LÍ THUYẾT ÔN THI THPTQG 2018 MÔN HÓA HỌC - NGUYỄN HỬU TRỌNG (BIÊN SOẠN)

Tài liệu ôn thi THPTQG 2018
đỏ và keo d nh Để tăng độ cọ sát còn thêm bột thủy tinh nghiền m n vào cả hai thứ thuốc trên
Khi quẹt đầu que diêm vào lớp thuốc ở hộp diêm, Pđỏ nóng lên và gặp chất oxi hóa nó liền bốc
cháy, làm cho lưu huỳnh bắt cháy rồi que diêm bằng gỗ cũng cháy theo
- Vì hoạt động hóa học mạnh nên trong tự nhiên photpho không tồn tại ở dạng tự do, chỉ
thấy ở dạng canxi photphat Ca 3 (PO 4 ) 2 , có trong hai loại quặng là apatit và photphoric Nước ta
có cả hai loại quặng này, đặc biệt quặng apatit với thành phần ch nh là 3Ca 3 (PO 4 ) 2 .CaF 2 với trữ
lượng rất lớn ở Lào Cai
Trong công nghiệp người ta điều chế photpho bằng cách nung trong lò điện hỗn hợp gồm
canxi photphat, silic đioxit (cát) và than
IV. P 2 O 5 v it photphoric H 3 PO 4
1. P 2 O 5 , o it t ng ứng củ H 3 PO 4 : là một chất rắn, màu trắng, thăng hoa ở 359 0 C.
P 2 O 5 rất háo nước, vì vậy nó được dùng làm chất khô Khi tương tác với nước vừa đủ, nó tạo nên
axit photphoric:
P 2 O 5 + 3H 2 O 2H 3 PO 4
Trong P 2 O 5 và H 3 PO 4 , P có số oxi hóa +5 Khác với nitơ, photpho có độ âm điện nhỏ nên bền
hơn ở mức +5 Do vậy, H 3 PO 4 và P 2 O 5 khó b khử, không có t nh chất oxi hóa như HNO 3
2. T nh chất vật l củ it photphoric
H 3 PO 4 là một chất rắn, không màu, nóng chảy ở 42 5 0 C Nó dễ chảy nước (h t hơi nước trong
không kh ẩm), và tan trong nước theo bất kì tỉ lệ nào
3. T nh chất hoá học củ it photphoric
a. H 3 PO 4 là một triaxit, nó có thể cho một, hai hay ba proton
b. H 3 PO 4 là một axit trung bình, nó yếu hơn so với các axit HCl, H 2 SO 4 , HNO 3 ... Trong dung
d ch, H 3 PO 4 điện li theo ba nấc và ngay nấc 1 cũng chỉ điện li một phần, ở nấc 2, nấc 3 sự điện li
lại càng yếu hơn Các phương trình điện li :
H 3 PO 4 H + + H 2 PO 4ˉ ; H 2 PO 4ˉ H + + HPO 42ˉ ; HPO 42ˉ H + + PO 43ˉ
Trong dung d ch H 3 PO 4 , ngoài những phân tử H 3 PO 4 còn có các ion H + , H 2 PO 4ˉ , HPO 42ˉ và
PO 43ˉ.
Dung d ch H 3 PO 4 có các t nh chất hóa học của dung d ch axit Cụ thể là, dung d ch H 3 PO 4 có
tác dụng lên chất chỉ th màu Dung d ch H 3 PO 4 tác dụng với dung d ch bazơ và oxit bazơ Trong
các tương tác này, tuỳ theo lượng của H 3 PO 4 và lượng chất tác dụng sẽ cho những sản phẩm
muối trung hoà hay muối axit Th dụ : nếu tỉ lệ n H 3 PO 4 : n NaOH = 1:1, thì ta có phương trình:
H 3 PO 4 + NaOH NaH 2 PO 4 + H 2 O hay H + + H 2 PO 4ˉ + Na + + OHˉ Na + + H 2 PO 4ˉ + H 2 O
H 3 PO 4 có thể tác dụng với những kim loại có t nh khử mạnh hơn so với hiđro và cho kh H 2
bay ra.
4. Mu i photph t: có 3 muối: muối trung hoà và 2 muối axit (hiđrophotphat và
đihiđrophotphat) Tất cả các muối trung hoà và muối axit của kim loại kiềm và amoni đều tan
trong nước Với các kim loại khác chỉ muối đihiđrophotphat là tan được, ngoài ra đều không tan
hoặc tan t trong nước
5. Điều chế v ứng dụng củ it photphoric
Trong công nghiệp, người ta điều chế H 3 PO 4 bằng cách cho dung d ch H 2 SO 4 đặc có dư tác
dụng với canxi photphat Ca 3 (PO 4 ) 2 tán nhỏ ( lấy từ quặng apatit hoặc quặng photphorit):
Ca 3 (PO 4 ) 2 + 3H 2 SO 4 2H 3 PO 4 + 3CaSO 4
CaSO 4 tan t nên kết tủa lắng xuống, H 3 PO 4 còn lại trong dung d ch H 3 PO 4 điều chế được,
dùng để sản xuất phân bón hoá học (phân lân)
6. Phân đạm: cung cấp nitơ hoá hợp cho cây dưới dạng ion nitrat NO 3ˉ
và ion amoni
NH 4 + Phân đạm làm tăng tỉ lệ của protit thực vật, có tác dụng làm cho cây trồng phát triển mạnh,
nhanh, cánh lá xanh tươi, cho nhiều hạt, nhiều củ hoặc nhiều quả Phân đạm được đánh giá theo
tỉ lệ % về khối lượng của n tố N
Biên soạn:Nguyễn Hửu Trọng-01264524997-nhtrongulaw@gmail.com 8