttilr 6ypgyynax Ooncon 6unse. MauxufiH repoec<br />
MoHronsrx nni,trvuilu AooA AaBXpaa 6oncoH Ho6g n:ryyprFlbl ranaap<br />
naprfiH bonoacpyyncaH, 3aflraMx rurnxrefr 6ognoro fiByynx r,rpcHi'tfi<br />
canuryfi HOr xocor Hb MoHrofl notiArofi Ye ynilpcaH yprr.rilH xon6oo<br />
Torroox, gQV opteMXNnN 6aicaH RBAan rcr*. 3He Hb 3eBXoH xyeufiH<br />
coHHpxonoop xrfirgceH oyfin 6r,tu.r Hu rogopxofi dereeg ypar 6apian4ax<br />
6conr ropuriln 6oAnorutn ryBti:t4HA aBq xoparngcgH, eproH yrra aryynra<br />
6yxrafr pu. 3n boAnoroo MaHX Hap "Vvapgrafi ypruilH xonOoorofi 6afix"<br />
6yroy "YrvrapAaA ypar racapq 6onoxryfi" rox 3oproop Hopnsx 6afinaa.<br />
Yyxufir naanafi ryyx cyAnarg rycrafinaH cyAancaH eytln yryfi 6afina.<br />
MaHxvtiH xaaA Ho6Aooc MoHronstH Hoeg ff3ryyprHyygraft ypar<br />
6apungax oxoncoH Hs 6yp MauxnfiH aHXHbr xaaH HypxavrafiH yeec<br />
exreil. grurexgse aux 9rHrucrilu 4yy XacapuH yAMbtHXHbt 3axrplt<br />
bafican Oeep Monronutn Xopvttt-t6onon Oeop XanxstH HodArofr yprnfiu<br />
xon6oo rorroocoH ax. 1612 oHR Hypxav Xopvunut noeu MsnraHst<br />
oxuHbtr, 1614 onn HypxavnfiH xeBryyH l-yeu 6aarap 6efin, MaHrynrafi<br />
6eiln nap Xapyya ain,traac, Hypxavnfir 3anraMxnarq xoBrYYH A6axafr<br />
nu Xopvunur Manryc Hoenst oxtlHbtr ryc ryc xaraH OonroH aB.l33r .<br />
MoHronurn no6n,r MaHxaac xaraH byynrax 6onx, agx geop Xanxstu<br />
HodH SHxAapa HypxavNfiH pyy lapxag 6aarap OefinnfrH oxuH Cyngsftr<br />
oxHop 6onroH aBcaH 6aitua" 1612-1627 oHbt xoopoH4 Hypxav Xopvnt-t,<br />
Oeop XanxurH xopr,loA rar7xrfiH oxil.qbr eoproo 6onoH xeBYYA, Ayy<br />
Hapraa, Masxrin apBaaA HoegutH oxuAbtr MoHrofl rafiN Hapr xaraH<br />
'Manxufix yHoH MaraA xyynu. 4-p AoBrop, LIJYA. TyyxrafrH xypoonoH. [-ap 6nvruonnfrr<br />
caH.<br />
106
6onrox erceH axos. MaHxufrs oxHuil xaa4btH ton xaraAbtH Aorop Hb<br />
3ypraa Hu Xopvun ailvrnils oxvp,lailnaa. ynvaap vr*urrrl Orvrr'eA<br />
MoHronurs 6yca4 ailvrar,Ap Xopvmr, Aoxan, Cegeg, Xap.{fin, Har;rvran<br />
ainnrnilu osAoA MaHXrailH nsryyprHbt oxuAbtr erq, ypar baprangcaH OafrHa.<br />
3He ye4 sByyncaH ypuiln xon6oo rorroox bognorurH vyxaM yqnp Hb<br />
3ax 3anraa Hyrarnax MoHron afiMryyrqbrH rafix Hapurr ofrpryynaH rarax,<br />
Ilurgex xaaHbl xyeHilr Aopofrryynau raHqaapAyynax, roAH14ilr anu 6onox<br />
Mrx yncaac xeHgnli 6afinraxa4 qfirflsx 6afia. MaHx aap 1644oHg MrH<br />
yncbrr 33n3H asax AafiHA osep Morronurn e$y Hap regHurz uailpeaptafr<br />
xon6ooroH xaBcpax xvquH 6orcoH 6oree4 qaauuA Lt oHoxyy yprnfrH<br />
xon6ooroo ynarra 6yp naBlupyy.naxbtr xfiqoox, MoHTofl Hoegurr ye<br />
ynfi pyynaH s$y eprenlxfinceep 6afixes.<br />
Maxxaac XanxurH Hotigrofi ypar 6apranAax oxoncon nu gapyfi<br />
3Hx- An,ranaH xaaHbr yeg xon6or4ox.Ooreeg vvH'oc xofru.r Manxufrr.r<br />
xaag Hoeigrofrypar 6ononqoH, e$y epreuxlorAox Oafican 3 xou-lyynsr<br />
yrcaa 3anraMxilflcaH Hoeg 6afina. Teg qevr Tyuresr xan ailvruilnoprHNfr<br />
cypBanxilT xo6g 6eree4 xoxr4M cailH noSH ailrr,lar 6ailryynargaxaA H3r<br />
x3 ryyutt! 6ypen4xyyHA opcoH ax. ,[sepx 3 xoLuyy uu Tyureer xaH<br />
ailr'trnilu lapxaH .lilH eanrhilH xollyy, 3opurr eaHnailFi xou.ryy, CafrH<br />
Hodn afirurrfiu CsqeH qilx eaHrfifrH xoruyy oru. MoH yynrarZ ."p"rqu"<br />
Masxrafi ypar 6apranpax, eSy 6oncoH 3acarr xaH xouofr e6y<br />
l-{eaeaHxae, cafin so6s afrrvrnilue$y l-ouroppaBAaH HapbrH sapsr Hodg<br />
6ac6uit.<br />
Masxurix xaag, uoeigooc XanxsrH Aoopx 3 xoutyyHsr Ho6g<br />
fl3ryyprHyyAtait ypar baprnpcau ryyxrailr yHAcoH 3 u:araHg xyeaax<br />
Oonoxoop 6ahna.<br />
Sxnnh uJarHbXVil syynur cyvnooc XVilr syyHur 2-pxaracxypren<br />
ye' 3ue yeg Manxr,rriH repeec XanxurH Hoeigrori yprniluxon6oo ror oo*<br />
Oognoro xamruis xyvrefi, u4eaxrefr unopq lailcat 6oreog ManNrfrn<br />
xaaHbr oxr/'rAbrr Xanxurr-r 4 noeHg (Tyueer xaH afrurrfin ffapxaH vuH<br />
aauruilu xorr,yyHbt ,loHpoagopx, 3opran eaurnfiH xou,yyHbt'xVH BaH<br />
flopxceegeH , Cailu HoeiH arZrvrrfiu CsqeH quH eaHrhfiH<br />
"oryy"u,<br />
Lleper,<br />
ryyHufr av IxaeaHAopx), xoLuori quH eaHrNfiH oxt4Abtr S Ho6Hg (3acarr<br />
xaH l--[saeoHXaB, ffapxaH .iHH eaHrfifrH xoulyyHbr Xansgopx,<br />
Caugyegopx, [eeger.lAopx, BaHvNHgopx), reprariH xyH BaH, lehnnfru<br />
ox HAbr r 2 xoeHg (3op r,r rr eauruil n xoul yyH bt Ca u:a r7gopx, lO x4e xgopx)<br />
r3x 33pr33p ve ynHpyynaH orrt33.<br />
107
MaHxaac aHxraH Xanxutrt Hoegrofi yprr,rilH xon6oc rcfroox,qoo,<br />
,tsryypjrat ytcaa rapaflraft TyLuser xaHbt yrcaaHL,i Honae 6yxnfr HotjAoA<br />
xaaHbr ryuNrfir LilyyA B!-q, yprHfrH u,4xM33p xolooH' qaHA xffHanrAaa<br />
Oavrnraxutr 3opbxoo. TyNarin6an, "3pgsHmilti opi4x"-A AypAcaHaap'<br />
l-angaH 6orurorutr FnaigcaHbl Aapaa, 1697 or-il XanxrtH Ho6g yyryyn<br />
Hyrarraa 6yqax yeap "3rx avi-anaHrNfiH 36-p oH, oenrftH cYYn capA<br />
xr1H BaH floHgosgopxmnr XoLucil TynNeH xuveeuryi TYHXUA xon6ox,<br />
xoruofr e$y 6onroBc "r i-pxos. floHAoagopx 6on Tyli:ser xaH<br />
ulaxyHpopNl,tfru axlaA x, i-angaHgopxnfiH ux xYY oeroeg ryxafrn<br />
yep Tyu.reer xaHbt opbll sat"lraMXflax " syfr ecHut epxrafi 6ailxse' Ynuaap<br />
ryynrafir 1700 or-rg Tyu.reei xaHb! i-{on 3anraMxnyynaxa.q, ropoop ryH<br />
yganryil eopufiH xYconrssp, yr qonoo aBra ax flopx-SpgeHeg<br />
rrn*yyn""H 6afigar. Yr Hu repeep Tyu:eer xas 6ailx syfr ecHut spxrsfr<br />
6onoeq yyHooco3 Tarran3caH Re,qnutl MoHlonqyyAblH yrcaa rapBanaa<br />
gpxaMnax ysenrefi xonooH o*nrox 6onox nn/l' Yvt'lp lcyi-l l-oBon,<br />
AoHAosgopx Oaep MoHronutri Hoeg MaHxufiH xaag Hoegrofi ye<br />
AaMXcaH yprrafiH xonoooroir MoAox 6onoxoop, ryyHNiir 3aflraMxnax<br />
Ho6g rraaHx qycrafr xYMYYc 6ailx 6onso regrnilr MoAspceH 6oroa yy'<br />
Tlilrt]leec ropogp eHe 6ailgnulr yxaapLl, Xanxulu roB xscsT, MoHron<br />
Xaa.qbtH ran ronoMTbtr eBneH aBcaH Tyu":esr xaHbl yAMblHXHbl MoHrotl<br />
l-lycHr anAarAyynanryfi, qeaep 6ailnrax rsceu eqHss boAonroil uu<br />
xonooorofi oailcaH renrsft. 3He Hu Mouronuru eprHni cypaanxnr HoiiA<br />
6a Manxrafir-r spx 6apr,lrvgblH xoopoHA opuJr4x 6aficax gang sepvnnfin<br />
HsrOH finpon ruroH 6yfi aaa.<br />
Maux nap aHx Xanxutu noi,igrofi ypar 6apnnAaxgaa, rsgHnfi<br />
n3iyyp yrcaar xapran3caHaac rapHa ryxafrH qar yeufix ync reprafiH<br />
Hoxr.lon, qepor 4ainut 6ognorogoo roxl4pyyncan ronrefi 6afiHa' 1700<br />
oHg 3acarr xaH L{eeeeHxaarafi ypar 6apungcaH Hu ryyHrlfir 3yyxrapr<br />
Aarax opoxooc OonroonaxuncoH, Heree ranaac qaauJklg 3yynraputr<br />
gafinaxap 3acarr xaHbl Hyrar L{opol, crpareruiH xyBbA qyxan rYuJHq<br />
raeap 6onox yvrprafiraac YYAenrofi bononroil. MeH MaHNNfiH 3Hx -<br />
en/lsr sxriln<br />
Arr/l|ranaH xaaH 1692 oHg CafiH HodH lllaruoslH repen [spenr<br />
xaMT Aaraap ilpgxo.q Hb, xaaHbl opgoH.q aBq YnAgH, rycraftnan<br />
xyMyyxyynx, nac 6ltegxypoxoA Hb 1706 osR eepnilH 10-p oxnH [IJynyyH<br />
qun yHerunsr ryHxnir orv, xotl.loil e$y 6onroxeer.<br />
'TunA"". 3p4snrain epxu. Xex xor' 1999. ran-486<br />
'3upnrruup rorToocoH raAaaA MoHron, xorot aimrrfiH BaH ryHryyA!4frx rnrren uacrilp.<br />
71-p gasrep. YTHC. t-ap 6uqltenrir can.<br />
108
MaHx Hap Xanxsrn ync repilfrH roBr,.rfir Tyussr xaHbr Hyrraac<br />
xonAyynx, Ynnactailp uhfixyynaH, TeH.q hx xsMxosHr,rfr qeper<br />
roBnepvvnx, HVilr Xanxsrr 3axr4paxaap LUr4frA3x3A, 3H3 6yc Hyrarr<br />
MaHxufiH repA 6arrafr yfrnvnnx, rvtur,1r rynryyp Hb 6onx qaAax<br />
roMooxoH HoeH xoporreil 6ailxes. tlNurssg 1723 oup s$y l-.[epeHr sacar<br />
xyH BaH opreMxilnx, ailtaruils rycnarq xaHxHbr rylxaanA, '1 733 oHg<br />
Vnracrafrx xaHXHbr ryutaanA ryc ryc ,qoBuyyn3H axunryyrxos.<br />
Tspeep 1727 ouu EyypsrH ropooHA ManxnfrH ranbrr reneeneH oponqox<br />
6aricuaac raAHa '173'1 oHg Cyx An4ax, 1732 oap,XepceH qynyy xeMoQX<br />
ra3apr 3yyHrapurx Lloprilfir AapaxaA ron yypor ryfiqerrsxee, MaHxrafiH<br />
xaaH rvyHilfi raBbsa 3yrrenhfrr rxoA YHonx, xouoft qt4H BaHrHfiH xoprsM,<br />
lJJanrapcaH 6aarap qon orroH, Xanxuts HX 3acar xoM3oH eprex 6oncoH<br />
ax.<br />
'1733 osa Tyureer xaH foM6ogopxhfrH 2-p xyy CsgutNpufrH ygarvt<br />
6onox ryc afrMrfifiH Tycnar\r xaHXtlH .[aHsaHgopxxtir Mauxug yHoHt]oop<br />
syrroB xoMooH, ryyHnil axMaA xyy [opxceBpoHr uH3r4 (Maux yrcaaHbr<br />
xou.roi Ll4H BaHr sanraMxnax xeBryyH. H.X.) eprevxilrx, Xou:ofi<br />
xafipanr erner ryHxr4ilr erq, xoulofr s$y 6onrocoH bafrHaa. lzlHrssg<br />
ryyuufi yp ylqMbrr MoH MaHX xoegurH ryHX, rorso uaprari xor6ox, eQy<br />
epreMxnex 6oncoH axee.<br />
9uHrex, Xanxap MaHxuriH xaaA HoeArofi ye ynnpcaH yprNriH<br />
xon6oo 5yxuil eQy uapurH ygarr,t 6ypenAsH rorrxs3.<br />
2 paxu uar Hb MaHX Hap SapyyH MoHronurr sssnx, Hfifir Mosronurr<br />
opxoHA3o opyyncHaac xofiLu 6yroy XVlll :yyuur ll xaracaac XIX eyyHur<br />
ll xarac xypron ye oM,3Hs yeg MaHxufiH ropnriH yprrriH xon6oo<br />
rorroox bognoro Hb racpaaryri 6onoeq 3aphM ranaap cyrapq, ec repuil<br />
6oncos HbaxilrnarAaua. Tyxafin6an, eHexyraqaaHg Manxaac xaaHbl<br />
oxlrg 6onoH ToMooxoH Hoegsru oxr/Abrr 6yc, xaprH fixoBqnoH xouryyHbr<br />
6eic, ryHrufiH oxHA 6onos cyn yrcaa roroo Hapbrr erq, XanxurH HodArofr<br />
ypar 6apnngax 6aie. 1 755-1 758 oug Xarx 6a 3yyHrapr epHoceH 6ocnoro<br />
su Mauxnfts repuftH e$y HapurH xyBbA roM uafiryyp boncoH 6eroeg<br />
roA MaHXufiH Xanx gaxs uafrgeaprafr rtyuilr rynryyp 6onx vagax, scex<br />
Hb xaparAcaH nu. 3Ho yeep XanxurH epruufi cypaaflxfir HoeH, MaHxufin<br />
repnfiH aHXHbr e$y ffoH4oepopxrilu xaraH Xfi..rssHryil anaapnnuryil<br />
ryHxo3c repceH, gap*aH lxaAap qilH BaH PnH,+sHgopx bocorvgurr<br />
'3apnrraap rorroocoH raAaaA MoHron, xorou ailnruiH eaH ryuryy4rfiH Hnrrsn uacrup<br />
46-p gearep, YTHC. I-ap 6rquenuis cas.<br />
r09
A3MXt4x, Anaapcauaar optyyncaH xeprrrit yr.tHpr L{aasaap<br />
atsaxyyncFiaap, ryyHuri ygMbti-txHbi Xanxurlr xl,rrii-su, ync repA o3r3x<br />
6afrp cyypa HOnooA xyraqaaHA byypves. Xaprac 3Hoxyy 6ocnorurH yeep<br />
CatlH soeH aiturniln egy l_lepsHrrailH xyy t_leHryuxae, sSy<br />
fiopNcssgoxr,rfr xyy e$y ca*sarzAopx Hap MaHxrfin rang 6arrail<br />
yfinuNnx, yr 6ocnorulr Aapaxag rofl vypor ryriqerreceH yvrap regxrafr<br />
ypMbtHXHbt Heflee, 6afip cyypa vnaM ocq,OexxcsFt lartna.<br />
3 Aaxu uIaT Hb XIX :i;r;r*ur li xaracaac guu yncurH Hoepxon yHax<br />
xvpro' ye. MaHNnfrH r€p. ,i; h,lourong nByynx oaficaH ynaMxnarr<br />
bognorsru MoH qaHap Hb<br />
'pc<br />
oepLrfierAceurefi xonOorgon, Manxrafrx<br />
ropnfru MoHron Hodprorl yprwinaxon600 rorroox 60gnoro ceprsx HpcsH<br />
Hb oHo yelrfiH oHqnor on,t. Maxx uap xoepxnutHXoo cyynrfrH xunyygeg,<br />
Masxrail ye yflHpcaH ypnrfin xon6oo byxufr Ho6,qsrx yAaMA oHqrof<br />
aHxaapan raBbx, o$y -HepoHrrfrri<br />
ygarr,t fl.Hannr naxr repr,rriu eSy<br />
opreMXfinx, eSy CaHaa ilpopxniln yAaM BaH O.tlepex6aaeafip xou:ori<br />
qilH aaHrur;H oxt4Hbtr orq, xor-uoi s$y bonroNee. OHs Hb rsgHoop<br />
AaMXyynaH, rlrrH3 sacrrfrs 60gnoroo xgpsrxyynox r3c3H xepsr 6afre.<br />
l-eev egreep xo6g EeexraHA onoH xun cyyx, MoHron xyrar, axyfr<br />
3aHu.naacaa HoroHr xex4uipv, Xanx gaxs ypbgbtH opx Hefioe r_la yryfi<br />
6oncoH 6afixse. Ceqsn qilH.BaH HasHr, 3opran aan QspeHbaaeafi nap<br />
Maxxrafi ypar lapungcax XanxuH cyynraix xoiig 6onx, u:uns aacrufrH<br />
6o4nororr xoporxyynex,fiH reneo terurqen, 1g11 ong ut*ron vn. qr*<br />
yncaac rycraapnacaH FBAnHT ompryyqmH qoexeH MoHrofl xoiigurH<br />
TooHrq opx 6afia.<br />
*<br />
MasxuriH xaag xoiigstH ryHX, rereersfi ropnocoH MoHrofl Hodgurr<br />
"eSy" xerr/IeeH epreMxl4nue. eSy re4ru fi r rons 6rrvryy4"ec, VV" y.r.n,<br />
tlxxyproH, xyprens ro€H frrarafr ruaux yr 6oroeg MoHrofloop 3apHMAaa<br />
TaBHaH r9x opr{yynax Hu 6rari. l-yHx 60n xaaHbt oxr4Hbt Hop, rorgo Hb<br />
xaaHu Tepen yrcaaHbt Hod4urx oxr4iqur eprex Hop axso. OSy Hap Hb<br />
RMap yrcaa rapan, xspreM seper oyxrri Hodgurn oxrAroil repngcHssc<br />
xaMaapq onoH s3psrnenrefi 6afixee. Tegreepn ilr ryi,ailn yeuilaxyynb<br />
syfrnuiln 6ravryy4 6onox rcfrn6_ap ronul yHAocnoH ysyynOen:<br />
Ytrcsrs e$y - yncurH ryHx 6yroy xaaHbt repcoH oxr4HA xon6ocHsrr,<br />
Xourofr ryHxufiH xor"uori eey - xou"rofi ryux 6yroy xaaHbl roxoscoH<br />
oxl4HA xonOocnsrr,<br />
"3axapoa.M.h. "flonsxsrrl MaHbqxypcKo-pyccxui cnoeapu,, Cll6., 187S, crp, g1.<br />
il0
XoLuofi e$y - xoLitoi reres 6yrrcy xollofi qrH<br />
xon6ocHurr,<br />
TepufrH e$y - repr,rfiH roroo 6yroy reprfiu<br />
eauTrfin oxHHA<br />
xyu eaHrnfru<br />
oxr/HA xon6ocHbtr,<br />
ToprilH 6eilnui,tu eSy - 6efinr,rriH oxnri repniu reree 6yoy reprfiH<br />
6afinnilu oxt4HA xon6ocuulr,<br />
Xou.ryyHur o*r7 - xoluyyHbr r3roo 6yroy<br />
oxr,lHA xon6ocuutr,<br />
xor.iryyHbt beficrfrH<br />
l-yxrufiu aexafiH e$y - ryHrNriH oxrlH rerse byoy ryHruriH oxHAoA<br />
xon6ocHurr xoflHe6 roxoo.<br />
Maxxu*s repeec MoHron.norlg nsryypranrafi ypar 6apnngax<br />
5ailcan qBAan Hb qyxaMAaa ropnftH ypar 6apr,rn4ax econr xopotnox,<br />
MoHron Hoeguru Henee 6yxnfi xecrnilr ypruilu u.Jr4xMoop oopree xonboH,<br />
rsgHufi caHaa corrgr, aulhr coHupxonbtr Hu Magxriln rep.q Horrrox,<br />
ynMaap roAHs3p AaMXyynaH Monron Aaxb 3acarranaa ro[BopxyynaH<br />
6exxyynsx rscoH 3op[nrorofi 6afis. MauxufrH xaa,q, Hoegrofi ye ynrapaH<br />
ypar bononqox, l-lyc xonnngcoH e$y riap xs MosronurH Hodg, s3ryyprHbt<br />
Aoropxl4 re4Hufr Hafigeaprari xon6ooros, rytut4i rynryyp Hu 6onox<br />
yvrprafr 6ailxee. Axageurv 5.F BnagravrrplloB aHs ryxarlg,,Manx nap<br />
MoHrorqyyArai yrcaaJHbt xyBbA ryu ofrp ger, regnnfi fl3ryyprHyy4<br />
MoHronoop npbAar, MoHron 6N.lfir xopornoAor 6aficHsrr Maprax<br />
6onoxryfr. Fnanryna MoHron, MaHxurir-r Seo4anurH xypeaHrfixsH ryH<br />
,qorHo xapilrqaara il 6ailcaa 6ereeg xapurqaH ypar 6ononqox 6aftcau<br />
Hb Hor Seo4anuru uuilrviuilu reneenorvAnfir uoroorsfi Hu ynarvr 6yp<br />
ofrpryynx 6aila"1 rsx roMAotlexee. l-sxgee MaHxaac MoHror Hodgroil<br />
rorroocoH yprniH xon6oo Hb oxoH veAoe xaphnqaH ypar Oofiolti.lcoH,<br />
opx roHqvy Lurtxreil Oafrcan 6on uoHronvyyg MaHx qhH yncbtH<br />
opxrxoonA opoxbtH xHpoep aaxhMAaa ryyHr,rfi r3HqBop Hb anAatgax,<br />
MoHrofl Hoeig n MaHxniH repA xypraH opN, ryyHr,ri reprrlH an6aN4<br />
rgeaxufineH 3yrrox 6onxes. Maux qNH ync oputrH rorrHox xyraLlaaHA<br />
3eBXeH xaaHbt ryHX oxrlAbtr ta,qaru 48 xyHg yparflyyncHbt 32 uu voHron<br />
eaH ryHrefi ypar xon6ocoH negse 6mfr8.<br />
Masxurin repooc Xanxurr-r Ho6grofr ypar bononLlox xaurnfin<br />
?t yqHH 3ypraar ratnbap rons /XaaHsr xypaaHryfi/. yF., 1960. rari B.<br />
Bna4lrvrpqoe. 6.fi . "o6u1ecrBeHHbril cr poi uoHr onos. MoHronscxori xoqeaofi<br />
$eo4anusu". M.. 1934. crp. 194.<br />
'Haracpafr. ".QaivuH yncuru yeufiu MoHronuru ryyx" Xex xor. 1g93. ran. 118.<br />
lll
"irilfi,q3r 60noacopcoH apra 50ri "Hrafrcnennila xapujr4A oHqroinoH<br />
xyMyyxyynox" rorl{ 6ails. 3iis Hu OHx aMTanaH xaaHbt yeoc oxoncoH<br />
6oronrofr. 3ne ryxafr rtlaHX cypBanxr,r4 ,,Hariparr reB xaaH. Ecnqyreep<br />
oH (1731) Vpsg xaaH eqruiir-i qarr MoHron aax, rafix HapbtH xeeryygntZr<br />
Rorpoo aBqhpq, cypraH xyrutyyiKyyncoH 6enroe. Sgyree :acrra 17x MoHTon<br />
ypar 6onox rariN Hap, Xa-nxurn eaH, 6efin, 6sric, sac'yygsrx xeeryygrfrH<br />
Aorpoo 15 Hacuaac g-rou_tilrir Hu Huficlen xoroA ripyyjrx, cyptaH<br />
xyMyyxyynr1lrofi"e x3rv1 .H oryvJtcoH lafrpar.yr apra ticoop xaaHA<br />
xacaafiaxaap ilpc3H Hoi.i., -,'i xonryyAfifin Aorpooc yxaaH c3pr3roH,<br />
3opnt 3vpxrefr, ouqrofr HerNiZr uu MaHxnilH xaaHbt opAoHA vnAogx,<br />
xaryy xeHanr, 3aaBpbtH gop rycrafinaH xyMyyxyynx, 6nvur, qeprnfrn<br />
6onoecpon onroHo. vnnaaap Hac 6reg xypoxoA Hb MaHX xaraH orq,<br />
s$y Oonrogor 6afia. Xanxag ffr aHO apraap, rycrafrnax xyMvyxcoH<br />
egy Hap 6on CafiH HoeH aiurNfiH yncbtH egy t_lspeH, ryyHr,rff aq,'yncbtH<br />
eSy flxaaaHgopx, Tyureor xaH aharuiln reprfin e$y Causafi4opx,<br />
ryyHNfr xyy, roprafiH eSy CIr-rgeupopx Hap ou. ulyxau HHrox xyMyyxcoH<br />
s$y Hapurr xHHXoHo "coHroAor e$y" rex xenx 6onox beroog reg<br />
Maprxnfrs repeec o*qrori xyHAfion xynoox, Xanxi,rn xau*rilr-r qyxafl<br />
ryujaanA raeurpAar 6arte. 3He ranaap 1 843 0ug Monrong xyyflquncaH<br />
Opanqsrx l-rox, l-a6s Hap eepcAnfin agH 3aMbtH ToMAornsnrqoo,<br />
"MoHronurH 3aphM Heroe 6yxu& F3ryyprHyy.qblH rop 6yn epx<br />
5apnruuprafi (ManxraiH xaaA, Ho64 H.X.) ypary4uurH xonboorofi bereog<br />
reg Hoiipxorq ff3ryyprHbt Kacrbrr 6ypgyynper. Tegnrafi AyHAaac xaaH<br />
eepufin cailgyypaa coH'opol-"to xoMooH eryynxoo. '1733 oHg Maxxufrrr<br />
repooc Xanxag OairyyncaH xamrnfiH AooA epx 6yxrafr lailryynnara<br />
Y nuaq ainu ca igurn sa M H br xa HXH br ryuJ aanA esy L{speH<br />
UepeHr Hac 6apcHut -or,nnxr".<br />
|qapaa, ryyHrafi xo6p xoeryyA, o$y L-lexryuxae,<br />
l-{ss4sHxas Hap yAaa Aapaa oHo ryr.uaanA axilnnax 6afre. MeH 1z5B<br />
ox4 Xypeer.luit cailgun FaMbtr lailryynx, aHXHbt cafi4aap iru s$y<br />
Cansafigopx roMrnorAoH axhnflacHaacxofiu.r 6apar ye yn,paH, Tyu.raer<br />
xau afinaruilH o+r1 ygarr,trail xo6p xou.ryyHbt sacryyA XypesHg cyyx,<br />
xeper urirrerv cafigurx an6urr oonx-neH xauJilx 6aficaH rorra. Tegraap<br />
Ho€4 6on; caHsailnopx ( 1 z5B- 1 265, 177 1 -17 T B) t 3oprrr aauru fi H xou.ryyl<br />
, lOHgengopx (1779-1827) l3opnn eaHrufiH xowyy/,Ily6yy4opx (1827_<br />
ldlahqHH_yncbrH<br />
MaraA xyynb <strong>22</strong>-p eruxerren. Xex xor., 1gg2 rcn 4TB.<br />
rroK h rabe "r ryreurecrB,e vepee Moxrornb e T[6er K cron,qe Tane narr,rsr" cn6.,<br />
1866. crp. 98.<br />
lt2
1832) lp,apxaH BaHrhfiH xowyyl, lopNpaspan (1832-1839) /3opr,rn<br />
saurnilu xolUyy/, fisnsrgopx (1S39-1862) flapxan aalrnilH xoLuyy/,<br />
Havxun4oHAoB ( 1 BZ0- 1 8g6) /,QapxaH sa Ftril fi H xorxyy/, l-lyHqarqepsH<br />
(1896-191 '1) flapxax saHrnilH xoLlyy/ Hap loM.<br />
V1fru ,a yqpaac Aoopx HoeAbtFt xoruyyAbr aMaH RpilaHA, Arra6aH<br />
aaF{r,'fix xoLUyy, Arrabdx 60ficrfiH xou.iyy r'x xsnorqAer 6afican axss.<br />
MeH XanxurH o$v Hap Hb ynuacrailn xe6eri cari4, XypeeHnfr rycnaH<br />
xepsr iurfrrrerv calig, ailuruilu rycnarq xaHXHbt ryluaar.q roffMon<br />
roMnnorAoH axfirnax 6arTcHaac ragHa MauxrfiH epxuesnrafrH cyyn<br />
YeA UaAap cafi,q, gorooa cafia, XoxxorurH xaHXilH, xUa saxupax cafig<br />
ssper LINH yncbtH rqoroo.q an6aH,q syrrex 6afia.<br />
3Sy 6oncox no6A Hu eepcgurfiH sopor xeprerr,trfiH nx baraac<br />
ruanrraanx, xun 6yp qanHH nyHnvy aBaxaac ragHa MaxxnfiH repufin<br />
xyprgA 6onoxsrnxoo xyBbA xran 6yp HoMonr nyHlyy xypr3x 6ereeg<br />
yynuitr xyynfiap HaplliavnaH rorroox orqoo, yyug:<br />
VncurH e$y Hnricner xoroA cyycaH Hb HoroH Nrn aaOaac soxux<br />
MeHro 300 nas, auyy 1S0 raap, Hyrar ra3apraa cyycaH Hb HoroH xufl<br />
aebaac 3oxrlx MeHre 300 nan, ropro 10 sHrsfi.<br />
Xoruoil e$y Hrricnen xoroA cyycaH Hb HoroH x,n aabaac eoxfix<br />
MeHre 250 nau, auyy 120 raap, 5 Aoy (1 Aoy Hb B_10 xr opvrarrlr. H.X.),<br />
Hyrar ra3apraa cyycaH Hb H3r3H Xiln ae6aac 30xhx MeHre 250 nan,<br />
ropro 9 eHrsfr,<br />
Xou:ofi rsreerufrH xou.rofi eSy Hraficnen xoroA cyycaH Hb HotoH<br />
xun aaoaac soxtix MeHro 100 na', arrayy 50 raap, Hyr:tr rasapraa cyycaH<br />
Hb HorgH xiln ae6aac 3oxt x MeHro 100 naH, ropro B oHrsfr.<br />
TepraiH rsrsernfiH repnilu sey Hrficnen xoroA cyycaH Hb HoroH<br />
xhn aa6aac 3oxr4x MsHre 60 na', arrayy 30 raap, Hyrar ra3apraa cyycaH<br />
Hb HsreH xun ag6aac 3oxl4x MeHre 60 nau, ropro 6 enrofr-<br />
5silnufru oxux reprfix rereerrrin reprfiH eSy Hraficnofl xoro.q<br />
cyycaH Hb HoroH xhn aa6aac soxrix MeHro S0 nan, auyy 25 raap, Hyrar<br />
ra3apr cyycaH Hb HOrsH Xiln aBoaac 30xHX MeHre 50 nax, ropro 5 sxrefi<br />
Xou_ryyHut rerserurin xoulyyHbt e$y Hraficnen xoroA'cyycaH Hb<br />
HoroH xun as6aac 3oxr4x MoHre 40 naH, auyy 20 raap, Hyrar iieapruu<br />
cyycaH Hb H3r3H XUn aa6aac 30xr4x MeHre 40 naH, ropro 4 sHrefi,i ryc<br />
ryc xvprAor 6afie. TyvHqnoH oSy Hap nu MaHxuriH repeec xyprsx<br />
"faAaaA Morronux repufru oacax nBAnbrH ffaMHbr xyyns syfrnr.rfrx 6uvrar. !ee4 4sersp.<br />
YnaaxxaA 1989. ran 25b.<br />
n3
L{ank1H nvHryv, 3px ffM6aapaaroptiilryn xepeHro xoflrjldn, 6aRH raHcar<br />
bariqnaapaa 6ycap:acar Hoe4ooc yroMx AaByy, 6eexnH, Xex xor,<br />
H r ri cnsn Xypseug op4 6ailu.r ran, oAfi oH raeaprali'6arixee.<br />
MaHxurrzr'i ropnriH ypruita xon6oo rorroox 6ognorurH ron oHqnor<br />
Hb MoHTon uorigulH vp yAaMA ye yrhpyynaH MaHX XaraH erq, ypar<br />
6apNngax 6afrcaH FBAafl nltor-r. yynufi gsep regunri 3apfiM xyyx4yygrarir<br />
MaHNnfiH xaaHbt opAoiig rycraftnan x1lMyvxyynx 6afia. OHe'rru ye<br />
ynHpax rycaM MoHro"fr L{yc Hb anAarAax, MaHX L{yc gaearrarafinx,<br />
ynMaap MaHX corroxyri, yssn caHaa 6ypengeue rocoH Vr axryy.<br />
TyyHueH MoHron uoegurH xaras 6oncoH MaHX ryHX, roroo Hap Hb onoH<br />
.qaranr fiHX XyMyycrfiH xamr rapex 60reog r3A r..loM MaHNnfts ropnfiu<br />
xaryy AaafiraBap, AOr cypraanrail 6afrx, rraoHron Hoiipsrx 6opon caHaa,<br />
yiln axunnaraar Hb x'Hax, raHAax 6afix yyperrefi 6aficaH 6onso.<br />
Yynr,rftr Xnragsru ryyx,r flrrc xnn co "Mo*ron ra3ap xaaHbr r{rrx<br />
onuilpBon' xaaHbr Hefloo rlxsAMyri"r2 x3M33H OHOeqrofr ToMAOrn3X33.<br />
MaHxaac aHx Xanxsru Hodprofi ypar 6aprangax oxoncH.oc xofiu.r<br />
6yny 1697 oHooc 191 1 oHurr xyprolr oAoo barrarz ueAsrgex 6afiraaraap,<br />
uufrr 20 opqfiM xyH Mauxuiln ropuhn e$y 6onxee. yynrrrf lorop<br />
Tyuesr xas ailurnilt,fiapxan .{rrH eaHrHfrH xor.uyyHaac 10 xyH, (yncurr-r<br />
oQy 1, xoruoi e$y 4, xouryyHbl o$y 1 , ryxrnfix<br />
"SV<br />
Z), Bopnn eaHrufix<br />
xoruyyHaac 5 Ho6n ( xou.roi esv 2, repuriH esy 2), catiH sodH artrsrailn<br />
CeqeH qrH eanrhriH xorlryyHaac 3-4 xyn ( yncurH o$y 2, repnfiu s$y1)<br />
ryc ryc eQy eprer'axnsrAxoo. vliluxyy Ma'xufin repeec Xanxun uo64<br />
ssryyprHyyArafi ypar 6apun4ax 60,qnorurr xyvrefi flByynx baficaH ss<br />
re4uufr caHaa c.Tr.fi, auIr coHr4pxon.q Hb Henoe v3vynx93. Magxrfin<br />
opxr-reenA opoxooc euue XanxurH s3ryyprHyyg Hs 6yrg guHruc xaaHbr<br />
yrcaa SailueHX AaeH xaaHbrorfoH xeBryyH l-epcsns xanafip xyxrafixurzH<br />
yAaML{r4p, sanraMqrpyy4 6aia. l-ersn Xanxuru xo64 ye ynilpaH naasxrai<br />
ypar 6apran4ax 6oncox xu regHnfi yAMblHXHbt MoHron qycbtr ynan 6yp<br />
3n4!rAyynx, MaHX qyc_AaBaMrafinaxag x1lpr{oo. Opocuru spAoMroH<br />
l-.c_ [opoxoea "o+y Hap 6on MoHronurn nufrruuilnA,,AAaBxpara'oonox<br />
xo64 nsryyprHbr Aorop 6r,n[ 60ncos .{oo *I14H3 auilruutiluOynor MeH"r]<br />
rocoH Hb syfrrefi 6arina.<br />
]ln,o Xrr Co,-"Mosronurs xypaanryilryyx,,Xex xor. 1986., ran 102<br />
. ] oqglgBa f c, "ovepxra no r4crophrl Mosronur B onoxy MaHuxypcroro rocnoArBa,,<br />
M., '1980. crp. 54.<br />
lt4
MaHxurZH e$y uap Hu Xanx gaxu MaHxrfrH reprafiH yrqilpAnarbtH<br />
TorronllooHbt AooA ularaH.q roMrnorAoH ilt
STUSiA FIISTORICA<br />
IhiSTITUTi HIST CIrEIAf AEANEMiA€ SCIENTARIUM<br />
MOt'-jGOLl<br />
snxH rH H kJ N yreAA_ Tyyxt4ti H ACyyflAfln<br />
E.6ATTOMEP<br />
Xanx rynanrfi Hsrar xtc;r Eofiox OnxiaroH xarxvyyAbtH ytcaa<br />
rapBan, ryyxrfir uhHor3f 6apun,,raap HoxBopneH 6anxyynix xeperrefir<br />
aHxaapaH roAHhfi Hopr4frH y.ii,lp xonoorAon, ryyx,li*-6yxrari n yeHfiH<br />
Typu MoHronbrH TyyxsHA FMap 6afip cyypb s30nx upa*Vrtr 6arau aryrafr<br />
roiqpyynax vyAHosc oHoxyy 6nqxaH oryynonp rofinr regrfi eryynexnftr<br />
3opHnoo. Teg nxeHx Hb eAi$o MoHron yncbrH Vec a*MrHiH<br />
LlaraauxarZpxaH, OHAopxaHrafr , 3yyHxaHrafr , b"pyyHrypyyrr cyMgbrH<br />
Hyrarr opruuH cyyAar 6nnee. .ffuap y.rpaac oH3 HoroH 6yn:ixyrvryycrafir<br />
Snxurun xoMooH Hopriox 6oncou tyxailp auaH 6onou'onvresp<br />
ynaMxnncan uegeeHyy4 6r,rrl.<br />
Snxurnn xoM3ox Hop ryyx cypeanxfiA aHx ly_y 3yyHbt yeA<br />
" natAnAH", Yl l l - l x sy y np " IA nn-1su H b" rsx roMgsrner,qceH l a aa gai . FraEesA<br />
turoAorAax 6yri Mo'ronqyyAbrH rapBaJrb',- orvynx 6yri xanairaiir,r oprHnfi<br />
cypBafix ns PauraA-A,q-flnauil "cygperH vyynraH" 3oxHoJr ro[4. 3H3<br />
3ox,oflbrH MOA'"r HfirrflaH yenen 3pryuo ryHA OnOH oBor aftrraar 6aricas<br />
rsx 6onoe.{ 1lHoH xoporAsepse Hoxoc ,Xuap,,XoHrupag rypuu* uiirrfu,<br />
AypAarAAar. Xapran Xoxnapag afinaraac onxunas rap canoapnax<br />
rapqos' Spryxe ryHsec rapcaH Mosron afirraryy4 rep ye4 XepneH roflooc<br />
eMHeu nyrarnax oaficau XsraH (x-xil) Haprarz opur4x 3ap,na yeg re4Hnfi<br />
opxruoon4 opx 6aficau lailua. Tyxarin6an: XqraH ync 923'oHg ryc<br />
yncbrH uytruilr o3gnx, Mo'ron oeor, afinaryyAaac an6a rareap rara,n<br />
Hufi cnengee xypryynAor 6afixee2.<br />
Xsrax yncbtH TyyxsHA XqraxH nayxrfirxnHaH 3axfiparq reneesufi<br />
xyHrfir aHXaHAaa "Vlnuqsuu" re4er 6afixee. Vinuxu, ren",- Vr,n;,-<br />
axaAe''uv X.l-lepnes "xaaHbr ,qapaax rylxaanblu xyH" rex raftn6apnaxoe.<br />
SHexyy "vnu')Ku*" rvLrJMsA 6yroy xalxur yAaax soporroH Hu XqraHur<br />
nu...."Vlcropuf, )e.nyu rocyAapcrea Kn4axefi', M., 197g. c.14,346.<br />
A.r r3pfl3.-xerax rap, re4ruri vorronvyy4rari xon60rgox ss,,. y5., 1g5g.r.37,7g.<br />
lt6
uuilrvuila 6ypengexyyHg Hoenorv aHthfrH lxllHX qaHaprafi bafiNee.<br />
Yyxsec vHAocJroH 112s o,g XqraH ync MexceHurt papaa xaaHbrr<br />
TOfleofloH 3axllpax "vn{x
afrn6ap ronb"-A "3nxnr" ,"rAnxnr" rsx xoiip sH3aap raftn6apnacau 6afix<br />
bonoa'{ xyAaM MoHrofl \u'iruiln ynaMxnanaap onxn*rH rex 6r.rnx Hu<br />
308 r3c3H CaHaflbrr AoBrijyyrx, yr oBor vvcc0H oH qarrfir M3 ylll-lx<br />
3yyHbt yeg xor6ox ysnoo.<br />
TegHrafi ryxafi cypeanxuA roMAornorAcoH syilnuilr HoxoH vsbe.<br />
MoHronsru Hyyq Toavoong ".4apragafi orq'rraH HsroH xypos 6onx npes',<br />
rox reMAotnsxoo/. Tofp_"jt CygpurH qyynraHA TsruyxraxNfi 9_p xypesH4<br />
"lApxuu" uap 6afrcaH ro)K sl-yynmH Hs onxrrnH Hap 6aftcax 6afix6onox<br />
ranrafi. SnxuTuH Hap Plx MoHron vnc oafiryynax yfin eBllbrr aHxHaacaa<br />
AoMXr4x 6ailcaH y,lr,rp Ll4Hrrac xaaH regHnfrr byrapraaryfi, 6oon<br />
Gonrooryfi, eepufiH yncaA uyAapra dcoop 6afrp cyypraHg nu raeucaHB<br />
rex 6il,{csH 1ailna.<br />
Hyyq roevooHg uluHruc xaaH eepufin sx 6onon xosryyA, Ayy<br />
Hapraa urrax 60nox xyr'ayycr,rrTr ryuaax eroxAoe 6ara oser-i Tynyfig<br />
Xfupafr,5aanafr xoepurr erceH 6ailgar. OHe ryxafi Cyppsiu ulyynran4<br />
eryynoxlqoo: Llunruc xaaH eepuriH xoBryyA, Ayy Hap, ua&ap xyMyycrso<br />
Hfrar xyBaaprnaxaA enxurrH Hap Tynyfr xaHur Xrgafr noesu MorqgnA<br />
or{coH r3xo3. Afupafr noern Hu oapyyH xraryyprafiH axnax noeigurx Her<br />
Gafican 6eree4 CopxorraHu ex, TynyfiH ruaAap xyn 6ailx ryyHrail<br />
saxfipcaH MflHrar Hu Xap xopnH reer L'lx MoHrofi yncbrx XauraiH HypyyHbr<br />
xaBbg Hyrarnax 6aficax 6ononrofi .<br />
LMHruc xaan eeprfis ox 6onoH xeBryyA, Ayy Hapraa o3oMruun<br />
ra3ap "xyBb eML{" erceH qyxaM TOp VeSc Snxrrux nap orrrafin 30xr10H<br />
6ailryynanraA opcoH 6afix 6onox Oereeg yyHooc ynbaanan TynyilH<br />
yrcaaHbr uoagurx MsAonA 6ailcaap Xyl :yyHur ll xaracr rspcexorafin<br />
AoA xeBryyn HodHAofiH MsAsnA oqxoo, HodHnofr 6onos ryyHrafir<br />
3anraMxnncau Tyasg xarauoaarap, 6aAan,n xaraH6aarap, L{epe*rorr,,oo<br />
xaras6aarap, FyxvuH xarax6aarap Hapbtr 3axupr.t Oar;x yen XanxsrH<br />
Oapyyx rapr xapbsaflarAax bafica' re4Hufi opA epree<br />
HypyyHbt xaBbg 6afixeo.<br />
"r'xu"rux,,<br />
l-angax xaaH 1688 oug Xanxa4 AoBrnox yeg OnxnrraH Hapbtr<br />
f-ynvun xaran6aarap 3axilpr{ 6afia, r-yHvnx no6n yHAoc Herr ofipagurn<br />
qepsrrefi 6 afr n Aaxa[u4eexu fi nen oponllox, ryxailuyeg l-an4a n 6ou: N rr<br />
xaaHbr 3yr33. UUfir Monronbrr Horrrsx rocoH oponAflorblr Xanxuu<br />
Ho6gurn H3roH aAun ocapryylrox 6aixee. r-yr-rvr,rH'Ho6n r-anlang<br />
tEHMAy-o,, ryyx. I 6oru. yE., 1966.r.155.<br />
-Paura4-Ag-4r,lr. C6opxrx neronrcefi. r 1. xn2. M., 1952. c. 166<br />
118
qoxrrAoH an6ar apAaa aBLt 3yraraH geep MoHrorbtH Hyrarr oqilxoA<br />
MaHxnrzH 3Hx-AnaranaH xaaH "v1n6suroxl4Hyynax"<br />
""p."[<br />
Myy rr,'r'raH<br />
ailwrnfru xnnuilu Cyrue',rfiH oprlltM Hyrarnyynxes. l-asap *yrr"uauu<br />
xarallax xyxrfi Hyrarr opuHH lailcauXanxvyyg l-angaHurrryjr"" *"""<br />
safinyynx, xyyrlr4H Hyrarraa oqhxbtr ryHoo xycox, l-angauur ecper<br />
MasxrafiH roMt{ol.lA lyxufr n xyvoop AoMXr4H rycanx bafrcHu Herex<br />
xt4 LUoo f-yHvu u ra ri yfr n axunna raa HA roAopxori xa pa rpga r. Tyxa fi n6an :<br />
fyHvlrH 1696 oHsr syH MaHxrfiH ilx xaHXXH Ernnryr larung;, syy*<br />
MoAHbr ra3apr l-angaHurr AapaB. oeon su onx-ArraranaH xaaHsir xex<br />
xoroA 6ailxap, Hu l-yHvuH qeprnriH xypooHooc r4pcsHA Xanrari yynbtH<br />
ap grro3A klgep, ulynyyrbtH rasapr uarHaX{ Hyrarnyynxsse. Oue ryxafr<br />
xaMTarraH roMAornocaH. 6il.iurr: ,,Fyn l-yHvr,*r XaHrari yynbtH apA<br />
HyrarfiaH cyyHa. 3yyHu.r Vrans xopoo, bapyyHur Xapxrapaa, Ouueu..r<br />
Opxon ron, Yruapra4 LlnHrenrerZ yyn xypqeo'; rr* gypgxeo.<br />
MasxrafrH epx Oaprrvun 16g1 ouur ,Qonnyypr,* ,yynrunaap Ap<br />
Xanxurr 34 3acar xor.uyy 6onrox xyBaacaH 6oreeg ryyHrrz ser Hu Xanxun<br />
opHo 3aMblH 3yyHrapbtH oMHer xoruyyH.q OnxrrnH Hap xapbflanarAax<br />
bonxse. Snxuruuuilr 3axfipcaH Ho6Hiynvru uac 6apaxagryynr,ri 4eg<br />
xyy MrHxyyp 3acar yficaA ryH 3anraMxhnx33. Mr,rHxyyp 1715 0na<br />
MaHX xaHxun funugeilr AatanAaH TyriH rong SyyHrapuri ceprnfrnen<br />
Tocoxoop oAcoHA 3UX-ArraranaH xaaH "MranNyyp xon xf,3raapbrH rasapr<br />
cyyxoo, 5aitpan xyqilH eqyyxoH xoMooH caHax, 3apnuraap qaprNrir-r<br />
roMAorr 6il.lur erq pailn 6yfr Oereec Aapyh MoAyyfloH afinrra,,xsMooB.<br />
Mer-r oHx-AMraflaH xaan f unu'oil;i "XanxsrH ono" .acuirur<br />
I\4rxxyyprafiH cyycaH hgsp, gynyyra1 ofrp rofipou ex apan, Xo"g,<br />
Vnaasron,r ra3pbrH xoopoHA ryH ryHraap (6arr16arqaap; oenvslp Vf Ov*r,l<br />
6a rapnanx 6onox rar<br />
M ra H x y y p ra n<br />
6yynraxse.<br />
",, ;,- ;;? "X"Ti::f :;fl :: :ltJ ?lfi ilf3 II f i<br />
"<br />
rTf;<br />
ffeepx cypBarxrA 3yyHrapurH xaaHr yncaac ceprufrnexufrH TynA<br />
6onv.eep cailtail rapua rapbx 6onoxr"a"pr... ulunxy1lfloH cyynrax<br />
ryxail pyppargax 6aiHa. gyxarv oHs yeA 6apyyH ayr HyycaH 6afrx 6onox<br />
6ereeg 6enveep yc 6yxnh Hyrarr XaHxexyfru'Hypyy *urp"rg.un<br />
6ononrofi.<br />
n3upnrru"p rorroocoH raAaaA MoHron, xoro' afiurufiH BaH ryHryyAilri, unrrsn urauA,p<br />
61-p 4earep. l3acar yncag rycnarq ryu l-ynvr.rxrai onABopbtH uaugup/<br />
u9
1726 ougl-yHvnHni axMafl xeBryyu .figanaxaar HorsH xoruyy racanx<br />
orcHoop SnxrsH Hu tax, 6a[a xo6p xoutyy 6onxse.<br />
Hacrafivyygaac aM iqaMXfiH npceu OnxroHnfi rapan yycerl, Hyyx<br />
cyypbul caHra ri xon6oorofi Heren gorra ru fi r cr,r rI pyyn6en :<br />
- Manaft yrcaar n;u l-yHvnH xaran6aarap rorq yA[pAax baficaH.<br />
Eug aux CsnoHre uepHufr "Ap roen", ,,Oaep reen,,rrg.riurirup Hrrarnax<br />
6afrcaH 6a e'e xoulyyHbrxfi.i r.xaHx Hb cyMaH ep 6aficaH y"rp ,"u"*""<br />
gafiuv 6aDixse. Teg:<br />
,[afiH gapgar<br />
flaficaH 6yqaagar<br />
,QapxaH qonbtr ongor 6ug xoMooH 3opronAoox xoulyyAaa roHoH<br />
AoopoMAAor 6afixos. 3eprengaex xotxyyg nu l-yHvnxNrixex gafrH AapAar<br />
gaficax 6ytlaapraapaa llaflrarnax, ra,qaru: rapraxryfi 6onoe<br />
"Snxurnauilxxrfir" sailnyynx eroeq rocen 6rqrrfrr ManxufrH gaoH xaaHA<br />
eprexee. Teree4 bapyyH rrfiur Hyyx 6afix ye4 Ho6H Hs uac oapcaH yvrp<br />
ryynufir.QynaaH xaH roAor ta3ap Hlrratnyynx, esHilfixee uJapun caxilynx,<br />
HoMq MsproH 6arutnfir apBaH epx afin, oA aryypcbtH xaMr yn.qgoxoo.<br />
Tegrsep afin epx "ApeaH Hepreilresp roHAoo rrdHrox, Xexgneu MoproH<br />
sacruilu xoulyyHA saxrparAax, vcnor oAnonoop an6a 6aprax 6onxss.<br />
Tep yeg Xanxexnfis raeap Xoruyyv Oeficufrx xoruyy Hyrarnax<br />
bafixss. 9Hs xorl,yyr 6apyyH ranaac Hu EasA, fiepaeg,.ofA r"n"u, ,,<br />
9o64, Ypuanxail Hap rooqnoH Aapna.qar 6afixee.'Nfrn *oryyru<br />
l-o'r6oxae MgproH Aororu Hb Hyrarnyynx erexuftr ryficaH 6ra,{ilr MaHXHfrH<br />
o33H XaaHA eproxoo. MaHxufis 330H XaaH re4Hnfirgororlu Hb Hyynrex,<br />
l-yHvun xara*oaarapHH yrcaaraap Xanxux xasa MaHyynaxaap uufrgex,<br />
ra xap AafiHv ryn "r-yvrH rypBaH Xarxexnfi, BaHqilH raer' Hspr oHq cafixau<br />
Hrrraap uJarHax, epx 6ypr xex xaffaBq erq opx ognvynbe xs&rssn rHfiUJ<br />
Hyynrc€H 6ailaa.Xoruyyv 6eilcuixxou [sH sper,_esp roripv Hr7yxoA vxopr<br />
al{yyncaH epsoA HacHbt srr,treH J-ona6oxaB MsproHA :<br />
XyHr,rft uyrruilr 6ynaax<br />
Xyp4ax Mopl4Hbt ryypafi<br />
Xypq cenerr,rHrafi yayypr spcgyysefi rexe4 _ yryfr<br />
OrroHTgHropfi fi n nyrarr ovrx<br />
Oeooroo bocroN xapraHa roxoolo.<br />
'"C fqryy_yra.u,<br />
f.flyacau. .enxreHhfi rasap ycHbt xep, xonoorgox 3apilM AournfiH<br />
xaur" MYI4C-ufin epgen,l uruxxilnrsexr4fi 6r4.{rar. Nc 44.y6., 1913.<br />
*Yec ailurnilu tlaraauxafipxaH cyMbtH nytan 6ufr.<br />
120
flsepx aMaH AoMorr l-yHqfiH an6ar apAaa aBq 6apyyH 3yr Hyyx<br />
ffBaaA oAooruilH ApxaHrail ailvirnilu Lleqepner cyMbtH Hyrar flynaaH<br />
xaHbr ap TyynaHr ronrofi rsAor rasap Hac 6apcHbrr x3nx 6aina.<br />
l-yuvuHrarl opuyynra, raxilnrbtH oHroH Hb XaHrafin HypyyHbt Tyynanr<br />
rsAor ra3ap 6afican ryn xoxr4M canoapracaH xo6p xoruyyHbr ralix Hap<br />
Hb xaHxexyfr Hyrraacaa ye ye TyynaHraA oqfix raxHflra rafinra xfifrAor<br />
6aftxee.<br />
SnxurrH Hap XaHxexyfr nyrarr ulrtrixuH rpceH ryxail cypBanx<br />
6ra'irrr "xYlll syyHbr oxoHA XaHxexyfi Hyrarr u:finxfiH 14pxo3" roceH 6afiHa.<br />
,Qsspx xodp xouryyHbt xrnilfir xoLuyy HyrrnfiH roM.qornonA: ,,Xnprac nyyp<br />
:yyHp 6yfi, yp4 6onor-r 6apyyn ypA ranaap Capryyn xoLUyy, 6apyyHaap<br />
flepaeg, xofiryypaa Tarxa-VpraHxafig sax nxfinHe', xoMooH 6r,tqxie.<br />
1740 ouur yeA XaHxexyfin Hypyyr,qaMXcaH nx sy1 Ooncon aN.<br />
3He ryxai "Mr,lnxyyp rvyHtafr xapbnar rariN Tsnu HapbtH aAyy Man<br />
xoxHporAoB. onoH rafix xspvtil rycnaBq oTHsrr xypoxryfi. onAeooc<br />
l-iorrurH raspbrr eHrepyynsxiyri repoenx 6onox, aBrax 6onox xoepsrr<br />
y3ox ryp raAarril Hyynreryrefr xoMeoH ryricHurr OSy LlraH eaH Llepeur<br />
renooneH afinrracaHg TeHrepuir rgrrorq xaan: 3yyHraptafi sax<br />
x3n3nq3x rorrox e4uil ryn oc FByynaB"ll rocaH lailua. eHg eryyncnsec<br />
ysaen MuHxyyp an6ar Hapaa aav Oapyyn syr Hyye romH caHaa 6ailua.<br />
l-oeq MaHx Hap 3yynrapbrH xaaHr yncaac ilxooxoH 6onroouxunx 6aficaH<br />
Hb,qoopx 6apnn,traac xapar.qax F,ailna.!eep eryyncoH 3yAHaap OnNres<br />
xolryyHbr xyH Man ilx3ox3H ryrinAax, r,ttanxnilu xaaHaac rBpoonx 60nox<br />
rasap ryfrcaH 60nos'r 3eBlueopeeryil6ailna.SnxreH HapbrH aMaH flpr/aHA<br />
ro,q aMb 3yyxbtH 3px3op 3optsnAsox xorljyyAaa ToHoH A33p3MAA3r<br />
6ailcau ryxari eryyn4er 6ereog ryyHrafi qyxaM ulafirTaaH Hb 3yA 6aficaH<br />
6ononrori.<br />
Snxurusuhr 3axupcaH HoeiH Mrxxyyp Hac 6apcnur Aapaaraap<br />
ryyHuff xyy [-{epea, !o64gopx, MnnurragopN Hap sarraMxunxoo.<br />
TeHrepufir rorrorq xaaH 1TB1 oH,q 3aprilr 6yynracaH Hb:<br />
"Mranrrragopxrfir sanrarraxhJrcaH 3acar yncaA Tycrarq ryH xoMogrr{<br />
ryyHufi oaer l-yHvnHrfr qspruriH xypssHA u:ananrafrnaH ayrrecHufr yvr,rp<br />
Tyn xuuhr xyproox, ye ynfipaH racpanryri 3anraMxnarryH" xoMosB.<br />
3Hg aHxlaH sacar 6ailryyncan rioeH l-yHvnHufi raeunar 6o4ox<br />
enxurnuuilr 3axhpcaH r-ro6AoA "ye ynfipaH 3axupax epx"-uilronroxso.<br />
" Tee Asr4iN Hyy4env4uix yrcaaHbr ryvxrlr4H acyyAan. y6.,2002.r.37<br />
121
Snxnru, Hapbrr r-epceusufin AoA xvy HodHgofrH yrcaaHsr xoeg<br />
XYI syyHsr AyHAaac XX syyHur oxeH xyprol racpanrryfi ye ynupaH<br />
3axilpqoo.<br />
1923-1931 oHg "XaHrafir.rrap yynsrn ailvrnfru XaHxexyfr yynbrH<br />
xoulyy" xoMosH HoprigtAox, Anran onc, EarcafixaH, Easciin^r,<br />
L{araaHxafrpxaH, {araaHuyyp, gaugrraaHu 6 cyvra fr6ailraap1931 o''si<br />
3acar 3axnpraaHb! eepqfisnroep gran Aqfir sanrfifin xor.uyyraap<br />
Ougepxanrafi , [-.laraaHxarZpxaH cyn,lgsrr 6yxeng Hu EapyyHrypyy*"y*r,,<br />
gMHeA xacruilr, 3oprarr sacruilu xoruyyraap 3yyxxanrari cyrurr,l-<br />
6afiryynxee.<br />
SUMMARY<br />
RBATTUMUR<br />
ln this article, author tried to make clear questions about Elj igin khalkha,<br />
one paft of the Mongolian khalkha group and it's origin or*re nanie. Farther<br />
more, he wrote about Eljigin's historicar position used by Mongorian and<br />
Chinese source materials.<br />
1<strong>22</strong>
STUDIA HISTORICA<br />
INSTITUTI HISTORIAE ACADEMIAE SCIENTARIUM<br />
MONGOLI<br />
qHH.OIOYTbIH XETXHNT<br />
L{t4H yflcbtH 3ACTHHH rA3pAAC TYMSE OpHblopTee<br />
TABhHbI rA3PbIr HESH XArAfl EAP.rIACAH Hb<br />
9rH yncslH 3acrrfiH ra3paac 16g2 osooc 16g3 oH (Onx_<br />
ArvranaHrufrH 31 gyreep oHooc 32 pyraapoH)_ur xo6p xwnniluxoopong<br />
Oeep MoHronooc EssxrH xvpox raBaH xaaflrbtH 3aM 4aryy MonrorunfiH<br />
x.aanra, OpeeceH qynyyH xaanfa, EaRcranaH xaAar xaaflra xnfireeg<br />
LlJypreri xaanra 33por raBaH uyraM oproe 3aMbtr rapraxoo.<br />
Oeep MonronbtH raBaH 3ypBac epree saMblH Aorop Xex xorbru<br />
Tyrraeg opHb* AaM*oar Hs [-[Jypreft xaaflTbrH r!yraMaH oproo saM<br />
r-lyynalr xufiree,q<br />
xaarraHbt tuyraMaH oproe Oaricnaa (Haripanr reerfiH 6_p<br />
o_u)1728 ong 3yy*rapurH 4afiHut yeg rlraH yrcbtH Sacrrr;u ra3paac 3apnhr<br />
6yynrax ulyynanr xaanTaHbt oprog 3aMbtr xaacaH lailna.<br />
LlJyprsri xaanraHbt epreo 3aM Hb syyH 6apyyn xoeip xocorr<br />
xyBaarAax Hexr3sA apBaH xoep cyyps oprea raBhHbl ra3ap raprax,<br />
XaraH rorbtH eyyH 6apyyu xoep rang xyBaar.qaH 6aripiurax 6onNse.<br />
XaraH ronbtH oyvH raflA oprrJr4x<br />
^<br />
[jJrHe arin, Harx rep, Xopu,n ,"p,<br />
Canqilx TypreH ron, Xex xor 3opor 3yptaaH cyypb eproe raBilHbt ra3ap<br />
Hu Tyve4rafrH Hyrarr 6arrax, Xarau rorbtH 6apyyH ranA oprul4x<br />
fiyHcyxai, 3srcrei, EanHbynar, Ap opg, Eapcyxar;,'tlaraaH ,unrm<br />
3opor 3ypraaH cyypb epreo raBHHbt ra3ap Hb ltlx eyyrurtu Vyynrag<br />
xapbFanarAax 6arixss. TyyxeH4 oHoxyy apBaH xo6p cyypu Lpr"",<br />
u-Jyprefi xaanTbtH apBaH xoi.,p epreo reAer 6afiHa<br />
1905 ou (Sagapryynr repnriH 31 oH)-ar 11 capglJJypreri xaafirbrH<br />
xaMaaparq HOeH l-aAaag MoHronurH Tepfirir 3acax .fiegrurn fiarraHur<br />
opnorq rycfiarq rylxMon Kyfi Cr,r FH*aac Xon gaxrnulr aMapxyynax<br />
xorbrH xaHX'H hry-g rrae,yynsnr oprex: "MaHafr xaMaapanra'gr,'ailraa<br />
llJyprsfr xaanrurH Tyn,neg, opgoc, Xox xor ,"por raspbrH on epree raBklHbr<br />
ra3pbrH Oenvesprfir orip xaaug cyypburr4x 6afrraa *"run *yyn,<br />
"piun*"<br />
123
ycaap xynrafinaH xaranbapnax 6afrraa ffBAarr Mau oJroH 6afim,yfr. r-eav<br />
xxraA rpregufrH xaranbapnaH rapbcaH rasap rapila Hb HonGoA onoH<br />
6oroog oH xfin Hb yACaH ryr.t roflHyycrarir yngen FByynx ra3ap rapilar<br />
sryvnsH aB*r1pq vagaxryfi 6airwyit" r3x30. Kyra cur FHaac x'raAyyAbr<br />
ar6a,qau xoox flByynoaac "xsper yqilp yycrsxsec afix"-sru xaMT x3p3B<br />
oHoxvy 5ailpan yAaaH vpr3'x,-'o'On ,,xox,M eproo raBHHsl oenveepee<br />
5yxuuilr anAaxaac sosx" 6aficaH ryn 14ryr ryriN "oproe raBr,lHbr ra3pbrH<br />
6snveeprfiH HoTsHTos xaran6apnarAcaH rasap rapurar an6aHaac xypaaH<br />
aB.r Hpror{3,q ryp33cn3H ei Lirrlr AaHX rypeecurix M6Hre rarBapnaH aBax<br />
6ereeg xaran6apnargaaryfr 6srr,rsepufr n raspyygurr xaMraafl aH ynA'ox',<br />
xaran6apnaxu r qaa3naxur r ryri u rr,lsgyynxeel<br />
7'lryrssc gHo FBArbrr 6ailqaar-l ysceHNfr xoilr-ro'ypbA oproe raBHHbr<br />
raspbtr 6ailryynax yeoc xyqr L{epor cyyrrax, opreoHh h apyy Manbtr<br />
xapHynaH, uyyAaH AaMxyynrblr opxroH MoHronsru 6afignurr HOBrpyynoH<br />
MsAyynx 6ailcan ryn epree raBhHbr ra3pbrH epreu rofipHur 6ervsspnrir<br />
xyatiapaaxynrafrnaH xaran6apnaxbrr qaa3aflx 6afr can 6onroo.<br />
Snqyros oH xun yAcaHA opreo'rfi ofip xaerafiH xnra4 0px bsnvooprir<br />
xynrailnar xaran6aprax 6yroy opreoxui MoHron xysr ra3paa AanAyyp<br />
TyposcnoH erex FBAan yprsrx rapv 6yfir 6afrqaaear .fi eproe raBHHbr<br />
ra3pbr H oenveepu fi H xar an6ap narAca H xsMxsor apBaH Xy aufrn AepeB,<br />
TaB gcBon apBaH xyarfru xo6p, rypeurr o3onx lailuyil.<br />
Xepeee oprxoH apra cr1rcruroH finrapyynu" Lur,Zg"opnexryfr boroec<br />
xoxr4M qeM reArmp rpregurin xyerfiH ra3ap rapha 6onx xyeNpaaA epreo<br />
saMbtH yilnce4 Mau xapul bonrvryfra r3x y3aoA 3apfiilr Oyynrax epree<br />
raBhHbr ra3pbrH 6enveep uytruilr eproev4nfiH ra3paac-xypaaH aBq<br />
an6aHaac Hergenrefirsop HosH Xarunyynx "opreo 3aMbrH x3p3r ffB.qnbrr<br />
oMXngH qorllnox' -gop urr7gxee.<br />
Xon gaxuHurr aMapxyynax xorbrH xaHXLlH flaMHaac oHoxyy axnbrr<br />
Aoopx xoAoH anxMaap xnficen 1ailna. OH repryyHg eproe raBHHbl<br />
6envseprfi H ra3pbrr Hsen.xaran6apnax epeHxuil qrarnent'xrlirogA apra<br />
x3MX99rO3 Torrooxos. Xex xorsrn Tyrvreg opoH xuilresg v1x ayyrurtu<br />
qyynraHbt xapunaHp 6afrraa ronurH eyyx 6apyyH ranbtH apeaH xo6p opree<br />
TaBrHbt ra3pbtH 6enveep uytrufrr HogH xatanyynaxa,q aBcaH eperxnri<br />
qfirnonr 6on "xrrag uprg,qooc xynrarZraap xaranOapnaH rapbcaH ra3ap<br />
Tap,,'aHbr 6yxueec gauxuriH rvoHre H3x3MX''H XyBaax ra3pbrH xopcriH<br />
€eep MouronbrH arap xaranOapnanrbrH rvvxoH AaHc Marephariurr.r s'xrren. oeep<br />
Monronsrt AaHc oMxrronhrZH roaqooHst ,u4runu"*. Xex xor.<br />
'Men rexg<br />
124
cailH Myyr yHAocnsH ,qoc rorrooH Typogc rarBapnaMyfr.',<br />
Xscer xeuxeoHui4 6onlloopt4ilH ra3pbr yr xoBoop ynAoox, on oproo<br />
raBfiHbt raspbtH Man yHaa rexsox ran5ail 6onronryil", rvvHqnsH epTee<br />
raBHHbr ra3pbrH osnveep Hyrruilt H33H xararoapnax 604nrofi apra<br />
x3MX33r TOTTOOXAOO "Xex xor, Xoprar_r top 3ap3r raspbtH H33H,<br />
xaran6apnanrbtH .qaHxhriH veHre 3opor or 3yrtnc4(^t tjaxap oapyyH<br />
rapbtH xotljyy,qbtH 6snvespulir xatan6aprax AypsM TOrroorbtH ecoop<br />
FByyfix wx syyrnit{ qyynraHbt opgoc 3ypraaH xoutyyHbt xapbffaH,q<br />
1ailraa opreeHilfi ra3pbrH xaran6apnaflrbrH ffBAnbrr ofip 3opronAog<br />
5ailraa xoulyyHbl xaran6apnax AvpoM Torroonbtr AyypHaH FByyn6aac<br />
soxruyfr"3 Tox rorrooH t-.1ilH yncbtH 3acruilu ra3apr aiinrrau<br />
3eBl"1loopYYnxss.<br />
l4Hreep l4ryreec aaH lepyHr epsHxilrl Hoeuoop roMilnx oproe<br />
raErHbr ra3pbrH xaran6apflarrbrH xsprilfir 6vrcH xaMaapyynxss. TyxaftH<br />
yeoc epreoHht oonqoopilfiu rasap Hs XaraH ronbtH xo€ip ranaap ypr<br />
yprsnxuflx, ran1ail Hb Hen33A nx1ailca{ryn x3pBo3 XaMraA Hb HooH<br />
xaran6apnaBan xyqfiH xyponr-{oxryfi 6aficau 6onoxoop ypbAaap Xex<br />
xoroA "lljvprst xaanrbrH eproe raBilHbr 60nq30pr/riH raspb,rrxaTanbapfiax<br />
roBL{oo"-r 6afiryynx 3xn33A Tyn,legrftH Hyrar Aoropx epreeHhfi ra3pbrf<br />
H3r, H3T Cyypuap H3OH Xafafi6apnax, Xex xorooc HHnoaA 3afrTafr<br />
xorljyyHA 6afrraa opreoHilfr ra3pbf Liar yeililH oarignsrr xapran3aH<br />
xyBaapb ToBqoo taprax ffByynaxaap rorrox, epreeHufr Ssnvsspr,rfrH<br />
ra3pblr H33H xaran6apfiax flBArbrr 6apyyH 3aMbrH arap xaranSapnax<br />
KoMnaHfiac AaaqraH 6raenyynexesp oonxes.<br />
Xo6ppyraapr Hb epree raBrlHbr ra3pbrH 6enveeprriH 3aar xFsraapbrr<br />
bafiqaaH roAopxofrficoH bafiHa. VnH yncurH 3acrur7' ra3paac epreo<br />
TaBrlHbr ra3pbrr HssH xarar6apnaxaA rynrapcaH xarrarurTn qyxar acyyAari<br />
6on papyfi 6envsepurlr.r 3aar xfl3raapbtH acyyAan 6onHo.<br />
Vpsg 3Hx-AnaranaxrnriH yeoc Ujyprorl xaanrulH eproe saMbtH<br />
ulyraMbtr 6afrryyncnaac aBaaA Eagapryynr reprafru cyynvufrH yeg<br />
ryyHNfr benvsepnriH ra3pbr Hees xaran6aprax xypro.nx 200 rapyrt<br />
xunuilu Aorop epreo raBilHbr benveeprfiH ra3pbrr epreeunfr Ho64 6a<br />
xyflr Llopor xyauapaa 6snveepufrH ra3pbtr ilprsAoA rypoocnoH orex 6yroy<br />
ofrp xaarafiH xqraA opx xynrarZnx xaran6apnaH raprx, xnr{: xopul<br />
3opror.qo3 MoHron xouyyAaac o3noH rapux 33pgt yaorAsn Hufi4ena<br />
opluHX, epreoHurZ 6envesprriH ra3ap xnfirssg ofip xaeufrn<br />
'Mu, ,rrA<br />
t2s
MOHrOnvyyAbrH aM TooHbr [a3ap, cy'x'1ilp,ilH aMfiH roxssnLrfrH fa3ap<br />
33p3r Hb cynxhnA.H 3anranAax 3aar xfi3raap Hh ro,qopxofiryfr 60noxoop<br />
yprorx xopyyn MaptaaH rap1ar 6a*xee.<br />
3n 6afrgnurr xaprafi3aH krry uapaac OenveeprfiH saar xfl3raapbrr<br />
6afrqaan rogopxofrnx HooH xaranOapnax 6o4noro 6apnnlranxae.<br />
[IJyprsrz xaafl raHbr raBuHbr 6snuespr,lfi H ra3pbrH xaranbapnax roBL]oo<br />
Hb oH rspryyHg Xex xorblH Tynaegr.lrTH xapbqaH,q 6ailraaonou epreeHrfi<br />
oaar xq3raapurr 6ariqaau rogopxorinox axnbtr oxrilyrxas.<br />
Tynasg,frH Hyrar Aor ' o'( 3ypraaH opree raBfiHbr ra3pbrH benvoep<br />
nu orip xasfiftH 3n XOUyyAbrH oonvsep uyrar 6a xaran6apnarAcaH ra3ap<br />
rapuarail cynxHnAsH 3aflTaflAax, 3Ha yesc epre€ ra',,Hbr fa3pbrH an6au<br />
TyuaanraH nap, 3Hx-AnaranaHrufrH yesc rorroocou 60nvsep Hyrrnfin<br />
TOO XOMXssr 6arqaax oroxoA 6epx 60nxeo. 3n raeilHsr oenvsepnilu<br />
ra3pbtH sapilM Hb xyflr q3p9t Hapr AanAyyp ryp33cnorA3H, 3aphM Hb<br />
xnTaA epxelq o3flotqaH xaran6apnarAax, 3apilM Hb xopul 3oprgnAoo<br />
xonryy4rari rasap nytruilH MapraaHrari 60ncon 6afie. xiluesn6en, Xex<br />
xor epreeHHfi benveepr,lrzH raspbf xoM xnu 1airit-laaxaA ypr epreHoecoo<br />
2.5 xru-eoc xerpexryfr 6oncoH 6ariNse.<br />
Oproo raBilHbl OenveepuriH ta3pbtH xoMxoor rogopxofinoxog<br />
xyr{r4pA3nrofi 60ncHur H3r xil[u03 6apun,,lr 60n xaran6apnax roBrrooHooc<br />
3oBxeH 1780 (TeHrep rerrerqufiH 45 onur) yec TyruegrailH xfisraap Aoropx<br />
epree raBhHbt 6enveep aytrniln 3aar xfi3raapbtr rgMAotnox LlpcoH<br />
lJJyprefi xaanraHbr opree 3aMbrH an6aH FaMHbr AaHc oMxrrafi Aorpooc<br />
ulyyH y3oxo.q oH xl,l'yAcaH oonoxoop yynbtH 3aar xFsraapbtH oBoo<br />
roMAor ns on4oxryfi 6oncHoop 6apaxryil, rop yecrfiu afin rocrossr<br />
xeprfir q onoxoA 6epx 6oncoH ryn, oJtoH AaxfiH rynraH oariqaacaH v<br />
Tsnrep rerrer.{fiiH yec,fin roMA.rnon Asx xhn saarfifiH rerr,'ger 6a<br />
ra3pbrH xepnfi4enrefi nrarzqeH soxr,rqoxryil 60ncos rynv1ry xnfrroaA epreo<br />
TaBUHbr 6enveepufiu ra3pbr xaran6apnax roBqooHooc TyrvreAufin apaaH<br />
xoep sanaa saurutailxaMrpaH.3eBnen4ex TynaoA xoruyy xr4firee,q epreo<br />
TaB,,Hbr ra3apr xap!4nl]aH Haip raarnqaH Tyrraeg xorxyyHbr canoqran<br />
re'xnrr,'rfis ra3ap uopoo Aorpooc 200 qr,', ra3ap rapuanaHr rarBap.naH<br />
aBq epree raBfiHbr 6enveepufiu ra3pbrH anABapbr HexBepJ'lex eroxesp<br />
6oncon 5ailna.<br />
Tuilxxyy XaraH roflblH 3yyH TanbrH epree raBHHbr rasap xnrireeg<br />
Tynae4 xollyyHbt xoopoH,qox rasap r.uopooHbl MapraaH yHAcoHAOo<br />
Lurfigaapner,qxoo. IAry uap epreo raBHHbr ra3pbrH 3aar xfl3raapbrr<br />
126
6afrqaaH TogopxofincHbt Aapaa xfiTaA LlptoA3oc opree raBilHbi<br />
6enveeprfru ra3pbrr xynrailraap xannlapnacaH ra3ap rapL4ar anla*A<br />
xypaaH aBL{ AaxilH 6ac xnrag opx 6yhcy raAaru Typ33cn3H fapfax,<br />
AAHXilfrH MOHIE 6A TYPssCHhII MEHrO TATBAPNAX EPTEEHHil rA3AP tIJOPOO<br />
A33p qByynax Meflxrofee L{aH[aTracHbt xaMr MoHron xoulyyAbtH ax<br />
axyiH ,qapaacbr 6ac xyHgpyynxes.<br />
fypaapyraapr opree raBfiHbt xyffr l{optnfrH aMbApanbtH acyyAnbtr<br />
uJfifi.qB3pnox ryxailrecnt frr rapraa. oux-AnaranaHrhfrH yeoc Xex iorrrH<br />
Tyueg opoHA oproo raBhHbt ta3pbtT oxnoH OariryyncHst Aapaa qHH<br />
yJrcbrH 3acrrfru ra3pbrH TorroorA eproeHilfi xyflr L13p3rr qanHH xenc<br />
rox onroxryfireep soexoH epree 6ypg spreu rofipHbr 20 xrv raspsrr<br />
rarBapraH er..{ epreoHtail xynr qoprufiH agyy MaflbtH OsnveeprfiH rasap<br />
6onroog epx ropoo roxsoxoA Hb 3opilynxoo.<br />
Opree rasuubt ra3pbtH xyffrr qopryy4 gNH yncurH xyHA Hyffip eproe<br />
ynaaHbr ar6a6a qsprraiH al6srr q opx t3p3s r3x30xA33 Man Maflnaxbrr<br />
MoAOXooc 6nLl rapua rapHXbr ep vapaxryfr rapHanax qenoe sae v yryfr<br />
6ailcau ryn regHui aMbApan 6afr4an FBax ryraM yflaM HAyypaH<br />
6afrNes.<br />
9rH ynculn 3acruilH ra3paac oHo yAaa opree raBHHbt ragpbrH<br />
6enveepufir HOOH xaran6apflax 6oncoHg Tyrrre4 xoruyyHbr xapb'aH<br />
Aorop 6ailraa Hannrep eproeguil saHrr Llnrrasg xufirsag Torrox Hapaac<br />
hry-4 oprecoH 6r,rqhrrse: HoxBop n,teHreHufr acyygnbr AypAax<br />
,,eproe<br />
raBilHbr ra3ap 6ailryyrarAcaHaac Haaru eproeHril soriH 6a xysr q3p3rr<br />
qannHruftH syilncufrr eqvyxsH q onTocoHryfirsep bapaxryri 3oBXoH<br />
oprooHr,rrz 6enveepuriu ra3pbrH aujilrr ryr.ljfirreH rar.uyyH :ygryyprerirssp<br />
an6a ynaaH ul xolixooc xeeqengrrayrl.<br />
3gyres epreoHni onoH xyflr L{oprVr7A 6yner 6ynreop opHnon,qox<br />
Hb MaHA capbtH nyHnyt1 egpnfiH xyHcryfi ryr raqurAaH AyratAax, aMyy<br />
xyHc ryfipanvunx, en6epeH yHax, an6a ynaa ryriqsrrex yn L{agax 6onoa<br />
xeueenguyfr.<br />
lAfruxyy apra 6yc 3aprfiraap 3apcaH Nx carigag MoproH ryrix nu<br />
oH3peH epueex, MaHbA 333H MOAsX r.XOprOOflX Uer arr,lrfrr aBpax 60noa<br />
yy"a rsx ryfrvrnxee. Opree raBuHbt ra3pbtH xynr rlopryyA yyfiaacaa<br />
epreeHrrz ra3ap ruopooHA ryuJr,lrJrsH aMbAapq 6aficau 60noxbop !Nn<br />
yncaac epreouufr 6envsepnrTu ra3pbrr Hees xaran6apnaBafl oprooqHA<br />
aMbApax apraryi 60nox ryn LlJyprarT xaanraHbr epr€o saMbil- xaMaapaTv<br />
oM", ,arg<br />
t27
Hodu Kyfr Cn Fsaac Mo&yynefir Gfivfix "arap ra3ap opnoro Aorpooc<br />
HOr X3C3f 3apgafl uoHrvrftr raprax, epreo an6aHsr rorrMofl cyfirrsn<br />
6onrox on opreeHHDi xoporpon cyirrennrir HoxBopn€xr4frr vrry-p<br />
caHyynaH ryfrvNnxee.<br />
1908 oH (6a4apryyn'r repNiln 34 oHur) 2 capg tjJyprofr xaaflrbtH<br />
opreo raBfiHbr Senveap.'rrIH faspbrH xararoapnax roBr{ooHooc 3apAan<br />
uoHrriis ryxail recofl 'aprax<br />
oprooHurfr bsnveepurlr xaran6apnax<br />
TYpSScnaH teprecaH "ra3;ip rritffiaHLll gauNufit-t HleHToHufi xaracbtr Hb<br />
ffaMaHA Ty[Jaax xaracbt, fi , epToo TaBfiHbt ra3apT Tyuaax... opTeo<br />
TaBilHbt ra3pbtH xaMaapanrbrH 3apAafl xufires,q 6ycag sapanrafi aapAanA<br />
x3p3rit3x" ta3ap rapnaHsr "xrnufri-r rypescufiH Opnorbrr 3n epreo raBHHbt<br />
ra3pbtH xyrr qeprrfrH aMbApanbtH sap,qan 6onrox',-urr AypAax oHoxr1y<br />
recnnilr 14iy qoxonbopnoxAoo rypescnin veHreHnfi Her xecruilr an6an<br />
fiaMaHA aBaxaap 6onx "xnnrrin rypeecrafrH rraeuroHnfi xoep xyerafir<br />
an6aHg xypaax 6ycpurr Hb ryc epreeHuil xynr qeprnfiH arilbApanbrH<br />
acpaMX 6orirox"s -oop rorroo)(o3.<br />
l-eav yganryri nng yuax ryuaanaac orllpyynarAcaH ryn epreenui<br />
xysr qsprufrH aMbApanbrH acyyAflbrr u-Jrrigeepnex ryxafr rocee rorroon<br />
Hb ranaap 6oncoH 5ailna.7lureeg tlrH yncsrH 3acrNiH ra3ap Hb opree<br />
TaBnHbr oenveeprafiH ra3pbrr HeeH xaranoapnax 60noe.{ eproeHril xynr<br />
qspsrr HoxBep MeHre onTocoHryri 60roe4 reguufr raparuaa ra3ap luopoo<br />
TYp33Cn3H erex 3aMbll xaacaH Tyn epreo raBHHbr ra3pbrH xynr qeprNiln<br />
ax aMbApan 5aranraaryil 60nx t-lux yncbrH Xex xorsrri Tyrueg opoH<br />
Aaxb epree 3aMUH uyraM AaMnyypcaH 6arZgang opxoo.<br />
,Qepeegyreepr Xex xorurn Tyvsg opoH Aaxb epree raBrlHbt raspbtr<br />
xssn xaranoapnacaH 6a apA ryvHnfr arap xaran6apnaxbrr scspryyqcaH<br />
T3Mqefl Ll-Jyprefr xaanTaHbr epree raBhHbr 6enveeprfiH ra3pbrH<br />
xaran6apnax roBrrooHooc Xaras ronbrH 3yvH rar paxu Tynnepufin<br />
xs3raap Hyrar Aoropx 3ypraaH epreeHufi ra3pbrr xaran6apnax FBLIaA<br />
XopnHrep epreeHufi 6envseprfiH ra3pbrr xoMxr4H xaran6apnax axiln<br />
3X3HAO9 HOrseA epvun,lrsfi eBarAxos. l-onurH syyH xscrrfis Xox xor<br />
Xopraurep epreeHufi 6enveepufiH ra3ap Hb oHA roHA rapxafi Oyrapxafi<br />
Tyn xflraA hpro,q xaran6apnaH rypoocnoxoA gexerrlryfi 6afie.<br />
Vlfrr,riesc gJt 6proe raafiHbt ra3pbtH axilnqilA xyffr qopgt Hapaac<br />
eepoeceo 6snvesprir ,qaaqraH aeq xaranoapnax apra xoMXsSr<br />
uM", rura<br />
128
xoporfloxoo. 3r-rs n,lsrsep 1906 oH (SaAapryyrr repilfrH 32 oH)-ul 2<br />
capaac ryc 10 cap oonoxoA XopilHrop opreeHA 5-6 epxrafrr rapraBan<br />
6ycap opxeA qoM ra3ap uopooAaaq.naH aBaaqcaH lailna.<br />
l-esv eHaxyy FBL{aA Aaaq.naH xaran6apnax 6envssplzrrZH ra3ap Hb<br />
rapxafi 6yrapxari 6ereeg 9uH yncaac yynbtH xyffailraap xaran6apnaH<br />
Tapbx 6afrcaH xffTaA TaphaqAaac ra3ap rapHaHur "paHxufrH M6Hre HoxoH<br />
aBq AOcr4fiH xoM)l(0oroop rypooc ryflrax" garyy 6ac arap xaran6apnax<br />
KOMnaHili laBxap Menxfior aMcq bailcaH ryn oxopxoH x3A3H CapbtH<br />
Aorop apA Hpf 3A33C ra3ap rapilaHbt gaHxuilr.r MeHre 6enrreH<br />
xypl/Mrnyyrx Ar4fifi3xryfr 6afixee.<br />
Wfixaeec "ta3ap rapha AaaL{naH aBax ropoo 6anr yyncaH epxyyA<br />
Hb HoroHTee Xnragatrl xepgH cap ooncoH 1ahxaproBLtooHfl t4px AaHXHfiH<br />
MeHree rylxaarqHA Hb t-.leeH 6alixee"6 epreeHhfi xatafibaprax<br />
roBqooHooc AaxrlH AaBraH H3x3H traapAcaH q Tyc rapaxryfr 6afinaa,<br />
Tyxafru yec HOroHr HaMpbtH xypaanrbtH ye 6onx xopBoo AaxHH<br />
anryypnaBan 4auNuriu MeHree xypaaH aBqpaxaA xyqHproti 6onox ryn<br />
lzlry-rsec 3apnilr Oyynrax epx AapaaflaH HOXsMXltnx qar xyral{ax<br />
xypaaH aBaxaap uaapAcaH 6onoa.{ oHo yec uilHo alin opreoHA ap4<br />
vptopvilH t4x X3MX33Hnil aTap xatan6apnanrbtr scspryyqsx T3Mq3n<br />
opHeceH Tyr xopr.lHrsp epToeHilr axil'l r-l TacnarAxss.<br />
lllrne arZn eploeHfiil OenveeprfrH ra3pblr xaranOapnax axun Hb<br />
sxnoHryyrso apA ryMH14fi 3cepryvq3nr3fr ryfirapq33. .1906 oH<br />
(Sagpyyrr repufiH 32 ou)-Hur 7 capglJJyprera xaariTaHbt epree raBHHbt<br />
6envseprfiH ra3pbtr xaran6apnax roBrtooHbt rycnaH unfrrrex uo6H Xoy<br />
Xuu flyaHaac xr1H roMhrou, llJr,rxe ar7n opreeHg aL]yyflx, rep bariuluu<br />
coHrox, an6aH nafis enrex axilflflax rasap rapraaA apA HprsAHiltuaxaMAyynx<br />
ra3ap uopoo ,qaaqnaH aBaxbtr TynraH [uaapAX33.<br />
YyHg [lJuHs afirbtH on rocroHbt apA ryMoH 1000 rapyr)i xyMyyc<br />
qyrnapq Xaranoaptiax ToBrlooHbt yyAeH eMHo XypLt ocopryyqon<br />
tan6ucau 6oieeg an6aH nafi3aa byynrax, arap xarafl6apnaxbrr yrop<br />
3OrCOOXbtr [UaapAX33,<br />
Xaran6apnax an6aH ToBtrooHbtxoH xopot yqrp l4x4oxoec arix,<br />
XopnHrep rsHxruriu LUyyrrr Hodn Lloy XyH Hunnsrr ypru aevrpv cafin<br />
yreop fiTraH xorcHooc qyrflapcaH apA fiproA can rapxcalt donoav rasap<br />
tuopoo AaaqnaH aBaxbtr opc rarran3caH 6aiB.<br />
M*] r**<br />
129
Tyc xrnnftu 8 capfi arap xaran6apnax roBLtooHcoc Xon paxrxurr<br />
ar.iapxyynax xorbt H xaHXL4H llry-g liofrvvnonr oprox xoBnoH<br />
saan.qcaHA 14ryrsec Hor rafiaac 3apxlr 6yynrax llJnHe arin oproeHNfi<br />
alr rocroHbr MoHton, xflraA apg ryrunnrZr aiinraH cypAyynx, xopBoa<br />
an6aH sal,lraft ocoptyyllslAoH arap xarandapnaxbt r 3mpryyqBon Llopor<br />
ToMhnoH qaHAnaH Llniirreus rox cypAvyngxrariH Aaryy Heroo ranaap<br />
6ac i-aeap rapfiaHbr gar:xufr* n,teHrufrH yHnfir xocor xoMxooroop<br />
6yypyynx xopor yyAol-,i,qooc xaphyl{nata HoxsMxnoxryi rex xaryy<br />
3eOfioH aprblr XOCnyyra'i x3palfl0X39.<br />
l-eren lllnxe afin oproerii*il ofrp xasHfiH MoHron, xffraA ilproA<br />
eprooHrfi 6en.raopufiH taspbr AaaqnaH rapnx 6a yynbtH<br />
xaran6apnarAcaH ra3ap Lxopoor anSaHaac xypaaH aBaxbtr- vpronxnoH<br />
scsprYYqxoo.<br />
Tyc oHur 10 capg 6ac 100 iln1lv hproA qyrnapaH Xaran6apnax<br />
ToBtioor 6ycneH aa,1 an6aH ra3pbtH qoxx yygufir Hu 6an6a.iHN<br />
gapaHryfinaxaap ilpcoHg Xon AaxrHbtr aMapxyynax xorbtH L{opor<br />
aHrrrafi uyyA MoprengeoH rapu an6aH qeprr,rfin xoAOH xyHufrr<br />
uapxpyynx 3 6yy xxfireeA 30-aaA cyMbtr 6ynaan aBqo3.<br />
1907 on (Sagpyynr reprfrn 33 oH)-Hsr B capg Xon ,qaxunurr<br />
aMapxyynax xoTbtH xaHXnH ffaMHaaC qepsr roMunoH r4pyynx arap<br />
xaran6apnaxbtr ocopryyllceH onoH ryuHrilr gapanryfinx rorrofrnorq<br />
xynryycrilr 6aprevnacHaac )Knfl finr1y ffBarAcaH ap.q ryuHrfi TgMqon<br />
ffnarAax 9rH yncsrH sacrhilFt ra3pbtH qaHra AapaHryfinax 6ognorsrH<br />
Aoop ra3ap uopoo AaaqraH aBL{raacaH 6afiHa.<br />
l-eeq eHo ypaarnilu MoHror, xFTaA yngecrHr,lfi xaMrapcaH roMqorl<br />
Hs t-luH yncbtH arap xaranSapnax repnfrH 6o4norog xyvrsfi qoxunr<br />
6onx t'lun yncbtH sacrilfiH ra3paac apra 6yroy xocor xgMxoenrfi gesp<br />
apA ryMoHA nafip raauN rorbtH xoep ralurH opreg raBnHbt 6envsspnfrH<br />
ra3pbt H 3apilMbt HX nu 4aHxri H vienrufrr "2 xyBrap byypyynN" qaaunaaA<br />
3apuM ra3apr ganxufiH MoHte xypaaxryfireop ta3ap uJopoo AaaqnaH<br />
erceH axeo. 1908 oH (EaApyynr reprfiH 34 on )-Hur 4-p capg arap<br />
xaranOapnax fiBAnbtH 3aarAax xopor rapq ly'ry ryuaanaacaa 6yycaH<br />
Tyn eproe raBr.tHbt 6enveepnfiH ra3pbtH xaralbapnax eB.qan q.qaraflrqaH<br />
30rcqoe.<br />
Tyc onur 6-p cap4 lJJyprefr xaarraHbt epreo raBfiHbt 6enveeprilH<br />
ra3pbrrxaran6apnax roBLtooHbt an6au MoAooHA roMAornocgH nu: 1906<br />
oH (Sagpyynr reprfiH 32 oH)-sr 3-p capaac 1908 oH(EaApyynr roprafrx<br />
t30
34oH)-ur 4 cap xyprsnx xyrallaaHA ryruegufrH xapbna Aaxu XaraH ronbrH<br />
syyH ranuH on eproo raBuHbr benvsepuilH ra3apr uuilt 1.383 qrH,69<br />
My, 4 $v, 3 nu, B xy ra3pbrr HoeH xaran6apnax, ra3ap luopoo.qaaqnaH<br />
aBaxAaHXhiH uoHro nuh 41.510 naH, B qeH, 3 nyH xypaaN "Llaxap<br />
6apyyH rapbrH xouryyAbrH 6envsspurir xaranOapnax AypoM rorrooflbrH"<br />
rdcoop rvry 6yp gaHxuilH rraeureuooc HOr ll3Hr an6aHsr 3apgan/l rarBapnax<br />
anilr 13.836 nau, 9 qsH, B nyH xypaaxss.<br />
,laavnau rapracaH ra3ap rapHauur rypsecrfrH MeHreHA uufrr 4.415<br />
naH 6afrx 6apyyH 3aMbrH arap xaranOapnax roBqooHbr sap4ang 904<br />
raHr Hb vngoocHooc raAxa boAuroil opnoro us 1.401 naH laenre 6afre.<br />
App rprsgesc epreoHnfr ra3ap Aoop 6apscau bafruirH xopoor us 6<br />
.rhH, B My ra3pbrr asonx HyranaH 6oAoN aBCaH ra3pbrH yxNfiH MoHreHA<br />
4.500 rapyi nau 6ailxee.<br />
Vlxsyyruiln LryyrraHbrxapbffaH,q 5aitraa XaraH rorbrH bapyyH ran<br />
4axu 6 cyypb eproo rypyy 2 cyypb epreeunfr raspsrr 3yyHrap xoiuyyHbr<br />
arap xaran6aprax AypoM Torroofl ecoop ra3ap raphauu pauxrliH<br />
niteHrrilr,qeeg AacufiH ra3pbrH My 6vpr4fir 6 qsu riaoHro, AyHAaA Aocr4frH<br />
ra3pbrr 4 qeH veure, AyHAaA AoopA ,qecufrH ra3pbrr 3 qeH ueHre, AooA<br />
gec xrfiresg AoopAbrH goopp gecrfir 2 qeH MeHreep AaaqflaH taptaxso.<br />
[-ypaegyraap, AopeBAyroop, raBgyraap eproo raBHFtur 6enveepufi H<br />
ra3pbrr xyu aaurNfrH xorxyyHbr arap xaran6apnax Ayp3M roTroonbtH<br />
ecoop, AooA AOc ra3pbr n,ty bypurilH ,qaHxilfrH uoHrufir 3 qoH, AyHAaA<br />
,qoc ra3pbrT 2 qeH, goopp gscrriH ra3pbr 1 qeu uenreep AaaqnaH raptax<br />
Xaras rorbrH 6apyyH ranbrH 5 cyyps eproe raBilHbt 6enveeprilu raspbtr<br />
Hufrr 6.559 quH, 33 My HooH xaran6apnax ra3ap uopoo AaaqflaH aBax<br />
gaHxuilH MeHre nnfn 102.375 naH, 1 nyH xypaax aBqoo.<br />
lAx syyrnilu qyynraHbl xaran6apnax AypoM rorroonbtH 6coop 6yx<br />
opnorbrH 3 xyanfrr an6aHg rarBapnax auilr 30.712 naH, 5 qsu rveHrrfrr<br />
9nu yncutH 3acn4frH ra3apr ryLUaaB.<br />
3ypragyraap cyypu laraaH sa1railrufrH oproeHmil Oenveep Hs<br />
TapilanaH,q roxt4poMxtyfr bonoxoop ryc eproe raBHHbt ra3pbtr<br />
xaran6apnaaryrl yngxee.<br />
l3l
YyNeec ra,qHa arap xaran6apnax xopooubt 6ariqaacHaap UJyprei<br />
' xaanfaHbi opr6e raELiHul 6enveepufiH raspbtr xaran6apnax rctBriooHooc<br />
XaraH roflbtH 6apyyH rarbtH 5 cyypu opreeHg uJ14Hoop xarar6apnacaH<br />
6en'ieoprrlu ra3ap Hb urafrr 3.328.{fiH Z6 rray B nyH 6afrxee7.<br />
[,1ilrvtsec XaraH rorbtH :yyu 6apyyn rang 6ailraa UJyprefr xaaflrblH<br />
onoH MoHroJl opree raBi,lHbl 6snvsepnfiH ra3apr uuilt 7.g43 uuu Z rvy<br />
ra:ap 6envespnfrr us:ri xaran6apnax raraapnaH xypaax gaHxurriH<br />
uonroHrrZ epoHxNfi roo i jb 143.885 i'iaHA xypv 6ai,rxss.<br />
Xox xorsrri Tyrueguiti"r xrsraap Hyrar Aorop 6afrryyrcan 6pree<br />
TaBhHbt rasap 6on Hanu rep epr6e, lllnno afrn opree, XopraH rop eproo,<br />
Can.{ilH epree, Typreu rofl 6pr6o. Xex xor epree boluo. VuH yncurn<br />
rorroonoop oproo raorH 6ypg 50 Hepc xynr qsprufrr 6afrHra cyyfirax<br />
Oeroog opreeHnft xynt L{3porr "l_lanuH nyHnyy onroxryfr" 6onoxoop<br />
tycrailnaa on epTeo 3aMbtH apreu roliponA 20 xrra T3rL.u AepBenxhH<br />
6enveap uyrrrfir rarBapraH aBL.t ryc epree raBhHA eMqnyynxoo. Xex<br />
xorbtH Ty[asguriH oenueep Hyriaac aHX TacAax aBcaH epreo raBfiHbr<br />
6enveeprafiH ra3ap Hu Huilr 2.200 qilH 6afrxoe. Opreo raBHHbt<br />
6enveepufiH rasap 6on tluu yncaac Tyn,teguriH Hyrar 6sn.laop Aospooc<br />
xarurufiH rypyyHA rarBapnaH raprax x3p3rn3c3H ra3ap ruopoo 60nox<br />
Oereeg ryyHrfi xopornox opx Hb en eproeuni MoAenA 6aixee.<br />
PE3IOME<br />
Li.XETXHNT<br />
CraruR nocBnu{aercn Bonpocy pacnaluKr4 yproHHbtx 3eMenb<br />
ryMeroB B neproA L{uncxoro npaBneHHF. Aarop HccneAyn pasnuqHbte<br />
STanbl r oco6eHHocfl4 KaxAoro H3 oranoB, raKxe ra soprvrsr AaHHoro<br />
npoqecca, 3aKnloqaer,LtroBo3AenbtBaHile yproHHsrx nacr6rq noA naLUHrl<br />
B KOHqe l-.[rncroro npaBneHfiF npeAcraBnFno co60ri cocraBHyto qacrb<br />
o6uqerocypapcraeHnofi nonhrriKr4 npeBpau{eHilff MoHronbcKr4x 3eMenb<br />
s nonq.c gpyrofi cropoHbr , oHo ffBilrocs ceoeo6paaHofr norrarrxorz c<br />
eoeHHofi qenbto, npn xoropofr [-luHcxoe npaBilrenbcrBo nonbrranocb<br />
cnacT,l CBOe tOCnoAcTBO.<br />
MeH rosA<br />
t32
STUDIA HISTORICA<br />
INSTITUTI HISTORIAE ACADEMIAE SCIENTARIUM<br />
MONGOLI<br />
<strong>Tomus</strong> XXXItI<br />
L{r4Firilc XAAH XhrrsSA XyArqnH 3Mt-3H<br />
<strong>Fasc</strong>. l4<br />
A.nyHcAr<br />
MoHrolurr,r Hyyq roBrlooHbt roMgsrnonMfir yHAocr3B3n XyarvuH<br />
3MfoH Hb >KrAptAilH H3toH 3apq MoT eepHfiH 6onoe.t aBbFac 6unor, axHnq<br />
xeAerMopr{, yHsHrl ruyAapra cailH cafrxaH 3aH qaHapaa xapyynx<br />
TenayxuHrfrxoHA r-lr/,tH yHoHvoop 3yrrox flBcaH ryn ,,XyarqilH ox" (S103)<br />
xoM33X anAap xyHAT3ilr33p ryyxHfiH anraH xyyAcaHA H3p33 AapXancaH<br />
6ailua.<br />
Xyarvuu rorq Hb ryyHilfi Hop. "OMroH" (SgB) 6yroy "ex" (g103) reger<br />
Hb ryvHrfr xyHAorror AyyArara Hb 6onHo, EragHr,rfi axHTracHaap MHT-<br />
A axMaA Hacrafr xyHHil HsptAilt l,{3opr3x xyHAsrrsH AyyAaxAaa yr<br />
HOp14frHX Hb apA "eBreH", "3Mr3H", "3113r", "OX" t3x M3il4riH roAoTtor<br />
HsMX H3p q33pn3A3r ynaMxnanrail 6aila. XuLuoe Hb ,'AfiyH too ox,'<br />
($20), "9r,rpxa oBroH" (g68), "MeHnnr oq3r" (g69) ,,OenyH ex" (g74) rsx<br />
Mor. Hyyq roB\]oo sopor cypBanxyyAaA XyarvurH oxr4fiH oBof repon,<br />
rep epxfifrH ryxafi roAopxori ren,lAernen oarixryri, 3oBXeH TevyNuuurZ<br />
rop 6VrA yfrrqnflx 6aficaH 3apq 6ycryfiH xyBfiap r3MAOrnorAcaH 6yil"<br />
OnoHxtt roxilotAonA "XyarvHH oMroH" r3x roMAOrnorAcoHogc ygoxoA<br />
OenyH oxoec orrtMoA xyH OaficaH bononroil.<br />
Hee.XyaruuH oMToH 6on OsnyH exuilH luygapra yrinvner.l 6aficaH<br />
rol. MosronbrH HoT.ricoH rypeH 6arzryynaTAaxaac eMHox ye 6on sr MHT-<br />
A roMAornorgceuni aAuln "ecen ecq, xflcafl xncv ,, ($58) .,opoHgoo<br />
yHrax 3aBryil on3noH 6ynaangaN" ($254) xoFt anrlHAaa<br />
xapbsanarAaxryi xeHeeriAoH TeMqsx 6aficau qar ve 60nox ioNl. Xa6yn<br />
xaaHaac xorIuL Xauar MoHronbtr Ecyxefr 6aarap HOt ye xypaaH<br />
333Mr.rJC3H 60nOAq r3p33p rarap NprSHA xopflorAoH Hac HerqcoHeec<br />
xoliul MoHron ailnarufiuxaH AaxuH 3aAapq "qsgnurzH yc lljrlpFax, qoraoH<br />
.tyflyy cyfrpoB" ($72) xen,reeH rarivyyg osrufiH Taprygari, Xrapunryr<br />
repryyrefr xyMyyc xapbf;ar upreuurtl Hb AaryynaH HyycH33p OenyH sx<br />
133
oHqi4H xoAoH xyyxoArsliroo xap Hyrarr xaffrAxoo. Oenyn exninugoproA<br />
uryAepra x3,q3H 3apq, qoAprzrftru xageir Mopb .rt \/JlAXoO. 14rrieeg<br />
"1-emyxr,rHurIxoH Har ye ,,cVyApoac o6p uexepryfi, cvv.nHooc oep<br />
rauyypryi4" ($76) ouvr,rH raHqaapAMan dafigang opcoH yeg Xyarvnu<br />
3Mr3H T3A3HA OM€r ryurfir, hrrsnr Hoxop 60nx Oenyn exnfiu xarrar oHquH<br />
xVYXAYVAntir aepaH rorrgx axhr,q xyLtnoH roMt-{gX 6aficas ss<br />
garuxrarryri. oenyH 3x oHrrrrir x3g3H xyyxAvyAss ecf€H T3X33x r3X<br />
"yceo oTr,,rfiran 6orror:x, ritrspes arcan 6ycenx, CHoH rraepuufr<br />
xoBeeroep oog ypyyryfr r', r;x, ypsn naofrn ryyx, oA6p xoHorfifir xorqeeH,,<br />
($74)i xaryyNunrafi roMq3)r 6arlxaA sapq bycryriH xyBilap XyarvrH<br />
oMroH t4x xan 3oBnoHr aMca>K, ygeLu opoil yHTaH, ernee spr 6ocv,<br />
yngesp rocryypaap xooflflox, eseH HoeH, ox xeBrVvHufr tenee<br />
opsnxotnoH roMLlox 6aricnsrr :yrZvneu MoAox 6onxo. Tyyxsn<br />
ToM.qorfloflooc axnrraxafl [4oHror 6ycryrivyyg ep Hb HNfirn,tNfrH<br />
aMbApan4 n4eaxreft opoflqox xyH.q Llyxan yyper ryftqsrrox rltpcoH<br />
6aitaa. SHe ryxafi flnaHo Kapnunil roMAornoxAae,.Teg HapbiH axHapyvA<br />
ss sexufi xypoM, Affin xyBqac , waaxail ryran xrfirsag 6yca4:yrinrafrH<br />
apuc uuprfiH nna 6yprafiH oA xspsrcnhfir xhfixsec ragna 6ac r3p3r 3acq<br />
apqnax 6yroy rerrass aqaarAaf lailua. Srr,lerreilvyyA Hb nMap q axhn<br />
xuficsu xypL{ qaAaMrail 6afrpar"2 roxoe. OHexyy,,xypq vagarulrafr,,<br />
MoHron 6ycryfiH grHogHA XyarvraH oMroH eyfi 6coop rooqorAoHo.<br />
Xyarvrn oMroH xyBLracxyHap odx, apuc rJLrp olrAox, ropor yHaa rfinox,<br />
yHrac Hooc xafivnax, ecrufr xufrx, ujrdplqor uiilpgx, afipar qaraa ocrox,<br />
cyv caax, xypyyg xufix 3opor rop 3yypbtH 6yx axrurr aMxyynx baficuaap<br />
6apaxryfi xynrailAoepMooc ceprufinex, xoproH Aaficnaai 6onrooM)Knox<br />
xyHA xaryy ync roprfiH yyprnfir L{<br />
AaBXap xapilyl{ax baficax Hs MHT_<br />
Hbr rsMAornsneep 6arnarpax 6ailHa. r-lyxarraxyy ,,T3HX3pCoH yeA ToMOs<br />
erexesp FAapcaH yeA ffMaa of" rogoreflon XyarvrH ex oenyH exufiH<br />
_"nep ysox H1lA, lueHe coHcox,{rx,'(S138) 6onx va4caH,lBgan Hb<br />
Tsn,tyxurnrafi ToHXpoH xyrr4pxorxuxgA xlrHXOHo ryc AoM 6oncoH rorr,r.<br />
l-auurgan 6epxu:eeng rynrapcaH xvHA raHq ypan xailpnacaH vr<br />
q ran<br />
6agapcaH spv xyvufir orroAor bonoxoop XyarvuH sx'Tevyx,rH Hapr<br />
6ailnra yr cerrsnnfin ypana xafipnax 6afican 6ailx. tAiluq yqpaac oenyH<br />
ex Sopre yxunnilr rycraH acpax xyHA vvpor Xyarvnn "*"g<br />
o"orgo*,<br />
teAHui rrren xyn\nilr onN ,.XyarvhH 3MroH', rsx xyH.qorrenrefr<br />
UluHoop<br />
,A.Maxcar.r. opr{yynx rafrn6apnacau MHT. Xex xor., 19gS, 45-p ran<br />
I oponqorrbrH opqyynra. flnano Kapnuuu, B.py6pyx.<br />
. Mouron4 xyynvuflcaH roMA3rnon.<br />
Xex xor., 1987, 85-p ran<br />
134
AyyAnaraap ryyxsHA r3MA3rn3rAX33.<br />
Xoep. XyarvHH ox 6on Tevyxuuuil aMVilt aBapcaH hx ar{raH 6afican<br />
loM. Xyarq!4H ox 6on TervyxltH Hapbtr yncbtH s3oH xaaH 6yroy sacarraH<br />
cafrA 6onoxbr opcogp roMqsH xypoonerq, MoHron ryyprarHbt HorAntailr<br />
xycsH 3pM3r'r33fq ancbtH xapaaT xapq fipr3Hilfi ssr ss oafrcaH 6unes.<br />
lzlfrweec rop OonyH oxnfrH xaMr eHqilH xoAoH xyyxAr,tir 3pvyn capyyn,<br />
ocgH M3HA ecoH 6ofrxr,1xoA r,lxooxoH aHXaapafl xaJlaMX raBbx 6aicaH<br />
rery ilryil MoH eHAep xoMXaoHilfi ync repnftH yxaMcaprail 6aix, xangaH<br />
ilpox xaprfic 3rroo.qililr flMarr cgpoMxt4nx 6afr8. Tyxafrn6an, HorsH yAaa<br />
yAyfrAMoproAUil{ Torroa, yBac MOpreAnfiH .Qafip-VcyH, xaaA vepregufrr-r<br />
Xaarafr fiapuana rypaB eHropceHA Ecyxoil 1aarap veprsgxfru ux<br />
9unepyreec OsnyH oxuilt 6ynaacaH xyyri14H ecuilr Hoxox<br />
TarrayxuHnfrxuilr gailpaH AoBrloB. t-lyxavxyy XyarvrH oMroH coHop<br />
copaMx cailrail t7HOHXyy "eAep y3ox HyA, tileHe coHcox qfix" (S138)<br />
6onx vagcaHbr aqaap Osnyu ox rspryyrori TeuyxnH Hapblr AyyAaH<br />
6ocrox 6ypxan Xangyt yyrHaa 6rae gangnyynaxaap AyraanracaH<br />
6ailAar.3Hexyy yec T3Myxt4H Hap rypBaH ueprspufir ocapryyqoH<br />
roMl-{ox nMap q xyqilH qaAan 6a 6enrronryil 6aficaH }oM. XopoB XyarvNx<br />
ox opr 6ocv gyy rlr,1M30 qarHax 6afignurr rnpxari axfirnaH gafrcau upnoo<br />
rgcHr,rir MoA3rACoHryrl nrv 6on yHraaraapaa qafrcaup 6ycnergex 6yx<br />
rop xorfloopoo 6ycurax cyr7pexe4 xr1pax toM. Snexyy gafipanruru xylrp<br />
Hoqrori LraHapbtr Temyxun ryHsrufi yxaapq 6aricaH 6onoxoop an,ts<br />
rapcaHAaa Ma[u ilx 6anpnax Xyarvuu en,trsurri yrin axunnataat eHAep<br />
yHonx, sus ryxarl TerrayxnH xoflexAge:<br />
ConoHro Mor coHcox<br />
Couop Xyarvuuur aqaap<br />
YHee ruer y:sx<br />
3x Xyarvuuut rycaap<br />
Soxr,ro Mopr4o yHax<br />
6yrsrH 3aMaap opx<br />
5og 6ueep 6ypyynaa (S103)3 roxoo. Oepeep xsn6en Xyarvnu<br />
oxr4ilH xypq cepror ync repnfiH xapanr, yrin axunnaraaHbt AyHA xoxMbrH<br />
MoHron yrcaarHbt HX xaaH cyyx TeuyxuH aMb aBparAax 6afiHa. XyarvrH<br />
ox14iH TeruyxuHulir aBapcaH oHoxvy yiln axunnaraaHaac y3Ben r3p Hb<br />
sHrNfrH HOroH 3apq 6ycryri 6uu rraau AooA xsMxosHnfr ync reprfiH<br />
yxaMcapT vaHaprail ryyxufrH xaHAalx, uuilrvui,us xerxlrilu Nau ecsrr<br />
'g.Mur.r*. LlJuHsep opqyynx rarirbapnacaH MHT, Xex xor., 198S.r.61<br />
r35
3eBe€p yxaapaH raH'caH HHfirMhiiH 3yrr3flrHr,fi H.r oaftcaH 6ahua.<br />
TyxafinSan Ten,'yN
epuvH a|cblH xapaflrTafi yxaaH caHaa capyyn, MoptoH sapvnurafi<br />
6ycryir H3roH 6aicaH 6onoxoop yr o3Hoocoo ypBaH ropconmHryfi,<br />
yqHpq roxtlonAcoH 6spxueen oyxeHg yxaaraF 3opHrTofi xaHAax<br />
Terr.ryxrH Hapbr "3acarraH cafiA" 6onroxbtH Tenee xar 3oBnoHr AaBX<br />
xaryyxrnrafi uypryy rsMtloH xafipr xeBryyAso acpax Mor xanaMxnaH<br />
Tycanx fi8X33.<br />
l-ypae, XyarvrH ox 6ofl Eepre yxfiHfifir acpaH xanaMxmflcaH<br />
uaAap rycnarq xs OaficaH toM. ToMr1xr4HhfixoH Xyarvrx oxHfiH aqaap<br />
Sypxar XangyHaa AyraaH HyyrAax ,,Eopro ve,q yxt4HA Mopb<br />
pyrcaH"($99)-ur u:anrraaHaap Eepre yxilHh fi I xaMraar.laH rycnax yypsr<br />
MoH l-r XyarvrH exrfiH 6ue6 onorgoa. l.4nree4 Xyarvrn orr/lren Eepra<br />
VKvlHVilt Hyyx xoMooH 6ypxyyn roproH.q cyynrax 6eep anar yxep<br />
xennex TyHxsner ropxt4Hbt eog nex bairan qeprrfiH xyMyyc raapaflAaB.<br />
LleprriH xyMyyc XyarvrH oxooc ,.r{r,,t }oyH xyMyyH 6yfi" rsx acyycaHA<br />
Xyarvul-t sM13H "Elr 6on TsrrayxuHnfrxsx 6nnes. l4x rspr xoHu<br />
xafiqaaxaap Hpoo.q toproo 6yqax 6afiHa" roB. ToA nap ',|-ep quHb xoA<br />
xon6yil? TeuyxnH roproo 6nil ay?" rocoHA Xyarvuu eureu ,,[-ep xapHH<br />
ofip 6aiua. Tsr,,ryxr,rH roproo 6yfi ecexrailr 6n rvrsAexiyfi. 6N xofi4 ropooc<br />
rapq Hpxoa" rse ($100)6. SHexyy roMAernensac vsoxo.q XyarurH oMroH<br />
H3rAyro3pr, xoHs xai.{naxaap i4pcoH xyH 6onx Eepre yxHHr4rit Hyyx<br />
3opfinroo 6renyynexrfi r aae4ax 1ailaa. Xotipgyraapr, Tonayxrnnfir<br />
sopunroroi Arraanracau 6afirnaa yn M3A3rq 60nN "Ten,lyxHH ropr33<br />
6yfi ecexuilr 6r uegexryfi. EN xorlg repeec rapq Hpxos" roAor<br />
uianrraaHa a p ueprsgrfi n q3prHfi H ronrofi r opryynx TerrayNnHrafr xHnfi r<br />
HafrABaprai AyraanraxaA L{ar xoxcos 6afrHa. pailcaaorrooAhfiH eMHo<br />
XyarvuH 3x Mau xFHyyp yxaaflar caru6aarafi barican ryn gafican orrso,q<br />
ryyHrfi yrnfrr yrsH 6onrox,,rep qepryyg xarnpaH oAcoH,' (S101) 6aftua.<br />
Xapar'acanrarz Hu "rafi rasap Aoopooc" roAorqnoH qspryygr,rilr sBcHbr<br />
xoiHo 6eep anar vxpso ryFAax uanbaAaH flBX 6afiran rsparHnfi roHxflor<br />
Hb xyrap-+ixae. ly'xreeg oep Hor 6yner qepryyAoA yrl4pq $apNrpxse.<br />
3He yecr XyanrH oMroH,.roproHA Hooc raeN 6yfr,' ($101) rex Hopoop<br />
gaictruir u3x.roxufir opofi.qcoH 6onog,l 4aficnsr HorxnoroA r7HgH yL{Hp<br />
rn 6onx -ep:s yxuuwh xaMr MopropnfiH qeperr 6aprrgan flBxeo.<br />
l-ypear f.13Di3.q Sepre yxraHnfir on3onx sBcHbt Aapaa ,.ulranegyrr,rriu gyy<br />
LlHnersD fex'et, acpyyncaH" (s111) aNee. Xyarvuu ex 6epre yxrnurir<br />
cono,ntt i. x23'a.rsaH rycnax qaf roxr,lonbrr xyfrsoH cyyx 6afia. TerrayNnH<br />
137
M3pr3Ak114H AoBrnonA yqupq aMb fapcHbl Aapaa "3Mc xyyxsA"-33 aBpax<br />
x3M3oH Bau xaug xaHAax "XaH oqor Ta 3MC xyyxAnfrr MilHb aBpaH<br />
rycarlK erHe yy" ($104)/ r3x rycriaMx xyccsHr4fr AYHA BaH xaH, XaMyxa<br />
aHA Hap Hb epc yrraH rsMt_{3x TsMyxHH, Xarvyxa, BaH xaH HapbtH<br />
xar6oor Lioproop rypBaH MoproAHfii byrapran qoxilx, Sopre yxhH Oa<br />
Xyar.rNH oMroHxfir Oyqaan aBqklpcaH 6afrta. MHT-Hsr '110-p oyrinp<br />
roMAorflocHeep Ten,lyxilH Mopro,qilfir goero;"tN, .q1lpBox Ayraax<br />
xynayvcurZH AyHAyyp "Eopro I Sopre !" xeuoeH AyyAaH fiBaxaA, AVpBox<br />
fiBaa L4proHr4fi gorop Oaficau Sopre yxuH TevyNnHrfi Ayyt coHCOH<br />
raHbx "Eepre yxrH, XyarvmH xoep TevyxuHuri xonoo qynOyypaac<br />
6apux aBcaH" ($1 10)B-aap yyn3aH 3onrox 6afiHa. Snexyy roM,qorror<br />
6on Xyarvrs sxnfiH tyxa7' cyynvrftH roM.qsTnon orra. EtpHnfi<br />
TaaMarnanaap yyHooc xofrLu XyarqilH ox Sepre yxrnxfrr acpaH<br />
xapransax uaAap rycnarq Hb 6oflx, orer Hacaa gHlepyyncsH<br />
bononrofi. Sopre yxNH 6on MoHronsrx rvvxoH Aoxb raB-bflar xarHbt<br />
HoT Hb roru. Teuyxuu t-luuruc xaaH Xarvar MoHtonblr xypaaH roMqox<br />
fiBaxaA Sepre yxxH rt xaHb ryLtnr Hu 6onN xaMrpaH 3yrrox 6afican<br />
rogufiryfi anb onoH xyHA qyxafi ync reprariH acyyAanA cafrH seanorq<br />
6aficas 6aftHa. Tyxafrn6an, Xarrayxaac oeoop canax, ax Ayy, aHA Hexe.q<br />
ee uaiprafi 6afix, Tee rsHrop 3opot 6ee HapbtH xyfraanpnarsrr 6yr<br />
Hnproxo,q 6yp vyxan seBroroo erq 6ailxee. Sgrsep xu Eepra yNrnrri<br />
6ognoro yxaaHrafi xon6orgoxooc ra.qHa Osnyn ex, XyarvuH ax 3opsr<br />
axMaA Her yeuilu xyMvyxrln cypraanrafi .l xonborgox roiu. ErgHnfi<br />
TaaMarnaraap rr/lepregnfiH AoBrnonTooc xofiLu XyarvrH srureH 6apar<br />
Sepre yxilHosc cananryfi TyyHA yftnqhnx FBcaH renoerefi. Xyarur,rH<br />
oMroH 3apLl oycryiH xyBbA TeuyxnHrail rep oynrilu 6yx aNnulr xnfix<br />
aMxyyrx oaficaH ooreog 3aH corrsnee oilnronqcoH ulyAapra<br />
yftnvnervnfiH xyBrap OenyH ox, 6opro yxr4H 3opor xaraH xyvtyycrsfi<br />
xaMraap MoHronbtH awilruuila ync reprarin acyyAan, xanu HoxgrfiH<br />
xapilnl{aa, Hexep gaficHsr 6ailgan seprnfir npranqaxryfi reN yryfr lrnn.<br />
Fnaxryra Eepre vx!4H xer xyHg, 6ycgutH osoMruhrA qapafi bypyynaH<br />
qex 6ailx yeg XyarvuH oMroH l xaHb ryulnr 6onN ryyHnilr ofinron caHaa<br />
cerrsnilfir Hu rafirrapyynx, ilTron Haripeap, !4HOoA r-yurryfrr ng.<br />
xvBaqfllala?qE H,99! ?,19QP .Eepre YI(r4 H il f F,eelqqe y.*q€Hfl regdg6<br />
S$il?qt r l,! l.5yg!.h -r1<br />
ox qy y.€? f e4 3 e Br eree,o q qptj, qa f f , Qoo quru errr,<br />
138<br />
0a; ild. i ;irlr i iiofvt '
oM. ToMvxr4H xypron ,.Xyarvun ox', xoMaoH AyyAax fiailxaac y3oxoA<br />
fYVHuf<br />
6afrp cyyps euruilu HoroH 3apq 6ycryilrsec xanaaaryfi eHgep<br />
6ailcan Hu ofrnrolaxrofi. oss Hb xoper .qoopgo Xyarvnu exr,rfir Eopre<br />
yxunnit cafiH seanerq, ruaAap rycnarqufrH yyper ryilqerrex 6aficas 6afix<br />
6onoxurr xapyynx 6afi xa.<br />
Sqecr Hb AyrHoH xsloxs.q MHT-nsr 3oxuorqilA ,,AnyH roo ox',,<br />
"OenyH ox", xoMoox anAap xyHgrefi opxoM xap,artail Haprafi Hep<br />
3oporllvvnx "XyaTvilH ox" xoMoox xr7HAorrsnroil gyypnaraap ryyxoHg<br />
ToMAsrflocoH sB,qafl Hs ryyHufi raBbfla ayrrennilH ryxail yHononr<br />
.qyrHonr 6afiraa nrr,t.<br />
PE3}OME<br />
A.nyHcAr<br />
Ha ocHose .qaHHbtx "CoxpoeeHHoro cKa3aHilfl', aBrop 3aKflroqaer,<br />
r{To crapyxa Xyarvun 6urna He croflbKo o6ulxHoeenHofi cnyxaurori,<br />
nao60por no ecefi B'lAr4Mocrl4 npeAcraBnsna co60fi oor4ecreeunyrc<br />
AeqrenbHfir{y,Koropaq xax 6ur cocraBfi.na onopy xaraHy c caMbrx<br />
rpyAHbrx.gnn Hero BpeMeHil AO ero Benilqus, cen4erenucreoM ToMy<br />
cnyxfir yBaxurenbHoe npolr3HoueHile ee ilMeHH "Xyar.rrH sx"'"Xyarvuu<br />
MaTb".<br />
r39
STUDIA HISTORICA<br />
i T-JSTIT{.JTI I.{ISTORIAE ACADE MIAE SCI E NTARI U M<br />
MONGOLI<br />
ronyli x{rybl AMbApAng xonsornox 3Apt4M<br />
oH qArHfir TOflPyynAX Ht<br />
r.M3H3C<br />
"MoHrorsrH Hyyq Toevoo+',_bt 2T2_p lyfinA Tonyfr xaHbrr qyxaM<br />
qMap luafiTtaaHaac 6onou ffMap Hoxqon 6ariganrar; eea sc 6onco*<br />
ryxai en,nrsHenrefi ryyxur;r eoxnorq oepee Malx ,1x xapaMccaH eHre<br />
anctaiq 6uvlrxgse repxoH xyraqaaHA 6olcoH yr;n nagan 6onou<br />
Tonyri xaHbr xoficoH yr seprrrzr'ToB ToAopxori revgsrnlceH-oa,x<br />
bonoeq GHOXyy yrZn xeper Hb qyxaM xo,qoH oHA Ooncon eV*V<br />
"uu4<br />
3ax Hb TonyrZ xaH qyxaM xogoH HacaH,qaa 3eB oc OoncoH iann"p<br />
RtulapBaa H3roH coxr7yp MoAoo 6apnvrsrr oTrxoH v qyxansyynanryri<br />
cnqceu Hb ryc soxfionurH 6ac Her xaqupxanrai oHscoio ooriir.'<br />
Yvrp Nrirr,tg 6upyr acyygnbtr HffrrnaH ro,qpyynaxAaa, apra eyfiH<br />
xyBbA Tonyft xaHbr 308 ec 60ncoH oH qarhilH acyypantailxonb0rgox<br />
qeeH xoAsH CypBarx M3AO3| xoep xecsrr xyBaaH aBq, rs,qroop Hb<br />
ryc 6ypres ryyxoH cypaanxrfiu xyBbA _qyxaM roy eryynx 6yfrr<br />
coHr4pxox uu syrzH xSpor r'x y3no3. Tony't xaHbr 308 ec 60ncox on<br />
qarrfiH acyyAnbtr HqrrnaH y3ox.qoo, HorA, Tonyi xaH xo.qoH<br />
HacaHgaa 3oB oc 6oncoH; xoiipr, ene yfin FBAar xoAoH oHg 6oncon<br />
:epor xoep yHACsH qHrnofioop uJyyH xon3nq3e.<br />
Tonyra xaH qyxaM.xoAsH HacaHAaa 3eB gc Ogncox ranaap<br />
3eenenr,fiH ^<br />
opAoMr3H H.t{. MyHxyes C;Hs to;-;;;#;A;;".*<br />
xoxyy yeniln XsraA.cypeanxrfiH MeAoor (C1Hu b;;;'r?,'j'bg p<br />
.611.r, 6844t 3-p ran) eru r1HAoc 6onron Tonyfi ,rri,, lZiZ"orp<br />
(39) +O<br />
nacrarzAaa Hac bapcax rox roMAorn.,,<br />
4u*.ir. rei-ei,-i6ny;<br />
xaHbrr xoAgH HacaHAaa 3eB gc 6oncHslr_6ap"rq"rnu*<br />
]"t:F.?pr3rt{yyA Aorpooc xarvrniln eprHrfig rool{orAox tOaHs ""4"*rg ulr_<br />
4 zcr i( oavtaa H3_roH coHilpxonrofi MOA3O H3H qyxan<br />
cypeanxrriH orra. Tyc<br />
115-p oynruiln 36 rang Tonyfr *i* ,i".'oa'paxgaa<br />
AeqilH xogoH aactai,paa r3coH yrta rapracaH MgAoo 6afrx 6yny<br />
lMyrxyee, 1965, 102-103, 7Z-p rarin6ap syynr<br />
140
vyHhfr Xnr-a4 oxt1ilr F{srrfiaH y3oxoA cbt tur,,t ro rlrced}* rox<br />
r3MA3Tr3c3H Hb AepBoH apaB r3c3H yrra 6yxuil eryyr63p MoH<br />
6oreog xaphH oHo xoep Aypc ycrhr;H Aapaa HsrrilrlH opoHr epeec<br />
raBilnryfr xoocoH 3afi yn,q3oxoo (Yiian shih). 3He MoAoo bapnrrarsru<br />
tryxan Hb rcyHA 6yu roBon, lOass ult4-r 6rqrx veA Xnrag<br />
ryLUMOnyyAsA TOnyfi xaH qyxaM xoA3H HacaHAaa 3eB 3c 6OnCoH<br />
ryxai rogopxofr HaprafrH Mo.qoo onAooryfi yqpaac .qeqilH xegrailgee<br />
TgcoH xen6epeep roMAotnoH y.nAoecoH 6ononroil. 3He MoAOor<br />
HflrrraxaA, Tonyfi xaH 3eB sc 6onoxgoo Ncyrail q aryrarZ xanarnfiH<br />
6araap Oogoxog 41 uacrail 6aftxse rox yxaapaH ofinrox 6onso.<br />
l-exgss oHO acyyAnbtr ynaM rogopxofi eryynsxnin rynA 6Na<br />
rraoH Tonyfr xaH xoAOH oHbt xoAOH cap,q seB gc 6oncHbtr MOAox<br />
luaapAnara rapv 6aina. 3He acyygnbtH raflaap oH ropryyHA Pauug<br />
aA-,QuHsr 3oxyl{)flooc ou rarBaac: "TynyrT-xaH...3aMAaa eBAeoA,<br />
xnxprfiH 630 oHrofr (1232 ouu 10-p capurH 1B-uur egpeoc 1233 ousr<br />
10 caprrn 6-Hur egop xypren) pyfrx rraorofr xr4fl Hac 6apaa" ["TynyfrxaH...B<br />
Aopore oH sa6onen fi cKoHqaflcn a uorafi Hn, ro ecrb B roAy<br />
3Men, coorBercrBytou_p/ru 630 Lx. [18 orrn6pn 1232 - O oxrnbpn<br />
1233 r. n.e."]2 Paurag aA-AuHbt 3oxhonA reMA3rnsrAcou xnxpurfin<br />
630 ou 6on HnfriuilH oH roofinr;n 1232 oHooc 1233 oH 6onoxsrr<br />
3aacaH 3eanonn{fiH opAoMroH lO.B. BepxoacxurriH oH qarnfrn<br />
raftn6ap sos 6onox Hb yr 3oxt4onbtH aHrrr,l opt{yyntaac nnepxuil<br />
6ailaa. AsrnriH op.qoMraH X.A. Sorin yr xscrufrr opqyynaxAaa: ,,On<br />
the way thither he fell ill and died in the moghai yil, tfrat is, the year<br />
of the Year of the Snake corresponding to the months 6301 12gZ-<br />
1233" receH xrxprriu ouulr Hufirrfts oH roonnsrn econ4 tuhflxvvnoH<br />
TooqoorcoH Hu Opoc opi{yynrbtH rooqoorofr Toxr4plt 6afiHa3. lzlfirr,loec<br />
xnxpuiln 630 onslr uuilrt'rilu oH roonrbtH 6coop 1232 oHur 10-p<br />
capuH 1B-Hur eppoec 1233 oHsr 10-p capbtH 6-Hur egep xypronx Hor<br />
xnnuilu xyraqaarafi gyilrrex ul!4nxyyncoH opAoMrAufrH rooqoo<br />
anAaa rraagarryfi see 6onox Hu rogopxofi oafiHa.<br />
.^^-T."I?n,<br />
oHoxyy Huilruila oH roornbtri ilcot6 rut4nxyyrcoH<br />
1232-1233 oHsrr 12 xunuila oH roonnbtH ecoop uarTax ys'sxe4,<br />
CygpurH riyynraH gaxu Morofr xhn 6fiu_1, xaprH Xap nyy xunrefr<br />
roxllpq 6ailaaa. Pau:ng ag-finHur 3oxilorA ToM,qornor]qcin Morori<br />
xun 6on 1233 oHul 2-p capsrH 11-nurt eApeoc lZ34 ontt 1-p capsrH<br />
2-ust eAep xyprgn ypronxrncoH Hor xunuilu xyrallaa 6onno<br />
(l-.f ur6ynscxlr it, 1987, 247). Y yussc v3Bon,<br />
paul14 ag-,QNusr 3oxnon4<br />
2Pawugag',Qrau, 1960, r. ll, 110<br />
3The Successors...,1971, 1 68,<br />
a[-f<br />
sr6ynscxr,ri, 1987, 247 .<br />
t4l
6yfr xnNpraiiH 630 oH 6onos Morori xhr r3caii xce! ch qarNfrH<br />
xoopotlfi 6apar uor xNnufiH 3epyy tapax axoo.<br />
izlfinaoec Pau.rrag ag-.Qr,tnui Bcxucri Aaxb H313; .1ln nepanp<br />
xonSorffox, HorsH Mop oryynbepr bnlrrgsH HpcoFi 3H3xyy xodp oH<br />
qarufiu .l6pyyr 'ryxaM nMap yLir/p uanrraaHaap rainbapnaaan<br />
:oxr.rcrofi 83 rsAor acyyAa;.l ypraH rapq npus. Opooruita lupnvsil<br />
.!.3AOX cypBanx 6uurw,6u Mo.qsg saHruix xonac 6afrgnbtr xapran3aH<br />
yssoj-l, 3HO acyynraHAJoAopxofi xapnynr erex 6onouxryi 6eree4<br />
f,:-a \,/[2e Paurg al-tqu+r eopeo 6yroy ecxyn ryynrai tapbtH Aop<br />
3r+ii1;-r,"r'x 6afrcaH 6H,lee,r, opqyynarq Hap 'Tonyfr *unoi au, "c<br />
5:;:cr ryxafr Mourofl cypBanx 6ravrargexs'6yroy anu;;*y; M;"ron<br />
xr"yqqyyjraac r3[4A3rneH aBcaH aMaH MoAooH ,qoxb rogopxoi ou<br />
capbir- xr,rxpufiH 6onox 12 xnnvtrtu oH qarlaoapu,H oH' captail<br />
.lylinr:r _xepByyn3xAss xrxpuriH oHbrr 308 ToorloonoH rapracaH<br />
6onoeq 12 xunez rogopxorinoH aBqanAyynaxAaa an1aa tapracaH<br />
6ononroi r3c3H raaMarnan A3Bruyynex rogrfi "grr"nnu"-<br />
Ep Hb, Paung ag-,QlrHur 3oxnonA oH qarufir roolloonoH<br />
raprax,qaa 6ypyy, an1aa rutapanail MoA3o qeenryfi Oafx yvirp eHe<br />
sox'onbrH on qarrai xon600rofr M3A30 6aprnrurr Rrraan xRuaurafi<br />
HflrrnaxbtH sopsrlloe qaalluA yt acyyAnbtr rycrafinaH cy.qrax Hb<br />
i{yxan rox y3ox 6ariHa.<br />
Xapran oHo yAaa FBLlyy xypsoHA aBq y3Bon, Cygpuln LjyyfiraH.q<br />
ToMAornotAoH upceH oHoxvr7 xo6p oHur rlyxaM anrang nu tony; xax<br />
3eB oc 6oncon 6e reger acyyflraHA xapuy erox xspsr rapq 6afina.<br />
3xe xapr,ryr eroxufiu WnA 6u1'[1epc xen Aoopx lu.arnilu<br />
cypaanxrafi xapuqyyn6an Hunoo,q xoxyy yeA xon6orgox Xnrag<br />
cypBanx 6uvryygsg rgMgejnergeH rpcsH io6p n,repse-oupr"rrii<br />
coHl4pxoxxeperrsfi 6afina. Tyxafin6an, loauu u.ru-rrfiu 2-p 6ynrniln<br />
3-p rang bonoH cuuu roans uur-uilry4-p byn'afiH ogi0llip ,';n rvc<br />
6ypr Tonyri xaHbrr xoHb-rroHb *,ft,_oHrr' g-p C+ Ov"v"x"i'nyy<br />
xunuilu 9-p cap4 eeg 6onoa rox roMAorfior.qcoH 6afiia iyiian shih,<br />
Hsin Yiian shih). gnexvy Xap nyy xunuiln g-p cap Hu Hnfrrufix oH<br />
rooflnbrH 6coop 1232 onu 9-p capurx 16_Hur egpeec 10_p capsru 16_<br />
::'_:,L,?.? jJp_y 6a fi na5.<br />
Jpr"nxilncoH<br />
Torren, tOa s u u: ra_rr rin 1 1 5_p<br />
oynrilrH 3b ran 60noH cnHs roaHs ulu-rrfiN 108-p 6ynrraila 68441 3-<br />
p ran- ryc 6yp Aoop roMAornorAcoH Tonyfi xuHo,<br />
'"uriuj jorop<br />
ryyuuir xoHb-LtoHb oHur 6-p capg 6yioy -6apran,tr Xap nyy xunuilu O_p lupp<br />
ee4 6onoa receH 6ac HoroH M_oAoe yraMxnar,qaH ynAxoo.<br />
Sxexyy MeAoo 3aafiraHA rapv 6yfi oH cap 6on nniltuil"'o" ,oonn","<br />
sLlur6ynucxrafi , 1 gB7, 247<br />
t42
ecoop 1232 ouu 6-p capuru 20-nsr e.0,pooc 7-p capsrH 20-Hur epep<br />
xyprsn yprsnxilnmH qar xyraL{aarafi Ayfix 6ariua6. Xnrag<br />
cypBanxyyAaA6yil sHexyy xoep MeAser xapbl{yynaH y33xoA, Tonyfi<br />
xaH Xap nyy xun 6yny 1232 oHA 3eB oc OorcoH rocoH 3aarr Hb eep<br />
xoopoH.qoo Toxr4pr{ 1ailraa 6onoe.l xapHH qyxaM xeAsH CapA B9<br />
r3A3r acyyAan Asop 3 capurH sopyvr qyxaM FMap yqilp uarrraaHaap<br />
rain6apnax Hb bopxLu3onrsfr Ooflox axoo. [4iMooc Tonyfi xa+ 1232<br />
oHbr 6-p capA yy, anb ocxvn 9-p capl yy, 3eB oc ooncoH ecsxHfrr<br />
roApyynax x3p3r MoH tapq Hp3x toM.<br />
XapuH oH3 acyyAanrafi xon6orAyynaH fiepc 6onoH Xnrag<br />
cypBanxyyA ,qaxb M3.qo3t eep xoopoHA Hb xapbqyyflaH HFrTnaxaA<br />
xoA xoAoH coH14pxonrofr gyrHenreuA xyp,t 6onox 6ariHa. Tyxafinban,<br />
Pauu4 aAr,qr4Hbt roM,qorflocoH xt/xpr4!4H 630 oH 6ywy 1232-1233 on<br />
6on Xnrag cypBanxyyp Aaxb Xap nyy xrnrofr roxr4plt 6afrua.<br />
Hereorsfrryyp, CyApbtH L{yyniaHA roM.qotn3rAceH Morofi xun rgcoH<br />
Hb oH qarilfiH 3aaflr Hu Xnrag cypBarxyyAbtH xap nyy xrnreft<br />
roxupoxryfi sepx 6afrraa Hb ilnr ou. YyHsec ysBan, Tonyfr xa+ lZJz<br />
oH 6yoy Xap nyy xhn 3eB ec 6oncou Hb rvyxoH yHoHA hnyy AexoM<br />
oH qar Mor caHarAax 6afrHa.<br />
MeHxyy llepc 6onoH Xnrag cypBanxyyA ,qaxb sAroop MoAosr<br />
eep xoopoHA Hb xapbqyynaH HffrrflaxaA, cyppurH qyynraH Aaxb<br />
xtut
OcroH raraapbtr Aopofr ryynx<br />
Ouun elrr4x<br />
Xncan xFcax<br />
Tep raraap L ptelt ht<br />
Teprsurfi 6ynrafi qaL{yynx<br />
Tyyusec oHAop HypyyrHblr<br />
Tyyx xngax qan<br />
TaraapulH Xaprun [IJap, raHqaapaa Ayraax FBaaA encceHiltl<br />
ryn aprarYft ilpx, MaHafi 3xhfiH rspr opx t/p3oA "l4gex loM ryfifl"<br />
roceHA, "Wpex oM ryfiBafl roHA cyy" rox bapyyH ficap (op)-HfiH<br />
oMHeA y3YYpr cyynraB. Tep qarr 5 uacrafi xeEYYH Tonyfr raAHaac<br />
opx r4p3eA r3.qp3r rYfix rapMarl{, xaprMfl llJap 6ocoH xapafrx,<br />
Tonyftr cyraH.qaa xaBqyynx rYfixNfrH xaMr xyrra roMTopll cyranaH<br />
aBaxbrr 3aB,qaxaA oxhfrH lspr 3YYH raflA cyyx oafrcaH Anrasul<br />
"Xyyrrari MHHb annaa" rox oxilfrH opfiroH 6apxnpaxutr coHcox ryfiH<br />
rapq, Xapriln LUaputu xofrHooc ryfiqox H3l rapaapaa YCHgoc Hb<br />
3yypaH 6apux, Horoe rapaapaa xyTrblr cyranx baican rapblr Hb<br />
6apuN, yr3paaA xyrrbtr Hb anAyynaB. Top YeA ropilfiH apA Myran3ap<br />
xap yxpfifir rsnaH anx 6aicas Xr,rAai, 3enue xo6p, AflraHilfiH Ayyr<br />
coHcooA cYxeo 6apscaap, qycrai ynaaH x3B33p rYfiH t4px,<br />
raraapbrH Xaprnn llJapurr MoH reH.q Hb cYX33p qoxilx xyrraap 6ynx<br />
anaB ... SopoxynutH roprrfr, ep EopoxynAaa epeeceH apan 6onon<br />
rycanx FBcHbr A33p, Toryiln avurtr aBapq ryc xvprsB "["basa<br />
cinggis, qahan boroqul-a iigijleriin...ebiiges ecige-yi baraqsat 0sten<br />
kisten tatar irgen-i doraida' ulju 6sol ds6n kisal kisan tatar irgen-l<br />
ci'iin-tiir iiliji.i iilitken kiduqui-tur alaqdarun tatar-un qargil-sira o'urcaq<br />
bolun qarcu jici yadaju dlOscu oroju irejii eke-tilr ger-te oroju sayi<br />
eri'iilsiin buyu bi ke'ejii sayi eri'iilsiin b6'esii tende sa'u ke'ekdejil<br />
horeneji iseri-yin ala'un-a iijii'iir-e sa'uju biikiii-tur tolui tabun nasutu<br />
qadanaca oroju irejii jici giiyijii qarcu odun bukiii-yi qargil-sira bosu'at<br />
k6'iiken-i su'u-dur-iyan qabciju qarcu yabuju ayisurun kituqai-ban<br />
temteljii juqulun yabuqui-tur boroqul-un gergei altani-eke-yin ger-ttir<br />
dorona sa'uju biile'e eke qayilaju k6'ii-n baraba ke'ektii-lti'e altani<br />
uda'araldun giiyiju qarulcaju qargil-sira-yin qoyinaca gtiyiceja sibilger<br />
inu bariju nogo'e qar-iyar-iyan kituqai juqulun biiki:i qar inu bariju<br />
tataqui-lu'a kituqai-ban aldaju'ui ger-iin iimere jetei jelme qoyar<br />
muqular qara htiker jemlen alaju bi:kiii-tur altani-yin dawun-tur jetei<br />
jelme qoyar siike bariju nudurqas-iyan hula'adaju giiyijii irejii tatar-un<br />
t45
qargil-sira-yi siike-ber kiiuqai-bar mrin tende alaju'ui. . . L-laroqul-un<br />
ge rgei i:oroqul-tur riskc'e kilgiin bolr-rn tolui-yin amin-tur tusa bolba'le.<br />
5itglrr.lfr 6o4ox< 1ailraaraap, sHe xoep ryyx Hb yr 1lcto3poo fir<br />
Hprfrnox xy_yrtyyA 6r,ru"i, ToBv fimpuwit coHltpxoH 6yxra* yrin nagang<br />
r.i.ryyg xon6orgoxooc tagHa coAOB oryyaoiAOXyyHsopoo agrn beroog<br />
iapr4M Tanaapaa uilHo HoMOTAOI HoxBep MgAOo erex Oonovxlofi,<br />
3x cypsarxyyA Hb rycrarl Sononroft xodp aHrup xyaran6apyyA rox<br />
ylaN 6onox 6ailna. "MoHronsrH Hyyt_l roBLtooH,'-ui xyaun6ap-Hu oH<br />
qarufiH *ypun eprHrrix yqilp ryc yfin nagnuiH yrra aryynra Hb<br />
Hoireo.q, cafirap MoAorAox, rsp qarrfiH MoHron xyyqqyyA rep ryyxxfrr<br />
rvrapraaryrZ, 6oncoH yfin xagriurr.t 3aHrunaa uapnfrH syfrnclaffi Hsr<br />
6ypvneH Too'-tHH roMflornyyncoH 6arixa4 "CygpurH qyynraH,'-bt<br />
xyarnOap Aaxb ryyxt4riH aryynra ftb oH qanafir+ caanraap Hono3.q<br />
Maprar,qcaH yqpaac rooLtrorAoH eopqnor.qcoH xyalln6ap 6onox Hs<br />
rnr 6onoaq eue xoep xyeun6ap Hb 3apnM qyxan syfrn goepee ryn<br />
rocreri 6ailua. Tyxarin6an, Toriyh xaH oHo yfrn xoper 6onN 6arix yeA<br />
repuilH raAaa rornox 6afican, nrfiuxyy raAaa rornox baftxgaa<br />
Tonyfi xas 5 Hacrail 1ailcau, r*p gailcaH xyu b Hacrafi xyyr cyraAaH<br />
aBq rrBax racoH 3opot ryc yiin sBAnbtH ron uilxr1M Hb afib q<br />
xyenn6apraa epeocoo reergenryfr, uaprarpalryri yraMXnarAax<br />
14px33.<br />
"Monronurn Hyyq roBqooH" .qaxb ryyxrafrr ryHraaH y3Bon, Tonyil<br />
xan 6onox llJraxu Xyrar Ho6u xoelpstH repcsH oH qarr,tfir rollpyynax<br />
yr cypBanx rox y39x 6onox qyxnaac qyxafl, vHoMtut4M coHLtH xoAoH<br />
M3AO3 oapnrrrrurr snrapyynaH TsM.qsrnox 60nox renesrsfi 6afina.<br />
Tyxafin6an, Tonyfi xaHblr cyragaH aBq rapcaH xyn Tailvy4 acrafr<br />
xyH 6rur, xaphH Tarap yr ncrail, rep xyunfirXapnan uap reger o"per<br />
M3A3e 6apnn,lrsrr AypAax 60nHo. 7lfrrr,leec, Tonyfi xaHbrr cyragan aav<br />
rapcaH xopsr sBAnbrH yL{r4p r.lanrraaH 60n rlrxrrc xaas Hoxofi<br />
xunuft3 HaMap fiopeen TarapstH ync hproHr4fir xegenren 4afrnx,<br />
regnrfir reporHrfr qyvHA qa.LlyynaH xfiAcaH yfin aeganrai'*yyp<br />
xonborgox Hu unepxNri 6afrHa10. MeH Tonyfi xaHA Toxr4or.l,qcoH xopsr<br />
RBAan 6on ,Qepaon Tarapurr oafinpar.r AaryyncaH Hoxofr xunnrtn<br />
HaMpaac xofiul 6onxos. 3Ho calaar ro4pyyn6an, Xugari, 3snus<br />
xodp yxep ronoH HqAanx GailcHur r 6np eenNiFt r4Aotu 6en.rs*<br />
5afrcan 6onoe yy rox caHanaa. lOyrafr v aryrari 6yxen 6yreH<br />
yxpufiH Max MyyAax xaflyyHbt ynupan 6uu, xapnHxyftr opcoH qar ye<br />
6yroy MonronqyyAbtH ynaMxnaflr yBaH LlyBaH taHq Hotoop xoHb<br />
nMoHronurs..., 1990; l. de Rachewiltz, 1972.<br />
toMosronuru..., 19g0, 1S3-p ayfin.<br />
146
qargli-s!ra-yi stike-ber kiiuqai-bar m,in tende alaju'ui...L-roroqul-un<br />
geigei boroqul-tur nokc'e kilgi:n boiun tolui-yin amin-tur tusa bclba"le.<br />
[nAur.lri 6ogox 1aittraaraap, sHe xoep rYYX Hb Yr Ycr33p3e ffr<br />
uxilnex xyyirryyg 6llu:, ree,i Cttgltttti coHtlpxoH 6yxmti yfin negang<br />
rlyyg x*n6orAoxooc ta,qHa coAOB erYYflorAOXYYH3opss a,qun 6sreeA<br />
ilapr4rvr Tanaapaa utlH3 H3M3lg3Jl HOXB6p M3433 erOX oOnOmNtofr,<br />
3x cypnanxyyA Hb rycreft Sorlonrofi xoSp anrng xyarn6apyyA r3x<br />
yeex 6onox 6afiHa. "MoHronutH Hyyq roBLlooH"-bl xyBt{n6ap us oH<br />
qarrfiu xyBbA eprHrfix yltt4p ryc yfin nagnurH yrra aryynra Hb<br />
HOnooA cailtap Mo.qorAox, rop qarNfiH Monron xyyqqyyA rep ryyxufir<br />
naapraaryfr, 6oncoH yftn xagnutu 3aHrunaa Hapi,ttIH syfrncuir xer<br />
6ypvneH roor.tt4H r3MllslnYYrrc3l{ 6afixag "CylpurH tlyynraH"-bl<br />
xyeran6ap Aaxb ryyxt ilH aryynra i{b oH qarrfiH caanraap HgroaA<br />
MaprarAcaH yqpaac roBtlflorfloH eepqrer,qceH xyaunOap 6onox Hs<br />
ilnr 6onoa.r eus xoep xyeun6ap Hb 3aphM LJyxan syi4n gespee ryH<br />
rocrefr 6afrHa. Tyxain6an, fonyil xaH 3Ho yfrn xeper 6onx 6afix yeg<br />
repufiH ra,qaa rornox 6afrcari, rr,rfrHxyy raAaa rornox 6afixAaa<br />
Tonyfr xaH 5 Hacrail 6aiacan, rap gaftcan xyn 5 Hacrafi xyyr cyra4aH<br />
aBq RBax roc3H 33p3r ryc y*n sB,qnblH ron luilxHM Hb anb q<br />
xyeun6apraa epeecoo rser4enryil, *taprargalryfi ynan4xnargax<br />
r'1px33.<br />
"Monronurn Hyyq roBLtooH" Aaxb ryyxufrr ryHraaH Y3B3n, Tonyfr<br />
xan 6onor llJuxn Xyrar Ho6H xoeputH repceH oH qarnfir rogpyynax<br />
yr cypBanx rgx ysgx 6orox qyxnaac qyxan, YHoM[luM coHl4H xs4oH<br />
MoAoo Oapun,trutr nnrapyynaH roM.qornox 6onox roneeroft OafiHa.<br />
Tyxailn6an, Tonyft xaHbtr cytaAaH aBq rapcaH xyH Tafi.ryg scrai<br />
xyH 6Nu, xapilH Tarap yr ncrafr, rsp xyHnfrr Xaprun uap ro,qor 33p3r<br />
Mo,qao 6apnurur AypAax 6onuo. [4frueec, Tonyfi xaHbtr cyraAaH aBq<br />
rapcaH xopor sBAnbtH ytlt4p tl:aflrraaH 6on Lluxrrc xaaH Hoxofi<br />
xNnNiln HaMap fiopeen TaraputH ync ilproHhfir xegenreu AafrnN,<br />
regnufir reperHufi qyvH4 qal{yyflaH xFAcaH yin nepanrafr uyyp<br />
xonbor,qox nu unspxnfi 6aiua1o. Mex Tonyfi xaHA ToxronAcoH xopor<br />
eBAan 6on ,QepeeH Taraputr batinAaH AaryyncaH Hoxofr xunnfin<br />
HaMpaac xofiu 6onxse. 3xo caHaar rogpyyn6an, Xugafr, 3enrr,ts<br />
xo6p yxep ronoH HRAanN 6afrcnutr 6uA osnnfiH n,qeu Osnrrex<br />
6aftcau 6onoa yy rox caHaraa. CIyrafr v aryrafr 6yxen 6yren<br />
yxprafiH Max MyyAax xanyyHbt ynrpar 6uu:, xapnH xyfir opcoH L{at Ye<br />
6yroy MoHronqyygbtH yraMxnanr yBaH qyBaH raHL{ Horosp xoHb<br />
nMouronurx,.., 1990; l. de Rachewiltz, 1972.<br />
toMoHronuru..., 1990, 153-p syin.<br />
t46
Man raptaH yrMaap hAu.too 6asaaF{ Osnrrsger HaMpbtH aAar capbtH<br />
oqcoec eBflrfiH rsptyyH capbtH 3x3H Xyprsnx qar xyraqaa 6aficaH<br />
bononrori. Xepee Eupunil oHo raaMarnan ynsHg ofrpiox f,ailraa 6on<br />
HoxofrxrnufrH Haupuru aAar capbrH oqcooc oan,ariH rupryy"iupo,n<br />
exeop TarapurH Xaprnn LUap rerv us Tonyri xaHbt aMHH.q'xan,qaxbtr<br />
3aBAcaH 60nonrori. 3He yeg Tonyri xaH 5 Hacrafi lahxap lljuxra<br />
Xyrar HoeH 12 uaclail 6ariNss.<br />
-<br />
\npauil A3apx14 xoep ryyxooc flflrapyynaH roMAornocoH<br />
6aprH'tr MoAO3r ryljlfifnoegn, Tonyr7 xaHbt ropcoH o4purZu ranaap<br />
Aapaaxb rooqoo xuriN 6onHo: ,Qopao.r TaraprarZ 1aiqnpcal 1202<br />
oHooc Tonyriu 5 Hacsrr xacBar, Tonyri xaH 1tg7 oHA ropceH 6ereog<br />
3eB oc boncou 1232 r.*cac ropceH 1 1gz osurr xacBar Tonyfr xaH 3s<br />
HacaH .qoopoo soB sc Oonxoe rocorl rooqoo rapq 6afiHa. Ailaxyy<br />
rooqoo.noH rapracaH 35 nac roAor MoAoo ua lOanu uw_rnilu A6qt4H<br />
x3A3H HacaH Ao3p33 jecsH n,1agserefr epeecoe aBqarAaxrvfr xon<br />
3epx 6ailna. 6upun1, xuilceu oHaxyy roor"{ooHA ffMap HOroH<br />
lyyAyyrari MoAoo 6arlraar 6ac eop HsroH Mo,qset3sp uanraH ysox<br />
6onHo. lOaHu un-rr,rilH 3-p OynrrfiH 1a ran Aaxb M3AOar yHAoc<br />
Oonroeon, Tonyfi xaHbt yyraH xeByyH MoHx xaax 12OB onp repcoH<br />
6ailxan, A.K.Moynr.rrZH cyAanraaraap 6on 120g oxg repceu 6afr1a',.<br />
3Hs rr,tegeer Tonyfi xaHbtT repceH 6arZx 6ono* ltgi oirror,t<br />
rynrax y3Bon, MoHx x.aan Tonyfr xasur 12 HacaH Aoop repxss rocoH<br />
rooqoo rapv 6afrHa. 14rinresc, 1upuufi cyAanraaHbt xyposHA raraH<br />
opyyncaH MOAoo Gapnn,traH Aorop xyypyytafi, angJa ua,qarrafi<br />
rooqoororAox r4pcoH MoAoo 1apnut f.ailraa Hb roAopxofr 6orroog<br />
1ailraa 69reeg 6rag vyxam flMap Mo4ae Oapran,rruii oypuu V*uupu<br />
orZnro_o,q 6ailua Bs roAor acyyAan eopurZH opxiyri ,ynrup" 6Lnl*ii<br />
_ _ 6upuui,t caHaxaA, xeprniln ron Hb flepaeH Tarapurr 1Z0i oup<br />
5ailnpan AaryyncaH roAor Hororroo Oapunairyf -*ynua*<br />
3oBtueoperAceH ryyxL{AhrZH ynauxnan 6oncou ysen bogonA oprur,lx<br />
5ailraa bononrofi. YHoH xSper Aoop3o "MoHronstu Hyyq roBr{ooH,,-A<br />
Hoxori xfin rox roB rogopxofi saacan barzraa ooir'od.r o*", -*u*<br />
6oguiln ranaap flntapLr M3A1o 6aprrrar 4ypsganryri op rac opxucoH<br />
6ailpar. Tep v dahtyrail pauug ap_pnnufr y3ox'*up*<br />
-6ur.uit<br />
MoHron 6u,4ruilu cypBanxyyA xrriresg Mosron xyyLlltyyAaac coHcoH<br />
ToMAOrnox 5ailcat MsAoo 6aprurau ,qorop o* *^n^inu ruax 6ognfrr<br />
3aacaH rMapBaa HOroH MOAO3 conr 1ahraaryil 6aricau bononrori<br />
f^1": ::t:"lf:i_ lepyynAor. Vvr,rp Hb, p_au.rraa a4_[raH lepeon<br />
r arapbtr oailnAaH AaryyncaH oH qarurirl ranaap xoe,jp ' eep<br />
tt"to.ffi<br />
l4t
ljtullorr3fi xHilcoH 6afix .nn,l. ,Tyxafrnoal, HoroH<br />
"'1s'ee,q Llni-irns-xau<br />
reMAorflonA:<br />
xuN.purtu 579 oHur AXyMaAa r [capaac] (1182<br />
or-rr,r 9-p cap) exsnger Hoxoir xnnuilu *rn"p, Vnov;_Crrivdin,qxrr<br />
foAsr rreprefi rorbrH xeBeoHoec alvn_rarap 6a uuiun rarap<br />
iai;iuryygurH] ecpsr xoA.fleB" ["3a.rena BecHo]o roga Hoxari, roropurri<br />
FL;fifiercn ro4oM co6axfi,,rja,rhHarcLr{t4Mcff c r.;i [nrecnqa] g*yr"4u t SZB<br />
[ceurn6pu 1182 r] rl*Hrus_xaH c 6eperoB peKil, nnan<br />
Vnxyfr-Cr,rnyAxonxrr, xoropurrZ<br />
BbtcrynTl nporl4B<br />
qaraH [nnerveH] anqfi rarap il<br />
Tarap"] receu msges 6rri12.<br />
3ir:xyy rueggo 3aarrbir Hfrrrnaxa,., 1182 ou 6yioy xr,rNpr,r<br />
oH rjb<br />
iia S7B<br />
Hoxoil Nrn 6ru:, 6apc Nrn yurrp eHe xwxpuilu 5ZB oHsrr<br />
F{ffrraflx aBq y33x xeperrefrreec ra*Ha AXyMaAa r 6y,cy Huilfniln on<br />
lT1_Tll _9.? cap (ceHrn6pu) Hu ,,MoHronuru Hyyq ,oauoor,,,_sr<br />
rloxor4 \
[lJr,rxr Xyrat HoeH xoAOH Hacrarl 6aitxgaa toorAOX gnnrrc<br />
xaaHbt rlsporr onACoH ryxafi MeA33 oaphMr rhrlM q ilx xoMc 6uu,<br />
larqxyv rsAroepufir qyxaM Rax x3nx3H xonoox ryyxsH cypBanx<br />
OonroH Hsrrflax Hb qyxan oM. "MoHronbrH Hyyq roBqooH',-A Qraurrac<br />
xaaH 6a BaH xaH xoep AnraH yrcbtH BaHrnH qfiHcaH rorlt XaHXilH<br />
roprr7yrofi 3epvugrafiH Llopoffiofi xyq xaBcpaH y.nsbtH gxoH ta3ap<br />
Hapar 6o1oH Xycar xoep ulyrseHA xoproAcoH M3ryxl4H Cyynr<br />
ropiyyrofr Tarap upreuuilr rapraH aBq AafificaH ryxafi ryyx HonosA<br />
roB roAopxofi rsugsuscaH oonoBq T3At33p Tarap HproHt4fir LlyxaM<br />
xoAoH oHA Aafrrcirurr 6ac 1uuunryfr opxHxoo. XapirH cyynHfiFt yeA<br />
CepaeH xaanTaH ,qaxb BaHrnH qhHcaHbt xaAatj Aoop crafinx<br />
ynAoocoH 3epvNg 6onon Xnrag xoep ofiqoocrfir Xnralq 6nurnilr<br />
Fnosut opA3MroIi rafifix yHrlttlx oponAoro xLltixoo. TeA Xnrag<br />
luuruilr rainaFt yFtrut4xAaa MHH-.laH ( )-ul 7-p oH tscoH Aypc<br />
vcor roA Me.qorAox 6ailraa yqpaac Vns ronurn oxoHA MeryxNH cyynr<br />
Tarapulr 1196 oHA xff,qaH ycrrax3o rgcsH AvrHonr xrfiNss,a. Torrsn,<br />
Anran yrcbtH o3ou BaH-ffHu Ma,qare 6yroy LlaH-q3yH xaaHbl MnH_qaH<br />
xoMoox oHbt l{onbtH Aop 3acat 6apucaH ye 6on .l 189-11g5 ou xvpron<br />
vprsJrxilnxos. klfirrasoc, cepeeH xaanraHbr xaAaH gsep MrH-vaHur 7-<br />
p oH 6aficaH ocox Hb ryH opron3ssrsfi 6onx OailHa.<br />
XapuH IJJraxu Xyrar soesurr LlrHruc xaaHbt l_.leprvyA oncoH<br />
ryxaft "MoHronbtH Hyyq T_oevooH'-bt 135-p 3vfir4 raftHxyy'eryyn*"",<br />
"TaraapurH xoproAox 6ailcan Hapary ulrryoHhfr Hyrar .qoop'HO'3H<br />
eLryyxoH xyyxoA opxilr,qcoHbtr 1uAnuil llopryvg onxoo.<br />
geprei ysaen,<br />
anraH ooM3r 3yr7cou 6a 6ynraap ,qoroprocoH .qax roptoH<br />
3nrsBLr (xaHraas) eMccoH 31x33i' ["tatar-un qorqalaqsan naratu-siii,ene<br />
bawuqsan nuntuq-tur talaqui-tur niken ucuken ko'iiken-i gelk]sen-i<br />
bidan-u ceri'iit nuntuq-aca olju'ui altan e'emek dorebcitri dasi torqan<br />
buluqa'ar dotorlaqsan helige[b]citii iicii'iigen k6'irken-i a[b]ciraju...'lls.<br />
5nguuil or.,, rarcaH oHoxvv syfrng [IJnxra Xyrar uoesurr iiciiken,<br />
i]cri'iigen k6'iiken rox rryxaM xo,qoH Hacrafi xyyxgr,rrir xonx Oaftraa Hb<br />
6yger 6ypxsr 6onoa.{. _"MoHronuH Hyyq ToauooH"_sl 203_p syring<br />
roMAornorAcen [lJnxn Xyrar Ho6Hut yrnilr crafipyyl16sn:<br />
"Onrwfireil qaraacaa 6n<br />
OHgep 6ocrurr qrHb rytur4x<br />
Oguil ux caxalrai<br />
Oeren Oyyparr 6onrnoo.."<br />
'aPreliminary...2001.<br />
'MoHronuru... 1990: L de Rachewiltz, 1972.<br />
t49
["Olege
oHoxt1v Hep rorraseo Hu onrufrrcil 6yroy Her sacrarZ xyyx4raftr 3aaAar<br />
6afrcau Hb MapraaHryrz syrzn 6onHo. l4rirr,'osc Aoopx Mo,qoo 3aanrbrr<br />
yHAocnoB3n, Uuxu Xyrar Hoi-.u Hsr Hacrafi oarixgaa *urg"*,<br />
ryyuufrr- orrnfr4ee yhnN 6ailx Oyxyilg LlrrHiuc xaaHbt qoprvyA onx<br />
a.BcaH 5ailaa. l-exgee 1uguwil rapracaH oHsxyv HacHbr rooqoo 60n<br />
Huilruilu oH roonnbrH roor-{oor yHA3c 6onrocon "upli' ",<br />
Ynanaxnanr MoHror ecoop exrr7H xeanr,rrip 6ailcau upuu" J"p Oyry<br />
xuh uac xoMooH xononqggr xyraqaar H3MoH 6o,qeon Uuriur Xyrar<br />
HoeH xoep ofrroil 6yoy orlrnrlrer; oafrxpaa on,qcoH Tox raaMarnafi Hb<br />
yHOHA rnyy orip rox 6onoa yy.<br />
YyHeec ragHa IIJr,rxr,r Xyrar soeH xoAOH oHg 6yny xsAOH<br />
HacaHAaa oe4 Ooncou ryxafr vau: ToBrj MoAoo ,,CygpurH',iyynran',_g<br />
r3MA3rnotAeH rpcnrfir orx y3roo. pawup ag_flraH Tarap' ailvrrafrn<br />
ryxafr Orvrxgea: "vunruc-xaHbr yeg xyHgrsil [xyrr,tyyc] 60ncoH uoan<br />
6oncoH rarap xyyxgyygmlZH gyHRaai, ... fyryxy_H6sH-gV,oV Ou"<br />
lllNxu-Kyryxy xoMooH HOp AyyAargAar HOroH 'Frailcau u*iyi. f"p<br />
9uHruc-xaHur Aapaa aMbA copyyH 6afrcan Ap*_b'vi,u_rr"<br />
caMyyHbt yeA Hac 6apcaH. [Kyryxy_Horiox] naqH xoep'uacrafr<br />
6afrcau" f"lAs uucna rarapcKr4x geiefr a enoiy r]uHrrac_xaHa<br />
nogreHHbtMh [nrcgsrvrra] . .r4 oMupaMr ... 6srn HeKro Kyryry_nofioH, "run,<br />
Ha3brBaBU hrzcR raxxe rlJr,rxH-Kyryxy. [10cne r-rraHruc-xaHa'<br />
o" oi,n,<br />
xr4Bbrx. ... r/ cKoHqarcn Bo BpeMff gyyrur Aprar
Pau:mg ag-,QNH "Cyppurn qyyrraH',-aa 6nlrx4ee MoHron<br />
cypBanx onvryygr*rll fixosxoH 3u raraH aBCHaaC ragHa l-asan xar<br />
6onos Eon,q vrHcaH "repryyreri MoHronurH ryyxr,rfir cafirap MoAAor<br />
errec xoruqyyA3ec aMaH M3.q33r CypBanx 60nros rsugsrnecxufir<br />
cffHaBa.n, llJnxl,l Xyrar HceHur Hacbtr MoHrorbtH xnil uac opyyflaH Hac<br />
TOOIOX ynaMxnanbrH Aaryy TapracaH MoA33r rSM.qornscos 6afrx rex<br />
6ng raauarnaH y3osA,qapaax raBaH oHbtr Maragrafi 6yroy Hufrrnftn<br />
gf-IooH?l 6coHg rnyy umrZquo rox ysnoo:1i7g,1180, 1\81, llgZ,<br />
1183. llJnxu Xyrar Hoeu repceH 6afrx 6onox orqroop raBaH oHbt<br />
geep ryyHrrfr flopeou Tarapurr xsAax yeuftH 12 nac 6yroy xrafi Hacbtr<br />
Hb xacaa,q 11 uacurr HoMsxo.q rgArgop raBaH oHbt qyxaM anb Hb<br />
&epeoH Tarapsrr xff.qcaH Hoxofi Nunroil 4yfix 6ailraar Mofqox<br />
6onHo.<br />
2) 117s 2) 1'180<br />
11 11<br />
1 190 1191<br />
6) 118'1<br />
11<br />
1192<br />
7) 1182<br />
11<br />
1 193<br />
B) 1183<br />
11<br />
1194<br />
Spreep raBaH oHbt ,qorop LMuruc xaaH .QepeeH Tarapulr<br />
xeAonroH gafincau Hoxofi xrn 6on Huiltuiln oH ToornbtH 6coop<br />
1190 ou 6yny l-{araan soxori xunrsfi gyfix bafixa. lz,lfirr,rsec, luaauil<br />
sHo rooqoo yHoHA AexcoH 6on llJurxu Xyrar no6n 11Tg oup ropceH<br />
6.afix< 6onox 6eroeg MoH oHbt 3yH HaMap qat Hyrarraa roorAoorq<br />
9rnruc xaaHbt t-{oporr onA99H 6afrHa, L{aaruran6an, UJuxr,r Xyrar<br />
HodH 82 Hacancau 6eroeg 1260 oHg nac 6apcan 6ononrofi,<br />
llJraxra Xyrar HoeHut. aMbgpan axyilrail xon6orpoH rapv 6yfi<br />
e,qroep AepBgH ox qarrilH Aorpooc Tonyfi xaH L{yxaM xo4oH oHA<br />
TepceH Goreeg xogoH HacaH Agopoe 3oB oc 6oncox ryxafi acyygnurr<br />
ulufigaepnex av xon6or,qonrofi os qar 6on ryynrafi fiepeeH Tarapurr<br />
xeAaH ranx 6afrx xr,rn 6yroy 1190 or-rur HaMap 12 uaqah oaficaH<br />
ryxail uegee 6onuo.<br />
_OpaHqurH<br />
opAoMroH fi.flenuo 6onon ryyxr,tft ujaeu fi.1-aM6uc<br />
nap Tonyfi xaHur 118-0-aag oHbr cyynoop repceH rocoH TaaMarnan<br />
AsBruyr7nmH 6aixag20, A.K.Moyn Tonyfr xaHbtr 1186 onooc 11g0<br />
oHbl xoopoHA repceH_rex'ysxee21. Xapnx Llrnruc xaan l_laraaH<br />
noxoil xrn 6yny 1190 oHut HaMap fiepeeH Tarapsrr xeAenreH<br />
gaftnx ync upreunfi Hb qyvHA r{allyynaH xnAcaHbt xofruo MeH oHbt<br />
rPelliot P.et Hambis 1.,19s1,375.<br />
zrMoule, 1957,102.<br />
152
HaMap Tonyil xas 5 Hacrarl 6aicau rox y3oo.q, Tonyfr xassr xui<br />
Hacbt Hb xacaH bogaon 11BO oH 6yroy vnaaH MopraH xhn repxso<br />
rgcoH Toor-{ooHA xypLt 6onHo.<br />
fleep gypgcaH 6yx Mo,qso 6aprvrsrr 3proqyynoH 6ogaon,<br />
Tonyfi xaHbt qyxaM xoAoH HacaH Agopoo 3oB oc 6oncssrr root-{oonoH<br />
l!0r_ax<br />
us xnn6ap 6onx bafrHa. Tyxa*n6an, Tonyfr xaHbr Hac 6apcaH<br />
1232 ouooc ryyHrarZ repceH ox 6ylcy 'l 'l 86 rsceH oHsrr xacean 46<br />
rocsH 3epyy rapax 6ereeg eue 46 ToAer roo Hs Tonyfi xaHbt seB 3c<br />
6oncoH Hacbrr ,qoLlt4H xoA3H HacaH Aoopoo receH lOaHs wrt-rufin<br />
saanrrafi epeuxulfrgoo pyfix 6ailHa.<br />
Supuuil gesp HuirnyyncaH "MoHronslu Hyyq roeqoo", "Cy4purH<br />
t{yynraH" xnfiresg "lOans ruli" 3oper cypBanx 6ravryygNrir yHAocnoH<br />
AYTHsXsA:<br />
Herg, Tonyri xaH 1186 oH 6yCIy YnaaH Mopr4H xhn repceH<br />
6aix 6onox 6eroog Xap nyy xran 6yCIy 1232 oup 46 Hacan Aoopoo<br />
3eB oc 6oncos 6arana.<br />
Xo6pr, llJrxu Xyrar HoeH llJapar.{uH raxafi Nun 6yr,oy ll7g aap,<br />
repcoH 6afix 6onox Oereog [_{araaH MuL]llH xran 6yroy j260 onl 82<br />
HacaH,qgapoo oep 6onxee.<br />
l-ypaer, LlnHrrc xaau, Ban xaH xoep Alrau yncbtH BaHrrH<br />
qr4HcaH r-sp1yyrsfi 3yp\rHA qeperrefi xyq xaBcpax MsryyxraH cyynr<br />
lepryyrera Tarap rpreHxlir l.]_JaparvuH raxafi Nnn 6yny 11Zg ong<br />
6ailnpau Aaryy.nxoo.<br />
,Qepear, 9usruc xaau flepeeH Tarap ync ilproHufir llaraan<br />
soxofr xnn 6yoy 1190 ong pailnau xffAcaH 6ai,na.<br />
SUMMARY<br />
G.MENES<br />
ln this article the author addresses the question of the<br />
chronology of rolui qan's life. After a short review of several works<br />
the author remarked that nothing of Tolui qan's life can be more<br />
vague than the dates of his birth and death, and age at death.<br />
Through a comparative analysis of the different written sources the<br />
author singles out some important dates in the plot structure of rolui<br />
qan's and Sigi Qutuqu noyan's lifes. Their correlation is given and<br />
the subject matter of the Tolui qan's life is analyzed, through which<br />
the some chronology of one of the least explored dates of Mongolian<br />
history are suggested.<br />
153
Eloyle, J.A.<br />
1963<br />
t{oM 3Yli<br />
The Mongol commanders in Afghanistan and lndia<br />
according to tlre Tabaq tNasir of J zj n .lslamic<br />
studies, Ul2 (1963), pp.237-47.<br />
Hsin Y ii an shih<br />
Hsin Yiian shih<br />
Yiian-shih (<br />
Moule A.C.<br />
1914<br />
Moule, A.C.<br />
1957<br />
The Rulers<br />
Chronological<br />
Pelliot P. et Hambis L.<br />
1951<br />
Preliminary.,.,<br />
2001<br />
Rachewiltz, lgor de.<br />
1972 lndex to<br />
one. Text.<br />
The Successors...<br />
J}o Xrnco.<br />
1995<br />
, K,o shao-min (,,lOaHu<br />
[yncurH] uruHo ryyx,') in: Erh_shih_wu shih<br />
("Xopuu rasaH yncbll ryyx',) t..8, Shanhai, Kai_ming<br />
shu-tien ,1933.<br />
) ("CIanu [yncsrr-r]ryyx"). po-na pcn edition.<br />
A Table of the Emperors of the yi:an Dinasty. Journal<br />
of the North-China Branch of the Royal Asiatic<br />
Society. 45 (1914).<br />
*o.f<br />
China, <strong>22</strong>1 B.C.-A.D.1949,<br />
Tables, London, 1g57,<br />
Histoire des campagnes de Gengis Khan,<br />
thg-yr.ts' in-tch.eng lou. Traduiiet annot,a par paul<br />
Pelliot et Louis Hambis, t..1, Leiden.<br />
Preliminary Report on Japan-Mongolia Joint<br />
.Archaeological Expedition',New Cjntury project"<br />
(MoHron-F noHbt xaMrapcan,,IIJ nso syyn" recnrafi H<br />
200.1 oHsr xeeprafrH cy.qanraaHbt roBrl iafinaH)._<br />
the. "Secret History of the Mongols,'. part<br />
. btoomtngton, lndiana, 19<strong>22</strong>.<br />
The Successors of Genghis khan. Translated from<br />
the Persian<br />
of Rashid al-Din by John Andrew Boyle. New york<br />
and London. Columbia University piess. tgZt.<br />
lUrxuxyrar 6a ryyHrai ',Xex 4eerep',. ',Monronutn Hyyq<br />
154
Toeqoo"-rtsr 750 xranr,tfiH ofig sopuyncaH onoH yncHH<br />
6ara xypan. 1 y6.,1995, 111-113-p ranyyA.<br />
Myxryee H.Ll.<br />
1964 Kur ailct
STUDIAHISTORICA<br />
INSTITUTI HISTORIAE ACADEMIAE SCIENTARIUM<br />
MONGOLI<br />
<strong>Tomus</strong> <strong>XXXIII</strong><br />
<strong>Fasc</strong>.l6<br />
xerlljr4H T33nHfrH 6AflrAC RAXb AHXHbI<br />
MAJ]TRATACYNAflTAA<br />
A.6AffP<br />
Cvftanraaxut rofrrvr<br />
OeopxaHrafi aivrrilH Xaurp){aHgynaaH cyMbtH Hyrar, XaurafrH nypyyuur<br />
eMHeA ysyyp Xan Xeruun yyna; rg XeriuNH TeenrrTH 6anrac 6yr,cy "Xy6nnaia<br />
xaaHbr cypnilr 6agpyynarv qsprufrH xor" xeMoox 6anracnur ryypb oprxgor.<br />
9prHnfi eHe Oanracurr aHx 1926 oH4 OpocurH l-asap 3yfiu Hr4ftrorrlnerooc<br />
Fl.K.Kosnoeoop yAr4pAyynaH nfl roocoH MoHron-Toqgnfi n ulunxnnrssxr,rfi aHna<br />
ryfirusr uuHxnn ro4opxofiror, rerlg OafrcaH xaHrrag 6rvrrr xoueenulfi xyynOap<br />
yfingex rcpon 3ypar raraH aBv yr 6uveecnfiH opoc opqyynrsrr sufrrenNeol .<br />
XenuuH Teenrfrn xeueor 1 957 ong oprHnfi cy4naav H.Csp-OAxae<br />
Ynaas6aarap xoroA aBqnpcaH Hb o.qoo MonronurH YnAecxrail Tyyxr,rfiH<br />
Mysefin yeuepr 6r,rfi. 1965 oHg eppeMroH X.l-lepnee sHo Hyrraap x ailryyn<br />
cyAanraaHbt axnaap RBaxAaa rueH 6anracutr y3ox spAgM u:rnxunroeHHfi<br />
rogopxofinnoro 6onon roftru sypar yfingen, TyyxrailH XypeensHrufin rap<br />
6rqrtaenufiH canA 6aficau, Hop vn Mo,qorAox Heren xynrfi HaHrhaAaap Hb<br />
xyynax 6uvceH yrxeueeHhft ex 6onoog ruoHron opqyynrurr fl.K.KognoeHH<br />
ercneguqrfiH yfingceH opoc opqyynrbtH xaMr nnfirnyynxeez,<br />
MeH exs yec HaHrilaAav L{.XaHgcypoH Aoopx opqyynryyA 6onoH<br />
xeuleeHrft ex 6hqrufir rytraH HfiTranx eMHox an.qaa Ma,qat xrfirseg yr<br />
ycor roocoH 6aftAnurr sanpyynaH uNHoop yHuJl/x, xeuoenril 6ypen sx<br />
6a u:uno MoHron opqyynrbtr Hrftrsncen 6afiHa3.<br />
1fl.K.Kosnoe. Kparxrari oreer o Mourono-Tu6ercxoi ercneguqrar,r, l-ocygapcrgeHHoro<br />
Pyccroro l-eorpa$nvecxoro o6Lr.lecraa 1923-1926 rr . ceeepxan Moxronrac. lll.<br />
flerrxrpa4, 1928 , c.27- 29.<br />
'?X.Flepnae.1965 oxur apxeonornfrH urxxunreexhfi onsHooc. op4sla uilHxunrsgHui<br />
eryynnyyA . SH, T, Yl, f.'10, Y5.,1966.r.100-106,<br />
rLl.Xaxgcypeu. Xenuux regnrfix xeLUoeHHfr 6ravrnir ynunx nu . opgerr,r urunxunrssxuri<br />
eryynnyyA. SH, T,Yl f.ll, Y6.,1966.r.107-116.<br />
156
'1988 oHg Mouron-3eBfionrilfH Tyyx CodnbtH XaMrapcaH<br />
3xcnegrqnfrH XaurafiH aHTil oHO Hyrtaap AafipaH oHrepoxAoo Xeru:uH<br />
Teenufru 6anracHul rrynyyH 6aprnrurH cyypvtfrt v3ox roHAoocAooBpilftH<br />
HeMpor 6onoH roctyyp BaapbtH 3apilM Aeox aBqilpcaH Hb oAoo TyyxufiH<br />
XypseneHrnfr H apxeonornfr H na6opar opug 6uila .<br />
1 9BB oHur B-p cap4 MoHron-finoHbt xaMrapcaH "5nqooc" TocnilfiH<br />
xairyynsrH xomr oHA ryp caaraH ax[nnax 6anracHbt 6afipulnuu sypruilr<br />
eMHoxeec HaprfiavnaH 3ypx, xopMyvAilfrH Aorop 6yil onon xoHxop<br />
Hyxufrr rooflx, 3yparr roMA3rfloxt4riH caqyy oAroop xoHxopooc HorHfrr<br />
coHroH TyplxHnrbrH xypMaap Manrax y3coH 6hnoo5.<br />
,0vpcranurx repx 6aiAan<br />
3pruufr oHoxvy xorbtH ryypb Hb XanrafiH HypyyHbt 6apyyH ypp<br />
yeyyp XaH XeruuH xoMoox yynbtH 3yyH 6ileA rypeaH ryc,qaa, uopoo<br />
qynyy xonbx 6apucaH xspr\4yvA3oc 6ypgeHs. 3He opvnrsrH Hyrar Hb<br />
oprHHfi ryyx coenurH Aypctan gn6orrofi, eHAOoc regrafi n xonryil Xaxyy<br />
xygrurZH Vyuxail, Mauqyfirafi xeuoe xoMoox xyH qynyyA, Tanurn rypBaH<br />
3p3nqHH x3M33X rypBaH 6ocoo xeuoe 6ailxaac taAHa yr xspoM 6afiraa<br />
l4x Mo4nsr aMaHA Cafrx Ho6n xaH HaMHaHcypaHrufru ol{ot Terc-Oqup<br />
HoeHbtx eBenx.qet 6a eHgxrfiu yynHaac Mo.q aBq 6on4orryfi Oafrcan,<br />
oAoo r.t aBAarrYfi ax33.<br />
I xepeu. CyganraaHut roMAornenp I xspeu Hopoop 6yprrergceH<br />
hx ron xepMuilt XaH XerulrH yynblH 3yyH cyra, 71x Mogxur aM xoM33x<br />
yyxr4M qsntep arr/lHsr xoilr xaMpbtr,qaMHyynaH 6apucaH 6a yr xepurfrn<br />
Aorop LlaraaH ronrofr Hoprorl 6nqxaH ro3rop yyn 1afuaa Hb eMHe<br />
oHraproo 6fiqilrr xeu:eerefi 6afixoe. [ypRcan xopoM AepB€nxuH<br />
xen6sprsfr,eprexqufiH eyr unrufrx garyy 6afipnacaH, AaBXap t{ynyyH<br />
xypeerefi 6oreeg raAHa ranaap Hb ycaH cyerraftH xoHxop opoM MoAotAHO.<br />
XepurafiH OapyyH xaHa HgnogA 6ornHo ryn Fr rgruJ ,qepBenxuH 6yc,<br />
eMHelq xaHa Hb rauyy qurnanrefi axee. EapyyH xaHbtH ypr bBO M, xofir<br />
xasa 700 M,3vvH xanaTT0 M, eMHeA xana 700 v 6afrHa [1_p sypar],<br />
Xepurilu Aorop ran, 3ax xoBe6 6onoH ToB xoctoop Hb ofloH xoHxop<br />
ffiauraicxorootpn4aCMlz1K3sa19B6r.l.llYA.ufrnTyyxufix<br />
xypeeneHrrfrH l-ap 6rvmenufru caH.<br />
sProvisional report of researches on historical sites and inscriptions in Mongolia from<br />
1996 to 1998. Edited by Takao Moriyasu and Ayudai ochir. The society 6f central<br />
Eurasian Studies. 1999.<br />
157
Hyx 6afix axoo. X3poM 6yxuil xaMpbtH ypg xoprr,toftA ,,!ap exnfiH cyru',<br />
xoMoox qynyyH goBxoor 6apunrurH ynAorAol opu.n4Ho, One 6apunraac<br />
yparLrJ xorip oyyraaA Merp ealig, l-l.K.Ko3roBbrH y33x roMAsrneceH l4x<br />
Mo4Hur auuu 2 xyH qynyy 6afrpnaN baficau xoeip vynyyu xauJnaTbrH<br />
vnAorA3r 6nfi. Sxexyy xvH qynyyA Hb oAoo oaepxanrafr afirurnfiH Opon<br />
HyTar cyAflax rraysefig fiMapBaa xafft, ToAopxofrnonrryfi xarqranar.qax<br />
6afiHa6.<br />
ll xeperu. eHe xeprarrZr Llx MogHst aMHbt ypA xaMap Aeoryyp<br />
AaMHyynaH 6apucaH Oeroeg MeH Aoopxhiln apun eproHqnriH syrlrfin<br />
Aaryy 3eB 5aitpnantail, AepBonxilH xen6epreil 60noaq 6ac n geepxrftu<br />
aAun H3r xaHa nu 6ycgaacaa 60runo ryn oMHeA xaHa xfiuyy 1ailg,antail<br />
axee. Yyxrail xoMxgg, xofig ran nu 430 M, 3yvH ran Hb 350 rr,t, eMHo ran<br />
nr 450 M opqrM, 6apyyH ran Hb 460 ru 6onHo. OHs Hu MeH .qaBxap<br />
xsperr,llefi, xo6p xepvrrfrH 3aBcpaap 60noH reefifiH:afrx xeeeoroep onoH<br />
xoHxop Hyx 6ufi. Yr xspurrilH 6apyyH ypg eHqrrafir uJvprsH 6ara iepnrn<br />
xeMasx ropxr,l ypcaHa l2-p sypar ].<br />
_ lll xepeu.Yynnilr Aoopx xopMyyA3ec yparu opult4x Bara Teprran<br />
6yroy 6ara Mognsr aMHr AaMHyynaH 6apsxss. iu4yypau qynyyH<br />
xypeerefi, yyauil Aoryyp ycaH cyermfiH xoHxop op MoAorAHo. Vr 6inrac<br />
5ycpaacaa fix n eBepMell3oxr4oH lailryynantrafr, epeHxuri4ee rypae<br />
,qaBxapnacax xopsn,lrafi, AepBeH ranAaa xaanrarafi, xaanra ryc 6yprafiH<br />
ra4rraranaac Hb ran pyryfrpcan rypBaH AaBXap.qannaBqaap xaacaH<br />
6ailna.Yynnilr MeH epreHqn ilu syr uvruila,quryy 6"pocaH 6a 6yx 4epeeH<br />
xaHa Hb nxiln roT AspBerxnH xenbeprefi, xaHa ryc 6yprafix ypr<br />
ofiponqooroop 700 rvuorr,r [3-p sypar].<br />
6u4 royHsr eMHe rypBan xepn,tufiu epeHxrfi lailpnan, xenOep<br />
R1lpctafir rogopxofinox axfinA opx-ran ranA Hb rapaH yynbln opofr<br />
eHAepner ra3paac axrrnax xsn6ep AypcufiH ranaap caHanaa HsrrrScoH<br />
6nnee..klHreoA xyM1lycao rypBaH xscer OonroH xyBaapunx, ryc rypBaH<br />
xepmufiH goropx, onoH xoHxop xyxuilr roon*, ,ol,,rur .yp", ,y"r" i u*rn<br />
ryfiqerrenee. Tsp ogep 6opoo opx, axrnnax Hexqen raapyyxaH 6aican<br />
ryn ryH eapyy caHApyy ax[nnacaH bonoeq eHg 6yil xoHxpbtH roo, 6yp<br />
napuiln 6yc rexe4 HtanooA 6arqaarafi rapcaH rox y3oxo.q 6onHo.<br />
[ypAcau xoHxopyyg Hb xoopoHAoo t4x[n safrrafr, Honos]q 3oB<br />
3oxnoH 6afiryynanrrariraap xeprrlrin xaHblH Aorop rafiblr .qaraH<br />
6A.Banp.Oeepxaurail ailuruil1 Hylan 6yfi ryperr,lfrH yerfix xyH xeueeuril ryxafr.<br />
Apxeonorraix cy4nan. SA, T.13, f.a, v6.,-1992.r.31.<br />
ls8
qyBapcaH 5atip,amail 6ereeg taxoHxAoo 2 erHee, 3apfiM xecreep 3<br />
orHOceH 6ailaa. Hyx 6yp Hs oilponqooroop 2-3 rr,t ron.lrofi, rofipoog<br />
L{ynyyH xypeerefi 6aicHur op yfiAorAon MoAorAox 6a e4reepuilr 3opryA<br />
hx xoAenMep 3apliyynar 6afiryyncaH Hb rogopxofi axee. enoxyy<br />
rorTpoH 6afrpnacaH xoHxpyyAbrH 30p3rq30 xsprrlrfiH roB xscorr<br />
AepBenxilH xen6ep yycroH 6ailpnyyncaH Hyxy1lA lailraaHb rar 6ypree<br />
1 0- 12 xouxoprofi. vr AepBenxHHrrriH xaHaHp Hrrzrpes 40 Hyx 6afix 6a<br />
yyHufi ra4yyp nHs 6yprafrH 6aipnanrafr 36 xoHxop, reB AyHA ris 4 rorr,t<br />
xoHxop 6ahna. Hrr7rgse roB xocorr B0 xouxop 6rari.<br />
XepvnilH oMHeA xaHbtH paryy lafrpnanrail 72 xoHxop MoAsrAox<br />
6a yyaufr Aorop ranaap xoopoH.qoo HoneoA racan,qcaH 6artganrah Z<br />
gaxu (rypaaH orHoo .{ rex 6onox) erueeHrfr xoHxpyyA 6arZraa Hu SS<br />
lur4pxor MolqorAAot. OrrlHep xocorr Hrfrrgee 127 xonxoprofi, bapyyH<br />
xaHbrH raAHa 3fH33Hp 59 (orlneA xaHaHA opx roonorAcog xarrarufrH<br />
3axbrH xoHXop eup opooryfi), 4oroog AaBXap orHOoHA 53 xouxop 6afrx<br />
6a 6apyyH xocorr Huirges 112 xoHxop 6ailHa. Xorig xauuru ragHa<br />
3rH3oH,q 54, xofig xaantaHbt xapanAaa coHgrofr 2, porop orHooHA<br />
racapxafi 6a rycgaa 6eerHepceH 37 xonxop Mo,qorAsx 6a sHa x3c3rr<br />
rrfrrges 93 xoHxoproi. 3yyH xaHbtH ta.qHa orHeong 66, Aorop ranaap<br />
Hb ffH3 6ypnrZH 5aitpnantail B'1, syyH xaaflraHbt opqxM cougrofi 2 xoHxop<br />
6ui. 3yyH xocorr Huilr,qee 15g xoHxoprofi. OHs 6afignaac yeexeg lll<br />
xopurfiH Aorop Hl,lfrrgee 5Zl xoHxop MoAOtAox 6afiua. L{aau.rrg sug<br />
ronorpaSrriH 3ypatflar yfingsx ux,6araxoHxop 6onrouur toor uaplrfrH<br />
rapraBat yyHooc q HnVy roo rapq 6onox rcna.<br />
Manrnara<br />
[-ypaaH xsprr,tnfrH Aoropx14 onoH xoHXop Hyx RMap 3oxr/oH<br />
lailryynannafi, royH4 3opuyncaH syiln 6onoxu r 6arau uryrufi roAorrox<br />
30pilnioop egreepuilH an; ueruilr ManraH [xLlHxnox xepsrrefi 60ncoH<br />
rov LlHreeg lll xapnaufiH eMHo xaHbrr garau bafrpnacaH ypA erseennfi<br />
3YYH Tanaac rypaBAyraap Hyxrfrr coHroH ManrcaH 6nnee. 3ss Hu<br />
AepBonxilH epcoH qynyyH xypeerefi 6aficHur 3yyH xocor usneeg cafiH<br />
xaAraflatAcaH, xapHH 6apyyu ranbjH qynyy L{sepq aHXHbl repxeo anAcaH<br />
5ailgantail rorr,t. LlynyyH xypoo Hb epreHeepoe 4,S rvr, ypraapuu i,O *<br />
opr+4M 6ereog H3nooA roM qynyyAblr Hor orHooroop rjyByynaH opx<br />
xrficen 6afixeo. Yynnfr ronA ypraap 4 n,t, epreHeop a v, ryneep 40 crvr<br />
opqhM xoHxop 5aftraa Hb eBC Horoo 6xryy ypraH oAropv 6raryypceH<br />
159
LUrdH)Krofi. vr HyxHrr,i ra:apsyr"iH lailpnan Hu xofrr eprepruiH 46.10'40",<br />
3yVH yprparufiu 102" 12' 08"-r,tft u con6Nnqong, ganafi H reBtllHoec AOouJ<br />
2095 u oHAepr 5ailna [4-p sypar].<br />
Eug vynyyH xyposr 6arraaH 8x7 rr,t xerr,txesrefi ranbafi,q ryc 6yp<br />
1x1 rra xovxeerefi rop yycrsH Manr.narbrH r.uyraM TaraB. Xosor xyruqaa<br />
6arsrn gaep 6opoo opx, axfirnax Oonovx rrayy 6aricau ryn oHo tanf,ailu<br />
3eBXeH H3r raflbrr Hb Manrax y33xo3p Lunri4sx syyH xecrrir ryHsrrrznsH<br />
MaflrcaH rcu. XepcHril gesA yeuilr xyynaxaA svnor Horoo 6yxrfr onren<br />
xopcHr,ri.qoopooc uensnxyriges xypsH xepc rapq 6afrnaa. 3xe roauuug<br />
3yyH xaHbtH opr{Mooc cyMHbr HapnrZu reMgp 3gB, xHXHr raMop anx,<br />
xyfrnaacrail HilMroH roMep, xaerrafi HhMroH ryynu 6ononroil syin,<br />
xscor x3c3r ){JA>xJ^r scHbr xaMT rapnaa. Tyxarin reBUilHr ryftqeen<br />
Manrax, xoapgyraap yenfrH Manrflara oxnoxoA, yr ManrnarbtH 3VyH<br />
xaHbrr AaryynaH .{yflyy orHyynsH .qSBCOX uJannacaH n,tor bafiAan<br />
xaparAaB. l-yHarrfineH ManraxaA vH3X33p 3yyH xaHbrH opvurra4 3<br />
orHo3r33p qynyy A3BC9X rsrlufincsH Hb rnspcsx 6a ene Hb 3yvH ran<br />
pyyfaa arra 60nx ep4rafrH xypoH xepc rapv 6afinaa. 3Hs 6afrgnurr<br />
xapaxaA yr HyxHrfr syVH xo6rr oHAepneceH TaBqaH Mor Aoton raprax<br />
Ltyflyyraap oHroncoH 6a rea xocor pyyree qyfiyy Oaixryft ryHsrnfrpcsH<br />
6afrgantahlailna. Llynyy AoBccoH xecrrfir xongenryfi opxr,rx reB xecor<br />
pYY AaxnH H3r ve ryxsrnfinsH ManraB. eHs teeuJHHrUfrH manrnaraac<br />
TeMep seerfiH urn6s, xaerraft Llyn reMep, ManHH qe[4erHnfi sc 33p3r<br />
syfrn rapv 6afinaa. Manrnarurx xoir xana op\iMooc 50_r,lag cM ryHooc<br />
vynyyrai xonhnAcoH luaBapnar yn xopc rapq 3x3nc3H 6a ryHerrfinex<br />
roonoHroop 6yxsn4ee yn xepc rapax 6afi4anrafi 60noe. Manrnarsrs<br />
6apyyx ran 6yroy ronblH xoHxopbrH TeB xocsrr 6or rr,tansrn xaBilpraHbr<br />
Rc, roAopxofiryfi xecer yipceH Fc, cyMbtH soB Mgr ueBrgp reMep aepor<br />
syfinc 6apar Hor Aopooc orgnoo. Ogresp Hb xypoH 6onon uJaBapnar<br />
yn xepc xo6purn yynsBap 3aar A33p 6afina. 3xs reeuJfixg r"rex xynrrafrH<br />
flnrac reMep onAcoH rolr. 9greep ongBopooc yparu HstsH HXun<br />
reBlur4H,q xoHxopbtH To_B xocor 6onon ypA xaHbtH opLu4M luarcaH Hvvpc<br />
5yxnfr HoreeA roM ron6o uJlpoH rapflaa. Manrnara yn xepcoHA ryrcaH<br />
Tyn qaau, Manraxbrr s'rcoox AoBcrop eypar 60nox xaHbrH sycen'afiu<br />
syprrafir yfingea [S-p sypar]. Manrnaraac rapcaH uJopooroop uyxrir<br />
6yqaan Aapx aHXHbr lailAanA opyynaxAaa ManraH cy4ancaH ryxafi<br />
6rvrr yringsH rffnrap yyraHA xnfix xaur 6yncaH 6rnee.<br />
160
Hoxqen 6ar7,r1naac uanrraanaH yt xoHxopbtr 6yrsH ran6ariraap<br />
Hb ManTaH cyAan)K vapaaryi q rannaH Manrax, yr syfinililn yvrap<br />
xon6or,qon, 3oxt4oH lailryynanturr 6ara v aryrafr roApyynax oA onthfiH<br />
6apurr,1r, xynuil axunflaraaHbl yn rraeprfir hnpyyrx onnoo. ManrcaH<br />
6arignaac axfirraxaA yr xoHxopbtH Hol-loo,q xocorr 60_70 crvr ryng 6yroy<br />
yr xepceH,q rynran ManrcaH, xapilH 3yyH xaHbtH opqHM 20-30 crvr ryng<br />
.qoron raBLlaH ynAoox ryynuires 3 srHss xaerrai qyflyyraap eHreflcoH<br />
6afiNee. 3preep qynyyHbt Aoopeoc 6onoH ryyHo3c Aoor! reBUJ14HA 6yroy<br />
qynyyryfi 6yca4 x3cr33c 3A enrufiH onABop, ManbtH ncHbt vnAorAsn<br />
rapq, xaphH xyH opu.lyyftcaH 6ynLUHbt r.xt4HX roMAor 6onox 6ynu:Hur uyx,<br />
aBcHbt rvro4, xyHnft ffc 3opor ayilnc rapcaHryfr. yyHsec y3sxoA sHo Hb<br />
6ynul opuyynra 6yc, xapuH xyH opulr/rH cyyx bar7caH opoMx bafrpxur<br />
yfrAsrAsn 60nonrofr. vvr,rp Hs oHA33c sep seecnariH syfrnc, xepenrraepufiH<br />
6arax 3oBcor, caB cyyniaHbt vnlqgrAon, MatbtH fic, ran ryncnuri oporra<br />
:sper ayfinc illopc3H FcM.<br />
Ongeopurx syfinc<br />
Manrnaraap hJtopcoH qeeH TooHbr e.q enrriH xonGorgonrofi<br />
cnABopbll yypat 3opt/yflanraap Hb rypBaH yH.qcsH x3c3Tr xyBaaH ySox<br />
Sonox 5artua.<br />
3sp seeceuiu syilnc. ManrnarsrH FBqaA nxs Oyprariu ryHooc<br />
cyMbrH HafrvaH urpxor reMep 3sB onAcoH ron,t. Opreep Hu xen6spnfrH<br />
xyBbA ofrponqoo 6onos,{ napnriavnaH V33xoA xsn6sp Aypc, yypor<br />
3ophynanrbtH xyBbA nnraatail axee [6-p sypar]. Tyyx,ueH sAroopooc<br />
-aAHa cyMbrH eearoil ryu recrei xoep Hrn,lrex reMep oAnen onAcoHbrr<br />
3oB MeH reN xogon6epryfi Hornox 6onouxryfr ryn oHp opyyncanryfr.<br />
,'lHreeA 3oB ryc byprfrr rogopxofinoH 6urleen ixaanraH Aorop yr<br />
:nABopbtH 6afrpnari 6a rynrfir rsrugsrnee):<br />
1-p see (H-5, ir= -23 cvr). Ax6uexasrrafi, ypr cypBanxrari, ysyyp<br />
Lyyurail 6onoeq xouyy 6ornuo, xv3yy ypr, xaHyyp cyMbtH reper,q opno.<br />
:poHxrfr ypt 11,2 cna, ruoTrilfrH epreH 15 vrvr, cypaanxnfrr, ypr s "r,<br />
;
6onon Monron, Tyeag or4xse8. Tyyuvnen ilonsu.r cyAnaaq<br />
B.Ceenrocnascxrfin cyAancHaap fifiNl ses llonuu, VHrap, Cnosar sepsr<br />
MoHron qsprnriH Mopt4H ryypail xypv oafrca,<br />
"yrryyguu"<br />
u oflmo,<br />
5ahuae.<br />
2-p sse (H-5, h= -23 ). fleopxrefi sr Hxhfl xoMxoe, xenOsprefi.<br />
3-p sse (G_4, h= _20 cna). Meu nx 6ue uu xaerrafi, 6oruHoarop<br />
cypeanxrari, Morro y^p1, xysyy 6oruso, oproHeop 1,4 cu,epoHxrri ypr<br />
Hu 8,5 cM, cypBanx 2,T cru,ruerro 3,5 cn,t'opvr,lwr.<br />
4- p sse (F_5, h= _2T ua).peepxrefr ofrponqoo Oonoeu 6ara seper<br />
anraatart.Epoxxrafr ypr g,4 cr!4 ,cypBarx 3 crr,t, epren f,q ";,<br />
,rerr"<br />
4crvr, xysyy 2,6 crr,t opqmM .OHe Hu 3.Earcafrxan ,l-.MeHec'HapbtH<br />
r-oAopxofincHoop xotuyyrv4afl cyMbrH aHrhflanA opox 6ononroil0 .<br />
lO. C.Xygqxo a ufru ssenfrr xaerra fi soer fi H 6ynna frH f i _p Oy,oyl:nn,a n",,<br />
xenoeprrTH r'x y3c3H 6aEailran'p*MbrH Hyrar ,oeop 5afrran xnireeg<br />
MoHronsrH Xap Xopyrraaac oflACoH rox roAopxorZnxsoll.<br />
5-p see (G-5,h= _25 crr,,).yeyyp rrfiulee eprocceH, aapuita6oreeg<br />
ujynyyH xouryyrafr , eHA onAcoH 3sBvyAooc xaurufin ypr Hb roM.<br />
Epeaxufi ypr 12,5 cM ,cypBanxrfiH ypr S,b'crvr, r,rx 6ue Hb AopBoH ranrah<br />
:T F?gup"vp sH nilucyMbrr qaBqyyp seacru ix 6ynen opylniun'oui"u,r.<br />
lO.C.Xygnroe yyxrafir Aon4yraap lynruila (reru: eHqen) 1-p xenbep<br />
6yroy "roruapbr" xoMoox aHrvnan' opyynx oaep sairu A^,ntr a"'pvv,<br />
xocrooc onrqcoH rgx ro.qopxofinxos13.<br />
6-p see (G-3, n= _30 crr,r).yyHnir uen gespxreri uxiln rox y3ox<br />
6onox 6a rarqxyy cypBaflx apafi 6oruHo 6aina.Vpr<br />
"o<br />
f O,Z l* ,*oJ"r*<br />
uu 2,8 cu 6ariHa.<br />
Tyynvneu 7_p g_a,h= -1Scir,r), S-p (E_3, h= _45 cru) seeyydv yynrofr<br />
r,rxun 6ononrofi 6ereoA rarqxyy xysyy onorAcoHooc 6onx xenbep<br />
eepqnerAceH MOr.<br />
8Tar"r<br />
xe. c.1 18.<br />
ewitord swietoslawski. Archeorogiezne najazdow tatarskich na Europe srodkowa w<br />
Xltt_w . Lodz, 1ee7, pp. go_sz,qol+r, oo_+j ,-ij_is,6o_0,<br />
r03.EarcafrxaH, t-.Menec. X:p:ynoll "t"r;<br />
;;; ;oroH r3MA3rnon. Apxeonorufrr<br />
cyAnan. SA, T.XV, f.9, y6.,199S.r. 93.<br />
l1lO.C.Xygnxoa.<br />
Ayp,qcax soxl4on.r. 1 1 3.<br />
'')K.ba3apcypon. hx Mox<br />
fl:1'gq?,, 3opor rop,rncorT;.1fii:l..rueprurix xapavvn 3oBcor (xll-xlll svvx)' !e4<br />
'ilO.C.Xy4nxoa. AypAcaH 3oxhon,r. 1 16.<br />
162
Manrnaraac xynruilu reMep Frrac 6olonrorZ HOroH TeMopner oA<br />
onAcoH Hb Hor ran Hb opteH , rypBarxilncau euqerreri , xasrrat HuMroH<br />
raBaH oHqorr xsn6eplerl 6ereog raAyypaa 3oBoH,q r4erpxes.yyHrfi<br />
HOr xoulyyr uyryyHaap Hu nnuryfi HyrancaH 6eroo4 oHoxyy HyraraacaH<br />
Aoopoe Hyxrsri. Ypr Hu 7 cru, opreH rar Hb 6,8 crv, HapurIH ran Hu 2,8<br />
9M [7-p sypar,9]. Xynr Hu 6ne xanaraarax xoporcnon 6onoxsrH xyBbg<br />
6afi ngaaH sr 3ophynanrrafi xarraraanax soscrrlfr H TooHA opHo.<br />
Xedenuepuiu 6aeax 33€lcoe. 3Hexyy MarrflaTaac orACoH<br />
HOrgH coH14pxonroil onABop 6on ron,top nu:rsfi xilxnr reMep anx nrv [6_<br />
p 3ypar ,2]. 3Hs us ruanttrarurH G-6 ran6arZraac 27 cv ryHeec on4oa.vr<br />
anxHbr qoxrnyypbrH xocsr Hb,qepBorxhH 6a opofrn xocsr Hb uapuftccan,<br />
i-oHsrofr AepBenxnH HyxoHA uapnila AepBoH eHqsrr 6aprynrrr TarHax<br />
6sxenxee. Eaprynuru ypr 6,7 cM ,eproH Hu 0,7-0,g cM, 3ysaaH 0,5 crvr<br />
op,-r4M .t-loxunyyp ronroftH xecrnilH oHAop 5,g cn ,opreH Hu O,B cn,t<br />
.3y3aaH Hu '1 ,3 cna (ron xecrespee).OHs anxHbl ru 6orruo ,ronrofi xuxHr,<br />
xeHreH 6arTraaraac y33xoA roM roMbrf xyvreil Lloxr4xoA soprayncaH 6yc<br />
.xapfiH xr4xhr syrinufir xoureH AaBraH qoxxx HOnooA ypaH Naprfin aNrn<br />
xufrxeg 3opuyncaH Hb nnr 6ailua. Ose anxaap oHAo3c ongox 6yri<br />
cyMbrH sesilfrr AapxnaH xuilger lailcan 6afix 6onox tou.<br />
Cae cyyneanat syilnc. Manrnarurs G-4 ran6airaac 34 cM ryHrq<br />
saap caBHbr Her 6nqxaH xenrepxufi on,qoB. 0,5 crra sysaaHrafr oeroeA<br />
H3nooA HaplrfiH u:npxerrarZ [lJaBapnar egeep cafrH xaryypyynaH lxaraax<br />
xriceu, Tonhrop xfirA raAapryviail, uaprar caapan oHrererZ, naanaHryfi<br />
Baap caBHbl xenrepxrri olr.<br />
TyyHeec ra4Ha G-5 ran6afiraac HHMToH sec 6yr,cy ryynuH a1ufrn<br />
x3c3r onAcoH Hb H3r 3axbrr HHMl.oH spryvnx 3MX3pAC3H 6arlraa Hb caB<br />
cyynraHbr aMcpbrr spryynx oMXspA3H 6eXenceHrefi recrefi ryn axyfiH<br />
xepernseHnfr )+
ervpnfrH xaMr ongcoH loM. SHexyy ronltpufix ypr (6afiraa<br />
Oailgnaapaa)10,7 cr,,l, r"taxnpbtr rsHufinrecsn 6afignaap y3Bon ypr Hb<br />
12 cvt, optoH Hb 0,7cu ,syoaau uv 1-2 MM opL{r4M 6onHo .CyrusrH 3oB Mgr<br />
xotip rorupnfiH Hsr Hs 5,7 cM ypr, 1 ,5 cn,t epreH, Horee Hb 4 ut yp'r, 1 ,2<br />
cM eproH (xou.ryyHaacaa oMropv yHacaH ryn epreHnil xoMxog 6ypen<br />
6yc). 3greep Hb eep eep xen6eprefi .3xHnfix Hb , xopoB cyM rox y3ox<br />
rafin6apnaean xy3yy ypr, Morro 6yroy HaprafiH xocor Hu 6ornHo, nnsryfi<br />
naaxuficas 5ailganrail,Horoo Hor Hb xysr1y MorrufiH xsrr,txss reHqyy 2,1<br />
cM, r4x 6ue nu xasrrafi roruoopos 6afiHa. XapuH Hor ranbtr (rap) nnsryft<br />
HyrancaH 5afrilantail axse. 3Areepnilr 6afrngaaHbt 3eB 6yoy anruilx<br />
cyM rgxog apafi 6onoruryfi y.rr,rp 3opr/ynanr uu ro4opxofiryil rovr.<br />
2.G-5 xocorr 19 ou ryHsac HilMreH rorvrpnfirxyilnaH xyH,4xxuficen,<br />
y\il'lp roAopxofiryil reMep ogfien ongnoo. YyHrafi Hor ran Hb Heree<br />
ranaacaa eproH, epoHxmfig Hb qynxoH xen6ep opyynx xyfincHbt aagrafi<br />
ran Hb xoopoHgoo Hrfinx onropxofi 6afiHa. Vpr Hu 9,2 cM, eproH Tan Hb<br />
4,4 cv, HapufiH rafl Hb 1,6 crra, qyfixgH xgcrufix sysaaH 1,6 crvr [7-p<br />
sypar, 61.<br />
3. E-3 xecsrr 45 cna-rftH ryH3oc FMap Hor oAnon xrfrxog soprynaH<br />
6engceH 6ononrofr 3ypBac rerr,tpufrH xyrapxafr rapnaa, Ypr xu 6 cu,<br />
€preH Hb 1,8-1,9 cM, 3y3aaH Hu 0,6- 0,7cna, Hgr rarur Hb xyranx aBcaH<br />
MoT opoMrofi, Hereo ran Hb q Fr rorul 6yc17-p eypar ,1] .<br />
flcnu yndeedsn. Vr naanrnaraac 6oA 6onon 6or naanus scnsr<br />
xocryyg HonooA rapcHbt r,rxiux xs yftp.r 6yrapcaH xrxur xenrepxuft<br />
nu. Apafi roMxoHooc Hb xapaaxaH rogopxofinx auxaaryfi 5ailraatyn<br />
oHrq opyyncauryil .<br />
Hyypcen mon6o. E-4, E-5 xocrr71lAeA 60 cru op+aru rVHA Honoog<br />
Tan6ail o3oflceH Hyypc 6yxr,ril llaraacaH yn Mep tanopcgH 6unee, Sngsec<br />
xyypcHufi geexufir qyrnyynaH aBcaH 6a ogooroop LuuHxilflree xraftreeryfr<br />
6afiua.<br />
lvrxenr<br />
Xeru:ru Tesnufts 6anracnsr yvnp xonborAon, oH qaruitr rorroox<br />
xaurufiu uail4eaprafi repv 6aprnar Hb aHX TaBbcaH rasapraa 6ypon<br />
byrueepse xagranargaH ynAox uauafr yerefi sonrocon xeureeHrfi<br />
6u,{eec 6ilnss. TyyHvneH eprHril aHe 6anrac Hu Hyrrnfix apAbtH AyHA<br />
"Xy6nnail qsqoH xaaHbt xor" xoMoox Hspoop ynaMxunx rpceH 6a<br />
164
xeuooHuil 6u\rvfrr larinN yHtilcaHaap oH qaruftu xaMaapan Hb HoroHl<br />
ro4opxoil 6oncoH roM. XapfiH yyHr,rfrr apxeonorrfiH raraap ManraH<br />
cyAanx 1ailraaryil, eHe ygaarrfiu 6nqxaH Maflrrara Hb oHo xorbtH<br />
AoBcropr yfingceH uilr'tt tepnvfrH aHXHbt cyAanraa 6onHo. Yyresp<br />
xoluooHl,rri 6h,reec 6a uytrailu aMaH .qoMrooc MoAorAox 6yil ryyxeH<br />
H,tegeennnfrr ep enrurZl 6ner 6apnrr,lraap baranraaxyynaH, ynMaap<br />
ryyxoH cypaanxu*H MOA3o 6aprurrarZ xapbqyynx HOnooA 6ogurroi<br />
AyrHonr raprax 6onoruN bypAox 6afrHa,<br />
il.K.Kosnoa oopnrZu HnilrenceH opriyyflraA yH,qocnoH yr xoueer<br />
Xy5unafr, Apnr 6ox Hap xaaH uLtpo3 6ynaan4aH roMtlongcoHrfr eqecr<br />
Xy5unail snN, 1275 oHA ffnanraa roMgornoH bocrocoH rox y3xoo14.<br />
TyyuvneH oHoxyy opqyyrraA yMap 3yr pailnaap rapcaH 3vyH rapbtH<br />
uaAap qeprnrir MeHtaHbt Aapra LlaH Bens ronrofinoH ffBX xotreer<br />
6ocryyncau MOr oryynxoo.<br />
Xapnn !.XaHgcypsHrufiH HqrrnaH ro.qorrox uhHeop yHucaH Hb<br />
eMHex opqyynra 6a yHu.runrutH aflAaa va.qrufir hx3oxoH ganpyynx<br />
6ailraa 6ereeg oyHbl oMHe yrxelUgor 1275 onp1yc127B oHg OocrocHsrr<br />
roApyyncaH 5ailua. l4nreeg oH qar, yiln nsgnurr HRrrnaxaA yr xeuoo<br />
6a 6anrap, Hu Xy6nnai, ApNr 6ox HaputH rsnaqnnfrH yeg 6yc, xaphH<br />
ryvHooc apafi xoxyy yeg xon6orgox Hb roAopxorl axoe. Vvrap Hu Aprar<br />
6ex 1264 oHA ompryyqeH roML4ox va4anryfi 6onx Xy6ranafig 6yyx ercoH<br />
6a ynrraaap 1266 ong Hac HerqcoH 6ailna15. YyHeec y3oxoA XeruuH<br />
Teenrfiu 6anrac Aaxb xeuJeeHA roM.qorrsceH yfrn nlgan Hu Xy6unafi,<br />
Apur 6ex HapbtH TsMLlnooc xoilu:ux yep xon6orgox loM.<br />
3ue uu aKa,qeMhq [Ll.Haqargopxrfiu buqceHqnoH: "Xy6r,tnafr Apur<br />
6exurir 6yyx ercnrafi Rapaa 6apyyn xoilg synaftH Hodgog xynp 6erer<br />
conr xyprox, eH.qep xoproM 3opor optoMxrnN 6neAoo raraxbtr<br />
oponAcoH 6onoeq ffMap q ryc 6oncoHryri. Xapran 3yu 6a Ore4efi,<br />
IyorrariH yrcaaHbt Hodg Xy6r.rnafiH ecpsr 6ocoH TOMt_loxoop<br />
LurfigeepnecoH ax.ToAroepr,rriH repryyHA Xafi4y sorcox 6arie. 126g oHg<br />
Tapuvr ronbtH xoBooHA HoiigsrH t4x xypan Oonx, nyygnrfiu rvran ax<br />
axyilraa opxloH qaau aMbgpax, MoHronbrH epruuri 3aH cypraxyyHbtr<br />
xaryy caxnx, "XnragsrH xyyna"-uilr xopxoeq 4araxryfi reger ului,qaep<br />
raprax Xy6unaila ocper roMllexesp u:rfrgBopnocoH aN. 12T6 ouA<br />
Xy6unailu ecpor sByyncaH roMqonA MeHx xaaHut xeBryyH llJrpxr,l, Apnr<br />
5exfiilx xosryyH MHHrsn roMop, lOvaxop Hap ilAoBXrofi oponqcoH 6ailHa.<br />
'fl.K. Kosnoa. lyppcaH 3oxhon.r.2B-p rafl<br />
r:lJ.J.Haqarpopx. Xybr,rnari csrleH. Y5.,1998, 1B-19-p ran<br />
r65
Xy5unait oMHe,q Xnrapurr gafiflaap sByyncaH qspruilH ron xyvufir rarau<br />
aBqi4pq, ompryyqoH Ooccon Hodgurr Aapax apra xoMxoer rapanrafi<br />
accaH ..."tu Top ye 6ononrori, Xan XsrLunH yynaHA xor qafis Oafiryynx,<br />
xoulee 6ocros yfin nepnaa anAapuyynx acaH sHoxyy HX l_{opet Hb yr<br />
6ocnoro reruqnufir gapyynaxaap Xy5unart xaaHaac roMrnoH uflroocoH<br />
qepsr 6onox 6ereeg ryyxsu eHe yfin ffBAflbtH rycrafi opoH HWruilH AoMor<br />
ffp!4aHA HgrooA yHeH bognrofiroop xagranarAaH ynryso.<br />
Vr gorvrnftr 1926 oHA ll.K.KoanoB reM,qsr.noH aBq Hnfirnyynceu<br />
Hb ryH coHt4pxorrofi rolr17.,flon,torr eryvncHoop, opr ypbA qarr gHo Hyraff<br />
xotip oop oernfiH xoep xaaH Hyrar 3anraH opuJt4H cyyx bafixse. Onnr,tfi<br />
Hor Hb MaaHur xorilogx ra3paac xofruLxlt uyrruftr osaMult4H cyyx 6a xous<br />
rapantait Kilprn3 6yoy rraoHron xyu 6aficaH rsHo , Hereernfinx Hu uyrrufix<br />
xofir xssraap TeenrafiH AaBaa 6oreeg Xan XerurH yynbrH on,tnog 6ueA<br />
HfrarnaAar, qoHbtH yAaM yrcaaHbt xyH 6aficaH, Hepufrr nu Trfi-Hoc<br />
(uluuoc) rox 6a ryyHooc LlrHrrc xaaHbt yAaM yrc€a oxoficoH roAor.<br />
9nuuil xoopoH,q gafiH 6onx tlnsoc Hs k1x MoAHbt ron.q xopurnoH<br />
uJr4Bsoflx ocpor arroo,qoe 6yr qoxucol-t 6ereeg gapaa Hb qoHo osrufiHxot-l<br />
xoHs osrufixxHur 6yrpufir ru 6apsx fi,qcoH roxos. Ons Hu ryyxeH yfin<br />
f,B4nbrH 6ogur rycran 6onox 6oroeg,QyHgag Asrap cyyx baftcan Oregaft<br />
xaaHu av xyy Xafigy nodHurr Ruprua rapanrafi rscoH 6a lz'lx xaaHu yncbtH<br />
eseH Xy6unafir tlunoc oBorroH bonroH Aypcgnxoo.<br />
TyyHvneir oHgxyy rx qeprufir saxilparq xaHXHbt nep xo6p<br />
opvyynraA oep eepeep rapAar. Tyxafinban, l-l.K.Koenoeun nufironcsn<br />
opoc opqyynrur yoexgp MflHrarHH HodH t{aH Bsxu xemeox xerag xyH<br />
3axupq flBcaH uer 6afigar 6on L{.XangcypenruilH HnrraflcHaap ux<br />
qeprufir "hx xaHxru XyafipynrfiH AeA lOanu l1Jyafi, syyn xraryypraftx<br />
xaMraanax uJaAap qeprrftr saxuparv cafig LlsnrraaHrygafi 6aarap" 3axupll<br />
flBcaH bereep Hopoec Hb y3exoA MoHrofl xyH 6onox us rogopxofi. Ons<br />
xynrfi Hep "lOan yncbtH ryyx"-A rapAar, Xy6ranafin qeprufiu ryulMon<br />
6afixse18, Tepvnen MRHrarbtH 4apra ulan BeHu, Araxafi xap ryyxmfir<br />
AaranrqaH rBcaH 6ereeA egHril Hep v "lOan yncbtH Tyyx'-A xa4ranatAaH<br />
yngxeste. Araxafi 6on CyH yncbtH ecper Oafingax hx flnanr 6ailryynx<br />
6aficxaac ragua finoHurrAoBrnox aFH 4afiHg oponqox fiBXgg. Xeu:eesrfi<br />
r6Mer rsxg.r.41.<br />
rTfl.K.Kosnoe.,[ypAcan soxr4on.r. 28-29.<br />
l8[-f<br />
.Xax4cypeu. AypAcax soxnon r,1 1 4.<br />
leMex reH4.r.1 1 5.<br />
166
6u\rnilr rasurafi AaBuilrq, rycnaH 3axilparq 4apra Ilrc tOil 6uqrax,<br />
3yyrbrH 6apra f-ao Llsrofi crafincoH roxoo.<br />
Vr xor qarisuru yngergnrafir uJhHXt4x ysoxoA, ofloH xr4loop 6afixra<br />
xyH opr.xLlH cyyN 6ailcHbt rur4Hx renagerryfr, rvp 3yyp anH gafruur<br />
3opuynanraap 6exneH 6apscaH unsNrefi 6ai,rx axse. OHg cyyx acau<br />
qeper anrufiH 6ypsngexyyuuil rafiaap roMAornox 6l1.{csH syfinryfi<br />
6onoe.{ yr 6anracust UIHHX 6afipan, xeu:eeHuri bil'tsscr rapax xyHuft<br />
Hop, xffTaA yctoop xotroe cufrnsn xuficsu 3opraoc y3oxsA<br />
6ypengexyyHrri soHxfinox xocor Hb xnraA qopsr 6aficaH bononrori.<br />
Xy5unail xaaH cyycHbt Aapaa qeprrafrH 3oxroH 6ariryynanrutr ulr,tHor{unx<br />
''xr4rl14rroH" qeprufir-r Aapaa opox "AapaHryfr" qeprrafir 6afiryyncau 6eroe,q<br />
3H3 Hb ,qOrpOO MOHTOn q3p3r, raMaqH q3p3t, xflraA x3Me9X Topen<br />
Oafrxes. Mouron Llgpor Hb MoHror, capryyn xyMyyc, TaMaqh L{opor Hb<br />
MoHron, capryyn, KrAaH, 3yprtuA yrcaarHaac 6ypneHe. Xapun xflraA<br />
qopor Hb Aorpoo eMHoA 6a yrr,tapp xfiraAbtH xyMyycasp soxuoH<br />
SafiryyncaH xoMoex nnraaaprafr 6affxeo20. L[afra xsprraNfiH goropx onoH<br />
xoHxop Hvx Hb xffraA L{3por rvp xytaqaaraap oprljtlH cyyx HvxoH rop<br />
SailcHsr yfiAorAon rox y3M3op rou. Xaprn MoHron qsper 6on rap,<br />
r,railxaHA cyyx yrlr4p RMap HOroH yn Mop ynAox 6cryfi. Xspsrr,t qailenur<br />
xaHa AaryynaH onoH HyxoH rop 6afiryynx xnraA qopsr cyyraag, reemfiu<br />
xcocoH nx safrraap MoHron qapat rop, rr,taftxaH 6apraH cyyN 6aricar-r 6ailx<br />
Sonox rcn.<br />
Supauk ManraH cyAancaH HoroH xoHxpbtH Manrnaraac r.lsp;r<br />
;aiuur 3opflyranrrail 6ailngaaHbt reMop 3oB, TOAr3opnfir yringaepnen<br />
xai,x6araN gsecrhfiH syfinc, xyH cyyx rafl TynoH xoon xyHcoo 6onrox<br />
5aicHur opoM 3opot syilnc rapv 6afiraa Hb Llopot epcnfiH ryp xopioAoH<br />
:purhx opoM)K cyyq 6aficHutr ropqnnx bafrpra. OHgeec onAox 6yfi ronnep<br />
3oByyA Hs ryxafiH yeA Hr,lyAonqilH MoHron Llepsr epcilfrH bafingaausr<br />
33BcotnonA ul,1rirnor repen xen6spurfiu :yfinc 6onno. l_laau:rag<br />
3HA ronorpa$rfiH uaprailBqhncaH 'ailpar sypar yfingex nyxHnfi roor 6ypen<br />
-inqeA roonx rapraxbtH cal{yy epren ran6afrraap uanrax, HflrrnaH<br />
;r/AanOaac eHg 6aficaH qeper aHrNfiH roo, oypongexyyHrafrr roAocrox<br />
5cnovxrofi rcn,t.<br />
i HaqarAopx. AypAcaH soxrlon.r.31<br />
167
PE3IOME<br />
A, EAflP<br />
l-lepnute apxeororHqecK[e pacKonKH Ha<br />
pa3Banr Hax,qpeBHero ropoAa "XeruJhH rssn n ft n 6antac"<br />
B 1998 roAy coaMecruofi MoHrono-finoncxoi sKcnegilqilefi 6urnr,r<br />
noBTopHo o6cnegoaaHbt pa3BantaHbt ApeBHero roporqa B MecrHocrr4<br />
Xoru:rH rggn Ha repp'1ropnt4 OeopxaHrailcroro ailrraaxa. ffaxHulfi<br />
naMFTH14K gBngeTCF OCTaTKOM EOeHHOTO yKpenneHhfl, ocHoBaHHoro<br />
BoicKaMfi Xy5nnailxaHa Ll Oriarogapa ruraficxofi Hapnilcfi, aur ceqeHxoft<br />
Ha crejte, HbrHe oKcnoHnpyerraOfi a Mysee HaquoHanuHoil Vlctopuu<br />
Mosronur Aarrpyercn KoHqoh4 Xlll eexa.<br />
B pesynsrare pa6or 6urn cxsr nnaH rpex orAenbHo<br />
pacnonoxeHHbrx,qaAparHbtx BafloB, npoBeAeHbt apxeonoruqecKue<br />
pacKonKu Ha o,qHoM t43 MHoxecrea yrny6neHnfi, uaxogfiu{r4xcn Ha<br />
Tepp[ropr4 14 yKpenfl eHHoro noceneHHs. 6urnu obHapyxeu ut n pe,qMerbt<br />
BOOpyXeHUs, OpyAr4F TpyAa, KocTH xl4BOTHbtX 14 OCTaTKfi KOCrpa, KoTopbte<br />
no3Bongtor npegnonoxfiTb qro, AaHHbte yrny6nexun flBnf,lorcn<br />
ocrarKaMu xfirbtx norueqeHrfi, rAe npoxr4Banu BoHHbl Xy6rnafi xana,<br />
yqacrBoBaBure B noAaBneuufr n,tsrexa BosrnaBflffeMoro Xafigy, noroMra<br />
OrgAsfi xaHa.<br />
168
I<br />
I<br />
+<br />
l-p 3ypar. Xdmtnu Ts:fl{ftu 6a.nracxur l-p xspslr<br />
(Moxrol-fnouu sxcnenfiurfi a mfinaHraac)<br />
-<br />
169
ooooooo<br />
1<br />
460rn<br />
360m<br />
I<br />
i<br />
lso*<br />
Y<br />
2-p:ypar. Xenunn TesrNfiH 6aaracxu 2-p xepsu<br />
170
Xouxpyyg<br />
X= Xanla<br />
3-p sypar. XerurNx TgeaHfiH 6amacuul 3-p xep:u.<br />
t7l
-C\ N<br />
o<br />
Toub6oncox rslrger<br />
4 Yfip,.caH Fc<br />
5 CyMblH 3aB 6a T6Msp<br />
hb oxrox xopc r Hyypcex ye<br />
im XYpoH xopc (. Hyypcon ron6o B Xynrufiu anrac<br />
itit Xaf,prax xepc 6 nc<br />
'yn x€pc 4<br />
5-p rypar. Ma.nuan rs 2-p ryruruH 6a xofir, 6apyyrr xatuu<br />
3yc3nr. lyH 60-78 cll<br />
173
I<br />
'll<br />
il<br />
il<br />
li<br />
/{<br />
t,.\<br />
fi<br />
{'l<br />
t1<br />
lt<br />
K<br />
t/<br />
,ll<br />
1l<br />
IJ<br />
Ii<br />
U<br />
fi<br />
l\<br />
t\<br />
l.l<br />
lt<br />
H<br />
il<br />
Il<br />
ht<br />
v<br />
\1<br />
ff<br />
IJ<br />
1,1<br />
t,<br />
0 i cr,r<br />
t*_-..__.1<br />
o<br />
l] il<br />
7<br />
ft<br />
I<br />
{;l<br />
ll<br />
JI<br />
t"t<br />
e.t<br />
I;J<br />
IJ<br />
il<br />
t{<br />
ft<br />
i1<br />
il<br />
fi<br />
#<br />
L1<br />
lt<br />
It<br />
Hfl<br />
6-p rypar Ma;nuantac rapcaH cy[.rbil{ 33BYYI<br />
174
STUDIA HISTORICA<br />
INSTITUTI HISTORIAE ACADEMIAE SCI ENTARIUM<br />
MONGOLI<br />
<strong>Tomus</strong> <strong>XXXIII</strong><br />
<strong>Fasc</strong>.l7<br />
R,3Pfl3H36AATAP, O.AnnAPA, H.6AT6OflA, B.MUnnEP<br />
XYHHYTH fr H EYNIUHAAC ONACOH TAMTATAII UATAH<br />
Mouron-Auepr,txrilH xaMTapcaH "MoHronutH eprHnft HyygnrafiH<br />
benveepnilH ax axyfi XaHyil xengufi" onoH yflcbtH xaMrapcaH recnufiH<br />
xypeoHA ("Khanny RiverValley lnternational Collaborative Projection Early<br />
Nomadic Pastoralism in Mongolia") ApxaHrafi aftrurxfiH OHpep-VnaaH cyMblH<br />
XaHyfi 6arnilu Hyrar SanracaH ran Aaxb SncrnfiH ronblH yp4 sprufirAarax<br />
rorrcoH yyflblH apbrH Hanyy xoprr,tofiu ronu raAapryy byxufr :ncsH xepcreft,<br />
crfiper xap MoAoH oilrot7 raapaac 2001 oug sprHuil Xyuxy HapbtH TYVXoHA<br />
xon6orgox q3ryyprHyyAutH 6yner 6ynLu 6yxnfi ra3pbtr un4noop HnpVYnoH<br />
onx MoHron-Arraepr rrail H 1 6onon Anaepu r-MoHron ut s2 cyAfl aaqmA ToBv<br />
Ms,qoonoH qaau fi A cyAanraaraa ypronlfi yynceep 6afi H a.<br />
3Hs ygaa 6rg EanracaH ran gaxu XyuHyrnfiH fl3ryyprHbr 1 -p bynuLHur<br />
3-p garyyn 6ynuHaac ilnopq onAcon 6orufiH uarafiH Aoop AypconmH<br />
repen 6yprafiH raMra AypcHyygnfiH ranaap ypbAqilncaH cyAanraaHut rp
SynraH ailurniln Xyrar-OHgep cyMblH XaHraii 6arrafrn nyrar<br />
SarHsypx yynbtH sHrop ,q3x 2-p gopoonxNn 6ynu:uaac <strong>22</strong> txLlpxor<br />
6orufrH uarail ilnp3H ofiAox 6afrcaH5 uu MoHron Hyrar Aaxb eprHnfr<br />
opuyynrbtH ec saHLurng uarail AaranAyynax ec nu 5yp xypen<br />
seecrilfiH yeg HoroHr rorrcoH ec, eaH yfinrafrH xen6ep 6oncoH<br />
6afixee.<br />
6anracaH ran .qaxb XyHuyrrafin ff3ryyprHbl 1-p 6ynuHut 3-p<br />
Aaryyn 6ynu: xyyxgr,rriH opu-ryynra 1ailcau bereeg yr xyyxgrfrr<br />
oprlloocoH uyxHrafi A33A Tan 6yroy Aaara' xoHb, tlMaaHbl ronlofr<br />
3vnAoop raxhnra xuilceu raxnnblH xocor, HfiMroH bangaH aBcHbl<br />
ronrofiH xecarr 250 rapyil 6orufis uarafir rypBaH AaBXap opx<br />
raBbcaH 6afinaa (3-p aypar), SArsep uarafiHyygblH Aeq rapyfi Hu<br />
xoxu xen6epufiH ran,goopoo raMra, nus 6yprfiH xen6sprefi gypc,<br />
capaanxilncaH syilncNfir rrraru xapufiH xyptl ysyyprefr sy*neep tuyyg<br />
3ypx roMAorflocoH lailua. YyHeec rapHa urfirAes 19 Luupxer uaraf<br />
3,5-5 n,trr,t-ufiH gyryfi qooncoH Hyxreil ror',t' SpreepnfiH Her Hb xoHb,<br />
Rrr,,!aa xsn6epnfin ranaap uear Hyxrefr (5-p aypar, 12-p uaraft), 6ycaA<br />
Hyxrsfi LuarafrHyyp 6yrp revae xen6eprailH ran Asopoe Hyxrsil<br />
6ereo4 egreepnfin 7 uupxer uarafi 3oB oprYYnorrefi ran peep, 10<br />
uhpxor uarail 6ypyy epryynerrefi rangaa ryc ryc Hyxrsfi 6afiua'<br />
Yyxesc err,txe MoHron Hyrar xuireeg OXY-utH Sypuag yncblH<br />
dyrar AeBcropr ManraH iut4HxtlflceH XyuHyrrilH yeufiH TYYXoHA<br />
xon6or,qox 6ynulHaac opuyyrrblH ec saHuung r-uaraft AaranAyyncaH<br />
:au yfin qoeHryfi roxt4orttlox 6aficaH 6a egrsepeec SypragutH Hyrarr<br />
i949-'1950 oHyygaA MaflrcaH Vlaonruitu cyypl4Hraac uuilrpee 47<br />
5orriH Luarafi oflAcoH 6aftHa. YyHrafi 41 6oruiH ruarafiH Aoop nH3<br />
5ypr,rfiH Aypc aypaac rapracHbl r apxeonorr,rv A.B.,QaBblAoBa<br />
xyyxgraftH TornooMbtH Tepen xoM33H ro,qopxoincou 6afiHa6' Meu<br />
ryyHqnoir lO.!.Tanuro-l-purHqeBhq, I-.1-l.CocHoecxHil,<br />
il .6.KoHoeanoB HapbtH MaflraH rxt4HxuncoH Xyrluy bynu:nyygaac<br />
52-54 6oruilH Luarail, xyyxprailH optuyynrblH saH yiln xrfrreep HacaHA<br />
xypcoH eperrefi, eusrrsfi xyxrafi optryynrblH 6cnonA AarangyyncaH<br />
Saicnut r roMAornocoH 6a repreeprafir MoH xYVXATilH tornoorra<br />
:- 3ppexe6aarap. 3rr,rilH ronA RByyncaH apxeonorufiu cyAanraa (Xypen soecrufiu<br />
,31-ApxeonorilfrH cyAnan, Tom,XlY, <strong>Fasc</strong>.4, Y6., 1994, ran 58-75.<br />
'- 3 laeugoaa. lzleonrhHcxtlfr apxeonolilqecxufi xot'.lnnexc. Tor'l l, hgonrnxcxoe<br />
-::ognule-Apxeonorr'tqecxr4e naMqrHHKl4 Crcnxy. Cn6., 1995' crp. 30, rc6n. 12-184.<br />
t77
HaaAMblH ropenA xaMaapyyflaH Y3csH7 6oreop raMra, gypcufix yrra<br />
yqpbrr xapaaxaH raftnx 6uuesryfi 6ailna'<br />
MoHron Hyrarr MaflraH ut4H)(LltlcoH 3aphM 6ynuHaac, ryxafin6an'<br />
Tee afiMrhfiH AnraH6ynar cyMblH nyrar Mopnu ronrofiH 1-p 6ynulHaac<br />
rsMoo xen6epnfrH ranA Hb HYXnoH cypaap oocopnoH 3YYX xopornoAor<br />
6ailcau uers4.6oruilu ularafrr Fan raprax ypenrr,rfin cyyps bonron<br />
xopernox 6aicaa rocoH caHaar AoBtuYYnceH 6ailHa8 ' MeH ryyHvnen<br />
Xoa.q afir\aruftn MaHxau cyMblH Hyrar TaxnnrblH xorropr MaflrcaH<br />
XyHnyrrailn q3ryyprHbl 6ynruHaac 60 rapyil 6orufis ruarafie, 1998 oHg<br />
OeopxaHrafr afrrrlrufiH Onsrfir cyMblH uyrar EapsaH yynblH oftponqoox<br />
HapaH ronroilu 6yner xynHy 6ynLuuyypurH '1-p 6ynLu 6yroy xyy,xgufrH<br />
opuryyniaac 400 rapyfi 6orufin u-:aTail10 ryc ryc unpoH ongcoH 6ereeg<br />
roAroop Aoop flMap Hor raMra, gypc 6ailraaryft 6afiHa'<br />
Eornfiu uLaraiH Aeop 6afiraa Asopx raMra, gypcyyguftr xYHHY<br />
HapbtH 6rvur ycenefi xon6oH y33x YHAscnennfir Eynran ailn/|rnfiH Xyrar-<br />
OHAep cyMbtH Xanrafi 6aruilu uyrar 3rurfiH ronblH 33-p xyHuy bynulHaac<br />
xap 6ex-6yxrail r{ynyyH nHrafi ongcoHrofi xon6oH yscextefill aAilnrraH<br />
6oAox 6ononax Hu eprHuft XnragutH TYYXoH cypBanx M3A33H.q<br />
AypAaFACaH repHutZ 6uqrr ycrrailH raflaapx M3A33non rcu' '',Qaac<br />
rerr,rprafrH 6ognoro" XOM33X TYYXaH CypBanXHA ToMAsrnocHsep XyHHy<br />
Hap Mo.q, ffcaH ,qoop cNilnN 6nv,qer rocoH caHaar "LlroaHs nay"<br />
(''f'"#n() rocoH AYpchilr raftn6apnaxAaa xnfixoo12. 3He yygHesc ae'l<br />
yssen 6ugHrafi ranpyynsH oncoH 6orrafiH u-raiafiHyyg Aesp AYpconGH<br />
raMta, AypcHyyA Xynr-ryrr/lfiH 6rqur coenroil xonooorofi rrler 6onoe,{<br />
ron aryynra uu 6r,rgHurfi ooAnoop eprHnil XYHHY HapblH ylcaa rapnblH<br />
7[-l.6.KoHoeanoe. Xynny e 3a6afiKanse.(norpe6anuHsle naMFTHl/Kn) Ynas-YAe,<br />
1976,c.202-203,Ta6n,XYlll; Pypeuro c.tu1. Kynurypa xyHHoB M Hol4HynuHcKt4e KypraHbr.<br />
M-I|.,1962; Cocuoecxuil l-.f]. lepecryficrufi uornnuHux. Casxr-flerepoypr',1998;<br />
Tanuxo-l-purxqeerav lo.!. Marepuanbt K naneosrHon oruu 3a6ailxanun
6rnergen oBrilfiH TaMra roMAgr 6afix MaraAnan unyv 6afix ut/Hxroil<br />
6afiua. finauryna raMra Oyxili 1-p u:arafiHut Hfir}nM3n raMra 6on (4-p<br />
3ypar) H3H 3prHhfi HYVAsnqAssC OXnsH XOXr!4blH XVHHV, rvp3r, MoHron<br />
yrcaaHbr oBor afiMryyA H3no3A TYr33M3n xopornox 5ailcan, MoH o,qoo<br />
e MoHron YHAscTHr4il onOH oBor Xopsrnsx 6yfr Cepas, A3rpe3, Hap,<br />
anxaH TaMra 6afiraa Hb Mau HX coHt/pxor rarax 6ail*a.<br />
Hufir urarailHyyA Aoop 6ai,traa raMrarafi aAunrraH Y3ox 6onox<br />
3apuM AypcYYA AyHAaA A3rrfiH 3prH14fi 6onon AyHAaA 3yyHbl oroH oBor<br />
afiMryyAaA Hono3A rvrooMon xopornerAex 6aficaH 6onox Hb roAopxofi<br />
6aiHa13. MaHail MoHTon Hyrarr q rscoH cgpoo, Aorpgo, HapaH, LtoilHAoH,<br />
Ayryil, anxaH TaMra 30pn4ilr xeperneN 5ailcau onoH oBor aiMar oAoo tt<br />
Sairraa Hb ilxooxoH coH14pxonroillailuala.1-p u:arafru Aoop AvpffinffiH<br />
A3rp3o raMraHbr xyBbA M30 Y-lY 3yyHbl YefifrH l-lasstputxvyy,qaac sxnoH<br />
xoxr4M MaHail 6apyyH MoHronblH 3apilM oBor ylcaaTaH eploH x3p9rn3x<br />
5afiNeo15.<br />
Xsgrafireep qar xyraL{aaHbl xyBbA xapbqyynaH V3ox 6afiraa aAilfiH<br />
SonoH oloyHbr coenbrH xoB urllHxyyA AgHAvy xon xgAHfi 6onoeq<br />
eHeerrfiH MoHronL{yy,qbrH xyyxAyyA gep xoopoHAoo uaraftraap HaaAAar<br />
cnoH repen 5ailAar 6ereeA r3p AyHnaa uarailraap Mopb ypanAyyraH,<br />
-?apfiM oHqrofi "xypAaH AaBXucaH" LUarafi MopHo Ypx rorunsx,<br />
:rqrofinoH roM4ar raBilx 3opor yfingnyygNftr xHfiAer loM. flftM ttLHHxt<br />
13MA3r, raMra 6yxr4fi Hb 6yx ujarafiHyyA 6oreog ypx rsrluilficsH Hb 12,<br />
1 5, 16-p uarafrHyyAaA axurnarAax 6aftua (4, 5, 6-p sypar).<br />
Vlftru ynavxnan XyHHv xyyxAvvAufiH AyHA q rocoH 5aitcan 6afrx<br />
Sonox 6ereog reg onqrofinx xailpnacaH uarail Aoopoo eep14ilH oBrilfiH<br />
-aMra, scssn ryxafiH yeA xvqroil 5afican oBor afiMrfifiH TaMra, MoH<br />
-yxailu HaaAaMA MaHnafinx Oafrcau MopbAbrH raMra, cafin 6nner4nrafiH<br />
-,ypcilfir cufrncsH 6aftx 6onoruxrofi loM. uarafi AaranAyyncaH xyHHy<br />
Synu:uur oprlryynrbrH 3aH yfin ronqnoH xvyxArlilH oprilyynra 6afiraa uu<br />
rHrox v3ox ron yHAocn3n 6onx 6afina. MegesN 6orufin uarafi Aoop<br />
;H: 6ypr,rfiH raMra, Aypc cilfinox 6oncoH ror uanrraaH Hb roAHufi<br />
3cxonx 6afican ax axyfirafr uryyg xon6oorofi yvpaac u:arafi 6on rep<br />
': C.A.fi qeuxo. 3xaxu-ravrH !4paHff3brqHbrx HapoAoB ApeBHocrl4 h paHHero<br />
:::lHeBeKoBbF. Mocxea, 2001, crp. 31-119.<br />
'X tl3pn3o. MoHron ryunuri rapnbrr raMraap xaiN cyAnax Hu. Y6., 1976, nn <strong>22</strong>-<br />
:: 9.<br />
':i Avapryau:un. Mouronvyy4btH Aorp3e raMraHbt yyc3n xyBhpnbrH Tyxafr acyyAanA.<br />
tr:xeonoruftH cyAnan, Tom.XX, fasc. 9, y6., 2000, ran 130-137.<br />
179
yeuftH xyyxAt/ilH rornooMblH rofl xon63p 6onx 6aficaH reguilryfr,<br />
uarafiraap Man aMbraH oNnerruoex ToneonyYnx 6aficaH 6ailx 6onox<br />
rorr,t. Ep nr xynHyrnfiH apxeonorufiH AypcranyyAblH lon YH.qcoH e,q enruils<br />
Hor Baap caB cyynrbtH dpoonp oAroop uarafiHyyg Asop AYpcanceHrsft<br />
HorgH aAiln 3aprlM Hor raMra, AYpc Hor 6yc ygaa roxrongox 6aftraa16<br />
Hb xyHHv HapbtH pyHg oeprafiH otuq 6oncoH syfin geap yAaM yrcaaHblxaa<br />
oHqflor 6oncoH TaMra, AYpc, roMAer YnAooAor ynaMxnan Herenr 6ufi<br />
6oncrur rogopxofr xtltuoo loM.<br />
6ynraH afiuruilH Xyrar-Or-rgep cyMblH Hyrar 3rufiH ronblH FypxaH<br />
ronrofiH 63-p xYHHV 6ynuHaac lapcaH BaapHbl 6poon A33p cop33 raMra<br />
roaoilnroH rapracaH 6aiapar17.3He ueroep axyilH xsperneeHufi Gonoog<br />
xyyxgraftH rorflooM HaaAaM 6oncoH uarail 3opsrr AYpcanx Y3YYncaH<br />
raMra, nypcyyghfir qyrnyynaH 6ycaR 6yc Hyrrrafin eprHNfi oeor<br />
afiruryygutH MoAorAox 6yil ran,tra gypcreil xapbqyynaH Y33x aBaac<br />
xyHHyruilu yrcaa-coenstu ryxail acyyAan reprafiryil, xYHHY HapblH oBer<br />
osor xufireeA xoxHM 3aflraH aBq Yn.qcoH oeor ailr\4ar, yrcaarHblr xYprsn<br />
roApyynax 6onoux rapv 6onsoruryi nu.<br />
PE3IOME<br />
Aaroput e ceoefi crarbe, Ha ocHoBe apxeonoluqecKilx HaxoAoK'<br />
yrBepxAaor, trro BnoxeHme anbqilKa ffBnnerctl coctaaHoil qacrblo<br />
norpe6anuHoro o6pnga ApeBHLlx xyHHy, He3aBilchMo or Bo3pacra, KaK<br />
B3pocnbrx rax n gerefi, 'lro 6utno BecbMa ycroneuleftcn rpagrquefr.<br />
Bnlecre c reM neqarn tl t4Hbte uao6paxeHun Ha anbquKax MenKoro cKora,<br />
HailAeuHutx r,,r3 xyHHcKHX Morun oAHoBpeMeHriol npegcraannlcr coQofi<br />
14 orHo-KynbrypHurft THn ApeBHux xyHHy. llpn srorr,t cneAyer orMer[Tb,<br />
qro raKoro po4a xso6paxeHHtt xyHHcKoro nepiloAa Bcrpeqalorcfl raloKe<br />
Ha rflnHgHbrx cocyAax il Apyrfix tlHcTpyMeHTax.<br />
16A.B.,QaaurAoaa. lrlgonruHcxui apxeonornvecxvti xorrannexc Tou l. haonruHcxoe<br />
ropograr4e-ApxeoflorhqecKhe naMrrHHKh CroHHy. Cn6., 1995, crp. 50-51, ra6n. 179;<br />
,Q.l-.[eeesHgopx, 3.Barcafixas. Xyxuyrnfix Baap caB. ApxeonorufrH cyAnan. Tom. XlY,<br />
fasc.5, Y5., 1994, ran 87, aypar XXIX.<br />
17,Q.3pgeue6aarap. XyHHyrrafiu apxeonorufix cyAarraa. Apxeonorufitl cygnan, Tom.<br />
XX, fasc. 6, Y6., 2000, ran 61-93.<br />
180
HOM 3YIi<br />
'1 . AruapryauHH Ll. MoHronvyyAbtH Asrpoe raMraHbt vvcan<br />
xyBhpnbtH ryxail acyyAanA. Apxeonor}lfiH cyAnan. Tom.XX, fasc. g,<br />
Y5.,2000, ran 130-137.<br />
2. Allard F, Erdenebaatar D, Batbold N,&Milter B. A Xiongnu cemetery<br />
found in Mongolia. ANTIQUITY T6 (2002)<br />
3. .Qaeurgoea A.B. [4eonrilHCKIfi apxeororfi,{ecxilfi KoMnreKc roM<br />
. 14eonrHHcroe ropopt4qe-ApxeonornvecKme naMFrH14t{r4 CficHHy. Cn6.,<br />
1995, crp.30, ra6n. 12-184.<br />
4. l-1.flopxcypsn. Vrr,rapg XynHy.V5., 1 962.<br />
5. HaaaaH,Q. XyHHynafrH eB coefl.y6., 1ggg.<br />
6. Haaaan [., f]enrepNapran Il. l gg8 oHbt Myflc-ilfiH Aurpononoru-<br />
ApxeonoruriH ToHXt tMrfi H apxeonorrfi H xoopr4fi H AaAfl arbtH railnaH. y6.,<br />
I<br />
I.Y V1C-uiutAnrpononoril-Apxeonoth ft H rosxrn,l.<br />
7. l-lepnee X. Monron ryrr,tHufi rapflbtr raMraap xafiN cygnax uu.<br />
,'5., 1976, rcn<strong>22</strong>-259.<br />
8. Pygenxo C.h. Kynurypa xyHHoB t4 Hot4Hyn[HcKHe KypraHbl. M-<br />
.- 1962,<br />
9. Cocnoacrrari l-.fi. lepecryilcxnil MorurbH14K. Cauxr-<br />
-erep6ypr.,1 998.<br />
10. Tanuro-l-puluqeeuv lO.,Q. Marept,tanbt K naneoorHonornil<br />
3a6ailxanuq
opxoMnox 6cHsr ryxafi (Yll-XlY syyx)-Tyyxrfix cygnan. Tom XXY|l,<br />
<strong>Fasc</strong>. 10, Y5., 1994.<br />
18. SpgsHe6aarap ff. 3rufin ronA FByyncaH apxeonoruilu<br />
cyAaffaa (Xypen gsscrufiH ye)-ApxeonortaftH cyqnan. Tom.XlY, <strong>Fasc</strong>.4,<br />
Y6., 1994, ran 58-75.<br />
19. SpgeHsbaarap !. XyuHyrnfiH apxeonoruiH cyganraa.<br />
ApxeonoruilH cyAnan, Tom. XX, fasc. 6, y5., 2000, ran 61-93.<br />
20. fiqeHxo C.A. 3Haxu-raMril ilpaHfisbrr{Hbrx HapoAoB ApeBHocn4<br />
u paHHero cpe,qHeBeKoeuR. Mocxea,2001, crp. 31-119.<br />
t82
.j :1.<br />
f ai'<br />
$..--<br />
d:!<br />
: r''<br />
'l:.i<br />
t'i "<br />
,)':\:'<br />
ar<br />
:.iF<br />
,i<br />
! ^'r. .i:<br />
rir.r<br />
.7""''.\<br />
,l . tr.<br />
'..,t'j ' .L'rj ,l'<br />
j.l,it:'<br />
,. .{<br />
i. I<br />
.,,tt<br />
q 4 8 Q1620m<br />
r----::L<br />
.il -<br />
3-p xaf yytr 6ynw.<br />
3ypar 1.<br />
ApxaHrafi. OHgep-Vnaan. Xanyfi 6ar. Fon rvrog_2.<br />
SanracaH ranblH XyrrHyrnfix FsryyprHbt 6ynLu No1, fleecrop 3ypar,<br />
t83
*q<br />
{.<br />
I<br />
E<br />
t^<br />
j<br />
i<br />
I<br />
i<br />
W<br />
T$ tI<br />
IH llt<br />
IH<br />
iH<br />
IH t$<br />
Itr<br />
Itr<br />
I 1.1.<br />
ts<br />
IH;<br />
]H<br />
itr;<br />
tfi<br />
Itr<br />
ft.l<br />
ril<br />
Itr<br />
lff<br />
3ypar 2.<br />
l-on rr,tog-2. Sanracan ran.<br />
1-6-p garyyn 6ynultur AoBcrep sypar.<br />
184
nanHbt rc<br />
ToMep Hap<br />
TeMep apan<br />
\r/<br />
xYYxtuiln<br />
-t<br />
4<br />
qeverHHii<br />
-'t<br />
sc<br />
,.4<br />
3ypar 3.<br />
3-p paryyn 6ynu. [yn 150 cu.<br />
r85
ffiiffiiMtJ<br />
rffitr4/G)<br />
l1v-<br />
m G M,@,<br />
Z:-\<br />
-{-<br />
ffi? mffi<br />
mu (|'-Yd-), uld-U,<br />
mffi mffi ry<br />
mffieMKKqD<br />
[H0 ffirK<br />
3ypar 4.<br />
186
uw0 m0 ffi;&<br />
t^J<br />
'ffi @M;0 $ ru<br />
$;m ffi;m ffi,.m<br />
6ffi,,M"ffi m<br />
E;ffi W<br />
3ypar 5.<br />
187
ffi ffiwffiffi<br />
1f;;:-=1<br />
D-{<br />
t<br />
yffiIl<br />
ry<br />
3, 30 2s 28<br />
WmMil ffi<br />
mmrum Hg<br />
E<br />
1<br />
C"t1)flwf,3WiK{<br />
k2,EH ffi W<br />
%u#r<br />
tAi<br />
37<br />
tM<br />
=-u<br />
3ypar 6.<br />
188
KNHEMEs<br />
BMFENHfi<br />
amH0ffirH<br />
HffiBOONT<br />
,B@GBNgH<br />
UEMW rr(,j<br />
3ypar 7.<br />
lAaonruilu cyypr4l, iaac rapcaH Luarafi nyyg.<br />
A. B.,Qaeurgoea-rhfi H HoMHooc aBcaH 3ypar<br />
r89
STUDIA HISTORICA<br />
INSTITUTI HISTORIAE ACADEMIAE SCIENTARIUM<br />
MONGOLI<br />
<strong>Tomus</strong> <strong>XXXIII</strong><br />
<strong>Fasc</strong>.l8<br />
x.rAH6OnR<br />
XYHHYflyHXy HAPbIH HAI-3H 3AHUnblH TyXAl,lR<br />
Cy4anraaHaac y33xgA, xyp3t 30BcrufiH yeec Tee A:HiH eprnufi<br />
xyygenvgrilH AyHA roHrop xafipxax, nyc caagrrrit [xyrox ecou urxssxoH<br />
ryrooMon 6aficaH Hb xaAHbr cvr 3ypar, 6yraH vynyyH xeruee, xHpHrcyvp,<br />
AepBonxHH bynunsl co6n sepreec naarafr MoAorAAor. Tourep<br />
xafipxaHaa lur1rox 6c r-ru ryygenugrfix axyfi aMbApan, ec 3aHlxun,<br />
coeinuH 6yxuil n xypooHA TVyHqnoH oeor afiN4ar, Tep 3actaa 3axilpaH<br />
yAhpAax xoB Masrr xvpron ryctanaa oncoH 6aigar. YyHnfr HOr hnpoJt<br />
Hb HytTponquH oBor ailr'trviilu axrarq roprvvnsrqilA ron roneB TOHrgp<br />
xaipxanaac oaor ailruraa yAhpAaxaap 3anatAax ynMaap ep 6ycslH<br />
Teponreep xopBooA MoHAorAor 6aficau ryxafi ,qorr.lor, MoAao rov. X<br />
3yyHbr yerfrH MoHTor ariruryygurH roprvyflorri 6yrar-rqap repnrfiH<br />
TyflaHaac MeHA3nc3H, eeeH 6or,q Lluurnc xaaH, xanxbtH A6rafi caftH<br />
xaH, OfrpagurH rvyru Top6afrx, OfipapurH ArraapcaHaa Hap uarafiH qilHoo<br />
Hox arraH repceH ro3A rt onou gonltrmftr Aypgax 6onHo. Tyc oryyneng,<br />
eprHnfi HyVAenqAufiH gyHp ryxafin6an xvHHv, pyHxy yrcaaHbt<br />
ailruryygap geepx 4ourrfi u yn6aa OaficaH yy yrylloy, 6lirican 6on nruap<br />
xen6epeep eryynorAax 6artcau 3opor acyyAnbtr xeHgoxuilr sopunoo.<br />
3prHuil XnrapsrH ryyxoH cypBanx 6ravryypeg MOO lll syyH<br />
xypronx HVy,q3flqilH ariuryy,quru axnarq, yAHpAarq HapbtH ryxafr usgae<br />
eaHrN XyuHyrNfiH MaogyHs uaHunilu gonarurlr oc rool{Bon 6apar yryfi.<br />
3us us xyHHy Hap xyrlrpxorxllx oxroxooc eMHex HyyAOnqilH afirvryyg<br />
cyp xyrreop Xnra4urH rep yncyyAaac cyn goporl 6alicaHrail xon6ooroil<br />
6onoe yy. l-exgee XnragsrH rvyxoH cypBanx ynoMx apBhH, cypBanx<br />
cyAanraa Hb eHeor xypron cyAnaaqAaa xynoox 1ailraa 6unee. XyHuy,<br />
pyHxyrnfrH yrcaaHbt afinaryygurH axnarLt HapbtH ep 6ycaap xopBoo4<br />
MeHAgncoH ryxafi ogooroop MoAotAex 6yil ilHXHbt MoAoo nu CnHubn<br />
ail rr,t ryygur H xon6ooHsr ropryyH Ta H su uxyariraft xon6orggor.,,XoNyy<br />
190
XaHu yncuru rvvx"-HA oryynoxlls3 1 xsnrsegsT.<br />
TyxafrH yeg XyHHyrr,lfru rlsap Hyrar, c\ip xyvr,rfir Hb sanTaMxnaH<br />
agcaH CfiHu6u Hap XyHHy Hap,:rac ilnvy xyLL4pxor)Kt4H ynNlaap XRragurH<br />
XaHu ync Mexex xsraArapxr:,i Syrapxaft rypBaLi yncaA xyBaarAMarq<br />
Csxu6rafiH yrcaaHbt oloH oBOr afrvar yyfyyr nyrraac yparuflaH Typx,<br />
LlaraaH xepvnfiu Aoryyp Hyrarnax OoncHoop uyygenuprafiH ryyxrrrir<br />
xfiraA cypBanx 6x.{fir'r HhnooH apBilH orvyn3x 6oncoH. yyHrefr<br />
Ta usu rxyarZH AoMor 6onoH xoxM blH Hyygeltrl t4H yrcaaH bt xynryycrafi H<br />
AoMor MOAee cyAap 6u,lHrr hxo,q roAopxofr rom4ernergsu yngceHreri<br />
xon6ooroil 6nsss. YyHrafi sapnM xocrooc oryvroxog :
eapaMead, 500 t4suua xyu tuaapdau msuuilx nyubE moeoeeyil xapeax<br />
5onNss. UuQy, )Ky$ycar, 4ynnua, guny dopeou xypssuu(txeu myyuud<br />
op 3opue, yxaaH qadand xyudemesu MepeoK, Tyeduiln saxupaeqaap<br />
opeoM)Kunx{ uu*y K3xaHb modo Moxs /EI alrtft,+qF.Et/ x3tvr33H<br />
LlonnolKas. Todo esdse ua "xyH u 6uw, caedae q 1uw"esceu ymeamad>>2<br />
3<br />
eadxamwuemad 6ue xaamad, myyuuu 3yvH quxHooc 2 q,": ypmmait<br />
eflnan3caH Lr,aeaaH yc ypeacaH 6ailnaa. >>5<br />
34rsep MOAooHOoc xapaxaA oHO ryyxoH xyMyyc Hb LlaraaH<br />
xepuurfiH Aorop rep ync 6ailryynx6ailcau xyMyr1c yqpaac roBmoc yp.q.<br />
eMHe eMHe aMbAapq 6aficaH HyyAonqAoo bogaon xsragaA apafi oilp<br />
6ailcHur xyBbA xnraA ryyx 6rvnerr apail ilnr7y roAopxofi yn nlopoe<br />
ynAoocoH 6ononroil.<br />
TaHuuuxyafiH AoMor Hs 6oo ueprenufrH ec saHLrlunrafi ranyy ofip<br />
6on ,,<br />
3opor,qoMor Hu ryxailH ra3ap Asrtopv OaficaH flMapBaa Hor uJaLrJHHbt<br />
ecrofi xon6orAoH rapcaH 6ailx 6onox tantait.Vlilu uaarnilH,qorr,trufin<br />
yraMxna.n AyHXy yrcaaHbt MyloH, KhiqaH afirvryygurH ryyxoH6 MoH<br />
raapanAAar.<br />
Ouuod flua yncuu yudscnseu Myrcn fie-audu st-4se Myrou Xyau<br />
opdnat mywnsddee; 6<br />
xsuseu 6aiuea cypear',txundae 6adxee. Kr,qaHul IIao rypnrarir vH,qscnoru<br />
Au6arsHur ex ryyHrafir repyynoxufiH eMHo xoHXAor pvyroo Hap yHanaa<br />
xoMeoH 3yyAoncoH 6ailgar. 7<br />
:MeH reHg. 6yner 102.<br />
3He 6yrgesc AyrHoxeA :<br />
I HyypenvuH afrurufia axnarq, yAHpAarlt,<br />
ryvxoHA Hopoo roA ynAooceH xyuyycnfiH<br />
ep 6ycaap xopBoog MeH.qoncoH AoMor Hb<br />
Hfinoog oprnooc yn6aarail 6eree4 ryVXoH<br />
cypBarx 6uqnrr oAooroop MoAorAox<br />
6ailraaraap MO ll syyHut yeA xaMaapq<br />
6aiua.<br />
I HyygenvraH oBot aiavtruiln axnarq,<br />
Topryvnorq xyH Hb 6neurtu xyrl, op sopilr,<br />
opAoM yxaaHaap 6ycgaac gaearr,trafi 6afix<br />
i]aH Uo. Ulunrc ro qyHbqrc qsr,r6y(16 ynGHH HoMonr ryyx)-focroa qsu6eHu LlyHbruy.<br />
l-iJauxarT 1958. 6yner5B. x.431.<br />
-Tonox. flso-urr,r (flno yncurx ryyx) 6esxr.tr Eo-na 1g5B.Bynerl , xecer 1a.<br />
r93
I<br />
dcrofi recon 6anap eprHuil ec saHu:Nnrafi<br />
xon6orgoH roHrgpooc 3aff arAax eproHLloA<br />
ep 6ycaap MoHlqon.qor xyrrayycrfiH AoMor<br />
VyccoH 6ononrofr.<br />
SHs,qourufiu yflaMxtan Hb xoxt4M Hb onoH<br />
flH3btH xen6epesp 6asxNx MoHron opoH.q<br />
AortopcoH ruapbtH LuauilHrg xypron<br />
Tycraflaa onxoo rex ysax 6olox nru.<br />
SUMMARY<br />
On a custom of Xiongnu and Doughu<br />
J.GANBOLI}<br />
Chinggis Khaan, Butantsar and other many Mongolian historical<br />
men were born by extraordinary birth in the world. Author<br />
considered that this kind of appearance existed in ancient nomadic<br />
tribes as Xiongnu and l)onghu.<br />
194
STUDIA HISTORICA<br />
INSTITUTI HISTORIAE ACADEMIAE SCIEruTARI UM<br />
MONGOLI<br />
<strong>Tomus</strong> <strong>XXXIII</strong><br />
<strong>Fasc</strong>. i9<br />
6.6ATCYP3'{<br />
XYHHYThTIH TYYX3HN XONsOTflOX 3APHM rA3AP<br />
ycHbl EArPUnbtH AcyyRAnR<br />
MoHronurH rvyxhfiH HoroH r1e- xyHHyA xon6otAox, cypBarx 6uqurr<br />
r3MA3rn3rA3H VnAcsH, oHee q 1ailraa roAopxofr rasap ycHbt ryxailH<br />
yeL ilH Hapuilr MeHXVV ra3ap ycaHA Hb yHoH 3eBeep oyynrax flB,qan Hb<br />
TVYX3HA 6onx eHrepceH \/iln FBAnbtr COprOoH TorToOXoA Llyxan aL{<br />
xofi6orAonrofi ryn ryVXoH ra3ap syfiH yxaaHbt H3roH cyAflax 3\/ilfi<br />
6ongor. 3Hg ryyxeHg roMAornorAoH ynAcoH 3apNM Hyrar ycbtr Hopr4fiH<br />
rariaac Hb 6yc xapuH qyxaM xaaHa 6afrprill,rx 6onox Tanaap eopilfiH<br />
TaaMarnanbrr AeBrlyyn3H T\/yHufrr33 roAopxofr opoH 3afiA 6yynrax<br />
oponAnoro xHilB.<br />
XyHHyruftH ryyxoH4 xon6orgonrofr Hyrar ycHbt Hspc xapbqaHryil<br />
oroH oafiAar. 3Ar33pooc spIlgMroA cyAnaaqAbtH Hep HX cy.qanraaHbt<br />
Vp AyHA Ilanqsofic}oiulaHs 6onox l-yrlr{b yyn1, t-lxao cuHb xor,<br />
l-lsofrnHu Hyyp 6onoH TsHuRHutaHu2, ffuuqxuuaHb, UrnfiHUaHb yync<br />
33por H3n33A ra3ap HyrtHriH 6ailpu:un Hu rogopxofi 6onxee.<br />
Xegrfireep ilfiHXvy roAopxof ra3ap ycHbt 6afipu:nurr onx rorroox<br />
6yil v XyHrryrurZn ryyxeHg xonborpox ra3ap ycHbt uspcrsfi xapuqyyn6an,<br />
6afrpulnurr orx rorroocoH Hb xapbqaHryfi qeeH ax. YyHmfi Aoop Honoog<br />
cy,qnaarr, XyHHynrfiH ocpor aro 112, 103,99, 97, g0,TZ oHA xrifimH<br />
aFH AaftHbrr rapAaH ryfiqorrocoH xnra.qblH lra l-yaunu (are 150-BB)<br />
ryyHufi a.{ fiil flilHa (aro 1 1B-75), Llxao llury, FyHcyHb Ao, l-yncyHu Xe<br />
xaHXAbrH xypcsH raspstrxaHrariH Hypyy xaBr{ap 6aficuaap rocoeflAer.<br />
feren yr ryyxoH M3AoonllvyAr.rrTr *aprfru HflrrnaaA ueH 6yca,q ryyxvr,rfrH<br />
'Earcarixau 3. ".Qopnog CouHyrraiH ryyxuriu 3aphM acyyAan, TC 27-Zg. F-1.y8.,<br />
1994.r.3-11,<br />
:L]saaaugopx<br />
!. 6arcafixaH 3. Tep6ar l_1, "XyuxyrrafiH xor cyypl4Hbr acyy4an,' LuyAM<br />
Y5.,1994.r. 77-85 ran.<br />
195
cyAanraaHbr 6yreenuilH caHaaHyyArai xapt qyynaH y3BOn; Xaus yncurH<br />
yeA are 121 oau Xo t-]rofibrx, arc 97,90 oHur I1u fyannurufiH 6onoH ar<br />
98 oug floy Cnus, l-eH Euu HapbrH affnaH bailngax xypcoH ra3pyyAbtr<br />
oc rooqBon yMapA opreporrilu 45-p seprsgurir,qaaaH lV*rlron opoHp<br />
AoBrnoH ilpcoH Hb ryH xoBop bononrori. MeH aro ll syyuur cyynqoop<br />
XyHHyuyyg lzlx roaHfir rarnaaA ff.qapcaH xoilHo Hu,qafrcuurr aMAaH Lloxt4x<br />
taxtuxuilr, Xnraguru r4x x3MxooHrfi qepruilH xyq AoBrnox veA xvH<br />
xyuHnfr xoxupon 6ara aucax 6opnoro 6aprr,lrnaH xopont(yvnx 6aftcaH<br />
ryn xflraAbrH qopot MoHronurH Tes x3corr xyprsn AoBTnoH npN 6afrcau<br />
roeon ryH eprenaesrefi. V1ilrap XyHHyrrfrH ryyx3Hg xon6or,rlox Hyrar<br />
ycHur 6afrpurnbrr ilnpyvn3H rorroox cy.qanraaHA H3M3p 6onox VyAH33c<br />
xyuuyrurlH ryvx3ri.q xon6or,qonrof 50 oprtr4M ra3ap ycHbt HopHo3c<br />
ryyxoHA apail unyy ro4opxoil vnAcoH qooH rooHbt ra3ap ycHbt<br />
6afrpunurr, ryprurq 6afipnaap, sypar syftN Oyrrcy xsruxun eyilu aprsrr<br />
xflTa.qbtH ryvxsH 3x cypBanxrariH ropopxorT uegoeHnfr oryynervxrefi<br />
xaBcpyynaH auuTnax rotrooxbtr oponAcol I 6enroe.<br />
1. Qsnuaqsu yyn.XrnaparH rt11lxoHA "flapaa xrlnl,rriu (are 103 oHur)<br />
xaBap uu Xaus-nfrH o3oH xaaH gxoe xoy qonr t{xelo tloHy-p 2 ryrr,t r,rnyy<br />
llJoQaxur Mopbr qop3r eroeA, bapyyu xofrp eyruilr rtilrn.iH xoep rrlnura<br />
opririM nu aenaap 6on:coH qarr [-{sroHuq3ri yyr xvp3og epreH rpsxufrr<br />
saprurnaa"3 x3M3oc3H Hb yr yynbtr aHXnaH cypBanxilA eryyncsH xopgr<br />
ax. Yyuesc raAHa "ruagap xapyynblH rypyV lu flur,rr.rr..jr llsofrnHs<br />
(xyypaac) 5 ruqHrau nBraH Ltr3prufiH xavraap (xyHurlrr,trTH ocpor)<br />
ilnroemH,q MflHraH J'rr4 RBaaA uaHsnfrrafi rynrapaFt 5afrnpaa"a receH<br />
MOA3oHA MeH Ao3px yynbtr AypAcaH 5aftpar.Ilu flr,rua-A xnra.qbtH xaaH<br />
"lxenyuxaH - aac wuuuitH eceHA rapaaA [-l:lru r,L qsr,r-r r ri l r 3VvH yynHaac<br />
ypcax flyHns ron xvpq Sygyynryy4rfir axurnarl Ml}Aoonox xsperrefi.<br />
Xapee xeuuilr q vn Hnpyyn6sec L.lxoe xoyi q611o; lxao floHyrnfin<br />
xyyqrH 3aMaap nax [lJoycRr-rloH xoroA x\iil3otr1 Ll:Jpr3o avpaa"s rex<br />
XyHHyreil TynanAcaH Aoopx afiflnbtl"r eMHe sapnHr 6onrocolr 6afiAar.<br />
Cyynnfru MoAoor hnvy Aonropeuryfr OarZgn:tap Hb r,4oAox 6onouxuilr<br />
firr' flvnni, HaMrpaac crafrpyyn6en "(are 9f oHp) Ilra IlnHa eeprfiH 5<br />
3Tacxur-r B.C. "Maropr,ranur no ncropr,rfr CroxHy" /flo i;r,traicxr,t,r r,rcroqHrxau/ Burn 1-2,<br />
M., 1968-1973.c.1.59.<br />
aEa rcafrxau 3. "!oprrop Cnuuyruiiu ryyxrriu 3apuM ;icyyAan" TC 27 -ZB. F-1. 3-1 1 ran<br />
y6., 1994<br />
sTacxrH B.C. "Marepraanur no ucroprri CroHHy" /l'lo riuraDlcxru hcro.lHrlxaM/ Burn 1-2,<br />
M., 1968 1973.c.111.<br />
l()6
MflHraH fiBraH qepthfiH xauraap 3apn!4ru.rr:if garaH u3F3iiFl"{i4ac (rap'i) 30<br />
xoHor aHncHbl 3qecr, [alcHuqsu yynaHx, xYp33g cyyganrratt ra3pb!H<br />
3yparr ron yc 6a rasputt-t xorrop rYAr3pM*l r3MA3rn33[, HaHu 6yno-g<br />
erq, 333H xaaH,q ailnrraxaap r3Ap3r fiflr338. (flapaa Hb) xcep eg8p<br />
(ujauunftraft) 5afrnpaag, flr flraua L{epr33 aBaH 3YYH sMHo 3Yrr ilyu:H<br />
opAor xyyquH 3aMaap yxapcaH (6a) 1000 nil ra3apr (yxpax naqag)<br />
rynanAaaH opHeceep 6aficau oeroeg 6exnenr xspMsec epAoo 3yyH nu<br />
3ailTaiA ra3apr rop33p flnarAaH 6yyN ercer-r ax"6. MeH XaHu yncutH<br />
cyApbrH 6-p 6ynerr Ayp.qcaHaap ulxeuxe-ufiH rypaBAyraap (aro 90)<br />
oHbr xaBpblH cYYn capA 3pLuraftH xaHXilH I1u l-yaHnug AOnooH rYMsH<br />
qepsr 3axrpyyraH vnaHs xorooc, cyAapq [lJanqo Vesufrr xoiip rYMoH<br />
qspor TonrofinyynaH crxereec, t1yHX3 BaH Ma Tyuutr EopBeH rYMOH<br />
q3prilft H xaMraap l_.[srcqrcanu-aac rapq bypyynryygtafi H ecpsr gosrfloxblr<br />
3apnurnacaH 6afiHa. vnr,laap lllanqr,o Llou us L.lercHuqsrLuaHb yyn xYptl<br />
6oonyygrari rynan,qcaH 6a onoH ronrofi orronxso lox AypAcaH<br />
Cahpart. lssp erYYncoH TYYXoH Mogooflfl33c laAHa cyAnaaqAaac<br />
!ooHuqsr yyJ]l,tH 6ailpnanutr rorroocoH caHan 1afrAar. Yynp: XnragutH<br />
ryyx railn6apnarv ,QuH L{nH Hs [-{stoHuqsu yyflblr AnaHuqa 6org xeuseH<br />
ysger ryxafi B.C.TacxuH 3oxmongoo AypAcaH 6a ueu oHo yyn Hb<br />
Xyunyrrafrr-rryyx3HA t4x AypAarnAar 9xoeulaub yynblH 3YYH eMHeA qHrr<br />
6ailpar r3x Aospx xffTaA TYYXq oryyncHufir MannsKHH 3lr rarxso. fleepx<br />
caHanbrr RnoHbt cyAnaaqilA, opocblH 3pAOMroH MancexfiFl Hap,qgMxASf<br />
rorra. XaprH opocbtH HOpr xqraAav h. SravyprH L-lenuuqau yynutr "Vaefireec<br />
qaHX 3rq yMap 3Yl 6ailcaH l3x rlHbuao 6h'lcsH"B x3M33H AypAcaH<br />
6afrAar. Xnrag epgervrgufiu xFHaH xeBnacoH "XRragutH rYYXt/ilH ToBtl<br />
arnac"-r l-{stoHuqsu yyn rox [21x, 6ara, Apl{ 6orA yynblr xaMapcaH<br />
"l-ypsan 6org" napssp rasap ayiH syparr r:/crar.qcaH rop yynyyA xoMsoH<br />
3yparnacaH 6afiHae. XapuH onoH uufireA 3ophyncan "[strcanu" 6a<br />
"Liurxafi" ronu buvryyAsA 6Yp OpxoH TyynsrH xoopoHAox Eyprsp yyn<br />
r3x oHooAor 10.<br />
6Tacxun B.C. "Marepranur no rcropnfr croHuy" /flO r
Ogoo eepnfiH caHanbrr xonbe. OryyneH 6yr7 LlsroHuq3fi yynbtH<br />
6afipuLnsrr rorrooxoA oH ropryyHoo Aoop nypAcaH ryyxoH M3Aoonon<br />
gex 9xao Flouy 6onoH Ilu lluna xaHXAbrH anHbt rapaaraa oxencoH<br />
LlJoSaH xor 6a l-lorcfinHs Hyypbrr ruoH regHrfr aFH 3aMaa AyycracaH<br />
llJoycnnveHrfrr sea onx rorroox xaMraac qyxan.<br />
l-.[sofinnu Hyypbtr opAoMroA opr yeA Xap xorurH xaBbA 5ailcan<br />
ToM Hyyp xoMooH caHan uerreireep V3Aor. Xapuu tUo$aH xorbtH<br />
6afrpnanurr ryyxoH arnacyyAaA xoAoH flH3aap ryxafin6an; A.XepruaHxur<br />
"Xnragurn ryyxufiu arnac"-r ogoorufiH OMO3O-Hur Araula ahvrwiln<br />
Anaura 3yVH XotuyyHbr Hyrar gaxu lUrqeyiu:aHu xorbrn oprrr4MA<br />
OaicHaapl 1, Mocxearu lZ H Y VlC- niln opxn3H xoBnyvnmH " ll pru r,r fr ryyxufr H<br />
arflac"-r OMO3O-Hs: Vlx ayy afivruilu Xanrrs xoury)rHbr lJJunanucyu<br />
xorbrH oprl14M 6ai,cuaap12,xaphH "Xnragsrlr ryyxnfin roBq arnac"-r MeH<br />
XaHruH xo[ryyHbr [lJunnHuqyH xorbrH xaBbg 6afrcHaap13 ryc ryc<br />
Aypconxoo. B.C.TacxuH LJJo$aH xorbrr "OsopuoNronurH Vtoanu cRHu<br />
gaxu fluHuxyH xorbrH xaeu XerevxoHb cyypr/u4" OaficaHla xoMooH<br />
y3xoo. TyyxeHg ren,tAornocHoop 6on arc"127 oHg [Jo$auurr bafiryyncan<br />
6a rypyy XaHu yncurH yeg rofrprufiH 3axnpraa CaHuSsrH xorHoo 6afrcaH<br />
xoxyy XaHu yncurH yep llnurnil xorHoo LlftnxcaH"ls rex bafigar.<br />
Sgrsepeec ysaen l"JJoSaH xorbrH Oafrpuran Hb rypyy XaHu 6a xoxyy<br />
XaHu-rin yeg 6afipnanaa conrocoH Hb roAopxori 6afiHa. Tacxnnur<br />
eryyncoH LlJo$au xor Hb xoxyy XaHu yncap xaMaapax lyn 6ragHNfr<br />
eryynoH 6yfi yep xaMaapaxrvfi oru. Tufiveec aro 103-90-e3A oHA<br />
xaMaapax UoSan xor Hb A.XepvaHHut roBnoH sypcaH rop ra3apr<br />
6afixee. TyynvneH ryyxoHA ery1lncHoop 9Nao [iouyrrftH xyyvuH sarvr<br />
rorq Hb Llsror-ruqer yynaac [JoycnHveu xor opox 3aM oM. [lJoycnnvsunfrr<br />
"XnragsrH ryyxr,riir roBq arlrac"-r ogoorufiH OMO30-Hul Eyrar xorurH<br />
xapbra EanH-Oaoo xorooc 6apyyH eMHo 3r1rr 75 xw :afrrail 6ailcHaap<br />
syparnaNeel6.<br />
Xnragurr-t ryxaftH yeNfiu xon oiputr xoMxr,ix xoM)KurAoxvyH 6onox<br />
nu Hb 576 ruerp rox o,qoo y3Aor 6onoeq r3p vcA 498 opvnna naerp<br />
llXepuaHH A. "Xnrapurx ryyxufiu arnac" 3grau6ypr., 1968 /arrnu xsneep/.r.14-15.<br />
l2Vlctopun ApeilHero Mlapa -arnac Mry M., 1979.c.15.<br />
13"Xnta4urH ryyxufin roBq arflac" 6eexrlx-Xe6si., 1996 /xnr;-rp xeneep/.r.19-21.<br />
l4TacKuH B.C. "Marepr,ranbr no ilcropr4rZ 4peeunx KolleBbtx HapoAoB rpynnsr flyHxy"<br />
M., 1984.c.312<br />
rs6rvypux.H.fl. "Co6paHue cBeAeHr4fi o HapoAax, o6uraaLur.rx e CpegHeil Asraft g<br />
ApeBHre BpeM€Ha" T l-lll, M-J]., 1950-53.c.111.75-76.<br />
l6"XqraAuH ryyxufru roBq arflac" 6eeNus*Xs6ai., 1996 /xnrir4 x;neap/.r.19-21.<br />
r98
6ailcau17 r3x "3oBnonrhfrH ryyxr4ftH Tafrn6ap ronb"-I.i AypAcaH 6afiflar.<br />
Yyreep 6on 9xao llony 996 opqnM KM, xapuH ilia fluna 498 op.lvpa spa<br />
3afir ryyncaH 6onx 6afiua.3Hs saftr yHAoc 6on;-ncg Hxao l-ioi-lyrt.rfrH<br />
aFnnbrH qarfifir A.XeprraaHHsr 3yparnacaH LlJocpau xorooc 6apyyu xofrg<br />
3yrr x33pilftH 3aM AaryynaH xsMXBsn ApLi 6o19 yyn Yn xYpsx ax. 3H3<br />
apraqnanaap ln lirHarufrH ryyncaH 3aMbrf Tool{oofl6on MeH Ayrax ax.<br />
TyyHvneH Aoop orvyncoH [IloycnHt]eHooc 498 KM-brH safir xoMXBan 6ac<br />
n Apq Sorg yynaHg yn xypox ax.<br />
Toraen oAooriliH OMO3O-Hrfi esHilfi xotxyyHbr Xap xorstH 6anrac<br />
opLrMooc 490-sen KM-brH, xapilH [JJoSaH 6ytoy LJJuqayilLuaHu xorooc<br />
6apyyH xofiuioo 990-eeg KM-brH, IJJoycnHveu xorooc 498 xu eafi,q, XaHs<br />
yncbrH Vsefi rofiprufiH roaooc qaHX yMap svrr 6afrcaH xoMgoH y3Ben<br />
"6apyyn xofrHoocoo 3vVH ypaiuaa 1 00 rapyfr KM ypr, 3.y-btH 1A3o <strong>22</strong>tp<br />
xyprsr opr.ir,qor l-oeu-AnrafrH HypyyHbr rofcron [-ypeaH cafixaH" yyrblr<br />
l-{ercHuqsrLuaHb MeH rox y3ox1B 6ailHa,<br />
2. Cauauynoqsbr yyn. en yynbrH bafipuLunp xon6orAox<br />
cyAnaaqAbrH caHan AyrH3rr 6apar vryfi ax. TyyuweH cypBanxhfiH<br />
M3A33 11 xoBop roM. xoxyy XaHs-uilH ye 6yrcy ar 73 oHA xonoorAox<br />
MOA3oHA "Yaefi, Tnxu.ryfi rofiprhftH xoncHufi qopor 6onoH LlnH 6a xy<br />
ailtttruila apBaH MFHTaH Mopb-f l{oprfifir l-oH Eru, hHu [leH Hap yAr4pAaH<br />
[anfinurap xun AaBX (yrtaapg xyHHyrilfiH Hyrarr qeMpeH opx) roBHop<br />
600 opvurrr nu (290-eeg xv) rasap sBaa,q CaHuuynoyq3br yynaHA<br />
xypr{3o"1e rocaH 6afiAar. 3He MoAoor vHAoc 6onroH Aggpx l-lsnnuqsu<br />
yynbrH 6ailprunnurr roAopxofinox apraqranaap roor-looflbon AypAaH 6yfi<br />
yyn Hb "Heuerr yyflaac ayyH l4frru, opreper Aaryy 60 opquM KM cyHacaH<br />
3.y-brH 1020, x.o.-nilH 43034r-4 opulAor, Caepee yyn"20 6ononrofi.<br />
3. 4Noewaub yyn. XyxHyrr,rilH ronnfi ryfi xoxMbrH nyygenuglrrin<br />
ryyxoHA ux xon6orgox on yynbr aHX,qypAcaH cypaanNuftn MoAos aro<br />
99 oHsr XaHu yncaac XyHHyrnfiH ocporAoBroncoHrofi xon6orgoH rapAar.<br />
"l-yHcyr-ru Ao Cuxe rofiprooc rapq xaryy HyMaap 30BcornocoH<br />
xapBaaq.qbrH gaanaanrafr 9xoeuaHu yynbrH AoproA HorAcoH r{ sMap q<br />
on3 oncoHryfi" 21 Tex AypAcaH 6aigraac raAHa Aoop eryynmH llJauqro<br />
'@<br />
3Hr14moneAilR" r.9 M,, 1966.c.406.<br />
r8[Jargap [lJ. "Mouronutu rasap ayilu uepuilH roav rons 6u,rur" V5., 1978.r.40.<br />
'sTacxurH B.C. "Marepranst no ncropufi CroxHy" /flo xuraficxurr,r r4cro,lHuxarur/ Burn 1-<br />
2, M., 1968 1973.c.11.151.<br />
2olJJargap UJ. "Morronurs rasap syrix uepufrx roev ronu 6H,lHr" Y6.,1978.r.44.<br />
2'TacKnH B.C. "Marepraanur no ucroprft CroHHy" /llo KqralZcKh[,t ucroqxnxau/ Burn<br />
1-2. M , 1968-1973.c.1.163.<br />
r99
ulanrafi yfin axnnnaraar roAopxoil 6onrocoH Mo.qoo 6uri. [JJaHqn 9sH<br />
Hap are 90 oHn rypBaH qurnoneop Xyunyr AoBroncHbrf Aoop HoroHT<br />
eryyncoH. l-se,r XaHu yncbrH cyApbrH 94a Oynreep 6on "EpoHxmfr<br />
xqHar.{ilfiH qepsr 9xyfrell3t4H xypcoH q xsnrefr q raapanAcaHryfi ryn<br />
erea. Terwerq XyHHy Hap nx xaHXilH 6a [1u Ilnaar XaHu-NfiH qeprufrr<br />
Mo[xryvlloxttil,n tynp 3 ryvteH qepsrrefireop hnroocoHA re,qHufir<br />
l-lannuqsu yynbrH AoproA ryfiqeN, eceH epep rynan,qaa"<strong>22</strong> rgcaH<br />
MoAooHooc ra,qHa XaHu 6a evHoq XyHHyreec 73,89,90 oHA yMapA<br />
Xynnyr goeroncoH MoAooHA AypAargar. TepvneH xoxMbn-r Ta6ra.ififr Fl<br />
Befi ync HupyHurr gailncaH ryxail onoH MoAooHIi yr yynbrr eryvncoH<br />
daitpar. Tyxafin6an 391, 438, 449 oHut Hupynurr 3anxaax AooronrooH,q<br />
yr yynbrr,qypg4ar ax23,<br />
OAoo 9xoeuaHu yynbrH Hop, xaaHa 6afiAar ranaapx<br />
cyAnaaqfqbrH caHanbrf coHr,rpxre. 9eHu LlNyuMnHb A39p erYYncoH<br />
MoAOOHA rapcaH 9xyfiqsrH 6a L|xoeuaHb Hb Har Hop rox<br />
rafin6apnacHurr ManqaxilH ou rarcaH 6afrgar2a. MeH rep6sep Typerufiu<br />
ryyxoHA rapAar Llsyuqail yynbrr XaHu-nfiH yerailH Llxoe-rrfiH TaHrrfin<br />
yenfiH ranur rox ysceH 6ail4ar25. HepriH coproocoH ranilr Hb rex O.Xupr, B.ToruceH, XaHu XynllHu, HeHu LlxyHMRHb,<br />
ManRexilH Hap yaxee26. SafipLurnurH xyBbA Tonaceu XaHrafiH HypyyHbr<br />
uer canbap rox, xapfiH Xaus XynuHs l-agan HypyyHA OaMcnaap<br />
roTToocoH 6on 9eHu 9x
Llxoeuranu yyn Hb {eoxuqanuLaHufr qaaua fra(rtcau ryyx3H<br />
MoAoo 6onou HupyHurr gaftncaH Ta6ra,rilr;H Bsri yncr,tir qeprr,rtiH aa*,t<br />
3eprfifrr yH.qocnoH t-lxoe, 9xyftqsxu, ulyrafi, [eyuqaft rox HoplxcoH<br />
oHoxyy yyn Hb l4x Sorg 6yc xapuH Apq 6org yyn rscoH caHanbrr<br />
,qoBuyynx 1ailaa.<br />
flgepx caHanyy,qbrr ufiH eryyncHufi eqscr 6uAaufi oHo MorqnnoH<br />
rooqooncHoop 6on HyygenvpufiH ryVXoHn rap.qar fiHsxaHuuaHb yyn<br />
Hb ,tx3HX epgerr/lrAnfiH 6uqceHqneH XasrafrH Hypyy 6yc xapuH flyngroes<br />
ailurnila Hyrarr oprxr4x fisnrepxaHrafi, lOily ron Hb Osrrfiu 6a Tyyn<br />
ron 6yc xaprH eArse O[aHerosu afiuruiln Hyrarr opr.ut4x HoroH rorra xyypafi<br />
cafrp, 9xuqsofi ron Hu Csnenrs 6yc xapnu OHruilH ron 6afix 6onox<br />
loM.<br />
PE3NME<br />
G.EATCYPAH<br />
B uacronqeil crarue aBTopoM cAetaHa nonbtrKa ycraHoBr4Tb<br />
MecropacnonoxeHue HeKoropbrx reorpa$uvecKux HagsaHHil,<br />
cBq3aHHbrx co rcropnefi Xyxxy. llonusyncu MeroAaMn Ncropnvecrofi<br />
reorpa$mr fi AaBae ilcrophorpa$nvecxufi aHantas aBrop BbrABr4Hyn<br />
HeKOTOpbre HOBble npe,qnoxeHilff no il3yqaeMoMy Bonpocy.<br />
20t
<strong>Tomus</strong> <strong>XXXIII</strong><br />
STUDIA HISTORICA<br />
INSTITUTI HISTORIAE ACADEMIAE SCI ENTARI UM<br />
MONGOLI<br />
[Ilwt''tx<br />
<strong>Fasc</strong>.20<br />
O.6ATCAHXAH<br />
fl noHbt 3pReMTgH OyTAKh Xl4pOtUH AEyrAHH<br />
EI4 I{ C3H "A.AO TCOM bI H EYPAATTANAAP MOH rOfl APAbI H<br />
HAMbtH yycnhtirnAXilH HFTTflAH y3c3H Hb,,<br />
ETYYNNTIiHTYXAH<br />
SHexyy oryynon Hu lnner Asia cerryynuilu 2000 oHur xoeipgyraapr<br />
aHrnn xonoop Hrilrnerpxee. 24 xyy pauail.<br />
MoHronurn ryyxoHA Top 6yp aurlrnar.qaaryfi nsN rlpcoH, 1928 or-rg<br />
xoBnorAcoH "MAXH-srH ryyxeHA xonOorpon 6yxrafi eyfinyyA" HoMbtH Aorop<br />
6yi MoHronbtH yHAocHt4fi apgvuncaH xyBbcranbtH yArpAarqAbtH Her<br />
[aHcpau6u nerufru,QorcovurH AypAarrarbtr aHXaapanrafr ea,qnan<br />
lxr/Hxilnx, MAH yycv 6afiiyynargcaH acyyAltbtr ryyxoH 6o4urofiroop aav<br />
ysexnfi r opon,qcoH 6ailHa.<br />
3oxilor.1ilfiH ToMAornocoHvneu [.,QorcoMbtH Ayp.qarrafl Hb H3toH ye<br />
xyBbcranbrH ecepryyrufiH 6yrsen xoMooH yryficrergax 6aficas 6oroog<br />
MoHronurH uuHe yenrlH ryyxnfiu, ryyHrafi Aorop MoHronurn rycraap<br />
rorrHonbrH renoo yngscHr,rfi ox opoHriAbtH reuqnrfir hnrroH xapyyncaH<br />
op,qoM [ul,4Hxr4flTseHrfi yne qeHerefi soxhon nax apraryfi MeH roM. fi.florcorr,t<br />
aerafi eepufiu 6raeep MouronurH yHgecHrai apA\luncaH xyBbcranbtr<br />
caHaaL{naT\r teguilryil ugeexreil 3oxr4oH 6ariryynar".rpbtH HOr 6aricaH ryn<br />
ryyxoH yfin ragnurr 6opnr 6afiAanA Hrafrqyynsn bilqhx yflAOocJH xopor<br />
6yil saa.3usxyy pypgarran 6rvnrgex yeg MouronbtH VHAocHr4il apgvrncaH<br />
xeAenteeHhir oHqonx xen6en XypeeHrrri 6ynrr,rilr aHXflaH 3oxroH<br />
6ailryyncaH C.[aHean, O.ffexpee, [.fforcona, M.!yrapxas, !. Cyx6aarap<br />
Hapaac .!.fiorcov, M.flyrapxae xo6p n ynAoaA 6aficaH xoper.<br />
lrlfin,teec !.[orcorr,t, M,fiyrapxae uap 6on 20-t:op oHbt cyv;r 6onox<br />
yeg 1921 oHur MoHronblH yHA3cHr/fr apgvnncaH xyBbctar, ffnaHryna<br />
XypeeHrfi 5ynruilu yymfi xerxiln, Mouron ApgsrH Havr 6afrryynarAcaH<br />
ryyxoH yfin nequrr cafiH rraegex LleeH xvMyyculilH rooHg opN 6afra.<br />
202
XypeoHrfi 6ynrrfir caHaaqnanl, MAH-urn aHXHbl Aapra, byx qeprirriH<br />
xaHXrlH C.,QaHoaHrurIH ryyxeH porufir ryyx Snunorr opxfirgyyax,<br />
6ygrepyynex, ynMaap 6yypyynax FBAan onoH xfifl vpt3nxi4nmH 6er€oA<br />
xaMTpaH 3vrrorq, aHA Hoxep .Q.fiorcouurH AypAarran Hu ryyr-rufr<br />
MoHronurn yngecHuri apAqilrcaH xo.qenreeHg opyyflcaH xyBb HoMpufir<br />
6ognrofiroop rogpyyraxaA qyxan ox cypBanx 6onox nu.<br />
1924 onA C.laHsaH MAH-siH 3-p rax xypnbtr Aapranx 6afixag nu<br />
"xyBbcranbrH ocapryv" 6onroH L{aa[J xapyyncaH ryn on napnaac xofiu.r<br />
AepeBXoH xunuilu Aapaa 6nvurgcsn !.!orcorraulH Aypparran Hb ryyx14fiH<br />
6ypeH ryfil{or MoAoonon aryynaaryil Hb raBrafi xeper. Vvup Hs 1g2B<br />
oHooc MAH, MouronbtH rep 3acar 6XK(6)H,Kon,trnrepnnfi neneeHg 6ypeH<br />
opx, MorJronA 3yyHhfr v3or Hodpxox boncoH 6rnes, [4finneec [.fiorcorv<br />
eepee C.flaHaaHrrafiH xaMcaaraH 6onx, ryyHrar7 apaac oqilxryfiH ryng<br />
rVyH14fi ranaap roeq 6onoe.l 6oArarori qeen syfin eryVnmH OaftAar.<br />
Mosronsru yHgscHrfi apAq[ncaH xeAonreeHnfi ryyxurriH qyxat ox<br />
cypBanxr4A Toollo rAox n pceH X. ul orT6anca H, ,[.Il ocon, l.fl srv r,rg Ha pbl H<br />
"MoHron apAbrH yHgacHrrZ xyBbcranbtH aHX yycox 6ai4ryynargcaH ToBr"t<br />
ryyx"(1934) HoMoH.q C.[arisaH, [.6o4oo HapbtH ranaep 6ograrofr syfinc<br />
6rveeryil, MeH ropqnoH oHO HoMbtr 3oxhorqilA Hb /loop AypAcaH Hsp<br />
6yxufi rypaaH xyH 6yc xapraH l-.HaaaauuaMxfin aarafr 6afix 6onox ranaap<br />
coHHH caHaa op.qoMToH Oyraxr on eryVnonAoo rapracaH 6afina.<br />
XypeeHrfi 6ynnafiH yymn,.Q.Cyx6aarap ene 6ynerr oncoH opcoH,<br />
roA xepxeH Sapyyx opreoHurfi oMHe xyx 6apux, Monronurn rycraap<br />
TorrHon, apA onHbt cafiH cailxHbt ronoo HorAMgn HstoH caHaa<br />
eopunrorofiroop roMl{oxoe aHgrarlncaH rr,loH Xypeexnfi 6yner, KoHcynurH<br />
6ynenefi urfinx MAH 6afiryyncaH ffBAnbtr HoneeAAonrepenryfi Hyxaqrafi<br />
6uqces Hu MouronurH Tvvx cyAraaLl, coHtlpxorv xsH 6yxeH,q connpxonrofi<br />
6oncoH 6ailua.<br />
MeH ryyHvnsH MosronsrH yrrgscHnfi opx qeneeHilfi renoo ren,tqeng<br />
6orp Xae:aHganlt6a HapbtH opolqoo xep 6aficaH, Xypsen gexu OpocurH<br />
KoHcyrbtH,qoMxnor ssprnfiH Tanaap AypAcaH xu cailx eryynon Honoog<br />
rerc uuHxrfir aryyncHbr r/nrrex 6afiua. Eac XypselrA bafican BancaHoa,<br />
lOnlrapoe HapbtH 6ypraag MoHronqyyg, MouronsrH yugecnuri epx<br />
,{enoeHufr Tonee roMqorq ox opoHritlAToi fleeg y4og Her4eH HrfinceH<br />
Snbergopx PuHqNHo, Xan,tcpaHrufiH Lleaeex HapbtH Monronutn yHAOcHHfi<br />
apAqhncaH xyabctanA opyyncaH xyBb HoMOp Oararyfi Oonoxsrr<br />
T3M,q3Tn3XO3.<br />
203
Tepeep C.!aHsau, !.5oAoo, [.florconr, O.fisHgee, [.Cyx6aarap<br />
HapbrH Tanaap xyBbcranqil,q rsceH Hep rorril'ueor x3p3rn3c3H HS 6o4Ur<br />
6artEan1 yn HufrqceH 6ailua rox Y3ox 6ailna. MunutT 6o;1oxog rsg<br />
xyBbcranqilA 6yc yngecHufi Tycraap rorrHon, opx qoneeHNfi renee<br />
roMLlorquA 6afrcaH 6onoa YY.<br />
Mosronutu yHgecHuti Tyctaap rorrHonblH Ten6o roMl-{3rq, ox opoHt{<br />
C.[aHsaH, O.[engee Hap Opoc yncaac rycnaMX 3pox33p XYpseH Aex<br />
Xaaur OpocsrH KoHcyn A.Opnoerofi 3axil.qnaap xapilnqcaH xnilrssp<br />
Topogp xapuy eroxAee "TycnarraxufiH 6ttqilr Hu Sor.qutH raurarafr 6on<br />
6u 3acnafiH ra3apraa ynaMxrnx 6onox oM" rscsH xapily erceu 6afrHa.<br />
YyHrafi garyy C.[aH3aH Hap Sorg xaauut opAoHA 6apaanxaN, 5or4 nyraa<br />
C.AaHsaH,,Q.fiorcorr,r Hap HYYp rynaH !!nsax,; rycnauixnfrH 6t't'lurr<br />
rapbrH ycor 3ypaxbtr xYccoH Tanaap coHt4pxoflroil ve4ee cenrufir<br />
ryyxr,rfiH oproflroHA opyynxo3. Hnicnen xypesurafr xo6p 6yner<br />
HorAranoo ryc rycAaa roMqen opHYVnx 6afrcaH 6oroo.q Aeop AypAcaH<br />
reuqnufiH yfin axrnnaraaHbt Aapaa n 3eanenr Opocooc rycnaMX opgx<br />
acyygan xoHAerAex 6oncoH ryxafi eryync3H Hb Ht,tticnsn XypeeHg<br />
1910-aaA oHbr cyvnlr, 2}-uopoHbt ox33p 6yr7 6oncoH XypseHuft 6ynsr<br />
KoucynsrH 6yner, HodgutH 6yner uu 3eanont Opoct tH HonoeH Aop<br />
yyccoH 6ynryy,q 6yc MoHronstn 6ue AaacaH 6afiAan, yugecHNfi spx<br />
qenoeHilil reneo ren,tqnnir YpronxnYvnolLlrA eopcpnfrH epxueen,<br />
yngecHnft yaen 6ognoopoo Hor.q3H rapq hpcoH 6onoxutr orYYnxso<br />
xeMooH yseN 6afiHa.<br />
1920 onur 1-p capg XypeeHuil 6yner, Koucynuttt 6ynsr xodp<br />
HorAcoH 6aftx 6onox ryxafi bnvcsu Mosronstu epperr,trgNfiH caHanblr<br />
FnoHur spAeMrsH Oyraxn HnqaaraaA xodp 6yner xaurapv yfin<br />
axunnaraa sByynx 6aftcaH ryxai gypgNes. Xapuu MAH-utH yycv<br />
6ailryynarpcaH qarxyraqaaHbt raflaap eryynoxAoo MAH 1920 oHut 6-p<br />
capbrH 25 -up,6ariryynar4caH r3coH MoA33 MoHron 3x cypBaflxilg 6apar<br />
6ailxryil ryxail eryyneol 1946 ot-tg 3pxyyg xoBnorAcoFl KyHrypoe,<br />
CopoxoarxoB HapblH "Aparcxan peBonrcquff" HoMoHAoo aHx MAH yycv<br />
6afiryynargcaH e,qpnfir Aoap AypAcaHaap 6il'tceH x3Mooxoo.<br />
MAH 1920 ouut 6 caputH 25-nn 6afiryynar4can ryxafi MoA3or<br />
op.qoMroH Oyraxr ,Q.,QorcorrauH AypAarran, 1934 oHl xsBn3TAcoH<br />
X.t{ofi6ancau, ,[.flocon, l-.,Qerr,tug HapbtH Monron apAblH yHgacHnfi<br />
xyBbcranbtH aHX vyctl 6ahryynargcaH roBtl ryyx, CopoKoBt4KoBblH<br />
HoMyyAbrr xapbl{yynaH xFHaH Y3334, 1934 oust X.VoiloancaH HapblH<br />
ToBq ryyx, CoporoauxoBblH HapblH HoMoHA 3HO Tanaap orYYnc3H<br />
204
3vilncilftr xynooH aBax 6onovxryrl xoMooH y3xoo. Oepeop xsn6er N4AH<br />
1920 oHst 6 capsru 25-up6ailryynar,qcaH xcM3gxr4fir Horflox 6apur,rr<br />
onAoor\/il xoMOoH v3coH oafiHa. Vr eryynnnfir soxuorq roposp MAI-i<br />
vycq 6aftryynarAcaH yfin nBq 4 ye uarraii 6atZx 6onox ranaap eepfiiZH<br />
caHanbrr AeBt!yvnoH raBbcaH 6afiHa. YyHg:<br />
'1. XypseHnff 6yner 6a KoHcynurH Oynrufiu yycq, HOTAmH ye-1919 oHbloLloc<br />
2. MoHron apAbrH HaM xoMoox Hopr/fir xvnoox aBcaH ve<br />
3. HarrautH riluVYAt4frH raHrapar eprex ecnor<br />
4. HarvsrH Toe XopooHbr rnuyyAfiftH coHronr-1921 oHsr 3-p cap xsMs3H<br />
xyBaaraaA oHO AopBeH yeuilH gyH4 xodpurH flr roBflocoH xyraqaar<br />
Torroox 6onoux xoMc rox epAeMToH Oyrarr y3xoo.<br />
19'1 1 ouut xyBbcran Hb MoHronbrH yr"1AocH14fi aHxAyraap xyBbcran,<br />
1 921 oHur xyBbcranbrr VHAocH14fi xo6pAyraap xyebcran xoMooH Hopnox<br />
6onox oM r3c3H 3pAoMT3H OyraxurftH caHaar,qgMxr4x 6onox Oeroog<br />
Mr4Hr/il xyBbA or caHaar ynaM naBupyyflaH MoHronsrn yHAocHr4fr<br />
xyBbcrar Hb 19'1 1 oHg exenN 1921 oHg y; i,qecHuri rycraap rorrHonbrH<br />
ononroop oHAopneceH 6ailx 6onox oM rocoH 6oAonrofi 6afiAar rcn,t.<br />
1934 on.q xoBnerAcoH X.Llofr6ancaH, ,Q.locon, l-.Aevul HapbtH<br />
Monron apAbrH yugscHnft xyBbcranbrH aHX yvcr{ bafrryynargcaH roBrl<br />
ryyx HoMbrH Tanaap carix epgenarnnfi ner ranaac"1921 oHbt xyBbcrarlbtH<br />
raflaap yHe qeHsrefi ox cypBanx aryyncaH, nereerefrryyp OpqilH yerilH<br />
MoHronurH ryyxr,rilr ryfi eyyncan, [.Cyx6aarapbtr MarraH Ayyfi caH aHXHbt<br />
ToM byroon" 6ailcaH tocoH rqyrHonrrfir xyeaanqax 6aftHa.<br />
1921 oHur MoHrontrH yu4ecHnft apAqilncaH xyBbcranbtH<br />
yAilpAarqAbrH Her fl.fiorcoMbtH AypAarran Hu MoHron apAbtH HaMbtH<br />
yycon xorxnuiH ranaap yHe qeHarefi ox cypBanx aryynx, opr{14H yeufrH<br />
MonronurH ryyxr,rilH xyyAcbtr 6anxyynaxag oopufin xyBb HoMop<br />
opyyncaH 6yreon n,tsHrilr oHqnoH roMgor.nox 6arZHa.<br />
205
STUDIA HISTORICA<br />
INSTITUTI HISTORIAE ACADEMIAE SCIENTARIUM<br />
To-r, xxxtt,<br />
MoNGoLl<br />
* <strong>Fasc</strong>' 21<br />
6.3HXt{hMer<br />
Taieaxut Ync reprfix ilx cypryynlliln YngacreH cy'qnanblH<br />
can6apblH AeA nposeccop IlaH Msfr XyarrafrH 6ilt{ceH<br />
..3eBnenT opocooc 1917-1924 oH xYpTen lt4loxronfl n-eYYncarl<br />
Tepu;H 6ognorutr MeuroxYf" erYYnnnl4H ryxau<br />
(fifi+Sr't$4fiA#)<br />
rail6sfi xor'2ooo oH'<br />
1999 oHur 5-p capurH 2}-uaac 29-nA 6oncoH MOHron cyAnanblH<br />
opAoM ;;;ranreenrtxypang TafieaHbl ync repHfiH ux cypryynhfiH<br />
YugecreH cyAnanblH can6apurH AsA npo$eccop naH Meil Xya'3eBnonr<br />
or;;; 1'il1-pzqoH xYpron MoHrong nByyncaH ropt4ilH 6ognorutr<br />
MeurexYil" csABsOp coHt4pxonroil unrrsn raBbxss'<br />
MosronutH txt4Ho YeHfiH rYYXl4ilH or3orr3il Ye 6ytoy MoHronqyyAblH<br />
1911 onur Tyciaap rorrHonblH xegenreeHooc 1927 oa xYprsn<br />
rr,loxronvyyAlg XaaHr opoc 6onon 3OV-urr Konauylnucr HaM'<br />
KounHrepH xspxoH Henooflx, Mouron yncaA ync repmfiH FMap bopnoro<br />
xoporxYYnx 6ailcaH ranaap H3n3eH AonrspsHrYfi orYYnx' ryyxrafir<br />
a;;;;:t" cyypbrafi aBq Y33xilfiroponAcoH 6afiHa' 3oxilor'{ acyyAnbrr<br />
rypaB aHrhnaH HelAsX X3C3|T XaaHr opocooc ap MOHronA aBtl<br />
*'"i"r*yyn"3H 6o,qnoro, xodpAaxb xocorr 3oV' Korvila srepHbl Oognoro'<br />
xoca;r xaaHr opoc 6onoH 3oV-utr Llspor crpareruilH<br />
ffi;;;;"<br />
6o,qnorutH rYXafi erYYnxss'<br />
' '<br />
3Hpeei 6ug onoH 3Yfinhfir r-rypulranryilrssp MoHronblrl Lllt'{Ho YeuhH<br />
TYYXOHA xonoolAox coHt4pxonrofi rocoH 3apuM M3A33 Fapran/lrutr<br />
TYYBopngH aBq rYYX\rAHilH aHxaapanA ronhnyynaxblr 3opbcoH 6onHo'<br />
Hergyrsep x3c3rr OpocutH Heneoreop MoHronblH ync rep' 3AHfiH<br />
3acarr rapcaH eepqnenrnfir roAopxoft roo 6apilMraap AypAXog'<br />
iv*ufnoun, Opoc ync XIX syyHaac exnoH MosronA 3At4fiH sacar'<br />
xy.qanAaa uprn*uu xnfrx conutpxonrofi 6aitr' 1860 ong Ap trloHronutx<br />
;ffi-..,[; XypesHg opocutH aHXHbl xyAanAaa apLinxaaHbl KoMnaHH<br />
206
6afi ryynargcaH. TyyuvneH Xoa4, Vnracraiig eopuirir leneerrsrqlr';H<br />
ra3paa 6ariryyncHaap Ap Moriion.q opocbtH xygangaa apfinxaa<br />
xorxilxe,q ilxsox3H Tyc .q6xsM viiyvnxso. XIX :yyriur olicaoc Opocu;n<br />
xygangaaHbr opronr ynoMx HoMGTAffiH 6eroog 1Bii1 orlg xygaJrAaaHbt<br />
opronr 218,167 6afrcan 6on 1385 ong 1,700,000 py6ns, 1900 orrg<br />
16,900,000 py6nb 6onx eceH Hilfir got{r4H xunuffrr xytaqaaHfl 80 AaxraH<br />
occoH 6afrHa (r.463). OpocsrH arrHbt KoMnaHH 1900 osn 300 ryr* py6nnfiH<br />
xepeHro opyynanr xNfiH ap MoHronA anrHbr xafiryyn xhficsH 6onoaq<br />
xunuilu Aapaa roxsA aMxr4flr ononryfr AaMnyyptro3. Tyc ayyuur oxHhft<br />
apBaH xnng Ap MoHTonA 6ailraa Opocurn ToMooxoH xovnaunfr<br />
apuflxaaHbr AyHAax opronr Hu 50 ryv py6nu, AyHA, xrdxkrr rounaxufrx<br />
xo6p ryrr.r py6ns Oafixsa. Xegnfireep Opocurx aprnxaa xygangaa Ap<br />
MoHrorA xypAaH xeTxux 5ahcau q onoH xiln MoHron4 HoripxcoH<br />
XnragsrH xyAan.qaa soHxfincoH xoBoop 6ailnaa. Xnraguru aHXHbt<br />
aphnxaaHbr KoMnaHil nu Ap uoHrong 6afrryynargaag xoep 3yyH xilr<br />
6onxes. Opoc ync Ap nouronooc Man 6onoH xoHt4Hbt Hooc t4x<br />
xoMxeoroop oKcnoprnocoH Lt oHa us Ap vonronblH xyAanAaa ap[nxaaHg<br />
FMap Lf aunrryi 6ainaa. OpocurH raannilu rooqooroop 1891-1908<br />
oHyyAaA Opoc ync Ap wourong oKcnoprnox Hb 3eBXoH ZZo/o-uap<br />
HoM3rAcoH 6a xapun Ap voHronooc xr,rficeu ilMnopr Hb oHo xyraL{aaHA<br />
566%-rap HoMorAcoH 6ahna $.a6$.<br />
MaHx t-Mu ync Ap MoHronA u-trse sacrufrH bognoro xoporxyyncsH<br />
Hb MoHronqyyAbtH Aypryilqnuilr xvptox rycraap rorrHox recsu 6ogon<br />
caHaaryraM opqhMxyynmH ou. 191 1 oHur 7-p capA CafiH noen xauur<br />
yArpAnaraap XaesaHpan,t6a xyratr MoHTonbtH eau rynryygr,rfir<br />
LlyrnyynaH xypan xrfiu ryc xypnaap ryctaap rorrHox aprurr epx xafix,<br />
ronoenerq.qee XaaHr opoc nyy ffByynx rycnavx ryfix ranaap xongnqeH<br />
renoenerq,qee xoilu.too FByynaxaap u:nrTgospneNse. Xl capurH oxoap<br />
Ap rraoHrong Opoc yncaac 6yy, soBcoT, cyMbr r4pvyncoH q eep sMap<br />
oponAnoro xufi csHryfi . Xl I capg Ap MoHron Hb MaHX aMOaH, ryLunaegrft r<br />
xeeH ffByynaaA rycraap roTTHonoo 3apnacHbt Aapaelri rap Opoc ync can<br />
xeAlloH xopoDxyynox axiln,qaa opoH ta,qaaA xapfiflqaaraap 6esNrHg<br />
AapaMr y3vynoH Ap ruoHronurr XsraAaA opryynx orexnfir orrxoH Lt<br />
3eBuloepexryfr 6afia. YHeH,qle 19'1 1 oHul ap MoHronbtH xyBbcrafl Hb<br />
Opocsrx rycnanqaarafiraap r,.flanr 6afiryyncan 6uu xapnH ron yqtap Hb<br />
ryxafrH xun Xnragap CuHuxailrHiH xyaucran eF;Hei,;(, yncbtH AoTopx<br />
6ailpan eux eanr6apaaryfi 6ot icoHTofr uyyg xonOoor{.ifi oM. Xaaur opoc<br />
207
Hb Ap MoHronbrr eepree 3acax opxreftresp opuraH TorrHOXbtr n.qgMxr4x<br />
6afia (r.465).<br />
'1912 oHur HaMap Opoc yncurH [-agaag flaMHaac XypeeHp<br />
oxqrofr onq FByynx Ap n,touronrofr repee 6airyynaH rapbtH Vcor 3ypcaH<br />
(r.466). 3no Hs H3T ranaac Xnrag ync MoHronbrT Vn 3eBuleepox yqpaac<br />
Opoc ync Ap woHronrofi Hyyqaap repss 6afrryynax, Heree ranaac XRrag<br />
ync XypseuA cMap HereH yiln axunnaraa qByynx Ap nloHronstH BaH<br />
ryHryygrfir ypyy raraH ynMaap xsraA MoHron xoep Hergex Opoc ync<br />
AaH raHqaap oyv yryfi vnAoxooc6olroouNuncoH 6afiHa recuufi onqrofr<br />
onq xeMoeH TgMAorngcoH Hb coHr,lpxonrofr MoAo3 roM.<br />
flenxufrH I lafiH, X capurH xyBbcran 6onou AorooAbtH gailuur<br />
ynMaac Opoc yncurH MoHronA y3yynox Hefloo Hb opc Aootxr4flcoH roM.<br />
1919 oHur Xl capg SsexrHreec NpcaH Cyil [JJy Xan Ap nlonronurH eeproa<br />
sacax epxufirxyvuuryil 6onrocoH tou. 191 1 oHur XnragbtH xyBbcran Hb<br />
Opoc ync Ap voHrong Honeonox 6onorraxufir onrocolt 6orseA 1917<br />
oHp Opocr rapcaH xyBbcran Hb ypA xvpcoH 6afrgnurr rlryil 6onrocoH<br />
roM xoM33H OOpr,rfiH t3C3H eBepMell CaHaat unepxnfrnceH 6ailHa. MoH<br />
3He xocarr Ap vonrong 191 1 oHA rapcaH xyBbcTanbtH opHex boncos<br />
[JanrraaH, yp 4yHrrfiH raflaap opHe AopHbtH eppsurgr,rfrH 6yreanyygrafrr<br />
oproH aluilrnaxoS.<br />
Tyc eryynnerufiH xodp Aaxb xocorr OpocsrH xaaHr 3acrnrir rynxsH<br />
yHarax sacrilfiH spxrarZr rapraa aBcaH 3oenonr opoc yncbtH 3acrufrH<br />
ra3paac Ap n,toHrong flByynx 6aitcau 6opnorulr aBq y3xoo. 1917 oHur X<br />
capg Opocr rapcaH xyBbcranbtH v3on caHaat MoHronqyyA gen,tNNxryil<br />
6ailcHsr Hor Hnpon Hu lzlpryrcxeA Cypanllax 6ailcaH oloyrHyyAaa 6yrgrfir<br />
Hb ox Hyrarraa opryvngH TarcaH araag 3OV-btT aHXnaH xyno3H aBcaH<br />
xyu 6on X.Llofi6ancaH xoMooH Hopnoxoo ft.a7$. Tepeep L{aau Hb<br />
MoHroflbrH uyyq 6ynryyA xopxoH HorAceH, nruap yrin axilnnaraa flByynx<br />
6ailcau ranaap Maur Aonropeuryfi eryyneeg l(ovuHrepHbt firronr<br />
Tonoonorq PhH.ieHo MoHronA nuap yfin axuflflaraa fiByynx 6aficHurr,<br />
ryyHrilr ocopryvl{cal{ xyMyyc xopxoH xonMorAoH, aMb Hacaa anAax<br />
6ailcan xnfirse4 ep Hs Ap MoHroflbrH apA ryMoH 3OV-srH 6ognorsrr<br />
offipryyl{oH 6ocnoro raprax 6ailcaH ypaatail roo4 yyHll 19<strong>22</strong> oug CaN<br />
naMbrH yAupAcaH 6ocnorsrr,qypAxoo. XaasaHgau6a xyrarr 1924 onur<br />
Y capurH 20-Hp Hac 6apcHur Aapaa MAH 6HMAV-srr eapnatr ryHxarnax,<br />
lzlx xvpen Sacrurtu rasap 6ailryynaH Xl capbtH 26-Hg 3OV-btH yHAcoH<br />
208
xyynt/1ilr xyyn6apnacaH MoHron yHACsH xyvnufir oaranx
6afinraxutr xyccoH Hb oopcgrafiH epx aurnfiH rycblH rynp 6afinaa. Xaaur<br />
opoc 6onoH 3oenenr opocblH xyBbA Ap rrloHronutH xaurufiH aulurrail<br />
ran Hb Opoc yncutn aroynryfi 6afi4ang 6ar.,tbafi 6onox mu. MoHrong<br />
qByyncaH repuffH 6o4noro,q Xaanr opoc 6onoH 3OV-urH 3act uiH ra:ap<br />
r-ru 6ypr,ragyyAbtr aurrnaN 6aficau. Sypuagyyg MoHrofl yrcaarHbl HorsH<br />
xSc3r Tyn uauHH, aMb,qpanblH x3B Maffr, TYYX, saHUUn' ynaMxnan<br />
aAHnxaH, xon ffpra Hs oilponqoo ryfl opoc, xaflx MoHTonblH xoopoH.q<br />
xapilnqaxaA 6epxuesnreil 6ailcau opou satir Hoxex eroxeec lagHa<br />
6ypraapyyg opocbtH co6ng HoBr3pcoH, opocoop cailH npugar yL{t/p roA<br />
xavrnilu roxt4poMxrotT, urrenreil AyHAblH 3yy\inalq 6atlcau oM rge,q<br />
XaaHr opocooc 1 91 2-1 91 3 oHg XypeeHA ffByytlcaH rYtllMon Kopocroeeq:<br />
"Xepees 6ypraap xYH rycnaaryfi 6on 6u nrraap q axhn xeprufrr byreex<br />
vagaxryfi 6afix 6ailnaa rox xsncHufir 3u rarxoo (r'484) Xanx<br />
MoHronqyy,q.r 1928 oHsr yecr Ap MoHronbtH ropufiu LuurTAaepufrr raplarq<br />
Hu 6ypraag xyH 6ailcaH roqrsspor xoM33x33.<br />
3oxuorq eryyn3ngso A33px xoep sacrnfiH ra3pblH nnraarafi Taflblr<br />
eryynoxAoa: 1-pr 3grafin zacruiln ran A33p XaaHr opocblH 3acrufrH rasap<br />
Mart.t uapryy 6ognoro FByynx( 6afrcan 6on 3OV-utu 3acrufiH ra3ap cyn<br />
Oopnoro flByyncaH. 3OV-urH 3acrufru la3ap L{spor crparelh, ync ropnfrn<br />
rafl AOop finyy aHXaapnaa reBnrJpYYnmH 6a aa4
Ap rr,loxron Hu Xaanr Opoc yncaac ofloH yAaa rycjlaMx xycox<br />
6aficaH 6a Orrn6purH XyeucranstH Aapaa u!4HO rorrcon 3eenonr opoc<br />
yncbl H 3acruiln ra3paac rycfl aMrr xyccoH loM. 3Oy-aac rycna MX xyccaH<br />
ron Lranrraau Hu 3OV Hb AapnarqAaac qofioenox xogenreeHurT qopurH<br />
raHq yAhpAaru toM rocoHges 6yc xaprH 3OV nu Ap uonronroft raaap<br />
Hyrrrftu xyBbA xarurrfrH ofrp annaaa HotoH rycflaMx ytyynx qa.qax<br />
ync 6ailx rocoHA HafigcaH nu. YyHsec ragHa finon fioMxnor y3yynx<br />
6aficaH CerraeHoeurH MoHron gaxu yfin axnrflaraa Rnargan xyngsx,<br />
Ap rr,toHronroil ryyxrafin Hrrr xapilnq aatah XqraA yncbtH AorooA Xy.rr,lH<br />
Aorpoo xarapaH xyrluH cyJrapq, Ap ruoHronurH Tanaap rgeexrefi 6og.rroro<br />
ffByylx vapaxryfi 6oncon yeg 3OY Hu Ap r',loHrong boAuroft Honesnx<br />
qaAax xyvr,rH 6oncoH orv. 3so Hu ,{ 191 T-1924 oHbt xoopoH4ox Monron<br />
OpocurH xaphnqaaHbr 6afignaac xaparAAar. 3OV su '1928 oHA MAXH<br />
Yll l4x xypan gssp 6apyyHraH 6yr qoxrrAcoHbt Aapaa n 6afip cyypva<br />
6ypen baranraaxyynx aBCaH xo1nil v ryxafiH r7eA rByynx bafrcaH<br />
6ogloro Hb Ap MoHronbr AoMXt4x 6ognorutn yHAoc r-rs boncou rrcna<br />
xoMeoH 3oxnorq eqcufiH AvrHonroo xufixoe (r.485).<br />
3oxuorq opoc, MOHron, aHrnil , xFTaA xon Aoop xoBnorgcoH<br />
Marepilanbr auIrnacaH Hb opAoM t]lt4HxfinTooHnfr euexyy byreenufir<br />
ynaM yHe qeHerefi 6onrox 5ailraatapuilryh en byreen Hb MoHronblH<br />
urrre yeufiH ryVXhfiH cyAarraaHA qyxan xopornorA3xyyH 6onox,<br />
xFTaAbtH ryyxqAooc AypAcaH yenfiH cy,qanraaHbt ranaap [ut4Ho MgAoo,<br />
coHr4pxonroil canaar aryyncHaapaa opAoM LL.triHxt4flrooHNil aL{<br />
xon6orgonrofi bonxeo.<br />
2tl
2t2<br />
3oxHorqufiHlapracaHl}gl-lg24oHXYpTsnopocyncaac<br />
rraonronrofi xrailceH apilnxaaHbl xYcHorrilRl xaBcapraB'<br />
Opoc yncaac MoHronrofr xuftces xyAangaa (1 891 -1 924)<br />
OH<br />
(Merrenrafi xarxrfir py6nraap rooqcoH 6onxo)<br />
Ap MoHron,q raPracaB<br />
akcnooTblH x3MX33<br />
Ap MoHronooc<br />
opyyncaH IMnop'rblH<br />
X3Mre3<br />
EpoHxui xeuxae<br />
1 891 -1 893 1.585,000 12.930,000 14.b15,UUU<br />
1900 967,000 15,032,000 IC.YYY.UUU<br />
1905<br />
8.464,000 lu, l.+u,uuu<br />
-1,676,000<br />
1 906 4.550,000 4.550,000 9.100,000<br />
1 907 4.500,000 5.000,000 9.500,000<br />
1 908 3,700,000 5.700,000 9.400,000<br />
1909 2.500,000 8,000,000 10.500.000<br />
191 1 I .441.000 10,303,000 11.744.000<br />
1913 2.689.000 8,403,000 1'1,092,000<br />
1514 4.484,000 8,427,000 12,91 1,000<br />
1915 2,429,000 11,461,000 lJ-QYY.!!9-<br />
19<strong>22</strong> 81,000 763,000 |<br />
1144.UUU<br />
1923 346,000 418 000 i b4.UUU<br />
1924 1.761,000<br />
1 97C 000 3.731.000<br />
"MoHrofl yHAocroH xrfirssp xoptu YHAocrHyygurfiH<br />
xapunqaa" xoM33x<br />
opAoM trHHXilnrssHu fi qyepanutH 46 1 -486-.p ran'<br />
3o*roru lla u Mefi Xya "Opoc yncaac 19 17 - 1 924 oxg MoHrong f Byyfl caH<br />
repuftH 6opnorutr naeLuroxyil"' Taft6oil xor' 2000 oHut 2-p cap'<br />
ffi fi Rffi € E JA Rffi *K+A+T[*TR'<br />
mxa "ffiffi+ffiFj*&ffi+x#" . ftJhffi"
STUDtA $-.ilSTORtCA<br />
INSTITUTI HISTON!AE ACADEMIAE SCIEI,JTARIUM<br />
MONGOLI<br />
<strong>Tomus</strong> <strong>XXXIII</strong><br />
hnsc /'<br />
6apNnar<br />
Y,fi3n13PMAA<br />
il xl4E3yHRAMEA XyTArTbtH )KAHLi XAflCAHA XOnECITROX<br />
XOEP EAPI4MT<br />
Xanx Mosrong Xr,l6syHAaMOa xyrarrbtH B ygaarrafiH gypufir<br />
roApyynaH 3ancHbt exHnft xo6p Hs MoHron xyn 6afican 6unse.<br />
, 1723 ou,q XanxsrH uapbtH LUa[JHbt ropryyH Ou4ep rerssn 3ana6asap<br />
Hac 6apcHur Aapaa ryyHr,ril xofig pypr,rilr xopxoH, xaaHaac roApyyrax<br />
Tanaap 1araryit 3epqHn roMqon ffBarAXoo. Mauxnilx Hafipanr roe xaaH<br />
yr xopor qBAanA HXoA aHXaapan eeprfiH xyproH eSy [oH4oagopxrafir_r<br />
xearyyHrilr ll Xn6synpav6a xyrarraap roApyynaxaap urfigeN, flanafi<br />
faMA Heneenx3e.<br />
I I Xr6:yHgarrl6a xyrarr llyacaHparr,r6aAoHMr,t Xorroft gur n [au.r<br />
taeHaxrilfiH oxl4Hooc repcoH xeguil q MaHX Hap ryyur,lfir MaHX ryHxoec<br />
repceH xoMeoH anAapuyynx 6aile. MaHx Hap ypar repnuilH xon6oo<br />
6yxuil HoeHur yAMaac Xanxurrt uapbtH trauftbt rspryyr.rrafir roApyyrcaH<br />
Hb qaaHaa ryH yr{r4p xon6orgon 6yxrafi baficaH Hs nnepxrfi,<br />
ll Xu6syH4am6a xyrarr Hb MaHxHrlH repufrH bopnorurr uyyg<br />
Aa ranAa rLl 6 ailr aary il uer 6ereeg fr naHty Aa ryyH ra fi a M b.qpanbt H rercren<br />
yeufir rogpyynaH cyAnax Hb r{yxafi ton,t. MaHxuftr ocapryyqceH 17S5-<br />
1758 oHsr 3oBcorr 6ocnorsru yeap ManNnfrH xaau ll Xr6syH4arra6a<br />
xyrarrbtH ax AapxaH uaAap qtaH BaH PnHvmHgopxrg AruapcaHaarafr<br />
yrcen xyfteanAax, optyyncaH ffn rynrax, EsexrHg r.{aa3ancaH Hb<br />
xyrarubtH regnfiryfi Hufir xanxvyyAbtH Aypryftqnrafir ropyynmH axoo,<br />
Tep6eep ",QepaoH ailruar xoronllooA rx ryfieesH e4vyfi,, xoMogH<br />
Hyrarraa 6yqax HpcH3op Xanx ga>lu MaHxrfiH scpor roML{nufiH oroyH<br />
caHaaHbl ygr4pAarq 6onxoe. MaHxrilH xaaH ilxog caHgapv, Oeep<br />
MoHronurH XasNaa x!Tot-'r btr "3aBcpaa xongnl.lo]r( 3oTcoo', rocoH<br />
213
.qaanraBap eru, llXil63yHAaMOa xyrarrbrH 3yr ilnloocoH 1ailna. L]uHreN<br />
ryyHnfir xaryy xopr/oHA opyynaH 3eBcorr 6ocnorurH yfrn noqaac<br />
rycraapnax, yganryil rop Hac 6apcaH 6aftna.<br />
I I Xil6syH4ana6a xyrarr xspxoH Hac 6apcaH ryxafi ryyxeH cypBanx<br />
6onoH cy,qanraaHbr 3oxr,loryygaA xapilJ-rqaH ap1unrr.,fi , aopyyrefi<br />
roM.qorngcoH 6ailHa. Xana6agopxnfiH "6onop ronb"-A rycraft xyH<br />
FByynx, "Oproeuuri ra3apr xopr oM erq GncaH" )i3MooH r.r.ryyg 3aax<br />
eryynmH 1ailpar. XaprH "5HMAY-utt-tryyx" 3oxuonA "MaHN Hap XanxsrH<br />
ll EorAurr xopnox aflcaH" [1 .r.151] recsH 6on Oeep MorrronbtH cygnaaq<br />
CoAOnner "1757 or-rur eyH XypeeHg xanABapr 6opoo qoqor AsflrspooA<br />
xodppyraap gyprfiu Xu6syHpau6a xyrarr HOpBOr.qox, onoH raraap<br />
oMHoH 3accaH v ryc 6oncou yryt7, naon xunufiH xexoo capbrH xopr4H<br />
AonooHoo ryl{rrH AepeBrefiAee raanar rercq3o" 12.t.421-4231 xswssH<br />
ryyHufir qoqor eBLrHoep oog OoncoH rox V3coH axoo.<br />
YupecHrfi reB apxfiBr XrOsyHgan,t6a xyrarrurn Hac 6apcanrali<br />
xon6orgon 6yxufi xoep 6apuMr xaAranarAax 6auua. TvVxR<br />
"Xra6syHgauba xyrarrsrH r3poocnocoH VroHA, oAoo xr,r.uilr yryfi ryn<br />
roHor xvHA oBqNHA gafipangax
Cyn4:ngopxr Hap Aor{xp fona6ogopx
Fapuur JYe2<br />
Xaxxrs eax s$y Cax, xyyauiH ryH fiun napaac tlspru,rin<br />
ryxafix xsprrfir runfrrrex ryH 3pxsnc3n cafr4a61 sprecoH<br />
6n anr<br />
1757 on<br />
XaHNNH ear.r s$y Cau,xyyevtilH ryH lraH HapurHl 6nvur<br />
l-leprrrIH ryxafrx xeprufir u.trfirrex ra3apr epreB.<br />
MaHafi ra3paac ailnrracaH Hs, Xra6eyHpau6a xyrarlbtH xaHq<br />
xancaH flBAnbtT coHcroH ainrrax yvr,rp,<br />
Xu6syHgau6a xyrarrurH uaHsyg6a CyHgeagopN HapbtH oprecoH<br />
fiBAan,q, Teurepufiu rerrecsufi xopt4H xoiippyraap oH apBaH xoep capurH<br />
xopr4H 3ypraaHbt ruoHe XyranbtH eBqnH taHor xyH,qoplj xop14HAonooHbt<br />
tyynail qan2 xaHv xaflxoo.<br />
Xyrarruru r3psgconx afinrracaH yrorlA,<br />
Xr6syHgari,r6a nau 6N [JJrasyH OsHilfr eapnuruilr xr,lnoox raxha<br />
xHn33C Haatu xopr,4H ecoH xhn 60nron xo6p yerarTH SsHuri xyHg xuurrfir<br />
xYn33x ypbA naMbtH ult4p33HA cyyB.<br />
Opoo xur-uur yryrl ryn roHor xyHA oB(tr4H ToxhonAox vrunil qar<br />
roo 6oncos ryn Sorg SseHg uap xaAar nor, Mopb ecnilr 6aprxaac<br />
ra,qHa,<br />
l-arqxyy Xra6:yngarrl6a 6u nan,t xyMyH ryn 6org OsHhrl rVMoH<br />
ensrfr nreHx 60noxsil-r ryr ilnvy x3A3H Xfin HoM yHr.xHX e,ail,cyrafrx3M33H<br />
caHacaH 6enree.<br />
CaHarr,1capryil atan 3yypaM rafinxyy oonNee,<br />
Xr6syHgari,t6a6u papyilAaxilH npx Eorg 3sHhfi xuturuilr xynoox<br />
6ynHur r rypBa H opAoH34 sanlnpcyr ait.<br />
Sorg 3surafi ryMoH ensnilH Tyn ypbA flaMbrH 6afiryyncau uaxfiH<br />
xypan ulaBb Hapbtr acpaH epuieeH Torrgx Fijgnbtr ryfix uu, Eorg OseH<br />
roraoHoop ronilrFlo yy rox 6uqnr Ou,lr,lN arinrra xoMooTooA xaHq<br />
xanxs3.<br />
l"yfix Hs, XyrarrurH tepoocneH ainrracan 6uvnr nor, 6apnx Luap<br />
xaAar HOt, naopu ecurir xaHXilH BaH HapbtH ra3paac ynaN4)KHnx afinrraHa<br />
lXaHxuH aaH a$y CaH, seenenrfiH ryri fluu nap -/Car-rxarigopx, Ilr,tlnungopx 6onofr<br />
zTyynail qar J05.40-07.40 L{ar 6onno, Il.T. llar roorur 6nuur/<br />
Y.N<br />
2t6
yy xoMooB. tzlfiHxyy ryn 6oon Cax 5Ng )+{fi6:yHglanr6a xyrarrslH 6apHx<br />
eceu naopnfrt ryxafrA xyprvvj-lx qaAax yryft ryn xoxLli\t xapbear<br />
XypraaHp xypryyrx 6apuxaac ragHa, Xyrarri,rr 6He:*laH.{ xaflcaH, xrlq<br />
6apux trap xa,qat Hor, uaH3yA6a CyHgeagopx HapbtH oprecoH XyrarrurH<br />
13p33cfl 3H afr nrracaH 6fi qrilfr r xaNaraap xfi 1133Hi-yrinen coHcrox afi nrraa<br />
xoMogH arTnrraxes.<br />
Mosron ync, YTA, +-M-,!, g-1, xr+-2811, g-p 6NuNr, nranx ryyn6ap<br />
6apuuraA roxnon.aco:.t sapru vrnfin Iafrn6apl<br />
-xaHq xancaH -naM HapbtH yxsxuir xyHAorreH (11,t.2411<br />
-oroq naM - ux oMq (11.r.4271<br />
-uau:yg6a - canrnfrn 6aarotan (9.r.)<br />
-AoHhp - MflH.qar ryua;lfiTaH HapbtH 6apaa 6onoo.tHfiH AaHc,<br />
Aasr xapran3arq ryuiM3n (9.r.)<br />
-ua,qapr sBax - repnix repryyH4 6apaa 6onox caig (11.r. 930)<br />
-[Jr:yH SseH - MaHx.qafrvrH yncr,tH eacarXyll-XX 3yyHbl oxsH<br />
ye xypr3n opull,tH rorruox,Qaivru ynca,q apBaH xoiip xaan<br />
6yrg xodp 3yyH epsH ral:lH xrfl cyycaH 6ereog raegyraap xaaH<br />
HafrpanrreB, xoxnM epreMxhnceH Llon llJrsyn Xyeaxgra 1723-<br />
1 736 ong xaaH ulnpsoHll cyyxs3.<br />
-raxna xhn - Haipanrronufiu 7-p ox (172g ox)<br />
-xo6p yenitn 3eax - Hafrpanr reB xaaH, Tsxrsp rarrsrq xaaH<br />
-ypbg naM - oil.qop rarooH<br />
Aurrtrnacau HoM 3oxnon<br />
" SHMAY-urH ryyx. y5.1 968<br />
o,Qexgee.fi, Manju gisun cle tacire bidhe.<br />
r 3axapos, Maxxuypro-Pyccrnfr nonnulfi cnoBapb,<br />
Canrrnerep6ypr., 1 875<br />
o Moxron ync. YTA, $-M-1,4.1, xx-281 1, g-p 6nvrr.<br />
. MoHrofl ync. YTA, S-M-1, 4-1, xu-281 1, 1-3-p 6uqnr<br />
r Haqargopx, llJ. Xanxurx ryyx. yE.,1 g63<br />
. lllapxyy, fl. Ilyecaxxaa, l-. Manx-MoHron ronu, y6., 196g<br />
. CoA6nnur. lUaulnxur rons, Xex xor., 1gg6<br />
. Cyx6aarap,O. Monron xensnfr xaps yrufrx ronu,yE., 19g7<br />
. fl.Tep6nu,ff. MoHron sypxafrx qarrooHbt 6nqnr. y6.,2001.2002<br />
. l-lsaen,fl. Monron xenxutt rafin6ap ronu. yE.,1966<br />
zt7
),<br />
n<br />
1<br />
I v<br />
4 0r,<br />
q<br />
A.<br />
ra.<br />
t<br />
,|<br />
1^.<br />
q<br />
+ l/<br />
f<br />
)<br />
r<br />
40<br />
/l<br />
,<br />
+,,<br />
r'<br />
j<br />
1<br />
4"<br />
t<br />
?'<br />
rh<br />
tL<br />
L<br />
L<br />
4<br />
,L<br />
+ ,(.,<br />
,J<br />
h,4<br />
arL4^ 44/<br />
4i, ,y<br />
Arl<br />
lt \<br />
,/ ./ t.. .<br />
'f,<br />
1<br />
v/<br />
'4, ',x<br />
t 4'.<br />
A'fr<br />
.t f 7\<br />
{ ',<br />
4t.<br />
Alt<br />
A'h<br />
t\4<br />
r! Y<br />
q' j.<br />
)<br />
+<br />
1<br />
rl<br />
J<br />
4'<br />
'rt<br />
A.<br />
A<br />
y,<br />
I<br />
A<br />
^<br />
%<br />
.t n.<br />
/t<br />
t<br />
rlc<br />
\<br />
t<br />
q<br />
T<br />
tl "'..<br />
li'<br />
IA<br />
hr'<br />
i\_<br />
I<br />
1<br />
v<br />
/T<br />
v<br />
t<br />
Q-,4-t,rr-e8//, ts7&w<br />
It?,<br />
b'<br />
t'/<br />
',<br />
0<br />
f,<br />
to.<br />
q<br />
h<br />
!'<br />
lj<br />
,T<br />
nqr<br />
\,<br />
,li<br />
+ l<br />
\_,<br />
/b!<br />
rd<br />
.i, t<br />
It<br />
I<br />
t<br />
,4,, It ,<br />
'/,<br />
(\<br />
/ft)<br />
t4<br />
t,<br />
'?<br />
")<br />
4,<br />
lv<br />
)<br />
{"<br />
"&,<br />
I<br />
//'<br />
t<br />
q<br />
1<br />
vl<br />
,4,,<br />
t' j,<br />
c<br />
,t-{<br />
fi'<br />
/t<br />
r1<br />
th<br />
,F<br />
)<br />
J,<br />
t'<br />
L<br />
I<br />
Jt<br />
/t<br />
r<br />
A<br />
;<br />
I<br />
A<br />
'A<br />
,'<br />
&<br />
218
,h<br />
)<br />
0<br />
f<br />
t:<br />
1',<br />
r\<br />
I'<br />
t;,<br />
'I<br />
nt<br />
f7<br />
t \,<br />
/,<br />
P<br />
"1<br />
-/<br />
rl<br />
6. {<br />
.rA.<br />
d<br />
/.<br />
t<br />
5<br />
,I<br />
lL<br />
't<br />
1.t<br />
h<br />
()<br />
/t ,',i\<br />
T<br />
4<br />
1,<br />
,\,,<br />
r<br />
'., tt<br />
Iu<br />
ftt/11 .<br />
vl<br />
,Q,,<br />
:4 L<br />
d'<br />
t'.' '<br />
!tJ<br />
; I<br />
b<br />
l/, ,<br />
,/l<br />
t, ,<br />
Ia\,<br />
r<br />
0<br />
/t<br />
1,\<br />
il<br />
4<br />
Ạ ,r I<br />
.i ta,<br />
N)<br />
r::<br />
4'<br />
J.<br />
U<br />
lP<br />
t't<br />
/'b<br />
I 7<br />
bg<br />
)<br />
?;<br />
1.<br />
lv<br />
I<br />
I<br />
4<br />
/t'<br />
A/r\<br />
t,<br />
0l<br />
2t9
&<br />
J q<br />
1<br />
i a<br />
z<br />
I<br />
9 .)<br />
A<br />
a<br />
A<br />
q<br />
j<br />
t-.<br />
v<br />
J<br />
)'<br />
I<br />
,/)<br />
L4<br />
d<br />
A<br />
h,<br />
<strong>22</strong>0<br />
,l<br />
I1<br />
#<br />
?,<br />
il<br />
b<br />
4<br />
j,I<br />
I<br />
A"<br />
l<br />
ll'<br />
'h<br />
a4J<br />
)<br />
4,<br />
/0<br />
,!<br />
)<br />
t<br />
f3*<br />
(, I ?<br />
t't, i<br />
1o/ 't h'e.<br />
i r il<br />
1_A fi;<br />
A,<br />
''L /<br />
furi '4 y,, iJi \<br />
t/u 1<br />
X, ,n /<br />
/)1'4<br />
lr'1',"F<br />
//\t / \
6',j trt4 6<br />
i,f1,,1.4<br />
/ 9,' I {,/fr:6<br />
<strong>22</strong>1
? \'h { t<br />
'11<br />
',{ifr' !<br />
l- (?! tt<br />
'i {tT' i<br />
1,, I t '*' 7t<br />
;'j! +,'<br />
wlf,<br />
r ,t 4<br />
U.,<br />
ift, ht<br />
#r-d<br />
1: ,l' i,<br />
,<br />
<strong>22</strong>2
ptsa.ui nlt<br />
F - utt 7/ t4t'2 8'/t, ! 'V &'t" r<br />
l,<br />
T"f<br />
{i*i:r<br />
' ,<br />
i !<br />
,L yt'<br />
rf"<br />
t;,j,<br />
L t'<br />
' u,<br />
,0'<br />
''L.y<br />
.T<br />
h<br />
tf<br />
:'A<br />
)<br />
+ f,<br />
b ,(,<br />
fl,,<br />
)<br />
n<br />
il-,<br />
L<br />
L<br />
4 tll<br />
t'<br />
h<br />
<strong>22</strong>3
tf<br />
+'<br />
,1. .,/1<br />
| {-t:.<br />
Ft'<br />
!rl, y<br />
),<br />
U<br />
T, 1'<br />
[ 'li<br />
i, i)<br />
ht<br />
ht,t<br />
il,'i<br />
ojL<br />
;'t<br />
\/-<br />
' I d,<br />
4,<br />
;,f<br />
1)<br />
A, 4'<br />
d-j<br />
lii<br />
-l ,<br />
t<br />
A. I<br />
,t lt'<br />
u,1'<br />
I /)<br />
'|j<br />
/t<br />
)<br />
,'ll<br />
f<br />
,l:,<br />
\.<br />
)'<br />
4,<br />
r,'<br />
L<br />
L,<br />
b<br />
ho<br />
I<br />
'l<br />
)<br />
7r<br />
/L<br />
\<br />
L<br />
{t<br />
' n'.<br />
4, L/<br />
I,<br />
if<br />
),<br />
!)t<br />
t'<br />
/A<br />
l''<br />
nq<br />
r'j<br />
r(<br />
I<br />
4r.<br />
,)<br />
j '.,t<br />
hA<br />
I<br />
,4<br />
1,,<br />
t)<br />
-'l<br />
L<br />
)<br />
,b Ai,)<br />
(.<br />
/1<br />
r<br />
J<br />
/L<br />
I<br />
t<br />
,q tn<br />
e<br />
j<br />
fr,<br />
l, t-<br />
':yr:t<br />
tJ I<br />
/l<br />
A<br />
,F 4<br />
Jril<br />
l,iL<br />
T:,4' "<br />
;v? ?<br />
?1fi,<br />
'Aof<br />
r{ rl /,<br />
('<br />
r ' lt<br />
i+'l;^,,4'<br />
L,ti,*<br />
1.'befi;<br />
+ PL<br />
'4.t<br />
t 4<br />
I "^ E', P.-<br />
L 1.4<br />
<strong>22</strong>4
t<br />
I<br />
J<br />
)'<br />
tr<br />
a<br />
1,<br />
ifi<br />
)<br />
/)<br />
'/r<br />
/t<br />
t,<br />
.4<br />
uh /1<br />
ft"<br />
tt<br />
{h<br />
\<br />
l,"<br />
!L<br />
'f'<br />
./lt<br />
i /1.<br />
,<br />
1.,,,<br />
.4<br />
,"1<br />
,<br />
' a)l<br />
i,lr,<br />
+3<br />
/h;<br />
)<br />
",[ n<br />
t+r<br />
,l<br />
t,<br />
q_<br />
/)<br />
11<br />
,/L<br />
?<br />
'',1,<br />
ry'<br />
4<br />
/\<br />
)r:<br />
tJ<br />
:)a<br />
n<br />
9<br />
.r!<br />
^F,<br />
(<br />
k '1'<br />
)<br />
Qt<br />
T"<br />
I<br />
q'<br />
el I<br />
fl'<br />
/5<br />
1)
'rt,"'\..<br />
',\ J,<br />
'b'4<br />
v; ft<br />
^i<br />
l<br />
/r /tfi<br />
a<br />
,'! l,<br />
1), tl<br />
L/,<br />
L4 bl<br />
.r/t t<br />
'('<br />
<strong>22</strong>6
I - ,..:-1i,,-l<br />
-,R:,jfui<br />
-,i--<br />
F?m<br />
1. Tyyr"xfrrrfreillcg .. . .. ..3<br />
2. H.Yret- rbron tmaac Xaarr opocr:;.r q:prurfrH canOapr<br />
6adryyanrrFucrFpyyA(1912-1917 ) ....S<br />
3. Hard E+ lbrr rryo 6*.+r.rfir usxsH<br />
cyAnarflra-<br />
.... ".,.1S<br />
a. CJ-a5q1 lSIlcu 3q.catr Ecnoro Aaxb qspruilnxnulii<br />
6ahpcyyp ......44<br />
5. 6J{rm.Orogrmr i*rron ync Xoag, ArrafiH xnsraapbtH<br />
onoHxrrltltlrFI}'ErlG -..<br />
........S4<br />
6. AOrrp Xrnip*m*r yrcetarHbr bypengsxyyH<br />
raprL.xq/',F[ ....... 70<br />
7. )KF+atrqfn_ lbrorun xouyygbtH rasap Hyrar e:snaunufiir<br />
Horcfltrtfr O$rlF(rtyttaxoH). ,.....8.1<br />
B. C.{om- Pfrrfa 3as banqHga HauxafixavqurH MoHronurH<br />
coernopt''EtrlbtEq .,... 86<br />
9. Il.rQdqnn- An6a 6alg1Abtx repen yer,riH HaMrap_nnryyncaH<br />
lrjau]Gr vggcrarEff agqg*rf,n 3pux3" x3MO3x ryBoA cypBanx 6n.rHrr<br />
xnfier%rilTEu.rr ... .gC<br />
10' q.uapqnopn Tarxa ypnaHxafru 3acar saxHpraaHbr 3oxHc!<br />
bairyynamrrr *yyAanA /Xylll-XX 3yyHbt sxsH/ . 1l:<br />
11. H.Xaran6aarap. lviaHx, xarD(btH Hoegsrr ypar<br />
TepnrJ. xc--6m<br />
12 5.5a-reuep 3.-*,t-,t;,ti,,,-caa-TyyxHiH aci,;,-.a.- -
13. 9nn-Opyrurx.Xerxnnr. 9rs yncbtH 3acrufiH ra3paac Tyrvrsg opHur<br />
epreeraBilHbr ra3pblrHesHxaran6apnacanHb. . . . . .. ... 123<br />
14. A.flyncar. Lluuruc xaau xrfirss4 XyarvnH oMroH . . . . 133<br />
15. l-.Msxsc. Tonyfi xaHbt aMb.qpang xonborAox 3apfiM oH qarufir<br />
roApyynaxHb... .....140<br />
16. fl.Eanp. XerurrH reennftH 6anrac Aaxb aHXHbr Manrnara<br />
cy.qanraa , . . . . 156<br />
1 7. A.SpAsHe6aarap, O.Annapg, H. Ear6ong, B. Mrnnep. XynHyrr.rfi H<br />
6ynuuaaconAcoHrarr,trarafi warail ....176<br />
18. X.l-ax6ong. XyHHy [yHxy HapbrH HoroH 3aHUnurH ryxafig . . . . 190<br />
19. E.EarcypaH. XyHHyrufiH ryyxeHg xon6orgox 3apuM rasap ycHbt<br />
Oailpu:nurHacyyAanA .....,195<br />
20. O.Earcaftxan. ffnonurop.qoMroH Oyraru Xrpouu a6yrafin 6uqces<br />
"[.[orcon,turH AypAarranaap MoHrofi apAbtH HaMbtH r1ycntafrr AaxhH<br />
HATUaH vsceH Hb " eryyrnrfiH tyxail /Uyvux(. . . . .202<br />
o,- i<br />
(21 -i6.SnxqrMer.Tafreanu Vnc roprafiH ux cypryynufin YugecrsH<br />
tfgnansrH can6apsrH geg npo$eccop laH Mefi XyarrafiH buqcoH<br />
"3esnenr Opocooc 1917-1924 oH xypron Mourong FByyncaH repnfiH<br />
6ognorurr veurrexyfi" eryynnufiH ryxafi (sfr+#rffrEfifr#) Tafi6oft<br />
xor,2000ou /Avvrttx/ ..r..., ,.,.206<br />
<strong>22</strong>. Y .fle nr sp rraaa. I I Xu6syngarraba xyra rrurH xa Hq xarcaH,q xonOorgox<br />
xodp6apurnrrr/6apumm/ ...213<br />
<strong>22</strong>8