Tổng hợp đề chính thức và đề xuất kì thi hsg khu vực duyên hải và đồng bằng bắc bộ môn Sinh học khối 10 năm 2017

Đ Ề T H I H S G D U Y Ê N H Ả I

B Ắ C B Ộ M Ô N S I N H H Ọ C

vectorstock.com/3687784

Ths Nguyễn Thanh Tú

eBook Collection

DẠY KÈM QUY NHƠN OLYMPIAD

PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

Tổng hợp đề chính thức và đề xuất kì thi hsg

khu vực duyên hải và đồng bằng bắc bộ môn

Sinh học khối 10 năm 2017

WORD VERSION | 2021 EDITION

ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL

TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo

Phát triển kênh bởi

Ths Nguyễn Thanh Tú

Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật :

Nguyen Thanh Tu Group

Hỗ trợ trực tuyến

Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon

Mobi/Zalo 0905779594

4HỘI CÁC TRƯỜNG THPT CHUYÊN

KHU VỰC DUYÊN HẢI VÀ ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ

TRƯỜNG THPT CHUYÊN BIÊN HÒA

TỈNH HÀ NAM

ĐỀ THI MÔN SINH HỌC LỚP 10

Thời gian làm bài: 180 phút

(Đề thi gồm có 03 trang)

Tác giả: Dương Thanh Nga

Điện thoại: 0919031083

Câu 1 (2,0 điểm). Thành phần hóa học của tế bào

Cho biết vai trò các loại liên kết hóa học chủ yếu tham gia duy trì cấu trúc không gian

của các đại phân tử protein và axít nucleic trong nhiễm sắc thể ở sinh vật nhân thực.

Câu 2 (2,0 điểm). Cấu trúc tế bào

a. Kể tên các cấu trúc, các bào quan được cấu tạo từ màng cơ sở có trong tế bào nhân

thực ? Những cấu trúc, bào quan nào không thuộc hệ thống màng nội bào? Giải thích?

b. Thành phần hóa học của màng sinh chất giúp màng tế bào thực hiện được chức năng:

dung hợp màng; truyền thông tin vào trong tế bào? Giải thích?

Câu 3 (2,0 điểm). Chuyển hóa vật chất và năng lượng (đồng hóa)

a. Sự khác nhau giữa 2 hệ thống quang hóa PSI và PSII về cấu trúc, chức năng và mức

độ tiến hóa?

b. Trong chu trình Calvin ở thực vật C 3 , khi tắt ánh sáng hoặc giảm CO 2 thì chất nào

tăng, chất nào giảm? Giải thích?

Câu 4 (2,0 điểm). Chuyển hóa vật chất và năng lượng (dị hóa)

Tại sao không thể đưa ra một con số chính xác về số phân tử ATP tạo thành trong quá

trình hô hấp hiếu khí nội bào của tế bào nhân thực với nguyên liệu khởi đầu là 1 phân tử

glucose?

ĐỀ THI ĐỀ XUẤT

Câu 5 (2,0 điểm). Truyền tin tế bào và phương án thực hành

5.1. Truyền tin tế bào

Sơ đồ dưới đây mô tả quá trình chuyển hóa một hợp chất có vai trò quan trọng trong

truyền tin tế bào.

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL

1/3

Hãy :

a. Giải thích cơ chế quá trình chuyển hóa trên và cho biết vai trò của hợp chất đó trong

quá trình truyền tin của tế bào.

b. Điều gì xảy ra nếu enzyme phosphodiesterase bị mất hoạt tính?

c. Tại sao phản ứng phosphoryl hóa có thể làm thay đổi hoạt tính của một enzyme?

5.2. Phương án thực hành

Cho vào 2 ống nghiệm lần lượt các dung dịch: 5ml glucose 5M, 5ml NaOH 10M, nhỏ

từ từ 2 ml CuSO4 5M. Sau đó, ống nghiệm 1 đun đến sôi; ống nghiệm 2 để nguyên.

Hãy cho biết sự khác biệt về màu sắc ở hai ống nghiệm. Thí nghiệm trên chứng minh

điều gì? Giải thích?

Câu 6 (2,0 điểm). Phân bào

a. Để vượt qua được các điểm kiểm soát trong chu kỳ tế bào cần có sự kích hoạt của

các phân tử tín hiệu nào?

b. Gen tiền ung thư có vai trò gì trong chu kỳ tế bào? Những dạng đột biến nào có thể

biến gen tiền ung thư thành gen ung thư?

Câu 7 (2,0 điểm). Cấu trúc, chuyển hóa vật chất của vi sinh vật

Trong môi trường kị khí có: hợp chất chứa lưu huỳnh (SO 4 2- ,…), ánh sáng, chất hữu

cơ. Người ta chỉ phát hiện được loài vi khuẩn khử sunphat và loài vi khuẩn lưu huỳnh màu

tía. Hai loài vi khuẩn này cùng sống với nhau trong môi trường sống trên.

Hãy phân tích mối quan hệ dinh dưỡng giữa hai loài vi khuẩn trên?

Câu 8 (2,0 điểm). Sinh trưởng, sinh sản ở vi sinh vật

a. Người ta chuyển vi khuẩn E.coli được nuôi cấy trong môi trường có glucose (khi

chúng đang ở pha lũy thừa) sang các môi trường sau đây:

- Môi trường 1: có cơ chất là glucose

- Môi trường 2: có cơ chất là mantose

- Môi trường 3: có cơ chất là glucose và mantose

Các môi trường đều trong hệ thống kín. Hãy vẽ và giải thích sự khác biệt về đường

cong sinh trưởng của vi khuẩn E.coli trong 3 môi trường nói trên.

b. Phân biệt nội bào tử và ngoại bào tử của vi sinh vật?

Câu 9 (2,0 điểm). Virus

Virus


a. Virus chứa hệ gen ARN (+) và virus chứa hệ gen ADN (ký sinh ở tế bào nhân thực)

có sự khác biệt như thế nào về: vị trí, enzyme dùng cho hai quá trình phiên mã và tổng hợp

vật chất di truyền?

2/3

b. Ở mỗi chủng virus trên, quá trình phiên mã có trùng với quá trình tổng hợp vật chất

di truyền không?

c. Vì sao virus cúm gà lại gây ra những đại dịch lớn và khó kiểm soát trong những năm

gần đây?

Câu 10 (2,0 điểm). Bệnh truyền nhiễm, miễn dịch

Khi một loại virus xâm nhập vào tế bào, hệ thống miễn dịch tế bào được hoạt hóa và

chống lại virus theo cơ chế nào?

-------------- Hết ----------------

Họ và tên thí sinh: ……………………………………….………….SBD:……………………….

Họ và tên giám thị số 1: ……………………………….…………………………………………..

Họ và tên giám thị số 2: ………………………………….………………………………………..


3/3

HỘI CÁC TRƯỜNG THPT CHUYÊN

KHU VỰC DUYÊN HÀI VÀ ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ

TRƯỜNG THPT CHUYÊN BIÊN HÒA, T. HÀ NAM

Câu

1 Thành phần hóa học của tế bào (2 điểm)

Nội dung

HƯỚNG DẪN CHẤM

ĐỀ THI MÔN SINH HỌC LỚP 10

(Đáp án đề thi gồm có 12 trang)

Tác giả: Dương Thanh Nga

Điện thoại: 0919.031.083

Cho biết vai trò các loại liên kết hóa học chủ yếu tham gia duy trì cấu trúc không

gian của các đại phân tử protein và axít nucleic trong nhiễm sắc thể ở sinh vật nhân

thực.

- Thành phần hóa học cấu tạo nên nhiễm sắc thể ở sinh vật nhân thực: ADN,

protein (histon và phi histon), rARN.

- Các loại liên kết hóa học và vai trò:

Loại liên

kết

Cộng hóa trị

Liên kết

hidro


Liên kết có trong phân tử

- Phosphodieste: liên kết giữa

các Nucleotit trên 1 mạch của

ADN và rARN

- Liên kết peptit: liên kết giữa

các axit

polypeptit

amin trong chuỗi

- Cầu đisunfit (-S-S-): hình

thành giữa 2 axit amin 2 axit

amin cystein chứa nhóm -SH

- Trong ADN: hình thành giữa

các bazo nitơ của các Nu đối

diện nhau trên 2 mạch đơn của

ADN theo nguyên tắc bổ sung

(A=T; G X)

Vai trò

- Là liên kết bền, có vai trò

duy trì cấu trúc mạch

polynucleotit của ADN và

rARN.

- Hình thành cấu trúc bậc 1

của protein.

- Hình thành và ổn định cấu

trúc không gian bậc 3 hoặc

bậc 4 của các protein nhất

định

- Tạo cấu trúc mạch kép ổn

định và linh hoạt.


- Giúp bảo quản vật chất di

truyền và truyền đạt thông

tin di truyền khi ADN tái

bản và phiên mã.

0.25

1.75

1 / 12

- Trong protein: hình thành giữa

các nhóm –C= O và –N-H của

các axit amin ở các vòng xoắn

gần nhau; hoặc giữa các nhóm R

phân cực hoặc tích điện của các

axit amin

- Trong rARN: hình thành giữa

các bazo nitơ của các Nucleotit

trên cùng mạch đơn theo nguyên

tắc bổ sung

Liên kết ion - Trong protein: hình thành giữa

các nhóm tích điện (NH + 3 , COO -

…) của các axit amin trong một

Tương tác

kị nước

Tương tác

Vandevan

chuỗi polypeptit hoặc giữa các

chuỗi polypeptit

- Trong protein: các chuỗi bên R

không phân cực (kị nước) của

các axit amin quay vào trong lõi

protein tránh tiếp xúc với nước

- Trong ADN: hình thành giữa

các gốc metyl của các bazo nitơ

bị metyl hóa

- Trong protein: hình thành do

lực hấp dẫn giữa các nhóm

nguyên tử và phân tử của các

chuỗi polypeptit với nhau


và bậc 3 của protein

- Làm phân tử cuộn xoắn

hình thành cấu trúc không

gian của các tiểu phần

riboxom

- Làm chuỗi polypeptit cuộn

thành cấu trúc bậc 3 dạng

cầu hoặc hình thành cấu trúc

bậc 4 gồm nhiều chuỗi

polypeptit, tạo protein có

chức năng.


của protein

- Làm nhiễm sắc thể xoắn

chặt lại thành vùng dị nhiễm

sắc.


của protein.

(Mỗi 2 ý đúng được 0,25 điểm. Các ý in nghiêng không tính điểm nếu đã được điểm

tối đa. Nếu điểm toàn câu chưa đạt tối đa thì cộng thêm 0,25 điểm với 2 hoặc 3 ý

đúng).


2 Cấu trúc tế bào

a. Kể tên các cấu trúc, các bào quan được cấu tạo từ màng cơ sở có trong tế bào

nhân thực ? Những cấu trúc, bào quan nào không thuộc hệ thống màng nội bào? Giải

2 / 12

thích?

b. Thành phần hóa học của màng sinh chất giúp màng tế bào thực hiện được chức

năng: dung hợp màng; truyền thông tin vào trong tế bào? Giải thích?

a.

- Các cấu trúc, các bào quan được cấu tạo từ màng cơ sở có trong tế bào nhân thực:

nhân, lưới nội chất hạt, lưới nội chất trơn, màng sinh chất, bộ máy Golgi, Lizoxom,

không bào, peroxixom, ty thể, lục lạp.

(Nêu được được 9- 10 thành phần được 0,5 điểm; từ 5-8 thành phần được

0,25điểm)

- Các bào quan, cấu trúc không thuộc hệ thống màng nội bào: ty thể, lục lạp,

peroxixom vì:

+ Không có nguồn gốc từ lưới nội chất, không liên kết về mặt vật lý cũng như thông

qua các túi vận chuyển với các bào quan của hệ thống màng nội bào.

+ Ti thể và lục lạp rất khác về cấu trúc (màng kép) với các túi có nguồn gốc từ lưới

nội chất (có màng đơn).

(Kể đủ và giải thích được 3 bào quan: 0,5 điểm. Kể và giải thích được 2 bào quan:

0,25 điểm).

* Dung hợp màng:

- Phospholipit: có tính phân cực, tạo thành lớp kép (các đuôi kị nước luôn quay vào

nhau, đầu ưa nước quay ra ngoài). Tính kỵ nước của lớp kép phospholipit làm màng

luôn có xu hướng khép thành túi kín

+ Khi một phần màng tách ra (nhập bào) thì phần còn lại tự động khép thành màng

kín, còn phần tách ra hình thành túi tiết kín.

+ Khi một túi tiết đến tiếp xúc với màng sinh chất (xuất bào) thì 2 màng dễ dàng hòa

nhập thành một.

- Protein thụ thể: tiếp nhận thông tin từ môi trường ngoài (liên kết với ligand – chất

gắn) hoặc từ môi trường trong (protein tương thích trên màng túi tiết), khởi động quá

trình biến dạng màng.

(Kể và giải thích đúng về phospholipit: 0,25 điểm, kể và giải thích đúng về protein:

0,25 điểm)


(Nguồn: Campbell trang 126, 127, 138, 139)

* Truyền tin vào trong tế bào: protein xuyên màng

- Gắn với các vi sợi, khung xương tế bào ở mặt trong, gắn với các phân tử của khối

0.5

0.5

0.25

0.25

0.25

3 / 12

chất nền ngoại bào ở mặt ngoài màng (Hình 7.9 trang 129 Campbell)

- Protein xuyên màng (ví dụ integrin) có thể thay đổi hình dạng khi gắn với một phân

tử chất nền ngoại bào cụ thể hoặc một phân tử tín hiệu từ môi trường (ligand). Hình

dạng mới có thể làm cho phần bên trong của protein gắn kết với protein thứ hai, loại

protein tế bào chất có thể truyền thông tin vào bên trong tế bào.

(Nêu được protein và cách liên kết với các thành phần khác: 0.25; giải thích được

cơ chế: 0,25)

3 Chuyển hóa vật chất và năng lượng (đồng hóa)

a. Sự khác nhau giữa 2 hệ thống quang hóa PSI và PSII về cấu trúc, chức năng và

mức độ tiến hóa?

b. Trong chu trình Calvin ở thực vật C 3 , khi tắt ánh sáng hoặc giảm CO 2 thì chất

nào tăng, chất nào giảm? Giải thích?

Đặc điểm so

sánh

Hệ sắc tố

Trung

phản ứng

tâm

Con đường đi

của e

Hệ thống quang hóa I

Hệ sắc tố I gồm chủ yếu

Chlorophyl bước sóng dài hấp

thụ ánh sáng bước sóng 680 –

700nm.

Có P 700 là trung tâm phản ứng.

Khi hệ sắc tố hấp thụ ánh sáng,

P 700 bật ra điện tử nhường cho

chất nhận e sơ cấp, sau đó

chuyển đến Fredoxin, cuối cùng

trở về P 700 (theo con đường

vòng). Hoặc điện tử được chuyển

đến NADP +

theo con đường

Hệ thống quang hóa II

Hệ sắc tố II gồm Chlorophyl

a sóng dài và sóng ngắn, và

chlorophyll b và cả

carotenoit nhận photon của

các bước sóng chủ yếu là

430nm và 680nm.

Có P 680 là trung tâm phản

Điện tử bật ra từ P 680 đi theo

con đường không vòng.

không vòng sẽ được bù lại bởi

điện tử của P 680

Sản phẩm Chỉ tạo ATP Tạo ra ATP, NADPH, O 2

Mức tiến hóa Có cả ở vi khuẩn quang hợp và ở Chỉ có ở thực vật cao nên


0.25

0.25

0.25

0.5

0.25

0.25

4 / 12

cả thực vật

tiến hóa hơn PSI

b. Khi tắt ánh sáng thì APG tăng, RiDP giảm, vì vẫn còn CO 2 để cố định RiDP

thành APG.

Khi giảm nồng độ CO 2 thì RiDP tăng, APG giảm, vì không còn CO 2 để cố định

RiDP thành APG.

4 Chuyển hóa vật chất và năng lượng (dị hóa)

Tại sao không thể đưa ra một con số chính xác về số phân tử ATP tạo thành trong

quá trình hô hấp hiếu khí nội bào của tế bào nhân thực với nguyên liệu khởi đầu là 1

phân tử glucose?

Không thể đưa ra một con số chính xác về số lượng ATP thu được sau quá trình

hô hấp hiếu khí bởi các lý do sau:

+ Trong quá trình hô hấp hiếu khí, các sản phẩm trung gian tạo ra trong quá

trình đường phân, giai đoạn oxy hóa pyruvate hay chu trình Crebs không nhất thiết

phải đi hết tất cả con đường hô hấp hiếu khí, một số sản phẩm có thể rẽ nhánh sang

một quá trình chuyển hóa khác.

+ Quá trình phosphoryl hóa ADP để tạo thành ATP không liên kết trực tiếp với

các phản ứng sinh hóa có trong quá trình phân giải đường, do vậy có sai lệch giữa

năng lượng giải phóng ra và số ATP tổng hợp được.

+ NADH được tạo ra ở đường phân trong tế bào chất không được vận chuyển

vào trong ty thể (vì màng trong của ty thể không thấm với NADH). Do đó NADH

trong tế bào chất sẽ nhường e cho 1 số chất chuyền e (hệ con thoi electron), và nhờ hệ

con thoi này chuyển e đến NAD + hoặc FADH 2 .

Từ 1 NADH tế bào chất, nếu chuyển đến NAD + thì sẽ hình thành 1 NADH

trong ty thể, nếu chuyển đến FAD thì sẽ hình thành 1 FADH 2 trong ty thể. Do đó hiệu

quả tạo ATP khác nhau.

+ Sự vận chuyển electron trên chuỗi vận chuyển điện tử có thể không cung cấp

toàn bộ lực khử cho quá trình phosphoryl hóa tại ATP synthase mà có thể còn cung

cấp cho các quá trình khác

5 Truyền tin tế bào và phương án thực hành

5.1. Truyền tin tế bào


Sơ đồ dưới đây mô tả quá trình chuyển hóa một hợp chất có vai trò quan trọng

trong truyền tin tế bào.

0.25

0.25

0.5

0.5

0.5

0.5

5 / 12

Hãy :

a. Giải thích cơ chế quá trình chuyển hóa trên và cho biết vai trò của hợp chất đó

trong quá trình truyền tin của tế bào.

b. Điều gì xảy ra nếu enzyme phosphodiesterase bị mất hoạt tính?

c. Tại sao phản ứng phosphoryl hóa có thể làm thay đổi hoạt tính của một

enzyme?

5.2. Phương án thực hành

Cho vào 2 ống nghiệm lần lượt các dung dịch: 5ml glucose 5M, 5ml NaOH 10M,

nhỏ từ từ 2 ml CuSO 4 5M.

Sau đó, ống nghiệm 1 đun đến sôi; ống nghiệm 2 để nguyên.

Hãy cho biết sự khác biệt về màu sắc ở hai ống nghiệm. Thí nghiệm trên chứng

minh điều gì? Giải thích?

5.1.

a. Hợp chất có vai trò quan trọng trong truyền tin tế bào là cAMP (AMP vòng)

- Cơ chế hình thành cAMP: Khi một tín hiệu ngoại bào liên kết với protein thụ

thể đặc hiệu trên màng sinh chất, protein thụ thể sẽ hoạt hóa enzyme adenylyl cyclase.

Enzym này xúc tác phản ứng tổng hợp nhiều phân tử cAMP từ ATP. cAMP tiếp tục

hoạt hóa con đường truyền tín hiệu vào trong tế bào chất.

- Chuyển hóa cAMP: cAMP tạo ra chỉ tồn tại thời gian ngắn rồi bị phân giải

bởi enzyme phosphodiesterase thành AMP mất hoạt tính. Do đó nếu không có tín

hiệu mới từ môi trường thì tác động của cAMP ngừng sau một thời gian ngắn.

- Vai trò của cAMP: là chất truyền tin thứ hai có vai trò khuếch đại thông tin

(nhận được từ chất truyền tin thứ nhất – tín hiệu ngoại bào) lên gấp 20 lần. Sau đó

truyền thông tin vào tế bào chất bằng cách hoạt hóa một protein kinase A. Protein này

sẽ hoạt hóa các enzyme khác trong tế bào chất bằng cách phosphoryl hóa, tùy từng

loại tế bào gây ra các đáp ứng tương ứng.

b. Nếu enzyme phosphodiesterase bị bất hoạt thì cAMP được duy trì ở trạng

thái hoạt hóa và tiếp tục “phát” tín hiệu.


0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

6 / 12

c. Sự phôtphorin hóa có thể làm thay đổi cấu dạng của phân tử enzyme vì gốc

phosphat mang điện tích âm có thể hấp dẫn một nhóm các axit amin mang điện tích

dương

Sự phosphat hóa có thể ảnh hưởng đến cấu trúc của trung tâm hoạt động

của enzyme, làm tăng hoặc giảm khả năng kết hợp với chất dẫn đến thay đổi hoạt tính

enzyme.

5.2.

* Hiện tượng:

- Ống nghiệm 1: Xuất hiện kết tủa màu đỏ gạch

- Ống nghiệm 2: Tạo phức chất màu xanh lam.

* Thí nghiệm chứng minh: Glucose có tính khử

- Giải thích:

+ Glucose có tính khử tác dụng với Cu 2+ trong môi trường kiềm khi đun nóng.

Trong phản ứng Cu 2+ bị khử thành Cu 2 O kết tủa màu đỏ gạch:

CuSO 4 + 2NaOH → Cu(OH) 2 + Na 2 SO 4

CH 2 OH-(CHOH) 4 -CHO + 2Cu(OH) 2 + NaOH

CH 2 OH-(CHOH) 4 -COONa () + Cu 2 O ↓ đỏ gạch + 3H 2 O

⎯ o

(Học sinh có thể viết phản ứng khử Cu 2+ dạng đơn giản:

Glucozo dạng khử + 2Cu 2+ + 2OH -

+ H 2 O)

⎯ o

t

⎯→

t

⎯→ Glucozo dạng oxi hóa + Cu 2 O↓ đỏ gạch

+ Nếu không đun nóng, glucose có tính chất của rượu đa chức, tạo phức màu xanh

lam với Cu(OH) 2 .

6 Phân bào

a. Để vượt qua được các điểm kiểm soát trong chu kỳ tế bào cần có sự kích hoạt

của các phân tử tín hiệu nào?

b. Gen tiền ung thư có vai trò gì trong chu kỳ tế bào? Những dạng đột biến nào có

thể biến gen tiền ung thư thành gen ung thư?

a.

- Có 2 nhóm protein có vai trò chủ yếu trong hoạt động của các điểm kiểm soát là

protein cyclin và các kinase phụ thuộc cyclin (CDK).


- Pha G 1 : 2 thành viên dạng cyclin được tổng hợp, kết hợp với CDK thành phức

hợp có hoạt tính, xúc tác cho sự nhân đôi ADN trong pha S. Hàm lượng cyclin – CDK

đạt ngưỡng thì tế bào vượt qua điểm kiểm soát G 1 .

0.5

0.25

0.5

7 / 12

- Một dạng cyclin khác bắt đầu được tổng hợp ở pha S và tích lũy dần đến pha G 2 .

Tại đây, cyclin kết hợp với CDK tạo ra phức hợp MPF, phức hợp này giúp tế bào đi

qua điểm kiểm soát G 2 và khơi mào các sự kiện phân bào.

- Vào cuối kì sau, thành viên cyclin của MPF bị phân rã, kết thúc pha M. Tế bào

bước vào pha G 1 .

(Ý đầu: 0.25; trả lời được 2 ý trong 3 ý cuối: 0,25; trả lời được 3 ý cuối: 0,5)

b. Gen tiền ung thư mã hóa các protein có vai trò thúc đẩy sự sinh trưởng và phân

chia bình thường của tế bào

Ví dụ: Các gen mã hóa các protein trong con đường truyền tín hiệu nội bào thúc

đẩy chu kỳ tế bào.

* Các dạng đột biến làm gen tiền ung thư chuyển thành gen ung thư: là các dạng

đột biến làm tăng lượng sản phẩm, hoặc độ bền vững, hoặc hoạt tính của sản phẩm

gen tiền ung thư làm thúc đẩy chu kỳ tế bào dẫn đến nguy cơ hình thành ung thư.

Bao gồm:

+ Đột biến xảy ra ở vùng điều hòa hoặc ở trình tự enhancer của gen tiền ung thư

làm tăng ái lực của promoter với ARN – pol làm gen hoạt động mạnh tạo ra nhiều sản

phẩm.

+ Đột biến trong vùng mã hóa của gen tiền ung thư làm biến đổi sản phẩm của gen

thành một protein có hoạt tính mạnh hơn hoặc trở nên bền vững hơn (bị phân giải

chậm hơn so với protein bình thường).

+ Đột biến lặp đoạn NST làm tăng số lượng gen tiền ung thư tăng sản phẩm

ung thư

+ Đột biến chuyển đoạn làm thay đổi vị trí gen trên NST gen từ vùng dị NST

chuyển sang vùng đồng nhiễm sắc tăng mức độ biểu hiện của gen tăng lượng sản

phẩm của gen.

(Trả lời được 2 hoặc 3 ý: 0,25; trả lời được 4 ý: 0,5)

7 Chuyển hóa vật chất và năng lượng ở vi sinh vật

Trong môi trường kị khí có: hợp chất chứa lưu huỳnh (SO 4 2- ,…), ánh sáng, chất

hữu cơ. Người ta chỉ phát hiện được loài vi khuẩn khử sunphat và loài vi khuẩn lưu

huỳnh màu tía. Hai loài vi khuẩn này cùng sống với nhau trong môi trường sống trên.


Hãy phân tích mối quan hệ dinh dưỡng giữa hai loài vi khuẩn trên?

Đặc điểm dinh dưỡng của hai loài vi khuẩn khử sunphat và lưu huỳnh màu tía:

- Vi khuẩn khử sunphat là vi khuẩn hô hấp sunphat – một loại hô hấp kị khí. Vi 0.5

0.25

0.25

0.25

0.5

8 / 12

khuẩn khử sunphat cần chất hữu cơ để sinh năng lượng, khi hô hấp kị khí sẽ giải

phóng CO 2 và nước.

+ Vi khuẩn này có enzyme sulfatreductaza, khi sử dụng oxy của sunphat làm

chất nhận electron giải phóng H 2 S

(CH 2 O) n + SO 4 2- CO 2 + H 2 S + H 2 O

- Vi khuẩn lưu huỳnh màu tía (Chromatium) là vi khuẩn quang hợp kị khí, cần

H 2 S và CO 2 để quang hợp, tạo ra sản phẩm là chất hữu cơ và SO 4

2-

H 2 S + CO 2 (CH 2 O) n + SO 4 2- (nếu tạo lưu huỳnh thì oxy hóa thành SO 4 2- )

Xúc tác cho phản ứng này gồm có ánh sáng và sắc tố.

- Mối quan hệ giữa hai vi khuẩn này là mối quan hệ cộng sinh vì sản phẩm của

loài vi khuẩn này cung cấp nguồn sống cho loài vi khuẩn kia (mối quan hệ hai bên

cùng có lợi) và chúng quan hệ thường xuyên với nhau ở mức cá thể.

8 Sinh trưởng và sinh sản ở vi sinh vật

a. Người ta chuyển vi khuẩn E.coli được nuôi cấy trong môi trường có glucose

(khi chúng đang ở pha lũy thừa) sang các môi trường sau đây:

- Môi trường 1: có cơ chất là glucose

- Môi trường 2: có cơ chất là mantose

- Môi trường 3: có cơ chất là glucose và mantose

Các môi trường đều trong hệ thống kín. Hãy vẽ và giải thích sự khác biệt về

đường cong sinh trưởng của vi khuẩn E.coli trong 3 môi trường nói trên.

b. Phân biệt nội bào tử và ngoại bào tử của vi sinh vật?

Môi trường 1: Vi khuẩn sử dụng cơ

chất glucose nên không có pha lag

Môi trường 2: Môi trường có cơ chất

là Mantozo nên VSV có pha lag để

thích ứng với môi trường


0.25

0.25

0.25

0.25

0.5

1.0

9 / 12

Môi trường 3: Môi trường có cơ chất

là glucose và mantozo nên sinh

trưởng kép

( 2 sơ đồ vẽ và giải thích đúng: 0,5 điểm; 3 sơ đồ vẽ và giải thích đúng: 1,0 điểm)

b.

Nội bào tử

Ngoại bào tử

- Là bào tử sinh dưỡng - Là bào tử sinh sản

- Khi hình thành làm tế bào mất nhiều

nước

- Khi hình thành làm tế bào mất ít

nước

- Có hợp chất canxi dipicolinat - Không có

- Lớp vỏ cortex dày - Không có lớp vỏ cortex

- Khả năng đề kháng cao - Khả năng đề kháng thấp

9 Virus

a. Virus chứa hệ gen ARN (+) và virus chứa hệ gen ADN (ký sinh ở tế bào nhân

thực) có sự khác biệt như thế nào về: vị trí, enzyme dùng cho hai quá trình phiên mã

và tổng hợp vật chất di truyền?

b. Ở mỗi chủng virus trên, quá trình phiên mã có trùng với quá trình tổng hợp vật

chất di truyền không?

c. Vì sao virus cúm gà lại gây ra những đại dịch lớn và khó kiểm soát trong những

năm gần đây?

a.

Virus ARN (+)

Virus ADN (mạch kép)

Nơi phiên mã Trong tế bào chất Trong nhân tế bào

Enzyme dùng cho

phiên mã

Nơi tổng hợp

VCDT

Enzyme dùng cho

tổng hợp VCDT

ARN polimeraza phụ ARN polimeraza phụ thuộc

thuộc ARN của virus ADN của tế bào

Trong tế bào chất Trong nhân tế bào

ARN polimeraza phụ ADN polimeraza phụ thuộc

thuộc ARN của tế bào ADN của virus


0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

10 / 12

b. Ở virus chứa hệ gen ARN (+), quá trình phiên mã trùng với quá trình tổng

hợp vật chất di truyền; Còn ở virus chứa hệ gen ADN quá trình phiên mã không trùng

với quá trình tổng hợp vật chất di truyền.

c. Do virus cúm gà rất dễ biến đổi, hình thành những chủng virus mới nên các

dạng vacxin cũ ít hoặc không còn tác dụng phòng bệnh.

- Nguyên nhân virus cúm dễ biến đổi:

+ Hệ gen gồm 8 phân tử ARN (-) khác nhau, nên khi có hai chủng virus cùng

xâm nhiễm vào một tế bào thì trong quá trình nhân lên chúng có thể hoán vị các gen

mã hóa các gai cấu tạo vỏ ngoài cho nhau làm hình thành chủng virus tái tổ hợp.

+ Khi sao chép, virus sử dụng ARN – polymerase không có cơ chế tự sửa chữa

như ADN – polymerase nên dễ đột biến.

+ Để tổng hợp genom mới, virus cúm xâm nhập vào nhân tế bào chủ, cắt một

đoạn mARN (đầu có mũ) của tế bào chủ làm đoạn mồi. Vì vậy, quá trình sao chép tạo

nên dạng genom ARN tái tổ hợp.

(Nguyên nhân virus cúm dễ biến đổi: với mỗi 2 ý đúng được 0,25 điểm)

10 Bệnh truyền nhiễm, miễn dịch

Khi một loại virus xâm nhập vào tế bào, hệ thống miễn dịch tế bào được hoạt hóa

và chống lại virus theo cơ chế nào?

- Khi virus nhân lên trong tế bào sẽ tổng hợp ra các protein lạ (kháng nguyên nội

sinh). Chúng sẽ bị nhận diện và chế biến thành peptit gắn với MHC I do mạng lưới nội

chất hạt tổng hợp, tạo thành phức hợp MHC I – kháng nguyên.

- Phức hợp này được đẩy ra bề mặt tế bào để trình diện kháng nguyên cho tế bào

T độc (Tc - dạng chưa hoạt hóa)

- Tế bào Tc có thụ thể đặc hiệu với kháng nguyên sẽ kết hợp với phức hợp MHC I

– kháng nguyên qua thụ thể TCR với sự hỗ trợ của thụ thể CD8 trên bề mặt Tc cũng nhận

diện và liên kết với MHC I làm cho phức hợp này bền vững hơn.

- Sự liên kết đặc hiệu kích thích tế bào Tc tăng sinh tạo thành dòng Tc hoạt hóa

hoặc thành dòng tế bào T nhớ nằm lại trong tổ chức limpho.

- Tế bào Tc hoạt hóa tiết ra các protein độc làm tan tế bào nhiễm virus:

+ Protein Perforin: là một protein dạng ống nhọn. Phức hợp này dùi vào màng tế


bào nhiễm virus tạo thành lỗ làm nước và các chất hòa tan tràn vào tế bào làm vỡ tế bào

nhiễm virus.

+ Protein granzim: theo lỗ do perforin tạo ra vào tế bào nhiễm vi rut kích thích tế

0.25

0.25

0.5

0.25

0.25

0.25

0.25

0.5

0.5

11 / 12

bào nhiễm virus tiết enzyme caspaza, enzyme này lại hoạt hóa enzyme Endonucleaza làm

phân giải các axit Nucleic của tế bào chủ. Kết quả làm tế bào chủ chết theo chương trình.

-------------- Hết ----------------

Ghi chú:

- Điểm toàn bài 20 điểm

- Không làm tròn………………………….


12 / 12

HỘI CÁC TRƯỜNG THPT CHUYÊN

VÙNG DUYÊN HẢI VÀ ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ

TRƯỜNG THPT CHUYÊN BẮC GIANG

TỈNH BĂC GIANG


Câu 1.( 2 điểm). Thành phần hóa học tế bào

a.Điều gì làm nên tính đa dạng của các phân tử đường?

b.Sự cuộn xoắn protein trong tế bào được thực hiện như thế nào?

Câu 2. ( 2 điểm). Cấu trúc tế bào

a. Quan sát thấy một tế bào động vật có màng sinh chất nguyên vẹn, các bào quan

tham gia quá trình tổng hợp protein không bị hỏng nhưng không thấy có protein

xuất bào. Nêu giả thuyết tại sao có hiện tượng như vậy ? Trình bày thí nghiệm

chứng minh?

b. Tại sao bộ máy gôngi có thể phân phối các sản phẩm đích chính xác?

Câu 3 .(2 điểm) Chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào (Đồng hóa)

Tại sao sự sống lại chọn enzim để xúc tác cho các phản ứng sinh hoá mà không

chọn cách làm tăng nhiệt độ để các phản ứng xảy ra nhanh hơn?

Câu 4. (2điểm)- Dị hóa

a. Sự thiếu O 2 ảnh hưởng như thế nào đến chuỗi electron hô hấp và quá trình tổng

hợp ATP theo cơ chế hóa thẩm?

b, Nếu trong điều kiện thiếu oxy, người ta làm giảm pH xoang gian màng của ty

thể thì điều gì sẽ xảy ra?

c. Sản phẩm pyruvat của quá trình đường phân được tế bào sử dụng vào những

mục đích đa dạng như thế nào? :

d. Vai trò của NADH trong hô hấp và lên men ? :

Câu 5. (2điểm). Truyền tin tế bào + Phương án thực hành

a. Protein photphatase là gì? Vai trò của nó ?

1

ĐỀ THI MÔN SINH HỌC KHỐI 10

NĂM 2017

Thời gian làm bài 180 phút


b. Cho một lượng hồ tinh bột như nhau vào các ống nghiệm, đánh dấu A 1 , A 2 , B 1 ,

B 2 , C 1 , C 2 sau đó cho thêm vào các ống một lượng nước bọt như nhau.

Tại ống A: không cho thêm gì

Tại ống B: đun nóng

Tại ống C: cho thêm HCl

Tiếp theo, cho vào các ống 1 dung dịch Iốt, cho vào các ống 2 thuốc thử Strome

(NaOH 10% + CuSO 4 2%). Hãy dự doán kết quả thí nghiệm và giải thích? Biết

rằng tinh bột phản ứng với Iốt cho phức xanh tím, Glucose phản ứng với thuốc thử

strome tạo phức màu nâu đỏ.

Câu 6. (2 điểm)- Phân bào+ Bài tập

a. Nêu ba nét giống nhau giữa nhiễm sắc thể vi khuẩn và nhiễm sắc thể nhân thực,

chú ý cả cấu trúc và hoạt động trong phân bào?

b.Ở một loài động vật, khi giảm phân bình thường, trao đổi chéo xảy ra ở 3 cặp

NST đã tạo ra 128 loại giao tử.

- Xác định bộ NST 2n của loài đó.

- Ở kì giữa của giảm phân I, có bao nhiêu cách sắp xếp của các cặp NST kép tương

đồng trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào, cho rằng mỗi cặp NST đồng đều

gồm hai NST có cấu trúc khác nhau?

-Một tế bào sinh dục sơ khai của loài đó nguyên phân liên tiếp nhiều lần tạo ra 256

tế bào sinh giao tử. Các tế bào được sinh ra đều giảm phân tạo giao tử. Hiệu suất

thụ tinh của các giao tử là 1,5625%, số hợp tử được tạo thành là 16. Xác định số

lần nguyên phân của tế bào sinh dục nói trên và xác định đó là tế bào sinh tinh hay

tế bào sinh trứng.

Câu 7. (2 điểm). Cấu trúc, chuyển hóa vật chất của VSV

a. Hiệu ứng Pasteur là gì? Phân biệt hiệu ứng Pasteur trong lên men rượu và điểm

Pasteur.

2


b. Tại sao nói vi khuẩn phản nitrat hóa sẽ kết thúc quá trình vô cơ hóa protein ở

trong đất? Vi khuẩn này có kiểu dinh dưỡng và kiểu hô hấp gì?

Câu 8. (2 điểm). Sinh trưởng, sinh sản của VSV

Dịch nuôi cấy trực khuẩn uốn ván (chostridium tetani) đang ở pha lũy thừa:

+ Lấy 5ml đưa vào ống nghiệm A đem nuôi ở nhiệt độ 32 – 35 o C thêm 15 ngày

+ Lấy 5 ml đưa vào ống nghiệm B nuôi ở nhiệt độ 32 – 35 o C trong 24 giờ

Đun cả 2 ống dịch ở 80 o C trong 20 phút; sau đó cấy cùng 1 lượng 0,1 ml dịch mỗi

loại lên môi trường phân lập dinh dưỡng có thạch ở hộp petri tương ứng (A và B)

rồi đặt vào tủ ấm 32 – 35 o C trong 24 giờ.

a. Số khuẩn lạc phát triển trên hộp petri A và B có gì khác nhau không? Vì sao?

b. Hiện tượng gì xảy ra khi để trực khuẩn uốn ván thêm 15 ngày .

c. Làm thế nào rút ngắn được pha tiềm phát trong nuôi cấy vi sinh vật?

Câu 9. (2 điểm). Vi rút

a. Tại sao một phage gây độc ở một số tế bào vi khuẩn lại mất tính gây độc và gia

nhập với hệ gen của tế bào chủ?

b. Trong sự lây nhiễm và sản sinh của virut HIV, quá trình tổng hợp và vận chuyển

glicôprôtêin gai vỏ ngoài của virut tới màng sinh chất ở tế bào chủ diễn ra như thế

nào?

Câu 10.( 2 điểm). Bệnh truyền nhiễm, miễn dịch

a. Bằng cách gây đột biến, người ta có thể tạo ra các tế bào hồng cầu của người

mang thụ thể CD4 trên bề mặt. Điều gì sẽ xảy ra nếu đưa các tế bào này vào bệnh

nhân nhiễm HIV?

b.Tế bào ung thư phát triển mạnh nhưng bị kìm hãm bởi hệ miễn dịch như thế nào?

.................Hết.................


3

ĐÁP ÁN- Môn: SINH HỌC 10

Câu Nội dung Điểm

1

2

a.Điều gì làm nên tính đa dạng của các phân tử đường?

Phụ thuộc vào vị trí nhóm cacbonyl

- Độ dài của khung cacbon

- Sự sắp xếp không gian quanh C không đối xứng

b.Sự cuộn xoắn protein trong tế bào được thực hiện như thế

nào?

- Nhờ sự trợ giúp của các chaperon, chúng giữ cho các chuỗi

polipetit mới tách khỏi sự ảnh hưởng xấu từ môi trường tbc khi

nó cuôn xoắn tự nhiên

- Cấu tạo : 1 pr có hình trụ rỗng; pr mũ có thể đậy một đầu ống

- Hoạt động của chaperon :

+ b1 : đưa chuỗi pp vào ống

+ b2 : Mũ chụp vào làm thay đổi hình dạng của pr ống

+ b3 : Mũ rời ra và chuỗi pr cuộn xoắn hoàn hảo được giải phóng

ra.

a. Quan sát thấy 1 tế bào động vật có màng sinh chất nguyên

vẹn, các bào quan tham gia quá trình tổng hợp protein không bị

hỏng nhưng không thấy có protein xuất bào. Nêu giả thuyết tại

sao có hiện tượng như vậy ? Trình bày thí nghiệm chứng

minh?

Giả thuyết: Tế bào đó bị hỏng bộ khung xương tế bào

Thí nghiệm chứng minh giả thuyết:

- Lấy 1 tế bào bình thường và 1 tế bào bị hỏng khung xương

4

0,25

0,25


nuôi cấy trong môi trường dinh dưỡng.

- Sau 1 thời gian quan sát:

0,25

0,25

0,25

0,75

0,25

0,25

0,25

3

4

+ Tế bào bị hỏng bộ khung xương không xảy ra quá trình phân

chia tế bào nên số lượng tế bào không thay đổi.

+ Tế bào bình thường xảy ra hiện tượng phân chia tế bào nên

số lượng tế bào tăng lên.

b- Tại sao bộ máy gôngi có thể phân phối các sản phẩm đích

chính xác?

- Bộ máy gongi phân loại và hướng các sản phẩm đó tới đích ở

các phần khác nhau của tế bào.

- Các dấu xác định phân tử ( như nhóm phot phat được thêm

vào sản phẩm) nhằm phân loại sp.

- trên bề mặt túi vận chuyển có các phân tử để nhận biết “ vị trí

cập cảng trên bề mặt màng các bào quan hoặc màng sinh chất.

Tại sao sự sống lại chọn enzim để xúc tác cho các phản ứng

sinh hoá mà không chọn cách làm tăng nhiệt độ để các phản

ứng xảy ra nhanh hơn?

- Phần lớn các phản ứng có năng lượng hoạt hóa cao. Nếu tăng nhiệt

độ để các phản ứng này xảy ra được thì đồng thời cũng làm biến tính

protein và làm chết tế bào.

- Khi tăng nhiệt độ sẽ làm tăng tốc độ của tất cả các phản ứng,

không phân biệt phản ứng nào là cần thiết hay không cấn thiết.

- Enzim được lựa chọn vì enzim xúc tác cho phản ứng bằng cách

làm giảm năng lượng hoạt hóa của các phản ứng khiến các phản

ứng xảy ra dễ dàng hơn.

- Enzim có tính đặc hiệu với từng loại phản ứng nhất định nên

phản ứng nào cần thiết thì enzim sẽ xúc tác để phản ứng đó xảy

ra.

a. Không có Oxy để nhận e, H + không được bơm vào xoang gian


0,25

0,5

0,25

0,25

0,5

0,5

0,5

màng của ty thể và hóa thẩm không xảy ra, photphoryn hóa dừng 0,5

lại và không tổng hợp được ATP.

0,5

5

5

b. Nồng độ H + ở xoang gian màng tăng tạo ra một gradient H + mà

không cần có sự hoạt động của chuỗi chuyền e → ATP syntaza có

thể hoạt động tổng hợp ATP.

c.Vai trò của pyvuvat:

+ Nguyên liệu cho lên men.

+ Tiếp tục phân giải thu năng lượng trong hô hấp.

+ Tiền chất tổng hợp axit amin.

+ Chuyển hóa thành PEP để cố định CO 2 cho quang hợp….

d. Vai trò của NADH trong hô hấp và lên men ? :

+ Trong hô hấp : Nhận và vận chuyển e giàu năng lượng từ các

phản ứng phân giải chất hữu cơ đến cung cấp cho các chuỗi vận

chuyển e trên màng, cơ sở cho quá trình chiết rut năng lượng chủ

yếu trong hô hấp

+ Trong lên men : Được sử dụng để khử chất hữu cơ tạo ra sản

phẩn lên men nhằm tái sinh NAD + duy trì liên tục đường phân tạo

năng lượng cho tế bào.

a. Protein photphatase là enzim loại bỏ nhóm photphat khỏi

protein (khử photphoryl hóa)

- Vai trò : bằng việc loại bỏ nhóm photphat -> làm bất hoạt các

protein kinase, các enzim này cung cấp một cơ chế tắt một con

đường truyền tí hiệu ngay khi tín hiệu khởi đầu không còn nữa.

+ Protein photphatase còn giúp tái tạo các protein kinase có thể

được dùng lại sau này.


Hệ thống “Photphoryl hóa / khử photphoryl hóa” hoạt động

giống như một công tắc phân tử trong tế bào

Giúp “mở” hoặc “tắt” các hoạt động theo yêu cầu.

b. Cho một lượng hồ tinh bột như nhau vào các ống nghiệm, đánh

6

0,5

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

dấu A1,A2,B1.B2,C1,C2 sau đó cho thêm vào các ống một lượng

nước bọt như nhau. Tại ống A: không cho thêm gì

Tại ống B; đun nóng

Tại ống C: cho thêm HCl

Tiếp theo, cho vào các ống 1 dung dịch Iốt, cho vào các

ống 2 thuốc thử Strome (NaOH 10% + CuSO 4 2%). Hãy dự doán

kết quả thí nghiệm và giải thích? Biết rằng tinh bột phản ứng với

Iốt cho phức xanh tím, Glucose phản ứng với thuốc thử strome

tạo phức màu nâu đỏ

Dự đoán kết quả:

- A1: không xuất hiện phức xanh tím

-A2: xuất hiện phức màu đỏ nâu

- B1: xuất hiện phức xanh tím

- B2: không xuất hiện phức màu đỏ nâu

- C1: xuất hiện phức xanh tím

- C2: không xuất hiện phức màu đỏ nâu

( Đúng 4 ống cho 1,0 điểm)

6 a.Hãy nêu ba nét giống nhau giữa nhiễm sắc thể vi khuẩn và

nhiễm sắc thể nhân thực, chú Ý cả cấu trúc và hoạt động

trong phân bào.

Mỗi kiểu nhiễm sắc thể gồm một phân tử ADN gắn với các

protein. Nếu kéo dãn ra, các phân tử ADN sẽ dài hơn gấp nhiều

lần chiều dài TB. Trong quá trình phân bào, hai bản sao của mỗi

kiểu nhiễm sắc thể chủ động tách nhau ra, và mỗi bản sao đi về

một TB con.

b.Ở một loài động vật, khi giảm phân bình thường, trao đổi chéo xảy ra

ở 3 cặp NST đã tạo ra 128 loại giao tử.

a, Xác định bộ NST 2n của loài đó.

b, Ở kì giữa của giảm phân I, có bao nhiêu cách sắp xếp của các cặp


NST kép tương đồng trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào, cho

rằng mỗi cặp NST đồng đều gồm hai NST có cấu trúc khác nhau?

c, Một tế bào sinh dục sơ khai của loài đó nguyên phân liên tiếp nhiều

0,25

0,25

0,25

0,25

0,5

7

7

lần tạo ra 256 tế bào sinh giao tử. Các tế bào được sinh ra đều giảm

phân tạo giao tử. Hiệu suất thụ tinh của các giao tử là 1,5625%, số hợp

tử được tạo thành là 16. Xác định số lần nguyên phân của tế bào sinh

dục nói trên và xác định đó là tế bào sinh tinh hay tế bào sinh trứng.

a. 2 n + 3 = 128 = 2 7 → n = 4 → 2n = 8

b. Với 1 cặp NST có 1 cách sắp xếp (2 0 )

Với 2 cặp NST có 2 cách sắp xếp (2 1 )


Với n cặp NST có (2 n-1 ) cách sắp xếp

n =4 → có 3 cách sắp xếp

c. 2 k = 256 = 2 8 → k = 8 → Tế bào đó đã NP 8 lần

Số giao tử tạo ra là: 16 x 1,5625% = 1024

Mỗi tế bào sinh giao tử khi GP đã tạo ra:

1024: 256 = 4 giao tử

→ Đó là tế bào sinh tinh

a. Hiệu ứng Pasteur là gì? Phân biệt hiệu ứng Pasteur trong

lên men rượu và điểm Pasteur.

b. Tại sao nói vi khuẩn phản nitrat hóa sẽ kết thúc quá trình

vô cơ hóa protein ở trong đất? Vi khuẩn này có kiểu dinh

dưỡng và kiểu hô hấp gì?

a.- Hiệu ứng Pasteur trong lên men rượu: ức chế sự lên men khi

0,25

0,25

có O 2

Nguyên nhân: Khi có O 2 , O 2 sẽ lấy mất NADH 2 → Enzym

alcoolđehydrogena bị bất hoạt → lượng etanol giảm, TB nấm men 0,25

8


0,5

0,5

tăng sinh khối. ( 0,25đ)

- Điểm Pasteur: Nồng độ O 2 trong khí quyển khi đạt đến 1%.

b.

* Vi khuẩn phản nitrat hóa sẽ kết thúc quá trình vô cơ hóa protein

ở trong đất:

- Protein trong xác động thực vật rơi rung vào đất được chuyển

hóa thành NH 4

+

nhờ các vi khuẩn amon hóa.

+ Protein ------> aa------------> a hữu cơ + NH 3

+ NH 3 + H 2 O → NH 4 + +OH -

- NH 4 + được chuyển hóa thành NO 3 - nhờ vi sinh vật nhờ vi khuẩn

nitrat hóa.VK nitrat hóa gồm 2 nhóm chủ yếu là Nitrosomonas và

Nitrobacter . Nitrosomonas oxi hóa NH 4

+

Nitrobacter oxi hóa NO 2

-

thành NO 3 - .

NH 4 + + O 2 Nitrosomonas NO 2 - + H 2 O + Q

NO 2

-

+ O 2 Nitrobacter

NO 3

-

+ H 2 O + Q

thành NO 2

-

- NO 3 - có thể bị chuyển hóa thành N 2 gây mất nitơ trong đất do vi

khuẩn phản nitrat hóa. Quá trình phản nitrat diễn ra trong điều

kiện kị khí, pH thấp

NO 3

-

( NO 3 - -> NO 2

-

vi khuẩn phản nitrat hóa

-> NO ->N 2 O ->N 2 )

N 2 -> không khí.


* Kiểu dinh dưỡng và kiểu hô hấp của vi khuẩn phản nitrat hóa là

- Kiểu dinh dưỡng: hóa dị dưỡng

9

và

0,25

0,25

0,25

0,25

- Kiểu hô hấp: kỵ khí ( chất nhận e - cuối cùng là NO 3 - )

0,25

8 Dịch nuôi cấy trực khuẩn uốn ván (chostridium tetani) đang ở

pha lũy thừa:

+ Lấy 5ml đưa vào ống nghiệm A đem nuôi ở nhiệt độ

32 – 35 o C thêm 15 ngày

+ Lấy 5 ml đưa vào ống nghiệm B nuôi ở nhiệt độ 32 –

35 o C trong 24 giờ

Đun cả 2 ống dịch ở 80 o C trong 20 phút; sau đó cấy

cùng 1 lượng 0,1 ml dịch mỗi loại lên môi trường phân lập

dinh dưỡng có thạch ở hộp petri tương ứng (A và B) rồi đặt

vào tủ ấm 32 – 35 o C trong 24 giờ.

a) Số khuẩn lạc phát triển trên hộp petri A và B có gì

khác nhau không? Vì sao?

b) Hiện tượng gì xảy ra khi để trực khuẩn uốn ván

thêm 15 ngày .

c) Làm thế nào rút ngắn được pha tiềm phát trong nuôi

cấy vi sinh vật?

Khi đun dịch vi khuẩn ở 80 0 C các tế bào sinh dưỡng bị tiêu diệt,

chỉ còn lại các nội bào tử do đó:

a) Số khuẩn lạc của hộp A nhiều hơn hộp B vì sau khi đun 2 dịch

thì các tế bào sinh dưỡng đều bị tiêu diệt, chỉ có nội bào tử tồn tại.

Trong dịch A số lượng nội bào tử hình thành nhiều hơn. Khi nuôi

cấy thì những nội bào tử này sẽ nảy mầm hình thành tế bào sinh

dưỡng.

b) Khi để vi khuẩn uốn ván thêm 15 ngày thì vi khuẩn sẽ hình

thành nội bào tử

c. Để rút ngắn pha tiềm phát cần:

+ Sử dụng môi trường nuôi cấy có đủ các thành phần dinh dưỡng

cần thiết, đơn giản, dễ hấp thu.

+ Mật độ giống nuôi cấy phù hợp

+ Môi trường nuôi cấy gần giống với môi trường nuôi cấy trước

đó.

0,25

0,5

0,5

0,25

0,25


0,25

10

9 a. Tại sao một phage gây độc ở một số tế bào vi khuẩn lại mất

tính gây độc và gia nhập với hệ gen của tế bào chủ?

Giải thích:

- Nếu tế bào tổng hợp được chất ức chếtính gây độc của phage

không biểu hiện, các phage sau khi xâm nhập biến thành

prophage.

- Nếu tế bào không sinh được chất ức chế hoặc sinh

muộnphage biến thành phage sinh dưỡng.

b. Quá trình tổng hợp và vận chuyển glicôprôtêin gai vỏ ngoài

của virut tới màng sinh chất ở tế bào chủ:

- Prôtêin gai vỏ ngoài của virut được tổng hợp tại ribôxôm của

lưới nội chất hạt. Sau khi được dịch mã (tổng hợp), nó được đóng

gói trong túi tiết rồi chuyển đến thể Golgi.

- Trong khoang thể Golgi, nó được gắn thêm gốc đường để tạo

thành glicôprôtêin.

- Glicôprotein được đóng gói trong túi vận chuyển để đưa tới

màng sinh chất rồi cài xen vào màng tế bào chủ.

Khi virut nảy chồi, màng tế bào đã gắn sẵn glicoprotein gai của

virut sẽ bị cuốn theo và hình thành vỏ ngoài của virut.

10 a. Bằng cách gây đột biến, người ta có thể tạo ra các tế bào

hồng cầu của người mang thụ thể CD4 trên bề mặt. Điều gì sẽ

xảy ra nếu đưa các tế bào này vào bệnh nhân nhiễm HIV?

Virut chỉ xâm nhập vào tế bào nếu chúng tìm được thụ thể phù hợp. 0,5

Trong quá trình biệt hóa từ tế bào gốc, tế bào hồng cầu bị mất

nhân, tức là không có ADN. Nếu tế bào hồng cầu bị đột biến

mang thụ thể CD4 thì HIV xâm nhập được vào tế bào hồng cầu

nhưng không nhân lên được. Đây có thể là một giải pháp chống

HIV trong tương lai.


b.Tế bào ung thư phát triển mạnh nhưng bị kìm hãm bởi hệ

miễn dịch như thế nào?

-TB ung thư tạo protein lạ so với TB bình thường, TB ung thư

11

0,5

0,5

0,25

0,25

0,25

0,25

0,5

0,25

trình diện protein lạ ra ngoài nên bị tiêu diệt.

-Tuy nhiên một số loại TB ung thư không trình diện protein lạ ra

ngoài do chúng giảm hoặc không tổng hợp MHC I nên không bị

tiêu diệt.

Như vậy hệ miễn dịch chỉ kìm hãm đc TB ung thư chứ

không tiêu diệt đc TB ung thư.

Người ra đề: Đào Hải Yến- SĐT: 0942270153


0,5

0,25

12

ĐỀ CHÍNH THỨC

Câu 1 (2 điểm):

1. Hình sau mô tả cấu trúc của một số phân tử lipit:

KỲ THI HỌC SINH GIỎI CÁC TRƯỜNG THPT CHUYÊN


LẦN THỨ X, NĂM 2017

ĐỀ THI MÔN: SINH HỌC LỚP 10

Thời gian: 180 phút (Không kể thời gian giao đề)

Ngày thi: 15/4/2017

(Đề thi gồm 10 câu, 04 trang)

- Hãy nêu tên của các loại lipit I, II, III và tên của các phần A, B của phân tử I và C, D của

phân tử II.

- Nêu một chức năng quan trọng nhất của loại lipit I và loại lipit II.

2. Các phân tử lipit có vai trò như thế nào trong việc quy định tính ổn định nhưng lại mềm

dẻo của màng sinh học?

Câu 2 (2 điểm):

1. Các phân tử glicoprotein sau khi được tổng hợp trong các bào quan được vận chuyển tới

màng sinh chất. Tại sao các chuỗi cacbohidrat của các phân tử này luôn xuất hiện ở bề mặt phía


ngoài tế bào mà không nằm ở bề mặt phía tế bào chất?

2. Trong tế bào nhân thực, ti thể có màng kép trong khi đó bộ máy Gôngi lai có màng đơn.

Nếu ti thể mất đi một lớp màng còn bộ máy Gôngi có màng kép thì có thể ảnh hưởng như thế

nào đến chức năng của chúng?

1

Câu 3 (2 điểm):

1. Cho hình vẽ sau:

- Em hãy cho biết hình vẽ này mô tả quá trình gì?

- Quá trình này xảy ra ở các bào quan nào trong tế bào

thực vật? Hãy chú thích các thành phần (A), (B), (C).

2. Người ta đo hàm lượng hai chất được hình thành trong pha tối ở lục lạp của thực vật C3

và được kết quả sau:

- Khi chiếu sáng nồng độ hai chất ít thay đổi.

- Khi tắt ánh sáng nồng độ một chất tăng, một chất giảm.

- Khi nồng độ CO 2 bằng 0,1% thì hàm lượng hai chất gần như không thay đổi.

- Khi nồng độ CO 2 giảm xuống 0,03% thì nồng độ một chất tăng, một chất giảm.

Đó là hai chất gì? Giải thích.

Câu 4 (2 điểm):

1. Trong hô hấp tế bào, vì sao các phản ứng của chu trình Crep không có sự tiêu dùng ôxi

nhưng vẫn được xếp vào pha hiếu khí của hô hấp (chỉ xảy ra khi có mặt của ôxi)?

2. Khi ti thể dạng tinh sạch được hoà vào dung dịch đệm chứa ADP, Pi và một cơ chất có

thể bị ôxi hoá, ba quá trình sau xảy ra và có thể dễ dàng đo được và biểu diễn ở đồ thị dưới đây:

Cơ chất đó bị ôxi hoá; O 2 được tiêu thụ và ATP được tổng hợp. Cyanua (CN) là chất ức chế sự

vận chuyển điện tử đến O 2 . Oligomycin ức chế enzyme ATP synthaza bằng cách tương tác với

tiểu đơn vị F 0 . 2,4-dinitrophenol (DNP) có thể khuếch tán dễ dàng qua màng ti thể và giải phóng

1 proton vào chất nền, do đó làm giảm sự chênh lệch nồng độ H + (gradient proton).

Hãy cho biết x, y, z là những chất nào trong số các chất trên? Giải thích.


Câu 5 (2 điểm):

1. Hãy giải thích tại sao chất ađrênalin gây đáp ứng ở tế bào gan bằng phản ứng phân giải

glycôgen thành glucôzơ, nhưng khi tiêm ađrênalin vào tế bào gan thì không gây được đáp ứng đó?

2. Người ta thiết kế các túi lọc A, B, C, D, E bao gồm một màng bán thấm (không cho

sacarôzơ đi qua), bên trong chứa các dung dịch sacarôzơ với nồng độ và khối lượng khác nhau.

Cho mỗi túi vào một cốc riêng biệt đựng dung dịch sacarôzơ có nồng độ 0,5M. Cứ cách 10 phút

2

người ta cân trọng lượng của mỗi túi một lần. Mức thay đổi khối lượng so với khối lượng ban

đầu của mỗi túi được biểu diễn trong đồ thị ở hình dưới đây. Dựa vào đồ thị hãy cho biết:

a) Đường cong nào biểu diễn túi chứa dung dịch sacarôzơ đẳng trương so với dung dịch

0,5M lúc bắt đầu thí nghiệm? Giải thích.

b) Đường cong nào biểu diễn túi chứa dung dịch sacarôzơ có nồng độ cao nhất? Giải thích.

c) Đường cong nào biểu diễn túi chứa dung dịch sacarôzơ nhược trương so với dung dịch

bên ngoài tại thời điểm 30 phút? Giải thích.

d) Tại thời điểm 50 phút, đường cong nào biểu diễn túi chứa dung dịch đẳng trương so với

dung dịch bên ngoài? Giải thích.

Câu 6 (2 điểm):

1. Ở một loài động vật, khi giảm phân bình thường, trao đổi chéo xảy ra ở 3 cặp nhiễm sắc

thể (NST) đã tạo ra 128 loại giao tử.

a) Xác định bộ NST 2n của loài đó.

b) Ở kì giữa của giảm phân I, có bao nhiêu cách sắp xếp của các cặp NST kép tương đồng

trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào? Cho rằng mỗi cặp NST tương đồng đều gồm hai

NST có cấu trúc khác nhau.

c) Một tế bào sinh dục sơ khai của loài đó nguyên phân liên tiếp nhiều lần tạo ra 256 tế bào

sinh giao tử. Các tế bào được sinh ra đều giảm phân tạo giao tử. Hiệu suất thụ tinh của các giao

tử là 1,5625%, số hợp tử được tạo thành là 16. Xác định số lần nguyên phân của tế bào sinh dục

nói trên và xác định đó là tế bào sinh tinh hay tế bào sinh trứng.

2. Các hình dưới đây mô tả sự thay đổi hàm lượng ADN trong tế bào của một cơ thể động

vật lưỡng bội ở các pha khác nhau của chu kì tế bào:


Hãy cho biết các hình 1, 2, 3, 4 tương ứng với các pha nào của chu kì tế bào? Giải thích.

3

Câu 7 (2 điểm):

1. Có các loại vi khuẩn sau: vi khuẩn lactic, vi khuẩn lam (Anabaena), vi khuẩn không

chứa lưu huỳnh màu lục và tía, vi khuẩn oxi hóa hiđrô. Hãy cho biết kiểu dinh dưỡng, nguồn

năng lượng, nguồn cacbon chủ yếu, chất cho và chất nhận êlectron của các loại vi khuẩn trên?

2. Một thí nghiệm mô tả quá trình tạo CH 4 ở đáy đầm lầy được tiến hành như sau: Cho vào

bình kín một chất hữu cơ vừa là nguồn cacbon vừa là nguồn electron, bổ sung các chất nhận

electron, nitrat (NO 3 - ), sunphat (SO 4 2- ), CO 2 và một ít đất lấy ở đáy đầm lầy. Trong hai ngày

đầu, người ta không phát hiện được CH 4 trong bình, nhưng ngày thứ ba và thứ tư thấy CH 4 xuất

hiện trong bình với hàm lượng tăng dần. Hãy giải thích hiện tượng trên?

Câu 8 (2 điểm):

1. Thế nào là vi sinh vật khuyết dưỡng? Vi sinh vật khuyết dưỡng có những ứng dụng gì

trong thực tiễn?

2. Trong sản xuất các chế phẩm sinh học, người ta có thể dùng phương pháp nuôi cấy liên

tục hoặc không liên tục. Giả sử có hai chủng vi khuẩn, chủng I được nuôi cấy để thu nhận sản

phẩm là enzim chuyển hóa, chủng II được nuôi cấy để thu nhận sản phẩm là kháng sinh. Hãy

chọn phương pháp nuôi cấy phù hợp với hai chủng vi khuẩn nói trên và giải thích lý do chọn?

Câu 9 (2 điểm):

1. Người ta có thể định lượng số hạt virut xâm nhiễm vào tế bào chủ bằng thí nghiệm vết

tan (plaque assay). Thí nghiệm này nuôi cấy một mẫu chứa các hạt virut (ở nồng độ thấp) trên

đĩa phủ sẵn môt lớp tế bào chủ và sau đó đếm số tổn thương cục bộ (gọi là vết tan) tạo thành.

a) Hãy trình bày cơ sở khoa học của phương pháp định lượng virut này?

b) Nếu trên đĩa nuôi cấy tế bào chủ đếm được 30 vết tan thì có thể khẳng định số hạt virion

ban đầu đưa vào là 30 hạt không?

2. Nêu điểm khác biệt cơ bản giữa virut có hệ gen ARN (+) với virut có hệ gen ARN (-)

trong quá trình phiên mã.

Câu 10 (2 điểm):

1. Trong đáp ứng miễn dịch và đáp ứng dị ứng đều có sự xâm nhập của kháng nguyên, hình

thành tương bào và tạo kháng thể. Hãy trình bày những điểm khác biệt giữa hai đáp ứng này?

2. Khi một loại virus xâm nhập vào tế bào, hệ thống miễn dịch tế bào được hoạt hóa và

chống lại virus theo cơ chế nào?

-------------- HẾT --------------

(Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm)


Họ và tên thí sinh: …………………………… Số báo danh: ………………………………

Chữ kí giám thị 1:…………………………… Chữ kí giám thị 2: …………………………

4



LẦN THỨ X, NĂM 2017

ĐÁP ÁN

Câu 1 (2 điểm)_THANH HÓA + SƯ PHẠM

1. Hình sau mô tả cấu trúc của một số phân tử lipit.

ĐÁP ÁN MÔN: SINH HỌC

LỚP 10

(Đáp án gồm 10 trang)

- Hãy nêu tên của các loại lipit I, II, III và tên của các phần A, B của phân tử I và C, D của phân tử II

- Nêu một chức năng quan trọng nhất của loại lipit I và loại lipit II.

2. Các phân tử lipit có vai trò như thế nào trong việc quy định tính ổn định nhưng lại mềm dẻo

của màng?

Ý ĐÁP ÁN ĐIỂM

1. - Tên các loại lipit.

I: Photpholipit. II: Triglyxerit. III: Steroit.

0.25đ

- Các thành phần của I: A là đầu ưa nước

0.25đ

B là đuôi kị nước.

Các thành phần của II: C là glixerol

0.25đ

D là axxit béo.

- Chức năng của I: Cấu tạo nên màng sinh học.

0.25đ

Chức năng của II: dự trữ năng lượng.

2. - Tính ổn định:

+ Lớp kép photpholipit tạo nên một cái khung liên tục tương đối ổn định của màng sinh

chất. Khi các phân tử photpholipit có đuôi kị nước ở trạng thái no làm tăng tính ổn định 0,25đ

của MSC.

+ Sự xen kẽ các phân tử colesterol ngăn cản sự chuyển động quá mức của lớp

0,25đ

photpholipit kép giúp ổn định cấu trúc màng sinh chất.

- Tính mềm dẻo:

0.25đ

+ Các phân tử photpholipit có thể tự quay, dịch chuyển ngang trong phạm vi màng.

+ Khi các phân tử photpholipit có đuôi kị nước ở trạng thái không no làm tăng tính linh 0.25đ

hoạt của khung lipit MSC có thể thay đổi tính thấm giúp thực hiện các chức năng sinh

họccủa màng tế bào.


Câu 2 (2 điểm)_ĐÀ NẴNG + YÊN BÁI

1

1. Các phân tử glicoprotein sau khi được tổng hợp trong các bào quan được vận chuyển tới

màng sinh chất. Tại sao các chuỗi cacbohidrat của các phân tử này luôn xuất hiện ở bề mặt phía

ngoài tế bào mà không nằm ở bề mặt phía tế bào chất?

2. Trong tế bào nhân thực, ti thể có màng kép trong khi đó bộ máy Gôngi lai có màng đơn. Nếu

ti thể mất đi một lớp màng còn bộ máy gongi có màng kép thì có thể ảnh hưởng như thế nào đến

chức năng của chúng?


1. - Sau khi protein được tổng hợp ở lưới nội chất hạt, nó được vận chuyển đến bộ

máy Gôngi dưới dạng túi tải. Tại đây, protein được biến đổi và gắn thêm

cacbonhydrat, sau khi hoàn thiện chúng lại được vận chuyển đến màng tế bào dưới.

- Do nhóm cacbonhydrat của glicoprotein chỉ phân bố ở mặt trong túi tiết nên khi

túi tiết dung hợp với màng tế bào thì nhóm cacbonhydrat trong túi sẽ hướng ra phía

ngoài màng tế bào.

2. - Ti thể có hai lớp màng, giữa là xoang gian màng. Nhờ cấu trúc này giúp ti thể

thực hiện chức năng tổng hợp ATP theo thuyết hóa thẩm.

- Nếu ti thể chỉ còn một lớp màng sẽ ảnh hưởng đến khả năng tổng hợp năng lượng.

Mất màng trong thì không tổng hợp được ATP còn nếu mất màng ngoài thì khả

năng tổng hợp ATP giảm.

- Bộ máy Gôngi có chức năng thu gom chế biến và phân phối nhiều sản phẩm

trong tế bào. Trong quá trình này thường xuyên có sự thu nhận, chuyển giao và bài

xuất các túi tiết.

- Nếu bộ máy Gôngi có màng kép sẽ ảnh hưởng đến khả năng hình thành các túi

tiết, chức năng bị ảnh hưởng.

0,5đ

0,5đ

0,25đ

0.25đ

0.25đ

0.25đ


Câu 3: (2 điểm)_QUỐC HỌC HUẾ + VĨNH PHÚC

2

- Em hãy cho biết hình vẽ này mô tả quá

trình gì?

- Quá trình này xảy ra ở các bào quan nào

trong tế bào thực vật? Hãy chú thích các

thành phần (A), (B), (C).

2. Người ta đo hàm lượng hai chất được hình thành trong pha tối ở lục lạp của thực vật C3 và

được kết quả sau:

- Khi chiếu sáng nồng độ hai chất ít thay đổi.

- Khi tắt ánh sáng nồng độ một chất tăng một chất giảm.

- Khi nồng độ CO 2 bằng 0,1% thì hàm lượng hai chất gần như không thay đổi.

- Khi nồng độ CO 2 giảm xuống 0,03% thì nồng độ một chất tăng một chất giảm.

Đó là hai chất gì? Giải thích.


1. - Quá trình tổng hợp ATP theo cơ chế hóa thẩm: khi dòng ion H + khuếch tán qua

kênh ATP synthase sẽ làm quay các tuabin rất nhỏ của kênh từ đó tạo ra động lực

để P i liên kết với ADP tạo thành ATP.

-Trong tế bào thực vật, quá trình trên có thể xảy ra ở ty thể và lục lạp.

- Ở ty thể: (A) khoảng gian màng; (B) màng trong ty thể; (C) chất nền ty thể

- Ở lục lạp: (A) xoang tilacoit; (B) màng tilacoit; (C) chất nền lục lạp.

2. - Đó là APG và RiDP

- Giải thích:

+ Khi được chiếu sáng pha sáng diễn ra tạo ATP và NADPH cung cấp cho pha tối

cố định CO 2 , chu trình Canvil diễn ra bình thường, hàm lượng hai chất ổn định. Khi

nồng độ CO 2 0,1%, phù hợp với quá trình quang hợp, nên quá trình quang hợp xảy

ra bình thường nên nồng độ hai chất cũng ổn định.

+ Khi tắt ánh sáng, pha sáng không xảy ra, thiếu ATP và NADPH, chu trình Canvil

ngừng hoạt động, APG tăng còn RiDP giảm.

+ Khi nồng độ CO 2 giảm xuống 0,03%, nồng độ này quá thấp, quang hợp yếu, APG

giảm, quá trình tái tạo RiDP vẫn tiếp tục nên RiDP tăng

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ


0,25đ

3

Câu 4: (2 điểm)_HẢI PHÒNG + NAM ĐỊNH

1. Trong hô hấp tế bào, vì sao các phản ứng của chu trình Crep không có sự tiêu dùng ôxi nhưng

vẫn được xếp vào pha hiếu khí của hô hấp (chỉ xảy ra khi có mặt của ôxi)?

2. Khi ti thể dạng tinh sạch được hoà vào dung dịch đệm chứa ADP, Pi và một cơ chất có thể bị ôxi

hoá, ba quá trình sau xảy ra và có thể dễ dàng đo được và biểu diễn ở đồ thị dưới đây: Cơ chất đó bị ôxi

hoá; O 2 được tiêu thụ và ATP được tổng hợp. Cyanua (CN) là chất ức chế sự vận chuyển điện tử đến O 2 .

Oligomycin ức chế enzyme ATP synthaza bằng cách tương tác với tiểu đơn vị F 0 . 2,4-dinitrophenol

(DNP) có thể khuếch tán dễ dàng qua màng ti thể và giải phóng 1 proton vào chất nền, do đó làm giảm

sự chênh lệch nồng độ H + (gradient proton).

Sự tiêu thụ ôxi và tổng hợp ATP trong ti thể

Hãy cho biết x, y, z là những chất nào trong số các chất trên? Giải thích?


1. - Chu trình Crep phân giải hoàn toàn chất hữu cơ cần có các coenzim NAD + và FAD +

tham gia nhận e và H + tạo ra sản phẩm là chất khử NADH và FADH 2 . NADH và

FADH 2 sẽ đi vào chuỗi truyền e tại màng trong ti thể tạo lực hóa thẩm để tổng hợp

ATP.

- Oxi là chất nhận e cuối cùng của chuỗi truyền e trên màng trong ti thể và nguồn cung

cấp e có cho chuỗi truyền là từ NADH và FADH 2 .

- Nếu không có oxi không có chất nhận e cuối cùng chuỗi truyền e ngừng hoạt

động ứ đọng NADH và FADH 2 cạn kiệt NAD + và FAD + thiếu nguyên liệu cho

Crep chu trình Crep sẽ ngừng trệ.

2 - x là cơ chất, bởi khi bổ sung chất x thì lượng ôxi tiêu thụ tăng đồng thời lượng ATP

cũng tăng (ôxi dùng để ôxi hóa cơ chất tạo ATP).

- y có thể là oligomycin hoặc CN. Bởi vì sự kết hợp của hai quá trình vận chuyển

electron và tổng hợp ATP, nếu một trong hai quá trình bị ức chế thì quá trình còn lại

không thể xảy ra.

- CN- ức chế quá trình vận chuyển electron dẫn đến ức chế quá trình tổng hợp ATP.

Oligomycin ức chế quá trình tổng hợp ATP dẫn đến ức chế quá trình vận chuyển

eletron.


- z là DNP. DNP làm giảm gradient proton qua màng ti thể và do đó làm giảm động

lực proton được sử dụng để tổng hợp ATP từ ADP và Pi. Do sự giảm gradient proton

bên ngoài và màng trong nên quá trình vận chuyển electron vẫn diễn ra nhưng tổng

hợp ATP không thể xảy ra.

0,25đ

0,25đ

0,5đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

4

Câu 5: (2 điểm)_PHÚ THỌ + THÁI BÌNH

1. Hãy giải thích tại sao chất ađrênalin gây đáp ứng ở tế bào gan bằng phản ứng phân giải glycôgen

thành glucôzơ, nhưng khi tiêm ađrênalin vào tế bào gan thì không gây được đáp ứng đó?

2. Người ta thiết kế các túi lọc A, B, C, D, E bao gồm một màng bán thấm (không cho sacarôzơ đi

qua), bên trong chứa các dung dịch sacarôzơ với nồng độ và khối lượng khác nhau. Cho mỗi túi vào một

cốc riêng biệt đựng dung dịch sacarôzơ có nồng độ 0,5M. Cứ cách 10 phút người ta cân trọng lượng của

mỗi túi một lần. Mức thay đổi khối lượng so với khối lượng ban đầu của mỗi túi được biểu diễn trong đồ

thị ở hình dưới đây. Dựa vào đồ thị hãy cho biết:

a) Đường cong nào biểu diễn túi chứa dung dịch sacarôzơ đẳng trương so với dung dịch 0,5M lúc

bắt đầu thí nghiệm? Giải thích.

b) Đường cong nào biểu diễn túi chứa dung dịch sacarôzơ có nồng độ cao nhất? Giải thích.

c) Đường cong nào biểu diễn túi chứa dung dịch sacarôzơ nhược trương so với dung dịch bên ngoài

tại thời điểm 30 phút? Giải thích.

d) Tại thời điểm 50 phút, đường cong nào biểu diễn túi chứa dung dịch đẳng trương so với dung

dịch bên ngoài? Giải thích.


1. - Ađrênalin tác động lên tế bào gan bằng cách liên kết đặc thù với thụ thể màng

tạo thành phức hệ ađrênalin - thụ thể, phức hệ này hoạt hóa prôtêin G, prôtêin G lại

hoạt hóa enzim ađênylat - cyclaza, enzim này phân giải ATP thành AMP vòng

(cAMP).

- cAMP hoạt hóa các enzim kinaza, các enzim này chuyển nhóm phôtphat và

hoạt hóa enzim glycôgen phôtphorylaza - là enzim xúc tác phân giải glycôgen thành

glucôzơ.

- Như vậy, khi tiêm ađrênalin trực tiếp vào trong tế bào gan không gây đáp ứng

do không có thụ thể nội bào tương thích, chuỗi phản ứng truyền tin không xảy ra,

enzim glycôgen phôtphorylaza không được hoạt hóa nên không xảy ra phản ứng phân

giải glycôgen thành glucôzơ.

2 a. Đường cong C. Vì ngay từ đầu cho đến khi kết thúc thí nghiệm khối lượng và kích

thước của túi không đổi.

b. Đường cong A. Vì ở đường cong B và A đều là môi trường ưu trương so với dung

dịch nhưng đường cong A thì mức thay đổi khối lượng cao hơn đường cong B.

c. Đường cong D và E. Vì tại thời điểm 30 phút cả hai đường cong này đều giảm khối

lượng, chứng tỏ nước đang đi từ trong túi ra ngoài.

d. Đường cong A, C, E. Vì tại thời điểm 50 phút cả ba đồ thị này đều ngang, tức là

không thay đổi khối lượng.


0,25đ

0,25đ

0,5đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

5

Câu 6: (2 điểm)_QUẢNG NAM + BẮC GIANG

1. Ở một loài động vật, khi giảm phân bình thường, trao đổi chéo xảy ra ở 3 cặp nhiễm sắc thể

(NST) đã tạo ra 128 loại giao tử.

a) Xác định bộ NST 2n của loài đó.

b) Ở kì giữa của giảm phân I, có bao nhiêu cách sắp xếp của các cặp NST kép tương đồng trên mặt

phẳng xích đạo của thoi phân bào? Cho rằng mỗi cặp NST tương đồng đều gồm hai NST có cấu trúc

khác nhau.

c) Một tế bào sinh dục sơ khai của loài đó nguyên phân liên tiếp nhiều lần tạo ra 256 tế bào sinh

giao tử. Các tế bào được sinh ra đều giảm phân tạo giao tử. Hiệu suất thụ tinh của các giao tử là

1,5625%, số hợp tử được tạo thành là 16. Xác định số lần nguyên phân của tế bào sinh dục nói trên và

xác định đó là tế bào sinh tinh hay tế bào sinh trứng.

2. Các hình dưới đây mô tả sự thay đổi hàm lượng ADN trong tế bào của một cơ thể động vật

lưỡng bội ở các pha khác nhau của chu kì tế bào:

Hãy cho biết các hình 1, 2, 3, 4 tương ứng với các pha nào của chu kì tế bào? Giải thích.


1. a) 2 n + 3 = 128 = 2 7 → n = 4 → 2n = 8

b) Với 1 cặp NST có 1 cách sắp xếp (2 0 )



Với n cặp NST có (2 n-1 ) cách sắp xếp

n = 4 → có 8 cách sắp xếp

c) 2 k = 256 = 2 8 → k = 8 → Tế bào đó đã NP 8 lần

Số giao tử tạo ra là: 16 x 1,5625% = 1024

Mỗi tế bào sinh giao tử khi GP đã tạo ra:

1024: 256 = 4 giao tử

→ Đó là tế bào sinh tinh

2. - Thứ tự các hình tương ứng với pha G1, S, G2, M là: hình 2, hình 4, hình 3, hình 1.

- Trong chu kì tế bào, hàm lượng ADN ổn định ở mức 2C vào pha G1 (hình 2)

- Ở pha S có sự nhân đôi AND nên hàm lượng tăng dần từ mức 2C lên 4C (hình 4)

- Hàm lượng AND ổn định ở mức 4C sau pha S, ở pha G2 và ph M. Sau khi kết thúc

phân bào khi hàm lượng ADN lại giảm về 2C ( hình 4 và 1)

0,25đ

0,25đ

0,5đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ


6

Câu 7: (2 điểm)_HẢI DƯƠNG + LÀO CAI

1. Có các loại vi khuẩn sau: Vi khuẩn lactic, vi khuẩn lam (Anabaena), vi khuẩn không chứa

lưu huỳnh màu lục và tía, vi khuẩn oxi hóa hiđrô. Hãy cho biết, kiểu dinh dưỡng, nguồn năng lượng,

nguồn cacbon chủ yếu, chất cho và chất nhận êlectron của các loại vi khuẩn trên?

2. Một thí nghiệm mô tả quá trình tạo CH 4 ở đáy đầm lầy được tiến hành như sau: Cho vào

bình kín một chất hữu cơ vừa là nguồn cacbon vừa là nguồn electron, bổ sung các chất nhận electron,

nitrat (NO - 3 ), sunphat (SO 2- 4 ), CO 2 và một ít đất lấy ở đáy đầm lầy. Trong hai ngày đầu, người ta

không phát hiện được CH 4 trong bình, nhưng ngày thứ ba và thứ tư thấy CH 4 xuất hiện trong bình

với hàm lượng tăng dần. Hãy giải thích hiện tượng trên?


1. Vi khuẩn Kiểu dinh

Vi khuẩn

lactic

Vi khuẩn

lam

Vi khuẩn

không chứa

lưu huỳnh

màu lục và

tía

Vi khuẩn oxi

hóa hiđrô

dưỡng

Hoá dị

dưỡng

Quang tự

dưỡng

Quang dị

dưỡng

Hóa tự

dưỡng

Nguồn

năng

lượng

Chất hữu

cơ

Nguồn

các bon

Chất hữu

cơ

Chất cho

e -

Chất hữu

cơ

Ánh sáng CO 2 H 2 O CO 2

Ánh sáng Chất hữu

cơ

Chất vô

cơ

Chất hữu

cơ

Chất nhận

e -

CO 2 H 2 O 2

Chất hữu cơ

Chất hữu cơ

2 - Trong bình có chất hữu cơ làm nguồn cacbon và nguồn cho e - thì O 2 (trong bình)

là chất nhận e - hiệu quả nhất những vi khuẩn hiếu khí sẽ sử dụng O 2 là chất nhận

e - , sản sinh ra H 2 O và CO 2 . Oxi đồng thời ức chế các quá trình khác.

- Khi O 2 hết, trong điều kiện môi trường kị khí các vi khuẩn nitrat và sunphat lúc

này sẽ phát triển, lấy NO - 2 và SO 2- 4 làm chất nhận điện tử cuối cùng

NO 2 - + e - + H + N 2 + H 2 O

SO 4 2- + e - + H + S + H 2 O hoặc H 2 S + H 2 O

- Sau khi nitrat và sunphat hết, CO 2 mới được dùng làm chất nhận e - cuối cùng, do

tính kém hiệu quả của nó. Nhóm vi sinh vật sinh metan sử dụng CO 2 để nhận e -

như phương trình trên, sản sinh ra CH 4 . Lúc này chỉ còn lại vi khuẩn sinh metan

nên nó cứ thế phát triển sinh sôi tạo ra ngày càng nhiều CH 4 .

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ


0,25đ

7

Câu 8: (2 điểm)_VÙNG CAO VIỆT BẮC + BẮC NINH

1. Thế nào là vi sinh vật khuyết dưỡng? Vi sinh vật khuyết dưỡng có những ứng dụng gì

trong thực tiễn?

2. Trong sản xuất các chế phẩm sinh học, người ta có thể dùng phương pháp nuôi cấy liên

tục hoặc không liên tục. Giả sử có hai chủng vi khuẩn, chủng I được nuôi cấy để thu nhận sản

phẩm là enzim chuyển hóa, chủng II được nuôi cấy để thu nhận sản phẩm là kháng sinh. Hãy

chọn phương pháp nuôi cấy phù hợp với hai chủng vi khuẩn nói trên và giải thích lý do chọn?


1. - Khái niệm nhân tố sinh trưởng.

- Vi sinh vật khuyết dưỡng là vi sinh vật không có khả năng tổng hợp được nhân

tố sinh trưởng (1 hoặc nhiều nhân tố) cho chu trình sống của bản thân.

- Ứng dụng:

+ Dùng vi sinh vật khuyết dưỡng để nhận biết và định lượng thành phần các chất

dinh dưỡng (là nhân tố sinh trwowngrcuar vi sinh vật) có trong thực phẩm.

+ Trên cơ sở xác định được vi sinh vật khuyết dưỡng về nhân tố sinh trưởng nào

đó mà người ta có thể tạo môi trường nuôi cấy phù hợp cho loại vi sinh vật đó và

điều khiển tốc độ sinh trưởng của chúng.

2 - Ở phương pháp nuôi cấy liên tục, người ta thường xuyên bổ sung dịch nuôi cấy

và lấy đi một lượng dịch nuôi tương đương, tạo môi trường ổn định và vi sinh vật

duy trì pha sinh trưởng lũy thừa.

- Enzim là sản phẩm bậc I, được hình thành chủ yếu ở pha tiềm phát và pha lũy

thừa. Vì vậy, chủng I lựa chọn phương pháp nuôi cấy liên tục, thu được lượng

enzim cao nhất.

- Ở phương pháp nuôi cấy không liên tục, trong suốt úa trình nuôi cấy không bổ

sung thêm dinh dưỡng và thu nhận sản phẩmsinh trưởng của vi sinh vật trải qua 4

pha.

- Kháng sinh là sản phẩm bậc II, thường được hình thành ở pha cân bằng. Với

chủng II, nên sử dụng phương pháp nuôi cấy không liên tục.

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ


8

Câu 9: (2 điểm)_THÁI NGUYÊN + QUẢNG NGÃI

1. Người ta có thể định lượng số hạt virut xâm nhiễm vào tế bào chủ bằng thí nghiệm vết tan

(plaque assay). Thí nghiệm này nuôi cấy một mẫu chứa các hạt virut (ở nồng độ thấp) trên đĩa phủ sẵn

môt lớp tế bào chủ và sau đó đếm số tổn thương cục bộ (gọi là vết tan) tạo thành.

a) Hãy trình bày cơ sở khoa học của phương pháp định lượng virut này?

b) Nếu trên đĩa nuôi cấy tế bào chủ đếm được 30 vết tan thì có thể khẳng định số hạt virion ban đầu

đưa vào là 30 hạt không?

2. Nêu điểm khác biệt cơ bản giữa virut có hệ gen ARN (+) với virut có hệ gen ARN (-) trong quá

trình phiên mã.


1. a. Cơ sơ khoa học của phương pháp định lượng vi rut:

- Sự hình thành các vết tan là do các vi rut tạo ra chu trình sinh tan, khi xâm nhiễm vào

tế bào chủ virut nhân lên và làm tan tế bào chủ. Quá trình này gồm 5 giai đoạn: Hấp

phụ, xâm nhập, sinh tổng hợp, lắp ráp và giải phóng.

- Vết tan phát triển trên đĩa khi một virion xâm nhiễm vào một tế bào chủ, virut tái bản

trong tế bào chủ phá vỡ tế bòa chủ và giải phóng nhiều virion con. Những virion mới

sinh lại tiếp tục xâm nhiễm vào các tế bào bên cạnh trên đĩa và sau một số ít chu trình

xâm nhiễm sẽ dần tạo ra vùng trong suốt có thể quan sát được bằng mắt thường gọi là

vết tan

- Như vậy mỗi vết tan có nguồn gốc từ một virion ban đầu và số vết tan trên đĩa tương

ứng với số virion ban đầu đã xâm nhiễm bào tế bào chủ.

- Nếu trên đĩa nuôi cấy tế bào chủ đếm được 30 vết tan thì không thể khẳng định số hạt

virion ban đầu đưa vào là 30 hạt mà phải nhiều hơn 30 hạt vì sẽ có một số hạt virion vì

lý do nào đó mà thụ thể của nó không tiếp xúc được với thụ thể của tế bào chủ.

2. - Điểm khác biệt cơ bản giữa virut có hệ gen ARN (+) với virut có hệ gen ARN (-) trong

quá trình phiên mã.

+ Virut có hệ gen ARN (+) phiên mã ở tế bào chất. Trước hết hệ gen ARN (+) hoạt động

như là mARN, tiến hành dịch mã tạo ARN polimeraza của riêng mình ( prôtêin sớm )

sau đó mới được dùng để phiên mã tạo mARN dành cho tổng hợp prôtêin muộn và ARN


0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

lõi.

+ Virut có hệ gen ARN (-) phiên mã ở tế bào chất sử dụng ARN polimeraza phụ thuộc

ARN do virut mang theo ( ngoại trừ virut cúm phiên mã trong nhân nhưng cũng phải 0,5đ

dùng ARN polimeraza phụ thuộc ARN do virut mang theo vì tế bào không có enzim

này.

9

0,5đ

Câu 10: (2 điểm)_QUẢNG NINH + HÀ NAM

1. Trong đáp ứng miễn dịch và đáp ứng dị ứng đều có sự xâm nhập của kháng nguyên, hình thành

tương bào và tạo kháng thể. Hãy trình bày những điểm khác biệt giữa hai đáp ứng này?

2. Khi một loại virus xâm nhập vào tế bào, hệ thống miễn dịch tế bào được hoạt hóa và chống lại

virus theo cơ chế nào?


1. Đáp ứng miễn dịch Đáp ứng dị ứng

- Kháng nguyên gây ra hoạt hóa tế

bào B tạo ra tương bào và tế bào

nhớ. Tương bào sản xuất kháng thể

IgG.

- Kháng thể IgG gắn với kháng

nguyên làm bất hoạt kháng nguyên

qua phản ứng trung hòa, opsonin

hóa, hoạt hóa bổ thể. Tế bào nhớ tạo

‘trí nhớ’ miễn dịch.

- Dị ứng nguyên gây ra hoạt hóa tế bào B

tạo ra tương bào . Tương bào sản xuất

kháng thể IgE.

- Kháng thể IgE gắn vào thụ thể trên các

dưỡng bào. Nếu gặp lại dị ứng nguyên,

kháng thể IgE nhận diện và gắn với dị ứng

nguyên, kích hoạt dưỡng bào giải phóng

histamin và các chất khác gây ra các triệu

chứng dị ứng.

2 - Khi virus nhân lên trong tế bào sẽ tổng hợp ra các protein lạ (kháng nguyên nội

sinh). Chúng sẽ bị nhận diện và chế biến thành peptit gắn với MHC I do mạng lưới nội

chất hạt tổng hợp, tạo thành phức hợp MHC I – kháng nguyên. Phức hợp này được đẩy ra

bề mặt tế bào để trình diện kháng nguyên cho tế bào T độc (Tc - dạng chưa hoạt hóa)

- Tế bào Tc có thụ thể đặc hiệu với kháng nguyên sẽ kết hợp với phức hợp MHC I

– kháng nguyên qua thụ thể TCR với sự hỗ trợ của thụ thể CD8 trên bề mặt Tc cũng nhận

diện và liên kết với MHC I làm cho phức hợp này bền vững hơn.

- Sự liên kết đặc hiệu kích thích tế bào Tc tăng sinh tạo thành dòng Tc hoạt hóa

hoặc thành dòng tế bào T nhớ nằm lại trong tổ chức limpho.

- Tế bào Tc hoạt hóa tiết ra các protein độc làm tan tế bào nhiễm virus:

+ Protein Perforin: là một protein dạng ống nhọn. Phức hợp này dùi vào màng tế

bào nhiễm virus tạo thành lỗ làm nước và các chất hòa tan tràn vào tế bào làm vỡ tế bào

nhiễm virus.

+ Protein granzim: theo lỗ do perforin tạo ra vào tế bào nhiễm vi rut kích thích tế

bào nhiễm virus tiết enzyme caspaza, enzyme này lại hoạt hóa enzyme Endonucleaza làm

phân giải các axit Nucleic của tế bào chủ. Kết quả làm tế bào chủ chết theo chương trình.


………………………………..Hết………………………..

0,5đ

0,5đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

10

TRƯỜNG THPT

CHUYÊN HẠ LONG

ĐỀ ĐỀ XUẤT

KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI


NĂM HỌC 2016 - 2017

Câu 1. (2,0 điểm) Thành phần hóa học của tế bào

ĐỀ THI MÔN: SINH HỌC LỚP 10

Thời gian 180 phút (không kể thời gian giao đề)

Có các ống nghiệm đựng dung dịch chứa các chất sau: Tinh bột sắn dây, ADN,

dầu ăn. Lần lượt làm các thí nghiệm sau:

- Đun tới nhiệt độ gần sôi với cả 3 chất rồi để nguội.

- Cho enzim amilaza vào cả 3 chất vừa được xử lí nhiệt độ.

- Cho muối mật vào cả 3 chất vừa được xử lí nhiệt độ.

Sau khi kết thúc thí nghiệm, tính chất lí học, tính chất hóa học của mỗi chất bị

thay đổi như thế nào? Nêu sự thay đổi (nếu có) và giải thích.

Hướng dẫn chấm:

* Dung dịch tinh bột: sau khi đun trở thành hồ tinh bột, có dạng đặc, trong.

- Nguyên nhân : do nhiệt độ phá vỡ các liên kết yếu trong cấu trúc tinh bột

làm tinh bột bị biến đổi (chủ yếu về mặt lí học), khi để nguội cũng không có

hiện tượng hồi tính.

- Khi cho enzim amilaza vào hồ tinh bột, sẽ làm biến đổi cấu trúc hóa học của

tinh bột: tinh bột mantozơ.

- Muối mật không làm thay đổi hồ tinh bột.

* Dung dịch ADN: khi đun tới nhiệt độ gần sôi sẽ có hiện tượng mạch kép bị

tách thành hai mạch đơn do các liên kết hidro bị phá vỡ (nóng chảy ).

- Khi để nguội, các nuclêôtit giữa hai mạch đơn lại hình thành liên kết hidro

theo nguyên tắc bổ sung, khôi phục lại cấu trúc ban đầu.

- Amilaza và muối mật không làm thay đổi gì cấu trúc ADN.

* Dung dịch dầu ăn: dầu ăn (lipit đơn giản) có cấu trúc chứa các liên kết bền

nên không bị nhiệt độ phá hủy, không bị thay đổi cấu trúc.

- Amilaza không làm thay đổi gì cấu trúc dầu ăn.

- Muối mật gây nhũ tương hóa dầu ăn, tách khối dầu ăn thành các hạt nhỏ(chỉ

làm biến đổi về mặt lí học).


Câu 2. (2,0 điểm) Cấu trúc tế bào

a. Trong tế bào cơ, có một bào quan giữ vai trò quan trọng đối với sự trượt của

các sợi actin và myôzin, bào quan này là gì? Nêu cơ chế hoạt động của nó đối với sự co

dãn của tế bào cơ.

1

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

b. Giả sử người ta tạo ra các kênh H + ở màng trong của ti thể đồng thời cung cấp

đủ glucôzơ và O 2 cho các ti thể này thì sự tổng hợp ATP trong ti thể và quá trình đường

phân của tế bào bị ảnh hưởng như thế nào? Giải thích.


a. - Bào quan đó là lưới nội chất trơn.

- Điện thế hoạt động xuất hiện ở màng tế bào cơ (màng sau xinap) kích hoạt

bơm Ca 2+ trên màng LNCT → bơm Ca 2+ từ xoang LNCT ra bào tương.

- Ca 2+ hoạt hóa trôpolin, kéo trôpomiozin ra khỏi vị trí liên kết giữa actin và

miozin, miozin trượt trên actin làm cơ co.

- Khi điện thế hoạt động ở màng tế bào cơ tắt – kênh Ca 2+ trên màng LNCT

mở → Ca 2+ từ bào tương đi vào xoang LNCT.

b. - Sự tổng hợp ATP trên màng trong ti thể bị giảm.

- Giải thích: H + từ xoang gian màng qua kênh H + đi vào chất nền ti thể làm

triệt tiêu gradien H + giữa hai bên màng trong.

- Quá trình đường phân tăng lên.

- Giải thích: Do thiếu ATP nên tế bào phải tăng phân giải đường đề bù lại

lượng ATP bị thiếu hụt.

Câu 3. (2,0 điểm) Chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào

Xét hợp chất NAD + và hợp chất NADP + trong các tế bào nhân thực

a. Nêu tên và chức năng của mỗi chất này.

b. Trình bày biến đổi sinh hóa của mỗi chất trong quá trình chuyển hóa nội bào.


a. Nêu tên và chức năng của mỗi chất

- NAD + : nicôtinamit ađênin đinuclêôtit.

- Chức năng: là côenzim của các enzim truyền e - trong hô hấp tế bào.

- NADP + : nicôtinamit ađênin đinuclêôtit phôtphat.

- Chức năng: là côenzim của các enzim truyền e - trong chuỗi phản ứng sáng

quang hợp.

b. Biến đổi sinh hóa của mỗi chất

* NAD + :


- Trong quá trình đường phân và trong chu trình Crep, NAD + nhận e - và H +

từ các nguyên liệu hô hấp để trở thành NADH.

- Trong quá trình lên men và trong chuỗi chuyển electron hô hấp NADH

nhường e - cho các chất nhận electron để trở về dạng NAD + .

* NADP + :

2

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

- Trong pha sáng của quang hợp, NADP + nhận e - từ chuỗi chuyền electron

trên màng tilacoit và H + trong stroma để trở thành NADPH.

- Trong pha tối quang hợp (chu trình Canvin), NADPH nhường e - và H +

cho hợp chất axit phôtphoglixêric (APG) để trở về dạng NADP + .

0,25

0,25

Câu 4. (2,0 điểm) Chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào

Cho sơ đồ biến đổi các chất sau:

a. Nêu tên và chức năng của chất A và chất B trong tế bào.

b. Nếu đưa vào trong tế bào gan chất làm mất hoạt tính của phosphodiesterase thì hậu

quả sẽ như thế nào?


a. * Chất A

- Tên: ađênôzintriphôtphat (ATP)

- Chức năng: + Nguồn cung cấp năng lượng cho các hoạt động của tế bào.

+Đơn phân dùng để tổng hợp các phân tử ARN.

+ Tiền chất để tổng hợp AMP vòng.

* Chất B

- Tên: AMP vòng.

- Chức năng: là chất truyền tin thứ 2 trong tế bào.

b.

- Hậu quả: enzim phân giải glicôgen luôn ở trạng thái hoạt hóa và phân giải

glicôgen thành glucôzơ → làm tăng nồng độ glucôzơ trong máu.

Câu 5. (2,0 điểm) Truyền tin tế bào + Phương án thực hành

Giải thích tại sao hoocmôn ostrogen sau khi được tiết vào máu lại có tác dụng

lên cơ quan đích chậm hơn nhiều so với hoocmôn insulin?



+ Vì kiểu tác dụng của insulin theo cơ chế chất truyền tin thứ hai:

0,25

- Insulin có bản chất là prôtêin, có thụ thể nằm trên màng tế bào.

0,25

3

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,50

- Insulin được tiết ra trong máu với nồng độ thấp nhưng khi nó kết hợp với

các thụ thể trên màng tế bào (cơ, gan) làm hoạt hoá kênh adenylxyclaza xúc

tác biến đổi ATP thành AMPvòng. AMPvòng hoạt động như một

proteinkinaza kích hoạt được prôtêin enzim trong tế bào. Nhờ hiện tượng này

mà tín hiệu thứ nhất (insulin) được khuếch đại nhiều lần mà không cần xâm

nhập vào tế bào.

+ Kiểu tác động của ostrogen theo kiểu hoạt hoá gen:

- Ostrogen có bản chất là steroit, thụ thể nằm trong tế bào chất (bào tương,

nhân).

- Ostrogenvận chuyển qua tế bào chất kết hợp với thụ thể và điều chỉnh một

phản ứng trong tế bào (điều chỉnh theo kiểu mô hình operon). Do hoocmôn

phải xâm nhập vào trong tế bào điều hóa hoạt động của gen do đó phản ứng

mà hoocmôn điều chỉnh diễn ra chậm hơn.

Câu 6. (2,0 điểm) Phân bào

a. Trong chu kì tế bào, pha nào có sự biến đổi nhiều nhất về sinh hóa, pha nào có sự

biến đổi lớn nhất về hình thái ?

b. Trong giảm phân các NST giới tính X và Y có bắt cặp với nhau không? Nếu có thì

tại sao chúng lại bắt cặp với nhau được ?

c. Những năm 1970, các nhà khoa học đã làm 1 thí nghiệm:

- Cho dung hợp tế bào đang ở pha G 1 với tế bào đang ở pha S, thấy nhân của tế bào ở

pha G 1 bước ngay vào pha S.

- Cho dung hợp tế bào đang ở pha G 1 với tế bào đang ở pha M, thấy tế bào đang ở pha

G 1 bước ngay vào pha M.

Có thể rút ra kết luận gì từ thí nghiệm này? Giải thích kết quả?


a.

- Pha S có biến đổi nhiều nhất về sinh hóa.

- Pha M có biến đổi nhiều nhất về hình thái.

b.

- Các NST giới tính X và Y vẫn bắt cặp với nhau bình thường sau đó lại tách

ra nhưng vẫn xếp đôi như các NST khác.

- Trên các NST X và Y vẫn có các đoạn tương đồng nên chúng vẫn có thể bắt

cặp với nhau bình thường.


c.

- Cho dung hợp tế bào ở G 1 với tế bào ở S thấy cả 2 đều ở pha S, dung hợp tế

bào ở pha G 1 với tế bào ở M thấy cả 2 đều ở M. Điều đó chứng tỏ, việc

chuyển tiếp giữa các giai đoạn của quá trình phân bào không phụ thuộc vào

4

0,5

0,25

0,25

0,5

0,25

0,25

0,25

0,25

trạng thái của NST mà phụ thuộc vào các chất xúc tác có trong tế bào chất.

- Các chất có trong tế bào chất xúc tác quá trình chuyển tiếp giữa các giai

đoạn của quá trình phân bào là các Cyclin và các enzim Kinaza phụ thuộc

Cyclin (Cdk).

- Trong chu kì tế bào, có 3 điểm chốt để điều khiển quá trình phân bào.

Những tế bào nào không qua được điểm chốt sẽ bị dừng lại. Muốn đi qua mỗi

điểm chốt, trong tế bào chất của tế bào cần sự có xúc tác của Cdk tương ứng.

Nhưng Cdk thường là bất hoạt khi ko được liên kết với Cyclin nên trong tế

bào chất cần có các phức hợp Cdk-Cyclin tương ứng.

- Khi dung hợp tế bào ở G 1 với S, trong tế bào chất của S đã có phức hợp

Cdk-Cyclin tương ứng cho việc vượt qua điểm chốt cuối G 1 để vào S nên tế

bào ở G 1 vào pha S.

- Khi dung hợp tế bào ở G1 với M, trong tế bào chất của M đã có phức hợp

Cdk-Cyclin tương ứng cho việc vượt qua điểm chốt đầu M để vào M nên tế

bào ở G 1 vào pha M.

Câu 7. (2,0 điểm)Cấu trúc và chuyển hóa vật chất ở VSV

a. Nêu và giải thích ít nhất hai sự thích nghi cho phép sinh vật nhân sơ tồn tại

trong môi trường quá khắc nghiệt đối với các sinh vật khác.

b. Nêu kiểu dinh dưỡng, nguồn năng lượng, nguồn cacbon, kiểu hô hấp của vi

khuẩn nitrat hóa.

0,25

0,25

0,25

0,25


a. - Vỏ nhầy: thành phần chủ yếu là pôlisaccarit, ngoài ra có pôlipeptit và

0,5

prôtêin; bảo vệ các sinh vật nhân sơ ra khỏi hệ thống miễn dịch của cơ thể chủ

(tránh thực bào), cung cấp chất dinh dưỡng khi thiếu thức ăn.

- Nội bào tử: lớp vỏ chứa loại peptiđôglican đặc biệt và 7-10% hợp chất

0,5

canxiđipicôlinat cho phép các tế bào sống sót trong điều kiện khắc nghiệt và

phục hồi khi môi trường thuận lợi trở lại.

b. - Kiểu dinh dưỡng là hoá tự dưỡng. 0,25

- Nguồn năng lượng: ôxy hoá NH + 3 → NO - 2 → NO3 - + năng lượng.

0,25

- Nguồn carbon: tổng hợp cacbohydrat từ CO 2 và H 2 O.

0,25

- Kiểu hô hấp: hiếu khí

0,25

Câu 8. (2,0 điểm) Sinh trưởng, sinh sản của VSV

a. Khi nuôi cấy vi khuẩn trong điều kiện nuôi cấy liên tục, quần thể vi khuẩn trải

qua pha tiềm phát. Pha tiềm phát có đặc điểm gì? Có thể coi pha tiềm phát là pha tĩnh

không. Giải thích?


b. Trong quá trình nuôi cấy không liên tục, lấy dịch huyền phù của trực khuẩn cỏ

khô (Bacillus subtilis) ở cuối pha log (cho vào ống nghiệm 1) và dịch huyền phù được

lấy cuối pha cân bằng động (cho vào ống nghiệm 2). Ở hai ống nghiệm đều được xử lý

5

bằng lizôzim, đặt trong tủ ấm ở 37 ° C trong 3 giờ. Sau đó làm tiêu bản sống. Em hãy dự

đoán kết quả sau khi làm tiêu bản?


a. Không, mặc dù số lượng tế bào ở pha này không tăng. 0,25

- Đây là pha cảm ứng của tế bào vi khuẩn, trong đó các tế bào cảm ứng cơ

chất mới, khởi động các gen cần thiết, tổng hợp enzim cần cho quá trình tăng

trưởng.

- Ở pha này diễn ra sự tăng trưởng của tế bào vi khuẩn. Tế bào tăng cường

tổng hợp enzim, tổng hợp các chất hữu cơ khác, hình thành các cấu trúc mới,

tăng kích thước tê bào chuẩn bị nguyên liệu cần thiết cho quá trình phân chia.

Về mặt sinh học, đây hoàn toàn không phải quá trình tĩnh.

b.

- Ống nghiệm 1. Lấy dịch huyền phù ở cuối pha log (sinh trưởng mạnh), chất

dinh dưỡng dồi dào, lúc này vi khuẩn chưa hình thành nội bào tử do vậy khi

xử lý lizôzim sẽ thu được tế bào trần.

- Ống nghiệm 2: Lấy dịch huyền phù ở cuối pha cân bằng động, chất dinh

dưỡng cạn kiệt, chất độc hại tích lũy, vi khuẩn hình thành nội bào tử do vậy

khi xử lý lizôzim vẫn còn nguyên dạng trực khuẩn.

Câu 9. (2,0 điểm) Virut

Nêu những điểm khác nhau cơ bản trong cấu trúc và biểu hiện chức năng của

plasmit và phagơ ôn hoà ở vi khuẩn.


Plasmit

Phagơ ôn hoà

Cấu trúc

- Phân tử ADN vòng, kép

- Có thể là mạch kép hoặc

0,5

ADN mạch đơn, ARN mạch

kép hoặc mạch đơn.

Chức năng

- Mang gen quy định các đặc

tính có lợi cho vi khuẩn (như

kháng kháng sinh, kháng độc

tố, chống hạn,...)

Luôn nằm trong tế bào chất

của vi khuẩn, không bao giờ

làm tan tế bào vi khuẩn.

6

- Mang gen gây hại cho tế bào

chủ.

ADN có thể cài vào ADN của

tế bào chủ, khi có tác nhân

kích thích thì có thể sẽ làm tan

tế bào chủ.


Câu 10. (2,0 điểm) Bệnh truyền nhiễm, miễn dịch

a. Trong đáp ứng miễn dịch dịch thể và đáp ứng dị ứng đều có sự xâm nhập của

kháng nguyên, hình thành tương bào và tạo ra kháng thể. Hãy nêu những khác biệt

trong hai loại đáp ứng này.

0,25

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

b. Giả sử một người nuôi rắn bị rắn độc cắn và được điều trị bằng huyết thanh

kháng lọc rắn. Tại sao việc điều trị cho lần cắn thứ 2 có thể khác đi?


a.- Trong đáp ứng dịch thể:

+ Kháng nguyên gây ra hoạt hóa tế bào B tạo ra tương bào và tế bào nhớ.

Tương bào sản xuất ra kháng thể IgG

+ Kháng thể IgG lưu hành trong máu và gắn với kháng nguyên làm bất hoạt

kháng nguyên qua phản ứng trung hòa, opsonin hóa, hoạt hóa bổ thể. Tế bào

nhớ tạo trí nhớ qua miễn dịch

- Trong đáp ứng dị ứng:

+ Kháng nguyên (dị ứng nguyên) gây ra hoạt hóa tế bào B tạo ra tương bào.

Tương bào sản xuất ra kháng thể IgE

+ Kháng thể IgE gắn vào thụ thể trên các dưỡng bào. Nếu gặp lại dị ứng

nguyên đó, kháng thể IgE trên dưỡng bào nhận diện và gắn với dị ứng

nguyên, từ đó kích hoạt dưỡng bào giải phóng ra histamin và các chất khác

gây ra các triệu chứng dị ứng

b.- Nếu người nuôi rắn đã miễn dịch với các protein trong huyết thanh kháng

lọc rắn, lần tiêm khác có thể làm khởi phát 1 quá trình đáp ứng miễn dịch

nặng nề không tốt cho người được tiêm.

- Trong khi đó, việc điều trị có thể khác đi vì lúc này hệ miễn dịch của người

nuôi rắn cũng có thể sản sinh được các kháng thể có thể trung hòa được nọc

độc của rắn.

THỰC HÀNH

1. Dụng cụ, hóa chất, mẫu vật

7

0,25

0,5

0,25

0,5

0,25

0,25

- 05 ống nghiệm loại 10ml; 01 pipetman 100µl; 01 kính lúp; giấy thấm, khăn lau.

- Dung dịch NaCl với các nồng độ: 0,34%; 0,44%; 0,9%; 1,2%, mỗi loại 50ml.

- Nước cất 100ml; hồng cầu đã được tách từ máu lợn bằng máy ly tâm.

2. Tiến hành thí nghiệm.

a. Bố trí các ống nghiệm theo thứ tự từ 1 đến 5 theo bảng sau:

Số thứ tự ống

nghiệm

Hóa chất

1 2 3 4 5

Nước cất

5ml

NaCl 0,34%

5ml

NaCl 0,44%

5ml

NaCl 0,9%

5ml

NaCl 1,2%


b. Thực hành thí nghiệm

- Dùng pipetman cho vào mỗi ống nghiệm 500µl dịch hồng cầu đã chuẩn bị sẵn ở

trên.

5ml

- Giữ yên các ống nghiệm trên giá trong vòng 15 phút.

- Quan sát màu ở mỗi ống nghiệm và điền kết quả vào bảng.

- Giải thích hiện tượng xảy ra ở mỗi ống nghiệm.

3. Báo cáo kết quả thí nghiệm

+ Điền kết quả thí nghiệm vào bảng sau:

Nồng

độ/ống

Màu

0%

(1)

0,34%

(2)

0,44%

(3)

+ Giải thích: - Mức độ biểu hiện màu ở mỗi ống nghiệm.


- Rút ra kết luận về sức bền sinh lý của hồng cầu.

0,9%

- Xác định chỉ số của dung dịch đẳng trương với hồng cầu.

- Bố trí đúng thí nghiệm theo bảng chỉ dẫn

- Điền thông tin đúng về màu sắc trong cả 5 ống nghiệm theo như bảng sau

Nồng

độ/ống

0%

(1)

0,34%

(2)

0,44%

(3)

0,9%

(4)

Màu Đỏ sậm Đỏ vừa Đỏ nhạt Không

màu

(4)

1,2%

(5)

Không

màu

- Giải thích mức độ đậm của màu ở mỗi ống tỉ lệ thuận với mức độ vỡ hồng

cầu.

- Xác định được nồng độ NaCl đẳng trương với hồng cầu là: 0,9%.

----------------------- HẾT --------------------

1,2%


(5)

0,25

0,25

0,25

0,25

8

HỘI CÁC TRƯỜNG CHUYÊN VÙNG DUYÊN

HẢI VÀ ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ

TRƯỜNG THPT CHUYÊN TỈNH LÀO CAI


Câu 1 (2,0 điểm). Thành phần hóa học tế bào

ĐỀ THI MÔN SINH HỌC KHỐI 10

NĂM 2017


(Đề này có 03 trang, gồm 10 câu)

a. Protein có thể bị phân hủy trong tế bào bởi ubiquitin. Ubiquitin là gì, chúng có vai trò như

thế nào trong đánh dấu protein. Chất kìm hãm proteosome đóng vai trò như thế nào trong điều

trị ung thư.

b. Mạch polipeptit mới được tạo thành phải chịu những tác động nào để tạo thành protein có

hoạt tính sinh học?


a. Dựa vào cơ chế tổng hợp các thành phần của tế bào, hãy giải thích vì sao các nhóm

carbohydrate của glycoprotein xuyên màng sinh chất luôn xuất hiện ở bề mặt phía ngoài tế bào

mà không nằm ở bề mặt phía tế bào chất?

b. Quan sát thấy một tế bào động vật có màng sinh chất nguyên vẹn, các bào quan tham gia

quá trình tổng hợp protein không bị hỏng nhưng không thấy có protein xuất bào. Đề xuất giả

thuyết trong trường hợp trên. Thiết kế thí nghiệm chứng minh cho giả thuyết?

Câu 3 (2,0 điểm). Chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào (Đồng hóa)

a. Vì sao một số vi khuẩn có khả năng kháng thuốc?

b. Để nghiên cứu khả năng tổng hợp ATP, các nhà khoa học đã thiết kế túi màng lipit kép và

kín, trong đó có chứa bơm proton và phức hệ enzim tổng hợp ATP-synthase. Bơm proton họat

động nhờ hấp thụ năng lượng do ánh sáng chiếu vào để vận chuyển proton từ bên ngoài vào

trong túi màng. Phức hệ ATP-synthase hướng từ trong ra ngoài và quá trình tổng hợp ATP xảy

ra ở phía ngoài của túi màng.

Trong mỗi trường hợp sau đây, ATP có được tổng hợp hay không? Giải thích?

- Bổ sung ADP và photphat vô cơ (P i ) vào môi trường bên ngòai túi màng rồi chiếu ánh sáng

vào túi màng.

- Sắp xếp ngẫu nhiên các phức hệ enzim tổng hợp ATP syntaza, trong đó 50% số phức hệ

hướng vào trong và 50% số phức hệ hướng ra ngoài túi màng.

- Sắp xếp ngẫu nhiên các bơm proton ở túi màng.


Câu 4 (2,0 điểm). Chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào (Dị hóa)

a. Trong giai đoạn đường phân, nếu loại bỏ đihiđrôxiaxêtôn-phốtphat khi mới được tạo ra thì

có ảnh hưởng gì tới giai đoạn này? Giải thích.

b. Có thể coi citrat là chất ức chế không cạnh tranh với enzim photphofructokinase được

không, giải thích?

c. Sự vận chuyển H + qua màng sinh học liên quan đến hai quá trình trao đổi chất nào diễn ra

trên màng tế bào?

d. Chất cyanide được dùng như vũ khí hóa học, gián điệp dùng chất này để tự tử khi bị phát

hiện; Phát Xít Đức từng dùng chất này để xử các tử tù người Do Thái dưới dạng hơi gas. Giải

thích tại sao?

Câu 5 (2,0 điểm). Truyền tin tế bào + Phương án thực hành:

a. Bằng cách nào auxin đã kích thích sự phiên mã ở các tế bào đích thực vật?

b. Có 5 ống nghiệm mất nhãn đựng một trong số các chất sau đây.

1- H 2 O; 2 – Glyxin alanin; 3 – Cazein; 4 – Gelatin; 5 – Prolin

Với các phản ứng màu (Biuret; Ninhidrin; Xantoprotein). Bằng cách nào để phân biệt được 5

ống nghiệm trên?

Câu 6 (2,0 điểm). Phân bào (Lý thuyết + bài tập)

a. Nhiễm sắc thể cuộn xoắn và tháo xoắn trong quá trình phân bào theo cơ chế nào?

b. Một loài có bộ nhiễm sắc thể 2n = 10, biết các nhiễm sắc thể trong cặp tương đồng có cấu

trúc khác nhau và mang ít nhất hai cặp gen dị hợp. Hãy xác định số loại giao tử tối đa khi xảy

ra các trường hợp sau:

- Giảm phân bình thường.

- Có trao đổi chéo đơn tại hai điểm không đồng thời ở hai cặp nhiễm sắc thể tương đồng, các

cặp nhiễm sắc thể khác bình thường.

- Xảy ra trao đổi chéo kép ở cặp 1 cặp tương đồng, các cặp nhiễm sắc thể khác bình thường.

- Hai cặp xảy ra trao đổi chéo đơn tại 2 điểm không đồng thời, 1 cặp xảy ra trao đổi chéo kép,

các cặp nhiễm sắc thể khác giảm phân bình thường.

Câu 7 (2,0 điểm). Cấu trúc, chuyển hóa vật chất của VSV

Một thí nghiệm mô tả quá trình tạo CH 4 ở đáy đầm lầy được tiến hành như sau: Cho vào bình

kín một chất hữu cơ vừa là nguồn cacbon vừa là nguồn electron, bổ sung các chất nhận

electron, nitrat (NO 3 - ), sunphat (SO 4 2- ), CO 2 và một ít đất lấy ở đáy đầm lầy. Trong hai ngày

đầu, người ta không phát hiện được CH 4 trong bình, nhưng ngày thứ ba và thứ tư thấy CH 4

xuất hiện trong bình với hàm lượng tăng dần. Hãy giải thích hiện tượng trên.

Câu 8 (2,0 điểm). Sinh trưởng, sinh sản của VSV

a. Hãy nêu kiểu dinh dưỡng, kiểu hô hấp và chất cho điện tử của 3 loại vi khuẩn là vi khuẩn

quang hợp lưu huỳnh, vi khuẩn quang hợp không lưu huỳnh và vi khuẩn lam, để từ đó giải

thích tại sao chúng lại phân bố ở các tầng nước khác nhau trong thủy vực. Ngoài đặc điểm về

nguồn cho điện tử, những đặc điểm thích nghi nào về cấu trúc của tế bào giúp chúng phân bố


được ở các tầng nước khác nhau?

b. Đặt một chủng Bacillus (ống nghiệm 1) và Saccharomyces (ống nghiệm 2) vào 5ml dung

dịch đường saccharose ở 2mol.1 -1 .

- Nếu cho thêm lượng lyzozym như nhau vào cả hai ống nghiệm để vào tủ ấm 30 0 C trong 2

phút, làm tiêu bản sống và quan sát sẽ thấy gì? Cho sơ đồ hình vẽ và giải thích.

- Nếu cho lyzozym và phage tương ứng vào ống 1, rồi để vào tủ ấm 30 0 C trong 2 phút, các vi

khuẩn có bị virut tấn công không? Vì sao?

- Nếu để ống nghiệm 2 đã pha loãng đường và bịt kín vào tủ ấm ở 28 - 30 0 C trong 5 - 6 giờ thì

có hiện tượng gì? Viết tóm tắt các giai đoạn chính của quá trình. Còn nếu để ống nghiệm này

trên máy lắc có cung cấp oxy vô trùng thì sao? So sánh năng lượng tích lũy được của tế bào từ

2 quá trình trên.

Câu 9 (2,0 điểm). Virut

a. Nhiều loại virut gây bệnh nguy hiểm như HIV, SARS, H5N1, Ebola, MERS, Zika xuất hiện

trong thời gian gần đây có phải là virut mới không? Giải thích.

b. Trong sự lây nhiễm và sản sinh của virut HIV, quá trình tổng hợp và vận chuyển glicôprôtêin

gai vỏ ngoài của virut tới màng sinh chất ở tế bào chủ diễn ra như thế nào?


a. Trong đáp ứng miễn dịch qua trung gian tế bào, hãy phân biệt cơ chế tác động của tế bào T

độc (T c ) và tế bào giết (K). Tại sao cơ thể đã có tế bào T c rồi mà vẫn cần tế bào K?

b. Một khi tác nhân gây bệnh như virus hoặc nấm xâm nhập được vào tế bào thì tế bào bị

nhiễm có những đáp ứng gì chống lại tác nhân gây bệnh?

------------Hết------------


HỘI CÁC TRƯỜNG CHUYÊN VÙNG DUYÊN

HẢI VÀ ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ

TRƯỜNG THPT CHUYÊN TỈNH LÀO CAI


HDC ĐỀ THI MÔN SINH HỌC

KHỐI 10 - NĂM 2017


(HDC được in trong 7 trang)

Câu 1 (2,0 điểm). Thành phần hóa học tế bào

a. Protein có thể bị phân hủy trong tế bào bởi ubiquitin. Ubiquitin là gì, chúng có vai trò như thế nào

trong đánh dấu protein. Chất kìm hãm proteosome đóng vai trò như thế nào trong điều trị ung thư.

b. Mạch polipeptit mới được tạo thành phải chịu những tác động nào để tạo thành protein có hoạt tính

sinh học?

Hướng dẫn trả lời:

Nội dung

a.

- Ubiquitin là phân tử protein nhỏ, có thể gắn cộng hóa trị với các protein nội bào khác, hướng

những protein này phân hủy trong proteosome, phân phối tới lizosome hoặc thay đổi chức

năng của nó.

- Tế bào đánh dấu các protein cần phân hủy bằng cách gắn chúng với nhiều bản sao của

ubiquitin. Ubiquitin là peptit dài 76 amino acid và được bảo tồn cao. Sau một quá trình gồm 3

bước để gắn với nhiều ubiquitin thì proteosome nhận biết protein đã gắn ubiquitin và khử gấp

nếp cũng như đưa nó vào phân hủy trong proteosome.

- Chất kìm hãm proteosome liên tục và triệt để sẽ làm tế bào chết. Tuy nhiên kìm hãm một

phần hoặc không liên tục proteosome là một trong những phương pháp hóa trị ung thư. Để

sống và phát triển các tế bào thường cần hoạt tính mạnh mẽ của các protein điều hòa và các

protein trợ sinh tương tự. Tuy nhiên protein điều hòa lại chỉ hoạt động hoàn toàn và thúc đẩy

sự sống khi protein kìm hãm nó bị phân tách và bị phân hủy trong proteosome.

- Chất kìm hãm trên kìm hãm một phần hoạt tính proteosome thực tế kìm hãm tiểu phần làm

tăng nồng độ protein kìm hãm và do đó giảm hoạt tính của protein trợ sinh và làm tế bào chết

theo apotosis

- Chất kìm hãm dễ tiêu diệt tế bào ung thư hơn tế bào bình thường khi ở cùng nồng độ do vậy

phương pháp này nhằm hạn chế sự phát triển khối u.

b.

- Sự gấp cuộn: Khi protein vừa được tổng hợp xong, nó gấp cuộn thành cấu trúc không gian

ba chiều xác định chức năng sinh học. Một số protein bắt đầu gấp cuộn ngay khi còn đang

được tổng hợp. Mặc dù về nguyên tắc, polipeptit có thể hình thành nhiều cấu hình không gian

khác nhau, nhưng tất cả các protein chỉ có 1 cấu hình tự nhiên là trạng thái cấu trúc ổn định

nhất với mức năng lượng tự do thấp nhất. Ngoài vai trò chủ yếu của cấu trúc bậc I còn có các

nhóm protein chapreron giúp polipeptit gấp cuộn đúng hình dạng không gian có đủ hoạt tính

sinh học.

- Biến đổi các gốc axit amin tùy trường hợp hoặc các biến đổi sau dịch mã như cắt xén bởi

proteaza, thêm nhóm đường, nhóm photphat,…

- Protein sẽ bị phân hủy nếu tổng hợp hoặc gấp cuộn sai.

Điểm



a. Dựa vào cơ chế tổng hợp các thành phần của tế bào, hãy giải thích vì sao các nhóm carbohydrate của

glycoprotein xuyên màng sinh chất luôn xuất hiện ở bề mặt phía ngoài tế bào mà không nằm ở bề mặt

phía tế bào chất?

b. Quan sát thấy 1 tế bào động vật có màng sinh chất nguyên vẹn, các bào quan tham gia quá trình tổng

hợp protein không bị hỏng nhưng không thấy có protein xuất bào. Đề xuất giả thuyết trong trường hợp

trên. Thiết kế thí nghiệm chứng minh cho giả thuyết?

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25


Nội dung

a. - Trong quá trình tổng hợp protein xuyên màng, một phần chuỗi polypeptid được gắn vào

màng lưới nội chất nhờ protein tín hiệu, phần còn lại của chuỗi sẽ chui vào trong lưới nội

chất.

- Sau khi protein được tổng hợp xong ở lưới nội chất, nó được chuyển sang bộ máy Golgi nhờ

túi tiết. Tại đây, protein được biến đổi và gắn thêm carbohydrate, sau khi hoàn thiện chúng lại

được chuyển đến màng tế bào. Vì nhóm carbohydrate của glycoprotein nằm ở trong túi tiết

nên khi túi tiết dung hợp với màng tế bào thì nhóm carbohydrate trong túi sẽ lộn ra phía ngoài

màng tế bào.

b. - Giả thuyết: Tế bào đó bị hỏng bộ khung xương tế bào.

- Thí nghiệm chứng minh giả thuyết:

+ Lấy 1 tế bào bình thường và 1 tế bào bị hỏng khung xương nuôi cấy trong môi trường dinh

dưỡng.

+ Sau 1 thời gian quan sát: Tế bào bị hỏng bộ khung xương không xảy ra quá trình phân chia tế

bào nên số lượng tế bào không thay đổi. Tế bào bình thường xảy ra hiện tượng phân chia tế bào

nên số lượng tế bào tăng lên.

Điểm

Câu 3 (2,0 điểm). Chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào (Đồng hóa)

a. Vì sao một số vi khuẩn có khả năng kháng thuốc?

b. Để nghiên cứu khả năng tổng hợp ATP, các nhà khoa học đã thiết kế túi màng lipit kép và kín, trong

đó có chứa bơm proton và phức hệ enzim tổng hợp ATP-synthase. Bơm proton họat động nhờ hấp thụ

năng lượng do ánh sáng chiếu vào để vận chuyển proton từ bên ngoài vào trong túi màng. Phức hệ

ATP-synthase hướng từ trong ra ngoài và quá trình tổng hợp ATP xảy ra ở phía ngoài của túi màng.

Trong mỗi trường hợp sau đây, ATP có được tổng hợp hay không? Giải thích?

- Bổ sung ADP và photphat vô cơ (P i ) vào môi trường bên ngòai túi màng rồi chiếu ánh sáng vào túi

màng.

- Sắp xếp ngẫu nhiên các phức hệ enzim tổng hợp ATP syntaza, trong đó 50% số phức hệ hướng vào

trong và 50% số phức hệ hướng ra ngoài túi màng.

- Sắp xếp ngẫu nhiên các bơm proton ở túi màng.


Nội dung

Điểm

a. - Một số vi khuẩn có khả năng kháng thuốc vì chúng có chứa plasmit mang gen kháng 0.25

thuốc.

- Các gen này có khả năng tổng hợp ra một số loại enzim có tác dụng phân huỷ một số thuốc 0.5

kháng sinh dẫn đến thuốc kháng sinh bị mất tác dụng với vi khuẩn đó.

- Ngoài ra các vi khuẩn này còn có khả năng sử dụng các “bơm” là các prôtêin xuyên màng để 0.25

bơm kháng sinh đã xâm nhập ra khỏi tế bào.

b.

- ATP sẽ được tổng hợp do: khi ánh sáng chiếu vào, proton sẽ được bơm vào túi màng thong

qua bơm proton, tạo ra sự chênh lệch nồng độ ion H + giữa bên trong và bên ngoài màng. 0.25

Proton sẽ di chuyển từ nơi có nồng độ cao (bên trong túi màng) qua phức hệ ATP syntaza đi

ra ngoài màng nơi có nồng độ proton thấp. Kết quả là ATP được tổng hợp bên phía ngoài

màng.

- ATP vẫn được tổng hợp nhưng với tốc độ bằng một nửa tốc độ ban đầu do 50% phức hệ 0.25

ATP syntaza sắp xếp hướng ra bên ngoài sẽ tổng hợp ATP còn 50% phức hệ ATP syntaza

hướng vào trong sẽ không hoạt động.

- Nếu bơm proton được sắp xếp ngẫu nhiên thì ATP có thể được tổng hợp hoặc không.

+ Đối với các túi màng có số lượng kệnh proton hướng ra ngoài bằng với số lượng kênh

hướng vào trong thì sẽ không tổng hợp được ATP do không có chênh lệch nồng độ proton khi

ánh sáng được chiếu vào dung dịch. Nếu số lượng kênh proton hướng ra ngoài nhiều hơn số 0.25

lượng kênh hướng vào trong thì nồng độ proton ở ngoài cao hơn ở trong. Nhưng ATP vẫn

không được tổng hợp do kênh ATP syntaza có hướng từ trong ra ngoài.

+ Nếu số lượng kênh proton hướng vào trong nhiều hơn hướng ra ngoài thì lượng proton ở 0.25


0.5

0.5

0.25

0.25

0.5

trong sẽ nhiêu hơn ở ngoài túi màng. Vì vậy proton đi từ trong ra ngoài qua kênh ATP syntaza

và ATP được tổng hợp

Câu 4 (2,0 điểm). Chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào (Dị hóa)

a. Trong quá trình đường phân nếu loại bỏ đihiđrôxiaxêtôn-P khi mới được tạo ra thì có ảnh hưởng gì

tới quá trình này? Giải thích.

b. Có thể coi citrat là chất ức chế không cạnh tranh với enzim photphofructokinase được không, giải

thích?

c. Sự vận chuyển H + qua màng sinh học liên quan đến hai quá trình trao đổi chất nào diễn ra trên màng

tế bào?

d. Chất cyanide được dùng như vũ khí hóa học, gián điệp dùng chất này để tự tử khi bị phát hiện; Phát

Xít Đức từng dùng chất này để xử các tử tù người Do Thái dưới dạng hơi gas. Giải thích tại sao?


Nội dung

Điểm

a. - Nếu loại bỏ đihiđrôxiaxêtôn-P => không tạo thành glixêralđêhit-3-P => chỉ có 1 phân tử

glixêralđêhit-3-P được ôxi hóa => chỉ tạo được 2 phân tử ATP.

0.25

- Trong giai đoạn đầu của đường phân đã tiêu tốn 2ATP =>kết thúc đường phân không thu

được phân tử ATP nào, chỉ tạo được 1 phân tử NADH.

0.25

b. Được, vì citrat có khả năng liên kết với E tại vị trí dị lập thể cho chất ức chế.

c. Sự vận chuyển H + qua màng sinh học liên quan đến hai quá trình trao đổi chất là đồng vận 0.5

chuyển và hóa thẩm.

- Đồng vận chuyển các chất qua màng tế bào: Ví dụ - Đồng vận chuyển H + /Lactozo: Khi TB

bơm H + từ trong ra ngoài màng tạo nên thế năng H + thì sau đó H + cùng với lactozo vào trong

tế bào.

0.25

- Hóa thẩm: Ví dụ về hóa thẩm ở ty thể - Khi thế năng H + ở xoang gian màng trong của ty thể

cao thì H + sẽ khuếch tán qua kênh ATP-syntetaza hoạt hóa cho phản ứng tổng hợp ATP từ 0.25

ADP và gốc P i .

d. + Cyanide là chất ức chế không cạnh tranh đối với cytochrome trên chuỗi vận chuyển điện

tử hô hấp, nó bám vào Hem a3 của cytocrom oxidase (phức hệ IV); do vậy nó ức chế quá

trình vận chuyển điện tử và khi hàm lượng vượt quá mức cho phép khiến nhiều tế bào không 0.25

đủ cung cấp năng lượng cho hoạt động của mình sẽ chết.

+ Ở nồng độ thấp hơn, chúng ức chế chuỗi vận chuyển điện tử, không tiêu thụ được NADH và

FADH 2 , tế bào chỉ có một lượng NAD + , chất này cạn kiệt sẽ ức chế chu trình Crebs

0.25

Câu 5 (2,0 điểm). Truyền tin tế bào + Phương án thực hành:

a. Bằng cách nào auxin đã kích thích sự phiên mã ở các tế bào đích thực vật?

b. Phương án thực hành

Có 5 ống nghiệm mất nhãn đựng một trong số các chất sau đây.

1- H 2 O; 2 – Glyxin alanin; 3 – Cazein; 4 – Gelatin; 5 – Prolin

Bằng các phản ứng màu (Biuret; Ninhidrin; Xantoprotein). Bằng cách nào để phân biệt được 5 ống

nghiệm trên?


Nội dung

Điểm

a. - Protein kìm hãm phiên mã trong tế bào đích là Aux/IAA (protein ức chế - điều hòa);

protein hoạt hóa phiên mã là ARF.

0.25

- Khi vắng mặt của auxin thì Aux/IAA sẽ liên kết với ARF làm bất hoạt ARN-polimeraza 0.25

- Khi có mặt của auxin, phức hệ Aux/IAA/ARF sẽ gắn với ubiquitin, ubiquitin đánh dấu

Aux/IAA và đưa chúng vào proteasome để phân giải và giải phóng ARF. ARF sẽ kích hoạt

ARN-pol làm tăng quá trình phiên mã.

0.5

b. - Đánh số vào từng ống nghiệm và để theo thứ tự từ 1 đến 5 trên giá ống nghiệm

- Mỗi lần thí nghiệm chỉ lấy 1 ít (không được lấy nhiều) và dùng sổ ghi chép

- Lấy vào các ống nghiệm từ ống nghiệm gốc đã đánh số tương ứng sau đó dùng phản ứng

Biuret chia thành 2 nhóm chất

(1) Cazein; Gelatin (có màu tím của đồng Cu 2+ khi tạo phức)

0.5


(2) H 2 O; prolin; glixin alanin (có màu của thuốc thử)

- Sau đó dùng phản ứng Ninhidrin, phân biệt được nhóm (2)

+ Màu thuốc thử: ống nghiện chứa H 2 O

+ Màu vàng: ống nghiện chứa prolin

+ Màu xanh thẫm: ống nghiện chứa Glixin alanin

- Sử dụng phản ứng Xantoprotein để phân biệt nhóm (1)

+ Cazein là protein có vòng thơm nên có phản ứng Xantoprotein đặc trưng

+ Còn lại là ống nghiệm chứa gelatin

Câu 6 (2,0 điểm). Phân bào (Lý thuyết + bài tập)

a. Nhiễm sắc thể cuộn xoắn và tháo xoắn trong quá trình phân bào theo cơ chế nào?

b. Một loài có bộ nhiễm sắc thể 2n = 10, biết các NST trong cặp tương đồng có cấu trúc khác nhau và

mang ít nhất hai cặp gen dị hợp. Hãy xác định số loại giao tử tối đa khi xảy ra các trường hợp sau:

- Giảm phân bình thường.

- Có trao đổi chéo đơn tại hai điểm không đồng thời ở hai cặp nhiễm sắc thể tương đồng, các cặp NST

khác bình thường.

- Xảy ra trao đổi chéo kép ở cặp 1 cặp tương đồng, các cặp NST khác bình thường.

- Hai cặp xảy ra trao đổi chéo đơn tại 2 điểm không đồng thời, 1 cặp xảy ra trao đổi chéo kép, các cặp

khác giảm phân bình thường.


Nội dung

Điểm

a- Phân tử ADN quấn quanh protein histon tạo ra đơn vị cấu trúc của chất nhiễm sắc là

nucleoxom. Vùng đầu N của mỗi phân tử histon (đuôi histon) trong mỗi nucleoxom thường 0.25

thò ra ngoài nucleoxom.

- Phần đuôi này có thể được tiếp cận và bị biến đổi bởi một số enzim đặc biệt, xúc tác cho

việc bổ sung hoặc loại bỏ một số gốc hóa học đặc thù.

- Các cơ chế:

+ Axetyl hóa: Gốc axetyl được gắn vào lysine ở phần đuôi histon, điện tích dương của lysine

bị trung hòa, làm cho đuôi histon không còn liên kết chặt vào các nucleoxom ở gần nữa, chất 0.25

nhiễm sắc có cấu trúc nới lỏng (tháo xoắn).

+ Khử axetyl: Loại bỏ gốc axetyl thì ngược lại → co xoắn.

0.25

+ Metyl hóa: Bổ sung gốc metyl vào đuôi histon → co xoắn.

+ Phosphoryl hóa: Bổ sung gốc photphat vào một axit amin bị metyl hóa → tháo xoắn. 0.25

b. Số loại giao tử tối đa

- Giảm phân bình thường: 2 5 = 32 (loại)

0.25

- Có trao đổi chéo đơn tại hai điểm không đồng thời ở hai cặp nhiễm sắc thể tương đồng:

6 2 x 2 3 = 288 (loại)

0.25

- Xảy ra trao đổi chéo kép ở cặp 1 cặp tương đồng: 8 1 x 2 4 = 128 (loại)

0.25

- Hai cặp xảy ra trao đổi chéo đơn tại 2 điểm không đồng thời, 1 cặp xảy ra trao đổi chéo kép,

các cặp khác giảm phân bình thường: 6 2 x 8 1 x 2 2 = 1152 (loại)

0.25

Câu 7 (2,0 điểm). Cấu trúc, chuyển hóa vật chất của VSV

Một thí nghiệm mô tả quá trình tạo CH 4 ở đáy đầm lầy được tiến hành như sau: Cho vào bình kín một

chất hữu cơ vừa là nguồn cacbon vừa là nguồn electron, bổ sung các chất nhận electron, nitrat (NO - 3 ),

sunphat (SO 2- 4 ), CO 2 và một ít đất lấy ở đáy đầm lầy. Trong hai ngày đầu, người ta không phát hiện

được CH 4 trong bình, nhưng ngày thứ ba và thứ tư thấy CH 4 xuất hiện trong bình với hàm lượng tăng

dần. Hãy giải thích hiện tượng trên.


Nội dung

Điểm

- Trong bình có chất hữu cơ làm nguồn cacbon và nguồn cho e - thì O 2 (trong bình) là chất

nhận e - hiệu quả nhất những vi khuẩn hiếu khí sẽ sử dụng O 2 là chất nhận e - , sản sinh ra

H 2 O và CO 2 . Oxi đồng thời ức chế các quá trình khác.

0.5

- Khi O 2 hết, trong điều kiện môi trường kị khí các vi khuẩn nitrat và sunphat lúc này sẽ phát

triển, lấy NO - 2 và SO 2- 4 làm chất nhận điện tử cuối cùng

0.5


0.5

NO 2 - + e - + H + N 2 + H 2 O

SO 4 2- + e - + H + S + H 2 O hoặc H 2 S + H 2 O

- Sau khi nitrat và sunphat hết, CO 2 mới được dùng làm chất nhận e - cuối cùng, do tính kém

hiệu quả của nó. Nhóm vi sinh vật sinh metan sử dụng CO 2 để nhận e - như phương trình trên,

sản sinh ra CH 4 . Lúc này chỉ còn lại vi khuẩn sinh metan nên nó cứ thế phát triển sinh sôi tạo

ra ngày càng nhiều CH 4 .

0.5

0.5

Câu 8 (2,0 điểm). Sinh trưởng, sinh sản của VSV

a. Hãy nêu kiểu dinh dưỡng, kiểu hô hấp và chất cho điện tử của 3 loại vi khuẩn là vi khuẩn quang hợp

lưu huỳnh, vi khuẩn quang hợp không lưu huỳnh và vi khuẩn lam, để từ đó giải thích tại sao chúng lại

phân bố ở các tầng nước khác nhau trong thủy vực. Ngoài đặc điểm về nguồn cho điện tử, những đặc

điểm thích nghi nào về cấu trúc của tế bào giúp chúng phân bố được ở các tầng nước khác nhau?

b. Đặt một chủng Bacillus (ống nghiệm 1) và Saccharomyces (ống nghiệm 2) vào 5ml dung dịch

đường saccharose ở 2mol.1 -1 .

- Nếu cho thêm lượng lyzozym như nhau vào cả hai ống nghiệm để vào tủ ấm 30 0 C trong 2 phút, làm

tiêu bản sống và quan sát sẽ thấy gì? Cho sơ đồ hình vẽ và giải thích.

- Nếu cho lyzozym và phage tương ứng vào ống 1, rồi để vào tủ ấm 30 0 C trong 2 phút, các vi khuẩn có

bị virut tấn công không? Vì sao?

- Nếu để ống nghiệm 2 đã pha loãng đường và bịt kín vào tủ ấm ở 28 - 30 0 C trong 5 - 6 giờ thì có hiện

tượng gì? Viết tóm tắt các giai đoạn chính của quá trình. Còn nếu để ống nghiệm này trên máy lắc có

cung cấp oxy vô trùng thì sao? So sánh năng lượng tích lũy được của tế bào từ 2 quá trình trên.


Nội dung

Điểm

a.- Vi khuẩn quang hợp lưu huỳnh là quang tự dưỡng, hô hấp kị khí, chất cho điện tử là H 2 S.

- Vi khuẩn quang hợp không lưu huỳnh là quang dị dưỡng, hô hấp kị khí, chất cho điện tử là 0.25

chất hữu cơ.

- Vi khuẩn lam là quang tự dưỡng, hô hấp hiếu khí, chất cho điện tử là nước.

0.25

*- Dưới đáy hồ ao rất giàu H 2 S do vi khuẩn kị khí khử sunphát sinh ra. Nơi đây thiếu ánh sáng

và oxi nên thích hợp cho vi khuẩn quang hợp lưu huỳnh. Chúng tiến hành quang hợp với ánh

sáng yếu.

- Ở lớp bùn phía trên rất giàu chất hữu cơ, thiếu oxi và ánh sáng, thích hợp cho vi khuẩn 0.25

quang hợp không lưu huỳnh.

- Phía trên cùng nhiều ánh sáng và oxi, thích hợp cho vi khuẩn lam.

- Chúng cư trú được ở các tầng nước khác nhau là nhờ kích thước và số lượng của các túi khí

kiểu không bào khí.

0.25

b

- KQ ống nghiệm

+ Ống nghiệm 1: Lyzozym cắt mạnh β1,4 glucozit, làm tan thành murein biến trực khuẩn

thành tế bào trần (protoplast), không còn tính kháng nguyên bề mặt, không thể phân chia.

+ Ống nghiệm 2: Tế bào không thay đổi hình dạng, lyzozym không tác động lên

Hemycellulose của tế bào nấm men. Nấm men có thể thấy được cả nhân, chồi nhỏ.

0.25

- Phage không tấn công được Bacillus khi đã biến thành tế bào trần, trên bề mặt của protoplast

Bacillus không còn thụ thể để phage hấp phụ.

0.25

- Để ống nghiệm 2

+ Bịt kín, để trong tủ ấm --> Sẽ có sự lên men rượu, vì Sacchanomyces là nấm men rượu,

phân giải disaccharid thành glucose, từ gulcose theo EMP thành pyruvat, rồi thành Etanol

+ Có máy lắc --> Sẽ có sự hô hấp vì nấm men là cơ thể hiếu khí.

Glucose EMP

⎯→ Apyruvic → AxetylCoA → kreb → CO 2.

Chuỗi vận chuyển e - → Cho ra H 2 O.

+ Năng lượng hữu ích dưới dạng ATP: Lên men - it (khoảng 2 ATP/glucose) hô hấp - nhiều

(khoảng 36 - 38ATP/glucose).

0.5


Câu 9 (2,0 điểm). Virut

a. Nhiều loại virut gây bệnh nguy hiểm như HIV, SARS, H5N1, Ebola, MERS, Zika xuất hiện trong

thời gian gần đây có phải là virut mới không? Giải thích.

b. Trong sự lây nhiễm và sản sinh của virut HIV, quá trình tổng hợp và vận chuyển glicôprôtêin gai vỏ

ngoài của virut tới màng sinh chất ở tế bào chủ diễn ra như thế nào?


Nội dung

Điểm

a. Các virut đó không phải là các virut mới. Chúng tồn tại trên trái đất từ rất lâu (Ebola có

cahs đây 1000 năm). Các virut xuất hiện gần đây trước hết là do đột biến và sau đó là do biến

động sinh thái, chuyển từ cộng đồng nhỏ tới cộng đồng lớn và do động vật truyền sang người.

Vì thế, người ta gọi các virut này là virut mới nổi (emerging virus).

0.5

b. Prôtêin gai vỏ ngoài của virut được tổng hợp tại ribôxôm của lưới nội chất hạt.

- Sau khi được dịch mã (tổng hợp), nó được đóng gói trong túi tiết rồi chuyển đến thể 0.25

Golgi.

0.25

- Trong khoang thể Golgi, nó được gắn thêm gốc đường để tạo thành glicôprôtêin.

- Glicôprotein được đóng gói trong túi vận chuyển để đưa tới màng sinh chất rồi cài xen vào 0.25

màng tế bào chủ.

- Khi virut nảy chồi, màng tế bào đã gắn sẵn glicoprotein gai của virut sẽ bị cuốn theo và 0.25

hình thành vỏ ngoài của virut.


a. Trong đáp ứng miễn dịch qua trung gian tế bào, hãy phân biệt cơ chế tác động của tế bào T độc (T c )

và tế bào giết (K). Tại sao cơ thể đã có tế bào T c rồi mà vẫn cần tế bào K?

b. Một khi tác nhân gây bệnh như virus hoặc nấm xâm nhập được vào tế bào thì tế bào bị nhiễm có

những đáp ứng gì chống lại tác nhân gây bệnh?


Nội dung

a. Miễn dịch

- Hai tế bào này tuy có phương thức nhận diện kháng nguyên khác nhau, nhưng cơ chế tác

động giống nhau.

- Khi được kích thích chúng đều tiết ra protein độc là perforin để chọc thủng tế bào đích (tế

bào nhiễm virus hoặc tế bào ung thư). Nước tràn vào gây vỡ tế bào.

- Tế bào T c có thụ thể nhận diện kháng nguyên nằm trong phức hợp với MHC-I. Mỗi tế bào T c

chỉ có thể tương tác với một epitop đặc hiệu của kháng nguyên.

- Tế bào K gắn một cách không đặc hiệu với các kháng thể khác nhau bao quanh nó, các

kháng thể này lại gắn với các kháng nguyên khác nhau. Phức hợp kháng nguyên-kháng thể

kích thích tế bào K tiết perforin.

- Cần cả 2 loại tế bào trên trong đáp ứng miễn dịch tế bào để bổ sung cho nhau.

b) - Khi bị tác nhân gây bệnh xâm nhập, tế bào có cơ chế nhận biết các tác nhân gây bệnh,

hoạt hóa chương trình tự chết của tế bào (đáp ứng quá mẫn) và tiết ra các chất kháng lại tác

nhân gây bệnh nhằm ngăn cản sự phát tán của tác nhân đó.

- Các tế bào cũng khởi động hệ thống chống chịu toàn cơ thể chống lại tác nhân gây bệnh

chống lại nhiều tác nhân gây bệnh và có tác dụng kéo dài nhiều ngày.

Điểm

0.25

0.25

0.25

0.25

0.5

0.5

----------Hết----------

Giáo viên ra đề: Lã Thị Luyến (0977.204.907)


HỘI CÁC TRƯỜNG THPT CHUYÊN ĐỀ THI MÔN: SINH HỌC KHỐI 10

KHU VỰC DH & ĐB BẮC BỘ

NĂM HỌC 2016 – 2017

TRƯỜNG THPT CHUYÊN ĐHSP HÀ NỘI



(Đề này có 02 trang)

Câu 1(2 điểm).

1. Vì sao các tổ chức như đại phân tử, bào quan, mô, cơ quan, hệ cơ quan chưa được xem là

cấp độ tổ chức chính của sinh giới?

2. Trong các cấp độ tổ chức của thế giới sống cấp tổ chức nào được xem là đơn vị cơ bản?

Vì sao?

Câu 2 (2 điểm).

1. Các phân tử lipit có vai trò như thế nào trong việc quy định tính ổn định nhưng lại mềm

dẻo của màng?

2.Vi sao photpholipit có tính lưỡng cực? Đặc tính này có ý nghĩa gì đối với tế bào và cơ thể

sống?

Câu 3 (2 điểm).

1. Dưới đây là chu trình Crep. Hãy viết tên các chất được kí hiệu bằng các chữ cái từ A đến

J trên hình vào bài làm.


2. Phần lớn năng lượng thu được từ các phản ứng oxi hóa thuộc chu trình này được tích lũy

trong những phân tử nào? Năng lượng từ những phân tử đó được dùng để tổng hợp ATP

như thế nào?

Câu 4 (2 điểm).

Trang 1/ 3

1. Hoạt động bình thường của NST trong giảm phân sẽ hình thành loại biến dị nào và xảy ra

ở kì nào?

2. Xét một cơ thể có kiểu gen ABD/abd khi giảm phân sẽ tạo ra những loại giao tử như thế

nào?

Câu 5 (2 điểm).

1. Tại sao nói AMP vòng là chất truyền tin thứ hai? Chất này hoạt động theo cơ chế như thế

nào?

2. Protein kinase là gì và vai trò của nó trong quá trình truyền tín hiệu như thế nào?

Câu 6 (2 điểm).

1. Trình bày các kiểu biến thái màng sinh chất của vi khuẩn

2. Người ta thực hiện một thí nghiệm sau: phá bỏ thành tế bào cầu khuẩn, trực khuẩn, phẩy

khuẩn. Sau đó cho chúng phát triển trong môi trường đẳng trương.

a. Xác định hình dạng của các loại vi khuẩn trên? Qua thí nghiệm ta có thể rút ra kết luận

gì?

b. Vi khuẩn có các đặc điểm gì để thích nghi cao độ với môi trường sống?

Câu 7 (2 điểm).

1. Làm rõ các thuật ngữ sau: Capsit, capsome, nuclêôcapsit, viroit, virion, prion, prophage,

bacteriophage

2. Nhiều người cùng tiếp xúc với một loại virut gây bệnh, tuy nhiên có người mắc bệnh, có

người không mắc bệnh. Giả sử rằng những người không mắc bệnh là do có các gen kháng

virut. Hãy cho biết gen kháng virut ở những người không mắc bệnh quy định tổng hợp

những loại prôtêin nào?

Câu 8 (2 điểm).

1. Vì sao sau khi rửa rau sống nên ngâm 5-10 phút trong nước muối hoặc thuốc tím pha

loãng?

2. Một học sinh nói rằng "Oxy là chất độc đối với vi khuẩn kị khí và vi khuẩn hiếu khí".

Bằng kiến thức của mình em hãy giải thích tại sao bạn học sinh đó nói như vậy?

Câu 9 (2 điểm).

1. Nội bào tử là gì? Đây có phải là hình thức sinh sản của vi khuẩn hay không? Vì sao?

2. Nêu một số phương pháp tiêu diệt bào tử vi khuẩn bằng nhiệt?

Câu 10 (2 điểm).

Các câu sau đúng hay sai? Giải thích?


Trang 2/ 3

1. Hiện tượng thực bào thường thấy ở vi khuẩn.

2. Trong suốt quá trình nhiễm phage đến giai đoạn sinh tổng hợp tất cả các thành phần của

phage, người ta không nhìn thấy phage trong tế bào vi khuẩn.

3. Phần lớn vi khuẩn hầu như không chịu ảnh hưởng của sự thay đổi áp suất.

4. Ở vi khuẩn lam, sắc tố quang hợp nằm trên các tilacoit của lục lạp.

……….HẾT …..

Giám thị không giải thích gì thêm!

Người ra đề

Bùi Hương Quỳnh

ĐT: 01692126616


Trang 3/ 3

HỘI CÁC TRƯỜNG THPT CHUYÊN ĐÁP ÁN ĐỀ THI MÔN: SINH HỌC KHỐI 10

KHU VỰC DH & ĐB BẮC BỘ

NĂM HỌC 2016 – 2017

TRƯỜNG THPT CHUYÊN ĐHSP HÀ NỘI



Câu 1(2 điểm).

1. Vì sao các tổ chức như đại phân tử, bào quan, mô, cơ quan, hệ cơ quan chưa được xem là

cấp độ tổ chức chính của sinh giới?

2. Trong các cấp độ tổ chức của thế giới sống cấp tổ chức nào được xem là đơn vị cơ bản? Vì

sao?

Hướng dẫn chấm

1. Các tổ chức như đại phân tử, bào quan, mô, cơ quan, hệ cơ quan chưa được xem là

cấp độ tổ chức chính của sinh giới vì:

- Các tổ chức này ở trạng thái riêng biệt không thực hiện được chức năng của chúng.

+ Các đại phân tử như axit nucleic, protein khi ở trong tế bào mới thực hiện được chức

năng của chúng.

+ Các mô, cơ quan, các hệ cơ quan chỉ thực hiện được đầy đủ chức năng của chúng khi

ở trong cơ thể.

- Những cấp tổ chức này chưa có đầy đủ đặc tính của thế giới sống: trao đổi chất, sinh

trưởng và phát triển, sinh sản, cảm ứng,…………..

2. Tế bào được xem là đơn vị tổ chức cơ bản của thế giới sống vì:

- Tế bào là cấp tổ chức nhỏ nhất có đầy đủ các đặc tính của thế giới sống: trao đổi chất,

sinh trưởng phát triển, sinh sản và cảm ứng,…

-Tế bào là đơn vị cấu trúc của mọi cơ thể sống: Mọi cơ thể sống được cấu tạo từ 1 tế

bào (cơ thể đơn bào) hay 2 hay nhiều tế bào (cơ thể đa bào).

- Tế bào là đơn vị chức năng vì chức năng của cơ thể sống đều được biểu hiện qua các

đặc trưng cơ bản của sự sống ở tế bào.


+ Mọi hình thức sinh sản của sinh vật đều dựa trên cơ sở là hoạt động phân bào trực

phân, nguyên phân hay giảm phân.

+ Hoạt động sinh trưởng và phát triển của cơ thể dựa trên cơ sở là hoạt động tăng

trưởng kích thước, khối lượng cũng như số lượng tế bào.

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,5

Trang 1/ 9

+ Hoạt động cảm ứng của cơ thể được thực hiện nhờ sự phối hợp hoạt động của các tế

bào cảm giác và hệ thần kinh giúp thu nhận, truyền đạt và xử lý thông tin.

Câu 2 (2 điểm).

1. Các phân tử lipit có vai trò như thế nào trong việc quy định tính ổn định nhưng lại mềm dẻo

của màng?

2. Vi sao photpholipit có tính lưỡng cực? Đặc tính này có ý nghĩa gì đối với tế bào và cơ thể

sống?


1.

- Tính ổn định:

+ Lớp kép photpholipit tạo nên một cái khung liên tục tương đối ổn định của màng

sinh chất.

+ Khi các phân tử photpholipit có đuôi kị nước ở trạng thái no càng làm tăng tính ổn

định của MSC.

+ Sự xen kẽ các phân tử colesterol ngăn cản sự chuyển động quá mức của lớp

photpholipit kép giúp ổn định cấu trúc màng sinh chất.

- Tính mềm dẻo:

+ Các phân tử photpholipit có thể tự quay, dịch chuyển lắc ngang và trên dưới.

+ Khi các phân tử photpholipit có đuôi kị nước ở trạng thái không no sự linh hoạt

của khung lipit MSC có thể thay đổi tính thấm đáp ứng với các hoạt động thích nghi

của tế bào.

2.

- Photpholipit có tính lưỡng cực vì:

+ Photpholipit có cấu tạo gồm 1 phân tử glixerol liên kết với 2 axit béo, nhóm OH thứ

3 liên kết với 1 gốc photphat, gốc photphat liên kết với 1 ancol phức (colin),…

+ Đầu photphat ưa nước, đuôi axit béo kị nước là phân tử lưỡng cực

0,5

- Vai trò đối với tế bào và cơ thể sống

+Là phân tử lưỡng cực nên photpholipit vừa tương tác được với nước vừa bị nước đẩy

trong môi trường nước, các phân tử photpholipit có xu hướng tập hợp tại đầu ưa


0,5

0,5

0,5

Trang 2/ 9

nước quay ra ngoài môi trường, đuôi kị nước quay vào nhau tạo nên cấu trúc kép, tạo

nên lớp màng tham gia cấu trúc nên tất cả các màng sinh học.

+ Tương tác kị nước là liên kết yếu nên các phân tử photpholipiy có thể chuyển động

một cách tương đối giúp các phân tử tan trong lipit có thể khuếch tán qua màng tính

thấm có chọn lọc của màng sinh chất.

Câu 3 (2 điểm).

1. Dưới đây là chu trình Crep. Hãy viết tên các chất được kí hiệu bằng các chữ cái từ A đến J

trên hình vào bài làm.

2. Phần lớn năng lượng thu được từ các phản ứng oxi hóa thuộc chu trình này được tích lũy

trong những phân tử nào? Năng lượng từ những phân tử đó được dùng để tổng hợp ATP như

thế nào?


1. Tên các hợp chất: A là NAD + ; B là NADH; C là NAD + ; D là NADH; E là ADP, F

là ATP, G là FAD, H là FADH 2 , I là NAD + , J là NADH.

2.

- Đó là NADH và FADH 2

- Những chất này có vai trò là những chất cho điện tử trong chuối truyền điện tử tổng

1,0

0,25

0,25


Trang 3/ 9

hợp ATP tại ti thể.

0,5

- Năng lượng được giải phóng trong quá trình truyền điện tử được dùng để tạo sự

chênh lệch về nồng độ H + giữa hai phía màng của ti thể, sau đó H + đi qua kênh ATP

synthetase tổng hợp nên ATP.

Câu 4 (2 điểm).

1. Hoạt động bình thường của NST trong giảm phân sẽ hình thành loại biến dị nào và xảy ra ở

kì nào?

2. Xét một cơ thể có kiểu gen ABD/abd khi giảm phân sẽ tạo ra những loại giao tử như thế

nào?


1.

- Ở KĐI: Các NST kép trong cặp NST tương đồng diễn ra quá trình tiếp hợp và có

thể xảy ra trao đổi chéo hoán vị gen làm xuất hiện nhiều biến dị tổ hợp.

- Ở KSI: Các NST kép trong cặp NST kép tương đồng phân li độc lập và đồng đều

về 2 cực của tế bào giúp tạo nhiều loại giao tử khác nhau làm xuất hiện biến dị

tổ hợp.

2. Có thể xảy ra các trường hợp sau:

- TH1: không xảy ra trao đổi chéo tạo 2 loại giao tử ABD = abd = 0,5

- TH2: xảy ra trao đổi chéo tại 1 điểm tạo 4 loại giao tử

Giả sử trao đổi chéo tại cặp Aa thì tạo 4 loại giao tử, trong đó 2 giao tử liên kết là

ABD = abd và 2 loại giao tử hoán vị là Abd = aBD

- TH3: xảy ra trao đổi chéo tại 2 điểm không đồng thời tạo nên 6 loại giao tử

Giả sử trao đổi chéo tại Aa và Bb tạo 6 loại giao tử: giao tử liên kết ABD = abd;

giao tử hoán vị Abd = aBD, AbD = aBd

- TH4: xảy ra trao đổi chéo tại 2 điểm đồng thời và không đồng thời tạo 8 loại

giao tử

Giả sử trao đổi chéo tại cặp Aa, Bb đồng thời và không đồng thời 8 loại giao tử:

Giao tử liên kết ABD = abd; giao tử hoán vị Abd = aBD và AbD = aBd; giao tử

hoán vị do trao đổi chéo kép abD = ABd

Câu 5 (2 điểm).


0,5

0,5

0,25

0,25

0,25

0,25

Trang 4/ 9

1. Tại sao nói AMP vòng là chất truyền tin thứ hai? Chất này hoạt động theo cơ chế như thế

nào?

2. Protein kinase là gì và vai trò của nó trong quá trình truyền tín hiệu như thế nào?


1.

AMP vòng là chất truyền tin thứ hai vì nó là chất khuếch đại thông tin của chất truyền

tin thứ nhất

Cơ chế hoạt động:

+ Chất truyền tin thứ nhất (hooc môn) kết hợp với thụ thể đặc hiệu trên màng sinh

chất của tế bào đích gây kích thích hoạt hoá enzim adenilatxiclaza.

+ Sau đó enzim này làm cho phân tử ATP chuyển thành thành AMP vòng

+ Tiếp đó AMP vòng làm thay đổi một hay nhiều quá trình photphorin hoá (hay hoạt

hoá chuỗi enzim), nhờ vậy làm tín hiệu ban đầu được khuếch đại lên nhiều lần.

2.

- Protein kinase là enzim chuyển một nhóm photphat từ một ATP sang một phân tử

protein khác và thường làm hoạt hóa protein này (thường là protein kinase thứ hai).

- Nhiều con đường truyền tin là tập hợp chuỗi các tương tác như vậy, trong đó mỗi

protein kinase được photphoryl hóa đến lượt nó sẽ photphoryl hóa một protein kinase

khác trong chuỗi.

- Chuỗi các phản ứng photphoryl hóa như vậy sẽ truyền tín hiệu từ bên ngoài tế bào

tới protein trong tế bào và gây nên đáp ứng.

Câu 6 (2 điểm).

1. Trình bày các kiểu biến thái màng sinh chất của vi khuẩn

2. Người ta thực hiện một thí nghiệm sau: phá bỏ thành tế bào cầu khuẩn, trực khuẩn, phẩy

khuẩn. Sau đó cho chúng phát triển trong môi trường đẳng trương.

a. Xác định hình dạng của các loại vi khuẩn trên? Qua thí nghiệm ta có thể rút ra kết luận gì?

b. Vi khuẩn có các đặc điểm gì để thích nghi cao độ với môi trường sống?


1. Các kiểu biến thái của màng sinh chất:


0,25

0,25

0,25

0,25

0,5

0,25

0,25

Trang 5/ 9

- Màng sinh chất gấp nếp tạo túi chứa enzim nitrogenase có vai trò trong cố định 0,25

đạm.

0,25

- Màng sinh chất gấp nếp tạo túi chứa sắc tố quang hợp có vai trò trong quang hợp. 0,25

- Màng sinh chất gấp nếp tạo meroxom có vai trò trong phân bào

2.

a. - Các vi khuẩn đều có hình cầu:

- Kết luận: thành tế bào quy định hình dạng của tế bào vi khuẩn

b.

- Tỉ lệ S/V lớn hấp thụ và chuyển hóa vật chất nhanh

- Hệ gen đơn giản dễ phát sinh đột biến trong đó có các đột biến có lợi, đột biến

biểu hiện ngay ra kiểu hình

- Thành tế bào giúp duy trì áp suất thẩm thấu

- có khả năng hình thành nội bào tử khi gặp điều kiện sống không thuận lợi

Câu 7 (2 điểm).

1. Làm rõ các thuật ngữ sau: Capsit, capsome, nuclêôcapsit, viroit, virion, prion, prophage,

bacteriophage

2. Nhiều người cùng tiếp xúc với một loại virut gây bệnh, tuy nhiên có người mắc bệnh, có

người không mắc bệnh. Giả sử rằng những người không mắc bệnh là do có các gen kháng

virut. Hãy cho biết gen kháng virut ở những người không mắc bệnh quy định tổng hợp những

loại prôtêin nào?


1. Làm rõ thuật ngữ:

- Capsit: Vỏ prôtêin của virut bao quanh axit

nuclêic..............................................................

- Capsome: Đơn vị hình thái của

capsit....................................................................................

- Nuclêôcapsit: Là phức hợp gồm axitnuclêic và vỏ

capsit......................................................

0,5

0,5

0,125

0,125

0,125

0,125

0,125


Trang 6/ 9

- Viroit: Là những phân tử ARN dạng vòng, ở dạng trần không có vỏ capsit, mạch đơn. 0,125

Gây nhiều bệnh ở thực vật như bệnh hình thoi ở khoai tây, bệnh hại cây

0,125

dừa.................................

0,125

- Prion: Là phân tử protêin, không chứa axit nuclêic hoặc nếu có thì cũng quá ngắn để

mã hóa bất kì prôtêin nào. Gây nhiều bệnh ở động vật và người như bệnh bệnh bò điên,

bệnh kuru ở người

- Virion: Là virut ngoại

bào.......................................................................................................

- Prophage: Phần vật chất di truyền của phage gia nhập với thể nhiễm sắc của vi khuẩn.

- Bacteriophage: Là virut của vi

khuẩn.....................................................................................

2. Gen kháng virut có thể thuộc một trong các loại gen sau:

- Gen quy định tổng hợp một số kháng

thể..…………………………………………………..

- Gen quy định tổng hợp các loại prôtêin thụ thể trên bề mặt tế bào (không tương thích

với các gai glicôprôtêin của

virut)…………………………………………………………………

Câu 8 (2 điểm).

1. Vì sao sau khi rửa rau sống nên ngâm 5-10 phút trong nước muối hoặc thuốc tím pha loãng?

2. Một học sinh nói rằng "Oxy là chất độc đối với vi khuẩn kị khí và vi khuẩn hiếu khí". Bằng

kiến thức của mình em hãy giải thích tại sao bạn học sinh đó nói như vậy?


1. Sau khi rửa rau sống nên ngâm 5-10 phút trong nước muối pha loãng gây sự co

nguyên sinh làm cho vi sinh vật không thể phát triển được, hoặc trong thuốc tím pha

loãng, thuốc tím có tác dụng oxi hóa rất mạnh làm oxi hóa các thành phần trong tế bào

có khả năng diệt khuẩn.

2. Giải thích:

- Khi oxy nhận e thì tạo thành O - 2: 2O - 2 + 2 H + -> H 2 O 2 + O 2

0,5

H 2 O 2 là chất độc đối với VK-> O 2 là chất độc đối với vi khuẩn.


0,5

0,5

0,5

Trang 7/ 9

- Tuy nhiên đối với vi khuẩn hiếu khí có E catalaza chúng phân giải H 2 O 2 khử độc cho 0,5

tế bào.-> VK hiếu khí không bị chết khi có O 2 .

VK kị khí không có E catalaza-> trong môi trường hiếu khí chúng bị chết vì nhiễm 0,5

độc.

Câu 9 (2 điểm).

1. Nội bào tử là gì? Đây có phải là hình thức sinh sản của vi khuẩn hay không? Vì sao?

2. Nêu một số phương pháp tiêu diệt bào tử vi khuẩn bằng nhiệt?


1.

- Nội bào tử là loại bào tử được hình thành trong tế bào vi khuẩn.

- Đây không phải là hình thức sinh sản của vi khuẩn vì mỗi tế bào vi khuẩn chỉ tạo 1

nội bào tử và đây là hình thức bảo vệ tế bào vượt qua những điều kiện bất lợi của môi

trường: chất dinh dưỡng cạn kiệt, nhiệt độ cao, chất độc hại,…

2. Một số phương pháp tiêu diệt bào tử vi khuẩn bằng nhiệt:

- Khử trùng các dụng cụ mổ, vật liệu nuôi cấy, đồ dùng y tế bằng cách sấy khô trong tử

sấy ở 165 0 C đến 170 0 C trong 2h.

- Hấp ướt bằng nồi hấp áp suất ở 120 0 C trong 20-30 phút.

Câu 10 (2 điểm).

Các câu sau đúng hay sai? Giải thích?

1. Hiện tượng thực bào thường thấy ở vi khuẩn.

2. Trong suốt quá trình nhiễm phage đến giai đoạn sinh tổng hợp tất cả các thành phần của

phage, người ta không nhìn thấy phage trong tế bào vi khuẩn.

3. Phần lớn vi khuẩn hầu như không chịu ảnh hưởng của sự thay đổi áp suất.

4. Ở vi khuẩn lam, sắc tố quang hợp nằm trên các tilacoit của lục lạp.


1.Hiện tượng thực bào thường thấy ở vi khuẩn.

0,5

Sai vì đa số vi khuẩn (Trừ Mycoplasma) đều có thành tế bào không thể

thực hiện được quá trình thực bào.

0,5

2.Trong suốt quá trình nhiễm phage đến giai đoạn sinh tổng hợp tất cả các thành phần


0,5

0,5

0,5

0,5

Trang 8/ 9

của phage, người ta không nhìn thấy phage trong tế bào vi khuẩn.

ĐÚng vì phải đến giai đoạn chín (quá trình lắp ráp các thành phần của phage)

tìm thấy phage trong tế bào vi khuẩn. Mặt khác tại giai đoạn phóng thích

tế bào (vi khuẩn bị phân giải) diễn ra rất nhanh

3.Phần lớn vi khuẩn hầu như không chịu ảnh hưởng của sự thay đổi áp suất.

Đúng vì chúng được bảo vệ bởi thành tế bào.

4.Ở vi khuẩn lam, sắc tố quang hợp nằm trên các tilacoit của lục lạp.

Sai vì vi khuẩn lam không có lục lạp. Sắc tố quang hợp nằm trên tilacoit phân

bố rải rác trong tế bào chất.

……….HẾT …..

Giám thị không giải thích gì thêm!

Người ra đề

Bùi Hương Quỳnh


0,5

0,5

Trang 9/ 9

SỞ GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO THÁI BÌNH

TRƯỜNG THPT CHUYÊN THÁI BÌNH

***

ĐỀ ĐỀ XUẤT

KỲ THI CHỌN HSG

VÙNG DUYÊN HẢI & ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ

NĂM HỌC 2016-2017

Môn thi: Sinh học - Lớp 10


Câu 1 (2đ):

1- Phân biệt xenlulozơ và glicogen về cấu trúc và tính chất.

2- Các câu dưới đây đúng hay sai? Giải thích ngắn gọn nếu sai.

a. Quan sát một tế bào của một loài lưỡng bội đang phân bào bình thường, người

ta đếm được 7NT kép đang xếp thành 1 hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi vô sắc.

Có thể kết luận: tế bào đó đang ở kỳ giữa của nguyên phân hoặc kỳ giữa của giảm phân

II.

b. Khi cho vi khuẩn cổ và trực khuẩn cỏ khô vào dung dịch chứa lizôzim thì

chúng đều bị tan thành tế bào.

c. Glicôlipit trên màng sinh chất giúp các tế bào nhận ra nhau.

d. Trong quá trình phân bào ở tế bào nhân thực, tubulin tham gia vào sự hình

thành thoi phân bào và có chức năng phân chia tạo các tế bào con.

Câu 2 (2đ):

1- Nêu sự biến đổi của cấu trúc màng sinh chất thích nghi với chức năng ở các tế bào vi

khuẩn lam, vi khuẩn cổ định đạm, tế bào biểu mô ống thận và tế bào biểu mô ruột non ở

người.

2- Phân biệt hệ enzim có trong lizôxôm và perôxixôm về nguồn gốc và chức năng. Giải

thích tại sao trong nước tiểu của người và linh trưởng có chứa axit uric còn các động vật

khác thì không?

Câu 3 (2đ):

Phân biệt photphoril hóa không vòng và photphoril hóa vòng. Thực vật bậc cao có thực

hiện photphoril hóa vòng hay không? Tại sao?

Câu 4 (2đ):

1- Tại sao nói axit piruvic và axêtyl coenzim A được xem là sản phẩm trung gian của

quá trình trao đổi chất? Trình bày các hướng sinh tổng hợp các chất hữu cơ từ hai sản

phẩm này.

2- Giả sử người ta tạo ra các kênh H + ở màng trong của ty thể đồng thời cung cấp đầy đủ

glucôzơ và oxi thì sự tổng hợp ATP và quá trình đường phân của tế bào sẽ bị ảnh hưởng

như thế nào?

Câu 5 (2đ):

Người ta thiết kế các túi lọc A, B, C, D, E bao gồm một màng bán thấm (không cho

sacarôzơ đi qua), bên trong chứa các dung dịch sacarôzơ với nồng độ và khối lượng

khác nhau. Cho mỗi túi vào một cốc riêng biệt đựng dung dịch sacarôzơ có nồng độ

0,5M. Cứ cách 10 phút người ta cân trọng lượng của mỗi túi một lần. Mức thay đổi khối

lượng so với khối lượng ban đầu của mỗi túi được biểu diễn trong đồ thị ở hình 5. Dựa

vào đồ thị hãy cho biết:


Trang 1

a. Đường cong nào biểu diễn túi chứa dung dịch sacarôzơ đẳng trương so với dung dịch


b. Đường cong nào biểu diễn túi chứa dung dịch sacarôzơ có nồng độ cao nhất? Giải

thích.

c. Đường cong nào biểu diễn túi chứa dung dịch sacarôzơ nhược trương so với dung

dịch bên ngoài tại thời điểm 30 phút? Giải thích.

d. Tại thời điểm 50 phút, đường cong nào biểu diễn túi chứa dung dịch đẳng trương so

với dung dịch bên ngoài? Giải thích.

Câu 6 (2đ):

Hình 5

Một loài có 2n=24. Có 10 tế bào nguyên phân liên tiếp một số đợt bằng nhau tạo ra các

tế bào con, trong nhân của các tế bào con này thấy có 7200 mạch polinucleotit mới.

a) Xác định số lần nguyên phân của mỗi tế bào.

b) Nếu các tế bào con hình thành tiếp tục nguyên phân một lần, sau đó đều trở thành các

tế bào sinh trứng tham gia vào quá trình giảm phân. Xác định:

- Tổng số NST tiêu biến cùng thể cực.

- Có tối đa bao nhiêu cách sắp xếp của các NST khi chúng ở kì giữa của GPI?

- Có tối đa bao nhiêu loại trứng được hình thành?


Biết trong bộ lưỡng bội của loài có 8 cặp NST tương đồng có cấu trúc khác nhau và quá

trình GP không xảy ra trao đổi chéo.

Trang 2

Câu 7 (2đ):

Ở đáy các ao hồ có các nhóm VSV phổ biến sau:

a. Nhóm I: biến đổi SO 4 2- thành H 2 S.

b. Nhóm II: biến đổi NO 3 - thành N 2 .

c. Nhóm III: biến đổi CO 2 thành CH 4 .

d. Nhóm IV: biến đổi cacbonhiđrat thành axit hữu cơ và biến đổi protein thành

axitamin, NH 3 .

Dựa vào nguồn cacbon hãy nêu kiểu dinh dưỡng, loại vi sinh vật tương ứng của mỗi

nhóm VSV nêu trên. Giải thích.

Câu 8 (2đ):

1- Cho vi khuẩn phản nitrat hóa vào bình nuôi cấy đứng dung dịch KNO 3 , glucozơ và

các nhân tố cần thiết cho sự sinh trưởng, sau đó đậy kín bình lại. Sau một thời gian, hãy

nhận xét về sự biến đổi của hạm lượng oxi, N 2 và CO 2 . Giải thích.

2- Cho vi khuẩn uốn ván Clostridium tetani vào 5 ống nghiệm như sau:

- Ống 1: môi trường cơ bản.

- Ống 2: môi trường cơ bản + ribôflavin.

- Ống 3: môi trường cơ bản + axit lipôic.

- Ống 4: môi trường cơ bản + ribôflavin + axit lipôic.

- Ống 5: môi trường cơ bản + ribôflavin + axit lipôic + NaClO.

Sau một thời gian thấy ống 1, 2, 3 và 5 vẫn trong suốt, còn ống 4 bị đục.

a. Qua thí nghiệm trên, nêu nhận xét về đặc điểm dinh dưỡng của vi khuẩn Clostridium

tetani.

b. Nêu vai trò của ới, NaClO đối với vi khuẩn Clostridium tetani.

Câu 9 (2đ):

1- Bằng cách gây đột biến, người ta có thể tạo ra các tế bào hồng cầu của người mang

thụ thể C4 trên bề mặt. Điều gì sẽ xảy ra nếu đưa các tế bào này vào bệnh nhân nhiễm

HIV?

2- Tại sao vi rút thực vật không tự xâm nhập được vào trong tế bào? Người ta có thể sử

dụng vi rút làm thuốc trừ sâu, vi rút có hình thức kí sinh nội bào bắt buộc nhưng trong

trường hợp này chúng vẫn tồn tại ngoài tế bào trong thời gian dài. Giải thích và nêu cơ

chế tiêu diệt sâu bằng hình thức nêu trên.

Câu 10 (2đ):

Nêu điểm khác nhau về cấu tạo giữa MHCI và MHCII, từ đó cho biết sự khác

nhau giữa hai trình diện kháng nguyên nhờ NHCI và nhờ NHCII.


Người ra đề: Phạm Trung Kiên

Số ĐT: 0904015873

Trang 3

SỞ GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO THÁI BÌNH

TRƯỜNG THPT CHUYÊN THÁI BÌNH

***

ĐÁP ÁN ĐỀ XUẤT

KỲ THI CHỌN HSG

VÙNG DUYÊN HẢI & ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ

NĂM HỌC 2016-2017



Câu 1 (2đ):

1- Phân biệt xenlulozơ và glicogen về cấu trúc và tính chất.

2- Các câu dưới đây đúng hay sai? Giải thích ngắn gọn nếu sai.

a. Quan sát một tế bào của một loài lưỡng bội đang phân bào bình thường, người

ta đếm được 7NT kép đang xếp thành 1 hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi vô sắc.

Có thể kết luận: tế bào đó đang ở kỳ giữa của nguyên phân hoặc kỳ giữa của giảm phân

II.

b. Khi cho vi khuẩn cổ và trực khuẩn cỏ khô vào dung dịch chứa lizôzim thì

chúng đều bị tan thành tế bào.

c. Glicôlipit trên màng sinh chất giúp các tế bào nhận ra nhau.

d. Trong quá trình phân bào ở tế bào nhân thực, tubulin tham gia vào sự hình

thành thoi phân bào và có chức năng phân chia tạo các tế bào con.

Đáp án:

1- Phân biệt xenlulozơ và glicogen về cấu trúc và tính chất. (1đ)

Xenlulozơ Glicogen Điểm

Đơn phân là β-glucozơ Đơn phân là α-glucozơ 0.25

Cấu trúc

Liên kết giữa các đơn phân Liên kết giữa các đơn phân 0.25

kiểu 1 sấp, 1 ngửa

kiểu đồng ngửa

Mạch thẳng Mạch phân nhánh 0.25

Tính chất Không tan trong nước Tan trong nước nóng 0.25

2- Các câu dưới đây đúng hay sai? Giải thích ngắn gọn nếu sai. (1đ)

a. Sai. Vì tế bào này có 7NST kép xếp thành 1 hàng - là một số lẻ nên chỉ có 0.25

thể ở kỳ giữa của giảm phân II.

b. Sai. Vì chỉ có trực khuẩn cỏ khô bị tan thành tế bào do lizôzim phân giải 0.25

thành peptiđôglican còn vi khuẩn cổ thành tế bào là pseuđômurêin nên không

bị tác động bởi lizôzim.

c. Sai. Vì Glicoprôtêin mới là dấu chuẩn giúp các tế bào nhận ra nhau. 0.25

d. Sai. Vì tubulin không có chức năng phân chia các tế bào con. 0.25

Câu 2 (2đ):

1- Nêu sự biến đổi của cấu trúc màng sinh chất thích nghi với chức năng ở các tế bào vi

khuẩn lam, vi khuẩn cổ định đạm, tế bào biểu mô ống thận và tế bào biểu mô ruột non ở

người.

2- Phân biệt hệ enzim có trong lizôxôm và perôxixôm về nguồn gốc và chức năng. Giải

thích tại sao trong nước tiểu của người và linh trưởng có chứa axit uric còn các động vật

khác thì không?


Trang 4

Đáp án:

1- (1đ)

Vi khuẩn lam: Màng sinh chất gấp nếp tạo thành các túi tilacoit chứa sắc tố,

nơi thực hiện quang hợp

Vi khuẩn cố định đạm: Màng sinh chất gấp nếp tạo thành các túi chứa enzim

nitrogenaza giúp thực hiện quá trình cố định đạm.

Tế bào biểu mô ống thận: Màng sinh chất lõm xuống tạo thành các ô chứa ty

thể cung cấp năng lượng.

Tế bào biểu mô ruột non: Màng sinh chất lồi ra kéo theo chất nguyên sinh và

hệ thống vi sợi hình thành nên lông ruột làm tăng diện tích tiếp xúc với chất

dinh dưỡng.

2- (1đ)

Hệ enzim trong lizôxôm: được tổng hợp từ lưới nội chất hạt, xúc tác các phản

ứng thủy phân.

Hệ enzim trong perôxixôm: được tổng hợp từ ribôxôm tự do trong tế bào, xúc

tác các phản ứng ôxi hóa khử.

Ở người và linh trưởng, trong perôxixôm không có các thể đặc hình ống tổng

hợp các enzim uricaza để phân giải axit uric còn các động vật khác thì có.

Câu 3 (2đ):

Phân biệt photphoril hóa không vòng và photphoril hóa vòng. Thực vật bậc cao có thực

hiện photphoril hóa vòng hay không? Tại sao?

Đáp án:

* Phân biệt:

photphoril hóa không vòng

Sử dụng 2 trung tâm quang hóa là

P680 (PSII) và P700 (PSI)

Điện tử không quay lại mà tiến đến

NADH hình thành NADPH

Có xảy ra quang phân ly nước để bù

điện tử cho trung tâm qung hóa PSII

Tạo nhiều ATP, NADH, oxi

Diễn ra môi trường đủ nước

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

0.50

photphoril hóa vòng

Chỉ sử dụng 1 trung tâm quang hóa 0.25

duy nhất là P700 (PSI)

Điện tử sau khi loại bỏ trạng thái 0.25

kích thích sẽ quay về trung tâm

quang hóa

Không xảy ra quang phân ly nước 0.25

Tạo ít ATP, không tạo NADPH và

oxi

Diễn ra trong môi trường cạn kiệt

nước, khô hạn


* Trong điều kiện bình thường thực vật bậc cao không thực hiện phophoril

hóa vòng vì hình thức này hiệu quả năng lượng thấp.

Khi chịu hạn thì thực vật sẽ thực hiện phophoril hóa vòng vì:

Hình thức phophoril hóa không vòng là hình thức tạo năng lượng chủ yếu của

thực vật bậc cao sự dụng nguyên liệu quan trọng là nước.

Trong điều kiện khô hạn, nguồn nước bị hạn chế nên thực vật phải chuyển

sang hình thức phophoril hóa vòng để tạo năng lượng.

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

Trang 5

Câu 4 (2đ):

1- Tại sao nói axit piruvic và axêtyl coenzim A được xem là sản phẩm trung gian của

quá trình trao đổi chất? Trình bày các hướng sinh tổng hợp các chất hữu cơ từ hai sản

phẩm này.

2- Giả sử người ta tạo ra các kênh H + ở màng trong của ty thể đồng thời cung cấp đầy đủ

glucôzơ và oxi thì sự tổng hợp ATP và quá trình đường phân của tế bào sẽ bị ảnh hưởng

như thế nào?

Đáp án:

1-

- Axit piruvic là sản phẩn cuối cùng của quá trình đường phân (có 3C) có mặt 0.50

ở tế bào chất. Từ axitpiruvic có thể được biến đổi thành glyxerol hoặc aa nhờ

phản ứng khử amin hoặc theo con đường kỵ khí có thể biến đổi thành axit

lắctic hoặc rượu êtylic.

- Axetyl coenzim A (có 2C) được sinh ra từ axit piruvic do loại 1 phân tử 0.50

CO 2 , quá trình này xảy ra ở tế bào chất, sau đó axetyl coenzim A đi vào trong

ty thể, từ đó có thể tổng hợp thành axit béo hoặc tham gia vào chu trình Crep

và tạo các sản phẩm trung gian, hình thành các axit hữu cơ khác nhau. Các

sản phẩm trung gian tiếp tục đi vào chuỗi truyền e để loại H + và e - tổng hợp

ATP.

2-

Sự tổng hợp ATP sẽ bị giảm 0.25

Giải thích: H + từ xoang gian màng sẽ qua kênh H + đi vào trong chất nền của 0.25

ty thể làm triệt tiêu sự chênh lệnh nồng độ H + giã hai bên màng.

Quá trình đường phân sẽ tăng lên 0.25

Giải thích: Do thiếu ATP nên tế bào phải tăng cường phân giải đường để bù 0.25

lại lượng ATP thiếu hụt

Câu 5 (2đ):

Người ta thiết kế các túi lọc A, B, C, D, E bao gồm một màng bán thấm (không cho

sacarôzơ đi qua), bên trong chứa các dung dịch sacarôzơ với nồng độ và khối lượng

khác nhau. Cho mỗi túi vào một cốc riêng biệt đựng dung dịch sacarôzơ có nồng độ

0,5M. Cứ cách 10 phút người ta cân trọng lượng của mỗi túi một lần. Mức thay đổi khối

lượng so với khối lượng ban đầu của mỗi túi được biểu diễn trong đồ thị ở hình 5. Dựa

vào đồ thị hãy cho biết:

a. Đường cong nào biểu diễn túi chứa dung dịch sacarôzơ đẳng trương so với dung dịch


b. Đường cong nào biểu diễn túi chứa dung dịch sacarôzơ có nồng độ cao nhất? Giải

thích.

c. Đường cong nào biểu diễn túi chứa dung dịch sacarôzơ nhược trương so với dung

dịch bên ngoài tại thời điểm 30 phút? Giải thích.

d. Tại thời điểm 50 phút, đường cong nào biểu diễn túi chứa dung dịch đẳng trương so

với dung dịch bên ngoài? Giải thích.


Trang 6

Đáp án:

Hình 5

a. Đường cong C. Vì ngay từ đầu cho đến khi kết thúc thí nghiệm khối lượng

và kích thước của túi không đổi.

b. Đường cong A. Vì ở đường cong B và A đều là môi trường ưu trương so

với dung dịch nhưng đường cong A thì mức thay đổi khối lượng cao hơn

đường cong B.

c. Đường cong D và E. Vì tại thời điểm 30 phút cả hai đường cong này đều

giảm khối lượng, chứng tỏ nước đang đi từ trong túi ra ngoài.

d. Đường cong A, C, E. Vì tại thời điểm 50 phút cả ba đồ thị này đều ngang,

tức là không thay đổi khối lượng.

Câu 6 (2đ):

Một loài có 2n=24. Có 10 tế bào nguyên phân liên tiếp một số đợt bằng nhau tạo ra các

tế bào con, trong nhân của các tế bào con này thấy có 7200 mạch polinucleotit mới.

a) Xác định số lần nguyên phân của mỗi tế bào.

b) Nếu các tế bào con hình thành tiếp tục nguyên phân một lần, sau đó đều trở thành các

tế bào sinh trứng tham gia vào quá trình giảm phân. Xác định:

- Tổng số NST tiêu biến cùng thể cực.


0.50

0.50

0.50

0.50

- Có tối đa bao nhiêu cách sắp xếp của các NST khi chúng ở kì giữa của GPI?

- Có tối đa bao nhiêu loại trứng được hình thành?

Biết trong bộ lưỡng bội của loài có 8 cặp NST tương đồng có cấu trúc khác nhau và quá

trình GP không xảy ra trao đổi chéo.

Trang 7

Đáp án:

a) Từ 10TB ban đầu, qua x lần nguyên phân, tổng số NT trong các tế bào con 0.25

là:

2 x x 10 x 2n = 240 x 2 x (NST)

Tổng số NT chứa trong các tế bào con được tạo thành từ 10 tế bào ban đầu là: 0.25

(7200 : 2) + 24 x 10 = 3840 (NST)

Số lần nguyên phân của mỗi tế bào là: 2 x x 240 = 3840 x = 4 (lần) 0.25

b) Tổng số tế bào con được hình thành sau lần nguyên phân tiếp theo là: 0.25

10 x 2 4 x 2 1 = 320 (tế bào)

Tổng số NST bị tiêu biến cùng thể cực là:

0.25

320 x 3 x n = 320 x 2 x 12 = 11520 (NST)

Số cách sắp xếp tối đa: 2 8-1 = 128 cách 0.50

Số loại trứng tối đa: 2 8 = 256 (loại) 0.25

Câu 7 (2đ):

Ở đáy các ao hồ có các nhóm VSV phổ biến sau:

a. Nhóm I: biến đổi SO 2- 4 thành H 2 S.

b. Nhóm II: biến đổi NO - 3 thành N 2 .

c. Nhóm III: biến đổi CO 2 thành CH 4 .

d. Nhóm IV: biến đổi cacbonhiđrat thành axit hữu cơ và biến đổi protein thành

axitamin, NH 3 .

Dựa vào nguồn cacbon hãy nêu kiểu dinh dưỡng, loại vi sinh vật tương ứng của mỗi

nhóm VSV nêu trên. Giải thích.

Đáp án:

Nhóm I: vi khuẩn khử sunfat. Chất cho e là H 2 , chất nhận e là SO 2- 4 . Kiểu

dinh dưỡng là hóa tự dưỡng

Nhóm II: vi khuẩn phản nitrat hóa. Chất cho e là H 2 ( cũng có thể là H 2 S, S 0 ),

chất nhận e là oxi của nitrat. Kiểu dinh dưỡng là hóa tự dưỡng.

Nhóm III: Là những vi khuẩn và vi khuẩn cố sinh mêtan. Chất cho e là H 2

(cũng có thể là H 2 O), chất nhận e là oxi của CO 2 . Kiểu dinh dưỡng là hóa tự

dưỡng.

Nhóm IV: Gồm các vi khuẩn lên men và các vi khuẩn amôn hóa kị khí

protein. Kiểu dinh dưỡng là hóa dị dưỡng.

Câu 8 (2đ):

1- Cho vi khuẩn phản nitrat hóa vào bình nuôi cấy đứng dung dịch KNO 3 , glucozơ và

các nhân tố cần thiết cho sự sinh trưởng, sau đó đậy kín bình lại. Sau một thời gian, hãy

nhận xét về sự biến đổi của hạm lượng oxi, N 2 và CO 2 . Giải thích.

2- Cho vi khuẩn uốn ván Clostridium tetani vào 5 ống nghiệm như sau:

- Ống 1: môi trường cơ bản.

- Ống 2: môi trường cơ bản + ribôflavin.

- Ống 3: môi trường cơ bản + axit lipôic.

- Ống 4: môi trường cơ bản + ribôflavin + axit lipôic.

- Ống 5: môi trường cơ bản + ribôflavin + axit lipôic + NaClO.


0.50

0.50

0.50

0.50

Trang 8

Sau một thời gian thấy ống 1, 2, 3 và 5 vẫn trong suốt, còn ống 4 bị đục.

a. Qua thí nghiệm trên, nêu nhận xét về đặc điểm dinh dưỡng của vi khuẩn Clostridium

tetani.

b. Nêu vai trò của ới, NaClO đối với vi khuẩn Clostridium tetani.

Đáp án:

1-

Hàm lượng O 2 giảm, hàm lượng N 2 và CO 2 tăng. 0.25

Ban đầu vi khuẩn hô hấp hiếu khí nên sử dụng hết oxi có trong bình. 0.25

Vi khuẩn chuyển sang hô hấp kị khí, sử dụng NO - 3 làm chất nhận e và giải 0.25

phóng N 2 .

Hô hấp kị khí và hiếu khí đều thải CO 2 . 0.25

2-

Vi khuẩn Clostridium tetani là vi khuẩn khuyết dưỡng với ribôflavin và axit 0.50

lipôic.

Vai trò của ribôflavin và axit lipôic: là nhân tố sinh trưởng của vi khuẩn 0.25

Clostridium tetani.

NaClO là chất ức chế sinh trưởng của vi khuẩn Clostridium tetani. 0.25

Câu 9 (2đ):

1- Bằng cách gây đột biến, người ta có thể tạo ra các tế bào hồng cầu của người mang

thụ thể C4 trên bề mặt. Điều gì sẽ xảy ra nếu đưa các tế bào này vào bệnh nhân nhiễm

HIV?

2- Tại sao vi rút thực vật không tự xâm nhập được vào trong tế bào? Người ta có thể sử

dụng vi rút làm thuốc trừ sâu, vi rút có hình thức kí sinh nội bào bắt buộc nhưng trong

trường hợp này chúng vẫn tồn tại ngoài tế bào trong thời gian dài. Giải thích và nêu cơ

chế tiêu diệt sâu bằng hình thức nêu trên.

Đáp án:

1-

Vi rút chỉ có thể xâm nhập vào tế bào nếu chúng tìm được thụ thể phù hợp 0.25

Trong quá trình biệt hóa từ tế bào gốc, tế bào hồng cầu bị mất nhân tức là 0.50

không có ADN. Nếu vi rút xâm nhập vào tế bào hồng cầu thì không nhân lên

được. Đây có thể là một giải pháp chống HIV trong tương lai.

2-

Do tế bào thực vật có thành xenlulôzơ và không có thụ thể 0.25

Trong trường hợp này vi rút hình thành các thể bọc có bản chất protêin. Mỗi 0.50

thể bọc có nhiều virion nên được bảo vệ trong môi trường tự nhiên ngoài tế

bào.

Khi sâu ăn thức ăn có chứa thể bọc, tại ruột giữa, nơi có pH kiềm, thể bọc bị 0.50

phân rã, giải phóng virion. Virion xâm nhập và nhân lên ở tế bào thành ruột

sau đó lan đến nhiều mô và các cơ quan khác.


Trang 9

Câu 10 (2đ):

Nêu điểm khác nhau về cấu tạo giữa MHCI và MHCII, từ đó cho biết sự khác

nhau giữa hai trình diện kháng nguyên nhờ NHCI và nhờ NHCII.

Đáp án:

* Khác nhau về cấu tạo của MHCI và MHCII

MHCI

MHCII

Có ở tất cả các tế bào co nhân Có ở các tế bào tua, tế bào B, đại thực

bào

Gồm hai chuỗi polipeptit α và β, chỉ Gồm hai chuỗi polipeptit α và β, cả

có chuỗi α cắm sâu vào màng sinh hai chuỗi đều cắm sâu vào màng sinh

chất

chất

0.25

0.25

* Khác nhau ở hai trình diện kháng nguyên nhờ MHCI và nhờ MHCII

Đặc điểm MHCI MHCII

Loại tế bào tham gia T C (thụ thể CD8) T H (thụ thể CD4) 0.25

Sự tham gia của Ii (Pr Không Có 0.25

bao vây)

Hình thành Endosome Không Có 0.25

Tham gia của tế bào B Không Có 0.25

nhớ

Loại đáp ứng Tế bào Thể dịch 0.25

Kết quả

Làm tan tế bào nhiễm

virus, tế bào ung thư

Sản xuất kháng thể và tế

bào B nhớ

0.25

Người ra đề: Phạm Trung Kiên

Số ĐT: 0904015873


Trang 10

SỞ GD&ĐT PHÚ THỌ

TRƯỜNG THPT

CHUYÊN HÙNG VƯƠNG

Câu 1(2,0 điểm)

KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI

VÙNG DUYÊN HẢI ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ NĂM

HỌC 2016 - 2017

Môn: Sinh học lớp 10

(Thời gian làm bài 180 phút, không kể thời gian giao đề.

Đề thi có 03 trang)

1. Nêu cấu trúc của phôtpholipit? Vì sao phôtpholipit lại giữ chức năng quan trọng trong

cấu trúc của màng sinh học?

2. Vì sao chất dự trữ năng lượng ngắn hạn lí tưởng trong tế bào động vật là glycôgen mà

không phải là đường glucozơ?

Câu 2 (2,0 điểm)

1. Kể tên các thành phần của hệ thống màng nội bào?

2. Cho các tế bào sau ở người: Đại thực bào, tế bào tuyến sinh dục, tế bào β- đảo tụy (tế

bào nội tiết tuyến tụy). Ở mỗi tế bào đều có một loại màng nội bào rất phát triển. Cho biết

tên gọi và chức năng của loại màng nội bào đó ở mỗi tế bào?

3. Ty thể và lục lạp đều có ADN và bộ máy phiên mã, dịch mã riêng nhưng chúng lại

không có khả năng tồn tại, hoạt động sinh lí và nhân lên ở môi trường ngoại bào? Hãy giải

thích?


1. Phân biệt quá trình phôtphorin hóa vòng và phôtphorin không vòng?

2. Trong điều kiện thiếu nước thì pha sáng của quang hợp sẽ được thực hiện theo con

đường nào? Ngoài nước thì còn chất nào khác có thể cung cấp H + và electron cho quang

hợp không?

ĐỀ ĐỀ NGHỊ


1. Trong tế bào, bơm prôtôn (bơm H + ) thường có mặt ở cấu trúc nào? Nêu chức năng của

chúng ở mỗi cấu trúc đó?


2. Ở tế bào người, khi nguồn glucozơ bị cạn kiệt trong một thời gian dài, tế bào buộc phải

sử dụng prôtêin làm nguyên liệu cho quá trình oxi hóa giải phóng năng lượng, khi đó

protein sẽ bị biến đổi như thế nào? Sản phẩm cuối cùng của quá trình biến đổi này là gì?

1


1. Hãy giải thích tại sao chất ađrênalin gây đáp ứng ở tế bào gan bằng phản ứng phân giải

glycôgen thành glucôzơ, nhưng khi tiêm ađrênalin vào tế bào gan thì không gây được đáp

ứng đó?

2. Bạn Minh đã đặt 3 ống nghiệm đều trong điều kiện 37 0 C – 400 như sau:

Ống 1: 2ml dung dịch tinh bột 1% + 1ml nước bọt pha loãng đã đun sôi.

Ống 2: 2ml dung dịch tinh bột 1% + 1ml nước bọt pha loãng.

Ống 3: 2ml dung dịch tinh bột 1% + 1ml nước bọt pha loãng + 1ml dung dịch HCl 2M.

Theo em, bạn muốn làm thí nghiệm chứng minh điều gì? Nếu bạn quên không đánh dấu

các ống, em hãy nêu phương pháp giúp bạn Minh nhận biết được các ống nghiệm trên?


1. Hoạt động bình thường của nhiễm sắc thể trong giảm phân sẽ hình thành loại biến dị

nào và xảy ra ở kì nào?

2. Ở ruồi giấm có 2n = 8.

a. Một nhóm tế bào có tất cả 80 NST đơn, dự đoán số tế bào có thể có?

b. Một nhóm tế bào có tất cả 160 NST kép, dự đoán số tế bào có thể có?

Nếu diễn biến của tất cả các tế bào trong nhóm đều như nhau.


Người ta tiến hành thí nghiệm như sau: Cho 50ml dung dịch đường saccarozơ 10% vào

một chai nhựa dung tích 75ml, cho khoảng 10 gam bánh men rượu đã giã nhỏ vào chai,

đậy nắp kín và để nơi có nhiệt độ 30-35 0 C. Sau vài ngày đem ra quan sát.

a. Hãy nêu và giải thích các hiện tượng quan sát được?

b. Nếu sau khi cho bột bánh men vào chai mà không đậy nắp thì hiện tượng quan sát được

có gì khác?


1. Có 2 môi trường nuôi cấy A và B, mỗi môi trường có các loại vi khuẩn khác nhau sinh

trưởng bình thường. Thêm vào mỗi môi trường một ít lizozim, sau một thời gian thấy ở B

số lượng vi khuẩn tăng lên, ở A số lượng vi khuẩn không tăng. Có kết luận gì về 2 loại vi

khuẩn ở A và B?

2


2. Hãy giải thích tại sao:

a. Trong tự nhiên, nhiều vi khuẩn ưa trung tính tạo ra các chất có tính axit hay kiềm vẫn

sinh trưởng được trong môi trường đó?

b. Nhiều vi sinh vật vẫn có thể tồn tại khi pH môi trường thay đổi tương đối mạnh trong

khi chúng chỉ thích hợp với một phạm vi pH nhất định cho sinh trưởng?


1. Tại sao ARN đã được tinh khiết từ các virus ARN sợi đơn lại thường có khả năng lây

nhiễm?

2. Tại sao các bệnh do virus gây ra thường nguy hiểm?


1. Trình bày các bước cơ bản của quá trình tạo kháng thể thuộc hệ thống miễn dịch thể

dịch sau khi vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể người và đã vượt qua hàng rào bảo vệ không

đặc hiệu?

2. Khi một protein lạ xuất hiện trong máu của người, chúng thường bị các tế bào bạch cầu

phát hiện và phân hủy. Hãy cho biết tế bào bạch cầu có thể phân hủy các protein này theo

cơ chế nào? Tại sao chỉ có protein lạ bị bạch cầu phân hủy còn protein của cơ thể thì

không?

---------------Hết----------------

Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm./.


3

KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI

VÙNG DUYÊN HẢI ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ NĂM HỌC 2015 - 2016

HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN SINH HỌC 10


1. Nêu cấu trúc của phôtpholipit? Vì sao phôtpholipit lại giữ chức năng 1đ

1

quan trọng trong cấu trúc của màng sinh học?

- Cấu trúc của phôtpholipit: Gồm 1 phân tử glixeron liên kết với 2 phân tử axit

béo, nhóm OH thứ 3 liên kết với 1 gốc phôtphat, gốc phôtphat liên kết với 1

ancol phức (côlin…).

- Phôtpholipit giữ chức năng quan trọng trong cấu trúc của màng sinh học vì:

+ Đầu phôtphat ưa nước, đuôi axit béo kị nước nên phôtpholipit là phân

tử lưỡng cực.

+ Là phân tử lưỡng cực nên phôtpholipit vừa tương tác được với nước

vừa bị nước đẩy. Trong môi trường nước, các phân tử phôtpholipit có xu

hướng tập hợp lại đầu ưa nước quay ra ngoài môi trường, đuôi kị nước quay

vào nhau tạo nên cấu trúc kép, tạo nên lớp màng và tham gia cấu trúc của tất

cả các màng sinh học.

+ Tương tác kị nước là loại liên kết yếu nên các phân tử phôtpholipit có

thể chuyển động một cách tương đối giúp cho các phân tử tan trong lipit có thể

khuếch tán qua màng tạo nên tính thấm chọn lọc cho màng sinh chất.

2. Vì sao chất dự trữ năng lượng ngắn hạn lí tưởng trong tế bào động vật

là glycôgen mà không phải là đường glucozơ?

- Glycôgen là chất dự trữ ngắn hạn, tích trữ ở gan và cơ của cơ thể động

vật. Đv thường xuyên hoạt động, di chuyển nhiều -> cần nhiều năng lượng cho

hoạt động sống:

+ Glycôgen có cấu trúc đại phân tử, đa phân tử, đơn phân là glucozơ.


Các đơn phân liên kết với nhau bởi liên kết glucôzit -> Dễ dàng bị thuỷ phân

thành glucôzơ khi cần thiết.

+ Glycôgen có kích thước phân tử lớn nên không thể khuếch tán qua

4

1đ

2

màng tế bào.

+ Glycôgen không có tính khử, không hoà tan trong nước nên không

làm thay đổi áp suất thẩm thấu của tế bào.

- Đường glucôzơ là loại đường đơn rất dễ bị ôxi hóa tạo năng lượng.

Mặt khác chúng có tính khử, dễ hòa tan trong nước và bị khuếch tán qua màng

tế bào nên rất dễ bị hao hụt.

1. Kể tên các thành phần của hệ thống màng nội bào?

Các thành phần của hệ thống màng nội bào: màng nhân, lưới nội chất, bộ máy

gongi, lizoxom, các loại không bào khác nhau, màng sinh chất.

2. Cho các tế bào sau ở người: Đại thực bào, tế bào tuyến sinh dục, tế bào

β- đảo tụy (tế bào nội tiết tuyến tụy). Ở mỗi tế bào đều có một loại màng

nội bào rất phát triển. Cho biết tên gọi và chức năng của loại màng nội

bào đó ở mỗi tế bào?

Tên gọi và chức năng của loại màng nội bào ở mỗi tế bào:

- Đại thực bào: Lizoxom phát triển, tiết enzym phân giải các thành phần

có trong túi thực bào gắn với nó.

- Tế bào tuyến sinh dục: Lưới nội chất trơn rất phát triển, có chức năng

tổng hợp lipit, từ đó hình thành nên các hoocmon sinh dục như ơstrogen,

tesrosteron,…

- Ở tế bào β- đảo tụy: Lưới nội chất hạt rất phát triển, có chức năng tổng

hợp nên các protein tiền thân của các hoocmon Insulin và Glucagon.

3. Ty thể và lục lạp đều có ADN và bộ máy phiên mã, dịch mã riêng

nhưng chúng lại không có khả năng tồn tại, hoạt động sinh lí và nhân lên

ở môi trường ngoại bào? Hãy giải thích?

Vì:


- Trong quá trình phát sinh ti thể và lục lạp, một số gen trong ADN ti thể

và lục lạp được sát nhập với hệ gen nhân. Những gen này quy định một số sản

phẩm tham gia cấu trúc, hoạt động chức năng và sinh sản của ti thể và lục lạp.

0,5đ

0,75

0,75

5

3

- Vì thế khi tách ra khỏi tế bào, ti thể và lục lạp không thể tự tổng hợp

được và các sản phẩm bị thiếu sót đó dẫn đến chúng không thực hiện được

chức năng một cách đầy đủ, cũng như không thể tự nhân lên.

1. Phân biệt quá trình phôtphorin hóa vòng và phôtphorin không vòng?

Quá trình phôtphorin hóa vòng

Chỉ có 1 hệ quang hóa PSI tham

gia, trung tâm phản ứng bị kích

động là P 700 , chất nhận e đầu tiên là

P 430.

Eletron được bắn ra từ P 700 truyền

qua chuỗi chuyền e sau đó trả loại

cho P 700

Quá trình này chỉ tạo ra sản phẩm

vật chất là ATP

Thường diễn ra trong điều kiện

thiếu nước

Hiệu suất chuyển hóa năng lượng

thấp đạt khoảng 10% -20%

Quá trình phôtphorin hóa không vòng

Có 2 hệ quang hóa PSI, PSII tham gia,

trung tâm phản ứng bị kích động là

P 680 , chất nhận e đầu tiên là P 550

Electron của P 680 được truyền qua

chuỗi chuyền e chuyển sang cho P 700 .

Electron của P 700 theo chuỗi truyền e

chuyển tới cho NADPH; sau đó e trả

lại cho P 680 được lấy từ quá trình

quang phân li H 2 O.

Quá trình này tạo ra sản phẩm vật chất

là ATP, NADPH và O 2 (do sự phân li

H 2 O)

Diễn ra trong điều kiện no nước

Hiệu suất chuyển hóa năng lượng cao

đạt khoảng 35%

2. Trong điều kiện thiếu nước thì pha sáng của quang hợp sẽ được thực

hiện theo con đường nào? Ngoài nước thì còn chất nào khác có thể cung

cấp H + và electron cho quang hợp không?


- Trong điều kiện thiếu nước thì pha sáng của quang hợp sẽ được thực

hiện theo con đường phôtphorin hóa vòng vì không có chất cung cấp H + và e

cho quang hợp.

1,5đ

0,5đ

6

4

5

- Ngoài nước thì còn có các chất khác có thể cung cấp H + và electron

cho quang hợp như H 2 S, H 2 , nhưng chủ yếu gặp ở vi khuẩn là dạng quang hợp

không thải oxi.

1. Trong tế bào, bơm prôtôn (bơm H + ) thường có mặt ở cấu trúc nào? Nêu

chức năng của chúng ở mỗi cấu trúc đó?

Bơm prôtôn (bơm H + ) thường có mặt ở cấu trúc:

- Màng trong ty thể: chức năng bơm H + tự trong chất nền ra xoang gian

màng tạo gradien H + thông qua ATPaza tổng hợp ATP.

- Màng tilacoit: chức năng bơm H + từ ngoài stroma vào xoang tilacoit

tạo gradien H + thông qua ATPaza tổng hợp ATP.

đó.

- Màng lizoxom: bơm H + từ ngoài vào trong để bất hoạt các enzim trong

- Màng sinh chất: bơm H + ra phía ngoài màng tạo gradien H + , tổng hợp

ATP hoặc dòng H + đi vào trong để đồng vận chuyển hoặc làm chuyển động

lông roi.

2. Ở tế bào người, khi nguồn glucozơ bị cạn kiệt trong một thời gian dài,

tế bào buộc phải sử dụng prôtêin làm nguyên liệu cho quá trình oxi hóa

giải phóng năng lượng, khi đó protein sẽ bị biến đổi như thế nào? Sản

phẩm cuối cùng của quá trình biến đổi này là gì?

Khi đó protein sẽ bị biến đổi như sau:

- Thủy phân prôtêin dưới tác động của prôtêaza, giải phóng các

axitamin. Các axitamin loại nhóm NH 2 tạo axêtin CoA để đi vào chu trình

Krebs.

- Sản phẩm cuối cùng là CO 2 , H 2 O và NH 4 + (NH 3 ).

1. Hãy giải thích tại sao chất ađrênalin gây đáp ứng ở tế bào gan bằng


phản ứng phân giải glycôgen thành glucôzơ, nhưng khi tiêm ađrênalin

vào tế bào gan thì không gây được đáp ứng đó?

Ađrênalin tác động lên tế bào gan bằng cách liên kết đặc thù với thụ thể

1đ

1đ

1đ

7

6

màng tạo thành phức hệ ađrênalin - thụ thể, phức hệ này hoạt hóa prôtêin G,

prôtêin G lại hoạt hóa enzim ađênylat - cyclaza, enzim này phân giải ATP

thành AMP vòng (cAMP).

cAMP hoạt hóa các enzim kinaza, các enzim này chuyển nhóm phôtphat

và hoạt hóa enzim glycôgen phôtphorylaza - là enzim xúc tác phân giải

glycôgen thành glucôzơ. Như vậy, khi tiêm ađrênalin trực tiếp vào trong tế bào

gan không gây đáp ứng do thiếu thụ thể màng.

2. Bạn Minh đã đặt 3 ống nghiệm đều trong điều kiện 37 0 C – 400 như sau:

Ống 1: 2ml dung dịch tinh bột 1% + 1ml nước bọt pha loãng đã đun sôi.

Ống 2: 2ml dung dịch tinh bột 1% + 1ml nước bọt pha loãng.

Ống 3: 2ml dung dịch tinh bột 1% + 1ml nước bọt pha loãng + 1ml dung

dịch HCl 2M.

Theo em, bạn muốn làm thí nghiệm chứng minh điều gì? Nếu bạn quên

không đánh dấu các ống, em hãy nêu phương pháp giúp bạn Minh nhận

biết được các ống nghiệm trên?

- Bạn muốn chứng minh ảnh hưởng của nhiệt độ và pH đến hoạt tính của

enzim.

- Phương pháp nhận biết các ống nghiệm này: dùng dung dịch iôt loãng và

giấy quỳ tím để nhận biết:

+ Dùng iôt nhỏ vào tất cả các ống, chỉ có một ống không có màu xanh

tím -> ống 2: có tinh bột và nước bọt pha loãng.

+ Hai ống còn lại 1 và 3 có màu xanh: tinh bột không được biến đổi:

Ống 1 có dung dịch tinh bột và nước bọt, nhưng nước bọt đã đun sôi nên

enzim mất hoạt tính.

Ống 3 có dung dịch tinh bột và nước bọt nhưng có axit là môi trường


không thích hợp cho hoạt động của enzim trong nước bọt.

Chỉ cần thử quỳ tím sẽ phân biệt được ống 3 và ống 1.

1. Hoạt động bình thường của nhiễm sắc thể trong giảm phân sẽ hình 0,5đ

1đ

8

thành loại biến dị nào và xảy ra ở kì nào?

- Ở kì đầu I: các NST kép trong cặp NST kép tương đồng diễn ra quá

trình tiến hợp và có thể xảy ra trao đổi chéo. Trao đổi chéo là hiện tượng 2

cromatit khác nguồn trong cặp NST kép tương đồng bị đứt ra các đoạn tương

ứng và trao đổi cho nhau làm cho các alen đổi chỗ cho nhau trong cặp NST

(hoán vị gen) nhiều loại giao tử khác nhau từ đó làm xuất hiện biến dị tổ hợp.

- Ở kì sau I: các NST kép trong cặp NST kép tương đồng phân li độc lập

và đồng đều về 2 cực của tế bào giúp tạo nhiều loại giao tử khác nhau từ đó

làm xuất hiện biến dị tổ hợp.

2. Ở ruồi giấm có 2n = 8.

a. Một nhóm tế bào có tất cả 80 NST đơn, dự đoán số tế bào có thể có?

b. Một nhóm tế bào có tất cả 160 NST kép, dự đoán số tế bào có thể có?

Nếu diễn biến của tất cả các tế bào trong nhóm đều như nhau.

a. NST trong tế bào ở trạng thái NST đơn khi tế bào ở các thời điểm: pha G 1

của kì trung gian; kì sau, kì cuối của nguyên phân; kỳ sau, kì cuối của giảm

phân II; kết thúc giảm phân.

TH1: các tế bào trong nhóm đang ở pha G 1 của kì trung gian; khi kết

thúc nguyên phân; ở kì sau hoặc đang kì cuối của giảm phân II: khi đó mỗi tế

bào có 2n NST đơn.

Số tế bào của nhóm là: 80:8 = 10.

TH2: Các tế bào trong nhóm đang ở kì sau hoặc đang kì cuối của

nguyên phân: khi đó mỗi tế bào có 4n NST đơn.

Số tế bào của nhóm là: 80 : (2x8) = 5.

TH3: Các tế bào trong nhóm đã kết thúc giảm phân, khi đó mỗi tế bào

có n NST đơn.


Số tế bào của nhóm là: 80 : 4 = 20.

b. NST trong tế bào ở trạng thái kép khi tế bào ở các thời điểm: Pha S, G 2 của

kì trung gian; kì đầu, ki giữa của nguyên phân; kì đầu, kì giữa, kì sau, kì cuỗi

1,5đ

9

7

của giảm phân I; kì đầu, kì giữa của giảm phân II.

TH1: các tế bào trong nhóm đang ở pha S, G 2 của kì trung gian, kì đầu

hoặc kì giữa của nguyên phân; khi đó mỗi tế bào có 2n NST kép.

Số tế bào của nhóm là: 160: 8 = 20.

TH2: Các tế bào trong nhóm đang ở kì đầu, kì giữa, kì sau, đang kì cuối

của giảm phân I; khi đó mỗi tế bào có 2n NST kép.


TH3: các tế bào trong nhóm khi kết thúc giảm phân 1; kì đầu, kì giữa

của giảm phân II, khi đó mỗi tế bào có n NST kép.


Người ta tiến hành thí nghiệm như sau: Cho 50ml dung dịch đường

saccarozơ 10% vào một chai nhựa dung tích 75ml, cho khoảng 10 gam

bánh men rượu đã giã nhỏ vào chai, đậy nắp kín và để nơi có nhiệt độ 30-

35 0 C. Sau vài ngày đem ra quan sát.

a. Hãy nêu và giải thích các hiện tượng quan sát được?

b. Nếu sau khi cho bột bánh men vào chai mà không đậy nắp thì hiện

tượng quan sát được có gì khác?

a. Các hiện tượng quan sát được:

Giải thích:

- Chai nhựa bị căng phồng.

- Dung dịch trong chai bị xáo trộn, có nhiều bọt khí nổi lên.

- Mở nắp chai thấy mùi rượu.

- Trong bánh men rượu có chứa nấm men rượu. Trong môi trường

không có oxi, nấm men tiến hành phân giải saccarozơ thành glucozơ và fructo

zơ, sau đó sử dụng các loại đường này để tiến hành lên men rượu:


C 12 H 22 O 11 + H 2 O -> 2C 6 H 12 O 6

C 6 H 12 O 6 2C 2 H 5 OH + 2CO 2

- Quá trình lên men tạo ra khí CO 2 nên thấy bọt khí bay lên, do chai đậy

nắp kín nên CO 2 không thoát ra ngoài, tích tụ lại làm cho chai bị căng phồng.

10

1đ

8

- Hoạt động của tế bào nấm men làm cho dung dịch bị xáo trộn, đục.

- Quá trình lên men tạo ra rượu etylic nên ngửi thấy mùi rượu.

b. Nếu không đậy nắp chai, phần mặt thoáng dung dịch tiếp xúc với không khí,

có oxi nên các tế bào nấm men tiến hành phân giải đường saccarozơ, rồi thực

hiện hô hấp hiếu khí:

C 12 H 22 O 11 + H 2 O -> 2C 6 H 12 O 6

C 6 H 12 O 6 + 6O 2 6CO 2 + 6H 2 O.

Ở trong lòng dung dịch, các tế bào nấm men không tiếp xúc được với

oxi nên tiến hành lên men rượu:

men rượu.

C 6 H 12 O 6 2C 2 H 5 OH + 2CO 2

Như vậy, trong chai vừa xảy ra hô hấp hiếu khí, vừa có quá trình lên

- Hô hấp hiếu khí tạo nhiều ATP hơn, nấm sinh trưởng mạnh hơn, độ

xáo trộn dung dịch cao hơn.

- Số bọt khí tạo ra ít hơn do chỉ có một số tế bào tiến hành lên men, cá tế

bào mặt thoáng tiến hành hô hấp, có thải ra CO 2 nhưng không đi qua dung

dịch nên không tạo bọt khí.

- Mùi rượu nhẹ hơn do số tế bào lên men ít hơn.

1. Có 2 môi trường nuôi cấy A và B, mỗi môi trường có các loại vi khuẩn

khác nhau sinh trưởng bình thường. Thêm vào mỗi môi trường một ít

lizozim, sau một thời gian thấy ở B số lượng vi khuẩn tăng lên, ở A số

lượng vi khuẩn không tăng. Có kết luận gì về 2 loại vi khuẩn ở A và B?

Kết luận: vi khuẩn ở môi trường A là vi khuẩn gam dương, còn vi khuẩn

của môi trường B là vi khuẩn gam âm vì:

- Lizozim sẽ cắt đứt liên kết 1-4β glicozit phá hủy thành murein của cả 2


loại vi khuẩn.

- Vi khuẩn gram âm có thêm lớp màng ngoài bằng polisaccarit nên sau

khi murein bị phá vỡ vẫn có thể bảo vệ tế bào, sau một thời gian có thể tái tạo

1đ

1đ

11

9

thành, phát triển và gia tăng số lượng.

- Vi khuẩn gram dương không có thêm lớp màng ngoài nên sau khi

murein bị phá vỡ vẫn không thể bảo vệ tế bào tạo thành tế bào trần, sau một

thời gian vẫn không thể tái tạo thành nên số lượng vẫn giữ nguyên.

2. Hãy giải thích tại sao:

a. Trong tự nhiên, nhiều vi khuẩn ưa trung tính tạo ra các chất có tính

axit hay kiềm vẫn sinh trưởng được trong môi trường đó?

b. Nhiều vi sinh vật vẫn có thể tồn tại khi pH môi trường thay đổi tương

đối mạnh trong khi chúng chỉ thích hợp với một phạm vi pH nhất định

cho sinh trưởng?

a. Vì chúng có thể điều chỉnh độ pH nội bào nhờ việc tích lũy hay không tích

lũy H + .

b. Vì:

- Mặc dù pH của môi trường biến đổi nhưng pH nội bào hầu như không

thay đổi vì ion H + rất khó thấm qua màng phôtpholipit của màng sinh chất.

- VSV ưa pH trung tính vận chuyển K + thay cho H + , VSV ưa kiềm vận

chuyển Na + thay cho H + , khiến cho pH nội bào gần như trung tính.

- Một số VSV tiết ra các chất làm thay đổi pH của môi trường.

1. Tại sao ARN đã được tinh khiết từ các virus ARN sợi đơn lại thường có

khả năng lây nhiễm?

Vì:

- Các virus ARN sợi dương chứa một hệ gen là một mARN.

- ARN được dịch mã sau khi xâm nhập vào tế bào.

- Sự dịch mã tạo nên các protein cần thiết cho sự nhân lên của virus.

- Đối với các virus ARN sợi âm, sự xâm nhập phải bao gồm một


replicaza do virion mang theo.

2. Tại sao các bệnh do virus gây ra thường nguy hiểm?

Vì:

1đ

1đ

1đ

12

10

- Virus kí sinh bên trong tế bào nên hệ thống miễn dịch của tế bào

không thể phát huy tác dụng. Muốn diệt virus phải phá hủy cả tế bào chủ

- Khi xâm nhập được vào tế bào chủ, virus điều khiển toàn bộ hệ thống

sinh tổng hợp của tế bào chủ chuyển sang tổng hợp các thành phần của virus

làm rối loạn hoạt động sống của tế bào, có thể dẫn đến phá hủy tế bào.

- Virus có phương thức sinh sản đặc biệt nên nhân lên rất nhanh chóng

và lây lan nhanh.

- Virus rất dễ phát sinh các biến dị (đặc biệt là các virus có ARN và các

Retrovirus) làm xuất hiện các chủng virus mới.

1. Trình bày các bước cơ bản của quá trình tạo kháng thể thuộc hệ thống

miễn dịch thể dịch sau khi vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể người và đã

vượt qua hàng rào bảo vệ không đặc hiệu?

Các bước cơ bản của quá trình tạo kháng thể gồm:

MHCII.

- Quá trình trình diện kháng nguyên của đại thực bào nhờ protein

- Nhận diện kháng nguyên của tế bào T hỗ trợ (trợ bào T).

- Trợ bào T tiết cytokin, lymphokin... sau khi nhận diện kháng nguyên

để kích hoạt lympho B tương ứng dòng vô tính.

- Biệt hóa thành các tương bào (plasma cell) và các tế bào B nhớ.

- Các tương bào tạo kháng thể và tiết vào máu làm bất hoạt kháng

nguyên, tạo điều kiện cho các đại thực bào và các bạch cầu trung tính tiêu diệt

tế bào vi khuẩn?

2. Khi một protein lạ xuất hiện trong máu của người, chúng thường bị các

tế bào bạch cầu phát hiện và phân hủy. Hãy cho biết tế bào bạch cầu có

thể phân hủy các protein này theo cơ chế nào? Tại sao chỉ có protein lạ bị


bạch cầu phân hủy còn protein của cơ thể thì không?

- Các protein bị phân hủy theo cơ chế thực bào: màng tế bào tiếp xúc với

protein, lõm vào hình thành túi nhập bào, sau đó túi nhập bào được dung hợp

1đ

1đ

13

với lizoxom, các enzim thủy phân trong lizoxom sẽ phân hủy protein lạ.

- Bạch cầu có thể phân biệt được đâu là protein lại, đâu là protein của cơ

thể nhờ các thụ thể trên màng tế bào. Chỉ những protein liên kết được với thụ

thể trên màng tế bào bạch cầu mới bị phân hủy.

---------------Hết----------------


14

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HƯNG YÊN

KỲ THI CHỌN HSG

TRƯỜNG THPT CHUYÊN

KHU VỰC DUYÊN HẢI & ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ

---------------------

NĂM HỌC 2016 – 2017

ĐỀ ĐỀ NGHỊ


(Đề thi có 3 trang)

Thời gian làm bài: 180 phút, không kể thời gian giao đề

Câu 1: Thành phần hóa học của TB (2,0 điểm)

a. Phân tử mARN của sinh vật nhân sơ và mARN trưởng thành của sinh vật nhân thực có gì

giống và khác nhau?

b. Lipit màng có những loại nào? Tính linh động hay ổn định của màng tế bào phụ thuộc như

thế nào vào lipit?

Câu 2. Cấu trúc TB + TH (2,0 điểm)

a. Phân biệt các loại protein có chức năng vận chuyển các chất qua màng sinh chất.

b. Nếu có công cụ để đo tốc độ vận chuyển một chất nào đó từ bên ngoài vào bên trong tế bào

thì bằng cách nào người ta có thể xác định được chất đó được vận chuyển theo kiểu khuếch tán qua

kênh hay khuếch tán qua lớp phốtpholipit kép? Mô tả thí nghiệm và giải thích.

Câu 3: Dị hóa (2 điểm)

trò gì?

a. Trong tế bào động vật ATP được tổng hợp theo những cơ chế nào?

b. Trong quá trình phân giải hợp chất hữu cơ giai đoạn lên men và chuỗi truyền điện tử có vai

c. Trong một số tế bào của động vật và người có các ti thể có màng trong bị “thủng” khiến H +

có thể đi qua. Hãy cho biết ti thể như vậy đem lại lợi ích gì cho tế bào và cơ thể?

Câu 4: Đồng hóa (2 điểm)

thực vật C4.

a. Dựa vào phương trình tổng quát của quang hợp, hãy chứng minh nước được tạo ra ở pha tối.

b. Tính số mol photon ánh sáng tối thiểu cần để tổng hợp được 4 mol glucozơ ở thực vật C3, ở

c. Cường độ quang hợp ở vùng ánh sáng đỏ và xanh tím khác nhau như thế nào? giải thích?

Câu 5: Truyền tin TB (2 điểm)

a. Nêu sự khác biệt giữa các cơ chế chất truyền tin thứ hai và cơ chế hoạt hóa gen.

b. Trong cơ chế truyền tin nhờ chất truyền tin thứ hai, bằng cách nào giúp tế bào ngừng đáp

ứng với tín hiệu?

Câu 6: Phân bào (2 điểm)

a. Ở một loài thực vật thụ tinh kép có bộ nhiễm sắc thể 2n, xét các tế bào giảm phân bình

thường tạo giao tử. Hãy xác định:

- Số thoi vô sắc hình thành trong quá trình tạo một túi phôi.


4 hạt phấn.

- Nguyên liệu (số NST đơn) môi trường cung cấp cho quá trình một tế bào mẹ hạt phấn sinh ra

1

HG

b. Xét một cơ thể động vật có kiểu gen AaBbDd XY. Quá trình giảm phân tạo giao tử đã

hg

có 25% tế bào xảy ra trao đổi chéo dẫn đến hoán vị gen. Cần tối thiểu bào nhiêu tế bào tham gia giảm

phân để thu được số loại giao tử tối đa?

Câu 7: Cấu trúc tế bào vi sinh vật (2 điểm)

Cho vào mỗi ống nghiệm A và B 5ml dịch huyền phù vi khuẩn uốn ván (Clostridium tetani)

đem nuôi ở 32 – 35 o C. Ống nghiệm A nuôi trong 10 ngày, ống nghiệm B nuôi trong 24 giờ.

sau:

a. Khi làm tiêu bản nhuộm Gram dịch vi khuẩn trong ống nghiệm A và B ta thu được sơ đồ

- Ghi chú thích các số 1, 2.

- Giải thích kết quả của thí nghiệm trên.

b. Quá trình hình thành cấu trúc (2) diễn ra như thế nào?

c. Đun nóng dịch A và dịch B ở 80 o C trong 15 phút, sau đó để nguội rồi cấy dịch A, B vào môi

trường đặc phù hợp của 2 đĩa petri riêng rẽ và ủ trong 12 giờ.Đĩa nào có nhiều khuẩn lạc hơn?Tại sao?

Câu 8: Sinh trưởng và sinh sản của vi sinh vật (2 điểm)

Để nghiên cứu sự sinh trưởng cuả E.Coli trên môi trường không được đổi mới, số lượng tế bào

trong 1 ml dịch huyền phù pha loãng được cấy trên môi trường đặc phù hợp và đếm số lượng khuẩn

lạc:

Độ pha loãng

Số dịch huyền phù đem cấy

(ml)

10 -3 0,1 10 2

Xác định các pha theo lnN = f(t) như sau:

- Pha lag: từ 0 giờ đến 0,5 giờ

- Pha tăng tốc: từ 0,5 giờ đến 1,5 giờ

- Pha log: từ 1,5 giờ đến 3,5 giờ

Số khuẩn lạc thu được


- Pha giảm tốc: từ 3,5 giờ đến 5 giờ

- Pha cân bằng động: sau 5 giờ

a. Tính số lượng tế bào vi khuẩn N o trong 1 ml cuả dịch huyền phù gốc.

b. - Tốc độ sinh trưởng trung bình µ của vi khuẩn là gì?

- Phân tích tốc độ sinh trưởng trung bình µ của quần thể vi khuẩn E.Coli trên qua các pha.

2

c. Hãy vẽ đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của tốc độ sinh trưởng vào thời gian µ = f(t).

Câu 9: Virut (2 điểm)

Virut Zika là một virut thuộc họ Flaviviridae gây bệnh sốt Zika có những biểu hiện là phát ban dát sần

khắp cơ thể, sốt, đau khớp và đặc biệt là gây dị tật đầu nhỏ ở thai nhi.

a (0.25đ). Dựa vào những hiểu biết của em về virut, hãy chú thích sơ đồ về cấu trúc của virut Zika trên

hình dưới đây.Và cho biết virut Zika có cấu trúc hình thái dạng gì?

b (1đ). Với kiểu cấu trúc của virut Zika như trên, em hãy trình bày chu trình nhân lên của virut này

trong tế bào cơ thể con người.

c (0.75đ). Con đường phổ biến lây truyền virut Zika là gì? Từ đó, em hãy đưa ra những biện pháp

phòng tránh bệnh do virut Zika gây nên.

Câu 10: Bệnh truyền nhiễm, miễn dịch (2đ).

a (1đ). Tại sao sốt là phản ứng bảo vệ của cơ thể?

b(1đ). Khi cơ thể bị một vết thương (tổn thương dưới da) sẽ có đáp ứng chống viêm tại chỗ.Quá trình

đó diễn ra như thế nào?Tại sao có mủ ở vết thương là thể hiện hệ miễn dịch đang hoạt động?

----------------------------------------Hết----------------------------------------

GV ra đề

Nguyễn Văn Bình ĐT 0968 606 155

Đỗ Thị Loan ĐT 0983 637 786


3

HƯỚNG DẪN CHẤM

Câu hỏi Nội dung Điểm

1 a.

mARN của sinh vật nhân sơ mARN của sinh vật nhân thực

- Giống nhau:

+ Chứa trình tự mã hóa axit amin

0,25

+ Chứa mã mở đầu, mã kết thúc.

b.

+ Chứa trình tự khởi đầu dịch mã.

- Không có mũ 7metyl guanin

- Không có đuôi poli A

- Mang thông tin của một hoặc một

số gen.

- Các loại lipit màng:

- Có mũ 7metyl guanin

- Có đuôi poli A

- Mang thông tin của 1 gen mã hóa 1

chuỗi poli peptit.

+ Photphoglyxeride: Gồm glixerol liên kết với 2 axit béo, gốc phốtsphat và

nhóm ưa nước (choline, ethanolamine, serin)

+ Sphingolipit là dẫn xuất của sphingosine: VD glycolipit

+ Sterol gồm cholesterol và dẫn xuất của cholesterol.

- Ảnh hưởng của lipit màng đến độ linh động của màng:

+ Độ linh động của màng phụ thuộc vào photpho glyxeride chứa a xít béo no

hay không no (tỉ lệ axit béo không no làm tăng tính linh động của màng).

+ Cholesterol làm tăng tính ổn định của màng.

2 a. Các loại protein vận chuyển:

- Chất mang: Là loại protein vận chuyển khi liên kết với chất vận chuyển đặc

hiệu nó sẽ bị biến đổi cấu hình để có thể vận chuyển được chất mang ra vào tế

bào.

- Kênh: Là loại protein tạo nên kênh (lỗ ) trên màng phù hợp với chất vận

chuyển nhất định. Khi chất được vận chuyển có kích thước hoặc điện tích phù

hợp sẽ được di chuyển qua kênh.

- Cổng: Là một loại kênh protein vận chuyển nhưng được điều khiển đóng mở

bằng các tín hiệu hóa học hay tín hiệu điện.


- Bơm: Là loại protein vận chuyển chỉ vận chuyển được các chất khi được cung

cấp năng lượng (ATP).

b. Khuếch tán qua kênh và qua lớp photpho lipit kép:

- Khuếch tán qua kênh protein không những phụ thuộc vào sự chênh lệch nồng

4

0,25

0,25

0,25

0,5

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

độ chất tan mà còn phụ thuộc vào số lượng kênh trong màng tế bào. Khi nồng

độ chất tan bên ngoài tăng đến một giới hạn nhất định phù hợp với số lượng

kênh có trên màng thì tốc độ vận chuyển đạt tối đa. Khi nồng độ chất tan cao

hơn nữa thì tốc độ vận chuyển không thể tăng hơn được vì tất cả các kênh vận

chuyển đã được bão hòa.

- Dựa vào đặc điểm này ta có thể thiết kế thí nghiệm: Tăng dần nồng độ chất tan

bên ngoài tế bào rồi đo tốc độ vận chuyển tương ứng với từng mức nồng độ chất

tan bên ngoài. Khi gia tăng nồng độ chất tan có kèm theo sự gia tăng về tốc độ

vận chuyển chất tan vào tế bào những đến một nồng độ nào đó mà sự gia tăng

chất tan bên ngoài có cao hơn cũng không làm gia tăng tốc độ vận chuyển thì

chứng tỏ chất được vận chuyển đã khuếch tán qua kênh protein.

3 a. Các con đường tổng hợp ATP ở tế bào động vật:

+ Photphoryl hóa mức cơ chất là quá trình chuyển nhóm photphat từ phân tử cơ

chất sang ADP tạo ATP (VD cơ chất là PEP).

+ Photphoryl hóa oxi hóa (cơ chế hóa thẩm) là quá trình tổng hợp ATP nhờ thế

năng oxi hóa do chênh lệch nồng độ H + dẫn đến hoạt hóa phức hệ ATP

synthetaza chuyển P i và ADP.

b.

4 a.

- Giai đoạn lên men có vài trò tái tạo NAD + để duy trì đường phân.

- Chuỗi truyền điện tử hô hấp có vai trò tái tạo NAD + và FAD + , chiết rút năng

lượng ATP.

c. Khi màng trong ti thể bị thủng thì H + không được tích lại trong xoang giữa hai

lớp màng ti thể do vậy không tạo ra được ATP.

Do màng trong bị thủng nên thay vì tạo ra ATP loại tế bào này chỉ sinh nhiệt.

Những tế bào có ti thể kiểu này được tìm thấy trong mô mỡ nâu của người và

động vật giúp sinh nhiệt cho cơ thể một cách nhanh chóng.

- PT quang hợp:

6CO 2 + 12H 2 O → C 6 H 12 O 6 + 6 H 2 O + 6O 2

Dựa vào kiến thức đã học ta thấy oxi sinh ra từ quá trình oxi hóa nước ở pha

sáng do vậy oxi trong nước lấy từ CO 2 được sử dụng trong pha tối => nước sinh 0,25

ra ở pha tối của quang hợp

b.

Số mol photon ánh sáng tối thiểu cần để tổng hợp được 4 mol glucozơ:

- Ở thực vật C3:

Ở thực vật C3, quá trình cố định CO2 theo chu trình Calvin do đó cần 12


0,5

0,5

0,25

0,25

0,25

0,25

0,5

0,5

0,25

5

molNADPH và 18 molATP để cố định được 1 mol glucozơ.

Mỗi chu kì photphoryl hóa không vòng tổng hợp được 1 NADPH và 1 ATP

và cần 4 phôton ánh sáng.

0,5

Mỗi chu kì photphoryl hóa vòng cần 2 photon và tổng hợp được 2ATP

Để tổng hợp 4 mol glucozơ sẽ cần:

4x(4 x 12 + 2x3) = 216 (mol photon)

- Ở thực vật C4, pha sáng giống thực vật C3 nhưng pha tối cần 12NADPH và

c.

24ATP để tạo 1 glucozơ. Do đó số mol photon cần tính là: 4x(4x12 + 2x12)

= 240 (mol photon)

- Cường độ quang hợp không phụ thuộc vào năng lượng photon mà phụ thuộc

và số lượng photon ánh sáng.

- Ở cùng mức năng lượng thì số photon ánh sáng đỏ nhiều hơn ánh sáng xanh

tím

5 a.

b.

Cơ chế chất truyền tin thứ hai

- Thụ thể ở màng sinh chất

- Chất truyền tin không khuếch tán

trực tiếp được qua màng (bản chất

protein, peptit,...)

- Đáp ứng nhanh chóng, ngắn hơn.

- Không có sự phiên mã, dịch mã.

Cơ chế hoạt hóa gen

- Thụ thể trong tế bào chất hoặc trong

nhân.

- Chất truyền tin khuếch tán trực tiếp

được qua màng (bản chất lipit)

- Đáp ứng chậm hơn, lâu hơn.

- Có sự phiên mã, dịch mã.

- Các phân tử tín hiệu tách khỏi thụ thể, thụ thể trở về trạng thái bất hoạt.

- GTPase của G-protein sẽ thủy phân GTP thành GDP.

- Enzim photphodiesteraza biến đổi cAMP thành AMP.

- Enzim photphataza làm bất hoạt các protein kinaza và các protein khác được

photphoryl hóa.

6 a.

Quá trình tạo một túi phôi:

- Tế bào sinh noãn giảm phân tạo 4 tế bào đơn bội n (3 thoi vô sắc hình thành),

chỉ một trong 4 tế bào đó nguyên phân liên tiếp 3 lần tạo ra túi phôi (7 thoi vô

sắc hình thành) => có tất cả 10 thoi vô sắc đã hình thành.

- Tế bào sinh hạt phấn giảm phân tạo 4 tế bào con môi trường cung cấp 2n

nhiễm sắc thể.

+ Mỗi tế bào đơn bội nguyên phân lần 1 tạo nhân sinh dưỡng và nhân sinh sản

=> môi trường cung cấp 4n nhiễm sắc thể.

0,5

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,5

0,5

6


+ Nhân sinh sản nguyên phân tiếp 1 đợt tạo hai tinh tử => môi trường cung cấp

tiếp 4n nhiễm sắc thể.

b.

tổng cộng môi trường cung cấp tất cả 10n nhiễm sắc thể.

HG

Cơ thể có kiểu gen AaBbDd XY giảm phân cho tối đa 64 loại giao tử (32

hg

giao tử liên kết, 32 giao tử hoán vị).

- TH1: Đây là cơ thể đực:

+ Một tế bào giảm phân có trao đổi chéo thu được 2 giao tử mang gen hoán vị

=> Cần 16 tế bào để thu được đủ 32 giao tử hoán vị. Theo đề số tế bào xảy ra

TĐC chiếm 25% => Tổng số tế bào giảm phân là 64 tế bào.

- TH2: Đây là cơ thể cái:

Một tế bào giảm phân có trao đổi chéo có thể thu được 1 giao tử mang gen hoán

vị => Cần 32 tế bào để thu được đủ 32 giao tử hoán vị. Theo đề số tế bào xảy ra

TĐC chiếm 25% => Tổng số tế bào giảm phân là 128 tế bào.

HS làm theo cách khác đúng vẫn cho điểm tối đa.

7 a. 1- vi khuẩn uốn ván thể sinh dưỡng

2 - Bào tử vi khuẩn uốn ván

Giải thích kết quả:

Vi khuẩn uốn ván ở ống nghiệm A nuôi trong 10 ngày ở 32 – 35 o C đã hình

thành nội bào tử.

Vi khuẩn uốn ván ở ống nghiệm B nuôi trong 24 giờ ở 32 – 35 o C sinh trưởng

bình thường, không hình thành nội bào tử.

b.

Quá trình hình thành cấu trúc (2):

Khi chất dinh dưỡng cạn kiệt, vi khuẩn uốn ván hình thành nội bào tử: Tế bào

sao chép ADN màng sinh chất tiến tới bao lấy ADN mới và một ít tế bào chất

tạo màng kép.

Khoảng nằm giữa 2 lớp màng là peptidoglican lớp vỏ bảo tử được hình thành

bao lấy lớp peptidoglican hình thành nội bào tử.

c.

Đun nóng dịch A và dịch B ở 80 o C trong 15 phút, sau đó để nguội rồi cấy dịch

A, B vào môi trường đặc phù hợp của 2 đĩa petri riêng rẽ và ủ trong 12 giờ.

* Đĩa petri nuôi dịch A có nhiều khuẩn lạc hơn vì:

- Bào tử có khả năng chịu nhiệt do cấu tạo bởi nhiều lớp vỏ và vỏ bào tử được

cấu tạo từ hợp chất dipicolinatcanxi bền với nhiệt.


- Khi nuôi cấy trong môi trường thuận lợi (trong 12 giờ) bào tử hấp thụ nước,

các enzim được hoạt hóa và mọc thành thể sinh dưỡng hình thành nhiều

khuẩn lạc.

0,25

0,5

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0.25

0.25

0.25

7

- Đĩa petri nuôi dịch B có rất ít khuẩn lạc do trong dịch B không có nội bào tử

nên khi đun trong 80 o C trong 15 phút chỉ có vài vi khuẩn sống sót và sinh

trưởng tạo thành khuẩn lạc. 0.25

8 a.

a. Số lượng tế bào vi khuẩn N o trong 1 ml cuả dịch huyền phù gốc:

No = (10 2 x 10 3 ) : 0,1 = 10 6 (tế bào)

b.

Tốc độ sinh trưởng trung bình µ là số lần phân chia trong 1 giờ.

µ = , trong đó: n: số lần phân chia; t: thời gian sinh trưởng.

Phân tích tốc độ sinh trưởng trung bình µ của quần thể vi khuẩn E.Coli

trên qua các pha:

- Pha lag: Các enzim cảm ứng được hình thành, quần thể thích nghi với môi

trường. Sinh khối của quần thể không tăng. Tốc độ sinh trưởng µ = 0. Thời gian

pha lag trong 0,5 giờ.

- Pha tăng tốc: Tốc độ sinh trưởng µ tăng từ 0 đến cực đại. Số lượng tế bào của

quần thể cũng tăng dần lên. Thời gian pha tăng tốc trong 1 giờ (từ 0,5

giờ đến 1,5 giờ).

- Pha log: Tốc độ sinh trưởng µ cực đại và không đổi theo thời gian. Số tế bào

trong quần thể tăng dần đến cực đại. Thời gian pha log trong 2 giờ (từ 1,5 giờ

đến 3,5 giờ).

- Pha giảm tốc: Tốc độ sinh trưởng µ cực đại giảm xuống bằng 0. Số tế bào

trong quần thể tăng chậm dần. Thời gian pha giảm tốc trong 1,5 giờ (từ 3,5 giờ

đến 5 giờ).

- Pha cân bằng động: Tốc độ sinh trưởng µ = 0, không đổi theo thời gian. Thời

gian pha cân bằng động là sau 5 giờ.

c.


0,5

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

8

9 a.

Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của tốc độ sinh trưởng vào thời gian µ = f(t).

Trong đó:

Đường (a): Pha lag

Đường (b): Pha tăng tốc

Đường (c): Pha log

Đường (d): Pha giảm tốc

Đường (e): Pha cân bằng

- 1- vỏ ngoài (hoặc protein vỏ ngoài); 2 – vỏ capsit; 3 – ssARN (hoặc ARN)

- virut Zika có cấu trúc dạng khối.

b.

Chu trình nhân lên của virut này trong tế bào cơ thể con người:

B1. Hấp phụ: hạt virut gắn vào các thụ thể ở màng tế bào vật chủ

B2. Xâm nhập: virus được đưa vào tế bào bằng hình thức nhập bào. Sau đó,

virut giải phóng lõi ARNvào tế bào chất của tế bào chủ.

B3. Tổng hợp: ARN được nhân lên trong tế bào chất.

ARN được dịch mã bởi các enzim trong tế bào tạo thành protein dài. Protein dài

được cắt thành một số protein nhỏ hơn: protein vỏ capsit, protein vỏ ngoài,

protein enzim phiên mã (ARN - polimeraza) tạo các bản sao ARN.

B4. Lắp ráp: lắp lõi, các protein của virus vào vỏ.

Các protein virus và các bản sao ARN được lắp ráp tại bề mặt mạng lưới nội

chất hạt. Virus nảy chồi vào mạng lưới nội chất hạt (lấy 1 phần màng lưới nội

chất thành vỏ ngoài virut). Virut tiếp tục di chuyển sang bộ máy Golgi.

B5. Phóng thích: Virut từ thể Golgi được tạo túi tiết thải ra ngoài theo hình thức

xuất bào.

c.

Con đường phổ biến lây truyền virut Zika: truyền bệnh qua vết muỗi đốt (muỗi

Aedes).

Những biện pháp phòng tránh bệnh do virut Zika gây nên:


0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

9

10 a.

- Áp dụng các biện pháp phòng chống muỗi đốt, chủ động diệt muỗi và bọ gậy

(loăng quăng):

+ Phòng muỗi đốt: ngủ màn, mặc quần áo dài kể cả ban ngày, dùng kem xua

muỗi, hương muỗi.

+ Diệt muỗi: dùng vợt bắt muỗi, xịt hóa chất diệt muỗi; tích cực phối hợp với

ngành y tế trong các đợt phun hoá chất phòng, chống dịch.

+ Loại bỏ bọ gậy (loăng quăng): đậy kín dụng cụ chứa nước sinh hoạt, thả cá

vào dụng cụ chứa nước lớn, thau rửa dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ; thu dọn

các vật dụng, lật úp dụng cụ không chứa nước; thay nước bình hoa, …

- Người đang sinh sống ở vùng có dịch bệnh hoặc đi/đến/về từ vùng dịch do

virus Zika cần chủ động theo dõi sức khỏe. Nếu có biểu hiện bệnh hãy đến cơ sở

y tế để chủ động khai báo về tiền sử đi lại và được khám, tư vấn, điều trị.

Sốt là phản ứng bảo vệ của cơ thể vì sốt làm tăng nhiệt độ cơ thể nên:

+ Làm biến tính protein vi khuẩn.

+ Kích thích gan giữ kẽm và sắt, tăng số lượng bạch cầu trung tính.

+ Tăng phản ứng chữa mô tổn thương.

- Tuy nhiên khi sốt cao quá 39 0 C thì có thể gây biến tính protein của cơ thể.

b.

B1. Các đại thực bào và các dưỡng bào (tế bào mast) tại vị trí tổn thương giải

phóng ra phân tử báo hiệu là histamin tác động làm các mạch máu lân cận dãn ra

và làm tăng tính thấm.

Các tế bào khác giải phóng thêm histamin làm tăng dòng máu tới vị trí tổn

thương gây nóng, đỏ. Các mạch máu phồng lên, rỉ dịch vào các mô xung

quanh, làm sưng lên (*).

(Nếu HS không nói được ý in nghiêng ở B1 thì vẫn cho 0.25 điểm).

B2. Các mao mạch dãn rộng, tăng tính thấm, cho dịch mô có các protein kháng

khuẩn đi vào mô. Các protein bổ thể hoạt hóa tăng cường giải phóng thêm

histamin và giúp hấp dẫn các thực bào.

B3. Các tế bào thực bào tiêu hóa các vi sinh vật, mảnh vỡ tế bào tại chỗ và hàn

gắn mô

Kết quả tích mủ: dịch có nhiều tế bào bạch cầu, xác vi khuẩn và mảnh vỡ tế

bào.

Có mủ chứng tỏ có đáp ứng chống viêm tại chỗ hệ miễn dịch đang hoạt

động.


0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

10



LẦN THỨ X, NĂM HỌC 2016 – 2017

ĐỀ ĐỀ XUẤT

(Đề thi gồm 02 trang)

Câu 1 (2,0 điểm).

a. Hình sau mô tả cấu trúc của một số phân tử lipit.

ĐỀ THI MÔN: SINH HỌC 10

Thời gian: 180 phút (Không kể thời gian giao đề)

Ngày thi:

- Hãy nêu tên của các loại lipit I, II, III; nêu tên của các phần A, B của I và C, D

của phân tử II.

- Nêu một chức năng quan trọng của kiểu lipit I và kiểu lipit II.

b. Giải thích ngắn gọn tại sao các phân tử nước lại liên kết hiđro với nhau? Nêu những tính chất

độc đáo của nước do cầu nối hiđro tạo nên.


a. Bào quan lizôxôm ở tế bào động vật được hình thành từ đâu? Tế bào cơ, tế bào thần kinh,

tế bào hồng cầu, tế bào bạch cầu loại tế bào nào chứa nhiều lizôxôm nhất? Giải thích.

b. Để so sánh tính thấm của màng nhân tạo (chỉ có 1 lớp kép phôtpholipit, không có prôtêin)

với màng sinh chất, người ta dùng glixerol và Na + . Hãy cho biết glixerol và Na + đi qua màng

nào? Giải thích.


a. Ôxi được tạo ra trong quang hợp là nhờ quá trình nào và ở đâu? Từ nơi được tạo ra, ôxi

phải đi qua mấy lớp màng để ra khỏi tế bào?

b. Vì sao khi cây cần nhiều ATP hoặc thiếu NADP + thì PSI sẽ hoạt động mạnh hơn?


a. Trong chăn nuôi, để sản xuất một loại prôtêin làm thức ăn cho vật nuôi, người ta nuôi

nấm men trong thùng với các điều kiện: độ pH phù hợp, nhiệt độ thích hợp, đầy đủ chất

dinh dưỡng và thổi khí liên tục. Sau mấy ngày lấy ra, li tâm, thu sinh khối, làm khô và đóng

gói. Đây là quá trình lên men hay hô hấp hiếu khí? Giải thích tại sao?


Trang 1

b. Tại sao hô hấp yếm khí (lên men) giải phóng ít ATP nhưng lại được duy trì ở tế bào

người, vốn là loại tế bào cần nhiều ATP?


a. Hoocmôn ADH và ơstrôgen hoạt động theo cơ chế nào? Giải thích. Vai trò của chất

truyền tin thứ 2 trong hoạt động của hoocmôn là gì?

b. Một nhà Sinh lí học đã làm thí nghiệm trên lục lạp tách rời. Đầu tiên ông cho lục lạp tách rời

ngâm vào trong dung dịch axit có pH 4. Sau khi xoang tilacoit đạt pH 4, chuyển lục lạp vào dung

dịch có pH 8 và để trong tối. Kết quả lục lạp tạo ATP trong tối.

- ATP hình thành trong tilacoit hay ngoài tilacoit? Giải thích.

- Vì sao lục lạp trong thí nghiệm này có thể tổng hợp ATP trong tối?


a. Một tế bào có hàm lượng ADN trong nhân là 8,8 pg qua một lần phân bào bình thường tạo ra hai

tế bào con có hàm lượng ADN trong nhân là 8,8 pg. Tế bào trên đã trải qua quá trình phân bào nào?

Giải thích.

b. Ở mèo 2n = 38. Tổng số tế bào sinh trứng và sinh tinh trùng là 320. Tổng số NST đơn trong các

tinh trùng tạo ra nhiều hơn trong trứng là 18240. Các trứng tạo ra đều được thụ tinh. Nếu các tế bào

sinh tinh và trứng đều được tạo ra từ một tế bào sinh dục sơ khai thì mỗi loại tế bào trải qua mấy đợt

nguyên phân? Tính hiệu suất thụ tinh của tinh trùng?


a. Những đặc tính đặc trưng nào của vi khuẩn được lợi dụng trong nghiên cứu sinh học phân tử,

công nghệ sinh học và di truyền học hiện đại?

b. Có hai hộp lồng (đĩa petri) bị mất nhãn, chứa môi trường dinh dưỡng có thạch. Một hộp đã được

cấy vi khuẩn tụ cầu (Staphyloccous sp), hộp còn lại cấy vi khuẩn Mycoplasma. Người ta tẩm

pênixilin vào hai mảnh giấy hình tròn rồi đặt lên mặt mỗi địa thạch một mảnh, sau đó đặt các hộp

lồng vào tủ ấm cho vi khuẩn mọc. Sau 24 giờ lấy ra quan sát thấy ở một hộp xung quanh mảnh giấy

có vòng vô khuẩn. Hãy cho biết hộp đó chứa vi khuẩn gì? Giải thích.


a. Trong khi nuôi cấy vi sinh vật có những trường hợp độ pH của môi trường bị thay đổi. Vậy

nguyên nhân là do đâu? Để tránh sự thay đổi đột ngột của pH, người ta phải làm gì?

b. Có 2 môi trường nuôi cấy A và B. Bổ sung lượng tương đương các tế bào vi khuẩn

Staphylococus (gram dương).

Ở môi trường A, thêm một ít lizozim và dịch nuôi cấy ở pha đầu cấp số.

Ở môi trường B, thêm một lượng tương đương lizozim vào dịch nuôi cấy ở cuối pha cấp số.

Theo em số lượng tế bào vi khuẩn ở hai môi trường có khác nhau không? Giải thích.


a. Sự lây nhiễm virut từ tế bào này sang tế bào khác của thực vật và động vật khác nhau chủ yếu ở

điểm nào?

b. Hãy trình bày tóm tắt chu trình nhân lên của virut cúm gia cầm H 5 N 1 . Có thể dùng penicillin để

trừ dịch cúm gia cầm được không?

Câu 10 (2,0 điểm).

a. Một số người bị mèo cào, tại vết sước gây phản ứng viêm: sưng lên, tấy đỏ và có thể gây sốt. Tại

sao?

b. Virut HIV có thể lây lan theo những con đường nào? Tại sao những người nhiễm virut HIV rất dễ

nhiễm các bệnh thông thường mà nếu trong điều kiện bình thường thì sẽ không bị nhiễm.


-------------- HẾT --------------

(Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm)

Họ và tên thí sinh: .................................................................... Số báo danh: ...............................

Trang 2

Câu 1.

a. Hình sau mô tả cấu trúc của một số phân tử lipit.

KỲ THI HỌC SINH GIỎI CÁC TRƯỜNG THPT CHUYÊN KHU

VỰC DUYÊN HẢI VÀ ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ

LẦN THỨ X, NĂM HỌC 2016 – 2017

HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN SINH HỌC 10

(Đề đề xuất)

- Hãy nêu tên của các loại lipit I, II, III, tên của các phần A, B của I và C, D của phân tử II.

- Nêu một chức năng quan trọng của kiểu lipit I và kiểu lipit II.

b. Giải thích ngắn gọn tại sao các phân tử nước lại liên kết hiđro với nhau? Nêu những tính chất

độc đáo của nước do cầu nối hiđro tạo nên.


Ý Nội dung Điểm

a - Tên các loại lipit.

0.25

I: Photpholipit. II: Triglyxerit. III: Steroit.

- Các thành phần củaI: A là đầu ưa nước

0.25

B là đuôi kị nước.

Các thành phần củaII: C là glixerol

0.25

D là axxit béo.

- Chức năng của I: Cấu tạo nên màng sinh học.

0.25

Chức năng của II: dự trữ năng lượng.

b Phân tử nước được cấu tạo từ một nguyên tử O và 2 nguyên tử H bằng liên kết

cộng hoá trị có góc liên kết bằng 104,5 0 . Vì oxi có độ âm điện lớn hơn hidro nên

có xu hướng kéo cặp electron dùng chung về gần phía oxi hơn, làm cho đầu oxi 0,5

tích điện âm, đầu hidro tích điện dương vì vậy phân tử nước có tính phân cực.

Giữa các phân tử nước gần nhau, đầu oxi của phân tử nước này sẽ hút

đầu hidro của phân tử nước kia, tạo thành liên kết hidro.

* Những tính chất độc đáo của nước do cầu nối hiđro tạo nên là:

- Có tính phân cực cao.

0,5

- Nhiệt dung đặc trưng cao.

- Nhiệt bay hơi cao.

- Có lực gắn kết, tạo sức căng mặt ngoài và lực mao dẫn.

- Nước đá nhẹ hơn nước thường .

(HS trình bày được 3 -5 ý cho 0,5 đ)


Câu 2.

Trang 3

a. Bào quan lizôxôm ở tế bào động vật được hình thành từ đâu? Tế bào cơ, tế bào thần kinh, tế bào

hồng cầu, tế bào bạch cầu loại tế bào nào chứa nhiều lizôxôm nhất? Giải thích.

b. Để so sánh tính thấm của màng nhân tạo (chỉ có 1 lớp kép phôtpholipit, không có prôtêin) với

màng sinh chất, người ta dùng glixerol và Na + . Hãy cho biết glixerol và Na + đi qua màng nào? Giải

thích.


Ý Nội dung Điể

m

a * Bào quan lizôxôm ở tế bào nhân thực được hình thành từ bộ máy golgi. Cấu

tạo dạng túi, màng đơn, chứa nhiều enzim thủy phân làm nhiệm vụ tiêu hóa nội

bào.

* Tế bào bạch cầu chứa lizôxôm nhiều nhất và nó đảm nhiệm chức năng tiêu

0,5

0,5

diệt vi khuẩn, tế bào già, tế bào bị tổn thương.

b So sánh tính thấm giữa 2 loại màng với glyxêrol và Na + :

- Glixeron đi qua cả 2 màng vì glixeron là chất không phân cực có thể đi qua lớp

phôtpholipit kép.

- Ion Na + chỉ đi qua màng sinh chất, không đi qua màng nhân tạo vì Na + là chất

tích điện nên chỉ có thể đi qua kênh prôtêin của màng sinh chất, còn màng nhân

tạo không có kênh prôtêin nên không thể đi qua được.

0,5

0,5

Câu 3.

a. Ôxi được tạo ra trong quang hợp là nhờ quá trình nào và ở đâu? Từ nơi được tạo ra, ôxi phải đi

qua mấy lớp màng để ra khỏi tế bào?

b. Vì sao khi cây cần nhiều ATP hoặc thiếu NADP + thì PSI sẽ hoạt động mạnh hơn?


Ý Nội dung cần đạt Điểm

* Ôxi được tạo ra trong quang hợp là nhờ quá trình quang phân li H 2 O xảy ra tại xoang

tylacoit.

a

* Từ nơi được tạo ra, ôxi phải đi qua màng của tylacoit màng trong lục lạp màng 0,5

ngoài lục lạp màng sinh chất ra khỏi tế bào.

0,5

Khi cây cần nhiều ATP hoặc thiếu NADP + thì PSI sẽ hoạt động mạnh hơn, vì:

- Khi thiếu ATP: PSI chỉ tạo sản phẩm duy nhất là ATP, nên khi cây cần nhiều ATP thì

PSI hoạt động mạnh hơn, tạo ATP theo con đường photphoryl hóa vòng.

- Khi thiếu NADP + thì PSII thiếu nguyên liệu -> PSII hoạt động kém đi, để bù lại PSI

hoạt động mạnh hơn.

Câu 4.

a. Trong chăn nuôi, để sản xuất một loại prôtêin làm thức ăn cho vật nuôi, người ta nuôi nấm men

trong thùng với các điều kiện: độ pH phù hợp, nhiệt độ thích hợp, đầy đủ chất dinh dưỡng và thổi

khí liên tục. Sau mấy ngày lấy ra, li tâm, thu sinh khối, làm khô và đóng gói. Đây là quá trình lên

men hay hô hấp hiếu khí? Giải thích tại sao?

b. Tại sao hô hấp kị khí giải phóng ít ATP nhưng lại được duy trì ở tế bào người, vốn là loại tế bào

cần nhiều ATP?



a - Quá trình này là hô hấp hiếu khí không phải lên men.

- Giải thích:

+ Vì lên men là xảy ra trong điều kiện yếm khí, trong đó chất nhận điện tử cuối

cùng là chất hữu cơ. Khi không có ôxi, nấm men sẽ tiến hành lên men, tạo cồn

0.25


Trang 4

0,5

0,5

êtilic.

+ Trong trường hợp trên, khi có ôxi (thổi khí) nấm men thực hiện quá trình hô hấp

hiếu khí, phân giải đường glucozơ thành CO 2 và H 2 O và thu năng lượng cho sự

sinh trưởng tăng sinh khối.

0.25

0.5

b

Hô hấp kị khí giải phóng ít ATP nhưng lại được duy trì ở tế bào người, vốn là loại

tế bào cần nhiều ATP vì:

- Khi cơ thể vận động mạnh, các tế bào cơ trong các mô co cùng một lúc, hệ tuần

hoàn chưa kịp cung cấp đủ ôxi cho quá trình hô hấp hiếu khí.

- Do đó hô hấp yếm khí dù cung cấp ít ATP nhưng tế bào cơ của người lại không

cần tiêu tốn ôxi.

Câu 5.

a. Hoocmôn ADH và ơstrôgen hoạt động theo cơ chế nào? Giải thích. Vai trò của chất

truyền tin thứ 2 trong hoạt động của hoocmôn là gì?

b. Một nhà Sinh lí học đã làm thí nghiệm trên lục lạp tách rời. Đầu tiên ông cho lục lạp tách

rời ngâm vào trong dung dịch axit có pH 4. Sau khi xoang tilacoit đạt pH 4, chuyển lục lạp vào

dung dịch có pH 8 và để trong tối. Kết quả lục lạp tạo ATP trong tối.

- ATP hình thành trong tilacoit hay ngoài tilacoit? Giải thích.

- Vì sao lục lạp trong thí nghiệm này có thể tổng hợp ATP trong tối?


a


b

* - Hoocmôn ADH hoạt động theo cơ chế AMP vòng, còn ơstrôgen hoạt động theo cơ

chế hoạt hóa gen;

- Vì ADH có bản chất là prôtêin, ưa nước nhưng không tan trong lipit nên không thể

chui qua màng sinh chất của tế bào đích; còn ơstrôgen có bản chất là steroit, kỵ nước

nhưng tan trong lipit nên có thể chui qua màng sinh chất vào tế bào đích.

* Vai trò của chất truyền tin thứ 2 trong hoạt động của hoocmôn: Nó nhận thông tin từ

hoocmôn truyền cho tế bào đích.

- ATP hình thành bên ngoài tilacoit vì: có sự chênh lệch nồng độ H + giữa hai bên màng

tilacoit: trong xoang tilacoit có nồng độ H + cao hơn nồng độ H + của dung dịch bên

ngoài. Vì vậy H + được khuếch tán qua kênh ATP synthaza có núm xúc tác nằm phía bên

ngoài màng tilacoit, đã thúc đẩy tổng hợp ATP.

- Lục lạp trong thí nghiệm có thể tổng hợp ATP trong tối bởi vì:

+ Mặc dù để trong tối, nhưng thí nghiệm này đã tạo ra được sự chênh lệch nồng độ H +

giữa 2 bên màng tilacoit, trong xoang là bể chứa H + (pH 4); dung kịch bên ngoài có

nồng độ H + thấp hơn (pH 8).

+ Sự chênh lệch nồng độ H + giữa xoang tilacoit và dung dịch bên ngoài đủ để tổng hợp

ATP khi H + khuếch tán ra ngoài qua ATP synthaza.

Câu 6.

a. Một tế bào có hàm lượng ADN trong nhân là 8,8 pg qua một lần phân bào bình thường tạo ra hai

tế bào con có hàm lượng ADN trong nhân là 8,8 pg. Tế bào trên đã trải qua quá trình phân bào nào?

Giải thích.

b. Ở mèo 2n = 38. Tổng số tế bào sinh trứng và sinh tinh trùng là 320. Tổng số NST đơn trong các

tinh trùng tạo ra nhiều hơn trong trứng là 18240. Các trứng tạo ra đều được thụ tinh. Nếu các tế bào

sinh tinh và trứng đều được tạo ra từ một tế bào sinh dục sơ khai thì mỗi loại tế bào trải qua mấy đợt

nguyên phân? Tính hiệu suất thụ tinh của tinh trùng?



a + Tế bào có thể đã trải qua quá trình nguyên phân vì : Kết quả của nguyên phân


Trang 5

0.5

0,5

0,25

0,5

0,25

0,5

0,5

b

cũng tạo được 2 tế bào con có hàm lượng ADN nhân bằng nhau và bằng của tế

bào mẹ (8,8 pg).

+ Tế bào có thể đã trải qua quá trình giảm phân I : Vì kết quả của giảm phân I tạo

được hai tế bào con có số lượng NST giảm đi một nửa nhưng mỗi NST vẫn ở trạng

thái kép nên hàm lượng ADN vẫn bằng nhau và bằng của tế bào mẹ (8,8 pg).

Gọi số tế bào sinh trứng là x → số trứng x

Số tế bào sinh tinh là y → Số tinh trùng tạo ra là: 4y

Ta có: x + y = 320 (1)

=> 19 . 4y – 19x = 18240

=> 4y - x = 960 (2)

Từ (1) và (2)

=> y = 64 = 2 6

x = 256 = 2 8

=> Từ 1 tế bào sơ khai đực trải qua 8 lần nguyên phân

Từ 1 tế bào sơ khai cái trải qua 6 lần nguyên phân

Vì các trứng sinh ra đều được thụ tinh → Số hợp tử tạo thành là: 64

Số tinh trùng sinh ra là: 256 . 4 = 1024

→ Hiệu suất thụ tinh của tinh trùng là:

64 : 1024 = 6,25%

Câu 7.

a. Những đặc tính đặc trưng nào của vi khuẩn được lợi dụng trong nghiên cứu sinh học phân tử,

công nghệ sinh học và di truyền học hiện đại?

b. Có hai hộp lồng (đĩa petri) bị mất nhãn, chứa môi trường dinh dưỡng có thạch. Một hộp đã được

cấy vi khuẩn tụ cầu (Staphyloccous sp), hộp còn lại cấy vi khuẩn Mycoplasma. Người ta tẩm

pênixilin vào hai mảnh giấy hình tròn rồi đặt lên mặt mỗi địa thạch một mảnh, sau đó đặt các hộp

lồng vào tủ ấm cho vi khuẩn mọc. Sau 24 giờ lấy ra quan sát thấy ở một hộp xung quanh mảnh giấy

có vòng vô khuẩn. Hãy cho biết hộp đó chứa vi khuẩn gì? Giải thích.



a Những đặc tính đặc trưng của vi khuẩn được lợi dụng trong nghiên cứu sinh học

phân tử, công nghệ sinh học và di truyền học hiện đại:

- Bộ gen đơn giản, thường gồm một nhiễm sắc thể và ở trạng thái đơn bội;

- Sinh sản nhanh vì vậy có thể nghiên cứu trên một số lượng cá thể lớn trong thời

gian ngắn, có thể nuôi cấy trong phòng thí nghiệm một cách dễ dàng.

- Dễ tạo ra nhiều dòng biến dị;

0.25

0.25

0.25

0.25

- Là vật liệu sinh học nghiên cứu các quá trình biến nạp, tải nạp, tiếp hợp ...

b - Hộp chứa vòng vô khuẩn là hộp có vi khuẩn tụ cầu vì loại này có thành tế

bào chứa peptidoglucan.

- Penixilin ức chế tổng hợp thành tế bào chứa peptidoglycan nên không bị

penixilin ức chế vẫn sinh trưởng mạnh do đó không tạo nên vòng vô khuẩn xung

quanh mảnh giấy chứa penixilin.

0,5

0,5

Câu 8.

a. Trong khi nuôi cấy vi sinh vật có những trường hợp độ pH của môi trường bị thay đổi. Vậy

nguyên nhân là do đâu? Để tránh sự thay đổi đột ngột của pH, người ta phải làm gì?

b. Có 2 môi trường nuôi cấy A và B. Bổ sung lượng tương đương các tế bào vi khuẩn

Staphylococus (gram dương).

ở môi trường A, thêm một ít lizozim và dịch nuôi cấy ở pha đầu cấp số.

ở môi trường B, thêm một lượng tương đương lizozim vào dịch nuôi cấy ở cuối pha cấp số.

Theo em số lượng tế bào vi khuẩn ở hai môi trường có khác nhau không? Giải thích.



Trang 6

0,5

0,5

0,5

0,5


a Nguyên nhân:

- Do các vi sinh vật thực hiện hô hấp hiếm khí tạo ra CO 2 làm giảm độ pH 0,25

- Có thể do sản phẩm của quá trình sinh trưởng ở vi sinh vật (ví dụ lên men

lăctic).

0,25

- Tránh thay đổi pH, ngoài việc lấy đi các sản phẩm thải của vi sinh vật, tăng

cường chất dinh dưỡng. Người ta điều chỉnh pH bằng cách cho vào các chất đệm

như dung dịch photphat dung dịch đệm cacbonat…

0.5

b

Số lượng vi khuẩn ở môi trường B nhiều hơn môi trường A vì:

+ Dưới tác động của lizozim: vi khuẩn G + mất thành → thể nguyên sinh → không

phân chia được nữa.

+ Cuối pha cấp số, số lượng vi khuẩn staphyloccus đã tăng lên rất nhiều lần so với

thời điểm đầu pha cấp số → cùng một lượng lizozim tác động làm chết cùng một

lượng vi khuẩn thì số lượng vi khuẩn còn lại ở B sẽ nhiều hơn A.

Câu 9.

a. Sự lây nhiễm virut từ tế bào này sang tế bào khác của thực vật và động vật khác nhau chủ yếu ở

điểm nào?

b. Hãy trình bày tóm tắt chu trình nhân lên của virut cúm gia cầm H 5 N 1 . Có thể dùng penicillin để

trừ dịch cúm gia cầm được không?



a Sự lây nhiễm virut từ tế bào này sang tế bào khác của thực vật và động vật khác nhau

chủ yếu ở:

- Thực vật: lây sang tế bào khác nhờ cầu sinh chất nối giữa các tế bào mà không phá

hủy được thành tế bào bị nhiễm (do có vách xellulo).

0,5

- Động vật: virus nhân lên phá vỡ tế bào rồi theo dịch tế bào phân tán ra các tế bào

xung quanh , tiếp xúc với tế bào khác bằng thụ thể trên màng tế bào.

0,5

b * Quá trình nhân lên gồm 5 giai đoạn.

- Hấp thụ: virus H5N1 bám lên bề mặt tế bào nhờ sự kết hợp đặc hiệu giữa các gai và

các thụ thể trên màng.

- Xâm nhập: virus H5N1 đưa nucleocapsit của nó vào trong tế bào vật chủ, sau đó cởi

vỏ để giải phóng ARN

- Sinh tổng hợp: virus sử dụng bộ máy di truyền và các nguyên liệu sẵn có của tế bào

chủ để tổng hợp nên ARN và protein của riêng mình.

- Lắp ráp: Các thành phần vừa được tổng hợp của virus lắp ráp lại với nhau để tạo

thành virus hoàn chỉnh

- Phóng thích: virus tiết ra enzin làm tan tế bào thoát ra ngoài, xâm nhập vào các tế

bào mới.

* Không thể dùng penixilin để trừ dịch cúm gia cầm do penixilin chỉ có tác dụng lên

sự hình thành thành tế bào vi khuẩn, còn bệnh cúm gia cầm do virut gây ra.

0,75

0,25


Câu 10.

a. Một số người bị mèo cào, tại vết sước gây phản ứng viêm: sưng lên, tấy đỏ và có thể gây sốt. Tại

sao?

b. Virut HIV có thể lây lan theo những con đường nào? Tại sao những người nhiễm virut HIV rất dễ

nhiễm các bệnh thông thường mà nếu trong điều kiện bình thường thì sẽ không bị nhiễm.

Trang 7

0,5

0,5



a - Khi bị mèo cào, tại vết sước tế bào phì tiết ra Histamin, tác động lên mạch máu

làm giãn ra làm tăng dòng máu đến vị trí bị tổn thương → nơi bị cào sước đỏ lên; 0,5

Histamin làm tăng tính thấm với dịch → dịch tràn ra và sưng lên.

- Một số độc tố do sinh da do các mầm bệnh và các chất được gọi là chất gây sốt

được giải phóng do các đại thực bào hoạt hóa, có thể chỉnh lại bộ điều nhiệt tạm

thời của cơ thể làm cho thân nhiệt cao hơn bình thường (sốt).

0,5

b - Virut HIV có thể lây lan theo các con đường:

+ Qua con đường tình dục.

+ Qua đường máu: truyền máu, tiêm chích…

+ Truyền từ mẹ sang con.

- Do virus xâm nhập vào các tế bào T- CD 4 nhân lên và phá huỷ các tế bào này ->

làm giảm số lượng bạch cầu -> hệ thống miễn dịch của cơ thể bị suy giảm, làm cho

cơ thể dễ bị nhiễm phải các bệnh thông thường.

0,5

0,5

-------------- HẾT --------------


Trang 8

Tổng hợp đề chính thức và đề xuất kì thi hsg khu vực duyên hải và đồng bằng bắc bộ môn Sinh học khối 10 năm 2017

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?