Covid-19

Genel bilgi:
Covid-19 için ana bulaşma yolu, nefes alırken, öksürürken, konuşurken ve hapşırırken oluşan virüs içeren sıvı
partiküllerin solunum yoluyla alınmasıdır. Özellikle daha büyük damlacıklar hızla yere inerken, aerosoller olarak da
bilinen daha küçük damlacıklar havada uzun süre kalabilir ve kapalı odalara dağılırlar. Damlacıkların havada kalıp
kalmamaları, parçacıkların boyutuna ve sıcaklık ve nem gibi çeşitli diğer faktörlere bağlıdır. Nefes alırken ve
konuşurken, ama daha da fazlası bağırırken ve şarkı söylerken damlacıklar dışarı atılır; öksürürken ve hapşırırken
önemli ölçüde daha fazla damlacık üretilir. Temel olarak, enfekte bir kişinin 1-2 metre içindeki damlacıklara maruz
kalma olasılığı artar. Küçük, kötü veya havalandırılmamış odalarda uzun süre kalmak, 2 metreden daha uzun bir
mesafeden bile damlacık bulaşma olasılığını artırabilir, özellikle bulaştırıcı bir kişi çok sayıda küçük parçacık yayarsa
ve maruz kalan insanlar özellikle derin nefes alırlarsa. Damlacıkların birikmesi ve dağılması nedeniyle minimum
mesafeyi korumak bu koşullarda artık yeterli olmaz. Etkili hava değişimi, bir odadaki aerosol konsantrasyonunu
azaltabilir. Dış mekânlarda Covid-19 yayılmaları nadiren gerçekleşir. Aynı zamanda minimum mesafe korunursa, hava
hareketinden dolayı dış alanda iletim olasılığı çok düşüktür. Yine de, aşağıdaki yüzdeler aklın bir kenarında
tutulmalıdır:
Bulaşıcı kişi ve maruz kalan kişi maske takmaz ise: enfeksiyon olasılığı: % 90.
Bulaşıcı kişi maske takmaz, maruz kalan kişi maske takar ise: enfeksiyon olasılığı: % 30.
Bulaşıcı kişi maske takar, maruz kalan kişi maske takmaz ise: enfeksiyon olasılığı: % 5.
Bulaşıcı kişi ve maruz kalan kişi maske takarlarsa: enfeksiyon olasılığı: % 2.
Bulaşıcı kişi ve maruz kalan kişi birer maske takar ve minimum mesafeyi korurlarsa: Enfeksiyon neredeyse
imkansızdır.
Bu yüzdeler yaklaşık kılavuzlar olarak görülmelidir. Enfekte olan birçok kişi yalnızca birkaç kişiyi veya hiç kimseyi
Covid-19 virüsü ile bulaştırmasa da, "süper yayıcılar" (çok sayıda enfeksiyon bulaştırabilen kişiler) da vardır. Bunlar
potansiyel olarak yüzdeleri daha da yukarı çekebilirler. Örneğin, Covid-19 ile enfekte olan tek bir kişinin sadece
dolaylı olarak etrafındaki kişilerde değil, aynı zamanda diğer katlarda ve binalarda bulunan insanlara hava akımları
yoluyla Covid-19`u bulaştırdığı iddia ediliyor (Bunun nasıl ölçüldüğü hakkında en ufak fikrim yok). Aşağıdaki noktalara
özellikle dikkat edilirse, yüksek hastalık oranı veya "süper yayıcılar" tarafından bulaşma riskinden kaçınılabilir:
• Dışarısı içeriden çok daha iyidir
• Büyük odalar küçük odalardan daha iyidir
• İyi havalandırılmış odalar, havalandırılmamış veya yetersiz havalandırılmış odalardan daha iyidir
• Yeterli havalandırma ile daha kısa süreli kalışlar, uzun süreli konaklamalardan daha iyidir
Bulaştırıcı bir kişinin başka bir kişiye bulaştırma anında zaten semptomatik olup olmadığı, henüz herhangi bir
semptom geliştirip geliştirmediği veya daha sonra hiç semptomatik hale gelip gelmediği konusunda genel bir ayrım
yapılır. Aşağıdaki önlemler, bulaşma riskini azaltmak için her üç durumda da etkilidir:
• Pozitif test edilen vakaların hızlı izolasyonu
• Yakın temaslı kişilerin belirlenmesi ve erken karantinaya alınması
• Diğer insanlardan uzak durulması
• Hijyen kurallarına uyulması ve
• Maske takılması
Hastalığın seyri spesifik değildir, çeşitlidir ve semptomları ve ciddiyeti büyük ölçüde değişir; semptomsuz
atlatılmasından akciğer yetmezliği ve ölümle seyreden şiddetli zatürreye kadar çeşitlilik gösterir. Bu nedenle,
hastalığın “tipik” seyri hakkında genel olarak geçerli bir açıklama yapılamaz.
19