ÉALAIGH, SPREAG, TAISCÉAL... - Discover Ireland

www.discoverireland.ie/connemara
ÁBHAR DON
FHINSCÉALAÍOCHT
Tháinig piseoga, béaloideas
agus finscéalta iontacha as
tírdhreach sceirdiúil agus álainn
Chonamara agus as a thraidisiún
láidir scéalaíochta. Aistriodh iad seo
anuas ó ghlúin go glúin le scéalta
a insíodh cois tine sa gheimhreadh.
an caoláire Rua
BéaLOidEas & FinscéaLaíOcht
Is cinnte gurbh í Gránuaile nó Grace O’ Malley, an
phearsa fhinscéalach ba mhó a bhí ag Conamara.
Banríon foghlaí mara de chuid na 16ú haois a bhí inti.
Phós sí fear as Conamara, Donal O’Flaherty, ball de
chuid fhine fhíochmhar Uí Fhlaithearta. Bhí siad ina
gcónaí ‘ i gCaisleán Rinn Mhaoile agus i mBun Abhann
in aice le Baile Conaola ar feadh roinnt blianta. Bhí cáil
uirthi ar a crógacht, a díbheirg agus ar a haindleathacht.
Bhí sí ina sciúirse ag aon chabhlach Sasanach a raibh sé
de mhisneach aici seoladh ina cuid uiscí. Í muiníneach
go dtí an deireadh, sheol sí go Londain chun bualadh le
hEilís a 1, chun pardún a fháil dá mac ceanndána agus
chun pinsean a fháil di féin, más fíor.
Is ábhar don fhinscéalaíocht ann féin, é an t-oileán beag
Inis Bó Finne. Deirtí go mbíodh sé faoi chumhdach de
cheo i gcónaí. Níor briseadh mallacht an oileáin, ach
amháin nuair a las beirt iascaire a bhí imithe ar strae, tinte
ar a cladaigh.
De réir mar a scaip an ceo, thug siad faoi deara seanbhean
ag dul sa tóir ar bhó. Faoi dheireadh, tháinig sí suas léi agus
bhuail sí lena maide. Ach iompaíodh go cloch láithreach
bonn í. Ó shin i leith, tugtar Inis Bó Finne ar an áit, nó
Béaloideas & Finscéalaíocht 18
Oileán na Bó Gile. Deirtear go mbíonn an
bhean agus an bhó le feiceáil gach seacht
mbliana, nó chun rabhadh a thabhairt ar
thubaiste ag bagairt.
Tá finscéal eile faoi Chonamara a
bhaineann leis an gcapaillín Chonamara
cáiliúil. De réir scéalta ar fáil ó ghlúine de
mhuintir na háite, nuair a bádh Armáid na
Spáinne amach ó chósta Chonamara sa
16ú haois, shnámh na capaill Arabacha go
tír. Phóraigh siad leis na caipaillíní fiáine
áitiúla ansin agus chuir siad tús le pór nua
iomlán láidir agus crua. Is féidir iad seo
a fheiceáil ag gníomhú, ag Seó Capaillíní
Chonamara sa Chlochán i mí Lúnasa gach
bliain (www.cpbs.ie).