LaNSCO LaNSCOurant juni 2019

De
LaNSCOurant
Tijdschrift van actieve coöperatieve scharrelondernemers
Jaargang 2
Nummer 5
Juni 2019

Voorwoord
Inhoudsopgave
Beste mensen,
Met trots presenteren we weer een nieuwe uitgave van onze LaNSCOurant.
Het zomernummer. En ik moet bekennen: niet met helemaal een zomers gevoel.
Afgelopen weken had ik met enige regelmaat de indruk dat we massaal een soort van
allemaal toe zijn aan Vakantie. Zoveel mensen zijn moe, haken even af. Het baarde me
ook zorgen, want ik had en heb er zelf ook last van. Ik kan niet eens zeggen dat het bizar
druk is, maar ergens heb ik bij vlagen het gevoel dat ik de ‘Spirit’ even kwijt lijk te zijn.
We rennen met z’n allen maar door, iedereen is druk druk druk. Het blijft allemaal maar
over geld en verdienmodellen draaien: hoe krijgen we het in Nederland voor elkaar om
gewoon van betekenis te zijn zonder dat daar van alles en nog wat aan moet hangen?
We zijn toch zinvol bezig?
Op het dieptepunt van dat gevoel hadden we een dag van het Oranje fonds. Een dag over
leiderschap. We begonnen op 6 juni, D-Day 75 jaar geleden. De dag dat het einde van
die verschrikkelijke oorlog werd ingezet. De dag dat de vrijheid die wij elke dag mogen
ervaren dramatisch werd bevochten door zo zo veel jonge mensen die hun leven gaven.
Vrijheid is een rode draad in mijn leven. Een van de redenen dat ik zo strijd om het
Sociaal coöperatief Ondernemen in Nederland vaste voet in de aarde te geven: omdat het
mensen Vrijheid geeft. Mogelijkheden om op eigen wijze bij te dragen.
We hadden twee prachtige dagen en diep van binnen voelde ik mijn vuur weer een
beetje oplaaien. We staan ergens voor mensen, en ik Geloof er in: onze coöperaties, alle
energie die we er de afgelopen jaren in hebben gestoken.
Leren
En er is veel werk te doen, veel te leren, veel met elkaar te delen. En opeens was daar het
idee van onze LanSCOOL: een SCOOL waarin we van elkaar en met elkaar kunnen leren.
Een zaadje is geplant: in deze uitgave kun je er meer over lezen en de komende maanden
gaan we ons buigen over dat idee.
We wensen je veel leesplezier.
Een verzoek: als je onze LaNSCOurant een warm hart toedraagt, wordt het langzaamaan
echt belangrijk dat we abonnementen kunnen gaan afsluiten: een tientje per jaar
mensen, af te trekken als bedrijfskosten (tenslotte een zakelijk gerelateerd abonnement):
via de site die online is, kun je het ons laten weten.
Tot gauw.
Voorwoord .....................................................................................................................2
Tweede LaNSCO-dag bruisend en inspirerend ....................................................4
Lansco & cacao ............................................................................................................9
De Parallelle Arbeidsmarkt..................................................................................... 11
Primeur: maak kennis met onze LaNSCOOL ...................................................... 13
Workshop: De omgekeerde toets .........................................................................15
De Insecten Bunker van Dorie Mol ...................................................................... 17
Adverteren in de LaNSCOurant .............................................................................19
COLOFON ......................................................................................................................20
Erna Smeekens
2
3

Tweede LaNSCO-dag bruisend en inspirerend
Het was een inspirerende bijeenkomst. De tweede landelijke dag in mei voor
sociale coöperaties, vanaf nu omgedoopt tot LaNSCO-dag. Het samenzijn stond
in het teken van netwerken, ideeën en suggesties uitwisselen, de onderlinge
band verstevigen, van elkaar leren, kennismaken en interactief bezig zijn.
Gastheer was De Blauwe Paraplu in Amersfoort.
gaf een ‘college’ rollen en eigenschappen in coöperaties en groepen, waarbij
naar hartenlust met lego geknutseld kon worden. Jan Roelofs en Adriaan
Bertens van de Vrije Stroom hadden het over de waarde van sociale coöperaties
en hoe meet je dat. Voormalig BP-lid Dave Molenaar vertelde over zijn
succesverhaal, wat heeft geresulteerd in cateringbedrijf UwThuisChef.
Bijna vijftig coöperatie-leden uit het hele land gaven acte de presence om
zich te laten zien en collega’s te ontmoeten. Met een keuze uit zes workshops,
de lancering van de LaNSCO-website (Landelijk Netwerk Sociaal Coöperatief
Ondernemen), een uitgebreide lunch, de ‘wall-of-fame-flap-over’ met
visitekaartjes en dergelijke, marktkramen vol info en spullen, een kapster (Ellen
van Diepeningen) en een singer-songwriter (Jelmer van der Wal.) Afsluitend
werd er tijdens de ‘borrel’ nog even intensief nagepraat waarbij Jude Catering
Syrische hapjes serveerde.
Foto Maarten Rector
Annemiek Ramaekers (Ondernemersladder Soest) onderzocht hoe je lokale
ondernemers verbindt aan coöperatie-ondernemers. Ze ontving veel positieve
reacties op haar workshop, “Mensen wilden graag verder praten met ons over hoe
we dingen aanpakken. Het belang van een dag als deze is wat mij betreft vooral
de verbinding. Maar ook van elkaar leren en ideeën opdoen. Voor een volgende
keer stel ik een netwerkspel of kennismakingskaarten voor, zodat er meer
onderling contact ontstaat.” En tot slot: Jacqueline Boots van ’t Lichtpunt vroeg
haar toehoorders: ‘Ben jij klaar voor je bedrijf?’, waar ook veel animo voor was.
4
Foto Maarten Rector
Workshops
“Jullie hebben het geweldig georganiseerd”, mailt Karin Rienstra van Jude
Foundation. In de workshop die zij gaf ging het over de drive en passie die
mensen hebben, ‘gericht op de toekomst die we met elkaar willen vormgeven’.
Met als doel het versterken van de samenwerking. Erna Smeekens van LaNSCO
Goede aftrap LaNSCO-dag
“We groeien. Niet alleen in het aantal coöperaties, maar ook in kwaliteit”, zegt
Adriaan Bertens (Vrije Stroom.) Wat hem ook beviel was de goede aftrap in de
late ochtend, de lekkere lunch, interessante workshops en geen tijdsdruk of
haast gedurende de dag. Daarnaast een goede bereikbaarheid per openbaar
vervoer en een ‘warme hosting’. “Chapeau Blauwe paraplu. Eigenlijk denk ik dat
Amersfoort een ideale plaats van samenkomst is. Verder lijkt het mij een goed
plan om actief te onderzoeken, waarom sommige coöperaties er niet waren.
Was het de plek? Het programma? De datum?”
5

De leden van ’t Lichtpunt vonden het een dag waar ze veel aan hadden qua
inspiratie opdoen met ‘mooie workshops op een prachtige locatie’. “Fijn om
iedereen even te kunnen spreken. De lunch was lekker maar de opzet niet zo
handig. Lang in de rij en dan niet even kunnen zitten. Daardoor was het was
onrustig.”
Erna Smeekens, medeoprichter van de Vrije Uitloop in Breda, vond het een
heerlijke, goed verzorgde dag. “Ik heb genoten van de mensen, de activiteiten,
de diversiteit. ‘Onze’ ondernemers gaven op de terugweg aan dat ze een
ontzettende leuke, leerzame en ontmoetingsvolle dag hadden. Voor mij is
het belang ervan dat we met velen zijn, elkaar inspireren, van elkaar leren,
uitwisselen en onze scope verbreden.” Als verbeterpunt wil ze nog kwijt
dat mensen graag willen weten wie de workshop geeft. “Ik zou ook meer
ondernemers uit de coöperaties als workshop-gevers willen zien. Daarnaast de
programma’s aan muren en deuren, een evaluatieformulier aan het eind voor
iedereen. En koffie en thee als het kan niet in ruimte waar ook een workshop is.
Want als een andere workshop eerder klaar is loopt men daar naar binnen of ze
staan buiten zonder koffie.”
Foto Maarten Rector
Bruisende middag
Jessica de Ruijter (Blauwe Paraplu), spreekt van een bruisende dag. “Het was
een divers programma en ontzettend leuk dat er zo verschillende bijdragen en
workshops waren van verschillende coöperaties. Geweldig bijvoorbeeld dat
iemand aanbiedt om muziek te maken tijdens de bijeenkomst en dat iemand
gaat knippen. Op zo’n landelijke dag kunnen we veel dingen van elkaar leren,
elkaar ontmoeten en ervaringen uitwisselen. Het is goed om te zien dat mensen
door heel Nederland hiermee bezig zijn. Zo worden we ook meer een grote
beweging. De workshops werden met name door kartrekkers gegeven. Het zou
leuk zijn als de volgende keer meer coöperatieleden hun ervaringen, kennis en
expertise delen.”
6
7
Foto Bert Vos
Landelijk Netwerk
Voor Mieke van Tilburg van Cordaid, die Sociale Coöperaties begeleidt
ondersteund, was het ook een inspirerende dag. “Het geeft mij veel energie
om te zien dat deelnemers uit het hele land waren gekomen om kennis en
ervaringen uit te wisselen. Mooi om te zien dat wat we zijn gestart samen
met de Vrije Uitloop, (de eerste sociale coöperatie, red.) nu is uitgegroeid tot
een landelijk netwerk. Ook heel leuk dat sommigen hun bedrijf meteen in de
praktijk brachten, zoals de kapster, de muzikant en de dames van de Syrische
hapjes. Het zou goed zijn om deze dagen regelmatig te organiseren, landelijk
maar zeker ook per regio. De verschillende coöperaties zijn heel uiteenlopend,
maar kunnen veel van elkaar leren.”

Lansco & cacao
Deze bijdrage gaat over LANSCO-‘ontwikkeling’. Door te beginnen met het verhaal
over cacao-certificering hoop ik bij te dragen aan de ontwikkeling van Lansco.
Cacao groeit niet gemakkelijk. Er zijn veel klimatologische eisen van de cacaoplant.
Ze speelt ‘hard-to get.’ Een bepaalde luchtvochtigheid, een bepaalde
omgevingstemperatuur, bepaalde aarde, geduld en dat soort zaken. Cacao groeit
vooral in West-Afrika. De vraag naar cacao groeit enorm, onder meer door de
stijging van de welvaart in China.
8
Foto Maarten Rector
Doelen behaald
Al met al een succesvolle bijeenkomst met een gevarieerd aanbod en hier
en daar wat verbeterpunten. Dat is de algemene reactie van de deelnemers.
Wat het organisatieteam en de leden van de Blauwe Paraplu betreft zijn de
doelen ruimschoots behaald. De volgende LaNSCO-dag is naar verwachting in
november. De locatie is nog niet bevestigd.
Bert Vos.
Door klimaatverandering staat de productie onder druk. Er zijn veel
problemen die kleven aan de productie van cacao: kinderarbeid, uitbuiting,
plantenziektes, gifgebruik, ontbossing enz. Gebrek aan samenwerking tussen
belanghebbenden. Goh….het cacao-verhaal zou exemplarisch kunnen zijn voor
véél meer…
Eerlijker chocolade
Na verloop van tijd kwam er in de 20ste
eeuw certificering: Max Havelaar, Fair Trade,
enzooorts. Doel was: eerlijker chocolade.
De consument zag door de bomen het
eerlijke chocoladebos niet meer. Vrij
recent zijn grote producenten én de grote
afnemers (onder andere Nestlé en MARS,
de chocoladeproducenten) samen gaan
zitten: hoe kunnen we de wildgroei in het
certificeringscircus beteugelen? Ze kwamen
overeen eerlijk cacao te produceren, zonder
kinderarbeid, met een eerlijke prijs voor
de boeren, milieuvriendelijk, duurzaam,
betaalbaar enz. En toen ze het eens waren zijn
deze partners gaan praten met overheden. En
die zijn nu bezig dat in wetgeving te vervatten:
dan zijn al die concurrerende certificaten niet meer nodig en is de chocoladeeter
automatisch van zijn schuldgevoel af. Op termijn is chocolade per definitie
en per wet een eerlijk product. Ik ben een mens van ‘grote lijnen’ en laat het
hierbij als het om cacao gaat. De les die ik hierbij leer, is dat we als sociale
coöperaties niet te snel bij de overheden en politiek moeten aankloppen. Eerst
moeten we zelf orde op zaken stellen. Is er wanorde? Ja zeker!
9

Globaal verhaal over sociale coöperaties
We bewegen ons op een terrein met een ingewikkelde materie, het sociale
domein. In dat domein komen we onder andere politici tegen, die meestal niet
verder kijken dan de volgende verkiezingen, gemiddeld een jaar of vier. Ter
illustratie: ik gaf Gijs, een nieuw VVD-raadslid in Zutphen een boek te leen:
Harari: 21 lessen voor de 21ste eeuw. Dat is een aanrader voor elke hedendaagse
aardebewoner. Harari is een jonge historicus en doceert geschiedenis aan
de universiteit van Jeruzalem. Hij kijkt naar de toekomst van deze eeuw.
Verhelderend boek. Na een paar weken gaf het gemeenteraadslid me mijn boek
ongelezen terug: te druk. Mensen aan het roer kiezen niet voor voeding, wel
voor eten…
Verschillen tussen coöperaties
Dus wij moeten pas met een verhaal naar de politiek gaan, op het moment
dat wij een coherent verhaal hebben. Er lijken me nu te grote onderlinge
verschillen tussen de coöperaties. Er mogen lokale accentverschillen zijn.
Dat maakt het geheel levendig, vitaal en houdt verwondering hoog. Maar de
verschillen lijken me nu te groot. Het zijn geen accentverschillen (bijvoorbeeld
tussen Huizen en Zutphen), het zijn verschillen als dag en nacht. Dan wordt een
landelijk verhaal moeilijk. Het cacaoverhaal laat voor mij zien, dat (politieke)
samenwerking pas effectief wordt bij enige uniformiteit. Bij het overleg
LANSCO-regio midden werd die bedenking van mij te snel van tafel geveegd.
Ik breng die bedenking bij deze terug op tafel:
Wat mij betreft maken we werk van de volgende fase van de ontwikkeling van
LANSCO óf we stoppen met kartrekkersbijeenkomsten en gaan vooral lokaal
onze eigen koers. Wat mij betreft is het kiezen of delen.
Adriaan Bertens
De Parallelle Arbeidsmarkt
Ondanks beleid van de overheid en economische voorspoed blijven veel
mensen aan de kant. Zo’n 1,5 miljoen mensen ontvangen in Nederland een
uitkering vanwege werkloosheid of arbeidsongeschiktheid: 17% van de
beroepsbevolking. Dat kost 26 miljard euro per jaar. En dan zijn er nog veel
mensen zonder uitkering en werk die ook graag de handen uit de mouwen
willen steken.
Het bedrijfsleven heeft daarvoor niet voldoende banen en mensen zijn lang niet
altijd geschikt om direct geplaatst te worden. Tegelijk blijft er veel werk in de
samenleving liggen omdat dit regulier niet te bekostigen is. Daarom moeten we
een parallelle arbeidsmarkt creëren. Parallel, omdat de principes en instituties
uit het verleden geen oplossing bieden. De P-arbeidsmarkt is een oplossing die
recht doet aan iedereen die wil werken. Daar moeten de nodige heilige huisjes
voor omver. Dat houdt ons niet tegen. We zoeken samenwerking met publieke
en private partijen die met ons de P-arbeidsmarkt willen ontwikkelen. De
eerste pilots staan in de steigers.”
Start Foundation
Het eerste stukje tekst op de website ‘Parallelle Arbeidsmarkt’ van de Start
Foundation is een tekst die me aanspreekt. En waarvan ik me afvraag: gaat
het niet weer alleen over het creëren van nieuwe baan-mogelijkheden of zou
het idee van coöperatief sociaal ondernemen (het scharrelondernemen) hier
ook een plaats in mogen krijgen? Wat is arbeid? Het maken van omzet door
een eigen dienst of product te maken en te verkopen valt in mijn wereld onder
arbeid. Er zijn scharrelondernemers in onze coöperatie die soms verzuchten:
had ik maar een baant, dan had ik het niet zo druk als nu.
Behoud van uitkering
Ook ondernemend bezig zijn is arbeid. En vanuit LaNSCO wil ik een lans breken
voor die mensen die om welke reden dan ook het geloof in betaalde banen kwijt
zijn geraakt en voor zichzelf zijn begonnen. Met behoud van uitkering: vaak
omdat er toch allerlei redenen zijn waardoor iemand niet geheel financieel
onafhankelijk kan worden: maar over die mensen hebben we het toch? Als de
P-Arbeidsmarkt een oplossing is die recht doet aan iedereen die wil werken,
zijn de mensen in de coöperaties voor scharrelondernemers absoluut in! Ze
willen niet alleen hard werken, dat doen ze ook!
10
11

Arbeidsmarkt
Ook ondernemend bezig zijn is arbeid. En vanuit LaNSCO wil ik een lans breken
voor die mensen die om welke reden dan ook het geloof in betaalde banen kwijt
zijn geraakt en voor zichzelf zijn begonnen. Met behoud van uitkering: vaak
omdat er toch allerlei redenen zijn waardoor iemand niet geheel financieel
onafhankelijk kan worden: maar over die mensen hebben we het toch? Als de
P-Arbeidsmarkt een oplossing is die recht doet aan iedereen die wil werken,
zijn de mensen in de coöperaties voor scharrelondernemers absoluut in! Ze
willen niet alleen hard werken, dat doen ze ook!
Heilige huisjes
En dat er heilige huisjes omver moeten, staat als een paal boven water. Wellicht
ook huisjes die alsmaar blijven geloven in die heilige betaalde baan. En ook wij
zijn niet meer tegen te houden. Er zijn inmiddels meer dan twintig coöperaties
in het land, waar mensen met heel veel plezier, enthousiasme en daadkracht
naar vermogen aan het ondernemen zijn, omzet maken met hun eigen talent.
Daar heel gelukkig mee zijn, absoluut een bijdrage leveren en keihard werken!
Vrije Uitloop
Afgelopen week hadden we het bij ons in De Vrije Uitloop weer over mijn
favoriete woord Scharrelondernemer. Het blijft wringen. Hun voorstel: waarom
noemen we ons niet: Participatie-Ondernemers? Voor mij het eerste alternatief
waar ik me in kan vinden. Ondernemers op de Parallelle Arbeidsmarkt: wij
gaan ervoor. En we melden ons hierbij dan ook vol enthousiasme aan bij de
beweging om te laten zien dat wij die al aan het vormgeven zijn: mensen zijn
aan het werk, maken omzet en doen weer mee. Volgens mij ging en gaat het
daarover.
Erna Smeekens
Primeur: maak kennis met onze LaNSCOOL
Afgelopen maanden hebben we achter de schermen zowel hard gewerkt als
hard nagedacht: waarmee kunnen wij jullie verder helpen en waarmee kunnen
wij inkomsten genereren?
Een van de dingen die we tegenkomen is de behoefte aan leren. Leren hoe je
een community vormgeeft, hoe je moet ondernemen, hoe je met je Droom in
contact blijft en zo verder.
En aangezien trainen, lesgeven zowel mijn vak als mijn grootste passie is,
hebben we een 6-tal workshops ontwikkeld die we jullie aan willen/kunnen
bieden. Tegen LaNSCOOL prijzen, natuurlijk! We komen de workshops geven op
locatie en we vragen minimaal 6 deelnemers.
Indien we in totaal meer dan drie uur reistijd hebben, vragen we bij de
workshops van minder dan een dag voor die meer-uren 15,- per uur extra.
Welke kleur ben jij?
Hoe ziet jullie coöperatie eruit in kwaliteiten
en persoonlijkheden? Een speelse workshop
gebaseerd op het DISC-persoonlijkheidsmodel.
Een workshop van 2 uur. Kosten:
5 euro per ondernemer + een bedrag van
75,- vanuit de coöperatie (excl. BTW!) +
reiskosten.
Introductie in Verbindende Communicatie
Om met elkaar tot een echte
coöperatie te komen, is communicatie
onontbeerlijk. Marshall Rosenberg
ontwikkelde de Geweldloze
communicatie: een bewezen manier
om met elkaar in verbinding te blijven.
We bieden jullie een introductie
van een halve dag (3 uur), met de
mogelijkheid op een vervolg. Kosten 10,- per ondernemer en een bedrag van
100,- voor de coöperatie (excl. BTW!) + reiskosten.
12
13

Wat breng je, wat haal je?
Een actieve workshop waarin we allemaal een community
canvas gaan invullen om helder te krijgen hoe iedereen in
de community staat, wat iemand aanbiedt en vraagt/nodig
heeft. Een workshop van 2 uur.
Kosten: 5 euro per ondernemer + een bedrag van 75,- vanuit
de coöperatie (Excl BTW!) + reiskosten.
Keep on dreaming.
Hoe houd je jouw droom vast? Hoe blijf je in contact
met je Grotere Bedoeling? Een oefening waarin we
jullie kennis laten maken met de Logische Niveaus
van Robert Dilts en waarin je daarmee zelf aan de
slag gaat, zodat je altijd en overal je Droom terug kunt
pakken.
Een workshop van een halve dag (3 uur).
Kosten 10,- per ondernemer en een bedrag van 100,-
voor de coöperatie (excl. BTW!) + reiskosten.
Doelen stellen.
De hele dag door stellen we onszelf grotere en kleinere doelen.
Velen ervan behalen we niet. Hoe stel je jezelf doelen én behaal
je ze? Een must om te kunnen ondernemen. Interactieve
workshop van een dag waarop we uiteraard onszelf ook
tenminste 2 doelen stellen.
Kosten 15,- per ondernemer en een bedrag van 150,- voor de
coöperatie (excl. BTW!) + reiskosten.
Leiderschap: een workshop voor kartrekkers.
Locatie: Breda of Amersfoort.
Wie ben jij als leider/kartrekker van een coöperatie?
Wie zou je willen zijn? Een dag waarin we actief
aan de slag gaan met leiden en leiderschap. Theorie
wordt afgewisseld met persoonlijke opdrachten.
Kosten: 50,- per persoon (excl. BTW) en reiskosten.
Erna Smeekens.
Workshop: De omgekeerde toets
Jaren geleden hoorde ik van Frans Kuijpers van Stimulansz enthousiaste
verhalen over een ‘omgekeerde toets’ die hij aan het ontwikkelen was.
Het moest een instrument voor gemeentes worden om anders te kijken
naar mensen met een uitkering die vanuit die uitkering wettelijk allerlei
verplichtingen hebben en ook mens zijn en vandaaruit wensen en behoeften
hebben. En dat matcht vaak niet. Regels, strikte wetten en wensen van mensen.
Geen onbekend verhaal.
Afgelopen week had ik het voorrecht om een workshop
van Stimulansz over deze inmiddels goed werkende
Omgekeerde Toets bij te mogen wonen. De omgekeerde
toets heet omgekeerd omdat hij uitgaat van de vraag:
Welk effect wil ik bereiken? Hoe past dat effect binnen
de grondwaarden van wat wij met elkaar in Nederland
geregeld hebben. Is het ethisch wat je wilt bereiken? En
wat zijn dan de randvoorwaarden?
Analyse
Stimulansz heeft een analyse gemaakt van de grondwetten die we in Nederland
hebben afgesproken met elkaar. Die wetten willen vooral zorgen dat mensen
een menswaardig bestaan kunnen leiden. Dáárvoor zijn ze gemaakt. Daarvoor
moeten ze dus ook zorgen.
Die wetten zijn complementair aan elkaar en een rode draad erin is: wat
mensen zelf kunnen doen: laat ze dat zelf doen en bevorder zelfredzaamheid.
Deze wetten zijn geschreven voor de mensen, niet om mensen te dwarsbomen,
om het iedereen moeilijk te maken. Gebruik ze dan ook zo zegt Stimulansz.
Als iemand dan dus komt met een wens, kijk dan of het bijdraagt aan zijn/haar
menswaardig bestaan. Of het iets is wat zelfredzaamheid stimuleert, bevordert,
ondersteunt.
Kernwaardes
En onderzoek de ethiek: wat betekent die wens voor die mens? Voor zijn/haar
omgeving? Op korte en lange termijn? Wat zijn de maatschappelijke kosten en
opbrengsten. Wat zijn de mogelijkheden en vaardigheden van deze mensen om
die wens tot realiteit te maken?
14
15

Belangrijk ook is dat gekeken wordt naar de kernwaardes en uitgangspunten
van een gemeente (In Breda is het motto van de nieuwe coalitie bijvoorbeeld
‘Lef en Liefde’: nou daar kan ik hééél veel onder vangen. Uiteraard speelt ook
mee of en hoeveel geld gemeentes beschikbaar willen en kunnen stellen voor
ideeën van mensen, waarbij Stimulansz steeds zegt: realiseer je gemeentes
dat nu niets doen, op termijn heel veel geld kan kosten. Dus kijk ook anders en
langer. En check of plannen zuiver van bedoeling zijn. Kortom: wat mij betreft
een zeer waardevolle manier om met ideeën en plannen van burgers om te
gaan. Mocht jouw gemeente de omgekeerde toets nog niet kennen: https://
www.stimulansz.nl/de-omgekeerde-toets-methodiek/
Wat Stimulansz er zelf over schrijft:
Hoe levert u als professional in het sociaal domein maatwerk zonder willekeur?
Het kan met de omgekeerde toets, een methodiek die recht doet aan de
Participatiewet, de Wmo 2015, de Wet schuldhulpverlening en de Jeugdwet.
De toets is ook toepasbaar op wetten buiten het sociaal domein zoals de
Onderwijswet en de Omgevingswet. Want het is een domein-overstijgende
aanpak voor integraal werken in de gemeente. De inwoners van uw gemeente
krijgen hiermee een oplossing waarmee ze écht zijn geholpen.
Omgekeerd denken
Het principe van de omgekeerde toets is heel eenvoudig. Allereerst kijkt u naar
wat nodig is. En of dat past binnen de grondwaarden van de diverse wetten.
Daarbij wegen we de mogelijke effecten van een besluit in de volle breedte mee.
Pas als dit helder is, komt de juridische toets. Hierbij zien we de wetsartikelen
als instrumenten om de grondwaarden van de wetten te realiseren.
Zo is maatwerk mogelijk zonder dat het leidt tot willekeur. Ten tweede
maakt dit het integraal werken in de gemeente veel makkelijker. Immers, de
grondwaarden van de diverse wetten binnen het sociaal domein zijn gelijk. Ten
derde is het maatwerk toetsbaar in bezwaar en beroep en voor de accountant.
En volledig in lijn met de bedoeling van de wetgever.
Erna Smeekens
De Insecten Bunker van Dorie Mol
Na ruim vijf jaar arbeidsongeschiktheid door psychische en fysieke
problemen, werd ik door mijn werkcoach geattendeerd op de training ‘Basisondernemersvaardigheden
voor Coöperatief Scharrelondernemer’. Die werd
gegeven vanuit LaNSCO, door Erna Smeekens, Maarten-Tjaart Raadsveld
en Hans Udo op uitnodiging van AllemansGilde, de Sociale Ondernemers
Coöperatie in Apeldoorn.
Ondanks een onduidelijk bedrijfsplan maar wél veel ideeën, kreeg ik de
kans om de training te volgen. Die bracht mij vervolgens terug in een ritme,
wat heel belangrijk was voor mij. Verder werd ik regelmatig uitgedaagd om
voorbij mijn verkleinde wereld te kijken (met héél veel tegenzin soms) en
geleidelijk aan begon ik me weer ‘onder de mensen’ te voelen. Door de training,
de gemoedelijke wisselwerking met de andere leden van de AllemansGilde
kwamen er verschillende invallen totdat de Insecten Bunker eruit popte.
Insectenschuilplaats
De Insecten Bunker is een klein insectenschuilplaats,
voor in een tuin, op het balkon of als deel van een
ecologische plein/tuin bij een school. Het bestaat
uit een houten basis en een deksel. Je kunt kiezen
uit meerdere soorten deksels*. De standaard maat
is 29 x 29cm. Er is voor deze maat gekozen omdat je
bijvoorbeeld kunt kiezen om een stoeptegel (30 x 30cm)
uit te halen en een Insecten Bunker voor terug te zetten
maar je kunt ook je eigen maten opgeven.
Vlindervriendelijke planten
Ik heb veel bij- en vlindervriendelijke planten en dito bloemen en struiken
in mijn tuin en toch wil ik de grond eromheen vrij houden van bladeren en
losliggende takjes. Omdat ik het belangrijk vind dat insecten (die hebben
het heel moeilijk door overmatige gebruik van gif in de natuur) toch in
mijn tuin moeten kunnen leven en floreren, heb ik jaren geleden een
insectenschuilplaats bedacht. Dus, plaatste ik er een paar Insecten Bunkers.
Bacteriën en schimmels
De Insecten Bunker is een combinatie van een mini-composthoop en een
insecten schuilplaats. Wanneer je groenten-, fruit- en tuinafval (GFT) in de
bunker plaatst, wordt dit door insecten, onder andere wormen, opgegeten en
16
17

dan weer uitgepoept. Bacteriën en schimmels verteren het verder tot compost.
Dit is een van de redenen dat insecten zo belangrijk zijn. Na zes maanden haal
je voorzichtig de compost uit de bunker en meng je dit met de grond van je
(moes)tuin. Dan krijgen de planten extra voeding en kunnen ze goed groeien.
Insectenfeestje
Het leuke van de ‘Bunker’ is dat je kunt zien wat voor insecten erin zitten.
En je kunt ze identificeren, en dan opschrijven in bijvoorbeeld ‘Mijn Insecten
Dagboek’. Wanneer ik de deksel optil om ze effe te voeren of gewoon even te
kijken, zie ik heel veel naaktslakken en pissebedden. Het lijkt echt net een
insectenfeestje. Sommigen zitten onder de grond, bijvoorbeeld de regenworm
(die zag ik pas toen ik de compost eruit schepte.) Ik zag ook beestjes die ik niet
kon identificeren, maar misschien lukt je dat wel, met behulp van vrienden of
een deskundige. Schrijf die dan ook in je “Insecten Dagboek”!
Hoe werkt het?
Plaats de Insecten Bunker op de grond, in een
hoekje van de (moes)tuin, in half zon, half
schaduw. Verzamel GFT. Bewerk fijn, bijvoorbeeld
door het fijn te trappen (pinda doppen), in dunne
plakjes te knippen (slablaadjes, bananenschil), te
raspen (bijvoorbeeld sperziebonen, appelstronk,
wortelkontje) of door te prakken met een vork
(stukjes rotte banaan, perzik, peer.) En voeg er dan
wat water bij. Je kunt ook de inhoud van een of twee
theezakjes of koffiepads toevoegen. Doe geen hete
pepers, uien, knoflook of gember in de bunker. Dat vinden ze niet lekker.
Kraanwater
Doe ongeveer een kopje fijngemaakt GFT-afval met kraanwater per week in de
bunker. Je kan ook twee keer per week twee half kopjes fijngemaakte GFT in
de bunker doen. Let op dat de bunker vochtig blijft; vooral in de zomer is het
opletten. Als het erg heet is, is het een goed idee om een extra keer per week
een half kopje water in de bunker te doen.
*Zie foto’s; meerdere deksels zijn in ontwikkeling.
*** De bunkers zijn te koop in Apeldoorn, maar ik ben nog bezig de
verzendmogelijkheden te onderzoeken.
Dorie Mol / Email: doriemol54@gmail.com
18
Adverteren in de LaNSCOurant.
Heel graag wil ik jullie verleiden om eens een advertentie in onze LaNSCOurant
te zetten. Adverteren is vaak duur, is ook best spannend én is ondernemen. In
de LaNSCOurant willen we jullie allemaal de mogelijkheid bieden om voor bijna
niks eens een advertentie te plaatsen. Gewoon om eens te ervaren hoe het is om
een advertentie te maken, om elkaar en elkaars diensten en producten te leren
kennen en zo mogelijk ook van elkaar gebruik te gaan maken. Hoe beter we van
elkaar weten wie wat doet, hoe beter we landelijk naar elkaar kunnen verwijzen.
Bijna gratis adverteren
Omdat we steun krijgen van het Oranje
Fonds en Stichting Doen, kunnen we je dit
eerste jaar bijna gratis advertentieruimte
aanbieden.
Een prachtkans voor jou als (scharrel)
ondernemer, voor jullie als coöperatie of voor
jou als betrokken ondernemer.
We hebben de volgende formaten: 1/3 pagina
liggend, 1/3 pagina staand of 1/6 pagina.
Het is ook mogelijk om een Scharreltje te
plaatsen, oproepjes die bestaan uit maximaal
5 regels tekst. Deze zijn voor 2019 gratis.
Breed Hoog Prijs
1/3 pag. staand 58 mm 110 mm E 10,-
1/3 pag. liggend 118 mm 54 mm E 10,-
1/6 pag. 58 mm 54 mm E 5,-
Kleintjes Maximaal 5 x 38 aanslagen gratis
Heb je interesse om hier eens mee te experimenteren: we horen het graag!
Stuur je advertentie voor het volgend nummer voor 10 juni naar
lansco2018@gmail.com
19
ADVERTENTIES
1/3
staand
58 x 110 mm
1/3
liggend
118 x 54 mm
1/6
58 x 54 mm

COLOFON
De LaNSCOurant
Tijdschrift van en voor actieve coöperatieve scharrelondernemers.
Verschijnt elk kwartaal.
De LaNSCOurant is het tijdschrift van
LaNSCO: het Landelijk Netwerk Sociaal
Coöperatief Ondernemen. Dit platform
van, voor en door ondernemers vanuit een
uitkeringssituatie of anderszins, brengt
bijeen, motiveert, ondersteunt, deelt kennis
en ervaring en geeft actief inhoud aan nieuwe
vormen van actief burgerschap in Nederland.
LaNSCO
Landelijk Netwerk Sociaal Coöperatief Ondernemerschap
Team
Het team van het landelijk netwerk bestaat uit: Hans Udo en Erna Smeekens
van de Vrije Uitloop in Breda en Jessica de Ruijter en Diet Grosheide van de
Blauwe Paraplu in Amersfoort.
De LANSCOurant wordt geredigeerd door Bert Vos (BVT Producties), de opmaak
is in handen van Ryan Ip (SeoSight) en geprint door MEO, een sociale drukkerij
in Alkmaar.
Abonnementen
Een abonnement op de LaNSCOurant kost € 12,- per jaar voor 4 nummers.
Abonnee worden kan door een e-mailbericht te sturen naar
Lansco2018@gmail.com met vermelding van naam en adres.
Contactgegevens:
Email: lansco2018@gmail.com
Telefoon: 06 467533 67
Website: www.lansco.nl
Met dank aan en mede mogelijk gemaakt door het Oranje Fonds en Stichting
DOEN.
&
20