Doarpskompas januari 2019

Nije dichtbondel Harm Woelinga
De stilte ropt
De stilte ferbrutsen, de wurden sprekke wer
It hat efkes stil west, mar nei acht jier wurdt
de stilte lang om let ferbrutsen en hat
Harm Woelinga út Feanwâlden syn tredde
dichtbondel útbrocht. “Ik hie al langer
wat wurk lizzen, mar de tiid wie doe noch
net ryp. De bondel is it einprodukt fan in
ripingsproses“, sa fertelt Harm as ik by him
oan de keukenstafel sit. Yn de “De stilte ropt”
beskriuwt er, hoe’t hy it libben oppakt nei’t de
dea “de doar mei in klap efter him tichtlutsen
hat”. Mar it skeinde blêd op de omslachfoto
is noch grien genôch en lit de stilte fan de
blauwe loft oer him hinne komme…
Direkte oanlieding foar it útbringen fan dizze
bondel is it ferstjerren fan harren dochter
Kristine (11 jier), yn 2004 oan leukemy. “Dat
wie foar ús in drege tiid, mar ek ien dy’t sjen
liet dat men troch famylje en freonen mei in
soad waarmte omkringe wurdt “. Sa’n tragysk
foarfal lit djippe spoaren nei, mar men siket
“de leafde om nije paden yn te slaan”. Mei
it útkommen fan dizze nije dichtbondel “De
stilte ropt” krije syn eardere bondels “De lêste
tút”(2009) en “Taastber fier fuort”(2010) in
ferfolch.
“Mei it útbringen fan dizze lêste bondel
wol ik sjen litte dat men net yn it fertriet
hingje bliuwe moat. Der is noch safolle
om fan te genietsjen. Ek al bist skeind, it
libben giet troch. It dichtsjen sjoch ik as in
ferwurkingsproses. Myn earste gedichten
skreau ik fuortendaliks nei it ferstjerren fan
ús dochter. Dy wiene doe yn it Hollânsk, mar
de Fryske taal is de taal fan myn gefoel. Dy
útdrukkingen en siswizen steane folle tichter
by my, dêrom bin ik fierder gong mei it
meitsjen fan Fryske gedichten. Dat doch ik mei
sa min mooglik ynterpunksje en haadletters.
De lêzer moat sels mar de klam lizze op
wurden en sinsmelody. Allinne as it foar de
dúdlikens echt moat, set ik in haadletter of
bygelyks in fraachteken. “
Foarm en ynspiraasje
“Ik boartsje graach mei wurden en sinnen
en de foarm fan de gedichten. Sa is it earste
gedicht fan de bondel makke troch wurden
wei te litten út in krante-artikel. Dêr ha ik
meardere fan makke, mar dy’t pleatst is fûn
ik it meast tapaslik. Fierder brûk ik Japanse
fersfoarmen, lykas de wol bekendere haiku.
Troch in column yn de Ljouwerter Krante
kaam ik op it idee om in saneamde villanelle
te brûken: in fan oarsprong fyftjende iuwsk
Napolitaansk hoedersliet mei as opfallendst
skaaimerk twa rigels dy’t hieltyd yn de
strofes weromkomme. It fers telt njoggentjin
rigels, dêr’t net mear as twa rymklanken yn
foarkomme meie, en rigels moatte kompleet
oanhelle wurde, te witten 1, 6, 12, 18 en ek 3,
9, 15 en 19. Dy foarm ha ik yn dizze bondel
yn ien fan de gedichten tapast.“ Meastentiids
brûk ik de mear frijere foarm.
“Yn de wykeinen siet ik faak noch let achter
de kompjoeter, want de stilte fan de nacht
jout ynspiraasje. Soms lei ik krekt op bêd en
dan skeaten wer allegear wurden en sinnen
troch my hinne. Ideeën waaie dan oan. Eins
moat ik dy daliks wer opskriuwe, mar penne
en papier lizze net njonken it bêd. Op fakânsje
06